logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra erger como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.10 Rows
- Número de acepcións atopadas: 8.
- Distribución por dicionarios: CANTIGAS DE AMIGO (1), CRÓNICA XERAL (1), CRÓNICA TROIANA (3), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1), MIRAGRES DE SANTIAGO (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

J. J. Nunes (1928): Cantigas d' amigo dos trovadores galego-portugueses. Vol. III \(Glossário\). Coimbra: Imprensa da Universidade.
erger
erger-se
v. tr. v. tr. II, 32, etc., erguer, levantar; em XXXVII, 3 tem o valor do reflexo do v. 7; erger-se, IPret. P1 ergi-me, a par de ersi-me; SPret. ergesse, (vol. I b. de Pero d' Ornelas). (Cantigas d' amigo).

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
erger
herger
pres. ind. 'levantar, alzar, erigir' , del lat. *ĒRĬGĔRE, a través de *ĒRGĔRE (REW 2899). Formas: erger 417.2 "mandou o Çide - suas tendas"; hergerõ 24.13 (c. 18) "quando lo outorgarõ et o - por rey" (A1 ergerom ). Es la forma arcaica hasta el XV: CSM 5.61 "quand' o emperador de terra s'ergeu", 24.44 "o preste logo foi-ss'erger", etc.; Johan Garcia de Guilhade (360, 777) "e el quis oi' os seus olhos m'erger" (9); D. Denis (189, 586) "ergeusse ledo" (7); Lopo Liaz (950, 1343) "ergensse nos arções / da sela" (3); Johan Soarez Coelho (V 1017) "e sse lh' ardess'a casa non ss'ergeria" (16); Johan Servando (V 1029) "quando os erger non podiam" (15), etc.; a. 1315 "e ergeredes as casas que y estam" (Duro p. 173); Cr. Troyana "a batalla... que sse entre elles ergeu" (I, 98.4), "ergeusse moy toste" (I, 267.7); Gal. Estoria "esta pedra que eu aqui ergi em rrenembrança desto" (285.14); Miragres "este home... ergedeuos a el et rreçebedeo moy bẽ" (4), "sem ajuda de nĩhũu ergime" (11), "nõ se podia erger do leito" (16); Cr. 1344 "e ergeo a cabeça" (III, 340); Soliloquio "aquel que nõ sabe a sua queeda nõ cura de se levantar porque pensa que aynda sta ergido" (39.2). Ya en el XIV aparece la forma erguer (véanse ejs. en Morais ), analógica del pres. ind. y pres. subj. (ergo, erga ): Miragres "et viome estar ergudo" (11), "ante que se erguese o sol" (178); Graal "erguede-vos, cavaleiro" (I, 87). Lo mismo sucedió en cast. con erguir (Corominas DCELC II, 312-313). Cfr. Malkiel Erzer.

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
erger
pron. pron. comenzar; to arise: a batalla foy moy braua et moy crua que sse entre elles ergeu, I 98.4.
erger
pron. pron. levantarse; to rise, get up, stand up: ergeusse moy toste con sua espada ẽna mão, I 267.7, I 322.12.
erger
tr. tr. levantar; to raise, lift, elevate: fezo fazer y hũa ponte que a deytauã et ergiã por torno, II 259.13.

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
erger
erger-se
v. tr v. tr.: erguer: 9.136, 28.95 ergeu os seus / ollos contra o ceo; 38.58, 156.39 quis con eles erger / Sa voz; 183.27 fórona dali erger / e posérona no muro; 231.63 aquelas pedras ergia; 261.63 foi as mãos erger / contra o ceo || construir: 309.52 en aquel logo a ssa eigreja ergesse || v. i. {intr.}: levantar-se: 11.78 fez-lo erger / ressucitado; 115.66 fez-lo erger / de seu leit'; 381.4 || erger-se: levantar-se: 5.61 Quand'o Emperador de terra s'ergeu; 14.47 o frade que era morto foi-ss'en pees log'erger; 24.44, 42.42, 57.68.

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
erger-se
IPres. = erguer-se: {Johan Garcia de Guilhade} Un cavalo non comeu / á seis meses, nen s' ergeu 204.2; 226.15; 257.3; 358.4. || Formas verbais: IPres. P6 ergen 257.3; IPret. P1 ergi (em CV ersi ) 64.5,10; P3 ergeu 204.2; SImperf. P3 ergesse 64.13; ICond. P3 ergeria 234.16

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
erger
{[erguer]}
v. .- v. " levantar, alzar, elevar". IPres. P4: ERGEMOS, 224.15 "a ti ergemos nosas mãos et nosos braços en semellança de cruz". IPret. P3: ERGEU, 42.7 "ergeu as mãos ao çeo chorando"; 147.1 "... ergeu a mão et beeyzeo"; 199.11 "Et logo cõ grã saña veo a mĩ et ergeu o bordom". ERGEO, 149.9 "Et hũa vegada ergeo o mallo et coydou a derribar d' aquel golpe toda a igleia". IImperf. P3: ERGIA, 134.7 "et ergia [...] hũu caualeiro armado que lle sobise en terra ẽna palma alto ençima ata a cabeça". / ERGER O SOL , " amanecer". SImperf. P3: ERGUESE, 178.12 "andarõ aquela noyte en quanto poyna doze dias d' andadura. Et ante que se erguese o sol, poseo ẽno lugar que chamã de Mõte Goyo". // ERGERSE, " erguir(se), levantarse, ponerse derecho, ponerse de pie". Inf.: ERGER, 16.12 "et era mãquo que se nõ podia erger do leito". IPret. P1: ERGIME, 11.10 "Et começey a voluerme de hũu lado, et logo sem ajuda de nĩhũu ergime". P3: ERGEOSE, 174.7 "et os parẽtes leuãdoo para a coua, por la grraça de Deus [...] ergeose o moço viuo et saão, com̃o se se espertase de sopno"; 226.13 "Despois que Sam Pero esto ouve dito [...] et ergeose Santa Maria et foy orar a outra camara". ERGEUSE, 28.9 "derribarono de çima de tẽple en fondo et aa caeda que caeu, ergeuse sen ferida et começou de estar moy rregeo et a preegar mellor que ante"; 55.8 "perdeu toda a sana que cõtra el avia, et ergeuse a el et nõ pode cõtra el dizer nĩhũa cousa maa". Imperat. P5: ERGEDEUOS, 4.6 "-Este home que aqui ven conosco, ergedeuos a el et rreçebedeo moy bẽ ca o apostolo mostrou el miragre [...] ca o tirou da forqua onde sia enforquado". Part.: ERGUDO, 11.11 "et logo sem ajuda de nĩhũu ergime, [...] et chamei o seruente [...] et viome estar ergudo, marauilloyse et tomey logo hũu bordom...".




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL