logo sli logo ilg DDGM - Dicionario de dicionarios do galego medieval

Dicionario de dicionarios do galego medieval

Corpus lexicográfico medieval da lingua galega


Está a procurar a palabra uso como lema no Dicionario de dicionarios do galego medieval.9 Rows
- Número de acepcións atopadas: 8.
- Distribución por dicionarios: CONCELLO DE NOIA (2), CRÓNICA TROIANA (1), CRÓNICA XERAL (1), CRONOLOXÍA (2), CANTIGAS DE SANTA MARÍA (1), CANTIGAS DE ESCARNHO (1).

Se desexa realizar outra pescuda, pode calcar aquí.

M. C. Barreiro (1995): A documentación notarial do concello de Noia (ss. XIV-XVI). Tese de doutoramento. Universidade de Santiago de Compostela [Glosario, pp. 155-456].
uso
vso
bso
subst. subst. 1.- Uso et custume, 'hábito, práctica habitual'. Para máis información véxase s.v. custume1. Uso, "sẽedo jũtados ẽno cabíjdoo do dito moesteiro per tangemento de canpãa, segundo que auemos d' uso et de costume, aforamos a uós" 22.6 (1403). Vso, "sendo jũtados en noso cabíjdon (...) per tanjemento de canpãa, segundo que avemos de vso et de custume" 30.8 (1415); "et vos deuemos de dar máys en cada hũu ano hũa colleyta ao tenpo do partyr do vjno, segũdo vso et costume" 44.67 (1448). Bso, "seendo juntados em noso cabíjdoo dentro na igleia do dito moesteiro per tangemẽto de canpãa, segundo que abemos de bso et de custume" 10.8 (1390); "que seiades tjúdo de o chamar (...) ante que começedes a bendimar (...) et proueer de comer, segundo bso da terra" 10.66 (1390).
____ 2.- Uso et custume, 'uso reiterado, observado como regra xurídica'. Para maior información véxase s.v. custume2. Vso, "rrenũçiamos tódaslas leys et foros et dereitos escriptos et nõ escriptos (...) así canónjcos como çeuiịs et monjçipaes et doutra qualquer guisa que seiã et a todo foro et vso et custume et priujleguios et cartas de noso señor o papa" 10.109 (1390); "rrenũçio (...) a tódaslas outras leys et foros et dereitos así canõicos como çeuijs (...) et d' outra qualquer guisa que sejan et a todo foro et vso et custume et priuelegios et cartas de rrey et de señor et prínçipe" 25.43 (1409). Vsos, "rrenũçiamos en gẽeral et en espeçial a toda eyxepçón et ley et dereitos et foros et vsos et costumes en que dis que as leys deuẽ de seer declaradas ẽnos jnstromẽtos" 31.56 (1417); "rrenũçio (...) a tódalas leys et dereytos canónjquos et çeuijs et monjçipaaes, foros et vsos et custumes escriptos et nõ escriptos" 34.36 (1422); "parto de mỉ (...) a tódaslas leys et dereitos et foros et vsos et custumes que en contrario desto sejan" 36.32 (1425).

K. M. Parker (1958): Vocabulario de la Crónica Troyana. Salamanca: Universidad.
uso
m. [m.] usanza, costumbre; use, custom, habit: auemos d' uso et de custume de defender bẽ o noso rreyno, II 144.16.

R. Lorenzo (1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Vol. II (Glosario). Ourense: Instituto de Estudios Orensanos Padre Feijóo.
uso
huso
vssu
' uso, costumbre, hábito' , de ŪSUS (REW 9099). Formas: vssu 8.45 "tomarõ os cristãos en - de dizer...", huso 547.28 "assi com̃o mãda uossa ley et o auedes por - ", 676.18 "faziano cada dia caualgar por llj fazer tomar - et traballo", uso 645.78 "segũdo - dos mouros", husos 442.29 "contra seus foros... nẽ contra seus boos - ", 551.16, usos 843.15 "en que - despendera seu tẽpo", 892.57 "punou enos - de todas bondades guisar". Desde el s. XIII: CSM 102.53 "que non caesse ben juso / como é de caer uso"; Estevan da Guarda (925, 1320) "sempr' esto ouuemos d'ussu" (8); a. 1295 "como est uso da terra" (Duro p. 164); a. 1310 "como e vsso da terra" (Sponer 192.13); a. 1328 "priuilegyos usos libertades et donadios que a iglesia de S. ha auudos" (Ferreiro VI, Apénd. 88); a. 1337 "pelo husso que husey do cural seu" (Portel p. 178); Cr. 1344 "ca de huso e de custume o avyam" (III, 58); Cr. Troyana "auemos d'uso et de custume de defender bẽ o noso rreyno" (II, 144.16); Gal. Estoria "ca toda vya fora seu vso de andar a esto" (20.17); a. 1364 "como he usu e custume" (Duro p. 210); a. 1342 "asi como he uso e custume" (id. 184, id. 186); a. 1346 "sigundo he huso e costume" (id. 189); a. 1347 "como he usso e costume" (id. 194); a. 1387 "segundo he husso e custume" (id. 218); a. 1395 "segundo husso e custume" (id. 226); a. 1399 "segundo huso e custume dos outros foreiros" (id. 227); a. 1415 "outros quaesquer husus et custumes... o huso et froyto das ditas herdades" (Salazar 132.27); a. 1468 "segundo que avemos de vsu e de costume" (id. 151.5); a. 1479 "segund vso et custume do dito mosteiro" (Sponer 179.3); Virgeu de Consolaçon "ca cõ mayor receo e temor faz homẽ algũas cousas que nõ ha en usu a fazer que aquelas que ja tem ẽ usu" (p. 26). Grafía husos en Oficios 86.17; Gloss. Orto Esposo p. 99a; más ejs. de uso en Morais y E. Rodríguez. En cast. desde el. XIII (Berceo S. Lorenzo 37).

R. Lorenzo (1968): Sobre cronologia do vocabulário galego-português. Vigo: Galaxia.
{uso
usso}
.- USO (2140a: XIV ou XV): CSM 102 "que non caesse ben juso / como é de caer uso" (53); 1310 "como e vsso da terra" (Sponer 192.13); 1328 "priuilegyos usos libertades" (Ferreiro VI, 88.8).
{usofrooyto
uso froyto
uso do fruito}
.- USUFRUTO (2140b: XVII; usofruito sem doc.): R. S. Bento "o uso do fruito" (37.7); 1384 "o qual usofrooyto he... o uso froyto de certos coutos... o vso froyto... por los ditos vso froyto et manteemento... o vso froyto das direyturas" (CDGH 352.28, 40; 353.1, 32; 355.38).

W. Mettmann (1972): Cantigas de Santa María de Afonso X, o Sábio. Vol. IV (Glossário). Coimbra: Universidade.
uso
s. m s. m.: 56.53 Est'uso foi mantẽer / mentre no mundo viveu; 102.53 como é... uso; 352.57 á-o por uso; 369.15 collera-o por uso.

M. Rodrigues Lapa (19702): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Vigo: Galaxia ["Vocabulário galego-português", pp. 1-111].
uso
. Aver d' uso = usar, haver por costume: {Estevan da Guarda} Sempr' esto ouvemos d' uso, / eu e mia madre, en nosso solaz 119.8.




Seminario de Lingüística Informática - Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2022
O Dicionario de dicionarios do galego medieval é obra de Ernesto González Seoane (coord.), María Álvarez de la Granja e Ana Isabel Boullón Agrelo
Procesamento informático e versión para web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL