Dictionary of Dictionaries

· Search the Dictionary of Dictionaries

You searched for the expression viño among the lemmas in the Dictionary of Dictionaries without taking into account the accentuation of the word or the difference b/v


- Number of definitions found: 58
- Distribution by dictionaries: Sarmiento (1746-1755c) (2), Sarmiento (1746-1770) (3), Sarmiento (1762 e ss) (1), Sobreira (1792-1797) (3), Reguera (1840-1858) (1), Rodríguez (1854c) (2), Aguirre (1858) (2), Rodríguez (1863) (2), Pintos (1865c) (1), Cuveiro (1876) (2), Valladares (1884) (3), Valladares (1896-1902) (1), Porto (1900c) (1), Filgueira (1926) (1), Carré (1928-1931) (2), Acevedo (1932) (1), Carré (1933) (2), Ibañez (1950) (2), Carré (1951) (1), Pereda (1953) (1), Eladio (1958-1961) (3), Franco (1972) (4), Franco (1972-) (1), Carré (1979) (3), CGarcía (1985) (13)

Martín Sarmiento (1746-1755c): Catálogo de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca en 1973)
viño xerés o xerez o xereciño

Vino flojo, clarete, en Sotomayor ruin. Quieren algunos se llame así por antiphrasim al bueno de Xeréz. Dúdolo. Acaso del griego cirros que significa vino gilvo ; o acaso de la voz gilvus, gelvo, gervo, gerves, xeres. Y será lo mismo que yllán. CatálogoVF 1745-1755

quarta de viño

En el foro de la viña de San Blas de Parzero, de 1562, llama a la renta de 40 azumbres una quarta de vino, que son cinco cántaras ; luego había medida total de veinte cántaras que es medio culeo. CatálogoVF 1745-1755

Martín Sarmiento (1746-1770): Colección de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca, 1970)
[liño][viño]

. De liño. Latín de linum, i como de vinum viño. Colección 1746-1770

[viño]

Viño do Ribeyro. Viño de vinum. Ribeyro. Véase la copla segunda. El vino de Rivadabia se conduce a la villa por la llanura de Parafita. Colección 1746-1770

[viño][liño]

Regla general. La Ñ de las voces castellanas siempre viene de dos NN en la raíz, y cuando a la N se siguen dos vocales. La Ñ de las voces gallegas jamás viene de las dos NN en la raíz; y van con las castellanas cuando a la N se siguen dos vocales, v. g., de aranea, vinea, se dice en gallego y castellano araña, viña. De panno, canna, se dice en castellano paño, caña; y en gallego pano, cana. También el gallego usa de la Ñ cuando la N es final con una vocal sola: v. g. de lino, vino, dice el gallego viño, liño. No así el castellano, pues dice lino, vino. Colección 1746-1770

Martín Sarmiento (1762 e ss): Obra de 660 pliegos
viño

(2007) Cuando una aldeana preguntaba a otra a como van as sardiñas na praza?, le respondía: Catro mans a branca, tres mans a branca, etc. Mil veces oí estas respuestas. Querían decir que daban cuatro mans de sardinas, o dieciséis sardinas, por una blanca, treinta y dos por un maravedí, sesenta y cuatro por un ochavo, y ciento veintiocho sardinas por un cuarto. Si eran tres mans, daban doce por una blanca, y si eran cinco, daban veinte, o ciento sesenta sardinas por un cuarto. Y esto en la plaza pública y que acababan de salir de las redes. Este baratillo era común en otras rías, no [199v] diariamente, sino en tales ocasiones de abundancia. El contar por blancas, o brancas, aún hoy se usa entre aldeanas hablando del precio del cuartillo de vino: ¿A como vai o viño?, oí preguntar. Y oí la respuesta: A 20 brancas, y no dirán a diez maravedís. Esto viene de cuando se contaba por blancas.

Juan Sobreira Salgado (1792-1797): Papeletas de un diccionario gallego, ed. de J. L. Pensado Tomé (Instituto de Estudios Orensanos, Ourense 1979).
bautizar o viño

F. fam. Mezclarle agua. Papeletas

[todos santos] [San Andrés] [viño]

Ende vindo Todos Santos e pasando San Andrés viño novo vello he. Ribasil. Papeletas

[viño] [marzo] [regazo]

O viño de marzo, levao a vella no regazo. Papeletas

Eugenio Reguera y Pardiñas (1840-1858): Traducción de algunas voces, frases y locucionesgallegas, especialmente de agricultura, al castellano, ed. de J. L. Pensado (Cadernos de Lingua, RAG, 1995)
viño

Vino.

Francisco Javier Rodríguez (1854c): Diccionario gallego-castellano, transcrito do ms da RAG por AS para este diccionario
aforar o viño

[Da lista de voces sen definir].

viño

Vino. En port. id. Seguino. Sarm.

Luís Aguirre del Río (1858): Diccionario del dialecto gallego, ed. de Carme Hermida Gulías, CSIC-IPS, 2007
biño ne

Vino. Port. id.

viño ne

Viño. Port. id.

Francisco Javier Rodríguez (1863): Diccionario gallego-castellano, ed. de Antonio dela Iglesia González, A Coruña,
Biño

Vino ó licor de la vid. Seguino, Sarm. y port. id.

Viño

Vino. Seg., Sarm. y port. id.

Juan Manuel Pintos Villar (1865c): Vocabulario gallego-castellano, ed. de Margarita Neira e Xesús Riveiro, A Coruña, RAG, 2000
viño

Vino.

Juan Cuveiro Piñol (1876): Diccionario Gallego, Barcelona
VIÑO

Vino ó el zumo de la uva.

MOYO DE VIÑO

Medida equivalente á 4 canadas, 16 ollas, 68 azumbres ó 272 cuartillos castellanos. V. CANADO y MOYO.

Marcial Valladares Núñez (1884): Diccionario gallego-castellano, Santiago, Imp. Seminario Conciliar
CHIRLAU (viño)

Vino flojo, de poco cuerpo y color, que no hay recelo emborrache, por mucho que se beba.

GARDA-VIÑO

Guarda-vino, sotalugo, ó segundo arco con que se aprietan las tiestas de un tonel. Llámase garda-viño, pórque es el que guarda el vino, tanto que, si este arco rompe, es muy facil se marche el vino todo de un tonel.

VIÑO

Vino, licor hecho del zumo de las uvas, ú otras cosas, fermentadas. FRAS. Se quères ter bo viño, engerta de boa cepa. O viño fai d'o vèllo moziño. O viño è a sangre d'os vèllos. Con castañas asadas e sardiñas saladas n'hai ruin viño. Diĵo o viño: N'o corpo d'o hòme son valente e voante. E diĵo o pan: S'eu vou diante. Mentras auga teña o Miño, n'o Riveiro non falta viño. Viño, a pasar; auga, a fartar.

Dame viño, dame viño;
auga non ch'a pòdo ver.
Sonche d'esta condicion
e con èla hei de morrer.
Cant. pop.

Marcial Valladares Núñez (1896-1902): Nuevo suplemento al Diccionario gallego-castellano publicado en 1884 por D. M. Valladares Núñez, ed. de Mª Carme García Ares (Cadernos de Lingua, RAG, 2000)
Rasgar (o viño)

Dar la cara el vino, aparecer claro, trasparentar bien, al contemplarle en unha copa o vaso de cristal.

Francisco Porto Rey (1900c): Diccionario gallego-castellano, ed. de María Xesús Bugarín e Begoña González Rei;, A Coruña, Real Academia Galega, 2000
viño m.

Vino.

X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego)
VIÑO sm.

Vino.

Leandro Carré Alvarellos (1928-1931): Diccionario galego-castelán, 1ª ed., Lar, A Cruña, 1926-1931
chirlau (viño)adj.

Flojo, de poco cuerpo y color.

viños. m.

Vino. Jugo de uva fermentado.

Bernardo Acevedo y Huelves e Marcelino Fernández y Fernández (1932): Vocabulario del bable de occidente
viño

Vino. Ús. de Valdés al Eo, y en gall. y port. Viño de xema, el que sale voluntariamente, después de pisado el triyón. Viño de pé, el que sale cuando se prensa en el lagar. A. F.

Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel
viño s. m.

Vino. Jugo de uva fermentado.

viño chirlau adj.

Flojo, de poco cuerpo y color.

José Ibáñez Fernández (1950): Diccionario galego da rima e galego-castelán, Madrid
chirlauviñoadj.

Flojo, de poco cuerpo y color.

viños. m.

Vino.

Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel
viño s. m.

Vino. Jugo de uva fermentado.

José María Pereda Álvarez (1953): Aportaciones léxicas y folklóricas al estudio de la lengua gallega, en Douro Litoral (5ª série, VII-VIII, pp. 19-52)
burro viño auga

É com'os burros da Limia, qu'apañan o viño e beben auga Es como los burros de la Limia, que acarrean el vino y beben agua. Se dice de las personas excesivamente económicas. Verín.

Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo
VIÑO s. m.

Vino, licor alcohólico que se hace del zumo de las uvas, exprimido y cocido por la fermentación.

________

Dícese también de las vides y las parras, sobre todo desde que termina la esfarna hasta que las uvas han logrado su maduración.

________

FRAS. A bo viño non hai mal bebedor. A pouco viño, coidadiño. Apregoar viño, e vender vinagre. Ás veces val máis o viño que as borras; e de contino, val máis o viño. A viño de mal parecer, pechar os ollos e beber. Beber bo viño faino todo veciño: o que é malo, é beber viño malo. Bótamo todo en viño e non en liño. Cando deas viño ó teu señor, nono mires ó sol. Cando se remata o viño, a bota xa non fai falta. Collerás viño mosto se vendimas enxoito. Dame o viño cando quixeres; máis dispois do caldo non mo negues. Deben nadar en viño os caracoles, as brevas e os figos. Do bo viño, bo vinagre. Derramarse o viño é boa siñal, pero non o sal. Día de San Martiño, proba o teu viño. Dispois do San Martiño, deixa a auga e bebe o viño. Dixo o viño, moi campante: "No corpo do home son valente e voante". E dixo o pan: "Se eu vou diante". Do novo viño bota un traguiño polo San Martiño. Eu non bebo o viño, que o como en cuncas, gotiño a gotiño. Hastra o San Pedro, o viño tèn medo. Inda non é viño e xa quer ser vinagre. Máis val viño frío que auga quente. Máis val viño que quente que auga fría. Maruxiña tèn bo viño; se o tèn, él o dirá, i o que fore sonará. Menos valen ás veces as borras que o viño. Ninguién que beba viño chame borracho ó seu veciño. Ninguién se emborracha co viño da sua casa. No millor viño hai borras. Non hai millor viño que o da viña. Non hai neto de viño que grande sea. Non hai ruín viño con castañas asadas e sardiñas salgadas. Nunca lle falta achaque o viño: no vran polo calor, e no inverno polo frío. O bo viño cría bo sangue. O bo viño trai a venda consigo. O millor viño fai borra. O millor viño vólvese vinagre. ¿Onde haberá millor viño que o que sai das cepas? O que ten bo viño non lle faltan amigos. O que teña bo viño, bébao, e non llo dea ó seu veciño. O viño alegra o ollo e quenta o corpo. O viño anda sin calzós. O viño barato saca os cartos do farrapo. O viño, bebelo a modiño: gotiño a gotiño. O viño bo é caro, i o barato é malo. O viño con mel sabe mal e fai ben. O viño dá forzas, e a iauga quítaas todas. O viño das cepas vellas quenta as orellas. O viño das peras nono tires nin o bebas, nin ó teu amigo o deas. O viño da viña vella zonnzonéame na orella. O viño do Avia tèn forza, espirto e labia. O viño do Ribeiro fai andar ó mozo lixeiro. O viño do Ribeiro fai fortes ós mozos e remoza ós vellos. O viño do Ribeiro fai ó vello chuscarrandeiro. O viño do Ribeiro non tèn compañeiro. O viño do Ribeiro ten sona de paroleiro. O viño é bo, pero se é viño bo*. O viño é o leite dos vellos. O viño é o sangue dos vellos. O viño é pan e medio. O viño fai ó vello mociño. O viño fai rir, fai dormir e fai os coores á cara sair. O viño ha ser comido, máis ben que bebido. O viño i o pan sempre se dan: us anos ben; outros mal, e outros menos mal. O viño polo coor, i o pan polo sabor. O viño polo xerro é como millor o quero. O viño que é chispeiro non precisa de pregoeiro. O viño tinto quer estar apretado, i o branco folgado. Pola vosa santa palabra, eu non son digno de beber o viño sin auga. Polo San Martiño todo o mosto é bo viño. Polo San Simón 28 de Octubre] proba o viño, i o porco polo San Martiño. Pra bos viños, Ribadavia, e todo o Ribeiro de Avia. Quen é amigo do viño, de sí mismo é enemigo. Quen non dá do seu viño, non queira catar o do veciño. Todos me saben o viño que bebo, e non me saben a sede que teño. Viño acedo, touciño vello e pan centeo, sosteñen a casa en peso. Viño de Maio, pouco e malo. Viño de peras nono bebas, nin o deas a quen ben queiras. Viño, que salte; queixo, que chore; pan, que cante. Viño quitado, bebelo ou tiralo. Viño ruín, pra quen o queira, pero non pra mín. Viños e amores, os vellos son os millores. Viño tinto do Ribeiro, falangueiro e trouleiro. [*No orixinal 'vo'].

X. L. Franco Grande (1972): Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo
madrear, (o viño) v.

Echar en el vino, ya hecho, cierta cantidad de uvas pisadas, para mejorarle.

prensos (viño dos) loc.

Vino que se saca al prensar el bagazo.

viño s. m.

Vino.

________

Dícese también de las vides y las parras, sobre todo desde que termina la esfarna hasta que las uvas han logrado su maduración.

X. L. Franco Grande (1972-): Engadidos inéditos ó Diccionario galego-castelán
prensos (viño dos)

Viño que se saca ó prensar o bagazo. Vilamarín-Ourense [Dunha lista de voces enviadas a FG por Laureano Prieto]

Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret
Chirlau (viño) adj.

Flojo, de poco cuerpo y color.

Madrear (o viño) v. a.

Echar en el vino, ya hecho, cierta cantidad de uvas pisadas, para mejorarle.

Viño s. m.

Vino. Jugo de uva fermentado.

Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27
biño m.

(v.c.) vino;

________

biño de boa boca (Mon.) vino bueno;

________

biño brabo (Com.) vino ácido;

________

biño sin ferber (Com.) primer mosto;

________

biño floxo (Com.) vino con poco alcohol;

________

biño forte (Com.) vino con mucho alcohol;

________

biño morto (Ver.) vino añejo que ha perdido graduación;

________

biño do país (Cod.) vino de la tierra;

________

biño picado (Xun.) vino con gusto agrio;

________

biño refriado (Com.) vino que sabe a la madera de la pipa;

________

biño roxo (Com.) vino blanco sin hervir;

________

biño da terra (San.) vino de la región;

________

V. cabaza do viño.