Dictionary of Dictionaries

· Search the Dictionary of Dictionaries

You searched for the expression pito among the lemmas in the Dictionary of Dictionaries without taking into account the accentuation of the word or the difference b/v


- Number of definitions found: 88
- Distribution by dictionaries: Sarmiento (1746-1755c) (4), Sarmiento (1746-1770) (1), Sarmiento (1757-1762) (1), Sarmiento (1762 e ss) (1), Sobreira (1792-1797) (2), Anónimo (1833C) (1), Rodríguez (1854c) (1), Aguirre (1858) (1), Rodríguez (1863) (1), Pintos (1865c) (2), Cuveiro (1876) (4), Valladares (1884) (2), Leiras (1906) (3), Filgueira (1926) (1), Carré (1928-1931) (1), Acevedo (1932) (1), Carré (1933) (1), Ibañez (1950) (4), Carré (1951) (2), Pereda (1953) (2), Eladio (1958-1961) (17), Franco (1972) (9), Rivas (1978) (3), Carré (1979) (2), Panisse (1983) (1), CGarcía (1985) (10), Rivas (1988) (3), Losada (1992) (1), Rivas (2001) (6)

Martín Sarmiento (1746-1755c): Catálogo de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca en 1973)
pito

[Dunha lista de aves, sen definir]. CatálogoVF 1745-1755

pito

Es la moquilla de la punta de la nariz, y se dice: lle está pingando ô pito. CatálogoVF 1745-1755

peto o pito

El pájaro pico. CatálogoVF 1745-1755

pito

[Nombres gallegos de aves, do Apéndice: "Borrón de varios Nombres gallegos de vegetables" ]. CatálogoVF 1745-1755

Martín Sarmiento (1746-1770): Colección de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca, 1970)
[pito][pita] [pôla] [galiña]

DE PITAS É OVOS. A los pollitos, porque dicen pi, pi, llaman los gallegos pitos; y a las pollas ya grandes llaman también pitas, para significar en general a las gallinas, a las cuales también llaman galiñas. En la copla significa pitas, no las pollas, pues ya quedan pôlas, sino gallinas. De hecho al mercado dicho de Pontevedra concurren todas esas diferencias. Colección 1746-1770

Martín Sarmiento (1757-1762): Onomástico etimológico de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (Fundación Barrié, A Coruña, 1999).
chirlar pito pita

(68) Para significar los gallegos el sonido de los ratones, formaron sobre ese sonido el verbo chirlar. Dicen, v. g.: cata, cata qu'alí chirla un rato. Y si chirla, chirle, chirli, chirlo o chirlu significase al ratón se entendería en todo el mundo mejor que la voz mus. He oído que en un instrumento de tierra de León, se pone de renta una gallina que no digapiniclo; todos extrañaron la voz hasta que uno leyó pi, niclô, y la entendieron todos; como que significa que esa gallina ni había de ser tan pequeña, que aún dijesepi, pi, pi, como los pollos, ni ya dijeseclô, clô, clô, como las gallinas cluecas o viejas. Y es cierto que la voz clueca viene declô, clô, y las de pito y pita gallegos, vienen delpi,pi. Así, hablan metafóricamente los gallegos, cuando a las gallinas hechas llaman pitas. Onomástico 1757-1762

Martín Sarmiento (1762 e ss): Obra de 660 pliegos
pito

(1843) A la pica glandaria, arrendajo o gayo, se sigue el pico, famoso entre los muchachos crédulos de su hierba del pico. Hay picus y hay pica. Pero pica no es la hembra del pico. Pica es la pega, picaza, marica y urraca. Pocos creerán que maria y urraca son una misma voz. Yo lo creo. De maría se dijo marica y mariaca. La m pasó a u por ser dos letras de un mismo órgano. De ese modo sale uariaca, uriaca, uraca; y doblando a la española la r, urraca. Sépase, pues, que no se debe admirar que en lo antiguo no se hallen señoras llamadas Marías, pues todas las urracas no eran sino marías y maricas. Por eso la pega se llama con los dos nombres, urraca y marica. Así, como del latín pica se formó el castellano pega, así del latín pico se formó el gallego pego. Y hacia [131v] Padrón se conserva hoy el nombre gallego pego marxo para significar el picus martius, que es el más famoso de los picos. Díjose martius por estar dedicado a Marte. En Castilla se llama pico relincho por su chillido desagradable. El nombre común en Galicia es pico, peto y pito.

Juan Sobreira Salgado (1792-1797): Papeletas de un diccionario gallego, ed. de J. L. Pensado Tomé (Instituto de Estudios Orensanos, Ourense 1979).
pito-rey

[Do apéndice: Aves de Amandi. Segun el P. Fr. Thomas Guitian 1800. Con los nombres que corresponden en Ribadavia]. Papeletas

pito-reyreal

[Do apéndice: Aves de Amandi. Segun el P. Fr. Thomas Guitian 1800. Con los nombres que corresponden en Ribadavia]. Papeletas

Anónimo (1833C): Dialecto de Galicia, ed. de J. L. Pensado, Homaxe a R. Otero Pedrayo, Galaxia, Vigo ,1958, pp. 275-286 (ms 11-5-1/947-1 BAH)
pito

Pollo.

Francisco Javier Rodríguez (1854c): Diccionario gallego-castellano, transcrito do ms da RAG por AS para este diccionario
pito

Pollo, polluelo. Sarm.

Luís Aguirre del Río (1858): Diccionario del dialecto gallego, ed. de Carme Hermida Gulías, CSIC-IPS, 2007
pito

Pollo.

Francisco Javier Rodríguez (1863): Diccionario gallego-castellano, ed. de Antonio dela Iglesia González, A Coruña,
Pito

Pollo, polluelo. Sarm. Acaso traera su nombre del modo de piar agudo.

Juan Manuel Pintos Villar (1865c): Vocabulario gallego-castellano, ed. de Margarita Neira e Xesús Riveiro, A Coruña, RAG, 2000
pito

Cigarro de papel.

pito

Pollito.

Juan Cuveiro Piñol (1876): Diccionario Gallego, Barcelona
PITO

Pollo que no canta todavía ó mas bien desde que nace hasta que deja de andar con la gallina.

________

Pajarita ó pieza de barro con agujeros, para que echándole agua y soplándole, imite los gorjeos de un pájaro.

________

Insecto. Acarus sanguisugus. V. CARRACHO y CARRAPATO.

________

Marcial Valladares Núñez (1884): Diccionario gallego-castellano, Santiago, Imp. Seminario Conciliar
PITO

Pollo de Gallina

________

Especie de silbato.

Teño unha galiña chòca
e ham'a de come-l-o cuco.
Pèga tres vòltas n'o aire.
Tòcall'o pito, Farruco.
Cant. pop.

Manuel Leiras Pulpeiro (1906): Vocabulario (lido directamente do ms da RAG para este diccionario)
pito cairo

reculo

pito copo

reculo

pito

moquita

X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego)
PITO sm.

Pollo. Silbato.

Leandro Carré Alvarellos (1928-1931): Diccionario galego-castelán, 1ª ed., Lar, A Cruña, 1926-1931
pitos. m.

Polluelo. Cría que saca la gallina de sus huevos.

Bernardo Acevedo y Huelves e Marcelino Fernández y Fernández (1932): Vocabulario del bable de occidente
pito

Pollo. Ús. en la mayor parte de la prov., alternando con pitu, en la montaña de León., y en gall. y port. Dim., pitín; aum., pitón, y sus plurs. pitíos y pitóis. Cigarrillo, de uso muy general. Moquita, piedra para jugar a la patefa (V.). Ús. del Navia al Eo. Chifro (V.). También significa la gotita que se cae de la nariz a los viejos por efecto del frío. A. F.

Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel
pito s. m.

Polluelo. Cría que saca la gallina de sus huevos.

José Ibáñez Fernández (1950): Diccionario galego da rima e galego-castelán, Madrid
pito(pp)

cigarrillo

pito

polluelo

pitos. m.

Polluelo.

____p. p.

Cigarrillo, pitillo.

Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel
pito s. m.

Polluelo. Cría que saca la gallina de sus huevos.

________

Cigarrillo.

José María Pereda Álvarez (1953): Aportaciones léxicas y folklóricas al estudio de la lengua gallega, en Douro Litoral (5ª série, VII-VIII, pp. 19-52)
pito verdealn.

Picamaderos. También le llaman pitorrei. Verín.

pito ulir*can

Pitos serán pero ólenm'a can. Pollos serán pero me huelen a perro (habla el zorro). Se dice así cuando uno presiente un engaño. Verín. [Tamén podería se oler].

Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo
PITO s. m.

Polluelo, mientras anda en compañía de la gallina clueca.

________

Pollo pequeño aun después que la clueca lo abandona.

________

Pitillo, cigarrillo de papel.

________

Flauta pequeña que forma un sonido agudo.

________

Especie de silbato, instrumento que sirve para silbar.

________

Pito cairento, pito cairés y pito cairo, llámase de estas tres maneras el pollo recuelo, que no tiene cola.

________

Pito gorxón, juego de niños, que ponen un montón de cerezas sin rabo, a las que se tira un alfiler o un palito con puntas, y el que consigue clavar alguna cereza, la come.

________

Pito ventureiro, el polluelo de la raza gallinácea, que nace a la ventura sin que nadie se cuide de él ni de la gallina que lo empolló.

________

Pitos de ouro, los polluelos de la vieja tradición gallega que acompañaban a la legendaria gallina que por las mañanas salía de su caverna a la que se retiraba al anochecer, después de dar todos un paseo por las proximidades de la FURNA encantada donde tenían su nocturno refugio.

________

Cando pitos, frautas; cando frautas, pitos, expresa que las cosas suelen suceder al revés de lo que se deseaba o podía esperarse.

________

Estar coma un pito, estar sumamente mojado.

________

Impórtame un pito, dícese de lo que no interesa ni produce la menor impresión.

________

Non se lle dá un pito, no le va ni le viene; no tiene en ello el menor interés.

________

Non valer un pito, ser de escasísimo o de ningún valor.

________

Pitos e frautas, devaneos, entretenimientos frívolos y vanos; cosas fútiles o necias.

________

¿Qué pito toca aquí?, se dice de aquel que está en un sitio en que no debe estar, o que está de más en él.

________

FRAS. Eu son o pito cairés, que naceu polo Xaneiro; se o raposo me non come, hei de cantar no poleiro. Moitos pitos, moito comen. O pito de Xaneiro, ca sua nai sobe ó poleiro. Os pitos de Xanerio, pouquiños van ó poleiro.

X. L. Franco Grande (1972): Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo
pito s. m.

Polluelo.

________

Pollo pequeño aún después que la clueca lo abandona.

________

Pitillo.

________

Flauta pequeña que forma un sonido agudo.

________

Especie de silbato.

________

Pito cairento, pito cairés y pito cairo, llámase de estas tres maneras el pollo recuelo, que no tiene cola.

________

Pito gorxón, juego de niños.

________

Pito ventureiro, el polluelo de la raza gallinécea, que nace a la ventura sin que nadie se cuide de él ni de la gallina que lo empolló.

________

Pico carpintero.

Eligio Rivas Quintas (1978): Frampas, contribución al diccionario gallego, CEME, Salamanca
cobreiro (pito) m

Pájaro carpintero o peto (Solveira). (FrampasI)

pito m

Polluelo (dicc). En Frades Irlle ghardar os pitos ó abade es estirar la pata, morirse. En Fondo de Vila dicen: De pita non se volve a pola, los años no van a menos. (FrampasI)

verdeal (pito) m

Pájaro carpintero o picamaderos (Valdeorras). También dicen pito vordeal. (FrampasI)

Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret
Pito s. m.

Polluelo. Cría que saca la gallina de sus huevos.

________

Cigarrillo.

M. do Carme Ríos Panisse (1983): Nomenclatura de la flora y fauna marítimas de Galicia. II. Mamíferos, aves y algas, Universidade de Santiago, Verba anexo 19
pito

Plautus alle, Mérgulo marino: Rianxo. Etim. Del gall. pío, pito, 'polluelo', cuyo origen es onomatopéyico, por el canto del pájaro.

Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27
pito m.

1. (v.c.) polluelo;

________

2. (Dum. Com. Cod. Gui. Ram.) pene;

________

3. (Com.) cigarrillo;

________

4. (Car.) bocina del barco;

________

pito da auga (Cab.) pato silvestre;

________

pito bentureiro (Cab.) polluelo que nace y no recibe protección de la gallina que lo empolló;

________

pito berdeal (Gud. Mez. Ver.), pito berdello (Cal.) pájaro carpintero;

________

pito gorxón (Cab.) pollo con el cuello largo;

________

pito de nebe (Car.) avefría;

________

V. abe dos pitos, bir coma un pito, botarse a pitos y mollarse y poñerse coma un pito.

Eligio Rivas Quintas (1988): Frampas, contribución al diccionario gallego, Alvarellos, Lugo
ferreiro (pito -) s. m.

Pájaro carpintero (Ganade, Our.). Muy general: pitorrei. (FrampasII)

pito s. m.

Pollo. En Covelas, Os Blancos: A pita onde ten os pitos ten o cariño. (FrampasII)

vergadello (pito - ) s. m.

Pájaro carpintero (Pedrafita, A Teixeira). (FrampasII)

E. Losada, J. Castro e E. Niño, (1992): Nomenclatura vernácula da flora vascular galega, Xunta de Galicia
herba do pito

Aquilegia vulgaris L.

Eligio Rivas Quintas (2001): Frampas, contribución al diccionario gallego (inédito ata a 1ª ed electrónica neste dicionario)
castiñeiro (pito)

Pájaro picamaderos Arnoia, Our.(FrampasIII)

pito s. m.

Pollo. Taramundi, Ast. En Estremadoiro de Ganade y Sabucedo de Limia, Our. pito ferreiro es el pájaro carpintero, que en Lentellais do Bolo dicen pito verdello. En Baldriz de Cualedro, Our. pito marelo es la oropéndola.(FrampasIII)

pito formigueiro s. m.

Pájaro carpintero. También pito.(FrampasIII)

verdello (pito) s. m.

Pájaro carpintero. S. X. de Río y Lentellais do Bolo, Our.(FrampasIII)

vergadello (pito) s. m.

Pájaro carpintero, de color verde, rojo y pardo. Pedrafita da Teixeira, Our.(FrampasIII)

vordeal (pito) s. m.

Picamaderos. Raxoá; pito verdeal: Santigoso. (FrampasIII)