logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra sair como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.11 Rows
- Número de acepcións atopadas: 9.
- Distribución por dicionarios: CANTIGAS DE AMIGO (1), CANCIONEIRO DA AJUDA (2), CRÓNICA XERAL (1), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (2), CANTIGAS DE ESCARNHO (2), Nunes2 (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

J. J. Nunes (1928): Cantigas d' amigo dos trovadores galego-portugueses. Vol. III \(Glossário\). Coimbra: Imprensa da Universidade.
sair
v. intr. v. intr.; sair de mandado, cf. mandado; sair por, CLXIII, 3, desejar muito; sair o prazo, sair o dia, XVII, 2, etc., XIX, 20, LXXXIV, 9, CLXXXVIII, 16, terminar; sair per u Deus quiser, CXV, 5, etc., seja o que Deus quiser ou aconteça o que acontecer; CCCCLVII, 3, sair, saltar, ou rebentar; IPres. P3 sal, CLXIII, 3, CCXII, 9, IFut. P3 salrrá CCXIX, 13, CCLXVII, 21. (Cantigas d' amigo).

Carolina Michaëlis de Vasconcelos (1920): "Glossário do Cancioneiro da Ajuda", Revista Lusitana 23, pp. 1-95.
sair
seir
P1 IPres. (sălīre): ir-se embora 9509: P1 IPres. saio 9116, P3 sal 6707. CV 329.3; P1 IPret. saí 853, 1864; P1 IFut. anal. sairei 7322; P3 IFut. fon. salrrá 7168. {Pai Soarez de Taveiros} Sair de 853, 1864; sair triste {Anónimo} 6707; seir CV 561.18 ({Airas Engeitado} seí, em rima) é galeguismo, muito usado no Graal p. ex. f. 105 seirei, 167. v seiredes, 186 seiu.
sair-se
de { sair-se de}: livrar-se de 9509.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
sayr
seyr
salir
sair
sehir
seir
sair
seir
imper. etc. ' salir' , del lat. SĂLĪRE ' saltar' (REW 7540). Formas: sayr 13.35, 40.24, 93.21, 144.14, 164.23, 165.39, 210.8, 205.10, 273.45, 282.16, 309.28, 319.19, 414.3, 415.25, 492.24, 660.18,20, 663.12, 840.31, sair 442.25, 536.17, seyr 124.39, 130.128, 131.28, 132.10, 160.6, 191.46, 234.28, 242.24,29, 352.15, 418.24 424.10, 449.11 (c. 292), 476.4 (c. 315), 497.14,16, 508.40, 522.3 (c. 355), 549.35, 569.19, 658.42, 660.21, 663.6, 664.19, 682.7, 741.29, 769.5, 779.15, 781.18, 785.10, 789.9, 802.22, 829.4 (c. 561), 834.48, 838.20, 866.15, 868.12 (c. 607), 869.6 (c. 608), 872. 55 "por auerẽ as naues uagar de sse - en saluo", 880.16,5 (c. 620), seir 326.23, 501.23, 509.10, 535.18, 536.9, 543.5 (c. 374), 549.3, 556.27,31, 585,21, 590.21, 691.6, 769.3 (c. 524), 818.32, 828.37, 829.10 (c. 561), 841.18,19, 878.22, 879.4 (c. 617), sehir 529.12, sal 101.38, saem 888.43, saya 17.21, 36.13, 289.22, 839.4, seya 152.65, 154.28, 164.13, 417.5, 495.33, 508.13, 550.23, 559.4, 583.9, 584.34, 827.12, sayallj 753.25, sayã 18.34, 535.19,20, sayam 53.6, seyã 427.31, 544.8,10 (c. 375), 590.23, 855.5 (c. 589), 856.10, 862.8, 868.4 (c. 697), 869.3, 874.8,10 (c. 613), 875.23, seiã 751.10, sehiã 531.10, seyam 346.8, 838.21, sayra 82.13 "assi sse - outrosi della", seyra 374.5 (c. 229) "se - ", 449.11 (c. 292), 536.12, 546.3, 659.9, 663.15, 849.7 (c. 582), 852.19, 853.67, 856.3 (c. 590), seyrã 428.21, 836.4 (c. 566), 849.2 (c. 582), 864.27, 882.5 (c. 624), sey 119.21, sayu 19.37,4 (c. 13), 71.6, 72.7, 78.21, 96.8, 110.49, 139.29, 143.38, 145.14, 149.57, 151.32, 152.55,57, 161.10, 162.6, 166.14, 169.71, 170.96, 179.3, 202.9, 204.31, 205.64, 209.39, 213.11, 214.6,5, 241.1, 243.48, 266.22, 272.23, 273.63, 281.9, 293.19, 309.29, 315.21, 491.12, 572.27, 663.17, 842.3, 858.1 (c. 593), sayo 28.26, 29.12, 35.9, 43.17, 44.45, 62.6, 72.25, 82.1, 84.41, 107.60, 237,17, 251.20, 261.39, 289.23, 311.8, 797.4,7,9,19, 809.93, 856.5, 867.14, ssayo 57.49, 902.64, seyu 271.31, 275.4, 311.21, 317.34, 359.8, 361.7, 367.1, 376.33, 381.38, 383.1, 395.1, 396.3, 408.8, 415,13, 418.1,16, 419.1,13, 425.3, 433.17, 438.6,11,12, 441.11, 442,8, 450.17, 470.15, 476.5 (c. 315), 479.21, 483.11, 489.5,7, 497.21, 504.1,3 (c. 338), 526.5,9, 546.11, 570.30, 573.16, 576,10, 584.47, 589.34, 596.26, 597.20, 629.2, 633.1, 640.8, 648.20, 661.28, 666.4, 678.9, 682.10, 684.9, 687.52, 701.2, 710.3, 712.13, 713.15, 716.13 (c. 490), 724.2, 732.19, 749.5, 754.16, 762.1,2, 763.1, 764.7,11, 767.48, 775.2, 789.13, 790.14, 826.5, 828.46, 831.1,4, 832.5,13 (c. 564), 833.1,22 (c. 565), 834.42, 837.6, 842.1,5, 843.11, 845.10, 847.21, 849.13, 858.7 (c. 593), 867.1,3 (c. 606), 890.4 (c. 633), se(e)yu 845.16 (c. 576), seyo 39.10, 45.73, 251.17, 499.21, 626.25-26 (ms. seyndo ), 638.13, 641.18, 660.3, 661.25, 724.20, 809.24, 811.165, 859.7, seiu 536.10, 544.4, 549.6, 556.31, 569.24, 571.16, 580.2 (c. 396), 584.33,49, 591.8, 612.26, 633.3, seu 120.28, 127.34, 335.5, 337.42, 355.31, 363.55 367.15, 368.21, 371.3, 376.25, 385.9, 395.4, 469.2, 476.12, 525.12 (c. 358), 675.29, salio 336.35, 828.48, saliu 41.50, sayuo, 126.14, seyuo 419.20, 693.28, 696.9, sehiuo 444.33, seyho 441.19, seyos 490.4, 564.23, 574.4, 648.14, seyuos 610.27, seuos 337.45, seyuhas 564.30, sayuos 189.3, sayusse 275.17, 313.19, sayuse 131.26, sayose 475.1 (c. 315), sayosse 45.71, 235.51, seyusse 713.10, 880.16, seuse 395.62, sayollj 680.29, seulle 390.40, sayrõ 12.27, 18.19,20, 19.37, 22.7 (c. 16), 40.26, 42.73, 152.62, 196.26, 240.24, 247.17, 249.10, 253.69, 255.33, 272.16,37, 361.6, 798.5, 809.93, 814.249, seyrõ 111.3, 112.25, 154.31, 206.2, 228.18, 252.42, 260.6, 271.5, 325.17, 370.3 (c. 226), 382.3, 408.15 (c. 257), 417.25,7, 419.12, 422.13,15, 424.3, 426.14, 455.21, 465.40, 469.3, 480.27, 506.7 (c. 341), 510.8, 511.25, 512.6, 515.16, 535.22, 569.7,12, 574.2, 590.10, 594.10,13, 620.21, 626.27, 629.5, 661.24,30, 666.42,6, 694.36, 722.3, 746.5, 755.36, 768.11, 771.36,37,39, 774.25,37, 782.35, 784.39, 790.28, 833.17, 834.46, 835.8 (c. 566), 843.25, 846.5,16, 851.5, 855.9 (c. 588),8 (c. 589), 860.6 (c. 595), 864.14, 865.5 (c. 601), 867.7 (c. 606), 868.11 (c. 607), 869.7 (c. 608),17, 878.17 (c. 615),6 (2 v.), 882.9 (c. 623), seyrom 579.86, seirõ 270.28, 536.7, 538.4, 539.11, 540.3, 544.12 (c. 374), 567.6,7,20, 569.16, 596.25, 632.33, 878.23, sayrõno 28.32, seirõnos 440.31, sayrõsse 180.7, sayrõse 254.73, seyrõse 399.24, seyrõsse 134.52, 191.37, 442.7, s(e)eyrey 362.36, sayremos 551.42, 568.39,41, salremos 418.22, salredes 133.35, sayrã 544.9 (c. 375), seyria 583.19, 589.37, salria 44.44 (A1 sayria ), 750.26, salrria 152.54, 222.12 (c. 133), salrriã 219.29, salriã 524.36, salrriam 519.6, saleriã 412.18; imper. sal 139.28, saya 102.68, sayamos 425.24, 565.14, sayde 414.17,22; pres. subj. saya ' yo' 37.55, 414.24, 'él' 390.10, 555.18, 712.16, sayamos 130.122, 434.19, 567.32, sayades 37.50, 45.56, 149.64, 379.6, saysse 529.5 (c. 361), 832.7 (c. 563), sayse 320.13, 367.6, seysse 167.14, 489.4, 495.30,33, 572.11, 699.8, 732.28, 700.7, 885.14 (c. 628), seyse 243.32, 393.15, 418.19, 726.21, 746.5, seisse 554.32, seise 527.27, sayssẽ 234.29, 237.11, 319.17, 536.15, saysem 40.24, 72.27, seyssem 128.82 "que sse - en elles", 192.8, seysem 732.17, seyssẽ 142.13, 859.16, seissem 873.20 "que se - ", seisem 769.4 (c. 524), sayr 360.11 "se eu ende - galardoaruolo ey", seyrẽ 869.11 (c. 608), sayndo 802.45, 838.22, 856.12 (c. 590), 866.14, seyndo 195.77, 398.6, 417.21, 480.22, 544.13 (c. 375), 566.29, 836.4, 867.9 seyndosse 865.9 (c. 601), seindo 835.14, seyda 671.9 "a gente era - ", 837.5, seida 830.7, salido 825.18, saydo 11.6 (c. 6) "auiã - ", 82.11 "era - da ordem", seydo 111.15, 218.16 "era ia - ", 364.5 (c. 218), 368.19 "foy - ", 425.3 "quando o sol foy - ", 569.9 "era - ", 849.8 "auja - ", seydos 292.6 "et elles - de meyo", 401.14 "forõ - ", 425.21 " - somos de Castella", 518.5 "erã - da prema", 569.10, 590.11 "desque foron - das estreituras", 655.35, 879.4 (c. 617) "seẽdo - ". Los sentidos son ' salir, brotar, apartarse, aparecer, etc.'. La forma mod. sair desde el s. XIII: F. Caldelas "et se o na cabeza firir e ende sangue sayr" (Salazar 19.25); a. 1261 "et sal desse Ryo" (id. 35.3); CSM 4.75 "ena rua saya", etc. Más información en C. Michaëlis Gloss. CA p. 80; Magne Demanda Graal III, s.v.; Nunes Amigo y Amor s.v.; Machado Gloss. S. Bernardo, 149ab; Mettmann Gloss. CSM 271-272. La variante seir es casi exclusiva de textos galls. (también muy usada en el Graal ): Cr. Troyana "nõ podese por y seyr" (II, 183.33), "ante que fose o sol seydo" (II, 137.30); Miragres "quando deste mũdo seyr" (p. 17); Gal. Estoria "nõ quiso seyr" (44.11), etc. Cfr. para el cast. Pidal Cid p. 835-836 y Corominas DCELC IV, 129.

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
sair
sair-se
salir
intr v. i. {intr.}: 4.75 ena rua saya; 5.47 Quando o irmão do Emperador de prijon sayu; 11.36 u ll'a alma saya, / log'o demo a prendia; 12.21 sayu / da eigreja; 15.84 per que saissen daquel pavor; 18.65 sayron / aas ruas; 59.17 da orden quis sayr; 63.41 un dia que quis sayr con el conde por na hoste ir ferir / dos mouros; 121.28 u o sol sal || 328.80 Non saya dest'ano / se esto que vos eu rogo o faço por null'engano || 31.50 quis ir vende-lo almallo; mas el sayu-lle de mão; 292.99 E gran maravilla como do dedo lle sal (anel) || 4.63 de seu siso sayu; 72.30 de razon sal; 312.53 alcayotas vellas e mui sabedeiras / de fazer moller manceba sayr toste de cordura || sair a alguém : ir ao encontro de: 15.28 San Basill'... sayu a el por xe ll'omillar; 148.27 seus ẽemigos lle sayron de cara / e deron-lle mui grandes colbes || sair a concello : divulgar-se, tornar-se público: 215.46 porque aqueste feito sol non saiss'a concello || resultar: 304.27 non ousan seer ousados / d'outr'oyo ali queimaren, ca saen por denodados / ende cada que o provan || sair a mal : dar mau resultado: 281.11 quanto fazia por ben saya-ll'a mal || non sair en vão : não ser em vão, não ficar sem resultado: 157.18 non lle sayra en vão; 376.17 o ben que ll'el fezera non lle sayra en vão || v. tr.: acometer, lançar-se sobre: 47.23 e dem'a sair en figura de touro o foi, polo ferir con seus cornos || sair-se: partir, ir-se embora: 19.21 da eigreija sayr-sse quiseron; 174.20 sse sayu d'ontr'a gente; 176.21 daqui logo te sal; 179.43 sayu-ss'ao portal; 204.39 sayusse dali; 274.12 en coraçon / lle meteu que sse saysse da orde; 298.25 sayu-ss'enton esta moller assi / e foi-ss'a Seixon || sair-se depos alguém : seguir alguém: 355.22 depos el sse saya || declinar: 42.62 Poi-las vodas foron feitas e o dia sse sayu, / deitou-ss'o novio. Formas verbais: IPres. P3 sal 63.53, 72.30, 103.30 121.28, 176.21; P6 saen 304.27; SPres. P1 sáya 103.19, 323.80; P6 sáyan 406.41; IImperf. P3 saya 4.75, 9.169, 11.36, 189.22, 367.49; P6 sayan 205.18, 221.46; SImperf. P1 saysse 195.164; P3 saisse 65.58, 119.73, 181.18, 185.35, 222.44; P6 saissen 226.53; IPret. P3 sayu 4.63, 5.47, 12.21, 31.50, 38.3; P6 sairon 18.65, 57.59, 112.28, 148.27, 254.1; IPlusc. P3 sayra 233.25, 376.17; IFut. P2 sairás 274.62; P3 sayrá 237.96; P6 sayrán 120.12; SFut. P1 sayr 160.30; ICond. P1 salrria 274.66; P3 sairya 340.47; Imperat. P2 sal 42.80, 75.155, 176.21, 301.21, 325.46; {Xer.} part. pres. sayndo 95.42; Part. perf. saydo 129.23, 149.70, 213.21, 225.51; Inf. sair 19.21, 62.28, 63.41, 83.17, 84.52. {Cf. salir}.
salir
sair
(47.23 T) V. sair.

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
sair
IPres. = {Afonso Mendez de Besteiros} come can que sal de grade, / sacudiu-se 60.13. || Acometer, lançar-se sobre: {Afonso X} rapazes dos martinhos / ... sairon aos mesquinhos, / fezeron todo peor 21.29. || Parecer, tornar-se: {anónimo} Por que sal / a gente trist' e sol non quer cantar? 429.17. || Sair a ben = dar bom resultado: {Afonso X} pesar-mi-á en, se vos pois a ben sal / ante o Diaboo 17.9; 195.15. || Formas verbais: IPres. P3 sal 17.9; 60.13; 77.16; 113.7; 156.1; 195.15; 220.19; 242.17; 429.17; IFut. P3 salrá 66.12; 406.27; sairá 392.25; SPres. P3 saia 57.23.
sair-se
= partir, ir-se embora: {Afons' Eanes do Coton} de Palença sair-mi a Carrion / e end' a Castro 36.4; {Johan Airas} Todas se da casa con coita saían, / e ian cospindo 184.9.

Nunes2
sair
IPres. IPres. P3, sal, XXVIII, 23; sair o tempo, id., acabar a vida, morrer; sair do mal, XXXII, 19, 20, acabar o mal. (Cantigas d' amor).




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL