|
Martín Sarmiento (1746-1770): Colección de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca, 1970) |
---|
[cousa][uso] | |
MIL COUSAS DO USSO. Todo latín. Mil de mille, cousa de causa. Do, de illo, del. Uso de utor, usus. Colección 1746-1770 |
[cousa][novo] | |
Das cousas de novo. Fácil. Colección 1746-1770 |
|
Juan Sobreira Salgado (1792-1797): Papeletas de un diccionario gallego, ed. de J. L. Pensado Tomé (Instituto de Estudios Orensanos, Ourense 1979). |
---|
andar as voltas con algunha cousa | |
[Entrada sen definir]. Papeletas |
andar ás voltas con algunha cousa ou persona | |
Fras. de Ribadavia. Hostigar, causarle fatica. Papeletas |
|
Francisco Javier Rodríguez (1854c): Diccionario gallego-castellano, transcrito do ms da RAG por AS para este diccionario |
---|
cousa | |
Cosa, nombre general que se dá á todo lo que hay en la naturaleza. Se usa esta palabra cuando no se quiere usar del nombre propio, por malicia, pudor, verguenza, buena crianza, &.Otras veces equivale á nada y á varias otras aplicaciones. En portugues se escrive igualmente. Seguino. Sarm. |
|
Luís Aguirre del Río (1858): Diccionario del dialecto gallego, ed. de Carme Hermida Gulías, CSIC-IPS, 2007 |
---|
cousa | ne
|
Cosa. Port. id. |
|
Francisco Javier Rodríguez (1863): Diccionario gallego-castellano, ed. de Antonio dela Iglesia González, A Coruña, |
---|
Cousa | |
1. Cosa, nombre que lleva todo lo que existe en la naturaleza. En port., Sarm., Seguino y Barcelos id. |
____ | ____ |
2. Se usa esta voz como apelativo cuando no se quieren nombrar los objetos por su propio nombre, por malicia, vergüenza, pudor, buena educacion, conveniencia etc. |
|
Juan Manuel Pintos Villar (1865c): Vocabulario gallego-castellano, ed. de Margarita Neira e Xesús Riveiro, A Coruña, RAG, 2000 |
---|
cousa | |
Cosa, causa. Por cousa tua, por causa tuya. |
|
Juan Cuveiro Piñol (1876): Diccionario Gallego, Barcelona |
---|
COUSA | |
Cosa, nombre que lleva todo lo que existe en la naturaleza. |
____ | ____ |
Se usa como apelativo cuando no se quiere llamar los objetos por su propio nombre. |
|
Marcial Valladares Núñez (1884): Diccionario gallego-castellano, Santiago, Imp. Seminario Conciliar |
---|
COUSA | |
Cosa, todo lo que tiene entidad; cuanto existe en la naturaleza |
____ | ____ |
Idea, pensamiento |
____ | ____ |
Suceso, acaecimiento. Úsase esta voz como apelativo, cuando no se quiere manifestar el nombre de los objetos, por malicia, vergüenza, pudor, buena educacion, conveniencia etc. FRAS. Quèn non gobèrna a leña, non gobèrna cousa que teña. FRAS. Por Páscua de Resurreucion, tres cousas non tèn sazon; sardiñas saladas, castañas asadas e predicacion. Tres cousas pedin á Dios, ningunha me quixo dar; hermosura, bo cabelo e gracia para cantar.
Cant. pop. |
MAN D'ALGUNHA COUSA (ter) | |
Afianzar, ó sostener, alguna cosa con la mano. Ten man d'esta táboa, mentras lle boto un clavo. Sostenme esta tabla, mientras le echo un clavo. |
|
Francisco Porto Rey (1900c): Diccionario gallego-castellano, ed. de María Xesús Bugarín e Begoña González Rei;, A Coruña, Real Academia Galega, 2000 |
---|
cousa | f.
|
Nombre que conviene a todo lo existente. |
____ | ____ |
Se usa como apelativo cuando los objetos no quieren llamarse por su propio nombre. |
|
X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego) |
---|
COUSA | sf.
|
Cosa. |
|
Leandro Carré Alvarellos (1928-1931): Diccionario galego-castelán, 1ª ed., Lar, A Cruña, 1926-1931 |
---|
cousa | s. f.
|
Cosa. Todo lo que existe. Cualquier objeto. Un hecho, un asunto. |
|
Bernardo Acevedo y Huelves e Marcelino Fernández y Fernández (1932): Vocabulario del bable de occidente |
---|
cousa | |
Cosa: Teño que decirche muitas cousas. Ús. de Valdés al Eo, en las brañas de vaqueiros, y en gall. y port. A. F. |
|
Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel |
---|
cousa | s. f.
|
Cosa. Todo lo que existe. Cualquier objeto. Un hecho, un asunto. |
|
José Ibáñez Fernández (1950): Diccionario galego da rima e galego-castelán, Madrid |
---|
cousa | s. f.
|
Cosa. |
|
Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel |
---|
cousa | s. f.
|
Cosa. Todo lo que existe. Cualquier objeto. Un hecho, un asunto. |
|
Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo |
---|
COUSA | s. f.
|
Cosa, todo aquello que tiene entidad, ya sea corporal o espiritual, natural o artificial, real o abstracta. |
____ | ____ |
Todo objeto que no es persona. |
____ | ____ |
En frases negativas equivale a NADA, como p. ej.: non saber cousa; non tèn cousa que levar á boca. |
____ | ____ |
Asunto, negocio embrollado que reclama un pronto arreglo para normalizarlo: andan arranxando a cousa. |
____ | ____ |
En lenguaje vulgar tómase a veces por causa, en el sentido de culpa o causa de algo: por cousa túa non fun á festa. |
____ | ____ |
Anteponiéndole el adj. mala, equivale a ente imaginario y dañino; y así suele decirse: pasa, mala cousa, pasa... |
____ | ____ |
A cada cousa chégalle o seu tempo, denota que no hay que apurarse, que el tiempo todo lo arregla en bien o mal. |
____ | ____ |
A cousa feita, con éxito seguro. |
____ | ____ |
As cousas do mundo, las alternativas y vicisitudes que ofrece la vida. |
____ | ____ |
Cada cousa é pra a súa cousa, da a entender que las cosas se deben aplicar solamente a sus destinos. |
____ | ____ |
Cada cousa é pró que é, expresa que las cosas han de amoldarse o ajustarse a aquello para lo que son. |
____ | ____ |
Como quen non quer a cousa, con disimulo y suavemente, como si no se quisiera hacer una cosa o no se aspirase a conseguirla. |
____ | ____ |
Coma se tal cousa, impávidamente, sin turbarse ni intranquilizarse, como si nada hubiese pasado. |
____ | ____ |
Cousa con cousa, significa desarreglo, incoherencia, falta de orden, y se usa precedida de ciertos verbos de negación: cando fala non di cousa con cousa; naquela casa non hai cousa con cousa. |
____ | ____ |
Cousa de, cerca de, poco más o menos, aproximadamente: foise fai cousa de catro anos. |
____ | ____ |
Cousas boas, reliquias, amuletos, escapularios, que nuestras gentes aldeanas aplican a las personas y a los animales CASEÑOS que creen víctimas de algún mal extraño, para que sanen. |
____ | ____ |
Deixando unha cousa por outra, variando de conversación o de materia. |
____ | ____ |
Dispoñer un as suas cousas, arreglar sus asuntos o negocios, prevenirse para algún evento. |
____ | ____ |
É cousa de nunca acabar, dícese de lo que enfada y molesta. |
____ | ____ |
É cousa de risa, refiérese a lo ridículo y extravagante. |
____ | ____ |
É cousa de ver, lo que llama la atención y merece verse. |
____ | ____ |
É cousa endiañada, la endiablada o difícil, la comprometida o comprometedora. |
____ | ____ |
É cousa nunca vista, aplícase a lo muy extraño o sorprendente. |
____ | ____ |
É cousa perdida, dícese de la persona muy descuidada en sus obligaciones o incorregible en sus vicios y costumbres. |
____ | ____ |
Eche moita cousa, es mucho cuento, es para pensarlo y meditarlo. |
____ | ____ |
Esa foi a cousa, esa fué la dificultad. |
____ | ____ |
É triste cousa, dícese de lo que da molestia y pesadumbre. |
____ | ____ |
Facer de cada cousa un arco de igrexa, hacer puntos dificultosos de las cosas más triviales. |
____ | ____ |
Forte cousa, cosa molesta difícil y trabajosa. |
____ | ____ |
Hai cousas que parecen lousas, dícese de despropósitos y disparates. |
____ | ____ |
Nin que fora cousa do demo, refiérese a una acción temeraria y diabólica. |
____ | ____ |
Non decir cousa, no despegar los labios, no hablar palabra. |
____ | ____ |
Non é cousa de nenos, dícese cuando parece tomarse a broma o juego una cosa que requiere mucha formalidad y prudencia. |
____ | ____ |
Non é cousa do outro mundo, non é cousa do outro viernes, dícese de lo que no sorprende ni maravilla a nadie, refiérese a lo que se ponderó mucho y no se sale de lo usual y corriente. |
____ | ____ |
Non facer cousa con cousa, no hacer nada con concierto. |
____ | ____ |
Non hai cousa que lamba o gato, no hay nada que comer. |
____ | ____ |
Non hai tal cousa, no es así, no es eso, no es verdad. |
____ | ____ |
Non poñerse cousa por diante, atropellar por todos los inconvenientes que se ofrecen sin reparar en ninguno. |
____ | ____ |
Non tivo cousa de mais xusgo, dícese del que creyendo realizar una acción prudente y salvadora en una situación comprometida, incurre en una ligereza que puede comprometerle más. |
____ | ____ |
Non vale cousa, no vale nada. |
____ | ____ |
Parece cousa das meigas, parece cousa do trasno, todo lo que parece increíble y sorprende, dícese de las sorprendentes TRASNADAS caseras. |
____ | ____ |
Quedarlle a un outra cousa no corpo, decir con disimulación lo contrario de lo que siente. |
____ | ____ |
FRAS. A cousa mala, nin viva nin pintada. As cousas ben pensadas son máis acertadas. As cousas hanse tomar coma de quen veñen. As cousas son coma son, e non coma un quer que sean. Cada cousa no seu lugar, aforra tempo pra a buscar. Cada cousa no seu tempo, e os nabos polo advento. Cada cousa tèn o seu precio, que pra eso llo puñeron. Cada día se ven máis cousas novas que asomellan vellas. Canto máis cobizada é a cousa que se quer, tanto máis duro e de creer cómo se pode ter dispois de a ver. Corran as cousas canto quixeren, que xa pararán, se queren. Cousa atopada non é roubada. Cousa ben negada non e ben probada. Cousa comprida, soio na outra vida. Cousa de moitos cómena os lobos. Cousa de moitos lévana os diaños. Cousa fea non se faga nin se adeprenda. Cousa feita, feita está. Cousa mala nunca morre. Cousa mal dita non aquece. Cousa moi rogada é pouco estimada. Cousa prometida é medio debida. Cousa que mal non pode facer, algún ben pode traer. Cousa que non se venda ninguién a sementa. Cousa que se fixo por forza, non se tèn por cousa boa. Cousas hai que son pra velas moito millor que pra feitas. Manda e descoida, que non se fará cousa. Neste mundo non hai cousa que non teña o seu porque. Non hai cousa encoberta que tarde ou cedo non se seipa. Non hai cousa máis boa que estarse un na sua choza. Non hai cousa pequena que o seu valor non teña. Non hai cousa que non se acabe, máis cedo ou máis tarde. Non hai cousa tan cara coma a que con rogos se acada. O que aproveita a unha cousa, perxudica ás veces a outras. Pola Páscoa de Resurrección tres cousas non teñen sazón: sardiñas salgadas, castañas asadas e predicación. Quen fala mal da cousa, ese é quen a compra. Quen non goberna ben a leña, non goberna cousa que teña. Tal cousa nos din, tal corazón nos poñen. Tanto vale unha cousa como aquelo que se merca. Tódalas cousas teñen o seu cómo i o seu cándo. Tres cousas botan ó home fora da casa: fume, pingueira e muller canfurneira. Tres cousas sempre frías están: lomedro de home, cú de muller e fuciño de can. Tres cousas tès que coidar: ouvir, ver e calar. |
|
X. L. Franco Grande (1972): Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo |
---|
algarabíu (facer unha cousa de) | |
Hacer una labor a prisa, sin cuidado. [Pola ordenación alfabética (despois de 'argao') esperaríase un lema 'argarabíu']. |
cousa | s. f.
|
Cosa. |
|
Aníbal Otero Álvarez (1977): Vocabulario de San Jorge de Piquín, Universidade de Santiago, 1977 (Verba anexo 7) |
---|
chamarse a unha cousa | |
fr. Decir que es de su propiedad. (VSP) |
|
Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret |
---|
Cousa | s. f.
|
Cosa. Todo lo que existe. Cualquier objeto. Un hecho, un asunto. |
Estraia (cousa) | loc.
|
Cosa extraordinaria, extraña; maravilla. |
|
Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27 |
---|
cousa | f.
|
(v.c.) cosa; |
____ | ____ |
cousa polo paso (Cab.) cosa por el estilo; |
____ | ____ |
cousa de tolos (Gro.) locura, disparate; |
____ | ____ |
V. non aber cousa como ela, ben de cousas, dar nunha cousa y espeteille unha cousa. |
|
Eligio Rivas Quintas (1988): Frampas, contribución al diccionario gallego, Alvarellos, Lugo |
---|
cousa | s. f.
|
Cosa. En Fondo de Vila: Non queda cousa con cousa "no queda nada, todo se destruye". En algunas partes: non sei cousa "no sé nada"; non guían nin cousa (nada). En Covelas: Cada cousa do seu dono e o que mal nos queira que no ceo nos vexa; cada cousa no seu tempo e o chourizo no entroido.(FrampasII) |
|
Eligio Rivas Quintas (2001): Frampas, contribución al diccionario gallego (inédito ata a 1ª ed electrónica neste dicionario) |
---|
a cousa feita | fr. adv.
|
De propósito. Fondo de Vila, Our.(FrampasIII) |