logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra britar como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.9 Rows
- Número de acepcións atopadas: 8.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE NOIA (1), CONCELLO DE SANTIAGO (1), CRÓNICA TROIANA (1), CRÓNICA XERAL (1), CRONOLOXÍA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1), VOCABULARIO 1275 (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
britar
v. .- v. 'roturar, cava-la terra'. Inf.: Britar, 1.19 (1332) "assý como uay ffirir em outro agro das Meetas assý que fica a sorreyra do uallyño aos Mẽetas, et des alí como uay a çima ao mato por britar".

F. R. Tato Plaza (1986): Léxico do Libro de Actas do Concello de Santiago (1416-1422).Vol. I (Glosario A-D). Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
[britar]
v. tr. v. tr. Britar, quebrar ou crebar, romper, estragar: "e que non consintystes que ninhuu tomase contra dereito nen britase os ditos canos et agoa que viina por eles" P3 SPret. (4931).

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
britar
tr. tr. romper, hacer pedazos; to break, shatter: moytos deles britaron suas lanças, I 320.7, I 258.21, II 144.33.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
britar
'romper, quebrantar, destrozar ' , al parecer del suevo *BRIUTAM (según Gamillscheg Rom. Germ. I, 192, 384). Diez Etymol. 434; REW 1349a; Nascentes y G. de Diego Dicc. 1143 del anglo-saj. BRITTIAN; Meier Primäre 177-179 piensa en *B(U)LLĪTTARE, con extraña evoluc. fonética. Formas: britar 36.30 "ca nõ queria - a jura que... fezera", britou 899.11 " - os foros", britarõ 11.1 (c. 7) "et como - Algazira" (A1 brytarom ); britasse 176.28 "quẽ quer que o - que lle daria hũu dõ muy boo", britada 691.12 "tijna a perna - ", britadas 803.55 "nõ queymarõ senõ astas de lanças - ". Es palabra muy abundante en los ss. XIII-XV: a. 1259 "quin quer que a iste prazo queyra pasar para britallo" (Salazar 45.2); a. 1265 "e quen este plazo britar peyte aa outra parte C soldos" (CDGH 18); F. Caldelas "e qui mas britar tallenle o pugno destro... mays se teueren mididas falsas britinas" (Salazar 18.15, 28); a. 1269 "se algen... uẽer a britar ou a contradizer esta nosa uenzõ" (id. 56.15); a. 1274 "e quem quer que esto enbargasse ou contra esto uenesse britaria nosso encomendamento" (Portel 113); a. 1283 "se alguẽ... tentar de britar esta carta" (Salazar 89.4); a. 1285 "et do que britardes de monte" (Sponer 164.12); CSM 27.6 "e depois britou / o ifern' e os santos dele sacou", 33.19 "os bastimentos / da nave ouv' a britar", 38.55,56 "e macar non llos ouv' ambos britados / britoull' end' un", etc. (Mettmann Gloss. CSM 46); Johan Baveca (1067, 1457) "e britalhe os narizes" (7); Johan Garcia de Guilhade (1103, 1492) "non temedes el Rey / ca ia britades seu degredo" (3), etc. (otros ejs. en Gloss. CBN, 234b-236b); a. 1294 "quen este pleito blitar quiser" (Duro p. 164); a. 1296 "quem este pleyto britar peite" (id. 165 y 166); a. 1312 "quen esta carta britar" (id. 171); a. 1331 "quen este pleito britar"; (id. 178) (id. 182, 183, 184, 186, 191, 193, 194, 195, 202, 209, etc., etc.); a. 1310 "et quinta do que britardes de nouo" (Sponer 192.9); Cr. Troyana "moytos deles britaron suas lanças" (I, 320.7); Gal. Estoria "et britou ao moço a cabeça" (22.6); R. S. Bento "brite o vaso" (RBF V, 39); Miragres "quantos ydolos y achou et en Espana todolos destroyo et birtou" (81), "nũca o nĩhũu o pode birtar" (82), "ca aquel que a birtaua logo seria morto" (120); Cr. 1344 "e depois que o tavollado foy britado foisse el rei a jantar" (II, 434); Graal "e caeu em terra do cavalo tam britado que se nom pode levar" (I, 252), "começou as lanças a britar" (I, 62), etc. (Gloss. Graal 219); a. 1364 "it. seis talhadores sanos e dous britados... e çinco cordas britadas... e com hum martello de britar vea" (Machado Voc. XIV 239, 241, 245). En el XV: Vita Chr. "non seria forçado de britar o voto" (3,12a,117); Virgeu de Consolaçon "ẽ duas maneyras a ssanha britada faz o homẽ seer senhor do seu coraçõ" (p. 12); Oficios "se o direito do Regnar ha de sseer britado... que o direito do rregno ouvesse de seer britado" (p. 188.14,17); Soliloquio "e britava os teus mãdamẽtos" (41.24); a. 1458 "se a britasen" (Ferro2 p. 329); a. 1448 "que lle birtaran e ronperan et astragaron huas follas" (id. 296); a. 1455 "et birtaron moytas tellas" (id. 303); a. 1456 "hua argola da cadea do conçello da dita çidade birtada" (id. 325). Aún se usaba en el s. XVI (Gil Vicente ), pero ya entonces queda anticuada (Nunes de Leão, Origem4 p. 300, la considera palabra ant.). Modernamente se conserva en la Beira (cfr. Elucidário s.v.) y aún la emplean escritores regionalistas (ejs. en Morais ). En gall. se ha perdido (falta en Cuveiro; el DRAG y E. Rodríguez la dan como ant.; Carré, Valladares y Franco Grande no indican su antigüedad). Se usó también en el F. Avilés (ed. F. Guerra, p. 127, núm. 27.4; cfr. Glos. ).

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{britar}
.- BRITAR (408b: 1262): XIII "qui mas britar tallenle o pugno destro... se toueren mididas falsas britin-as" (Salazar 18); 1259 "quin quer que a iste prazo queyra pasar para britallo" (Salazar 45.2).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
britar
britar-se
v. tr.: v. tr.: quebrar, partir: 35.86 un vento... britou logo o maste; 43.72 britaron o ataude; 59.85 a porta / britou; 371.21 por britaren pedra ou por fazer cal || 129.11 a saeta assi ll'acertara / pelo ollo, que logo llo britara; 343.41 que os ollos non te brito || destruir: 27.6 britou / o ifern'; 45.13 Os mõesteiros e as igrejas britava; 215.21 britaron hũ'aldea; 328.32 Çalé britaron toda || britar camỹos : assaltar os viandantes: 182.15 britava camỹos, / demaes pães e vỹos / roubava dos mesquỹos, / e o our'e a prata || vencer: 178.49 que brite o diabo; 181.41 Santa Maria ajudou a seus amigos... a britar seus ẽemigos || violar, infringir: 115.79 britar ssa profisson; 320.30 O ben que perdeu Eva / britand'o mandamento || britar-se: romper-se: 54.36 o coiro fendera-ss'e britara; 243.25 britou ss'enton con eles o geo.

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
britar
= quebrar, partir: {Lopo Liaz} Podedes en bafordar / e o tavlado britar 262.16. || Esmurrar, partir (a cara): {Airas Perez Vuitoron} vos saíd' en con o rostro britado 83.21; {Johan Baveca} é britar-lh' os narizes no momo 192.7; 292.14. || Violar, infringir: {Johan Garcia de Guilhade} non temedes el-Rei, / ca já britades seu degredo 209.3. || Britar os caminhos significa destruir ou cortar caminhos públicos, utilizar ilegalmente caminhos vedados: {Johan Fernandez d' Ardeleiro} é deitado / da terra pelos meirinhos, / por que britou os caminhos 201.3.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid.
britar
v. .- v. 'romper, quebrantar'. Al parecer del suevo BRIUTAM. Formas: britar, Inf., a. 1228 "e qui mas britar, tallenle o pugno destro" (18.15); a. 1271, 61.13; a. 1274, 66.8; a. 1269, 56.15; britallo, Inf. más pronombre, a. 1259 "iste prazo queyra pasar para britallo" (45.2); britin, SPres. con valor de Imperat., a. 1228 "mays si toueren mididas falsas britin as" (18.28); brito, IPres., a. 1228 "Ego Don Alfonso, ..., brito e confingo" (21.4).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL