Dicionario de dicionarios

· Consultar o Dicionario de dicionarios

Está a procurar a expresión arte entre os lemas no Dicionario de dicionarios


- Número de acepcións atopadas: 55
- Distribución por dicionarios: Sobreira (1792-1797) (8), Valladares (1884) (1), RAG (1913-1928) (7), Filgueira (1926) (1), Carré (1928-1931) (1), Carré (1933) (1), Ibañez (1950) (2), Carré (1951) (1), Eladio (1958-1961) (22), Carré (1979) (4), CGarcía (1985) (6), Rivas (2001) (1)

Juan Sobreira Salgado (1792-1797): Papeletas de un diccionario gallego, ed. de J. L. Pensado Tomé (Instituto de Estudios Orensanos, Ourense 1979).
arte

C. Arte. Papeletas

arte

Arte, industria. Papeletas

arte

Cautela. Papeletas

arte

Gram. El libro de los gramáticos. Papeletas

arte

Non ser arte nin parte. Ribadavia. No tener parentesco ni obligación alguna en algún negocio. Papeletas

arte

Non ter arte nin parte en alguna cosa. No mezclarse, etc. Papeletas

arte

Ter arte.C. Maña, ingenio. Papeletas

arte

Non ter arte. Ingenio, industria. Papeletas

Marcial Valladares Núñez (1884): Diccionario gallego-castellano, Santiago, Imp. Seminario Conciliar
BIRLIQUI BIRLOQUE(por arte de)

Por ligereza de manos, arte de escamoteo, ó por encantamiento.

Real Academia Galega (1913-1928): Diccionario gallego-castellano
ARTE s. m. y f.

Arte. Conjunto de preceptos y reglas para hacer bien una cosa.

________

Método de ejecutar alguna obra.

________

Todo lo que se hace por industria y habilidad del hombre.

________

Oficio, profesión.

________

Cautela, maña, astucia.

________

Compendio de gramática latina.

________

Cualquier aparato de pesca. Aplícase especialmente a las redes. Loc. Arte notoria: cierta preparación supersticiosa de ayunos, confesiones, comuniones y oraciones con que falsamente se afirma que puede llegar el hombre a conseguir todas las ciencias y conocimientos que tuvo Salomón, que es el que suponen inventor de este engaño en un libro que se le atribuye.- Maravilla de arte: obra perfectísima, obra maestra.- Non ser arte nin parte: no tener parentesco ni obligación alguna en ningún negocio.- Non ter arte: carecer de ingenio, de industria.- Non ter arte nin parte: no mezclarse ní intervenir en el asunto de que se trata.- Por arte de birlibirloque: de un modo misterioso, inexplicable.- Primor de arte: Obra maestra.

X. Filgueira Valverde, L. Tobío Fernandes, A. Magariños Negreira e X. Cordal Carús (1926): Vocabulario popular galego-castelán (publicado por entregas en El Pueblo Gallego)
ARTE sm.

Arte.

Leandro Carré Alvarellos (1928-1931): Diccionario galego-castelán, 1ª ed., Lar, A Cruña, 1926-1931
arte (sen)loc. adv.

Sin recelo, sin sospecha.

Leandro Carré Alvarellos (1933): Diccionario galego-castelán, Segunda Edizón, A Coruña, Roel
sen arte* loc. adv.

Sin recelo, sin sospecha.

José Ibáñez Fernández (1950): Diccionario galego da rima e galego-castelán, Madrid
artem.

El arte o la arte

arte (sen)loc. adv.

Sin recelo, sin sospecha.

Leandro Carré Alvarellos (1951): Diccionario galego-castelán, Terceira Edizón, A Coruña, Roel
sen arte* loc. adv.

Sin recelo, sin sospecha.

Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo
ARTE s. amb.

Arte, disposición e industria para hacer alguna cosa.

________

Imitación de lo material o de lo invisible por medio de la materia o de lo visible.

________

Todo lo que se hace por industria y habilidad del hombre.

________

En concepto general, todo lo que se distingue de la naturaleza.

________

Conjunto de reglas o preceptos para hacer bien alguna cosa.

________

Cautela, maña, astucia, empleado en buen sentido o en malo.

________

Oficio, profesión.

________

El aparato de cada uno de los modos de pescar conocidos. Aplícase especialmente a las redes de pesca. Llámase expresamente así la XÁBEGA en algunas rías o puertos gallegos. La significación de la voz arte en la acepción de aparejo de pesca, era más amplia de lo que es hoy, en los siglos XIV al XVIII, pues en aquellas fechas denominábanse expresamente arte el cedazo o cerco real, xeitos, secadas altas, secadas pequenas, tramallos, chinchorros, traíñas, rapetas, espinelas, rasquiños y hasta las nasas grandes y medianas, hechas de mimbres o juncos.

________

Arte de aparellar, reglas para hacer y montar los aparejos de los buques.

________

Arte de navegar, métodos y principios por los cuales se conducen con tino las embarcaciones de un punto a otro.

________

Arte do demo, o Arte do diaño, todo aquello que parece estar fuera del orden natural de las cosas y de los acontecimientos.

________

Arte dos espirtos, o arte anxélica, medio por el cual se suponía supersticiosamente que con el auxilio de un ángel bueno podía adquirir el hombre la sabiduría por infusión.

________

Arte gallego, todas aquellas diversas manifestaciones artísticas que acusan personalidad propia y claramente definida, y que llevan en sí la esencia, el alma y el espíritu de nuestra tierra. La amplitud substantiva que este concepto abarca tiene en Galicia tan ancho campo, que apenas puede reducirse a unas simples notas. Arte propiamente gallego, p. ej., son hoy las esculturas de Francisco Asorey, de Francisco Bonome, el gran tallista, de Eiroa, prematuramente desaparecido, como lo fueron en los siglos pasados las del Maestro Mateo, en el prodigioso Pórtico de la Gloria, de la catedral compostelana, y las de Gregorio Hernández, Felipe de Castro, José Ferreiro y Francisco Moure; arte gallego son las obras de los acibecheiros de Santiago y las filigranas de nuestros orfebres; arte gallego son los lienzos de nuestros pintores, como Fernando Alvarez de Sotomayor, Francisco Lloréns, Manuel Colmeiro, Carlos Maside, Luis Seoane, Manuel Torres, Laxeiro, Julia Minguillón, y otros muchos; arte gallego son las múltiples construcciones románicas y barrocas, que en Galicia adquirieron un sello especial y característico por la influencia del paisaje y la atracción del granito; y arte gallego son, por último, los rústicos CRUCEIROS y los PETOS de las ánimas que se yerguen en las ENCRUCILLADAS y carreteras del país.

________

Arte musical, el que combina sonidos de la voz humana para recrear el espíritu y conmover la sensibilidad, alegre o tristemente. Galicia en este concepto ocupa lugar preferentísimo, pues basta citar el manantial caudaloso de la música popular y folklórica, que se desborda en ALALALAS, ALBORADAS, ANINOVOS, ARROLOS, FOLIADAS, MAIOS, MARELAS, MUIÑADAS, MUIÑEIRAS, PANDEIRADAS, PANXOLIÑAS, REISES y RIBEIRANAS, sin contar los cantos típicos correspondientes a cada una de las faenas agrícolas o de las labores femeninas, y los cantares de los ARRIEIROS y de otros trajinantes.

________

Arte notoria, medio por el cual se creía supersticiosamente que con ayunos, confesiones y oraciones adquiría el hombre la ciencia infusa. Supónese que Salomón fué el inventor de este engaño en un libro que se le atribuye, según el DRAG.

________

Arte rupestre, el de las insculturas, de que hay en Galicia interesantes y variadas muestras. En las márgenes de la ría de Arosa, ha sido descubierta una estación de arte rupestre que consta de dos grupos de piedras existentes en distintos lugares próximos a Villagarcía. En la sierra del Leboreiro, provincia de Ourense, se han encontrado otras tres estaciones que ocupan una zona reveladora de una civilización antiquísima, que aparece íntimamente ligada con otras culturas; y en el monte Barbanza, lo mismo que en Mondariz y en Viladesuso, alrededores de Oya, hállanse muestras interesantísimas de arte rupestre, que tampoco escasean en Puentes de García Rodríguez y en otras zonas de las cuatro provincias gallegas.

________

Con malas artes, valiéndose de medios indignos, tramas ruines o picardías.

________

Non ter arte, carecer de ingenio o de industria.

________

Por arte de encantamento, por magia.

________

Por arte do demo, Por arte do diaño, dícese de aquello que se produce por medios ocultos, inverosímiles e increíbles.

________

Sen arte, sin recelo, sin sospecha.

________

FRAS. Ás artes non te mates, porque o mar fai nas redes desbarates. Con arte e engano, vívese a mitá do ano; e con engano e arte vívese a outra parte. O que tèn arte vai por todas partes. Quen tèn arte, alcanza unha parte; quen tèn arte e modo, alcánzao todo. Se tés arte irás adiante.

Leandro Carré Alvarellos (1979): Diccionario galego-castelán e Vocabulario castelán -galego, A Coruña, Moret
Arte s. f.

Arte habilidad para hacer algúna cosa.

________

Ardid, astucia.

________

Manera, forma. V. Xeito.

Arte loc. adv.

adv. Sin recelo, sin sospecha.

Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27
arte f.

1. (Car. Sad. Lax. Mar.) utensilio de pesca;

________

2. (Inc. Mra.) maña, habilidad;

________

arte de arrastre (Car. Sad.) red o método de pesca que se tiende tan abajo que la parte inferior va en contacto con el fondo;

________

arte de cerco (Car. Sad.) red o método de pesca que se larga en círculo alrededor del barco;

____pl.

(Gro.) redes formadas por dos piezas horizontales que terminan en círculo;

________

artes menores: miño, curricán, xeito (Car.) artes de pesca que requieren pocos hombres y motores pequeños.

Eligio Rivas Quintas (2001): Frampas, contribución al diccionario gallego (inédito ata a 1ª ed electrónica neste dicionario)
arte s. m.

Dispositivo en el fondo de la tolva del molino que gradúa y puede cortar la bajada del grano por la canaleta. Ordes, Rairiz de Veiga, Our. Dicen o arte.(FrampasIII)