sortella sortela sortilha
| |
' sortija' , de una base *SŎRTĪCŬLA (cast. sortija, port. sortilha), con cambio de suf. (REW 8108; cfr. Corominas DCELC IV, 300b-301b): 201.70,72,73,74 "tomou hũa - d' ouro... et partyua per meyo... et disso esta meya - teede uos... darll' edes esta - ... et quando eu uir esta - conoçelo ey", 213.28,29 "deullj entonçe a meya - ... poys que ouue reçebuda a - ", 214.43,44 "a meya - ... quando uyu a - ". Palabra ant. de bastante uso en los primeros tiempos: a. 1256 "item mando ibi duas sortellias et iij lapides saphiros... et aliam sortellam magnam zmaragdam" (Test. Mafalda, 159, 160); CSM 42.68 "mal te nenbrou a sortella que me deste", 292.92 "e viull' a sortella fora do dedo", 369.3,29,31,34,39,41,45,49,53,58,61,104,109 "hũa sortella que lle deitara en penor... fillad' esta mia sortella e dade-lla por çevada...", etc.; a. 1291 "mando que as myas sortellas et as myas toucas que as uendan" (CDGH p. 276); a. 1305 "mando vender as miñas ssortellas de ouro... cinco ssortellas" (id. 498); Cr. 1344 "filhade esta mea de sortelha" (III, 151); a. 1348 "minas doas, adubos de meus panos et sortellas" (CDGH p. 195); a. 1395 "et as miñas sortellas" (id. 160); Gal. Estoria "et fezerõ sortellas et aneles" (97.37); a. 1441 "et hua sortella con hua pedra" (Ferro2 p. 176-177); a. 1435 "rematada a sortella de A. Meende eno meestre" (id. 468). En el Elucidário la grafía sortelas, sólo ortográfica, y que no debiera ser recogida en diccionarios. La copian de Viterbo Morais y Figueiredo, creando así un falso sortela: en 1258 "as suas sortelas das vertudes as gardem para as enfermas" (cfr. también Leite Opúsc. I, 566; Leite Notícias fil., 272; Obs. Elucidário, XXVII, 268; ejs. del XIII en Du Cange s.v. sortelia ). Se usó en port. la variante sortilha (un ej. mod. en Morais ), ya en documento gall. de 1199 "archiepiscopo mando copam unam argenteam et sortilam unam... et I sortiliam... et una sortilia" (CDGH p. 84, 87). En gall. mod. se usa el cast. disfrazado en sortixa; Valladares, Cuveiro, E. Rodríguez, Franco Grande e Irmandades da Fala dan sortella; Carré sortilla (también Franco Grande ) y un absurdo arc. sortela. Ninguna de ellas me es conocida. En cast. desde el XIII. |