|
Martín Sarmiento (1746-1770): Colección de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca, 1970) |
---|
[outro][deixar] | |
Ôs outros ôs deixo. Los otros los dejo. Outros de alteros que en latín es lo mismo. Deixo y dexo del verbo latino laxo, as, laxare, dexar y deixar. Es común mudarse la L en D como de livieso, divieso; y al contrario mielga de medica. Colección 1746-1770 |
|
Francisco Javier Rodríguez (1854c): Diccionario gallego-castellano, transcrito do ms da RAG por AS para este diccionario |
---|
deixar | |
Soltar algo, dejarlo en alguna parte; dar livertad, licencia para hacer alguna cosa. Sarm. Tambien significa suspender ó dejar de hacer. El fuero juzgo usa de esta palabra. En portugues se escrive igualmente. Seguino. |
|
Luís Aguirre del Río (1858): Diccionario del dialecto gallego, ed. de Carme Hermida Gulías, CSIC-IPS, 2007 |
---|
deixar | vo
|
Dejar, soltar, etc. Port. id. |
|
Francisco Javier Rodríguez (1863): Diccionario gallego-castellano, ed. de Antonio dela Iglesia González, A Coruña, |
---|
Deixar | |
Dejar, soltar ó poner en libertad una cosa, etc. Seguino, Fuero Juzgo, port. y catal. id. |
|
Juan Manuel Pintos Villar (1865c): Vocabulario gallego-castellano, ed. de Margarita Neira e Xesús Riveiro, A Coruña, RAG, 2000 |
---|
deixar | |
Dejar. |
|
Juan Cuveiro Piñol (1876): Diccionario Gallego, Barcelona |
---|
DEIXAR | |
Dejar. |
____ | ____ |
Soltar ó poner en libertad. |
|
Francisco Porto Rey (1900c): Diccionario gallego-castellano, ed. de María Xesús Bugarín e Begoña González Rei;, A Coruña, Real Academia Galega, 2000 |
---|
deixar | v. a.
|
Dejar. Soltar una cosa que se tuviese presa. |
|
X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego) |
---|
DEIXAR | v.
|
Dejar. |
|
Leandro Carré Alvarellos (1928-1931): Diccionario galego-castelán, 1ª ed., Lar, A Cruña, 1926-1931 |
---|
deixar | v. a.
|
Dejar. Soltar alguna cosa, retirar o apartarse de ella. |
____ | ____ |
Omitir. |
____ | ____ |
Consentir. |
____ | ____ |
Legar. |
|
Bernardo Acevedo y Huelves e Marcelino Fernández y Fernández (1932): Vocabulario del bable de occidente |
---|
deixar | |
Dejar, abandonar. Cp. leixar, en los Cancioneros gallego-portugueses y en las Cantigas. Ús. desde Valdés al Eo, y en gall. y port. A. F. |
|
Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel |
---|
deixar | |
Legar. |
____ | ____ |
Consentir. |
____ | v. a.
|
Dejar. Soltar alguna cosa, retirar o apartarse de ella. |
____ | ____ |
Omitir. |
|
José Ibáñez Fernández (1950): Diccionario galego da rima e galego-castelán, Madrid |
---|
deixar | v. a.
|
Dejar. Consentir. Legar. |
|
Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel |
---|
deixar | v. a.
|
Dejar. Soltar alguna cosa, retirar o apartarse de ella. |
____ | ____ |
Omitir. |
____ | ____ |
Consentir. |
____ | ____ |
Legar. |
|
José María Pereda Álvarez (1953): Aportaciones léxicas y folklóricas al estudio de la lengua gallega, en Douro Litoral (5ª série, VII-VIII, pp. 19-52) |
---|
ferrar ou deixar o banco | |
Su traducción literal es: herrar o dejar el banco, pero por extensión significa que si no somos capaces de realizar una empresa, debemos de dejar que otros la ejecuten, sin estorbarles. Comúnmente se refiere al novio que no acaba de decidirse a casar. Verín. |
|
Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo |
---|
DEIXAR | v. a.
|
Dejar, soltar una cosa, abandonarla. |
____ | ____ |
Omitir algo. |
____ | ____ |
Consentir, permitir, no impedir: deixou que o fillo marchase pras Américas. |
____ | ____ |
Valer, producir ganancia: aquel trato deixoulle moitos finos cartos. |
____ | ____ |
Desamparar, abandonar: deixouno polas portas do mundo. |
____ | ____ |
Encargar, encomendar, confiar: deixoulle o coidado dos bes. |
____ | ____ |
Designar, nombrar, instituir: deixouno por herdeiro. |
____ | ____ |
Faltar, desaparecer, ausentarse: deixar a aldea. |
____ | ____ |
No inquietar, no perturbar, ni molestar. déixame de lerias. |
____ | ____ |
No alterar, no cambiar el estado de una cosa: deixou todo como estaba. |
____ | ____ |
No retirar de algún sitio una cosa que estorba: deixou o carro no camiño. |
____ | ____ |
Desentenderse: deixouno da sua man. |
____ | ____ |
Cesar, no acabar lo empezado. |
____ | ____ |
Renunciar, dimitir. |
____ | ____ |
Quedar alguna impresión en el ánimo: deixoume parvo. |
____ | ____ |
Unido a algunos participios pasivos, expresa una prevención acerca de lo que el participio significa: deixar dito, deixar mandado, deixar posto. |
____ | ____ |
Deixa, aparta, quita allá. |
____ | ____ |
Deixa, deixa, empléase como amenaza suave y hasta cariñosa. |
____ | ____ |
Deixalo campo, desistir de una pretensión. |
____ | ____ |
Deixalo correr, aplícase a aquello que a uno no le importa. |
____ | ____ |
Deixalo enfriar, dícese de lo que reclama meditación. |
____ | ____ |
Deixalo ó tempo, esperar a que el tiempo obre. |
____ | ____ |
Déixame, no me inquietes, no molestes más. |
____ | ____ |
¡Déixao!, no te dé cuidado, ya verás; también se dice de otro a quien convine dejar que haga lo que quiere, para que escarmiente en cabeza propia. |
____ | ____ |
Déixao correr, que xa parará, denota que hay que dejar a uno que siga su empeño hasta que la experiencia y la realidad le desengañen. |
____ | ____ |
Deixa que..., equivale a amenaza, y se emplea además como iniciación de otras frases en tal sentido: p. ej.: deixa que así que te colla... |
____ | ____ |
Deixa que xa verás, no sólo es amenaza sino que pronostica males y disgustos y desgracias. |
____ | ____ |
Deixar aparte, omitir algún concepto para pasar a otro más importante o urgente. |
____ | ____ |
Deixar a pedir, lo mismo que deixar a un polas portas do mundo. |
____ | ____ |
Deixar ás oscuras a un, burlarlo. |
____ | ____ |
Deixar a un pequeniño, dejarlo chiquito, aventajarlo en una habilidad o destreza. |
____ | ____ |
Deixar a un polas portas do mundo, dejarlo por puertas, pidiendo limosna. |
____ | ____ |
Deixar a un redondo, matarlo de un solo golpe. |
____ | ____ |
Deixar a un sin pelexo, despellejarlo, murmurar o hablar mal de él. |
____ | ____ |
Deixar a un zapateiro, dejarlo sin hacer baza en un juego. |
____ | ____ |
Deixar aviado a un, dejarlo en graves apuros o dificultades. |
____ | ____ |
Deixar cair, soltar de repente lo que se tenía asido. |
____ | ____ |
Deixar coa boca aberta, haber asombrado y pasmado. |
____ | ____ |
Deixar co mel nos beizos, cesar en una cosa cuando más gustaba; privar de algo en el instante mismo en que se saboreaba con más interés y ahinco. |
____ | ____ |
Deixar correr unha cousa, permitirla, tolerarla o disimularla. |
____ | ____ |
Deixar Dios a un da sua man, no saber uno lo que se hace, estar loco, desatinado. |
____ | ____ |
Deixar en branco a un, dejarlo sin lo que pretendía o esperaba; hacer que se quede chasqueado. |
____ | ____ |
Deixar a un encoiro, dejarlo desnudo, despojarlo de todo lo que tenía. |
____ | ____ |
Deixar feo a un, abochornarlo, desairarlo, dejarlo en mal lugar. |
____ | ____ |
Deixar lembranza, dejar recuerdo de su paso por la vida para bien o para mal. |
____ | ____ |
Deixar memoria, hacerse memorable a través de los tiempos. |
____ | ____ |
Deixar o máis polo menos, ir a lo accesorio prescindiendo de lo principal. |
____ | ____ |
Deixar o pelexo, morir, espichar. |
____ | ____ |
Deixar ó serau, dejar por la noche en la calle, al sereno. |
____ | ____ |
Deixar por portas, dejar pobre y en la mayor necesidad. |
____ | ____ |
Deixar un tembrando unha cousa, comerse o beberse la mayor parte de lo que contenía un plato o una vasija. |
____ | ____ |
Deixárono no sitio, dícese de los que mataron a uno y huyeron después. |
____ | ____ |
Non deixalo da man, no abandonar un objeto, seguir una obra sin descanso y sin interrupción. |
____ | ____ |
Non deixalo enfriar, hacerlo en el momento, sin dejarlo para más tarde. |
____ | ____ |
Non deixar cravo nin estaca en parede, hacer buena limpia, recogerlo, llevárselo todo. |
____ | ____ |
Non deixar pedra enriba de pedra, revolverlo y trastornarlo todo. |
____ | ____ |
Non deixar pedra sin mover, hacer cuantos esfuerzos y gestiones son imaginables. |
____ | ____ |
Non deixar verde nin seco, destruirlo todo, sin excepción alguna. |
____ | ____ |
Non deixar vivir a un, atosigarlo hasta amargarle la vida. |
____ | ____ |
Non lle deixou òso sano, haberlo dejado maltrecho de una fuerte paliza. |
____ | ____ |
Non me deixará mentir, atestiguando una afirmación que se hace, con persona que la conoce y la sabe ciertamente. |
____ | ____ |
Tomar e deixar, no perderlo todo. |
____ | ____ |
FRAS. Deixa cocer o que non has comer. Deixalo certo polo duvidoso, non é proveitoso. Deixa qué comer, e non deixes qué facer. Non deixes pra mañán o que poidas facer hoxe. O que deixa sempre atopa. |
|
X. L. Franco Grande (1972): Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo |
---|
deixar | v.
|
Dejar. |
|
Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret |
---|
Deixar | v. a.
|
Dejar. Soltar alguna cosa, retirar o apartarse de ella. |
____ | ____ |
Omitir. |
____ | ____ |
Consentir. |
____ | ____ |
Legar. |
|
Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27 |
---|
deixar | v.
|
(v.c.) dejar; |
____ | prnl.
|
(Oir. Gro. Mra.) abandonarse, dejarse; |
____ | ____ |
deixarse estar (Gro.) no reaccionar; |
____ | ____ |
V. deixar a monte. |