M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456]. |
---|
apareçer aparesçer pareçer paresçer {parasçer}
| v. |
v. 'aparecer, presentarse'. IImperf. P1 Paresçía, "Este he o treslado (...) o qual era escripto en pergameo de coyro et sinado do signo de Lopo Rrodriges, notario que foy da villa de Noya, segundo por el paresçía et [...] eu, Gonçalo Garçía, escriuano" 31.94 (1417); "et seelada do seelo da audiençia do dito señor arçobispo, posto ẽnas espaldas da dita carta, segundo que por ela paresçía, et a qual logo presentou et da qual o thenor dela he este" 32.14 (1419); "por quanto ẽna dita almoeda nõ paresçía quen máys dese nẽ prometese porla dita casa" 52.72 (1469). IPret. P3 Apareçeo, 24.52 (1407) "O qual Martín Pequeno nẽ outro por el nõ apareçeo". Apareçeu, 24.68 (1407) "o dito pregoeiro dou fe que enprasara ao dito Martín Pequeno que veese estar aa rremataçõ (...) et outrosí apareçeu y Afonso Gillelmes". Aparesçeu, 24.21 (1407) "en presẽça do notario subescripto, aparesçeu Garçía Vellasques, mercador". Parasçeu, 45.4 (1448) "en presença de mỉ, o notario, (...) parasçeu o dito Juã Rrodrigues et presentou et fezo leer a dita carta de doaçón". Pareçeu, 23.8 (1406) "entõ pareçeu y Garçía Vellasques, mercador"; 26.6 (1412) "pareçeu Sancha Eanes". Paresçeu, 24.69 (1407) "et nõ paresçeu y outra pesoa que por ela máys dese"; 32.5 (1419) "en prezença de mỉ (...) et das testemoyas adeante escriptas, paresçeu Juã Nun[e]s da Ponte"; 32.91; 35.10 (1422); 39.4 (1439); 41.78 (1443); 52.29 (1469); 52.34, 46, 50, 60, 63 (1469). P6 Paresçeron, 27.6 (1412) "entõ paresçeron y presentes Fernã Lobeyra et..."; 28.5 (1412); 46.12 (1450) "paresçeron en juíso Pero de Traua, carnjçeiro (...) por sy, da hũa parte, et Bieito Ferrnandes da Luana, carnjçeiro (...) da outra parte"; 52.41, 54 (1469). Estas formas non teñen nada que ver con outras homófonas que pertencen ó verbo paresçer, que ten a súa propia entrada. |
[paresçer] {[pareçer]}
| v. |
v. 1.- 'opinar, crer'. SFut. Paresçer, "que posamos dar et aforar a quen queséremos (...) sem uoso enbargo et deste dito aforamento, et se paresçer que nõ valla et nõ uoslo deuemos toller nẽ tjrar por máys nẽ por menos" 10.97 (1390). |
____ | IImperf. P3 |
2.- 'semellar'. IImperf. P3 Pareçía, "diso que, por quanto o dito Garçía Vaasques presẽtaua o dito estromento et pareçía por ele que mercara et era súa a dita meadade de casa" 23.30 (1406). Para outros valores véxase s.v. [apareçer] |
F. R. Tato Plaza (1986): Léxico do Libro de Actas do Concello de Santiago (1416-1422).Vol. I (Glosario A-D). Memoria de licenciatura. Universidade de Santiago de Compostela. |
---|
aparaesçer [paraeçer] paraesçer [pareçer] paresçer
| v. intr. |
v. intr. Aparecer, deixarse ver algunha cousa, achar: "se outra carta de pago paraesçer que eu vos ouvese dado sobre esta rrason non valla salvo esta" (1649). Formas: P3 SFut.: paraesçer (1649); P6: pareçeren (8295). // 2. Deixarse ver unha persoa, comparecer, presentarse un persoalmente: "que cada uu deles seja rreçebido cada que vier et aparaesçer" (126). Formas: paraeçeu (7313), paraesçeu (1322...6386), pareçeu (1484...7596), paresçeu (4586...9244); P6: paraesçeron (3719, 4377), paresçeron (3006); P6 SPres.: paraescan (922), parescan (128, 6951); P6 SFut.: aparaesçer (126, 920); Inf.: paraesçer (922), paresçer (128, 6951). // 3. Constar, facerse evidente: "Conçertada por lo original scripto en papel et firmado do dito endeantado et segundo por el paraesçia ao qual deron autoridade" (613). Formas: P3 IImperf.: paraesçia (615, 1328), paresçia (2231...8380); P6: paresçian (6491). |
F. R. Tato Plaza (1999): Libro de notas de Álvaro Pérez, notario da terra de Rianxo e Postmarcos (1457). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega [Glosario, pp. 237-711]. |
---|
pareçer paresçer
| v. intr. |
v. intr. 1. "Parecer, haber síntomas ou indicios de certa cousa". Constrúese como terciopersoal cunha oración con que por suxeito. |
____ | IImperf. |
IImperf. P3 pareçía (1): "por quanto pareçía que o dito dõ abade / por si mjsmo, sẽ carta de juís e nõ deujdamẽte viera a tomar o jur e posisiõ / do paaço tellado do dito lugar de Paaços e das bjnas que cõ el andã e / se labrã (...) por / ende diso que el nõ cõsentía nẽ cõsẽteu en cousa algũa que o dito dõ / abade ouvese feyto" 2498. |
____ | |
2. "Aparecer, mostrarse unha cousa"; especialmente na expresión qual parecer (signado/a) de meu signo, cerrando unha carta, un escrito, etc., co que se quere pór énfase na validez do dito documento. |
____ | IImperf. |
IImperf. P3 pareçía (1): "scripto en sete follas de quarto de papel çebtý e / signado do dito Gonçaluo Garçía d' Espõorís, segũdo por ela pareçía" 1724; SFut. P3 pareçer (2): "outorgou carta firme e forte, qual pareçer / de meu signo" 585, 782; P6 pareçerẽ (1): "qual pareçerẽ signadas do presente notario" 1166; paresçerẽ (2): "outorgamos desto sobredito(s) / dúas cartas firmes e fortes feytas en hũu thenor, para cada hũu de / nós, partes, la súa, qual paresçerẽ signadas do presente notario" 1235, 1264; paresçerẽ (1): "outorgamos dúas / cartas de foro fortes e firmes qual parescerẽ signadas do presente / notario" 1057; Inf. paresçer (29): "outorgou carta firme, / qual paresçer de meu signo" 343, 455, "qual paresçer signada / de meu signo" 508, 596, 607, 620, 684, 718, 738, 768, 819, 837, 860, 904, 918, 955, 971, 984, "outorgo carta firme qual paresçer signada do presente escriuano" 1010, 1025, 1082, 1135, 1185, 1300, 1464, 1578, 1636, 1643, 2248. |
____ | |
3. "Comparecer, presentarse en certo sitio". |
____ | IImperf. |
IImperf. P3 pareçía (2): "avía enprasado para / oje ant' el a Pedro de Terrío, morador ẽno dito Leýño, que poys nõ pareçía en custas / e en praso" 1687, "o enprasara para ante el para oje dito dja, que poys nõ pareçía, que el que lle / cõdenaua ẽnas custas e praso" 1690; IPret. P3 pareçeu (24): "Ante Gomes de Rribademar, juís ordenario, / pareçeu Johán Munjs" 522, 534, "o enplasou ante Johán de Betãços cõ selo do juís para esta audiẽçia / e nõ pareçeu" 551, 556, "pareçeu presente Rrodrigo / Ares" 626, 869, 945, 1491, 1648, 1685, 1689, "pareçeu y presente o señor Sueyro Gomes" 1717, 1744, 1809, 2136, 2160, 2464, 2485, 2497, 2890, 2932, 2941, 2971, 3011; paresçeu (3): "Paresçeu Pero de Terrío" 570, 941, 1386; P6 pareçerõ (1): "ẽna granja de Saar, IIIJº djas do dito mes e ano, pareçerõ Pero Paas, e Estéuõo de Njn[e]" 2719; Inf. paresçer (1): "para sostituýr e paresçer en juýso" 592. |
____ | |
Do lat. vulgar *parēscĕre, der. de parēre "aparecer", "parecer". Coa acepción "aparecer" documéntase en textos galegos desde o séc. XIII, nas CSM, e chega ó XVI. A acepción terciopersoal actual, tamén desde o séc. XIII, en textos administrativos portugueses de 1211 e nas CSM (Lorenzo Crónica s.v.). |