logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra coller como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.19 Rows
- Número de acepcións atopadas: 18.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE NOIA (1), CONCELLO DE SANTIAGO (1), CRÓNICA TROIANA (7), CRÓNICA XERAL (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), HISTORIA TROIANA (1), VOCABULARIO 1275 (1), LIBRO DE NOTAS (5).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
coller
v. .- v. 'recoller, apañar, face-la colleita'. Inf.: Coller, 31.38 (1417) "que vos sejades tiúdo de faser et façades hũa casa et lagar para coller et vendimar o dito vjño en fondo da dita vjña per vosa custa propia d' oje este día ata quatro anos primeiros segintes".

F. R. Tato Plaza (1986): Léxico do Libro de Actas do Concello de Santiago (1416-1422).Vol. I (Glosario A-D). Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
coller
v. tr. v. tr. Coller, recoller, apañar: "dous carpenteiros que foron coller madeira a Fecha et esteveron dous dias enna coller" (4167, 4168). // 2. Recadar: "os quaes moravedis eu ouve de aver do dito conçello este dito anno (...) do selario de alcaldia, tresentos moravedis (...) por coller a renda" (502). Formas: P6 IPres.: collen (6); P3 IPret.: colleu (3978), P5: collestes (4049); P3 IPlusc.: collera (1418...6782), P6: colleran (4607); P3 SPret.: collese (9211), P6: collesen (1431...9216); Inf.: coller (502...9184); P6 Inf. Conx.: colleren (6685). {Cfr. [COLLIDO]}.

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
coller
tr. tr. agarrar, asir; to seize, grasp: juraua porlos dioses que se o ẽna mão collesse que el lle daria maa morte, I 302.7.
coller
tr. tr. coger; to gather, collect: lançaua quatro coytelos et collia os ẽna mão, I 326.27.
coller
tr. tr. llevar a salvo; to put under protection: cobrio a pares do escudo... et colleo aa vila porque estaua desarmado, I 272.20.
coller
tr. tr. coger, cosechar; to reap, gather, collect: nõ podo y mays fazer. Et outrosi colla do que semeou, II 211.14.
coller
tr. tr. levar; to pull up: collerõ suas ancoras et partirõ se, II 208.16.
coller
tr. tr. recoger, juntar; to gather, bring together (Vid. derrancar), I 217.12.
coller
pron. pron. retirarse, refugiarse; to take refuge, retreat: queriansse coller aa barreyra mays adentro, I 235.21, I 96.18.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
coller
collerse
coler
fut. subj. 'coger, recoger, acoger, amparar, dirigirse a, ponerse, acogerse, refugiarse ' , del lat. CŎLLĬGĔRE (REW 2048). Acepción 'acoger, amparar, acogerse, refugiarse ' : coller 408.6 "et fezerõno - na villa", 425.18 "a terra nõnos querra - viuos", 428.21, 588.5, 662.13 "muy poucos se vuarõ - aas armas", collello 245.36, colelos 694.37 "nẽ - ena vila"; collerã 447.14 "por que - ena villa el rrey", 754.20 "mouros que sse - y de muytas partes"; colleo 859.11 (c. 593) "el rrey - muy bem et prometeullj", colleuo 181.49 "ela - sub seu mãto", colleuos 208.25 " - Almãçor a ssy", collestelo 391.15 (c. 242) "uos... - na vila", collerõ 467.3 "quando - y al rrey", 784.6 "os que sse - aos alcaçer", collerõno 249.16, 446.8 (c. 290), collerõse 506.6 (c. 341); coller (fut. subj. ) 181.44 "et o ela - ". Acepción 'recoger la cosecha, el campo de batalla, etc. ' : coller 412.24 " - o cãpo", 508.38 "pam et vino... por que o coydaua a - ", 510.19,20, 557.18 "mãdou - o espoio", 664.40, 844.11 (c. 576), collelo 570.10 "dar cabo en tres dias a - "; colliã 502.15 " - o tributo"; collerõ 256.39, 428.16, 679.20 "et - dela en redomas", colleronllj 471.18 " - aquel peyto"; colleredes 658.57 " - o cãpo"; collendo 753.30; collido 515.8 "ata que ouue - o pã". Acepción 'coger ' : colelos 143.43 "a - "; colleu 460.39 "nẽ - espanto polo que vio", colleo 361.5 "et el rrey dõ Sancho - y et cõbateo y", collerõ 868.12 (c. 607) "mays os mouros os - tã açerca que os forõ acalçando", collerõnos 740.12, collerõlle 763.28 " - grã desamor os omes boos"; colledeos 193.31 "çercadeos et - no meyogoo"; collesse 763.25 (c. 520) "fezeo el porque - el rey sana cõna rreyna"; collendo 844.12 (c. 576). Acepción 'dirigirse ' : colleu 115.128 " - enpos elles". Acepción 'cobijar ' : colle 541.36 "boa soonbra o - ". Acepción 'emprender el camino, marcharse ' : colleusse 169.73 "et - logo ao camjño". Desde el s. XII (Machado, DELP1 634a, DELP2 655a, en el XIII): a. 1114 "e si ego... intrar quesier in illo monasterio que me colam ibi" (Doc. Med. Port. III, 401); a. 1182 (copia) "et si collerent pectet CCC solidos" (PMH Leges 426); CSM 4.21 "e por esto tal amor / con esses moços collia", 45.5 "a virgen santa M. tant' e de gran piedade / que ao peccador colle por feito a voontade", etc.; Gil Perez Conde (B 1529) "colheu comigo desamor" (7); Cr. Troyana "que se o ẽna mão collesse que el lle daria maa morte" (I, 302.7), "queriansse coller aa barreyra" (I, 235.21); Gal. Estoria "et semear et coller" (46.16), "et colleria ende froyto" (8.13); F. Lopes Cr. D. Pedro "ouverom acordo de o colher em ella" (p. 250.80), "quem as semea as viinra depois colher" (259.19), "et colheromsse muitos ao castello" (p. 186.31); Soliloquio "colheme e ajudame das cousas de fora" (82.26), etc. Véanse acepciones en Morais y Magne Gloss. Graal 294-295. El sentido de 'acoger, acogerse ' es ant. (véase Elucidário ), pero aún se conoce en la época clásica (cfr. Gloss. Sá Mir. ). Para el cast. véase Pidal Cid II, 581-2 y Corominas DCELC I, 837-8.

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
coller
coller-se
v. tr.: v. tr.: tomar: 5.142 eles logo conssigo a foron coller || 45.5 ao peccador colle por feito a voontade || 67.13 tod'ele por Deus dava quanto collia en mão || 115.218 O camynn'enton colleu / o moç'|| 189.16 colleu en ssi grand'esforço e foi aa bescha logo || 322.28 folego non podia coller nen ar falar nada || 339.23 hũa nave... pelo fondo s'abriu / assi que muita d'agua foi coller || 51 M mandou coller as tendas (desmontar) e sse foi ssa via || coller amor : 4.21 por esto tal amor / con esses moços collia; 53.22 atal amor colleu / daquel logar u sãara; 251.22 atal amor colleu con eles || 337.10 colleu tal antollança polo fazer entender || coller por uso 360.15: acostumar-se || receber, deixar entrar: 75.140, 144.59 foy-o na casa coller; 382.42 quis al Rey entrar poren; / mais porque o non colleron, acordou-ss'e fez bon sen || prender, capturar, agarrar: 291.15 cuidou a escapar / Dos parentes da manceba e das justiças, ca non / guarira se o collessen na mão || surpreender: 86.32 o mar creceu e colleu-a ali || coller-se: refugiar-se: 205.30 pois que sse viu vençudo, / colleu-sse a hũa torre mui tort'; 233.1 Como Santa Maria defendeu un cavaleiro que se colleu a hũa eigreja sua; 317.28 fogind'à eigreja sse collya.

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
[coller]
tr. tr. coger, recoger; to gather, collect, pick up: andarõ collẽdo o corpo del Rrey Menõ, que jazia espedaçado en peças, 276.14, 30.7, 339.20.

M. de Miguel (1977): Vocabulario gallego medieval en documentos del s. XIII anteriores a 1275. Memoria de licenciatura. Universidad de Valladolid.
coller
v. .- v. 'coger'. Del latín CŎLLĬGĔRE. Formas: colamos, SPres.; a. 1257 "atra dia de nadal en que colamos nossa fructa et a uossa" (26.15).

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
coller
v. tr. v. tr. 1. "Coller, apañar, recoller colleitas ou froitos".
____Part. Part. colljdas (1): "quatro noujdades colljdas e alçadas" 394.
____ 2. "Coller, tomar, pasar a ter calquera cousa".
____Inf. Inf. coller (1): "vos dou poder conprido para la coller, rreçeber e rrecabdar e / avenjr" 1181.
____ Do lat. cŏllĭgĕre "recoller", der. de lĕgĕre "coller", "escoller". Documéntase desde o séc. XII en textos de procedencia portuguesa: colam en 1114, collerent en 1182; en textos romances, nas CSM (Lorenzo Crónica s.v.).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL