logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra mordomo como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.4 Rows
- Número de acepcións atopadas: 3.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE NOIA (1), CRÓNICA XERAL (1), CRONOLOXÍA (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
moordomo
mordomo
mayordomo
subst. subst. 'criado principal que ten ó seu cargo o goberno económico dunha casa ou facenda'. Nos documentos que estudiei, estes subordinados, cando dependían dun señor, mosteiro, etc., gozaban dentro da casa ou propiedade dunha posición superior respecto ó do resto dos dependentes. Pero na maioría dos casos son oficiais do concello. Nos municipios casteláns na Idade Media, había ás ordes dos maxistrados superiores (xuíces, alcaldes, etc.) moitos oficiais que tiñan o seu cargo un oficio determinado. Entre estes existía ó de mordomo do concello ou local que era o intendente que coidaba da administración económica e o que se encargaba de cobra-las rendas do Concello. Vid. Valdeavellano Instituciones, páxs. 545-546. Moordomo, "per vós, notario (...) fronto et rrequiro Afonso Gonçalues, juíz da Pobra, que me meta ẽno jur et posysóm das herdades (...) em nome de Rroy Gonçalues de Bryõ, que he couteyro et moordomo do dito lugar et frijgisía" 14.17 (1395); "sem meu enbargo et sem enbargo de moordomo et de pertigeyro et de justiça et doutra qualquer pesoa que seja" 19.32 (1398); "estando y presente Bẽeyto Gonçalues, moordomo da dita bjla" 23.9 (1406); "mostrou et presentou ante o dito Bẽeyto Gonçalues, moordomo, hũu estromento firmado do nome et sinal de mỉ, dito notario" 23.11 (1406); "o qual estormento así presẽtado ante o dito Bẽeyto Gonçalues, moordomo, o dito Garçía Vaasques diso que pedía et pedeu ao dito moordomo que o posese et apoderase ẽno jur et posisõ da dita madade de casa" 23.24, 25 (1406); "primeiramente da entrega do moordomo dez morauidís, et do pregoeiro que feso os ditos pregões et rremataçõ tres morauidís" 24.81 (1407). Con esta grafía hai 19 ocorrencias vid. listado s.v. moordomo. Mordomo, "outorgo poder conprido para que (...) posades entrar et tomar (...) as ditas herdades (...) sen meu enbargo et de mỉa vós et de justiça et de mordomo et doutro señor et ofiçial algũu" 13.47 (1395); "et sen pena algũa posades entrar et tomar et rresçeber (...) et cobrar as ditas herdades, casas et casaes (...) sen meu enbargo et da dita moller et de nosas voses et de justiça et de mordomo et doutro senorío algũu et façades delas et en elas toda vosa voontade" 15.45 (1395). Mayordomo, "sen enbargo de pertegeyro et mayordomo et outro señor algũu" 8.44 (1381); "sen liçençia nẽ mãdamento de juís nẽ de alcalde nẽ de mayordomo et sem pena algũa, posades entrar" 42.31 (1445); "syn mandamento de juíz nỉ myño mayordomo nỉ alcalde nỉ outra justiçia algũa" 63.53 (1487).

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
moordomo
mordomo
mayordomo
Moordomo
mordomo
'mayordomo' , del bajo lat. MAJORDOMUS. Formas: moordomo 153.1, 154.11,14,18, 444.31 " - mayor del rrey", 648.8, mordomo 375.9 (c. 231) "fizuos - de mjna casa", moordomos 462.14, 502.15. La forma más ant. es mayordomo: a. 1136 "non maiordomo non iudice" (PMH Leges 372); a. 1145 "nullus maiordomus de alchaide aut maiordomus de uilla" (Desc. Portug. I, Suplem. 366); a. 1152 "nullus maiordomus sit ausus capere suum ganatum hominibus de Balneo" (PMH Leges 382); a. 1160 "ponatis maiordomum unoquoque anno" (id. 387), etc. (cfr. p. 962a); CSM 125.13 "o crerigo mayordomo era do bispo"; s. XIII "que nem huum mayordomo... possa auer uogado contra senhor" (Leite T. Arc. p. 37.25); a. 1267 "Mayordomo móór del rei" (Portel p. 43); a. 1289 "e mayordomo mayor da Reyna" (id. p. LXXV); a. 1287 "mayordomo de Bouças... conno dicto mayordomo" (Desc. Portug. I, 19); Johan Baveca (1067, 1457) "sodes mayordomo" (1); a. 1290 "ao dicto monesteyro por seu maiordomo" (Duro p. 162); a. 1290 "por noso mayordomo... por noso mayordomo" (id. 162); a. 1328 "seu mayordomo mayor" (Ferreiro VI, Apénd. 90); a. 1346 "cada anno por noso mayordomo" (Duro p. 188); a. 1385 " Ruy G. uoso mayordomo" (Ferro2 p. 245); a. 1441 "meus meyriños e allcaldes e mayordomos" (id. 423.6). Moordomo en los ss. XIII-XV (es falso el ej. de 1204 que cita Machado, se trata de trad. de 1361): a. 1259 "moordomo ffernan Nunez" (Sponer 142.28); a. 1261 "móórdomo de dona Móór" (Salazar 36.19); a. 1264 "meu móórdomo" (Portel 15), Afonso X (B 464) "dom Rodrigo moordomo" (1), etc.; Cr. Troyana "fezo moordomo mayor de sua casa" (II, 213.3); a. 1341 "moordomo mayor del Rey" (Ferreiro VI, Apénd. 119); a. 1364 "ao dito moordomo" (Machado Voc. XIV 234); a. 1400 "todoslos meus moordomos" (CDGH p. 612); Corónica Iria "huun seu moordomo" (p. 53; en CBR maordomo ), etc. Véase PMH Leges 965b y Duro ps. 164, 165, 167, 178, 185, 203 y 228. De aquí el port. mod. mordomo, desde el XIII: a. 1299 "por noso mordomo" (Duro p. 166); a. 1347 "nos dedes cada ano por nosso mordomo quarta do que Deus hi der... por nosso mordomo" (id. 194); a. 1352 "por noso mordomo" (id. 198); a. 1354 "proveeredes o noso mordomo comunalmente mentre collerdes os novos" (id. 199); Gal. Estoria "seu mordomo" (233.5); a. 1434 " Pedro Rico mordomo ẽno dito couto" (Salazar 147.23). Otros ejs. en Morais; para el gall. mod. citan mordomo Carré e Irmandades da Fala; Carré, Valladares y E. Rodríguez maordomo, éste último y Franco Grande además maiordomo, por mí ya citada y que se usaba en port. aún en el XVI (ej. de João de Barros en Morais ). Definición de la palabra en Partidas II, 72 (ed. Ac. Hist. t. 2) y Vidal Mayor I, 70.69.

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{moordomo
mourdomo
mordomo}
.- MORDOMO (1394b: 1510; mayordomo 1264; maordomo 1188-1230; moordomo 1204 -data falsa !): 1145 "nullus maiordomus de alchaide aut maiordomus de uilla" (Desc. Portug. Supl. 366.6); 1259 "moordomo Ffernan Nunez" (Sponer 142.28); 1269 "Martin Suariz mourdomo d' Oseyra" (id. 163.31); Gal. Estoria "seu mordomo Eliezer" (233.5); Cr. Gal. "mordomo de mjna casa" (111aR).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL