Por de pro. Pouco de pauco. Diñeiro de denarius. Era el denario entre los romanos la moneda más usual de plata y cada denario era la octava parte de la onza romana y casi es nuestro real de plata y la drachma ática. Aquí no significa el denario sino moneda en general aunque sea de cobre. Colección 1746-1770

Val muito diñeyro. Fácil. Val por vale, del latín valeo, valet. Muito del latín multum. Diñeyro en general significa todo género de moneda y caudal. En particular viene del latín denarius. El denario entre los romanos tomó el nombre del adjetivo deno de decem. Era una monedita de plata que valía 4 sestercios o 10 asses, moneda de cobre. Hoy corresponde el denario en el peso casi al de un real de plata. Colección 1746-1770

[Da lista de voces sen definir].

Dinero, moneda. Port. id.

Dinero, moneda. Sarm. y portugués id.

Dinero.

Moneda de plata equivalente á 2 rs.

Id. de cobre equivalente á 2 mrs.

Diñeiro feitó, dinero castellano.

Diñeiro coroado moneda portuguesa, que corria en Galicia; cada cuatro hacian tres sueldos españoles.

Dinero, moneda corriente. FRAS. Cando o diñeiro fala, todos calan. Prenda de gallego diñeiro vale. FRAS. O que compra con diñeiro que n'è seu, non diga que compra, senon que vendeu.

Dinero.

Dinero.

Dinero. Moneda corriente.

Dinero. Moneda corriente.

Dinero.

Dinero. Moneda corriente.

Dinero, moneda corriente.

Caudal, hacienda.

Diñeiro morto, el que no produce lucro ni se destina a fines industriales o mercantiles.

Afroxar o diñeiro, prevenir el dinero para un gasto grande; darlo sin regateos en gran cantidad; entregarlo por la fuerza y no de muy buen grado.

Andar a paus co diñeiro, tener muchas riquezas, y también gastarlo sin duelo y malamente.

A pagar do meu diñeiro, dícelo el que garantiza algo con su dinero propio.

Custar moito diñeiro, dícese de lo muy caro o de mucho valor.

Dar diñeiro a réditos o emprestar diñeiro a xuros, prestarlo por una utilidad o ganancia.

Enterrar o diñeiro, ahorrarlo y guardarlo, disimulando que no se tiene; y también gastarlo y consumirlo sin lucimiento ni provecho.

Estar un a mal co seu diñeiro, malgastarlo, derrocharlo desatentadamente, aventurarlo en empresas descabelladas.

Estar un falto de diñeiro, carecer de él.

Facer diñeiro, enriquecerse, acaudalarse.

Facer diñeiro cunha cousa, negociar con ella, vender sus productos con mucha utilidad.

Irse o diñeiro entre música e danzantes, disiparlo en bromas y francachelas.

Levantarse un co seu diñeiro, entre jugadores, ganarlo.

Non hai diñeiro que chegue, dícese cuando el dinero es poco y las necesidades son muchas o están muy caras las subsistencias.

Non hai diñeiro que o pague, refiérese a lo que vale mucho o se tiene en gran estima por su mérito o por otra circunstancia.

Pegarse o diñeiro ás unllas, substraerlo de una cantidad que se maneja.

Ser bo diñeiro, ser una cantidad de fácil y efectiva cobranza.

Taparlle con diñeiro a boca a un, sobornarle o darle dinero para que no descubra ni divulgue alguna cosa.

Ter diñeiro, ser rico, acaudalado.

Tirar diñeiro, ser muy pródigo, muy gastador.

Tomar diñeiro a préstimo, pedirlo prestado, ya sea con interés o sin interés.

Tomar diñeiro a réditos, tomarlo de quien lo presta de esa manera.

Valer diñeiro unha cousa, ser muy buena y de positivo valor.

FRAS. A diñeiro dado, brazo crebado. Ande o diñeiro, que é ben lixeiro. Anque che o diñeiro sobre, se non tès caridá chámate probe. A pouco diñeiro, pouca saúde. Baralla diñeiro, sea teu ou sea alleo. Ben cheira o diñeiro, inda que veña dún esterqueiro. Bo é ter diñeiro, e casa con pote, tixola e pucheiro. Cando o diñeiro fala, todos calan. Cando o probe tèn diñeiro, non tèn carne o carniceiro. Con diñeiro e facenda allea ninguién se deita con cea. Déannos diñeiro, e non nos dean consellos. De diñeiro e bondá, a mitá da mitá. De diñeiro e santidá, quita sempre a mitá. De diñeiros e bondades a mitá das mitades. Diñeiro busca diñeiro. Diñeiro chama diñeiro, pero é o máis ó menos. Diñeiro é o que diñeiro vale. Diñeiro esquencido non fai mercede nin fai amigo. Diñeiro e vida compoñen casas e vilas. Diñeiro gana diñeiro. Diñeiro haxa, que gusto non falta. Diñeiro que gardado está non gana pan. Diñeiro que vai e vèn, ó seu dono mantén. Diñeiros e amores mal se encobren. Diñeiro, siso e lealtá, menos ainda da mitá. Diñeiro teña o meu amo, que lle sobrarán criados. Don diñeiro é gran cabaleiro. Dous andares tèn o diñeiro; vèn dispaciño e vaise lixeiro. Encargos sin diñeiro, non pasan do recadeiro. En falando de diñeiro e santidá, a mitá pola mitá. Haxa diñeiro no bulsón, que non faltará quen lle faga o son. Memorias sin diñeiro molestan ó pasaxeiro. Meu diñeiro manso, ¿quén te me volveu bravo?. Non hai diñeiro coma o primeiro. O diñeiro bo i o malo gástanse decontado. O diñeiro busca o diñeiro. O diñeiro do avarento a ninguién lle dá contento. O diñeiro do mesquiño, duas veces anda o camiño. O diñeiro do obreiro entra pola porta e sai polo fumeiro. O diñeiro do probe, anque queira acougar non pode. O diñeiro do ruín gástase duas veces sin se lucir. O diñeiro do sogro afúndese en preitos todo. O diñeiro do usureiro dá dez voltas ó quinteiro. O diñeiro do xogo vaise logo. O diñeiro é calado; a ninguién dí se foi roubado. O diñeiro é de quen o agarra; a groria é de quen a gana. O diñeiro é gran cabaleiro. O diñeiro enche o bulsón a forza de pon pon. O diñeiro en todo tempo é bo compañeiro. O diñeiro é o amo do mundo enteiro. O diñeiro é pra contalo, e as chaves pra gardalo. O diñeiro é tan bo servidor como mal señor. O diñeiro é tan mal amo como tan mal criado. O diñeiro fai o cabaleiro. O diñeiro fai o home enteiro. O diñeiro foxe coma a i-auga dun regueiro. O diñeiro manda. O diñeiro nunca perde o tempero. O diñeiro pódeo todo. O diñeiro que máis nos fai aledar, é o que se sabe ganar e o que se sabe gastar. O diñeiro sempre foi o millor compañeiro. O diñeiro sempre vèn a xeito. O diñeiro trai os homes ó retorteiro. O diñeiro vaise ó diñeiro, e o folgar ó cabaleiro. O que merca con diñeiro que non é seu, non diga que mercou, senon que vendeu. O que non se pode mercar con diñeiro, non se ha vender por diñeiro. Os diñeiros do sancristán, por onde veñen van. Por diñeiro baila o can, e por pan, se llo dan. Precura ter diñeiro, ben sea teu ou ben sea alleo. Prenda de gallego, diñeiro val. Quen diñeiro tèn, merca o que quer. Quen diñeiro non tèn que cobrar, moitas voltas tèn que dar. Quen precisa diñeiro, vende ás veces a bulsa i o pelexo. Quen tèn diñeiro sempre anda no peneiro. Se o diñeiro é forte, máis forte é a morte.

Dinero.

cartos.

Dinero. Moneda corriente.

(v.c.) dinero.

Dinero. Bierzo occ. Es además apellido, por ej. en Dragonte, lo mismo que en Valdeorras.(FrampasIII)