logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra Franco como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.11 Rows
- Número de acepcións atopadas: 11.
- Distribución por dicionarios: CANCIONEIRO DA AJUDA (1), CRÓNICA XERAL (1), CRÓNICA TROIANA (1), CRONOLOXÍA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (2), VOCABULARIO 1275 (ÍNDICE ANTROPONÍMICO) (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (1), LIBRO DE NOTAS (3).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

Carolina Michaëlis de Vasconcelos (1920): "Glossário do Cancioneiro da Ajuda", Revista Lusitana 23, pp. 1-95.
franco
(germ. frank): francês; liberal, 9212, 9216, 9234. No Refram da cantiga 408 {Pero Garcia Burgales} talvez se aluda a uma rainha de Castela e Leão que viera de França e para lá tornou, segunda esposa de Fernando III. O adj. franca (em rima com branca) aludiria de um lado à sua generosidade e ao mesmo tempo à sua origem. Substituindo c por ç, lendo França, teriamos mera assonância, caso raro (mas não inaudito) nas cantigas trovadorescas.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
franco
'franco, liberal, dadivoso, bizarro' , del fr. franc o del germ. FRANK, nombre de los francos, ya latinizado en la baja latinidad. Formas: franco 294.4,7 "foy... - en partir et dar seu auer... tãto era - et dador", frãco 208.34 "et alegre et - ", 265.6 "foy omẽ muy liure et muy - en suas cousas", 268.8 "et piadoso et - et muy atreuudo", 290.39 "et - en dar seu auer", 293.11 "caualeyro muyto atreuudo et - et bõo", 688.6 "foy muy bõo rey et - et ardido". Como nombre o apellido ya desde el s. IX o X: a. 816? (916?) " Franco... manu mea hoc fecit" (CDGH 391); a. 955 "de bertenando franco qui uillam edificauit herm. confessor comparauit ipsa corte de ipso franko" (Ferreiro II, Apénd. 158); a. 1099 "et iohanne franco" (PMH Diplom. 538); a. 1124 "apud romanos et francos et alias fideles nationes observatur" (Ferreiro IV, Apénd. 10); "forum... dedit francis et Gallecis... hec sunt de foro francorum... quod si aliquis francorum alii franco siue galego iniusticiam fecerit" (PMH Leges 450, 451). Cfr. a. 1218 "nullus comparabit hereditatem in uilla uiridi nisi fuerit francos. Si franca casauerit cum franco ipsa habebit forum per omnia sicut franca" (id. 576). El sentido normal de 'liberal, etc.' desde el XIII: CSM 16.11 "e mui fremos' e apost' e mui fran", 63.12 "este cavaleiro... franqu'e ardid' era"; Pero Garcia Burgales (B 222) "deseio mort' e queria morrer / porque se ffoy a Raynha ffranca" (6, 12, 18); Cr. 1344 "era muy sabedor e atrevudo e alegre e franco" (III, 178); Gal. Estoria "et era moy sabio et mãso et mesurado et moy franco" (248.21); Cr. Troyana "moyto era M. boo caualeyro et aposto et ardido et franco et leal" (I, 347.31). Véase Morais y Corominas DCELC II, 565-566.

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
franco
adx. adj. {adx.} sincero, leal; sincere, loyal: moyto era margariton boo caualeyro et aposto et ardido et franco et leal, I 347.31, II 36.26, II 164.17.

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{franco
fran}
.- FRANCO (1026a: 1099 antropónimo; XV 'livre'): 816? (916?) "Franco... manu mea hoc fecit" (CDGH 391.12); 955 "de bertenando franco... ipsa corte de ipso franko" (Ferreiro II, 158.2, 3); XI "ad mortem Lvdovici pinguissimi regis francorum" (id. III, 21.24); 1124 "apud romanos et francos et alias fideles nationes observatur" (id. IV, 10.9); CSM 16 "mui fremos' e apost' e mui fran" (11); 63 "este cavaleiro... franqu' e ardid' era" (12); a. 1218 "nullus comparabit hereditatem in uilla uiridi nisi fuerit francos. Si franca casauerit cum franco ipsa habebit forum per omnia sicut franca" (PMH Leges 576).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
fran
franco
adx adj. {adx.}: franco: 16.11 cavaleiro de gran / prez d'armas, e mui fremos'e apost'e mui fran. Cf. franco.
franco
francamente
fran
adx adj. {adx.}: 63.12 Este cavaleiro... franqu'e ardid'era || francamente: 16.21 dava seu aver tan ben / e tan francamente, que lle non ficava ren; 145.26 seu aver dado / foi mui francamente e ben enpregado. Cf. fran.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid [“Índice antroponímico”].
Johan
Franco
a. 1268, 54.18.

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
franco
adx. .- adj. {adx.} " franco, liberal, dadivoso". 134.10 "Et era moy fran[co] en seus dõos et era moy dereito en seus juyzos".

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
franco
adx. adx. "Franco, libre de pagamento de impostos e taxas".
____ franca (1): "dou en pura, franca e libre doaçõ" 1289.
________ Do xerm. frank, nome dos francos, dominadores da Galia, que constituíron alí a clase nobre, exenta de tributos, por vía do baixo latín das Galias ou do francés máis arcaico. Con función antroponímica testemúñase xa desde o séc. X, en textos de Galicia. Como adx., co sentido "sincero", desde o séc. XIII nas CSM (Lorenzo Crónica s.v.). Outras informacións en García-Sabell (s.v.).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL