coomya cooma cooimia coimia cooyma coima
| |
'multa, pena, satisfacción ' , del lat. CALŬMNIA (REW 1527). Una vez: 191.43 "et se per ventura querela auedes de nos da morte do caualeyro que uos matamos queremosuos peytar a - que y a" (A1 cõomja ). Ejs. de esta forma: "senpre a coomha segundo o costume da terra seia pagada" (PMH Leges I, 166), "nem enbargar hy uoz nem coomha" (id. 208); "que o creligo per coomhas responder dante o juiz sagral" (id. 275); "que o moordomo nem contramoordomo nom dem agravo sobre coomha" (id. 285); "come coomha come sobre penhora" (id. 299); "e leuara as coomhas" (id. 328); "o quinto e quando as partes deuen jurar de coomha ou dizer uerdade" (id. 330); "de coomhas" (id. 407); "se fezerem coomya peytemna a seus senores" (id. 509); "e nom peytedes senom quatro coomias a saber est umezio rouso furto e merda en boca" (id. 653); "se fezerem coomhas" (id. 683); cfr. F. Caldelas "non peyte por ende cõona... peyte una cõoma... de qualquier cõomia alguun ser culpado e achada sea a cõomia non..." (Salazar 16.4,20; 19.26,27); a. 1320 "que sea sem pena et sem coomia do arcibispo" (CDGH 362); a. 1340 "leuaua as vozes e as coomhas e rousos e homezyos" (Doc. brig., 158.42); a. 1361 "se fezerem choomhãs facanos chamar... que o padre nõ pague coomhã por seu filho" (Desc. Portug. I, Suplem. 7); cfr. Fuero Real "peyte a comya dubrada" (p. 136.272), "por furto ou por outra cooma" (125.1498), "peite a el Rey sa coomha dubrada" (39.422), "de coomya" (39.416); "desta coonia subredita" (101.688). La forma cooma también en 1283 "e que usava y voz e cooma" (Duro p. 158). En textos ports. otras variantes: cooimia en "rellego alcaidaria e cooimhas seiom per meio foro de Penalla" (PMH Leges 589); "se fezerem cooymhas façamnos chamar pollo porteiro e alcaide ante o alcaide" (id. 714). De aquí coimia en "que o alcaide seja presente se alguem fizer coimha dante elle peyte a coimha dubrada aquell que a fizer" (id. 726). También aparece cooyma en "estas tres cooymas seiam enqueridas per homens boos et a estas tres cooymas vaa o senhor da terra et nom a outras et as outras cooymas... sem cooyma" (PMH Leges 546); "moradores de villa noua nom peitem nenhuma cooyma" (id. 590); a. 1262 "filhem todo quanto lhis acharem sen nenhũa cóóyma... non peytem por el nenhũa cooyma" (Portel 140); a. 1339 "e demais por sasseenta soldos de cooyma" (Desc. Portug. I, 58); Cr. 1344 "queremosvos peitar a cooyma que hy ha" (III, 134). La forma mod. es coima (que ha pasado al cast.), cfr. "per razom de sas coymas ou de seu oficio... per razom das coymas" (PMH Leges 281); "de furto qualquer aja seu dono o seu cabedal e de sa coima parta per meo com o juiz" (id. 468), "e coima que fezer seia de seu senhor" (id. 469); "e ssem outra coyma" (id. 544). Véase Morais s.v. coima; Elucidário s.v. coima y coomha (otros ejs. también en Nascentes p. 143 s.v. calúnia y p. 197 s.v. coima; Machado, DELP1 470a, DELP2 650a; Magne Gloss. Vita Chr. s.v. coima ). Para el cast. Corominas DCELC I, 601-602. |