Dictionary of Dictionaries

· Search the Dictionary of Dictionaries

You searched for the expression maio among the lemmas in the Dictionary of Dictionaries without taking into account the accentuation of the word or the difference b/v


- Number of definitions found: 23
- Distribution by dictionaries: Sobreira (1792-1797) (3), Filgueira (1926) (1), Carré (1928-1931) (1), Carré (1933) (1), Ibañez (1950) (1), Carré (1951) (1), Eladio (1958-1961) (7), Franco (1972) (1), Rivas (1978) (2), Carré (1979) (1), CGarcía (1985) (1), Rivas (1988) (2), Losada (1992) (1)

Juan Sobreira Salgado (1792-1797): Papeletas de un diccionario gallego, ed. de J. L. Pensado Tomé (Instituto de Estudios Orensanos, Ourense 1979).
[maio] [vella]

En Mayo inda a vella queyma o pé ó tallo. Papeletas

[marzo] [abril] [maio] [San Joan] [Santa Mariña]

Marzo espigarzo, abril pendoril, mayo granado, San Joan segado, Santa Mariña a ayriña. Ribasil. Marzo espigarzo, abril penderil, en mayo gramado, en San Joan segado. Ribasil. Mayo ayroso fay o pan garvoso. Papeletas

[janeiro] [febreiro] [marzo] [abril] [maio] [San Joan]

Janeyro giadeyro, febreyro escarabanadeyro, marzo amoroso, abril chuvioso, mayo ventoso, San Joan caloroso, que fay o ano formoso. Papeletas

X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego)
MAIO sm.

Mayo.

Leandro Carré Alvarellos (1928-1931): Diccionario galego-castelán, 1ª ed., Lar, A Cruña, 1926-1931
maios. m.

Mayo. Fiesta de la primavera. V. mayo.

Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel
maio s. m.

Mayo. Fiesta de la primavera. V. Mayo.

José Ibáñez Fernández (1950): Diccionario galego da rima e galego-castelán, Madrid
maios. m.

Mayo. Niño que el primero de mayo se adorna en la fiesta de los maios.

Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel
maio s. m.

Mayo. Fiesta de la primavera. V. Mayo.

Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo
MAIO s. m.

Mayo, quinto mes del año, que tiene 31 días.

________

Mayo, muchacho cubierto de hinojo y de flores, que sale con otros por los lugares de la parroquia o de las circundantes para cantar los días 1.° y 3.° de Mayo coplas alusivas al mes y a los vecinos a quienes obsequian.

________

Música y cantos populares que entonan los que toman parte en esta fiesta.

________

La antigua costumbre de los MAIOS en Galicia aparece revestida de una poética ingenuidad infantil. El primer día del mes, niños y niñas recorren los lugares aldeanos cantando salutaciones al mes de las flores, y acompañando a otro niño o muchacho que personaliza el MAIO, llevando los vestidos cubiertos de FIUNCHO y otras ramas de plantas olorosas, y rematando con una corona de éstas en la cabeza. Esta fiesta tradicional ofrece diversas variedades, pues en ellas intervienen niños, muchachos y jóvenes, y también niñas, RAPAZAS y mozas, formando grupos algareros. En unas partes el niño adornado de flores va a pie con la comitiva, y en otras va en un carro también engalanado y con arcos de ramaje. La comitiva canta las coplas alusivas al florido mes y a la familia ante cuya casa se detienen para que les den el aguinaldo. En otras comarcas el MAIO es un muñeco que llevan en unas andas, formado por ramas y flores, paseándolo así por los RUEIROS del contorno. En algunas villas y ciudades los MAIOS fueron perdiendo su típico sabor campesino, aun cuando siguen conservándolo en la provincia orensana. Algunos MAIOS llegaban a tres metros de altura y las coplas aldeanas suelen acompañarlas con FERREÑAS, PANDEIROS, y CÓNCHEGAS, o llevan el compás de las CANTIGAS con palos que verticalmente hacen chocar unos con otros o batiéndolos contra el suelo. A la puerta de cada casa, la comparsa se detiene preguntando: ¿cantamos o Maio?; y si no contestan negativamente, cantan las folklóricas coplas, pues el cancionero galaico ofrece múltiples variedades. Los cantores se contentan con un modesto aguinaldo en metálico o en especie, que para los chiquillos suelen ser golosinas y LARPEIRADAS.

________

A víspora do mes dos maios, denominación que se da en el especial calendario de nuestros aldeanos al último día de Abril, en cuya noche, cerca de Noya, los habitantes de la parroquia de Roo formaban en la cumbre una gran hoguera, guardando religioso silencio mientras ardía la leña hacinada; y cuando ésta era pasto de las llamas, comenzaban una danza circular, entonando al mismo tiempo el tradicional canto por el cual piden a la lumbre que les dé buena cosecha.

________

Anda co maio ó lombo, dícese de la persona que está desmadejada y descaecida de animo.

________

FRAS. Are quen arou, que Maio xa pasou. Auga en Maio, pan todo o ano. Ben veñas Maio, o millor mes de todo o ano. Cando en Maio hai lama, inda algo se gana. Cava, labor e barbeito, en Maio han de estar feitos. Día a día, Maio á porta. Día tras día, Maio á porta. Día tras día, Maio chega. Díxolle Maio a Abril: "anque che pese heime rir". En Maio, augas catro, e esas que cheguen ó barro. En Maio calquera besta é cabalo. En Maio, de meu me caio, xa coa maiola, xa co traballo. En Maio, de sono me caio. En Maio, inda a vella queima o tallo. En Maio, inda queima o tallo, e unha miguiña que lle quedou, para San Xoan a deixou. En Maio inda a vella quenta o saio. En Maio, inda bebe o boi no prado. En Maio, millo sementado, cal enxoito, cal mollado. En Maio, non te quites o saio. En Maio, o barrufeiro faise cabalo. En Maio, o garabanzal, nin nado nin por sementar. En Maio, que chova hastra entullarse o carro. En Maio sai o pulpo do zamaio. En Maio, xa leva as cereixas o gaio. En Maio, xa saio. Hastra o corenta de Maio, non te quites o saio. Hastra o corenta de Maio non te quites o saio; e se volve a chover, vólveo a poñer. Maio atreboado, ano temperado. Maio come o trigo, e agosto bebe o viño. Maio chuvioso, vran caloroso. Maio é o millor mes do ano. Maio fai as apostas, e Abril lévallas ás costas. Maio fai o trigo, e Agosto o viño. Maio festeiro, bota a roca no trasfogueiro. Maio frío, moito trigo. Maio hortelán, moita folla e pouco gran. Maio longo, San Xoan redondo. Maio meieiro, aquí me caio, alí me deito. Maio me molla, Maio me enxuga, Maio me bota na sepultura. Maio non endereita o ano. Maio o longo. Maio pardo, ano farto. Maio pardo, San Xoan craro. Maio pardo, siñal de bo ano. Maio treboado, e San Xoan craro, fan un ano temperado. Maio un pouco frío cría trigo; pero se é moi frío, nin palla nin trigo. Maio ventoso, ano fermoso. Moitas augas en Maio tran mal ano. No Maio, o barrufeiro vólvese cabalo. No mes de Maio, nin égoa nin cabalo. No serán de Maio vaite ó teu mandado, que terás tempo sobrado. O millor trasfogueiro, en Maio pra min o quero. O percebe i o salmón, en Maio están en sazón. O que en Maio non merenda, ós mortos encomenda. O que en Maio se molla, en Maio se enxuga. O touro, o galo, a troita e o barbo, no mes de Maio. Se Maio chora, auga criadora. Se non houbera Maio, non habería ano malo. Tras de Maio vèn San Xoan. Veña Maio e veña pardo.

X. L. Franco Grande (1972): Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo
maio s. m.

Mayo.

Eligio Rivas Quintas (1978): Frampas, contribución al diccionario gallego, CEME, Salamanca
maio m

Mayo (dicc.). Es uno de los meses más propicios al folklore:

Maio me molla,
maio me enxuga,
con raza de sol
e raza de chuvia
(Corbelle), que quiere decir que, en Mayo, el tiempo tiene de todo, sol y lluvia. En el mismo lugar se dice: FRAS. Maio pardo e San Xoán craro valen máis ca Señora e o carro. (FrampasI)

maio adj

Abobado, atontado (Fondo de Vila). El dicc. refleja maiola, pereza, pesadez. (FrampasI)

Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret
Maio s. m.

Mayo. Fiesta de la primavera. V. Mayo.

Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27
maio m.

(v.c.) mayo.

Eligio Rivas Quintas (1988): Frampas, contribución al diccionario gallego, Alvarellos, Lugo
folla de maio s. f.

Clase de alga (Oia - Guardia). En Foncuberta se dice: Entre folla e folla veña o demo e escolla, equivalente a: Tan honrado é o caldo coma as castañas. Es común: Quen se pon debaixo da folla dúas veces se molla. (FrampasII)

maio s. m.

Árbol, cuanto más grande mejor, que los mozos solían traer del monte y plantarlo en medio del turreiro con faroliños, hasta fines del XIX (Laza). Su origen, también el mes de maio; como los maios que se presentan al empezar tal mes. En Fondo de Vila hay el dicho: Pouco e pouco, maio fóra (todo se va pasando...) (FrampasII)

E. Losada, J. Castro e E. Niño, (1992): Nomenclatura vernácula da flora vascular galega, Xunta de Galicia
carpaza de maio

Erica cinerea L.