|
Martín Sarmiento (1746-1770): Colección de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca, 1970) |
---|
[poder] | |
Que así os meniños podrán deprendelos. Podrán de possum, potes. Colección 1746-1770 |
|
Juan Manuel Pintos Villar (1865c): Vocabulario gallego-castellano, ed. de Margarita Neira e Xesús Riveiro, A Coruña, RAG, 2000 |
---|
poder | |
Poder. Poida dar que, puede ser que. |
|
Marcial Valladares Núñez (1884): Diccionario gallego-castellano, Santiago, Imp. Seminario Conciliar |
---|
PODER | |
Tumor, hinchazon |
____ | ____ |
com. Dominio |
____ | ____ |
Documento en que se da procura |
____ | ____ |
Tenencia actual de una cosa |
____ | ____ |
Poderío |
____ | ____ |
Tener facultad, dominio, fuerza, ó actividad para... |
____ | ____ |
Ser posible |
____ | ____ |
Valer, producir. |
|
X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego) |
---|
PODER | v.
|
Poder. |
____ | sm.
|
Poder. Tumor, hinchazón. |
|
Bernardo Acevedo y Huelves e Marcelino Fernández y Fernández (1932): Vocabulario del bable de occidente |
---|
poder | |
Sigue la conjugación del bable, sin diptongar: Podo, podes, pode y poden. Podía, podías, etc. Púiden, podiche, puido, podemos, podestes, poderon. La disimilación que se observa en este tiempo es de hace unos cincuenta años a la fecha. Poderei, poderás, etc. Podería, poderías, etc. Pode, podede. Poda, podas, poda, podamos, podais, podan. Podera y podese, poderas y podeses, etc. Podendo y podido. Estas formas se usan de Valdés al Eo y en gall. F. |
|
Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel |
---|
poder | v. a. y n.
|
Poder. |
|
José María Pereda Álvarez (1953): Aportaciones léxicas y folklóricas al estudio de la lengua gallega, en Douro Litoral (5ª série, VII-VIII, pp. 19-52) |
---|
calzós poder | |
Non pode cos calzós. No puede con los calzones. Está acabado. Es un viejo decrépito. Verín. |
|
Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo |
---|
PODER | s. m.
|
Dominio, imperio, facultad y jurisdicción que uno tiene para mandar una cosa. |
____ | ____ |
Conjunto de fuerzas militares en pie de paz o de guerra. |
____ | ____ |
Instrumento en que uno da la facultad a otro para que ejecute una cosa. |
____ | ____ |
Posesión actual de una cosa. |
____ | ____ |
Fuerza, vigor, capacidad. |
____ | s. m. pl*.
|
Facultades, autorización para hacer una cosa. |
____ | v. a.
|
Tener facultad de hacer una cosa. |
____ | ____ |
Tener dominio, autoridad o manejo. |
____ | ____ |
Tener fuerza y actividad para obrar, resistir o sufrir. |
____ | ____ |
Tener facilidad, tiempo o lugar para hacer una cosa. |
____ | ____ |
Verbo impers. Ser posible que suceda una cosa. |
____ | ____ |
FRAS. A máis non poder, déitase Pedro coa sua muller. A máis non poder o home déixase querer. A máis non poder, non hai que lle facer. A máis non poder, ¿qué se lle ha facer? Moito pode o moucho no seu souto. Non se pode agradar a todos. Non se pode repinicar e andar na procesión. Non todos podemos o que queremos. O que coas mans non pode, cos dentes acode. O que non pode, sempre quer. O que non pode un, pódeno moitos. O que pode e non quer, cando queira non poderá. Pode ben pouco o que non ameaza a outro. Pode máis o moucho no seu souto que no de outro. Quen máis non pode, coa sua muller se deita e dorme. Quen máis non pode cos dentes acode. Quen máis non pode, co seu mal se dorme. Quen máis non pode, co seu mal se morre. Quen máis non pode, morrer se deixa. Quen non poida andar, que corra. Quen pode e non quer, cando quer non pode. Quen pode o máis, pode o menos. Quen pode, ó muíño vai e moe. Quen pode, puxa. Quen pode, puxa e o que non pode, tarruxa. Quen poida ser libre, non se cautive. Se non podes o que queres, fai o que poideres. Se poideres, fai o que quixeres; e senon fai o que poideres. Tí que non podes, lévame ó lombo. [*No orixinal s. f. pl.] |
|
Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret |
---|
Poder | v. a. y n.
|
Poder. |
|
Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27 |
---|
poder | v.
|
(Cur. Com. Inc.) poder; |
____ | ____ |
a poder de (Mon.) a fuerza de; |
____ | ____ |
non poder nin cas tapas (Sad.) estar muy cansado. |
|
Eligio Rivas Quintas (2001): Frampas, contribución al diccionario gallego (inédito ata a 1ª ed electrónica neste dicionario) |
---|
poder | s. m.
|
Fuerza corporal, salud. Fondo de Vila, Limia, Our. Aghora xa non teño poder, fáltame o poder.(FrampasIII) |