logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra dorna como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.6 Rows
- Número de acepcións atopadas: 6.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE NOIA (1), CRONOLOXÍA (1), LIBRO DE NOTAS (4).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
dorna
subst. .- subst. 'Recipiente onde se recolle o viño despois de pisa-la uva'. 10.56 (1390) Dorna "d' alí endeante que sejades tjúdos de nos dar cada ano no dito lugar quito et foro de todo custo aa dorna a terça parte do bjño que uos Deus em ella der cada ano"; 31.26 (1417) "e deuédesnos de dar vós et vosas voses a nós (...) o quarto de todo o vjño et de tódaslas outras cousas que Deus en ela der quito et forro (...) pago de todo o vjño aa dorna en pas et en saluo"; 31.36 "et dándovos home que esté cõvosco (...) en quanto durar a vendima ata que nós sejamos pagos de noso foro aa dorna, segũ dito he".

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{dorna}
.- *DORNA: 910? (880?) "dornas, valneos, cum omne vasa" (CDGH 393.19); 1256 "la meatade del vino que Deus y der ala dorna" (em Sponer 117.11); 1347 "quarta de viño cada ano mole de dorna de XVI açumbres" (CDGH 282.11).

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
dorna
f. f. "Dorna, recipiente onde se recolle o viño despois de pisa-la uva". Só aparece na expresión á dorna, que se empregaba cando a renda de viño se debía pagar en mosto.
____ dorna (7): "en cada hũu ano hũa pjpa de vjno á dorna / de XXVJ canadas vellas" 324, 1045, "dẽ a mỉ e aas mjñas / de foro en cada ano o quarto do vjno á dorna" 1046, 1150, 1249, 2405, 2557.
________ De orixe incerta; adoita explicarse por un cruce entre o lat. ŭrna "cazo", "urna", con dōlium "tinalla", pero esto non xustifica a vocal aberta do gal. e port. e a ditongación do cast. duerna. Corominas cre máis probable que teña a mesma orixe có oc. dorn, fr. ant. dour, fr. dialectal dorne "medida de lonxitude", e de aí podería estenderse a "medida de capacidade", e logo á vasilla empregada para medila; daquela viría do céltico dŭrno- (DCECH s.v. duerna).
________ Aparece en datas moi temperás en textos galegos, xa desde o séc. IX-X: dornas en 880-910, e logo xa na mesma expresión que temos nós: "la meatade del vino que Deus y der ala dorna" en 1256 (Lorenzo Cronologia s.v.); en 1462 documéntase tamén dorno co mesmo significado (Martín Ribas de Sil s.v.). No séc. XVIII pervivía aínda a acepción "artesa", en especial "a que se pon nos lagares para recibi-lo viño exprimido", e tamén a expresión pagar a dorna cando a renda de viño se debe pagar en mosto (Sarmiento Catálogo p. 267). Na actualidade pervive fundamentalmente con dúas acepcións: "pequena embarcación para a pesca de baixura" e "recipiente que recibe o viño despois de pisa-las uvas" (García GVGH s.v.), aínda que nos diccionarios se recolle a acepción, mal interpretada "recipiente onde se pisa a uva" (Dic. Normativo). Tamén existe o der. dorneiro "recipiente onde se pon a carne de porco a salgar" (Frampas s.v.).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL