jograr iograr jogral
| |
'juglar' , semiculto del lat. JŎCŬLĀRIS 'gracioso, ridículo' (REW 4587). Formas: jograres 138.61 "os - outrosy faziã y o seu", 649.12 "dauã muytos panos a - ", 755.36, iograres 176.24, 581.22, 649.13 "os - faziã seus iogos". Se documenta desde el s. XIII: CSM 8.2,12,22,27,33,37,44,48,50, "na viola do jograr que cantava ant' ela... un jograr... que mui ben cantar sabia... de com' o jograr cantava... o jograr... non quis leixar seus cantares... ao jograr da viola... o jograr... ant' o jograr en terra se deitou... deu ao jograr dõa... o jograr que dit' avemos", 172.33 "e desto cantar fezemos que cantassen os jograres", etc.; Afons' Eanes do Coton (1117, 1585) "hũu uosso cantar / nos ueo ora huũ iograr dizer" (2); Johan Garcia de Guilhade (1102, 1491) " Martin iograr" (1); Gil Perez Conde (B 1515) "jograr tres cousas auedes mester / pera cantar de que se paguen en / e doayr' e uoz e aprenderdes ben" (1), etc. (muy usado en los Cancioneros ); a. 1277 " Martin das Donas yograr" (Salazar 72.14); a. 1279 "ego Dominicus iograr" (Portel 109); a. 1297 "eu Pedro Iograr" (Salazar 99.4); Nunes Contr. "veo hũu jograr" (RL XXVII, 45); Cr. Troyana "aly erã os jograres muytos cõ uiolas et cõ çitolas" (II, 243.2); Cr. 1344 "aos grandes fidalgos et aos caualleiros et aos jograres" (fol. 250bR). Aún en el XV: Oficios "nem devemos seguir os ditos dos jograres" (76.14, en lat. histriones ), "e as contenenças dos jograres nom som muyto perteecentes" (77.4). Es la forma que se cita en los diccionarios galls. (cfr. xograr en E. Rodríguez; Nunes de Leão, Origem p. 301, cita jograr 'truão' como palabra ant.). La forma port. mod. es jogral: a. 1258 (copia) "el Rey aia trez jograres em sa casa e non mais e o jogral que veher de cavalo" (PMH Leges 199); a. 1272 " pero jugrall corcoua" (id. 727); Orto Esposo "jogral" (318.16); D. Eduarte Ensinança "bem podera seer que vallera como homem servyçal de mester ou jogral" (8.15); Vita Chr. "boõ jogo é aquel em que o jogral se aqueixa e assanha" (16,53a,605). En Morais se cita la acepción ant. 'músico que tocaba por salario en las fiestas populares' . Cfr. para el cast. Corominas DCELC II, 1073. |