natura
| |
'naturaleza, linaje, casta, esencia de las cosas' , del lat. NATŪRA. Formas: natura 130.123 "queres que seiamos nos et nossa - sempre seruos", 220.46 "que am aquella - de pareçer", 236.61 "pecastes malamente contra Deus et contra - ", 249.13 "os outros de sua - a que diziã castrados", 657.27 "saluo ende que llj enfraqueçeu a - que se nõ podia mandar ena cama", 777.16 "toda creatura reuerte aa sua - ", 820.14 (c. 551) "da - que llj pos N. S. Deus", naturas 210.6 "os fisicos et os outros sabedores das - ", 694.4 "era muy sabio en estremonias et en - ". Desde el XIII: CSM 15.37 "que sei o que en natura jaz", 29.24 "que é sennor das naturas", 91.27 "era de tal natura / aquel mal", etc. (Mettmann Gloss. CSM 203); Afonso Fernandez Cubel (1143, 1610) "en outra parte tolheu mh as naturas" (8) (es un derecho del que habla Viterbo en Elucidário ); Roi Gomez de Briteiros (B 1543) "ca lhi foron queimar / en sa natura ia hunha uegada" (4) ('órganos genitales' ); Estevan Faian (B 1561) "ca as gentes son / de tal natura" (13); D. Pedro de Portugal (V 1040) "natura das animalhas... as que som dũa natura / iuntans' a certas sazoes" (1, 9); a. 1274 "todolos gaados de qual natura quer que seian" (Portel 113); Gal. Estoria "que asi o manda a natura poderosa" (184.36); Cr. 1344 "pecastes malamẽte contra Deus e contra natura" (III, 205); Cr. Troyana "aruores de moytas naturas" (I, 97.13 'clase, especie' ); Cativo Monge "e bem semelhaua que era de sua natura per linhaiem e per natura" (BF I, 138.9-10). Cfr. C. Michaëlis Gloss. CA p. 59; Magne Demanda Graal III, s.v. y Morais. Hoy aparece como cultismo, pues normalmente se usa natureza. En gall. sigue siendo pop. la acepción 'partes pudendas de la hembra, matriz de los animales' . En cast. desde el Cid. |