Dictionary of Dictionaries

· Search the Dictionary of Dictionaries

You searched for the expression ir among the lemmas in the Dictionary of Dictionaries without taking into account the accentuation of the word or the difference b/v


- Number of definitions found: 209
- Distribution by dictionaries: Sarmiento (1746-1770) (4), Sobreira (1792-1797) (17), Anónimo, (1845c) (1), Pintos (1865c) (1), Porto (1900c) (1), Filgueira (1926) (1), Acevedo (1932) (1), Carré (1933) (2), Carré (1951) (3), Pereda (1953) (1), Eladio (1958-1961) (124), Varios (1961) (1), Franco (1972) (12), Rivas (1978) (1), Carré (1979) (5), CGarcía (1985) (33), Rivas (2001) (1)

Martín Sarmiento (1746-1770): Colección de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca, 1970)
[ir][ao]

QUE VAY AÔ RIVEIRO. Vay del latin vado, vadis, perdida la D: vait. síncope de ad ille . Cuando en gallego se quiere significar ad sólo se escribe á, v. g.: vay á jantar, vay á cabar, etc. Cuando al ad se añade artículo, v. g., en castellano "vete a la plaza", "vete a la taberna", o "vete al estudio", o "vete al campo", etc., (es cierto que en masculino y neutro es ad illum y en femenino ad illam ) uno y otro se sincopa en gallego, el femenino por y â, y lo otro por , ô; v. g.: ad illum campum: a illo campo: a lo campo, y, perdida la L, aô campo, y sincopando más, ô campo: vay ô campo. Item ad illam tabernam: a ila taberna: a la taberna: a â taberna, y sincopando más, â taberna. Esta contracción, y , es difícil la pronuncie bien el que no fuere gallego; y si se aumenta la contracción en ô y en â se pronunciará bien; pero causará equivocación dudando si a es ad, si es el articulo illa, o si es ad illa; por lo que será del caso escribir á cuando es por sólo ad, escribir â cuando es por sólo illa, y cuando es por ad illa escribir siempre , y en masculino , pero las dos vocales se han de pronunciar como diptongo, entre a y o. Y así QUE VAY AÔ RIVEIRO, sólo tiene seis sílabas, v. g.: "que vay-ao-Ri-vei- ro ". Es preciso tener esto muy presente por no repetir; y para la ortografía y medidas del verso. Colección 1746-1770

[dempois][ir] [vender]

DEMPOIS VAN VENDELOS. Dempois de deinde post. Van de vado, -is. Vendelos, por vender-los, pronúnciase la L por suplir la R que se suprime, o acaso se convierte la R en L, v. g.: vender-os, y después vendel-os. El ôs es artículo los, y haciendo cuerpo con los verbos se llaman afijos y se usan mucho en hebreo, árabe y lenguas orientales, y asimismo en la castellana y gallega. En ésta después de R se ponen los artículos como los, las, v. g.: ama-los, ama-las, por amar-los, amar-las; cuando se ponen después de vocal, se ponen como os, as, v. g.: vende-os, vende-as por vende-los, vende-las; y en plural se pierde la D, v. g.: vendê-os vendê-as por vended-los, vended-las. Colección 1746-1770

[ir]

Del verbo eo, is, se formó eundo, y de eundo se formó indo a la gallega. Colección 1746-1770

[ser][ir]

Non fum porfiado. Non fum: no fui; el gallego usa fum por fui en dos acepciones: la primera por sum, es, fui; la segunda por haber ido o caminado, v. g. non fum a Vila, no he ido a la villa. Colección 1746-1770

Juan Sobreira Salgado (1792-1797): Papeletas de un diccionario gallego, ed. de J. L. Pensado Tomé (Instituto de Estudios Orensanos, Ourense 1979).
andar,ir ou vir ou estar a escoyta

Fras. de Ledesma. Vixiar. Averiguar lo que hay o pasa en una parte para contarlo en otra. Papeletas

andar ou ir a facha

Loc. de Ledesma. Pescar de noche con Facha. Papeletas

andar,ir a medias

Vide Medio. Papeletas

andar,irou virde mua

Amoada. Papeletas

andar,ir, vir a presa ou de présa

Fras. de Ribadavia. De priesa, a priesa. Papeletas

andar,ir, vir á ramisca

Fustans. A las mozas. Papeletas

andar,ir, vir as cegas ou cegoño ,-ña

Fras. de Ribadavia. Sin ver o saber lo que hace. Papeletas

andar,ir, vir coma unha asalacion

V. asalación. Papeletas

andar ou ir con de promo

Fr. de Ribadavia. Con mucho cuidado. Papeletas

andar,ir, ou vir de ben

Fras. de Ribadavia. Papeletas

andar ou ir ou vir de mal

Fras. de Ribadavia. De mal corazón para otro. Papeletas

andar,pasar, ir, virde mao en mao

Fras. de Ribadavia. V. mano (sic). Papeletas

andar,estar, ir, porse, virde morro

Osculo. Ribadavia. De hocico. Papeletas

andar,estar, ir en autos

Vide autos. Papeletas

andar,facer, ir, virnunha asalacion

Vide asalación. Papeletas

andar,ir, vir ô doutan

Fras. de Ribadavia. A toda libertad y sin moderación ni arreglo. Papeletas

ir

Los verbos que hacen el infinitivo en IR tienen en Ledesma el pretérito en EU o EO, como oèo, y en Ribadavia lo tienen en IO, como oio, del verbo oir. Papeletas

Anónimo, (1845c): Vozes gallegas, ed. de J. Leitede Vasconcellos, RL vol VII fasc 3, p. 198-229 (ms 7208 BN)
[ir]

Á casa do rocín, tal como che fun volvín. Refr. [L. de V. reconstrúe como lema "fun". AS]

Juan Manuel Pintos Villar (1865c): Vocabulario gallego-castellano, ed. de Margarita Neira e Xesús Riveiro, A Coruña, RAG, 2000
ir

Ir.

Francisco Porto Rey (1900c): Diccionario gallego-castellano, ed. de María Xesús Bugarín e Begoña González Rei;, A Coruña, Real Academia Galega, 2000
armeiro (ir á)

[Entrada sen definición].

X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego)
IR v.

Ir.

Bernardo Acevedo y Huelves e Marcelino Fernández y Fernández (1932): Vocabulario del bable de occidente
ir

Conjugación: Ir, indo, ido. Vou, vas, vay (en Boal, vey), imos, ides, van. Iba, ibas, etc. Fun, fuche, foy, fomos, fostes, foron. Irei, irás, irá, etc. Iría, irías, etc. Vay, ide, ídevos. Vaya, vayas, etc. Fora y fose, foras y foses. En la persona nosotros del pres. de ind. alternan, desde hace unos cincuenta años, las formas imos y vamos; ides y vais:

Adiós, nenas, que nos imos;
adiós, nenas, que nos vamos;
a Virgen da Fonsagrada
mándavos muitos recados
Ús. las formas citadas, de Valdés al Eo y en gall. A. F.

Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel
ir para asencollas loc.

Ir haciéndose viejo.

ir para as ancollas loc. adv.

Ir haciéndose viejo, envejecer.

Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel
ir v. n.

Ir.

________

Ir andado, estar viejo, caduco.

________

*Ir en óso, montar sin sillín.

José María Pereda Álvarez (1953): Aportaciones léxicas y folklóricas al estudio de la lengua gallega, en Douro Litoral (5ª série, VII-VIII, pp. 19-52)
Castilla ir

¿Fuch¿a Castilla? ¿Fuiste a Castilla? Se solía preguntar así a la persona que se encontraba muy desmejorada, aludiendo al semblante que traían los que regresaban de la siega, agotados por el trabajo y las privaciones. Verín.

Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo
IR v. n.

Moverse de un lugar hacia otro.

________

Lo contrario de venir.

________

Caminar de acá para allá.

________

Distinguirse, diferenciar una persona de otra: ¡cánto vai do pai ó fillo!

________

Úsase para denotar a donde se dirige un camino.

________

Extenderse una cosa ocupando mayor espacio.

________

Obrar, proceder.

________

En ciertos juegos de naipes, entrar.

________

Declinarse o conjugar un nombre o verbo por otro.

________

Considerar las cosas por un aspecto especial o dirigirlas a un fin determinado.

________

Junto con ciertas gerundios, denota la acción de ellos y da a entender la ejecución de lo que los verbos significan: imos camiñando; o que la acción empieza a verificarse, como: vai anoitecendo. Junto con algunas voces significa el modo de ir, como: ir a pé, a cabalo, a gusto, a modiño, ben, mal, etc. Junto con un infinitivo, significa disponerse para la acción del verbo con que se junta: imos sair; vou xantar. Con la prep. con, tener o llevar lo que el nombre significa: ir con medo; ir con coidadiño. Con la prep. contra, perseguir, sentir y pensar lo contrario de lo que significa el nombre a que se aplica: ir contra a corrente; ir contra a opinión de un. Con la prep. equivalente al castellano en, importar, interesar: nada che vai neso; neso vaiche a vida. Con la prep. por, equivale a traer una cosa: ir por estrume; ir por lan.

________

A eso imos, aclaración que hace aquel a quien recuerdan algo que debía hacer y no hizo, y se decide a hacerlo.

________

A eso vou, cuando uno reanuda en la conversación algo que se le había pasado y acerca de lo cual le llaman la atención.

________

¡Alá irás!, equivale a enviar a uno en horamala.

________

Alá vai, exclamación que hace uno cuando otro se cae al suelo cuan largo es.

________

Alá vai eso, empléase al arrojar algo que puede caer sobre quien está debajo o cerca.

________

Alá vai o que é, úsase cuando repentinamente y sin prevenir a uno se le dice algo que ha de disgustarle.

________

A máis ir, a escape, con toda diligencia.

________

¿Cánto vai?, significa sospecha o recelo de que suceda o se ejecute una cosa, y la fórmula de apostar a que se verifica o no.

________

¡Cánto vai do negro o branco!, puntualiza la diferencia grande de algunas cosas.

________

¡Cánto vai do vivo ó pintado!, establece la distancia que hay entre cosas que en cierto modo se parecen.

________

Fomos á festa, hemos ido a la fiesta.

________

Ide embora, deseo de que vayan con gusto y con bien.

________

Ímola andando, dícese cuando uno tiene alternativas en su salud, o en sus intereses.

________

Imos craros, manifiesta el deseo de que la materia de que se trata se explique con sencillez y claridad.

________

Imos dispacio, expresa la conveniencia de que un asunto se discuta y trate con calma y detalladamente.

________

Imos dous e dous, por los que van a pares o en parejas. Nótese la particularidad de emplearse la conjunción e en lugar de la preposición a, que también puede usarse.

________

Ir á cabeza, ir el primero.

________

Ir a cegas a una parte, ir sin saber por donde se va a un sitio.

________

Ir a cousa feita, por el que va a negocio cierto y ya negociado.

________

Ir adiante, no detenerse, proseguir en lo que se va diciendo o tratando.

________

Ir a escoita galo, ir con cuidado y atención, observando si se oye alguna cosa.

________

Ir á lixeira, por ir desembarazado y suelto.

________

Ir alto, dícese de un río o arroyo cuando van muy crecidos.

________

Ir á man, reprimir a uno y vedarle algunas cosas que se consideran serle perjudiciales.

________

Ir a modo, sin apresuramiento.

________

Ir a pasos contados, por ir despacio, con reposo.

________

Ir ás vergonzas, ir al rebusco de las uvas en las viñas después de hecha la vendimia; RABUSCO.

________

Ir a tiro seguro, ir a lo cierto y favorable.

________

Ir a todo correr, con gran prisa.

________

Ir auga abaixo, con facilidad y cerca del fin de las cosas.

________

Ir auga arriba, ir con dificultad.

________

Ir a unha, procurar dos o más personas de común acuerdo la consecución de un mismo fin.

________

Ir á unha, caminar dos o más personas juntas, unas al lado de las otras.

________

Ir ben, hallarse en buen estado de salud.

________

Ir ben ou mal, marchar bien o mal un asunto o negocio.

________

Ir cargado [o] carregado, ir beodo.

________

Ir coas mans no seo, ir de vacío, sin llevar nada.

________

Ir co ela, ir borracho, hasta el extremo de tambalearse y andar a tumbos.

________

Ir con algún, ser de su opinión o dictamen, convenir con él, estar de su parte.

________

Ir contento, un poco achispado.

________

Ir con un, lo mismo que ir con algún.

________

Ir co rabo entre as pernas, salir vencido o humillado de un asunto.

________

Ir costa abaixo, cuando ya se hizo lo más en alguna cosa.

________

Ir costa arriba, cuando se hace algo que ofrece dificultades.

________

Ir cheo, dícese de un río que experimentó una crecida.

________

Ir de arribada, dirigirse un buque a un puerto que no es el término de su viaje.

________

Ir de ben a millor, dícese de la persona que está bien de intereses y va acrecentándolos cada vez más.

________

Ir de ben en mal, refiriéndose al que sufre contratiempos que aumentan y se le complican de día a día.

________

Ir de ben en millor, adelantar, ir viento en popa, como vulgarmente se dice, progresar.

________

Ir de caída, ir a menos en su hacienda y trato, andar fallido y en quiebra.

________

Ir de capa caída, ir en menoscabo, decaído, perdidoso y vencido.

________

Ir de corrida, ir un asunto fácilmente por sus cauces naturales, sin tropiezo alguno.

________

Ir de mal en pior, cada vez más mal.

________

Ir de man armada, ir de pensado a hacer algún hecho.

________

Ir dereito, con rectitud en sus procederes.

________

Ir de rota batida, desastradamente.

________

Ir detrás de un, andar tras él.

________

Ir de vencida, cada vez peor.

________

Ir diante, en primera línea.

________

Ir e vir, andar de un lado para otro, sin hacer cosa de provecho.

________

Ir e vir nunha cousa, insistir en ella, revolviéndola continuamente en la imaginación.

________

Ir indo, ir yendo o marchando.

________

Ir largo, con que se denota que una cosa tardará en verificarse.

________

Ir longo, ir para mucho tiempo.

________

Ir lonxe, estar muy distante; conseguir notables adelantos o medros.

________

Irlle faltando o aceite, acabándosele la vida.

________

Ir mal, hallarse en mal estado.

________

Ir mal unha cousa, tropezar con inconvenientes para llegar a un buen fin.

________

Ir moi lonxe, a gran distancia de lo que se dice, se hace o se quiere dar a entender.

________

Ir nelo, ir en ello, ir con advertencia.

________

Ir nun correndiño, a toda prisa.

________

Ir nun istantiño, en un soplo.

________

Ir nun momentiño, en un instante.

________

Ir ó dereito, por el buen camino, rectamente, en derechura; ir en seguida, sin pararse.

________

Ir ó garete, perder una embarcación sus amarras por la violencia del mar u otra causa; en sentido figurado, de mal en peor en una empresa o negocio.

________

Ir ó tanto, dícese del que va sobre aviso.

________

Ir pasando, indica que uno se mantiene en el mismo estado en cuanto a su salud o conveniencia, sin especial adelantamiento o mejoría.

________

Ir peito por terra, dícese del que va con trabajo y afán, y del que va emboscado y abajado por que no le vean, para hacer su hecho con otros o huir.

________

Ir perdido, tiene varias acepciones, según los casos y el tono en que se emplee, pues puede significar extraviarse en el camino que llevaba; no saber por donde dirigirse al punto que va; ir sumamente sucio por haber caído en un lodazal, o ir muy borracho, sin casi poder tenerse derecho.

________

Ir polo seu pé, andar sin auxilio ajeno.

________

Ir pra adiante, progresar en un negocio.

________

Ir pra atrás, retroceder, irle mal en una empresa.

________

Ir tén con tén, ir compaginando; ir blandamente y despacio.

________

Ir un atrás dunha cousa, perseguirla, andar tras ella.

________

Ir un descamiñado, apartarse del camino; apartarse de la razón o de la verdad.

________

Ir un sobre unha cousa, seguir un negocio sin perderlo de vista.

________

Ir vento en popa, ir prósperamente.

________

Nin me vai nin me vén, el que no se le da nada, o no tiene interés alguno en pro ni en contra.

________

Nin vai nin vén, dícese de lo que no importa y del que es para poco por irresoluto.

________

Non irlle a un nada nunha cousa, mirarla con indiferencia por no interesarle.

________

Non vai a pelo, cuando una cosa no va bien guiada.

________

Non vai nelo nada, dícese de aquello en que no se tiene intervención alguna.

________

Non vou nin veño, no entrar ni querer intervenir en un asunto o negocio.

________

¡Onde él vai!, indica que hace mucho tiempo que marchó, o murió, o se terminó.

________

¿Quén vai?, o ¿quen vai alá?, úsase regularmente por la noche, cuando se descubre un bulto o se siente ruido y no se ve quien lo causa.

________

¡Se che vou alá!, frase con que se amenaza a uno que está algo distante.

________

Sin irlle nin virlle a un, sin irle ni venirle, sin importarle aquello de que se trata.

________

Tanto se lle da polo que vai coma polo que vén, indica que nada le importa de lo que sucede o pueda suceder.

________

¡Vaia!, empléase para expresar leve enfado, para denotar aprobación o para excitar o contener. Se usa también repetida: ¡Vaia, vaia!.

________

Vaia bendito de Dios, dícese de una persona que se marchó y cuyas andanzas no preocupan poco ni mucho.

________

¡Vaia logo!, indica compasión por los males o disgustos ajenos, conformidad con lo que sucede, y también algo de sorpresa por lo que se oye decir como ocurrido.

________

¡Vaiche boa!, dícese de algo que ocurrió hace ya tiempo y no tuvo mayor importancia.

________

Vaiche na misa en Conxo, dicho vulgar que según la tradición proviene de haberse cerrado en Santiago todas las iglesias al ser asesinado el arzobispo don Suero. Los compostelanos, ante el cierre de sus templos, fueron a oir misa al monasterio de Conxo, distante dos kilómetros de la ciudad; y esta tardanza en regresar dió motivo a la frase que aún permanece viva.

________

¡Vai de ahí, vai!, dícesele al que despotrica sin ton ni son.

________

Vai de capa caída, aplícase al que ha venido muy a menos en sus intereses.

________

Vaite axiña, vete pronto.

________

Vaite con Dios, forma con que se despide al pobre que implora una limosna.

________

Vaite logo, vete cuanto antes.

________

Vaite por onde viñeches, despidiendo a uno con enfado o disgusto, e instándole a que se marche sin decir siquiera a lo que vino.

________

Voucho decir, te lo voy a decir. Algunos castellanizan la forma gallega y escriben: voucho a decir, que es impropia.

________

Voume a casa, me voy a casa.

________

Voume a él, echarse a uno con no buena intención.

________

FRAS. A onde fores fai como vires. A onde has de ir non has mentir. A onde vaias fai o que vexas. Ben vai a vella na burra cando é sua. Cando vai torta o demo a endereita. Cando vai torta o diaño a guía. ¿Cómo che vai, Sindo? Ás veces rabeando e ás veces rindo. Dime con quen vas, e direiche a onde irás. Dime con quen vas, e direiche o que farás. En canto un vai e outro vén, Dios dá o seu ben. En canto un vai e outro vén, Dios da o seu parabén. Ide polo medio, e non cairedes. Ir a cabalo do burro, e andar ó seu precuro. Ir á corte e matalas todas. Ir á guerra e casar, non se debe aconsellar. Ir cabaleiro no burro, e andar ó seu precuro. Irei, irei, e á miña casa volverei. Ir e non vir, como os poldros á feira. Ir e vir, como o xerro vai á boca. Ir e vir, é carrexar; e non ir, é non tornar. Ir por lan, e volver rapado. Ir romeira, e voltar rameira. Mentras vas e vés, váichese o día. Na terra onde vivires, fai o que vires. Onde ben te queren irás poucas veces. Onde fores, fai como vires. Onde te queiran mal, nunca irás. Onde vai o máis, que vaia o menos. ¿Onde vás, tolo? Ónde van todos. O que lonxe vai casar, ou vai enganado, ou vai enganar. Por onde fores, fai como vires. Por onde vaias, fai como vexas. Quen lonxe vai casar, ou tén chata, ou vaina buscar. Quen vai e volve, bo viaxe fai. Tanto vai dun anano a un xigante como vai dunha formiga a un alifante. Vai cos da feira e volve cos do mercado.

Varios autores (1961): Apéndice ó Diccionario de Eladio Rodríguez
CANELAS (IR EN)

Ir sin medias (Lugo).

X. L. Franco Grande (1972): Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo
canelas (ir en)

Ir sin medias.

carrouleando (ir)

Se dice de una persona que vai carrouleando cuando anda con cierta dificultad e inclinándose a los lados.

ir v.

Ir.

________

A máis ir, a escape, con toda diligencia.

________

¡Cánto vai do vivo ao pintado!, establece la distancia que hay entre cosas que en cierto modo se parecen.

________

Ide embora, deseo de que vayan con gusto y con bien.

________

Ímola andando, dícese cuando uno tiene alternativas en su salud, o en sus intereses.

________

Ir a cousa feita, por el que va a negocio cierto y ya negociado.

________

Ir a unha, procurar dos o más personas de común acuerdo la consecución de mismo fin.

trincastezo (ir a) loc.

Comer a toda velocidad.

trusga (ir ou andar de) loc.

Andar de parranda.

xubila (ir a ou de) loc.

Salir de noche los mozos a cortejar o divertirse.

Eligio Rivas Quintas (1978): Frampas, contribución al diccionario gallego, CEME, Salamanca
ir i

Ir (dicc.). Es un verbo rico en giros y matices. Además de las numerosas frases citadas por Rguez. podemos dar de Fondo de Vila: Vai indo, se va arreglando como puede, menos mal; Vaiche boa, exclamación por el cast. ¡Cómo andan las cosas!, ¡hay que ver qué desastre!, etc. Non lle vai a augha polo seu regho, no le suceden las cosas a gusto. Canta que non hai máis pronde ir, canta muy bien, etc. Aquí, en el presente de indicativo, se dice: imos, ides. (FrampasI)

Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret
Ir v. n.

Ir.

________

Ir andado, estar viejo, caduco.

________

Ir en oso, montar sin sillín.

Mirras (ir das mirras para as engurras)

Ir haciéndose vieja una persona.

Pernamanquiña ir ou andar â) loc. adv.

Andar a la pata coja, o sea sobre un pie solo.

Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27
ir v.

(v.c.), dir (San.) ir;

________

ir á aña (Ver.) competir los malladores por ver quien da el golpe más fuerte;

________

ir apurado (Com.), ir con apuro (Inc.) tener prisa;

________

ir ca banda de couzo (Sad.) gobernar la embarcación con un solo remo;

________

ir de baranda (Com.) ir a divertirse;

________

ir na bolta de fóra (Gro.), 1. estar despistado; 2. estar en alta mar;

________

ir de campo (Cur.) cagar;

________

ir de carallada (Com.) ir a divertirse;

________

ir ós crebazos (Gro.) comprar lo más barato del mercado;

________

ir de cú (Caa. Raz.) recular;

________

ir de donas (Mel. Vil.) cabalgar a mujeriegas;

________

ir a elas (Gro.), ir á empincha (Bur.) apostar;

________

ir de farra (Cur. Com.), ir de festa (Cur. Com.), ir de foliada (Com.) ir a divertirse;

________

ir largado (Mra.) caminar a gran velocidad;

________

ir a maiores (Ver.) cagar;

________

ir ó mar (Esc. Gro.) salir a pescar;

________

ir marchando o día (Com.) oscurecer;

________

ir a millor (Cab.) mejorar;

________

ir ás mozas (Cab. Dum. Sob. Val. Ped.) cortejar;

________

ir de muller (Lax. Xun.) cabalgar a mujeriegas;

________

ir de parranda (Com.) ir a divertirse;

________

ir a peor (Gro.) empeorar;

________

ir picada (Ver.) ir tocada o herida una pieza;

________

ir en pojí (Sad.) ir en coche;

________

ir de recú (Inc.) recular;

________

ir á seca (Esc. Gro.) ir a mariscar;

________

ir sentado (Dum. Com. Val.) cabalgar a mujeriegas;

________

ir temperando (Ver.) mejorar un negocio, situación o dolencia;

________

ir a xeito (Mez. Vil.) andar despacio;

________

ir á xusticia (Sob.) andar en pleitos;

________

irse por sí (San. Com. Mra.) hacer una necesidad;

________

irse a un (Cur. Sob.) agredir;

________

V. (ir) pastar.

Eligio Rivas Quintas (2001): Frampas, contribución al diccionario gallego (inédito ata a 1ª ed electrónica neste dicionario)
ir v. i.

Ir. Tiene distintos matices en el uso agrícola: Ir á terra, a rebajar un terreno, cargar la tierra y trasladarla a otra finca donde le hace falta. Ir ó molido, ir a rozarlo, y traerlo para la cuadra. Ir á erba, a buscar hierba para el ganado, etc. Mondoñedo. En Tiagonce, Lourenzá: Ir á auga, a la fuente. En Viariz do Bierzo Ir coas vacas, llevarlas a pastar. En Fondo de Vila, A Limia: Imos ó modo, es un decir; en Maceda: Se vai ben, que vaia como queira. En Dragonte, Bierzo: Qué lle voun a decir (conjunto vacío); en Barxamaior do Cebreiro, Lu. fuinme me fuí (funme).(FrampasIII)