Carolina Michaëlis de Vasconcelos (1920): "Glossário do Cancioneiro da Ajuda", Revista Lusitana 23, pp. 1-95.
pleito		(plac'tu): demanda, questão judicial 5967. {Cfr. preito}

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
pleito	subst.	.- subst. 1.- 'disputa, desacordo, contenda, diferencia'. Pleito, "deuedes seer obedientes et seruentes et mãdados ao dito moesteiro et pagarlle os ditos foros et rrendas sem pleito et sem contẽda algũa aos ditos térmjnos et tenpos de suso contiúdos" 10.76 (1390). Pleitos, "et por quanto sóbrela dita cabsa forõ et son ontre nós pleitos et cõtendas et demãdas et debates et porque de aquí endeante os taees pleitos et contẽdas et demãdas et debates çesen" 44.27, 28 (1448); "damos por njhũus tódoslos pleitos et contendas et demãdas que sóbrela dita rrazón foren et son moujdos ontre nós" 44.72 (1448).
____		2.- 'pacto, axuste, convenio'. Pleito, "aforamos a uós (...) o noso casal de Uoyro (...) en toda uosa vida et de hũa uoz, qual uós nomeardes ao tenpo de uoso finamento, por tal pleito et condjçõ que uós et a dita uosa voz que dedes a nós (...) en cada hũu ano, por rrenda et foro et çenso (...) vijnte morauidís" 22.11 (1403).
____	____	3.- 'litixio xudicial entre partes', é dicir, 'disputa tramitada perante un xuíz'. Pleito, " Pero Carneiro, jurado et rrejedor da dita villa, tomado por açesor con o dito juíz ẽno pleito de que ajuso se faz mençón" 46.8 (1450); "por quanto ante eles estaua pleito pendente et trabtado ontre el como abtor, da hũa parte, et o dito Bieito Ferrnandes como rreo, da outra parte" 46.17 (1450); "pedía et rrequiría que visen o dito pleito et desen en el súa sentença" 46.21 (1450); "deron ẽno dito pleito en escripto" 46.23 (1450).

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
pleito	m.	m. disputa; dispute, controversy: a ty meu fillo eytor des oie a quite faço señor de todo aqueste pleito, I 122.23, I 120.15, I 114.18.
pleito	m.	m. tratado, acuerdo, pacto; agreement, solemn promise: diserõ que quebrantara o pleito que cõ eles auia et pasara o juramento que lles fezera, II 206.20, II 161.21, I 118.8.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
preito preyto pleyto pleito		' convenio, contrato; relación, asunto, negocio; pleito, demanda judicial; homenaje, reconocimiento, etc.', forma importada de Francia, posiblemente a través del cast. y con base en PLACĬTUM (cfr. REW 6561; Nascentes p. 645 y Corominas DCELC III, 819a-820a). Formas: preito 128.57 "tijna o diaboo doutra guisa auolto o - ", 240.25 "desi poso seu - cõ os da çidade que faria el a terça parte et que fezessẽ elles...", 283.61 "perdõoullis en esta guisa et a atal - ", 313.5, 314.12 (c. 182), 317.16 "ca este - pelas maos o deuemos a liurar", 357.8, 360.20, 397.9 (c. 246), 401.34, 407.8 (c. 257) "que se acordase do - que cõ elle auya", 409.16, 456.41, 469.9, 470.11 "fezerõ ambos - de sse ajudar", 471.4 "fezolle - et jura... que nũca lle tollesse aquella priuança", 483.20, 491.4,15 "quando entendeu el rrey com̃o andaua o Çide en este - tornouse... quando soubo com̃o estaua o - ", 519.7 (c. 353), 537.4, 544.3,5, 623.38, 625.4, 629.54,8, 665.20 "que aujã a fazer doo mays acharõ o - doutra guisa", 787.23, 821.6 (c. 553) "se llis veo a - de falar en aquella meesma razom", 831.21, 282.31 "que a miscrassẽ cõ el rrey en - que auia amizade con aquel caualleyro", 542.14 "por tal - que", 499.16 "fezerõ - et menagẽ" (id. 548.11, 621.48, 734.7), preyto 135.29, 139.18, 143.46, 144.48, 149.75, 154.22, 196.41,42, 247.10, 340.42, 341.53,54 "firmarõ seu - cõ el rrey... que nũca ia mays fosse este - rremouydo a España", 353.33, 368.4,5 (c. 224), 470.6, 478.30 "que llj nõ posesem nume Maria por que elle nõ queria - cõ moller que ouuese assy nume", 516.11,13, 682.23, 691.12, 708.25, 711.3 (c. 487), 757.24 "dous castelos por tal - que os derribasse", 804.111, 225.5 (c. 135) "nõ sse traballaua tãto en al com̃o en - de molleres", 270.23 "por falar cõ el rrey... en - de suas uodas", 133.33 "que me façades - et menagẽ" (id. 136.12, 722.4), pleito 78.4,21 "traballouse muyto en - d' armas", pleyto 435.2, 468.20 "por saber a que sobiria o - da villa depoys da morte daquel", preitos 311.16 "et fezollis - asi com̃o manda a ley" (en los esponsales), 547.29-30, preytos 170.98, pleitos 78.5, 549.36. Palabra de gran riqueza semántica medieval y con ambas variantes en uso desde el XIII: a. 1253-1254 "sabiades que pleito este entre... este preyto ye por ante mi" (Salazar 12.10,13); a. 1261 "et andarõ en preyto por antesse Juiz" (id. 42.15); a. 1259 "fazemos preyto et prazo in D soldos" (id. 44.4); a. 1263 "deuedes a nos... por este preyto a dar" (Sponer 121.21); a. 1269 "per tal preyto et per tal condicon que a agades" (id. 162.7); CSM 16.60 "e u el estava en aqueste preit'atal"; Johan Airas (1073, 1463) "mais dizeruos quer' ora hum preyto" (4), etc.; a. 1242-1252 "ad isti pleyto" (Salazar 8.3.); a. 1261 "fazemos pleyto e plazo cũ don Lourenzo" (id. 45.13); Miragres "que lle daria batalla en tal pleito que quen vençese a batalla fose sua a çidade" (p. 96); Cr. Troyana "que quebrantara o pleito que cõ eles auia" (II, 206.20), etc. Cfr. a. 1403 "faço hua et duas et tres uezes pleito et omenaje et juramento" (Ferreiro VII, Apénd. 12). Véase información ant. en C. Michaëlis Gloss. CA p. 68; Nunes Amigo III, 666-667; Lapa Escarnho s.v.; cfr. Nunes Notas fil., 75-76. En port. mod. pleito ' demanda judicial' ; preito ' testimonio de veneración, de respeto, de acatamiento; vasallaje, tributo de vasallaje' (véase Morais ); en gall. se cita preito ' pleito, diferencia, disputa, litigio judicial', que puede existir, pero yo siempre he oído pleito. Ejs. de preito en E. Rodríguez.

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{pleyto pleito preyto preito}		.- PREITO (1750b: 1267; 1751a: pleito XIII): 1242-1252 "isti pleyto" (Salazar 8.3); 1253-1254? "pleito este... este preyto ye por ante mi" (id. 12.10, 13); 1257 "por tal preito" (Ferro 18.18); 1259 "fazemos preyto et prazo" (Salazar 44.4), etc.

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
pleito preito		(35.102 T) V. preito.
preito pleito	s. m	s. m.: pleito, controvérsia jurídica, demanda judicial: 25.71 por que non diga pois: Non ei / o meu, e en preito me traga; 27.41 || arranjo, acordo, pacto: 25.35 Fas un preito; 35.102 Un preito vosco farey: dar-vos-ey a meyadade; 58.18 pos preit'atal / Con ele que sse foss'a como quer; 185.35 disse-lle que saisse con el seu preito firmar; 277.10 atal preito poseron / ontre ssi que correr fossen o Algarv' || (com valores semânticos muito vagos) assunto, coisa, questão, negócio: 16.60 u el estava en aqueste preit'atal, / mostrand'a Santa Maria ssa coit'e seu mal; 57.92, 65.103 ya con gran medo / de non aver ali seu preit'encimado; 77.32 a Santa Virgen non alongou (=alongou-o) preyto, / mas tornou-ll'o corpo todo escorreyto; 166.13 Con esta enfermidade atan grande que avia / prometeu que, se guarisse, a Salas logo irya / e hũa livra de cera cad'ano ll'ofereria; / e atan toste foi são, que non ouv'y outros preitos; 315.36 cuidando que era de poçõy'aquel feito / de coovr'ou d'aranna, ca sol seer tal preito; 355.17 Este manceb'en Mansella, com'eu aprendi, morava, / e hũa moça da vila feramente o amava; el non queria seu preito nen por ela non catava || juntar o preito : 241.21 esposaron os moços enton pelo congeito / dun clerigo mui santo, que juntou este preito || mover preito : pedir, sugerir, propor: 65.186 o fol ao outro moveu tal preito / que sse foss'|| non seer en preito : não ser possível; 273.36 Per cousa que el fezesse nen dissesse nen rogasse / a todos, non foi en preito que sol ũu fio achasse; 385.32 ante çelorgiãos mostrou com'era maltreito, / dizendo que o sãassen; mais esto non foi en preito / que consello lle posessen || per niun preito : de modo nenhum: 28.107 poren per niun preito / non quis conbater mandar; 341.63 mais pavor per niun preito / non ouve. {Cf. pleito}.

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
pleito	m.	m. contrato, negocio; contract, agreement: negou lles o pleito que posera cõ elles, 12.39, 13.33, 63.9.
pleito	m.	m. contienda, disputa; dispute, controversy, contest: vyña a el muytos cõ seus pl[e]itos. Et el libraua os moy bem, 46.13, 46.20, 88.22.
pleito	m.	m. pleito; lawsuit, judicial process: toda a terra falaua de aquel pleito das deesas et de juyzo que Paris y dera, 54.16, 51.22.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid.
preyto pleyto pleito	subst.,	.- subst., 'demanda judicial, convenio, contrato, relación'. Forma importada de Francia, posiblemente a través del castellano, con base en PLACĬTUM; a. 1253-54 "e este preyto ye por ante mi" (12.13), 14.11,16, a. 1258-61, 42.15; a. 1259, 44.4; a. 1275, 70.8,15,16, 71.5, a. 1257 "por mĩ quitouse do pleyto" (23.10); a. 1261, 45.13; a. 1253-54 "sabiades que pleito este entre o abade" (12.10).

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
pleito	subst.	.- subst. " acuerdo, convenio, pacto, asunto, cuestión". 108.5 "Et entõ fezerõ lidar en cãpo XX caualeiros dos cristiãos cõ XX dos mouros por aquel pleito"; 176.9,10 "fezerõ ontre si pleito que por cousa que acaesçese nõ se partise hũu do outro. Et outorgado este pleito ontre eles". // EN TAL PLEITO QUE , POR TAL PLEITO QUE , " a condición de que". 96.8 "et envioulle dizer que lle daria batalla en tal pleito que quen vençese a batalla fose sua a çidade"; 107.12 "mais eu et mĩa gente lidaremos cõtigo por tal pleito que se a [u]osa fe mais apraz a Deus que a nosa, que nos sejamos uẽçudos"; 127.11 "doulle a vila, et despoys Calrros doua a el por tal pleito que se tornase cristião et lle obedeçese cõ ela"; 181.10 "et enprestocho por tal pleito que tu mo entreges y".

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
pleito	m.	m. 1. "Preito, contenda, diferencia, demanda ou litixio xudicial".
____		pleito (2): "avenjr e ygualar / qualqu[er] pleito ou debate" 983, "María de Leýño outorgou súa procuraçõ bastante a Johán París, canónjgo / de Santiago, e ao dito Afonso de Lugo para en tódoslos pleito ou pleitos, demãdas e / abçõos, et çétera, moujdos e por mouer contra quaesque(e)r personas" 1304; pl[e]yto (1): "por nos partýremos / de pl[e]yto e contenda e debate" 2607; pleitos (21): "sobre pleitos e cõtendas que entre / eles sõ" 350, 476, 564, 591, "que podese oýr pleitos e librar" 668, 674, 775, 793, 828, 898, 977, 1132, 1304, 1675, 1695, 1708, 2121, 2142, 2238, 2522, 2589; pl[e]ytos (1): "e nos partíremos dos taes pl[e]ytos e debat[e]s" 2610.
____	____	2. "Preito, iniciativa por vía xudicial".
____	____	pleito (1): "obrígome cõ todos meus bẽes / de vos faser çerta e sãa esta vẽta que vos faço e de tomar o pleito / e a bos contra qualque(e)r persona que vosla contraljar" 766.
____	____	3. "Preito, compromiso de fidelidade e recoñecemento de respecto e subordinación". Rexístrase na expresión facer pleito e homenaxe (Cfr. Valdeavellano Instituciones p. 384).
____	____	pleito (2): "Rroý de Lugo feso pleito e omenaje en manos / de Ferrnando de Catoyra de vijr de oje en hũu mes deser e decrarar sobre / seu desposorio" 822, "por la / mellor poder gardar (a casa) para serujço de meu señor el rrey, dõ Enrrique, que Deus deixe / beujr e rreynar por moytos tenpos e bõos, quanto máys teẽdolle feyto pleito / e omenaje por ela e porla de Lantáñoo en súas maos"1832.
____	____	Do lat. placĭtum, posiblemente a través do cast., que pola súa banda o importara do ant. francés plait. Palabra que tiña na Idade Media unha gran variedade semántica e múltiples formas: en doc. gal. pleito e preyto xa están en 1253-54, pleyto en 1242-1252, pleito nos Miragres e en Cr. Troyana, etc. (Lorenzo Crónica s.v. preito). Outros exemplos do XIII en Montederramo (Martínez Montederramo s.v.). Máis informacións en García-Sabell (s.v. preito).
____	____	O port. actual distingue pleito (demanda xudicial) de preito (testemuño de veneración, respecto, vasalaxe). Os diccionarios galegos actuais divídense entre os que optan por mante-la diferencia do port. (Dic. Normativo s.v. pleito e preito) ou unifica-los distintos significados baixo preito (VOLGa, Dic. Dúbidas e Léx. Admón. s.v.). Na fala é máis común pleito, pero hai testemuños de preito (García GVGH s.v.).