Dicionario de dicionarios

· Consultar o Dicionario de dicionarios

Está a procurar a expresión CHEGAR entre os lemas no Dicionario de dicionarios


- Número de acepcións atopadas: 62
- Distribución por dicionarios: Sarmiento (1746-1770) (3), Sobreira (1792-1797) (2), Anónimo, (1845c) (1), Rodríguez (1854c) (1), Aguirre (1858) (1), Rodríguez (1863) (1), Pintos (1865c) (1), Cuveiro (1876) (1), Valladares (1884) (1), Porto (1900c) (1), Filgueira (1926) (1), Carré (1928-1931) (4), Acevedo (1932) (1), Carré (1933) (4), Ibañez (1950) (1), Carré (1951) (4), Pereda (1953) (2), Eladio (1958-1961) (16), Franco (1972) (1), Carré (1979) (4), CGarcía (1985) (10), Rivas (1988) (1)

Martín Sarmiento (1746-1770): Colección de voces y frases de la lengua gallega, ed. de J. L. Pensado Tomé (U. de Salamanca, 1970)
[chegar][achegar]

QUE CHEGA ASTA Ô CEO. Fácil de entender. El verbo chegar del latin plico, -as; al modo que de aplicare, allegar y achegar gallego, por lo dicho en chan de pasar la PL a CH en gallego, y en castellano a LL. En latín aplicuit a tal puerto o parte quiere decir llegó, y en gallego chegou. Así allegar y achegar en el sentido de juntar o ajuntar, viene del mismo aplicare. Colección 1746-1770

[chegar]

SE CHEGA. Chega de plico, -as y aplico, -as, como queda explicado. Colección 1746-1770

[chegar]

Cheguein. Al modo de passein. El verbo chegar (llegar) se explicó en la copla primera. De plico, as, se formó applico que significa llegar a alguna parte. Applica te, allegate, chegate. Colección 1746-1770

Juan Sobreira Salgado (1792-1797): Papeletas de un diccionario gallego, ed. de J. L. Pensado Tomé (Instituto de Estudios Orensanos, Ourense 1979).
achegar,chegar

Ribadavia. Dar a ver, u otro fin, etc., una cosa. Achega a esa pera. Papeletas

[comer] [chegar] [reñer] [fuxir]

Donde comen chegate, donde reñen fuxe correndo. Lemos. Papeletas

Anónimo, (1845c): Vozes gallegas, ed. de J. Leitede Vasconcellos, RL vol VII fasc 3, p. 198-229 (ms 7208 BN)
chegarv.

Llegar

Francisco Javier Rodríguez (1854c): Diccionario gallego-castellano, transcrito do ms da RAG por AS para este diccionario
chegar

Llegar á algun punto ó á hacer alguna cosa. En portugues se escrive igualmente. Sarm. Seguino.

Luís Aguirre del Río (1858): Diccionario del dialecto gallego, ed. de Carme Hermida Gulías, CSIC-IPS, 2007
chegar vo

Llegar, aprousimarse, acercarse. Port. id.

Francisco Javier Rodríguez (1863): Diccionario gallego-castellano, ed. de Antonio dela Iglesia González, A Coruña,
Chegar

Llegar á un punto andando ú obrando. Sarm., Seg. y port. id.

Juan Manuel Pintos Villar (1865c): Vocabulario gallego-castellano, ed. de Margarita Neira e Xesús Riveiro, A Coruña, RAG, 2000
chegar

Llegar. Chega bèn, no se pierde, sirve, no le va en zaga.

Juan Cuveiro Piñol (1876): Diccionario Gallego, Barcelona
CHEGAR

Llegar.

Marcial Valladares Núñez (1884): Diccionario gallego-castellano, Santiago, Imp. Seminario Conciliar
CHEGAR

Llegar en todas sus acepciones. FRAS. Sabe un á onde chegou e non sabe à onde chegará.

Cheguei à viña por uvas
e con follas topèi sòlo.
Dijèch'onte serei tüa
e hoje dis non m'acòrdo.
Cant. pop.

Francisco Porto Rey (1900c): Diccionario gallego-castellano, ed. de María Xesús Bugarín e Begoña González Rei;, A Coruña, Real Academia Galega, 2000
chegar v.

Llegar.

X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego)
CHEGAR v.

Llegar. Bastar, ser suficiente.

Leandro Carré Alvarellos (1928-1931): Diccionario galego-castelán, 1ª ed., Lar, A Cruña, 1926-1931
chegarv. a. y n.

Llegar. Venir. Entrar en.

________

Aproximar, acercar.

________

Alcanzar.

________

Bastar, ser suficiente.

Bernardo Acevedo y Huelves e Marcelino Fernández y Fernández (1932): Vocabulario del bable de occidente
chegar

Llegar. Ús. de Valdés al Eo, en Pajares, y en gall. y port. A. F.

Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel
chegar

Bastar, ser suficiente.

________

Alcanzar.

________

Aproximar, acercar.

____v. a. y n.

Llegar. Venir. Entrar en.

José Ibáñez Fernández (1950): Diccionario galego da rima e galego-castelán, Madrid
chegarv. a. y n.

Llegar. Venir. Aproximar.

Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel
chegar v. a. y n.

Llegar. Venir. Entrar en.

________

Aproximar, acercar.

________

Alcanzar.

________

Bastar, ser suficiente.

José María Pereda Álvarez (1953): Aportaciones léxicas y folklóricas al estudio de la lengua gallega, en Douro Litoral (5ª série, VII-VIII, pp. 19-52)
auga boca chegar

Chegóulle a auga a boca. Le llegó el agua a la boca. Pasó un gran apuro. Vivero.

dente chegar

No-nos chega pr'on dente No nos alcanza para un diente. Es escasa la comida o es mucho más débil el adversario que nosotros. Verín.

Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo
CHEGAR v. n.

Llegar, venir, arribar de un sitio a otro, acabar el camino que se andaba o el espacio que se recorría.

________

Durar hasta época determinada.

________

Venir por su orden o por su turno una cosa.

________

Conseguir el fin a que se aspiraba.

________

Tocar, alcanzar una cosa.

________

Importar, subir, ascender.

________

Acercarse, aproximarse lo que naturalmente se espera.

________

Junto con algunos verbos tiene la significación de éstos: chegou a saber, por supo; cheguei a collelo polos cabezós, lo cogí por la nuca.

____v. a.

Llegar, arrimar, juntar, acercar una cosa a otra; ACHEGAR.

________

Chegar e bicar, expresa la prontitud con que se consigue una cosa.

________

Chegar e encher, lograr de repente, sin esfuerzo, lo que se pretendía y deseaba.

________

Chegarlle á ialma, llegarle a lo vivo, sentirlo mucho.

________

En chegando, así que llegue, tan pronto como llegue.

________

Non chegarlle a un a camisa ó corpo, estar muy intranquilo y desasosegado.

________

Non lle chega nin con moito, dícese de una persona que no iguala a otra en su habilidad, calidades o circunstancias. También se dice: Non lle chega nin con cen légoas cuando la diferencia o desigualdad es muy grande.

________

FRAS. Chegar e bicar é moito alcanzar. Chegar e encher, non sempre pode ser. Chégate ós bos, e serás un deles. Logo chega á porta o que trai a mala nova. Non chega tarde quen ó fin chega. O que sabe chegar e bicar, non se pode queixar. Quen antes chega está primeiro. Sabe un ó que chegou, e non sabe ó que chegará. Se non chega por Santa Lucía, chega pro outro día. Se queres chegar a vello, garda aceite no pelexo. Todo chega e todo pasa, anque un non saia da casa. Todos igual chegamos á alba: us en boa cama e outros en palla. Val máis chegar a tempo que roldar un ano, o ruar un ano.

X. L. Franco Grande (1972): Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo
chegar v.

Llegar, arrimar, juntar acercar una cosa a otra, achegar.

Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret
Chegar v. a. y n.

Llegar. Venir. Entrar en.

________

Aproximar, acercar.

________

Alcanzar.

________

Bastar, ser suficiente.

Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27
chegar v.

1. (v.c.) llegar;

________

2. var. de achegar 1;

________

3. (Ver.) preparar la tierra para el cultivo;

________

chega-la auga ó coiro (Com.) calarse;

________

chegar a un axuste (Gro.) llegar a un acuerdo en el precio;

________

chegar batendo as tercianas (Ver.) estar delgado;

________

chegar ben (Inc.) ser suficiente;

____prnl.

(Caa. Cur. Tob. Com. Sco. Pan. Gud.) acercarse;

________

chegarse atrás (Gud.) retroceder;

________

V. chegar ó risco.

Eligio Rivas Quintas (1988): Frampas, contribución al diccionario gallego, Alvarellos, Lugo
chegar v. intr.

Llegar, bastar. En Covelas: O pouco chega (chegha), o moito acábase. En Guamil: Foi chegar e apor (no pudo ser más rápido el trámite, la operación), reflejando el: llegar con la yunta a la finca y, como ya estaban esperando con el carro cargado, ponerla al carro. (FrampasII)