logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra doa como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.8 Rows
- Número de acepcións atopadas: 8.
- Distribución por dicionarios: CRÓNICA XERAL (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (1), LIBRO DE NOTAS (5).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
doa
dõa
doõa
doona
plur. 'don, regalo, joya' , del plur. DŌNA, sing. DŌNUM (REW 2749). Formas: dõas 163.15 "enriquẽtado de - et de muytos boos herdamentos", 233.13 (c. 141), 256.40 (A1 doans ), 314.8, 328.9 (c. 191), 352.18, 368.23, 412.29, 431.16, 471.10, 483.21, 532.2, 581.28,29, 597.25, 620.15, 633.20, 641.8,9, 649.24, 696.20, 716.12, 729.6, 730.16, 755.40, 787.8; doas 311.17, 509.16 (c. 342); doõas 54.28 "deu ele y muy bõas - et ontre todalas mellores - foy hũa crux" (A1 dõans ); doonas 54.15 "muytas bõas - d' ourro et de prata" (A1 dõas ). Es palabra ant. que llega hasta el XV y con gran uso: cfr. a. 994 "et do uobis illa in dona per carta... ipsa ecclesia in dona" (PMH Diplom. 103); CSM 28.132 "as grandes dõas / que aquel soldan de Sur / deu", 55.48 "peçoch' esto por dõa", 64.63 "mas de vosas dõas me dade", etc.; Johan Garcia de Guilhade (347, 745) "que lhi dei eu de mhas dõas" (8); Johan Airas (631, 1041) "e partide ben das doas que uos el dara... e ssas doas deas a quen quiser... que uos trage dõas de Portugal" (3, 6, 8), etc.; a. 1287 (en 1306) "ouro prata dõas pã" (Portel p. LXXIV); a. 1298 "e mando todas mhas dõas dar por mha alma" (id. p. LXXIX); Fuero Real "se o esposso dalgũa molher der algũas doas ou panos ou algũas cousas a ssa espossa... aya a meadade de todalhas doas... todalas dõas... nenhũa cousa das doas" (p. 85.155, 158, 160, 166); a. 1321 "e mi dar as dictas dõas" (Desc. Portug. I, Suplem. 27); Cr. Troyana "deronsse suas dõas moy bõas et moy preçadas" (I, 246.12); Gal. Estoria "et panos de seda et outras dõas de moytas maneyras" (174.15); Miragres "d' ouro et de prata et doutras doas d' Espana" (136), "abrirõ seus thesouros et ofereçerõlle suas doas: ouro et ençẽço et mirra" (217), etc.; Cr. 1344 "e deu elle hy muytas boas doas" (II, 454); "muy ricas doas" (III, 296); a. 1348 "mando das minas doas... et doas de garganta et algofre et todas doas que eu aia" (CDGH 195); a. 1395 "as miñas doas de ouro" (id. 160); Corónica Iria "muitas joyas et doas pra egllesia" (93); a. 1448 "et huas doas de viinte pares de doas" (Ferro2 p. 295); a. 1432 "botoos e doas de prata" (id. 456); Soliloquio "tu es o dador e a doa" (82.3). Véase Morais. En gall. se conserva con la acepción 'cuenta del rosario' . También existió en cast. dona (véase Pidal Cid II, 631).

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
doa
= presente, donativo: {Fernand' Esquio} a vós, Dona abadessa, / ... estas doas vos envio 148.3; 238.2; 307.2.

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
doa
subst. .- subst. " don, regalo, presente". DOAS, 136.16 "enviarõlle triinta caualos carregados d' ouro et de prata et d' outras doas d' Espana"; 217.14 "abrirõ seus thesouros et ofereçerõlle suas doas"; 218.2 "lle ofereçerã doas".

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
doa
f. f. 1. "Doa, boliña pequena de vidro ou outro material, cun buraquiño polo que se enfía con outras pezas iguais formando colares, adornos, etc.".
____ doas (1): "hũa gargantada de doas de prata" 1966.
________ 2. "Doa, xoia, alfaia".
________ doas (1): "rrequireu e frõtou a Mayor Peres (...) cõ / prendas de prata, bjncos e crusetas e outras doas" 2118.
________ Non está clara a etimoloxía desta voz: en portugués existiu doas 'peças, jóias e outras cousas de ornato e limeza que faziam o enxoval de uma senhora' en 1273, coa variante donas no séc. XIV (Elucidário, s.v. dóas, donas). O DELP testemuña, con acepción semellante, dõa en 1287, e doas no XIV, e tírao do lat. dōna, pl. de dōnu- 'qualquer coisa que se deu ou que se dá, presente; oferenda aos deuses' (DELP s.v.). Corominas opina que o gal. doa "conta do rosario" debe proceder de doar ou adoar "pulir, redondea-los cortes da madeira", "afiar instrumentos cortantes", definidos por Sobreira, e este do lat. dŏlāre "desbastar madeira ou pedra" (DCECH s.v. dolar). Sen embargo, e alomenos para o substantivo, as atestacións medievais con -n- ou til parecen ir en favor do étimo proposto por Machado. En galego esta acepción recollida por Sobreira segue viva (vid. García GVGH s.v.), e tamén se documenta no XVIII (Sarmiento Catálogo 280, 336, 337). A segunda acepción "alfaia", recóllea E. Rodríguez (s.v.).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL