Dictionary of Dictionaries

· Search the Dictionary of Dictionaries

You searched for the expression muíño among the lemmas in the Dictionary of Dictionaries without taking into account the accentuation of the word or the difference b/v


- Number of definitions found: 56
- Distribution by dictionaries: Payzal (1800c) (2), Reguera (1840-1858) (1), Pintos (1865c) (1), Cuveiro (1876) (1), Valladares (1884) (4), Leiras (1906) (3), Filgueira (1926) (1), Carré (1928-1931) (3), Carré (1933) (3), Ibañez (1950) (3), Carré (1951) (2), Pereda (1953) (1), Eladio (1958-1961) (12), Franco (1972) (5), Carré (1979) (3), CGarcía (1985) (10), Rivas (2001) (1)

Bernardo Vicente Payzal (1800c): Vocabulario gallego-castellano (edición de Damián Suárez sobre o ms da RAG)
muiño

molino

muíño

su pie: solera

Eugenio Reguera y Pardiñas (1840-1858): Traducción de algunas voces, frases y locucionesgallegas, especialmente de agricultura, al castellano, ed. de J. L. Pensado (Cadernos de Lingua, RAG, 1995)
mohíño o muiño

Molino.

Juan Manuel Pintos Villar (1865c): Vocabulario gallego-castellano, ed. de Margarita Neira e Xesús Riveiro, A Coruña, RAG, 2000
muiño, moiño

Molino.

Juan Cuveiro Piñol (1876): Diccionario Gallego, Barcelona
MUIÑO

Molino. Debe escribirse siempre muiño y no môiño, porque no se ha visto ni conocido nunca á ninguno que firmase Moiño y sí Muiño ó Muiños, y además proque se pronuncia con u y no con o en las cuatro provincias.

Marcial Valladares Núñez (1884): Diccionario gallego-castellano, Santiago, Imp. Seminario Conciliar
APEAR (o muiño)

Paralizarse el movimiento del rodezno del molino, por haberse llenado de agua el Sarteu. V. esta palabra.

APOÑER : APOR (o muiño)

Echarle á andar, para que muela.

MUIÑO

V. MOIÑO FRAS. Muiño parado non gana maquía.

Fun ò muiño
de meu compadre:
fun po-l-o vento;
vin po-l-o aire.
Cant. pop.

SÈSTEÁR (o muiño)

Nivelar en el molino la capa con el pié, á fin de que la primera toque de lleno y gire igualmente sobre el último.

Manuel Leiras Pulpeiro (1906): Vocabulario (lido directamente do ms da RAG para este diccionario)
calde muíño

saetín

muíño de vento

(juguete) rehilandera

de muíño

solera

X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego)
MUÍÑO sm.

Molino.

Leandro Carré Alvarellos (1928-1931): Diccionario galego-castelán, 1ª ed., Lar, A Cruña, 1926-1931
muíños. m.

Molino. Máquina para moler.

________

Edificio en donde hay molino.

sestear (o muíño)v. a.

Nivelar la capa con el pie.

Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel
sestear o muiñov. a.

Nivelar la capa con el pie.

muíño

Edificio en donde hay molino.

____s. m.

Molino. Máquina para moler.

José Ibáñez Fernández (1950): Diccionario galego da rima e galego-castelán, Madrid
muiño

Molino.

sestearo muiñov. a.

Nivelar la capa con el pie.

muiños. m.

Molino. Poner un molino en movimiento: desafirir. Molino pequeño: patarelo.

Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel
muíño s. m.

Molino. Máquina para moler.

________

Edificio en donde hay molino.

José María Pereda Álvarez (1953): Aportaciones léxicas y folklóricas al estudio de la lengua gallega, en Douro Litoral (5ª série, VII-VIII, pp. 19-52)
cura d'un muíño

Cura de un molino. Esto es que le basta para vivir, sin otra retribución. Vivero.

Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo
MUÍÑO s. m.

Molino, máquina para moler, quebrantar, machacar o triturar alguna cosa.

________

Casa o edificio en que hay molino.

________

Las piezas de que consta el molino en Galicia son, por orden alfabético, las siguientes: Agulla; alevadoiro; aliviadoiro; apear; arrochos; beo; bolo; borneira; buxa; cabazo; cabouco; , caixa; cal; canaleta; caneta; cangalleira; canle; canlle; canoura; cañeta; capa; capón; cepa; cintas; corredoira; , coucecubo; culleres; cuñas; dorneira; eixe; eixo; engrada; garruchos; lobato; mesa; moa; moega; muñega; ollo; ; pedra; quenlla; quenlle; rodicio; rudicio; sarteu; soborella; tamoega; tanguedoiro; tanxedeira; tanxedoiro; tenxedeira; tenxedoiro; tolda; touteira y touzo.

________

Los molinos más comunes en Galicia son los movidos por el agua, que también se llaman ACEAS, y están especialmente destinados a reducir a harina los granos del maíz, del trigo y del centeno. Abundan en nuestras aldeas los de carácter particular, pero hay también muchos comunales pertenecientes a un lugar o a una parroquia, construídos a orillas del río o del riachuelo más próximo, por cuenta de varios partícipes que aportan los medios económicos de que cada cual puede disponer para participar del derecho de comunidad, la cual puede enajenarse, permutarse, donarse o transmitirse a otros como una propiedad cualquiera. La utilización del MUíÑO comunal se hace en los días o las horas que previamente hayan sido determinadas; y esa comunidad en el uso de los molinos, es el origen de las MUIÑADAS nocturnas, como lo es también la elaboración del pan de la cena, llamado bola da pedra, que con la flor de la harina se hace y se cuece de noche en el molino sobre una piedra recalentada.

________

MuÍño albeiro, el que está exclusivamente destinado a moler trigo, para lo cual tiene piedras especiales. El pan de la harina de este molino llámase también pan albeiro.

________

Muíño de café, el pequeño de manezuela que sirve para moler este grano después de tostado. Los hay parecidos para triturar la pimienta, canela, mostaza, etc.

________

Muíño de chocolate, máquina con que se muele el cacao y se forma la masa del chocolate.

________

Muíño de papel, el que sirve para reducir el trapo a masa.

________

Muíño de pedra, el molino más conocido y más corriente de Galicia.

________

Muíño de vento, el que utiliza el viento como fuerza motriz.

________

Muíño fariñeiro, o muíño de fariña, el más común de todos los que hay en Galicia, y se destina exclusivamente a moler los granos de los cereales que se producen en nuestra región para ser convertidos en harina.

________

FRAS. As que ó muíño van, se son bonitas logo as moerán. Cada muíño quer a sua auga. Cada un tira da auga pro seu muíño, inda que deixe seco o do veciño. Con auga pasada non moe o muíño. Con quen tèn muíño que coidar non te poñas a enredar. Máis que muíño en espera val sobro na moega. Mentras que a moa do muiño vai e vèn, Dios dá seu ben. Muíño parado non gana maquía. Nin muíño sin rodicio, nin home sin oficio. O muíño treina, treina; a i-auga faino treinar. O que pode, vai ó muiño e moe. Se o muíño non anda, a maquía non se gana.

X. L. Franco Grande (1972): Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo
muíño s. m.

Molino.

________

Las piezas de que consta el molino son, por orden alfabético, las siguientes: Agulla, alevadoiro, aliviadoiro, apear, arrochos, beo, bolo, borneira, buxa, cabazo, cabouco, caixa, cal, canaleta, caneta, cangalleira, canle, canlle, canoura, cañeta, capa, capón, cepa, cintas, corredoira, coucecubo, culleres, cuñas, dorneira, eixe, eixo, engrada, garruchos, lobato, mesa, moa, moega, muñega, ollo, pe, pedra, quenlla, quenlle, rodicio, rudicio, sarteu, soborella, tamoega, tanguedoiro, tanxedeira, tanxedoiro, tenxedeira, tenxedoiro, tolda, touteira y touzo.

________

Muíño albeiro, el que está exclusivamente dedicado a moler trigo, para lo cual tiene piedras especiales. El pan de la harina de este molino llámase también pan albeiro.

________

Muíño fariñeiro, o muíño de fariña, el más común de todos los que hay en Galicia

________

Refr.: As que ao muíño van, se son bonitas logo as moerán.

Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret
Muíño s. m.

Molino. Máquina para moler.

________

Edificio en donde hay molino.

Sestear (o muíño) v. a.

Nivelar la capa con el pie.

Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27
muíño m.

(v. c.), moíño (Com. Gro. Mar.), muín (Ced. Ped.), mulín (Bur.), muño (Tob. Dum. Goi.) molino;

________

muíño (do) albeiro (Fea. Com. Fri.), muño albeiro (Tob.) molino que muele sólo trigo;

________

muíño do café (Cab. Cre. Com. Sob. Fri. Inc. Ram.), muín do café (Ced.) molinillo del café;

________

muíño do canle (Ram.) molino que además de la presa por la que discurre el agua tiene un canal muy estrecho y bastante inclinado que baja hasta el infierno del molino en donde el agua tropieza con las aspas del rodezno;

________

muíño do concello (Xun. Mra. Ver.) molino perteneciente a todos los vecinos;

________

muíño de erdeiros (Ver.) molino comunitario;

________

muíño de maquía (Mra.), muíño maquieiro (Xun.) molino maquilero;

________

muíño de parcería (San.), muíño pataleiro (Val.), muín quendeiro (Ced.) molino que usa toda la vecindad por turnos;

________

muíño relo (Gui.), muíño roulón (Fri.) molino de un solo rodezno;

________

V. árbol, bomba, cruz, cuadro, , ponte, pouso, prensa y rato do muíño.

Eligio Rivas Quintas (2001): Frampas, contribución al diccionario gallego (inédito ata a 1ª ed electrónica neste dicionario)
pa domuíño s. f.

Especie de paleta con mango para cortar el agua que baja por la canle al rodezno del molino. Quintela de Leirado, Our.(FrampasIII)