M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456]. |
---|
fonte ffonte
| subst. |
subst. 'fonte, manantial de auga que brota da terra'. Fonte, 1.14 (1332) "et que começa per sóbrella fonte que está ante a porta de Rrodrigo"; 1.21 "sóbrello agro, et uay firir aa fonte de Paayo, et desa ffonte uẽ firyr..."; 27.34 (1412) "e dous castineyros, hũu sóbrela fonte et o outro so a fonte"; 28.95 (1412); 31.10 (1417); 39.87, 225, 227 (1439). Ffonte, 1.21, 22 (1332) "et desa ffonte uẽ firyr perlo rrego aa ffonte dante a porta de Rrodrigo". |
____ | |
a) como topónimo menor. Fonte da Rraça, 28.37, 121 (1412). Fonte de Ponte, 28.74, 88, 92 (1412). A Fonte Morneyra, 32.126 (1419). Ffonte do Feal, 4.15 (1343). |
____ | ____ |
b) a montes et a fontes. No plural aparece sempre coordinado co termo montes. Aquí máis cá acepción común destes vocábulos, fontes sería 'o dereito para utiliza-la auga', e montes 'o dereito para facer leña ou pasta-lo gando'. Fontes, 2.8 (1341) "uẽdemos (...) quanta herdade et chãtado, casas, casares, a montes et a fontes, cõ todas súas dereyturas et eixidos"; 8.22 (1381) "por gãansas como por qualquer cousa que a mỉ (...) pertẽescã ẽna dita vylla de Pascoal et seus trýmjnos et ẽna dita frygisía, a mõtes et a fontes; véndouos como dito he as ditas herdades"; 13.14 (1395) "vendo (...) tódalas herdades et chantados, casas et casares et vjnas, postas et por poer, et eyras et cortiñas et chousuras que eu ey et me perteesçe en toda a villa (...) et en seus térmjnos et en toda a frigrisía de (...) a montes et a fontes"; 15.15 (1395) "vendo (...) tódalas herdades, casas et casares et chantados que eu ey et me perteesçe ẽna villa de Pumar de Rrío (...) et en seus térmjños, a montes et a fontes, que he ẽna frigrisía de Sant' Ãdré de Cures"; 16.10 (1397) "vendo (...) todas quantas herdades et chantados, casas et casares et eixidos et eiras et formaas, a mõtes et a fontes, eu ey"; 17.11 (1397) "eiras et formaes, a mõtes et a fontes, nós auemos et nos perteeçẽ em Pumar de Rrío et en seus temỉos, que he ẽna frigriisía de Santo André de Cures"; 18.17 (1397); 19.12 (1398); 20.10 (1403); 21.10 (1403); 25.10 (1409); 25.17; 29.26 (1415); 42.11 (1445); 43.39 (1447); 47.33 (1450); 48.7 (1455); 61.12 (1487); 63.16 (1487). Ffontes, 6.9 (1373); 7.7 (1376). |
R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo. |
---|
fonte
| |
'fuente' , del lat. FŎNTEM (REW 3425): fonte 598.38, 601.3, 607.75,4, 784.8, 809.104. De uso normal desde el XIII: a. 1260 "a montes et a ffontes" (Salazar 28.8); a. 1270 "toda quanta herdade eu ey et por auer ey a montes et a fontes" (id. 57.11); Pero Meogo (796, 1191) "esta fonte seguidea ben" (4), (790, 1185) "que o foss' eu ueer / a la font ' u os ceruos van beuer" (4, 8, 12); CSM 57.29,36 "deçeu a hua fonte / con toda sa companna... cabo daquela fonte"; a. 1290 "a monte e a fonte" (Duro p. 162); a. 1291 "vendo esta herdade a monte e a fonte" (id. 163); a. 1296 "a monte e a fonte" (id. 165), etc.; Cr. Troyana "hũa font moy clara" (II, 20.10); Gal. Estoria "mays dera Deus ẽna terra hũa fonte que sobia et rregaua toda a façe della" (5.31), etc. En textos latinos desde el IX: a. 830 "ad fonte calata" (Ferreiro II, Apénd. 7). Véase Morais y E. Rodríguez, para el cast. Corominas DCELC II, 588; IV, 1008. |
F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711]. |
---|
fonte
| f. |
f. 1. "Fonte, lugar onde brota auga procedente dunha corrente subterránea". |
____ | |
fonte (11): "á fonte de Matacãas" 757, "entre o rrego da fonte e a leira da pedra" 758, 926, 2271, 2273, 2282, 2313, 2314, 2323, 2911, 2925; fõte (5): "sobre la fõte pequena de Riãjiño" 2270, 2275, 2311, 2316, 2838. |
____ | ____ |
1.1. Rexístrase na loc. a montes e a fontes, "de arriba abaixo, de principio a fin, sen limitación ningunha". |
____ | ____ |
a mõtes e a fontes (16): "a mõtes e a fontes, cõ súas aguas / corrẽtes e vertentes" 800, 805, 844, 854, 962, 1070, 1210, 1277, 1456, 2375, 2643, 2648, 2655, 2659, 2663, 2900. |
____ | ____ |
Do lat. fons, -tis. Aparece en textos latinos de procedencia gal. desde o ano 830, e nos romances desde 1260 (Lorenzo Crónica s.v.). Atopamos un exemplo de 1259 en CDOseira (II p. 802) e en Montederramo (Martínez Montederramo s.v.). |