montar
| |
'importar, ascender, subir, alcanzar' , de un lat. vulg. *MŎNTĀRE, de monte, tal vez a través del fr. (REW 5668): Formas: montauã 500.20 "por saber quanto - as rendas da villa", montaua 621.49 "fezerõ conta... et acharõ que - en elo noueçentos marcos", montou 657.23 "tomou... daquella mirra quanto - hũa cullar pequena". Desde el XIII: a. 1254 (Machado dice 1245) "et faciatis in uilla uestra deffensam si uolueritis et nullus in ea montet nisi per uestram uoluntatem et si sine uestra uoluntate ibi montauerit pectet uobis quinque marabitinos" (PMH Leges 645); D. Denis (164, 561) "ca demo leu' essa ren que eu der / por enfinta fazer o mentiral / de min, ca me non monta ben nen mal" (9); CSM 142.15 "ca pero a garça muito montou / aquel falcon toste a acalçou", 243.19 "aas ãades deitaron os falcões que montavan"; Orto Esposo 303.12; a. 1310 "quinentos soldos... que montan XVI par de dineiros" (Duro p. 169); a. 1360 "XL mrs da dita moeda... que montan XL par de dineiros por tres libras" (id. 207); a. 1381 "que montan dez dineiros" (id. 216) (también 217, 218, 222, 223, 224, de a. 1384, 1387, 1394); Cr. 1344 "que lhe vendera, em que montava tã grande aver que nõ podya seer somado" (III, 102); a. 1348 "que lle digan en dia de ciinça misas que monten aquelles dineiros" (CDGH 150); Cr. Troyana "esta gerra montou ja tanto et he tan aficada" (I, 276.24), "non pareçia nehũa cousa do mar quanto montaua a quinze legoas" (I, 189.24); antes 1380 "daquelles que paguar nom quisessem o que lhes montasse pera o darem aas pessoas que perderom os nauios" (Desc. Portug. I, 172); a. 1384 "dos bees et renda do dicto señor Rey que somauan et montauan dos dictos cento... moravedis" (CDGH 351); a. 1400 "it. mando que se venda a miña parte do viño branco et Vllao et o que montar que o dem meus compridores ali hu viren que conple" (id. 614); a. 1474 "preçaron sete faneygas de trygo cada faneyga a dosentos e des maravedis que montan mill... çinquo faneygas de millo cada faneyga a sasenta maravedis que monta tresentos" (id. 66); a. 1437 "et o que monta huun anno... que montan dosentos et n. e çinco mrs... que montan CCCCLXXIIII mrs" (Ferro2 p. 405); a. 1432 "cada terço o que montar" (id. 449), etc. Palabra de acepciones variadas, como puede verse en Morais y E. Rodríguez. Cfr. Corominas DCELC III, 426. |