logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra CONÇELLO como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.8 Rows
- Número de acepcións atopadas: 8.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE NOIA (2), CONCELLO DE SANTIAGO (1), CRÓNICA TROIANA (2), CRÓNICA XERAL (1), HISTORIA TROIANA (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
conçello
subst. .- subst. 1.- 'concello; conxunto de persoas nas que recaen funcións moi complexas de orde administrativa e xudicial'. Nos séculos XII e XIII as comunidades locais de Castela e León adquiren unha autonomía e unha organización definidas constituíndose en Municipios ou Concellos (cfr. Valdeavellano Instituciones, páxs. 541-554). Conçello, 1.29 (1332); 1.33; 2.38 (1341) "Eu, Affonso Peres, per mandado et carta do señor arçibispo, escusador por Esteeuõo Peres, notario jurado do conçello de Noya, presente foy"; 7.26 (1376); 8.63 (1381) "notario público jurado do conçello da vylla de Noya porllo señor arçibyspo de Santiago"; 9.38 (1385); 10.132 (1390); 11.40 (1390); 13.61 (1395); 16.41 (1397); 17.44 (1397); 18.49 (1397); 20.57 (1403); 21.57 (1403); 23.4 (1406); 25.59 (1409); 27.4 (1412); 27.48; 28.4 (1412); 28.141; 28.146 "E eu, Fferrnán Lopes de Lamas, escripuano del rrey et rreýna, nostros señores, et su notario ẽna súa corte e en tódoslos seus rreynos et señoríos e notario públiquo jurado do conçello da vila de Noya et de seu jusgado porla ygilleia et arçobispo de Santiago, a esto que dito he presente foy"; 31.95 (1417) "eu, Gonçalo Garçía, escriuano de cámara de noso señor el rrey et seu notario público ẽna súa corte et en tódoslos seus rregnos et notario público jurado do conçello da villa de Noya et seu julgado porla iglleia de Santiago"; 32.4 (1419); 34.58 (1422); 35.4 (1422); 35.36; 36.70 (1425); 39.239 (1439); 40.58 (1440); 41.98 (1443); 43.74 (1447); 44.100 (1448); 46.10 (1450); 47.6 (1450); 48.46 (1455); 50.93 (1462); 51.123 (1463); 52.22 (1469) "et mãdarõ a Gonçal de Cornjço ofiçial do dito conçello (...) pregoase a dita casa"; 55.80 (1476); 60.115 (1484); 67.84, 85 (1499) "escripuano e notario público jurado porla avtorjdad apostólica e lugarthenẽte de notario ẽna dita vila e ẽnos feitos do conçello dela por Juã París, notario da dita vila e conçello e seus julgados".
____ 2.- 'municipio, término ou xurisdicción municipal, territorio'. Conçello, 38.17 (1435) "o qual casal se tẽ per penal cõ o muro do conçello, e da outra parte per penal cõ outro casal"; 52.20 (1469) "e saen da outra banda ao longo con portas ẽno muro do conçello da dita vyla"; 53.12 (1469) "et saen cõ portas et curral ẽno muro do conçello da dita vila et con portas et fiestras ẽna dita rrúa pública da Lajẽen"; 59.16 (1482).

F. R. Tato Plaza (1986): Léxico do Libro de Actas do Concello de Santiago (1416-1422).Vol. I (Glosario A-D). Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
conçello
m. s. m. Concello, municipio, entidade e corporación municipal: "A todos los conçellos et alcalles et juizes et justiças et meirinos et alguasiis et outros ofiçiaes quaesquer de vos o conçello, alcalles et regidores, jurados et omes boos da çidade de Santiago" (4, 11). Formas: conçello (11...9230), conçellos (4...7231). // 2. Xunta, sesión ou reunión da corporación municipal (cfr. CONSISTORIO): "Sabean quantos esta carta viren conmo nos o conçello, alcalles et regidores, jurados et omes boos da çidade de Santiago seendo juntados en conçello en Quintaa de Paaços enno sobrado da notaria de min Rui Martines" (109, 112, 261, 549, 721, 903, 906, 1031, 1691, 1693, 1714, 2560, 4963, 4966, 5107, 5480, 6505, 6511, 6906, 7065, 7132, 7596, 7598, 8756, 8758, 8837, 8839, 9245). Outras formas: conçellos (1458, 3447, 5608, 7231).

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
en conçello
públicamente; publicly: todos diziã en praça et en conçello que ja rreuolta et engaño preçauã mays que cauallaria, II 202.24.
conçello
m. [m.] concejo, junta; council: forõ a el Rey priamo et fezerõ lle chamar a conçello todos los da çidade, II 151.26.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
conçello
cõçello
'concilio, concejo ' , del lat. CONCĬLĬUM (REW 2114a). La acepción 'concilio, asamblea eclesiástica ' es ant.: conçello 61.5 "fezerõ - per outorgamento do papa", 340.35 "ao grã - ", 341.49 "ouue seu cõsello cõ todos os omes boos do - ", 457.16,17 "fez logo - entrante de sua prouynçia conos prelados... a este - ", 466.1 (c. 306), 467.8,10, concello 457.1, cõçello 337.6 "o papa Hurbãno fezo - ", 456.36 "se dissesemos algũu achaque contra o - da ley", 467.16, cõcello 59.11; conçellos 61.9 "assi com̃o soyam a fazer antigamente os - en Tolledo". Es acepción que llega hasta el s. XV, por lo menos (ej. de 1460 en el Elucidário ). Acepción 'concejo, ayuntamiento, reunión del concejo ' : conçello 378.14,28,30-31,34 "que se juntẽ os da vyla... a - ... per mãdado do - ... en vijr a noso - ... o - de Çamora" 382.9, 392.24 "todo ome que reta - ", 392.25,26, 397.7,10 (c. 245),10 (c. 246) "quẽ rreta - ... reta - de villa... mandou pregoar a - ", 400.7, 707.30 "fezerõ logo - os de Soyra sobre elo", 708.7, 746.25 "o - de Madrit", 773.13, 880.3 (c. 620), concello 254.79 "o - da çibdade", 880.1 (c. 620), cõçello 126.19 "o conde falou y per corte et per - ", 382.14 "mandou chamar os da villa a - ", 384.29, 843.20, 845.12; conçellos 251.15,18 "cõ os - de Murça et de Grãada... os - de terra de Murça", 390.43, 424.4 "enviarõ porlos - da terra seus mandadeyros", 701.56, 715.4, 731.8, 746.28, 747,32,48, 762.6,21, 781.20, 782.35, 837.14, 844.13 (c. 575), 848.7 (c. 581), 851.9 (c. 585) "os - das villas", 873.9, concellos 255.19 "et de onrrar aos - todos das cibdades", 737.45, 845.16 (c. 577), 846.3 (c. 578), cõçellos 834.25, cõcellos 839.11, conçelos 747.42, cõçeios 747.31. Desde el X: a. 991 "pro que nobis sacastis linpio de conzelio... in ipso conzilio" (PMH Diplom. 99); a. 1188-1230 "et si al concello demandar que comedat... concello de uilla" (PMH Leges 825); F. Caldelas "por mandado do senor do Burgo e por octoridade do concello" (Salazar 16.8); CSM 62.27 "porend' a conçello / non ousou sayr"; 65.81 "poi-lo papa nen todo seu conçello", etc.; Pero da Ponte (568, 981) "digouos en concelho" (12); Pero d' Armea (1134, 1602) "uos andades dizend' en concelho / que sobre todas parescedes ben" (8); Gil Perez Conde (B 1518) "a conçelhos e a caualeyros / manda comer uacas e carneyros" (6); Afonso Lopez de Baian (1082, 1471) "qual ric' omen tal uasalo / qual concelho tal canpana" (8); a. 1262 "sen mandado dos alcaydes e do conçello" (Ferro1 p. 21); a. 1265 "concello et alcaydes da pobra" (Sponer 120.3); a. 1271 "notaro do concello de Betanços" (Salazar 62.6); a. 1282 "conçello de Villa alua" (id. 81.16), etc.; Cr. Troyana "et fezerõlle chamar a conçello todoslos da çidade" (II, 151.26); Miragres "et todolos bispos d' España fezesen y conçello" (129); a. 1432 "procurador do conçello da dita çidade obrigou os bees do dito conçello de dar e pagar... que o dito P. F. prestou ao conçello" (Ferro2 p. 13); a. 1432 "estando y juntados en conçello... que aja de selario do dito conçello dosentos mrs... estando y presentes en conçello" (id. 14) (repetidas veces en las ps. 15,16,17,18,25,29,30,34,38,41, etc.); Soliloquio "por a tua dulçura hyam os apostolos alegres d' ante o cõcelho" (49.16); F. Lopes Cr. D. Pedro "se algũus concelhos aviam de rrecadar com elle... se tal cousa era que compria de esse concelho enviar a elle algũus bõos homẽes... por fazer o concelho mais pouca despesa" (p. 105.62,68,70). Véase Morais y E. Rodríguez. En algunas zonas gallegas penetró el cast. con la forma auntamento, untamento. Cfr. además C. Michaëlis Gloss. CA; Pires Notas gram. e lexic. (RP VI, 343-4. En cast. desde el X (véase Corominas DCELC I, 875; Alvar F. Sepúlveda s.v. conceio; F. Teruel s.v.).

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
en conçello
expr. en público; in public: avia tã grã pesar et tã grã vergonça que nõ ousaua paresçer en cõçello, 364.10, 55.6, 286.26.

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
conçello
subst. .- subst. " concilio, concejo". 129.15-16 "Et estabelesçeu en aquel dia que todo los bispos d' España fezesen y conçello moyto ameude".




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL