logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra fogo como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.12 Rows
- Número de acepcións atopadas: 12.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE NOIA (1), CRÓNICA XERAL (1), CRÓNICA TROIANA (1), CRONOLOXÍA (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1), HISTORIA TROIANA (2), MIRAGRES DE SANTIAGO (1), LIBRO DE NOTAS (3).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
fogo
subst. .- subst. 'incendio, lume'. Fogo, 38.48 (1435) "e rreçebo em mỉ o dito foro a toda mỉa avẽtura de fogo et d' ágoa et de gera et de todo outro caso fortetuýto".

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
fogo
'fuego, hoguera' , del lat. FŎCUS 'hogar, hoguera' (REW 3400). Formas: fogo 12.15 "astragarõ toda essa terra a ferro et a - " (id. 330.15), 14.20 "poer - ", 248.21 "poserõ logo - aas tendas" (id. 504.37, 526.17, 780.4), 455.16 "de poer - aa rreyna", 352.9 "destroyda... de - et de roubo", 406.10 "deu - nouo na sua lanpaa", 459.27,32 "que os metessem eno - ... poserõ os liuros eno - ", 460.33,34,36, 483.16,17 "mandou fazer muy grã - ... fezoos queymar en aquel - ", 529.21, 662.19 "hũa espada que semellaua de - ", 750.16 y 751.10 "semellaua - ", 857.10,11,17,27 "de - greguisco et dizenllj en arauigo - d' algadrã... deytar seu - ... matarõllj o - ", 861.3,8 (c. 597) "o - d' algadrã... cõ o - ", 885.13 (c. 628) "chamas de - ", ffogo 31.6 "estragarõ a ferro et a - toda a terra", 73.12 "estroyu... a - et a espada", fogos 109.21 "serpente... tam grandes - daua pela boca", 812.194,196 "fazer muytos - aqui en uossa oste... polos - que uirẽ". Normal desde el XIII: a. 1209 "qui poser fogo en termino de castel Rodrigo" (PMH Leges 850); CSM 3.48 "do fog'infernal", 6.89 "eno fogo o queimaron", 35.23 "estas non tangeu o fogo", etc. (Mettmann Gloss. CSM 147); Pero da Ponte (1162, 1628) "no inuerno sabedes prender / logar cabo do fogo" (7); Miragres "rrayos que arrdiã com̃o fogo" (32), "toda a terra metiste a fogo" (105); Cr. Troyana "poserõ fogo aa çidade" (II, 187.1); Cr. 1344 "estragaron a ferro e a fogo todallas terras" (II, 429), etc. Véase Morais y E. Rodríguez; para el cast. Corominas DCELC II, 587.

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
fogo
m. m. fuego; fire (Vid. brasa), II 186.25, I 330.23, II 201.25.

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{fogo}
.- FOGO (1005ab: XIII): 994 "et inde in fogo lopare" (PMH Diplom. 106); 998 "pro fogo que cedarunt et fecerunt damno" (id. 110).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
fogo
s. m s. m.: 3.48 fog'infernal; 4.5, 6.89 eno fogo o queimaron; 11.40, 35.23 estas non tangeu o fogo; 58.35 infernal / Fogo; 307.17 un mui gran mont'... que Mongibel chaman, e de fogos dá / chamas aas vezes || certa doença contagiosa: fogo do ceo , mal do fogo , fogo salvage , fogo de San Marçal ; 19.27 assi foi perdudo / do fogo do ceo || 37.16 Aquel mal do fogo atanto o coytava || 53.8 os pees arder / começaron daquel fogo que salvaj'ouço chamar || 81.1, 91.3, 134.2, 259.33 ssãassen as gentes do mal / a que chaman fogo de San Marçal .

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
fogo
: {Afonso X} molher que aja [o] mal / deste fogo que de San Marçal é 23.32.

K. M. Parker (1977): Vocabulario clasificado de los folios gallegos de la Historia Troyana. Illinois: Applied Literature Press.
fogo
m. m. fuego; fire: eram ja ençendidos os fogos sobre los altares, 90.33, 24.11, 40.41.
fogo
m. m. hoguera; bonfire: fezo fazer fogos de noyte ẽnos penedos da rribeyra, 343.37, 343.41, 343.43.

M. C. Barreiro (1985): O léxico dos Miragres de Santiago. Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela.
fogo
subst. .- subst. " fuego". 32.6 "que lançaua de si rrayos que arrdiã com̃o fogo"; 46.1 "et o terreo deytou de si caentura de fogo que os queymou todos"; 105.10; 112.2; 138.13.

F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711].
fogo
m. m. "Lume, materia ardendo con ou sen chama, xunto coa luz e calor que desprende".
____ fogo (1): "a dita escriptura de testimoyo se / le podería perder por fogo ou por agua ou por rroubo e por outro caso / for(ti)tuýto" 1725.
________ Do lat. fŏcus "lar", "fogueira", "braseiro". Documéntase desde o séc. XIII nas CSM (Lorenzo Crónica s.v.). Actualmente en gal. as acepcións do fogo orixinario foron invadidas por lume < lat. lūmen "luz, claridade, luminosidade", da mesma maneira que antes fora desprazada a voz lat. ignis, que non deixou descendentes nas linguas románicas occidentais. Fogo quedou restrinxido a contextos como "armas de fogo", "abrir fogo", en referencia á combustión lumínica e calórica; tamén conserva o significado figurado "ardor, paixón", e está presente en frases feitas: fogo de san Telmo, fogos fatuos, etc.




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL