1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XXXI. é como Santa Maria fez que tres meninos alçassen os marmores que non podia alçar toda a gente que se y ajuntava. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 712 |
[Como Santa Maria fez que tres minỹos alçassen os mármores que non podian alçar toda a gente que sse y ajuntava.] |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et quando o virõ fugir deytarõ enpos el; et tãto o seguirõ ata que o acalçarõ en hũu lugar que auja nume Pramaria, et prenderõno et derõ logo en terra cõ ele, et sacarõlle os ollos, que nõ asperarõ mays el rey que llo mãdasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et dali endeant[e] assessegouo et teueo en paz et en iustiça et en dereyto en guisa que nõ ou[u]e y nẽgũu dos seus que se lle ousase alçar nẽ fazer y outro pesar nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Mays este papa Valentino nõ viueu mays de XLa dias, et alçarom en seu lugar Gregorio papa quarto; et forõ com ele noueenta et IXe apostolicos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 10 |
Et quando moreu el rrey dom Afonso, seu tio deste rey dõ Rramiro, [et] nõ leyxou fillo herdeyro et alçarom rey a dom Rramiro, yrmão deste jnfan[te] Garçia, por grãde amor que auia dese jnfante Garçia seu yrmão -amauao tãto como fillo ou mays - (et) deule soltura que andase per todo o reyno et tomase et comese et fezese todalas cousas como el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et foy desta guisa: hũu conde que chamauã Aldaredo et outro rico ome que auia nume Preuiolo, com sete fillos seus, alçarõse cõ soberua et loucamente contra este rey dom Rramiro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
En este ano primeyro de seu reynado alçarõxele os gascoes, et logo que o uio sacou sua oste et foy sobre elles, et matou y muytos delles, et tornou os que ficauã bõos, et toda a terra da Gascona meteua so seu senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Cartagena, Osca, Tolledo, Todella - pero que Tolledo auja ya dias que se alçara -, et po(y)s y a Lopo, seu priuado, por endeantado delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 21 |
Et dello quinto ano ata os noue anos do rreynado deste rey dom Ordono nõ achamos feyto que de contar seia que a[a] estoria perteesca, se nõ eno oytauo ano aquel enperador Loys de Roma que perdoou a seu fillo Locario, que se queria alçar conos outros altos omẽes do rreyno et atregoou[o] et segurouo que ueesse seguro ante el, que se nõ temese de nẽhũa cousa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 24 |
Et, quando lo outorgarõ et o hergerõ por rey et o alçarõ ẽna sella, conplia a essa sazom xiiij anos de ydade, de quando naçera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
E por ende lle chama a estoria fillo de p[e]rdiçõ e [esto e de] estragamento [et] de fazer mal; et este dom Fruela Vermundez dezendeu do linagem del rrey dom Vermũdo - (et), logo que soube que el rey dom Ordono era morto, et este dom Affonso, o Magno, seu fillo, era rey alçado en seu lugar, por rrazõ que esse Fruella Vermũd[e]z decendera do sangue dos rreys, soube que este rey dom Affonso reynaua [et] pensou logo en como lle poderia toler o rreyno et lo trabucar per que llo fezese perder, de guisa que o nõ ouuesse, por prouar se poderia en algũa parte acalçar delle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et en todo isto vĩjnasse para Ovedo, que era entonçe o mayor et mays onrrado logar, com̃o cabeça do rreyno de Leõ, para tomar a cidad[e] . et alçarse allj por rey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et en todo esto, rrey dõ Affonso estando en Leom, vẽe[u]lle mãdado dũu conde, que auja nume Layrõ, que xe lle alçara en Allaua et lle. paraua mal a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Mays tam alto era que poucos auja y que o (que o) podessem acalçar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 38 |
Andados IX anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy esto ena era d ' oytoçẽtos LXXX et iij anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos LaVe anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma en IXe -os de Tolledo alçaronse outra uez contra Mahomat, rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 38 |
Et he de saber que alçarõ ontre si por rey hũu mouro que auja nume Mahomat A[b]em Lopo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Mays, quantos dos outros poderdes auer et acalçar, todoslos m[e]t[ede] aas espadas et todollos mat[ade], que nõ fique nẽhũu aa vida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et ẽnos xxtiiiijo ãnos alçaronse os mouros de Merida contra o senorio daquel Mahomat mouro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et os da villa, quando aquillo virõ, ouverõ muy gram medo delle(s) et ouuerõxele a meter ẽnas mãos; et prometeronlle et jurarõlle que nũca dalj endeante sse lle alçariã, et que lles perdoasse(m) et que nũca fariã coussa contra sseu senorjo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et, quando soube que seu padre era morto, uẽose para Cordoua quanto mays pode et alçarõno logo por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et este ano outrosi os de Cordoua nõ sse nẽbrarõ do bem que lles fezera Almõdar et alçaronse contra el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et depoys de sua morte alçarõ(no) os allaraues(es) por rrey Audalla, seu yrmão, et forõ todos cõ el muy alegres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Andados xx[x]j ano do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy esto na era de noueçẽtos et Ve ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçom do Senor en oytoçetos xlavije; et o enperio de Locario en xvjes - en este ano Homar Abenhazõ, que era hũu dos mays altos omes que auja en Cordoua, alçousse contra el rrey Abdala, et alçarõse cõ el muytas gentes et muytos castellos, que som estes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Os de Seuilla outrossi, que sse alçaram cõ este aluoroço, quando aquillo souberõ, ouverõ ontre si cõtenda huus cõ outros et pelleiarõ muy mal, asi que ouve y muytos mortos de cada parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 61 |
Et alçarom arcebispo della allj a Ormenjgillo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Et isto foy por sospeyta de xe lle querer alçar cõna terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 64 |
Depoys que el rey don Afonso, o Magno, foy morto alçarõ rey dom Garçia, seu fillo, et reynou tres anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Outrosi os frãçeses alçarõ por rey hũu que auja nume Odo, et ffoy fillo do duque Roubert, ca nõ quiserom tomar Carlos, que foy fillo de Loys rrey, et rreynou Odo IX anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
[et que], depoys que el rey dom Garçia foy morto, que se juntarõ todollos altos omes d ' Espana, et os bispos et os condes et os rricos omes, ena cidade de Leõ et allj [o] alçarõ rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Jn aquel ãno outrosi alçarõse cõtra el os altos omes de Bardolya, que e vna terra a que agora dizen Castella a Vella, ca nõ o queriam por seu rey; et por que uirã que el rey don Ordoño, seu hermão, prendera daquella guissa seus cõdes et seus cabedees et os matar[a] tã feament[e], chamãdoos a ffalla, assi com̃o ia desemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et [o] outro juyz daquelles dous que alçarõ os castellãos foy ome muy sisudo et mãso et sabyo et entẽdudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 82 |
Et, estando el en Çamora sacãdo sua oste et juntandoa para yrlles correr a terra, veeulle mandado com̃o don Affonso, seu jrmão, era saydo da ordem; ca, en uerdade, assi com̃o sse elle metera cõ leueldade en ella, assi sse sayra outrosi della cõ pouco siso, et forase a Leõ et alçarase y para cobrar o rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et por ende cõsentiã elles aquelles tres jrmãos por que xe le alçarõ alj et tĩjnã cõ elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 121 |
Com̃o sse os galegos alçarõ con(n)tra el rey dõ Ordono |
[+] |
1295 |
TC 1/ 121 |
[et] acaeçeu que foy esto ẽna era de DCCCC LaIX ãnos - os galegos oyrõ dizer o [des]acordo que era ontre os leoneses et ontre os castelãos, et começarõ a alçarse contra seu senor el rrey dõ Ordoño. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Com̃o morreu el rey dom Ordoño et reynou enpos el seu yrmão dom Sancho. Com̃o o conde Fernan Gonçaluez et os outros rricos omes de Leõ alçarõ por rrey a dom Ordoño, o Mao |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Poys que el rey dom Ordoño foy finado, alçarõ rey en seu lugar dom Sancho, seu yrmão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Et enmentre que el rey dom Sancho era en Nauarra, alçarõ o conde Fernan Gonçaluez et os ricos omes de Leõ por rey a dom Ordoño, o Mao, fillo del rey dom Afonso, o Çego, et da reyna dõna Xemena. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Et aquelles escudeyros tijnã as espadas do cõde et dos outros caualeyros, cada hũu a de seu senor; et apartaronsse dos del rey et forõ muy perçebudos et mentesmetudos que, se el rey algũa cousa quisesse fazer dos caualos, elles que sse seyssem en elles et se ffossem para Castela, ca de os acalçar nõ sse temiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 150 |
Et, quando chegarõ a Mansela, a do Camjño, leixarõ[na] a destro et alçaronse suso contra a Somoça; et acharõ hũu monte muy espesso et pousarõ todos aly en aquel monte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 160 |
Et elles entrarõ et tomarõ daquela uez en este ãno, assy com̃o conta a estoria, a vila de Samãcas et a Dõnas et a Sepuluega et Garmas, sofrendo esto todo o conde Fernan Gonçaluez et asperãdo tempo en que podesse ende acalçar dereyto et vingança. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 161 |
Et cõna merçee et a uertude de Deus et do apostolo Santiago, cuia jgleia elles quebr[ã]tarõ et roubarõ et desonrrarõ, vençeuos et desbaratoos et astragoos, de guisa que todos morrerõ y con seu rey; assy que, de muy gram gente que erã, nõ ficou que arma podesse alçar contra elles nẽ fazerlles nẽhũu dãno; ca todolos mays y forõ mortos, com̃o dicto [he], os outros catiuos et presos et todo seu feycto desbaratado et desfeycto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 162 |
Et, com̃o y[a] quebrãt[a]do a farto de muytas guerras et lides que auya feyctas con mouros et cõ cristãos, por defender Castela et enalçar a cristãdat et seruir a Deus, adoeçeu en Burgos entõçe, et a doẽca foy atal et tã aficada que morreu y en Burgos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 174 |
Com̃o os condes de Galiza alçarõ por rey en Sanctiago a dom Bermudo, fillo del rey dõ Ordoño |
[+] |
1295 |
TC 1/ 174 |
Andados (X) XXta ãnos do rreynado del rey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de noueçentos et IXXXX et iiij ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et lavj (et vj) ãnos; et o enperio d ' Oto en xxiiij -, os condes de Galiza, poys que nõ poderõ sofrer o mal que el rey dõ Rramiro lles fazia, alçarõ rey en Sanctiago a dõ Bermudo, fillo del rey dõ Ordono. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 174 |
Et outrosy, quando esto uio dõ Bermudo, ajũtou seu poder [et] daquelles poderosos de Galiza que o alçarã rey, et ueẽo contra el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 217 |
Quando esto soube el rey dõ Bermudo enviou muytos omes de pee aas mõtanas, du sse alçarã aquelles enfermos et os fracos daquella oste d ' Almãçor, et matarõnos todos quantos acharõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 225 |
Et o primeyro dos poderosos que sse alçarõ foy hũu a que disserõ Mahomad Almohador; et aconsellousse dentro en Cordoua cõ outros doze poderosos que y auya, que erã cõ el de cõsello, et veerõ todos armados et prenderõ a Ysem dentro ẽno alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Com̃o os de Cordoua alçarõ por senor a Ysem Arasyt et com̃o lidarõ cõ Mahomat |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Os mouros, nõ podendo sofrer esto nẽ os outros maes que fazia ẽno poboo, et demays [p]o[l]o feycto que fezera cõtra Ysem, seu rey et seu senor, começarõ de sse alçar et fazerlle muyto mal et muyta terraria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Et os de Ćordoua outrosy alçarõ a hũu por mayoral, por que catassem, et auya nume Yseem Arrasyt, et jũtar[õ]sse cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Com̃o os de Cordoua alçarõ por seu prinçipe a hũu mouro, a que diziã Çuleymã |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et, elles andãdo asy pela terra, acaeçeu que hũa partida daquelles barbaros quiserõ outrosi alçar por cabedel a outro mouro, curmão de Çuleyma, que llj diziã Murahã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et desy derõllj hũu caualo et hũa espada, et disserõllj que, se el podese matar Çuleyma, [que logo alçarian a el por seu rey; mays esto soubo logo Çuleyma] por hũu seu amigo que llo descubrio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Et elles entõçe sacarõ da priiõ a Ysem, [o] que ia outra uez fora seu rrey, et alçarõno por rrey com̃o de cabo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
El rrey enuyou entõce apus elles, en acalço, hũa peça de caualeiros esforçados, mays nõnos poderõ acalçar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Et en todo esto alçarõ os de Toledo por rrey a dõ Obeyldalla, fillo de Mahomat Almhoadj, que dissemos ia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 249 |
Entõçe hũu mouro a que diziã Alflia alçarasse cõ o alcaçer d ' Almeria contra hũu mouro que diziã Abenhamit et [Abenhamit] tornouse vassallo de Ayrã, por tal que o fosse ajudar contra Aflia, assy com̃o diremos adeant[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Et alçarõno logo por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Et este coydou Ayrã a alçar por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Pero Hayrã nõ leixaua cõ todo esto de traballarsse quanto podia en veer com̃o poderia alçar A[bider]rah[ame] por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Et el uẽeo a elles et alçarõno logo por seu rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 254 |
Com̃o Ayrã et Mundar alçarõ rrey de Jaem a Abder[ame] et forõ lidar cõ el rrey de Graada et matarõno |
[+] |
1295 |
TC 1/ 254 |
Hayrã, enpos ysto, traballousse quanto mays podo de alçar por rrey a Abiderrahame Almorcada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 254 |
Et elles, quando o oyrõ, outorgarõno et ueerõ a elle et alçarõno logo por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 254 |
Mays Hairã [et Mundar], que o alçar[ã] por rrey, nõnos queria ueer nẽ os onrraua com̃o soya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 256 |
Et os de Cordoua alçarõ por rrey a Yahia, que sse mãteue cõ elles muy en paz et assessegadamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Com̃o os de Cordoua alçarõ rrey a Ysẽ et como llj poys tollerõ o senorio |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Os de Cordoua alçarõ entõçe por rrey a hũu que auia nume Ysen, nõ o que fora ia seu rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
En aquella sazõ andauã os nauarros en perigoo ontre Castella et Arangõ, onde depois da morte del rrey dom Pedro, fillo del rrey dom Alffonso de Arangõ, forõ os nauarros a aquel castello de Moçõ, que e en Arangõ; et, por que aquell[e]s rreys que dissemos nõ leixauã fillo barõ nẽhũu que rreynasse, tomarõ todos encubertamente os nauarros a este Garçia Ramirez, que dissemos, et adusserõno ende, et alçarõno en Nauarra por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 287 |
Os arãgoeses, quando uirõ que seu senor auiã perdudo et nõno poderõ auer, tomarõ a seu yrmão dõ Rramiro, o que era m[unge], et sacarõno da mõgia, et alçarõno rrey, et tomarõno por senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Et por esta rrazõ acordarõ de alçar por rrey a hũu nobre ome, que auia nume dõ Pero de Tares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Et os arangoeses, seendo hũu dia ajuntados ena çidade de Boyra, en suas cortes que faziã y para alçar rrey aquel dõ Pero que dissemos, alguus dos altos omes que y ueerã de Nauarra outrosi [a] aquellas cortes, quando virõ que os nõ saya nẽgũu a rreçeber, ouuerõ ende grã pesar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Et sacarõno entõ do moesteyro et alçarõno por rrey ena çidade de Osca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 292 |
Mays este, segũdo conta a estoria, por que sse quisera alçar contra o padre, prendeo o padre et teueo preso en Pulla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 343 |
Et, elles fazendo sua vida muy bõa et muy linpa, alçarõse al rrey estas duas terras nõ lle conoscendo senorio, nẽ lle queriam dar parias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 344 |
Conta a estoria que chegarõ as nouas al rrey com̃o se lle alçarõ estas duas terras: Çiltuberia et Canpentenja. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 361 |
Pero fezeo cõ coyta d ' acalçar os que yam fugĩdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 386 |
Et ouuerao d ' acalçar entrante a villa, se nõ por que nõ leuaua esporas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 386 |
Pero dize o a(a)rçebispo dõ Rrodrigo que o nõ podera acalçar macar leuara esporas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 433 |
Et elle et el rrey de Denia ajũtarõ muy grandes poderes de cristiãos et de mouros et forõ enpos o Çide tres dias, a mays andar, et acalçarõno em Tomar do Pynar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 441 |
Et Almosolas, que sse alçara cõno castelo, ouue sua fala cõno jnfante (et cõ) dõ Rramyro com̃o queria dar o castelo al rrey dõ Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 441 |
Et o Çide demãdoulhi que outorgasse aos filhos dalgo que, quando algũu ouuesse de sair da terra, que ouuesse trijnta dias de plazo, assi com̃o ante auia IX, et que nõ passasse contra nj̃hũu filho dalgo nẽ çibdadano que ante nõ fosse oydo com̃o deuia cõ dereyto, nẽ passasse aas uilas nẽ aos outros lugares contra seus foros nẽ contra (a)os (outros) seus priuilegios nẽ contra seus boos husos, nẽ que nõ deitasse peito nj̃hũu desaforado, se nõ que sse lhi podesse por ende alçar a terra ata que o enmẽdasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 448 |
Et quiserao sacar moytas vezes da priiõ; mays tijna, por que fora deserdado, que sse querria alçar cõna terra ou meter en ella algũu aluoroço. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 449 |
Talaueyra et Santa Ollalla, Manqueda et Alhamj̃ et Algãça et Estalona et Olmos et Canales, [que] se [lle] alçarõ ambos; et ganou Casatalfa et Huzada et Butrago [et] Osma et Atença et Be[r]l[ã]ga et Medinaçele. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 464 |
Et o emperador, quando vio a sua aguça, fezeo alçar apostoligo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 471 |
Et el rrey tĩjna que, se enviase dõ Aluar Fãges, que se lle alçar[i]ã os mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 478 |
Et, poys que forõ aquẽ mar, [el rey don Afonso, coydando que seriã en sua ajuda contra todollos mouros de aquẽ mar], o acordo delle[s] foy atal que tomarõ aquelle algozil et alçarõno por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 485 |
Et este mouro defendeu muy bem sua terra et seus poboos en justiça et, os que se lle quiserõ alçar cõ algũus castellos, atal guerra lles fez ata que os meteu sub seu senorio |
[+] |
1295 |
TC 1/ 488 |
Et os que lle tijnã os castelos alçarõsse senõ muy poucos, et os en que mays fiaua eses [se] lle alçarõ, asy que creçeu curaçõ al rrey de Denja et de Torcosa et veẽo a Valença, coydandoa auer, por cõsello dos mayores da villa que disserõ que lla fariã auer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 512 |
Et elle dissollis que llj dessem quanto valia o pã que llj fillarã na villa et que llj dessem demays mĩll morauedis de cada somana que llj aujã a dar, desque xi llj alçarã ata entõ, et que llj dessem esse tributo ende adeant[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 516 |
Et assy foy, que sse queixarõ moyto por elo os fillos de Ab[u]a[g]i[d] et quiserõsse alçar contra Abeniafa, mays nõ ousarõ cõ medo do Çide, nẽ quiserõ desauijnça cõ elle cõ medo que llis astragaria quanto auy[ã] fora da villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et aa noite Abiagid et os outros presos et os mouros que os gardauã acordarõ de sse alçar c[õ]no alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 568 |
Et por esto nõno pode acalçar et meteuse eno castelo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Et o Cide enpos ele polo acalçar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Mais el rrey, que tijnha boo caualo et folgado, yasellj alongando, assi que o nõ podia acalçar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
[et], quando foy çerca do mar et uiu que o nõ podia acalçar, alçou a espada et feriuo enas espadoas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 601 |
Amigos, mais nos ualrria que fossemos enpos aqueles traedores et nos matassemos cõ eles, polo mao feito que fezerom; ca nõ nos e onrra de nos tornar para o Çide, nosso senhor, a meos de tomar uingança, senõ nõ somos para ant ' ele; et, se os nõ podermos acalçar no camjño, uaamolos mostrar a el rrey dom Afonso, et digamosle ende a uerdade, per que faca ende a justiça que deue a fazer con dereito sobre tal feito; ca çertos seede que lli pesara, desque o souber, et estranalo a, ca ele as pediu ao Cide para llas dar por molleres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 601 |
Et tomarõ logo o camiño et foron depus os condes, que sse nõ dauã uagar; mais eles erã ydos a mais andar et nõnos poderõ acalçar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 632 |
Et, senor, eu querome yr para Ualença, ca a ia dias que me parti ende et ey medo que sse querram alçar os mouros en este tẽpo ca aca [estou], cuydãdo que nõ tenho tã bem mina fazẽda com̃o, louuado Deus et a nos, tenho. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 650 |
Et conta a estoria que, a cabo de hũu ano que o jnfante don Ramiro chegou a Nauarra, matarõ el rrey don Sancho en Roda et alçarõ elle por rrey de Nauarra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 662 |
Et el rrey Bucar et os que escaparõ cõ elle alçaron as uelas et forõ sua carreyra, que nũca ia mays tornarõ cabeça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 667 |
Et calçaronllj hũas calças daquel meesmo pano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 676 |
Et tijnã que os mouros que sse llj queriam alçar et fazerllj dano na terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 685 |
Et alçarono por rrey; mays nõ llo consentio a rreyna sua madre, ante llo contrariaua muyto, ela et o conde dõ Pedro de Lara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Mays, depoys que o emperador finou, alçarõsse os mouros cõna vila, et apoderarõsse do alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Et alçarõ logo rey de Castela a dom Sancho. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 720 |
Et moue[u] cõ muy grande oste sobre Badallouço, et çercoa; et conbateua tanto que, per força, a ouuerõ os mouros a desamparar, et alçarõse ao castelo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 723 |
Et fezeo alçar rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 752 |
Et alçarõsse muytos mouros en hũa pena muyto alta, et coydarõ y a escapar; et, os cristãos chegando aa pena, leixouse caer conos mouros, et morrerõ y todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 759 |
Conta a estoria que alçarõ por rrey seu fillo dõ Enrrique, que era moço de doze ãnos, ena cidade de Burgos; et rreynou dous ãnos et dez meses et meyo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Et aly tomarõ uoz cõno jnfante et reçeberõno por senor et alçarõno rey sub hũu olmo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 771 |
Et alçarõno y por rey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 775 |
Et os outros alçarõsse ao castello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 788 |
Et, quando virõ os mouros com̃o enviaua vianda aa oste, alçarõsse contra el polo matar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 788 |
Et os mouros forõ enpos elle et acalçarõno ena pena, ante que se acollesse aa pena, et matarõno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 788 |
Et, quando esto virom os mouros da vila et os de Anduiar, alçarõsse; et os de Anduiar conbaterõ o alcaçer que tijnã os cristãos, mays nõno poderõ tomar per nẽhũa guisa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 791 |
Et elles, cõ muy grã coyta do mal que lles faziam os almohades, alçarõsse cõ aquel mouro et rreçeberõno por senor en terra de Murça et en outros lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 793 |
Et envioulle dizer a rreyna sua madre que sse veesse et que nõ fezesse ende al; et que fosse entrar o rreyno de Leõ, ca os galegos queriam alçar rrey seu yrmão, o jnfante dom Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 798 |
Et forõ contra Cordoua, queymando et destroyndo et acollendo ontre si quanto acalçar podiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 822 |
Et, se agora nos acalçar a morte, uerranos cõ grande onra, et seernos a onrra[da et] cõ boa fama, fazendo dereyto et lealdad[e], o que todo om̃e bõo deue fazer; et, poys que tã pouca he a vida deste mũdo, por medo da morte nõ deuemos leixar perder tã nobre cousa com̃o he a pena de Martos, et que seia catiua a condessa et as donas; et, se uos a ysto acordades, se nõ de todos me espeço et quero yr conprir o que dixe et fazer muyto dereyto ata a morte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 833 |
Mays, desque el rrey dõ Fernando foy chegado, nõ llis ficou cousa nẽhũa en pee de quanto fora das paredes acalçar pode: torres nẽ aruores nẽ cousa que enfesta fosse, que todo nõ fosse astragado a sollo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 868 |
Et os cristãos recudirõ cõ elles ata çerca das portas, et matarõ y vijte caualeyros, ca mays nõ huuarõ acalçar fora. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 877 |
Os mouros, que os virõ, leixarõ os carneyros et começaronse a acoller cada hũu per hu pode; mays os cristãos começarõnos fortemẽte a seguir et d ' acalçar et de os castigar, asi que os mays delles ficarõ y; et ficarã mays, se os outros tã arebatadamente nõ huuyarã seir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 879 |
Et el entende[ndo]o en seus maos ueiayros que faziã, huuyouse acoller a hũu caualo et poso esporas et seyusse, et os outros cõ elle; mays hũu caualeyro que nõ huuyou seyr acalçarono et todo o fezerõ peças. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et, quando fforon cobrando a terra, alçarõ rrey de seu linagẽ et este rrey ouuo nume Çidus et ffuy cristão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et poys acordarõse as gẽtes et alçarõno por rrey et ffuy boo rrey et leal et todolos cristãos que erã ẽnas mõtanas ajũtarõse a el et gerrearõ os mouros et ffezo muytas batallas cõ elles et uẽçeoos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et alçarõ a este dom Affonso por rrey, por quanto era ssua moller, ffilla del rrey dom Pay. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et poys acordarõse as gentes et alçarõ dous juyzes que julgassen toda a terra, et estes dous juyzes a hũ disserõ Nuno Rrassoyra et ao outro Laym Caluo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 40 |
Et as agoas alçarõ aarca, et trouxerõna as ondas sobre toda a terra, et andaua ella nadando adesuso cõmo naue ẽno alto mar. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Os outros dous lynagés de Sem et de Jafet, quando aquelo virõ fazer aos de Cam, temerõse de séér asoberueados delles, por duas rrazões: aprimeyra por que erã moytos os de Cam, a segunda por la soberuea de Nẽprot; et ouverõ seus acordos et fezerõ outrosy seus rreys queos touessem adereyto et os defendessem; et alçarõ os de Sem por seu rrey a Jectam, et os de Jafet a Susenem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 90 |
De cõmo os omẽs buscarõ primeyramente arte pera fazer tendas et se calçarom. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 116 |
Ca nõ aviã ajnda rreynos apartados, nẽ rreys deles, nẽ gentes apartadas sobre sy cõ algũus outros prinçepes, ou caualeyros, ou [senores] por sy quese alçassem et se leuãtassem cõtra el, et lle dessem guerra, et lle cõtradisessem; ca de aquel Jeutam et de Susenem, que vos disemos queos [alçarã] por rreys sobre sy as [compañas] de Sem et as de Jafet quando desçenderõ dos mõtes de Armenja et ẽno cãpo de Senáár, non achamos que foy deles despoys nẽ onde forõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 134 |
Diz [Ovjdio] ẽno primeyro libro do seu Libro mayor que os gigantes cõmo [erã] moy grandes de corpos et de corações, que ouverõ envidia et despeyto dos seus deus, queos nõ preçauã tanto cõmo elles queriã, et pensarõ cõmo se poderiam vengar deles, et diz que segundo que [eram] moy valentes que tomarõ os mõtes aas mãos, et que aviam ja posto omõte Essa sobre omõte Pelyo, et ao mõte Oleripo sobre omonte Ossa, cõmo faziam os outros dos ladrillos segundo a Biblia diz queo faziam pera [sobyr] por aly aos çeos. et aqueles seus deus deytarlos fora et elles rreynar y; et os deus quando virõ que de aquela maneyra alçariam torre de loucura ao çeo, et que se daria a cousa a mal cõmo os gigãtes queriam, vierom ante queo feyto se acabasse et desbaratarõlles todo quanto aviã feyto et obrado, et desboluerõ todo omõte de sobre ho outro monte, et derribarõlles toda a obra et achãarõna em maneyra que toda afezerõ ygoal cõ aoutra terra, et [quaerom] os gigantes todos que estauã em çima labrando agrande pressa, et quaerom todos em terra et morrerõ que nõ ficou nẽgũ viuo, et sayo deles o sangre, et espargiosse porla terra, et andaua bolindo cõmo viuo et envolujasse ẽno poluo da terra; et diz [Ovjdio] que aquel sangre tomou corpos aly da terra, et viuerõ aqueles corpos et forõ gigantes cõmo erã de primo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 154 |
Andados oyto ãnos de Abraã et çinquoéénta do rreynado del rrey Nyno, despoys que este rrey ouvo feytas suas noblezas ẽna çidade de [Nynyue], et ordenados et postos em rrecado os rreynos de Assiria et de Babilonya, et aperçebeosse et tomou sua [cõpaña] et tornousse outra vez sobre açidade de Bautra, [a] Zoroastres, que era Cam fillo de Noe et padre de Cus, et avóó de Nẽprot, et visavóó de Belo, et seu trasavóó, cõmo avemos contado, et aperçebeosse Zoroastres et sayo ael et lidarõ, et dizẽ Eusebio et meestre Godofre que [rrey] Nyno vençeo aZoroastres et quelle tomou orreyno; mays Paulo [Orosyo] conta ẽno quarto capitolo do primeyro libro que rrey Nyno matou aZoroastres ẽna fazenda, et diz quea cavalaria dos naturaes et [os] outros da terra quese collerom aaçidade et alçarõse et ençarrarõse moy bem em ella, et [toverõ bem] suas torres et defenderõ seu muro et toda açerca da çidade, et nõ se quiserom dar arrey Nyno por nẽgua pleytesya. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 187 |
Leuãtaste tu de medio do eyxe do firmamẽto, et ousas et atreveste de alçar as tuas agoas sobre as rribeyras contra o Caneyro quando el he ẽno mayor poder do seu ardor, et vas te contra oçirco dereyto cõ tuas agoas et oteu cosso da consigo em medio d o Carro; et torçendo daly vẽes aouçidente, et daly tornaste aouriente. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 192 |
Et estes esteuerõ doze ãnos su oseu señorio et peytarom em paz et em saluo apostura que aviã adar: et ao trezeno ãno alçarõse contra eles et nõ lles quiserõ dar nada. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 243 |
Em esta sazom outrosi, segũdo conta aestoria do Egipto et outros cõ ella, mandou Nẽprot fazer hũa arca por mẽestria que podese omẽ yr em ella, et fezo tomar quatro boyteres viuas, et mandou queas deytassem em lugar onde nõ comessem ata que ouvessem grande fame, et [despois] mandou trager carne et fazer grandes espetadas della et colegarlas sobrela arca em [hũus] fustes que meterã aly pera ello, et atarom aos quatro péés da arca quatro cordas; et entrou Nẽprot ẽna arca et desi atarõ aquelas cordas aos quatro pees das boyteres, acada hũa sua, et ellas quando virom acarne começarõ avoar arriba pera tomar acarne et alçarõ aarca, et forõ cõ ella leuãdoa ẽno ayre arriba, et el rrey em ella, et as boyteres com grande sabor que aviam de alcançar acarne que viam sobre sy, alçarõ tanto aarca que queriam ja chegar ao çirco da luna. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 245 |
Em Greçia ha sete terras moy grandes, segundo conta o Libro das prouỹçias do mundo, et hũa das mays nobles çidades que y avia ẽno tempo de Abraã era Argos; et era çidade de grãdes termynos et terras, et villas outras et castelos que avia su seu señorio, et os moradores della que alçarõ rrey de aquel rreyno foy hũ poderoso a [que] chamarom Ynaco. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 252 |
Et aeste pastor, tal et de tantas gardas de ollos cõmo oydes, dou [arreyña] Juno agardar aquela jovenca, et opastor [desque a] tomou gardoa, et onde quer que el estaua sempre cataua pera hu ella estaua, et sempre avia et atyña ante os ollos por donde quer que ella andasse; et leyxauaa paçer de dia et [despois] que se poyña o sol ençarrauaa et atauaa [perlo] pescoço, cõmo aboy: et ella paçia das follas das [aruores] et das eruas amargosas et de quaes quer que [acaesçiã], et bebia de quaes agoas podia aver aas vezes de rrio, aas vezes de lagõas estancas et limosas; et em lugar de bõo leyto enque ella soya jazer cõmo filla de rrey, jazia em terra, aas vezes em erua, aas vezes ẽno astrago puro; et áás vezes por fazer prazer aseu pastor que ouvesse merçede dela, et lle desse mellor ida, queria alçar os braços et alçauaos cõtra el et nõ os podia estender, et quando lle queria falar, emlugar de palaura [mudiaualle] cõmo vaca; et era desto moy maravillado opastor et entendeo oque era et cõmo andaua encantada, que ao seu soon meesmo avia medo et da sua voz espantaua sse. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 262 |
Et [despois] que Yo foy ẽno Egyto -cõmo forom ala os nosos padres da uella ley, Abraã, Ysaac et Jacob et seus fillos. et ajnda nosso Señor Ihesu [Cristo] -, et doeusse dela Jupiter, esto he [o] señor apartador, et rrogou aJuno et detouoa quea nõ penase mays; et Juno outorgou lle o que pedia, et Yo tanto se dou abõos costumes et se [partio] daly endeante dos máos que todos os [do] Egito quea alçarom por sua dééssa et mudarõlle aquel nome Yo, et chamarõ lle Ysis, do nome del [rrey] Ynaco seu padre, segundo conta Eusebio, et onrrarõna [moyto] por lo grande linage donde vyña. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 280 |
"Et diz Josefo em este lugar sobre aquesta rrazõ que verdade foy que Esau seruyo aJacob, et esto contesçeo quando terra de Ydumea, que era poblada dos de Esau, foy peyteyra aos de Jacob, mays diz outrosi que ẽno tẽpo enque Judas ficou por señor das cõpañas de Jacob, queselle alçarõ os de Ydumea et seyrõ de seu señorio et de sua premea, et nõ lle peytarõ nada. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 287 |
Andados seseẽta et seys ãnos de Jacob, et çẽto et víj́nte et seys de Ysáác, alçarõ em Tessalia rrey Tesalio, et rreynou ende. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 26 |
Et ẽna mañãa ya por los alcalçar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 30 |
Et des que colleu Media as rredeas ẽnas maãos et ouvo esto feyto, moueo as rredias de tal guisa que se alçarõ os [dragõos] cõ ella et cõ o carro moyto altamẽt. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 339 |
Et agora vaa se mal gyado, ca ja -mays nõ lle darã nada nẽ o alçarã por señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 341 |
Et o vento outrosy daua en ellas et fazia as alçar et premer, et puxaua as longe. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 366 |
Et por Anchises, fillo de [Neuculamus], [foron] os que vierõ de Troya moy onrrados et moy bẽ andantes, ca el fezo a seu yrmão Leodomatã alçar por rrey et rreynar ante que a si ca voõtade foy dos dioses que asi se fezese ¿para que uos farey longa rrazõ? nõ a õme que uos contar podese a bõdade destes anbos et nõ vos deuedes maravillar, ca os [omes] de bõo [lyñagẽ] asy fazẽ. |
[+] |
1350 |
LT [1]/ 41 |
Em esta parte diz o conto que poys se Don Lanzarote partira da donzela que lle trouxera as letras das nouas de Dom Tristan, que sse começou a yr depus o caualeyro da Saya Tallada, ca muyto lle tardaua de o acalçar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 239 |
Et sen nehũ espedimento foysse logo meter ẽna nao, et alçarõ suas uelas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 254 |
Et os que ficarẽ ẽnas naos, penssen de alçar assý moy toste as áncoras et as uelas, en gisa que, quando nós chegarmos et carregarmos as naos do rroubo que trouxermos, seiã logo moy alongadas perlo mar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 375 |
Et por ende, senores, uos rrogo que, en tal gisa a gardemos nós, que nũca ela per nós mj̃ge, ante traballemos de a enxalçar en quanto nós podermos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 438 |
Et os çiópedes nõ (nõ) an mays que hũ pe, et he atamaño o pe que jaz[en] aa soõbra del quando faz sesta, et pero corre[n] moyto cõ el, que ẽno mũdo nõ ha cousa que os possa acalçar, nẽ outra que lles possa fogir. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 517 |
Et todos en hũa uoz se acordarõ ẽno que Nóstor disera, et alçarõ outra uez a Agamanõ por señor et por prínçipe, a grand honrra, por cobdillo et por mayor de todos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et por ende te desafía de morte esta mĩa lança, et tu saberás oie, se te eu acalçar, que he así uerdade cõmo eu digo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 683 |
Et a terçer día forõ aa sepultura et en tres días nũca se descalçarõ, nẽ desuistirõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 687 |
Agora uaa el malgiado et ia mais lle nõ darã nada, nẽ o alçarã por señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 689 |
O uento outrosí daua en elas, et fazíaas alçar et premer, et puxáuaas longe, et fazía topar hũas cõ outras. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 713 |
Sabede que por nihũa maneyra nõ lles podemos escapar nẽ fogir, ca tãto forõ depús nós que nos acalçarõ muyto ag(u)ina; mais nós escapamos deles sen dãno, per espirimentos et per arte. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 724 |
Poys que Pirio ouuo suas naues ben acabadas et bẽ aparelladas de quanto mester auíã, logo, sem mays tardar, entrarõ ẽno mar et mandarõ alçar as uergas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 735 |
Et el fezo a seu yrmão Leodromata alçar por rrey et rreynar ante que a sy, ca uoontade fuy dos dioses que así se fezese. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 59 |
Et deuenno tanger por todos llos nenbros estremadamente nos péés. Et deuen llos aa myude alçar et batellos como See o quiserem ferrar. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 65 |
Ferrar se deue o Cauallo con ferraduras rredondas conuiniuylles as huñas, et deuen os canellos das ferraduras seer estreitos et lleues. Et quanto as ferraduras mais lligeiras foren tanto o Cauallo alçara os pees mais lligeiramente. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 67 |
Et deuenlle encurtar no pollegar a rredeea destra, et tẽẽr a seestra mais curta porque o Cauallo Naturalmente tira mais ao seestro bollindolle con o freẽo mais rrigiamente digo que deuen tornar trager por aradas et por llugarres chaãos para fillar y vuso dalçar mais leuemente et mais fremosamente porllo vso de cada dia as coixas et os pees: |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 67 |
et esto mesmo poden fazer de rrazon, se vsaren cauallgar en el por toios ou por llugares asperos a esto semellauijs, ven o Cauallo vsado a saltar et andar porllos llugares sobreditos, alçara as coixas et os pees mais apostamente pollos outros llugares; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 121 |
esta door uen da sobeieduen de maaos homores et aas uezes de fryo uello et aas uezes porllo gran peso posto amyude et sem preuisom sobre llo espinaço et por Razon de tal door adur se pode alçar o Cauallo sobre lla parte pustrumeira nen lleuar aas coixas. Et a esta enfirmidade chama mal ferruto. |
[+] |