logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra andes como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.3 Rows
- Número de acepcións atopadas: 3.
- Distribución por dicionarios: CRÓNICA XERAL (1), CRONOLOXÍA (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
andas
ámedes
ámedes
andas
andas
ámedes
andes
plur. 'andas ' , del lat. AMĬTES, plur. de AMES (REW 419). Era una especie de lecho portátil colocado sobre varales: 218.13 "fezosse leuar en - ", 691.18 "et por esta razõ sempre andou en - ", 722.36 "et daly adeante sempre andou en - en colos de omes ata que finou". La forma primitiva ámedes, que se conoce en las ss. XIII-XIV, resulta un poco extraña por la conservación de la vocal postónica (Machado DELP1 198b; DELP2 248ab, la considera tranquilamente extranjerismo): CSM 218.30 "eno levaren sigo foron end' acordados / e amedes fezeron log' en que o levavan" (Mettmann lee a medes; en IV, 18 amedes ); Graal "nom ha i al... se nom guisaremos uũs amedes e deitarmolos a nossos cavalos" (115d, 346), "deitaromno nos amedes" (116a, 348), "decerom os amedes e filharom o corpo de Erec" (116d, 351), "guisarom uũs amedes e deitarom i o corpo de Lançalot" (198e, 697), "entom fezerom amedes e liarom-nas a seus cavalos" (102d, 276). Ya en el XIV se encuentra la forma intermedia andes (Machado, siguiendo con sus genialidades, cita andes en el XVI y dice que no es forma intermedia entre ámedes y andas, ya que ésta aparece antes, sino forma divergente. Para llegar a andas desde ámedes se pasó necesariamente por andes. El cambio e > a pudo deberse al influjo de andar o al cambio de género: en lat. era masc., en port. y cast. se hace fem. y esto produce el cambio de terminación): Miragres "avia quatorze ãnos que era doente dos nẽbros en maneira que se nõ podia deles ajudar. Et sua moller por seu bẽe leuarõno en duas bestas en andes a Santiago en rromaria" (p. 213). También en el XIV la forma moderna: Cr. 1344 "e entom el rey dom Vermudo, pero que era mal doente da gota, fezesse levar em andas e foy hi com todo seu poder" (III, 187). En el XV: Condestabre "enfermo e se foy ãtre Tejo e Odiana ãdas... deceromno das andas em que hya" (p. 169); F. Lopes Cr. D. Pedro "ca ella viinha em hũuas andas" (p. 280.35, ya en Magne). Véase para la palabra Magne Demanda Graal s.v. y Gloss. Graal 103-104; Machado Notas RP VIII, 105, 223; Michaëlis Contr. DELH, 40-41 y Michaëlis Dispersos I, 161-162; G. Viana Lécsico, 240 y Elucidário (ed. Fiúza) p. 674ab. En cast. desde el XIII: andes (en Berceo S. Domingo 585b), andas (Conq. Ultramar p. 331a42, Riv. XLIV) (véase Corominas DCELC I, 205a).

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{andas
andes}
.- ANDAS (198b: XV; andes XVI): Cr. Gal. "fezosse leuar en andas" (62bV) (200bR, 209bV) (Cr. 1344, III, 187); Miragres "leuarõno en duas bestas en andes a Santiago en rromaria" (213).

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
andes
subst. .- subst. " andas". 213.5 "Et sua moller por seu bẽe leuarõno en duas bestas en andes a Santiago en rromaria".




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL