predicar preegar prehegar preegar pregar
| |
' predicar, pregonar' , del lat. PRAEDĬCĀRE (REW 6718). Formas: predicar 105.8 "mandou - per toda a terra que veesen acorrer a el", 671.8, 694.8,10, predicou 462.1 " - a cruzada", preegar 900.4, prehegar 462.4 "começou a - per sua pessoa a cruzada", prehegala 738.3 "a cruzada et - ", prehegaua 462.6, pree(e)gou 534.14 "hũu pregoeyro... et - que sse juntassem todos", prehegou 815.28, prehegando 654.14, 745.38. La forma más ant. preegar: CSM 1.71 "porque souberon preegar", 204.10,11,31 "con elle preegava o ben de N. S. / e andando preegando... no mundo preegar" (también 206.31,32; 261.15); Cr. 1344 "preegando pellas terras" (III, 45); Miragres "et preegarõ" (p. 23; también 20, 24, 28, 45, 53, 70, 130); Gal. Estoria "et préégar del" (134.10), "que el preegaua" (168.13); Cr. Troyana "lles preegaua" (I, 295.7); Vita Chr. "preegava o evangelho" (30, 93b, 1040); Aves "e depois preegar" (28.27); Imitação Cristo "que de saber falar nem preegar" (12.21); Nunes Contr. "que lhi per palavra preegara" (RL XXVII, 61); F. Lopes Cr. D. Pedro "e preegavom dell e dos bẽes que fezera" (136.43). Llega hasta el XV (cfr. Gloss. de Virgeu de Consolaçon ). El mod. pregar en a. 1214 "rogoli e pregoli que os meus filios e o reino segian en sa comenda... rogo e prego meu senior" (Test. Afonso II, 258, 260); CSM 108.46 "te quero pregar" (' rogar' ); Orto Esposo "que preguam de ty" (166.20); Contempl. S. Bernardo "enssinando et pregando... pregou estas palauras" (BF VI, 106, 114; ejs. en la p. 146; también en Morais ). El cultismo desde el XIV: "que preeguasse... predicaua e dizia o dia do juizo" (Crest. Arc. p. 92); Gal. Estoria "nũca quedou de predicar" (39.9), "predicaua que hũ era o Deus" (132.3); Corónica Iria "en vida viera predicar o santo apostollo" (p. 33); Frades Menores "deulhes mandamemto de predicar penitemçia" (I, 10). En port. mod. ambas; también en gall. en todos los diccionarios pregar, yo sólo conozco predicar, a veces con la pronunciación pedricar. En cast. desde el XIII (Berceo Milagros 793; también predigar en Milagros 860; pregarla en Milagros 451). |
pregar
| |
' clavar' , de PLĬCĀRE ' doblar' (REW 6601), con la evolución ' doblar un fleje > clavar algo con fleje > clavar' (cfr. Corominas DCELC III, 820-821). Formas: pregar 103.81 "fezeo - cõ crauos", pregassẽ 323.13 "que - tauoas enos escudos", pregado 644.65 "hũu tauoleyro de marfil todo - cõ ouro", 661.16 "o corpo... asi com̃o estaua - ena sela". Se documenta desde el s. XIII: CSM 145.65 "ena cruz pregado", 422.41 "dill' o que sentiste u lle pregaron as mãos"; Cr. 1344 "mandou el rei que pregassem tavoas nos escudos" (III, 312), "hũu tauoleiro de marfim todo pregado com pregos d' ouro" (fol. 263bV); Aves "pelos clavos con que foy pregado na cruz" (p. 39-40); Cr. Troyana "as rrodas todas pregadas en derredor de belmazes con chapas d' ouro" (I, 203.21); a. 1377 "das bainhas e correas com que veem pregadas" (Desc. Portug. I, Suplem. 57); Contempl. S. Bernardo "et pregaromlhe a mãão direita com hũu prego muy forte" (BF VI, 113), "e pregaromnos anbos com hũu prego" (id. 114), etc. Cfr. Morais. Al igual que en cast., se ha perdido esta acepción en gall. Sólo se conserva la acepción ' plegar' ya en Cr. Troyana "que lle pregou o uisal do elmo" (I, 234.29); ejs. casts. de plegar ' clavar' los cita Corominas DCELC. |