logo usc Corpus Xelmírez - Resultados da consulta

Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval

Resultados da pescuda


Os resultados das buscas efectuadas no Corpus Xelmírez poden ser usados con fins educacionais e de investigación, sempre que se mencione a fonte. Se desexa consultar a referencia e o contexto dun exemplo, calque no símbolo [+] na cela da dereita. Para se referir ao corpus como un todo, cite: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval - http://sli.uvigo.gal/xelmirez/. Se desexa realizar outra pescuda no Corpus Xelmírez, pode calcar aquí.
Está a procurar contextos do uso de anda nos textos históricos do Corpus Xelmírez.

Por cuestións de dereitos de autor, lamentamos non poder amosar todos os resultados desta busca. A mostra está limitada aos 1500 primeiros exemplos atopados no corpus.

1200 FX III, 5/ 703, col. a Se aquel que descobre el furto, lo sopo que non se fezera, se de su uoluntade lo descobrio , non deue auer ninguna pena , nin deue demandar otro gualardon porque ó demostra ca abundar le deue que salga sin pena . [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a Se algun mata el ladron que anda de noyte. [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a Aquel que demanda a cosa de furto deue dizer al iuyz o que demanda en ascuso e que demostre por sinales o que perdio, porque sepa ome a uerdade si la cousa ha tales sinales como el diz, o se es aquelo lo que perdió . [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a azotes ; e por ende el seruo non deue ninguna pena porque lo fez por mandado del senor. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Et si non ouuer tanto en su bona aquel que furto el scripto quanto fizo dano a aquel cuio era lo scripto, aquel que furto ou corropio el scripto sea seruo con toda su bona da quel cuio era lo scripto; et demays de la quarta parte de toda su bona que mandamos de suso que deue perder, deue a auer as tres partes aquel cuio era lo scripto et á outra parte deue a auer el rey, que faga dela o que quiser. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Se for seruo aieno el que furto lo scripto o que lo corrompio o que los ascondeo, sea seruo daquel cuio era lo scripto; et se o faz por mandado de sou senor, el senor peche el dano todo por el. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Otro si mandamos guardar de los que furtan o corrupen ou ascondem mandas aienas ou otros scriptos por fazer alguna gananza o por fazer ende dano a aqueles cuios eram, estos atales sean dichos falssos; et tal pena receban et tal dano, qual es dycho de suso segundo a persona de cada uno , se for uil o de gran guysa. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b De los que falso mandado leua o falsas letras sub nombre de rey o de iudiz. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Quem mostra falso scripto o falsas leteras ou falso mandado del rey non lo sabendo, non deue seer tenudo por falso; se poder mostrar aquel quegelo dio , mostrelo et aquel deue recebir a pena que es de suso dicha que deuem auer os que fazen falsos scriptos. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b De los que falsam la manda del uiuo contra sua uoluntade . [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Quem falsa a manda del ome uiuo o falsare scripto dordenamento de las cosas del uiuo, o manifestar la manda del ome uiuo contra su uoluntade, sea iulgado como falso. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b De los que encobren la manda del muerto o que la falsam. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Todo ome que encobre manda de morto, o que la falsa, o faz alguna falsidat en ela, toda la gananza que deue auer daquel scripto, perdala , et ganenla aquelos a quem faze el engano et sea deffamado por falso. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Por ende stabelescemos en esta lee que todo ome que deue á otro alguna cosa , et aquel que a deue faz scripto por engano que es tenudo dotras muchas; o se por uentura auenere que non faga ende scripto mas por otras paraulas enganosas mostra que es tenudo dotras debdas muchas; estos atales que fazen tales enganos sean deffamados et paguen a pena a aquellos que enganaron qual manda a lee dos falsos. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Gran poder á de mandar || o mar e todo -los ventos || a Madre daquel que fez || todo -los quatr ' elementos. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .LV. é como Santa Maria serviu pola monja que sse fora do mõesteiro e lle criou o Fillo que fezera alá andando. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .LXV. é como Santa Maria fez soltar o ome que andara gran tenpo escomungado. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.XXI. é como un cavaleiro fazia a guirlanda das rosas a Santa Maria. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.XLVI[I]. é como hũa moller pobre deu sa ovella a guardar a un ovelleiro, e quando ao trosquiar das ovellas vẽo a vella demandar a sua, e o ovelleiro disse que a comera o lobo, chamou Santa Maria de Rocamador, e a ovella bra[a]dou u lla tiin[n]a o ovellero asconduda, e disse: «ei -m ' acá, ei -[m ' acá].» [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XXVIII. é como un ome bõo avia un muu tolleito de todo -los pees; e [o] ome bõo mandava -o esfolar a un seu mançebo, e mentre que o mancebo se guisava, levantou -s ' o muu são e foi pera a egreja. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XXXII. é como un cavaleiro que andava a caça perdeu o açor, e quando viu que o non podia achar, levou un açor de çera a Vila -Sirga, e achó -o. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Os que bõa morte morren | e son quitos de pecados, || son con Deus e con sa Madr ' e | sempre fazen seus mandados. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XXXVI. é como hũa moller perigoou no mar, e tragia un Fillo pequeno nos braços ; e feze -a Santa Maria per çima das aguas andar de pe, assi como iria per un mui bon chão. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A Santa Madre daquele | que a pe sobelo mar || andou, gaannar del pode | por fazer y outr ' andar. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XLIII, é como ũus falcõeiros que andavan a caça estavan en coita de morte en hun regueiro, e chamaron Santa Maria de Vila -Sirga, e ela per sa merçee acorreu -lles. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Na malandança || noss ' amparança || e esperança || é Santa Maria. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Ben pode seguramente | demanda -lo que quiser || aa Virgen tod ' aquele | que en ela ben crever. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.LXXXIX. é como Santa Maria de Tocha guariu un lavrador que andava segando en dia de San Quirez, que se lle çerraron os punnos a[n]bos. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CCC.XIII. é da nave que andava en perigoo do mar, e os que andavan en ela chamaron Santa Maria de Vila -Sirga, e quedou a tormenta. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CCC.XXXIII. é como Santa Maria de Terena guariu un ome contreito que andava en carreta mais avia de .XV. anos. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CCCXC.VI. é como Santa Maria de Tocha guariu un lavrador que andava segando en dia de San Quirez, que se lle sarraron os punos ambos. [+]
1264 CSMr B/ 257 [Esta é como Santa Maria serviu pola monja que se fora do mõesteyro e lli criou o fillo que fezera alá andando.] [+]
1264 CSMr B/ 286 [[C]omo Santa Maria fez soltar o ome que andara gran tempo escomungado.] [+]
1264 CSMr B/ 444 [Esta é dun miragre do cavaleiro que fazía a guerlanda das rosas a Santa Maria.] [+]
1264 CSMr B/ 516 [Como hũa moller pobre deu sa ovella a guardar a un ovelleiro, e quando ao trosquiar das ovellas vẽo a vella demandar a sua e || o ovelleiro disse que a comera o lobo, chamou Santa Maria || de Rocamador, e a ovella braadou u [l]la tĩia o ovelleiro || asconduda e disse:] [+]
1264 CSMr B/ 698 [[C]omo hũu clerigo ena missa consomiu hũa aranna que lle caeu no calez, e andava -lle ontr ' o coiro e a carne viva, e fez Santa [Maria] que lle saysse pela unna.] [+]
1264 CSMr B/ 707 [Como un ome bõo avia un muu tolleito de todo -los pees, e o ome bõo mandava -o esfolar a un seu mancebo, e mentre que o mancebo se guisava, levantou -[s] ' o muu são e foi pera a eigreja.] [+]
1264 CSMr B/ 715 [Como un cavaleiro que andava a caça perdeu o açor, e quando viu que o non podia achar, levou ũu açor de cera a Vila -Sirga, e achó -o.] [+]
1264 CSMr B/ 725 [Como hũa moller perigoou no mar, e tragia un fillo pequeno nos braços; e feze -a Santa Maria per cima das aguas andar de pe, assi como yria per un mui bo chão.] [+]
1264 CSMr B/ 746 [Como ũus falcõeiros que andavan a caça estavan en coita de morte en un regueiro, e chamaron Santa Maria de Vila -Sirga, e ela por sa mercee acor[r]eu -lles.] [+]
1264 CSMr B/ 103 [Como Santa Maria de Tocha guariu un lavrador que andava segando en dia de San Quirez, que se lle çerraron os punos ambos.] [+]
1264 CSMr B/ 163 [Esta é da nave que andava en perigoo do mar, e os que andavan en ela chamaron Santa Maria de Vila -Sirga, e quedou logo a tormenta.] [+]
1264 CSMr B/ 211 [Como Santa Maria de Terena guariu ũu ome contreito que andava en carreta mais avia de .XV. anos.] [+]
1275 CPb 1/ 6 E porende dixo Aristoteles, que si los omes ouiessen entre si verdade(ra amistad,) non aurian menester Justicia, nin Alcaldes que los judgassen; porque aquella amistad le(s) farie complir e guardar aquello mismo que quiere e manda la justicia. [+]
1275 CPb 1/ 6 Prouecho grande e bien, viene a los omes de la amistad; de guisa que segund dixo Aristoteles, ningun ome que aya bondad en si, non quiere biuir en este mundo sin amigos; maguer que aia ontressi concordia e por ende disso aristotiles que sse os homees ouuessen ontressi uerdade non auerian mester justiça nen alcaydes que os julgassen por que a amizdade lle faria conplir e guardar aquelo meesmo que quer e manda justiça ley. [+]
1275 CPb 1/ 6 La primera es, que siempre deuen ser leales el vno al otro en sus corazones: e sobre esto dixo Tulio que el firmamiento, e el (cimiento de la amistad), es la buena fe, que ome ha a su amigo: (e) ningund amor non puede ser firme, en que fe non ha; porque cosa loca seria, e sin razon, demandar lealtad el un amigo al otro, si el non la ouiese en si. [+]
1275 CPb 1/ 6 Tres guardas deuen auer os amigos en si. porque a amizdade (de) entreles non se possa mudar. a premeyra he que sempre deuen seer leales hu hun ao outro en seus coraçoes e sobre esto disso talio que o firmamento e o (començo dos amigos) e a boa fe que o home a a seu amingo (ca) nehun amor non pode seer firme. se y non a (boa) fe. porque loca cousa seria e sen rrazon (de) demandar lealdade o hun amigo o outro. se el nola ouuesse en si. e sobresto dissso aristotiles que firme deue seer a uoentade do amigo. e non sse deue mouer. a creer nehua cousa creer ninguna cosa mala que digan de su amigo, que ha prouado de luengo tiempo, por leal, e por bueno. [+]
1275 CPb 1/ 6 (E) otrosi dixo Tulio, que quando al amigo viene alguna buena andança, o grande honrra, que de los bienes que se siguen dellas deue (fazer) parte a sus amigos. [+]
1275 CPb 1/ 6 (E) otros Sabios dixeron que de - como o faria por ssi meesmo. (ca) assi como disso sant augustino en la amizdade. non ha hun grado mays alto que o outro (e) sempre deue seer ygoal(mente) entrelos amigos. outrossi disso talio que quando o amingo uen algua boa andança ou grande onrra que dos bees que sse siguen dela deue (dar) parte a seus amigos. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 123 Pero ſe auijr non ſe poderem con os donos dellas uozes ſobre ſsou ſolario, podem auer a ujçeſſyma parte della demanda ſegundo que manda la léé uoſa. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Mays aquel a quem preguntedes reſponda por ſſy miiſmo abertamente, (porqu)e? en la ley por en conſentio que (lo)s auogados raconaſſem et demandaſſem pollos donoſ dellos preytos por que el iuyz podeſſe mays ayna entender et ſaber a uerdade, ſe (se) abſcondeſe por ellos . [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Titullo dos (uoçeeyroſ) perſoneyros Por que el uſo dellos perſoneyros es mucho prouecho , et es muyto meſter, que aquelles que non podem ou non querem ſéér preſentes a ffacer ſus demandas que am contra algunos ou a defenderse contra ſeus contendedores podenlo fazer perſoneyros tam bem en demandar como en defender. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Procurador es dito aquel que tracta los preytos o los faz agenos por mandado de seus donoſ. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Et podelo facer el dono del preyto por # su carta ou por ſeu mandado, pero que non ſeya preſente. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Et podelo facer para um preyto ſolo ou por muchos ou por um dia solo ou por muytos o por tempo aſinalado ou por todo el preyto, e ſu condiçom, aſſy como el dono del preyto dize: "fago méo perſoeyro a fuam ſe algũa couſa me quiſer demandar". [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Et ſe dixer: "fago meo personeyro a fuam para demandar atal cousa ſe naue ueniere franca ou couſa ſemelauel". [+]
1290 FD I, 2, 3/ 125 Todo ome pode ſéér penſoeyro en iuyzéo ou fora de ſua caſſa por mandado del rey, ſe non for daqueles que defende a léé et o dereyto. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 125 Outroſy ſe algum ſeu parente e iulgado para morte pode enfia -llo ou dar fiadores por elle et appellar et defender ſegundo como manda o dereyto. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 125 Outroſy ſe algum demanda seus parentes por ſeruidue pode ſeer perſoneyro tam bem en demandar como en defender por liurandade de ſeus parentes ſeruos. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 125 Léé Va Macar que e dito ena léé de suso, que aquel perſoneyro que tracta los preytos por mandado de ſeus donos, perſoas ſom çertas que podem ſéér perſoneyros por outre ſem ſeu mandado. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 125 Aſſy como padre por fillo, ou fillo por padre, ou por madre, ou yrmaos por yrmaos, ou oſ maridos por ſuas mulleres, ou oſ que ſom forros por aquelles ſenores que os aforam, ou ſe ſom companeyros eno preyto, ou comecarom o preyto de conſúú por demanda o por reſpoſta. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Lee VJ Se outra algua perſoa que non ſeyam deſtas que ſom ſobredictas quiſer demandar por outro non auendo nen mostrando mandado algum daquel por que demanda aſſy como por cartas ou por testes, non deue a ſéér reçebudo macar que deſſe fiador como sobredicto e. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Léé VIIJa Todo ome pode defender a outro que non ſeya preſente, macar que non demoſtre que a ſeu mandado, nen carta de perſoarya, ca prol e de todos comunalmente que os que non ſom preſentes poſſam ſéér defendudos pellos outros que llos queren defender aſſy commo ſobredicto e. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Léé JXa En todo llos preytos podem ſeer dados penſoeyros ſe non forem preytos cumunales; et preytos criminalles ſom aquelles todos por que algum e demandado ou acuſado por morte ou por pea alguna de ſeu corpo. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 En todo preyto de juiz ordenado deue á áuer tres perſoas: a penſoa do iuyz, e a penſoa do demandador, que e dicta en latim actor , e a penſoa do demandado que e dicto reus . [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Corteſia e e enſinamento que ſe algum a querella doutro ſobre alguna demanda que aya contra el, de o amoeſtar ante el que lla ſaye ou que lla enmenda et ſe o fazer non quiſer, deueſſe a querellar ao iuyz et rogarlle que o apraçe et que o faza uíjr a dereyto; et o iuyz deueo a façer, foras ende ſe aquel que deue ſséér apraçeado es de mayor dignidade ca el iuyz que gello deue aplazar. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Todo ome que e aplaçeado per ante el rey ſobre preyto alguno non deue ſéér apraçeado doutro menor, dementre que morar ena corte por raçon deſte enplaceamento; nen el marido nenlla muller dementre fecer ſuas uodas; nen aquelles que uam ſuterrar alguum de ſeus parentes ou de ſeus ſeruos ou de seus ſeruentes; nen pregoneyro nengum mentre uay pregonando por uillas ou por aldeas por mandado del rey, non deuem ſéér chamadoſ a iuyço. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 127 (Macar ante) deuem .................. ........................................................................... ...... ſua filla que ...... corpo por asperan... nono quiſer ................. mente que faza couſſa (tan desagu)iſſada podelle demandar en iuy(zo que quer) ſayr de ſou poder. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 127 Outroſy (se o padre non) quiſer dar gouerneo a ſeu fillo podelle demandar que llo de en juyço. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 127 Macar que os fillos non podem chamar a ſous padres a juyzo ſenon como sobredicto e, et bem podem os padres chamar ſous fillos ſobre todas demandas que contra eles ... demanda for ſobre mouel ou ſobre ...... (cons)trenger oſ fillos que fazan ...... (comprimen)to de dereyto. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 127 Se um yrmao for conſelleyro de morte doutro ſou yrmao non ſe pode eſcuſſar de qual acuſſamento (quer) que contra el faza por razon de yr(mandade) poys que foy en conſello de ſua. [+]
1290 FR I, 10/ 122 ... quer outro et del alzar (poſſa ſegir) a alzada por aquella perſoarya mijſma , et ſe la non quiſſer ſegir, fagao a ſaber ao dono da uoz, que uaa, ou que enuij outro perſoeyro ſegir aquella alzada; et ſe la non quiſſer ſegir ou lo non fezer a ſſaber ao dono da uoz, aya a pena que manda a llee. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Neum perſoeyro que ſeya dado en algun preyto, quer para demandar, quer para defender et para iuyzo tomar, non poſſa fazer nenguna auennencea, nen compoſtura en aquel preyto fora ende ſeo dono da uoz llo demandare nomeadamente na penſoarya. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Se aquel que for enpraceado ſobre alguna demanda que lle outro faga et non véér et enuiar ao praceo, et algum outro quiſſer reſponder por el, poſſao fazer dando bon recado, que el cumpra por el quanto for iulgado. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Et ſe o demandor non veér et enuiar outro nenguno, non poſſa demandar por el, macar que de recado que eſtara por ello ſe non for daquellos que ſon nomeados enna outra lee. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Ca en poder es do demandador de fazer ſua demanda a quen uir que he guiſado. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Se muytos am hum preyto de conſúú, quer en demandar quer en reſponder, dian todos hum penſoeyro, ca non he guiſſado que hum preyto ſe raçoe por muytos. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Outroſſy mandamos que aſſy como o dono da uoz quer gáánar por aquello que o penſoeyro gáána ou melorar en ſou preyto, aſy mandamos que ſofra o dano que por el uéér, ſe por ſua raçon o preyto le enpeorar. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Et ſe en uoz entrou ante que o dono da uoz moreſe, todo o que foy feyto por tal penſoarya uala, e poſa trager o preyto ata que llo tolla aquel a que pertééçe o preyto por raçon do morto, ſe o preyto for comezado por reſpoſta aſſy como manda a léé. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Mandamos que o que for ao praçeo sobre alguna demanda, quer de rayz, quer de mouele, et de poys quiſſer yr en romarya ou en oſte ou en outro lugar, leyxe por ſy penſoeyro que reſponda; et ſe o non fezer o allcayt do preyto faga contra el aſſy como manda a léé doſ que ſon apraceados et non queren fazer dereyto. [+]
1295 TC 1/ 3 Na era de oytocentos et çinquaenta et noue anos -et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Señor en oytocẽtos et xxtij; et a de Loys, enperador de Frãça, en onze; et a do bispo Eugenio papa en hũu ano; et a de Abede, rrey de Cordoua, en xjze anos; et a dos alarauez en CCos et xvjex - adiuntarõse os altos omes do rreyno et alcarõ rrey a este dõ Rramiro o primeyro. [+]
1295 TC 1/ 3 Et vĩjnã alli dous condes que andauã con el rrey; [+]
1295 TC 1/ 5 Andados dous anos del rreynado del rrey dom Ramiro -et foy isto ena era d ' oytoçẽtos et sateenta anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçentos et xxij ãnos -, asi com̃o conta a estoria, poys que os mouros souberõ que el rey dom Afonso o Casto, que era muy esforçado et muy forte et muy aventurado en batalas et os avia muyto apremados et quebrantados cõ lides et cõ correduras, que era morto et rreynaua en seu lugar el rey dõ Ramjro, coydando elles que el, como seria en sua noueza, que aueria medo, ca era o poder dos mouros muy grande en Espana, como oyredes adeant[e] na estoria, et que, auẽdolles medo, que daria o que lle demãdasẽ por razõ que le nõ desem guerra et que o leyxasem en paz; et enviarõle pidir que lles dese cada ano La donzelas das mays fillas dalgo, cõ que casasẽ, et outras La das outras do poboo, cõ que ouuesem outrosi seus solazes et seus deleytos; et estas çem donzelas que fosẽ todas uirgẽes et en cabello, asy como las dera el rey Mauragato en seu tẽpo, que fora ante dele. [+]
1295 TC 1/ 6 Et fezerõ todos assy como les era mandado do apostolo, et forõ logo entrar na fazenda et lidarõ conos mouros. [+]
1295 TC 1/ 8 Andados tres anos do rreynado deste rey dom Rramiro -et foy isto ẽna era de oytocentos et lxxj ãno; et andaua estonçe o ano da encarnaçõ en oytoçentos et xxxtaiijes; et a do enperio de Loys, enperador de Rroma et rey de França, en xij -, conta a estoria que chamou entõçe el rrey dom Ramiro os bispos et os abbades que forã cõ elle en aquella batalla que ouverã con os mouros, et ouue seu cõsello cõ elles. [+]
1295 TC 1/ 10 Et quando moreu el rrey dom Afonso, seu tio deste rey dõ Rramiro, [et] nõ leyxou fillo herdeyro et alçarom rey a dom Rramiro, yrmão deste jnfan[te] Garçia, por grãde amor que auia dese jnfante Garçia seu yrmão -amauao tãto como fillo ou mays - (et) deule soltura que andase per todo o reyno et tomase et comese et fezese todalas cousas como el. [+]
1295 TC 1/ 11 Agora leyxa a estoria as crischandades del rey dom Rramiro et torna a contar de Auderahme, rrey de Cordoua, et dos outros mouros. [+]
1295 TC 1/ 11 Andado o terceyro ãno do rreynado del rey dom Rramiro arribarõse a Lisbõa La et quatro n[a]ues et Laviijo galeas. [+]
1295 TC 1/ 13 Andados quatro anos do rreynado deste rey dom Rramiro -et foy isto ena era de oytoçẽtos anos et lxxaij; et andaua entõce o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xxtiijos; et [o] d[e Loys], enperador de Rroma et rrey de Frãça, en xiiijze -, chegarõ a foro de Galliza, cõ muytas naues, os normães, hũa gente muy crua. [+]
1295 TC 1/ 13 Et assy foy alj bem andant[e] el rey dom Rramiro que os uẽçeu et os desbaratou. [+]
1295 TC 1/ 15 Andados quatro anos do reynado del rey dom Rramiro, começ[o]u a fazer hũa jgleia de pedra marmor abouedada cõ arcos, aa onrra de Sancta Maria, eno mont[e] Naurãcio, que e a vna legoa de Ovedo. [+]
1295 TC 1/ 16 Andados vj [anos] do reynado deste rey dom Rramiro - [+]
1295 TC 1/ 16 Et o primeyro ano de seu rreynado foy na era de oytoçẽtos LXXaV anos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et xxvj anos; et a de Loys, enperador de Rroma et rrey de Frãça, en xvij; et a de Gregorio papa en Ve; et a de Auderame, rey de Cordoua, en xvij; et a dos alaraues en ccos xxxta viijto. [+]
1295 TC 1/ 16 Et el, poys que isto o[u]ue feyto en Gascona, vĩjndose della, chegoule mandado en como hũa, muy grãde oste saya de terra de mouros et uĩjna contra el. [+]
1295 TC 1/ 17 Andado o primeyro ano do rreynado del rey dõ Ordono, fezo Abderamẽ lousar et est[r]ar de pedra todas [as] cales de Cor doua, et traier per canos de plomo agoa da serra aa villa, de guissa que nacesse preto da misquita mayor et eno alcaçer et en outros logares pela çidade du via que conpria. [+]
1295 TC 1/ 19 Andados dous anos deste rey dõ Ordono -et foy esto na era de oytoçẽtos Lavj anos; et andaua o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et xxviijto - aquel Mahomat, rey de Cordoua, sayu cõ muy grã oste et uẽo sobre Tolledo, et çercoua et diribou a pont[e]. [+]
1295 TC 1/ 19 Andados tres anos do rreynado del rey dom Ordono, hũu cabedel dos mouros que fora do linagẽ dos godos, a que chamauã [en] arauygo Muça Abencaçim, alcouse contra Mahomat, aquel rey de Cord[o]ua, et tolleule muytas çidades, hũas per força, outras per engano. [+]
1295 TC 1/ 19 Et quando Carllos, fillo do enperador Loys de Rroma, que era endeantado de Frãça, vio que sem grã custa et sen grã gerra nõ podia yr contra Muça nẽ uedarlle o que lle fezo et aquelles malles que pellas gentes et pella terra andaua fazendo, envioulle(s) muytos dineyros et grande auer que lle nõ astragasse a terra. [+]
1295 TC 1/ 19 Et este Muça, quando se vio tam bẽ andant[e] cõ tãtas batalas que auja vençudas, mandou aos seus que lle chamasem o terceyro rey d ' Espana. [+]
1295 TC 1/ 19 Et, isto liurado alj desta guisa, el rrey dom Ordono tornouse para sua terra rrico et onrrado et alegre et bem andant[e]. [+]
1295 TC 1/ 21 Andados quatro anos do rreynado deste rey dom Ordono -et foy isto na era de oytoçẽtos et LXa et noue anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et XXXa -, Lopo, [o] que disemos que era fillo de Muça, que era endeantado de Tolledo, quãdo oyo dizer aquel mal que acaecera a seu padre, foyse para el rrey dõ Ordono, cuyo vassallo era, et alla foy sempre mentre uiueu. [+]
1295 TC 1/ 22 Andados IX anos do rreynado deste rey dom Ordono -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et LXXa et iij anos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et XXXtaVe -, arribarõ a Espana, a Algazira, hũa flota de gente de narmenes, en que aujã LXa naues bẽ bastidas et grandes desa gente et do que auiã mester. [+]
1295 TC 1/ 22 Et aquella Algazira, Traslada por sobrenume, e ende as mar[i]smas d ' Espana, en terra da Andaluzia. [+]
1295 TC 1/ 23 Andados X anos deste rey dom Ordoño -et foy na era d ' oytoçẽtos lxxiiijo ãnos -, enferm[o]u el rrey dos pees, dũa enfirmidad[e] que dizẽ na fisica podroga. [+]
1295 TC 1/ 24 Na era d ' oytoçẽtos et LXXaVe anos -et andaua entõçe o ano da encarnacom do Señor en oytoçẽtos et XXXtavije anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma, en hũu; et a de Mafomat, rrey de Cordoua, en xj; et a dos alaraues en CCXLa et oyto -, finado el rrey dõ Ordono et enterrado, ajuntarõse os altos homees et boos do rreynado et reçeberõ o jnfãte dom Affonso, fillo del rey dõ Ordoño, et alcarõno por rrey de Leõ. [+]
1295 TC 1/ 25 Andado o primeyro ano do rreynado del rey dom Affonso, Mahomat, rrey de Cordoua, sacou muy grand ' oste et foy contra os nauarros et deytouse sobre Panpellona. [+]
1295 TC 1/ 27 E el andando cont[ende]ndo [en] esto, hũu fillo dalgo a que diziã Fruella Vermundez -[et] era home de maa parte et ome de nemjga. [+]
1295 TC 1/ 29 Andados dous ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de oytoçẽtos lxxavj ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xxxviijto anos - en este ano sobredito uẽo (vẽo) a desora et sem sospeyta hũa grãde oste de mouros a Leom, et tragiam cõsigo dous cabedees, et diziam a hũu Ymudar et ao outro Arcanaçer. [+]
1295 TC 1/ 29 Et el rey dom Afonso, chegandole mandado da vĩjn[d]a da oste daquelles mourros, enviou per toda a terra seus mandadeyros que fossem ajuntados logo alj cõ elle todos aquelles que armas podessem tomar, et o mellor armados que podesem. [+]
1295 TC 1/ 29 Et el rrey dom Affonso, avendo muy grã curaçom de lidar conos mourros et auer com elles gerra, poys que auja bõ[a] andança et ajuda que llj Deus daua, et catãdo o mays agissado para conprir sua voentade en esto, pos sua amizade cõnos prouinciaes et conos nauarros. [+]
1295 TC 1/ 30 Andados tres anos do rreynado del rey dom Affonso, o Magno -et foy isto na era d ' oytoçentos lxxavije ãnos; et andaua o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçentos et XXXaIXe ãnos -, sacou este rey don Afonso grã oste de prou[ẽ]ciaes et de gascoes et de nauaros et foy cõ elles et entrou per terra de mouros, et quebrãtarõ et estragarõ a ferro et a ffogo toda a terra [que os mouros] tijn[ã] en Spana [et] suas fronteyras, cõ todo esto tollẽdolles os pãas et os vinos et os froytos. [+]
1295 TC 1/ 31 Andados iiijo ãnos do rreynado del rey dõ Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçentos LXXa IX anos; et andaua (et andaua) outrosi o ano da encarnaçõ do Señor en oytoçẽtos et xlaj; et a do enperio [de] Locario, enperadorn de Rroma, en çinquo -, este rey dom Affonso, estando en sua terra asesegado et ẽ paz, chegoulle mandado como tres rreys de Merida lle avi[ã] entrado na terra cõ gram oste et que ficarã suas tendas sobre Benauent[e]; et tijnana çercada. [+]
1295 TC 1/ 31 Et el rrey meteusse logo dentro na villa cõ aquelles poucos que aduzia, et enviou logo mandado per toda sua terra do que auja feyto et com̃o sse metera en Camora, et que llj acorressem. [+]
1295 TC 1/ 31 Et cõta aqui a estorja que, tam grande espanto aviã ia deste rrey dom Affonso os mouros, que per fforça lle ouverõ a enviar demandar tregoas et gãanarllas et poelas cõ el por hua gram sazõ, por muyto auer que llj peytarõ. [+]
1295 TC 1/ 33 Andados ssex ãnos do regnado del rrey dom Affonso, o Magno -et ffoy isto na era d ' oytoçẽtos et LXXXa ãnos -, el rrey dom Affonso estando en paz et assesegado, chegaronlle nouas de como era ẽna terra gran poder de mourros. [+]
1295 TC 1/ 34 Andados vije anos do rregnado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et lxxxaj ãno; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ [do Señor] en oytoçentos xliijes; et a de Locario, enperador de Rroma, en vije -, el rrey dom Affonso, coydando ia estar en paz, chegarõle nouas en como hũu alto omẽ de França, que auja nume Buysso, lle entrara cõ gram oste et que lle andaua estragãdo a terra et fazendo en ella quanto mal podia. [+]
1295 TC 1/ 34 Et, depoys que a batalla foy vençuda, vẽo logo Bernaldo beyiar a mão a el rrey dom Affonso et pidiulle merçee que llj mandasse dar seu padre que iazia presso. [+]
1295 TC 1/ 35 Andados viijto anos do rreynado deste rey dõ Affonso -esto foy na era d ' oytoçentos lxxxaij ãnos; et andaua entõçe o ano da encarnaç[õ] do Senor en oytoçẽtos et xliiij anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma, en oyto - este rey dom Affonso, polla festa de çinquoesma, fezo suas cortes en Leom, muy rricas et muyto onrradas. [+]
1295 TC 1/ 35 Et digouos que, se dalj adeante uos achar en todo meu rreyno, que eu uos mandarey deytar allj u uoso padre iaz, que llj tenades cõpana para senpre. [+]
1295 TC 1/ 35 Quãdo aquillo virõ tres rricos omes que andauã y na corte del rrey -huu auja nume Valasquo Mẽend[e]z et o outro auja nume Suer Ualasquez et o terceyro dom Nuno de Leom, et erã todos tres parẽtes muy chegados de Bernaldo - beyiarõ a mao a el rrey et espidironse logo del et foronse cõ Bernaldo, cõ grã cauallaria, para Saldana. [+]
1295 TC 1/ 38 Andados IX anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy esto ena era d ' oytoçẽtos LXXX et iij anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos LaVe anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma en IXe -os de Tolledo alçaronse outra uez contra Mahomat, rrey de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 38 Et deronlle arrafẽes, fazendo sua pustura cõ el que por senpre iamays fezesem seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 39 Andados X anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et ffoy isto na era d ' oytoçẽtos et oyteenta tres ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnacom do Senor en oytoçentos xlavj; et o enperio [de] Locario en X - et este ano Xo de seu rreynado ffez suas cortes en Salamãca. [+]
1295 TC 1/ 43 Andados xije anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy esto na era d ' oytoçẽtos et oyteenta et Vo anos; et andaua o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçetos et xlavije anos et foy isto en aquel dito ãno - quãdo os del rrey virõ o mal et o quebranto que lles vĩjna sempre de Bernaldo, diserõ a el rrey: - [+]
1295 TC 1/ 43 Et, poys que assi he, uaam a Bernaldo cõ mandado algũus caualleyros que me de as chaues do castello et que lle darey seu padre. [+]
1295 TC 1/ 43 Et elles entõ ouuerõ seu acordo et enviarõ dizer a el rrey en puridade, que era o que lles y mandaua ffazer. [+]
1295 TC 1/ 43 Et eno outro dia na manaa seyo de Paris Bernaldo et foy andar pella terra. [+]
1295 TC 1/ 43 Et começou a fazer muyto mal per todos[los] logares per u andaua. [+]
1295 TC 1/ 43 Et, andando dũa parte [et da outra] corrẽdo et rroubando quanto achaua, chegou aos portos d ' Aspa et pobrou y [a] ca(c)al que dizẽ de Iaca. [+]
1295 TC 1/ 43 Et, andando en isto, ou[u]o tres uezes batalla cõ [os] mouros, et sempre os vençia, et gaanou delles grãdes requezas ademays. [+]
1295 TC 1/ 47 Andados xiiije anos do rreynado del rey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et oyteenta vj ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ en oytoçẽtos et xlaviijo anos; et o inperio de Locario en xij - en este ano aqui dito dom Fruella, yrmao deste rey dom Affonso, ouve sua falla con os outros tres jrmãos, dom Nuno et dom Bernaldo et don Doario, et fallarõ de como matasem el rrey. [+]
1295 TC 1/ 49 Como Mahomat, rrey de Cordoua, anda[ua] pello vergel et do eyxedo que llj y deu hũu seu caualleyro [+]
1295 TC 1/ 49 Andados XXV anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, et ffoy [isto] na era d ' oytoçẽtos et noueenta ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnacom do Ssenor en oytoçentos laij ãnos; et [o] enperio de Loys en X - este ãno aqui dito tremeu todo España. [+]
1295 TC 1/ 49 Conta a estoria outrossi ante disto que, andando este Maffomat hũu dia per sua orta en hũu uergeu muy fremoso que auja y acerca do paaço, que disso hũu caualleyro daquelles que andauã cõ elle: - [+]
1295 TC 1/ 49 Et dellos xxvj anos ata os XXXta do rreynado deste rrey dom Affonso, o Magno, nõ achamos nẽhũa coussa graanda que a estoria pertẽesca, senõ que, nos XX et oyto anos deste rrey don Affonso, que morreu Nicholao papa et foy posto en seu logar Adriano, o segũdo; et forõ cõ el [çento et] iiijo apostoligos. [+]
1295 TC 1/ 51 Andados XXX anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy isto na era de noueçẽtos et iiijo ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xla vj anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en XV - esse ano foy el rrey don Affonso sobre Coynbra, que tĩjnã os mouros çercada, et desçercoua. [+]
1295 TC 1/ 51 Et cõquereu outras çidades muytas das que os mouros tĩjnã en Espana, de guissa que foy muy onrada et muy eyxalçada a cristandade a prazer de Deus. [+]
1295 TC 1/ 52 Andados xx[x]j ano do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy esto na era de noueçẽtos et Ve ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçom do Senor en oytoçetos xlavije; et o enperio de Locario en xvjes - en este ano Homar Abenhazõ, que era hũu dos mays altos omes que auja en Cordoua, alçousse contra el rrey Abdala, et alçarõse cõ el muytas gentes et muytos castellos, que som estes: [+]
1295 TC 1/ 53 Andados xxxaii anos do rreynado deste rey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era de noueçentos et sex anos, et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en [oyto]çentos et saseenta et oyto anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en xvije anos - en este ano sobredito sacou este rrey dom Affonso muy gran oste et foy contra Tolledo, ca sayam ia as tregoas que dissemos que lles dera. [+]
1295 TC 1/ 53 Et ontre todalas mellores doõas foy hũa crux muy grand[e] toda d ' ouro puro, chea de pedras preciosas, que el mandara fazer. [+]
1295 TC 1/ 55 Andados xxxa iijes anos do rreynado deste rey don Affonso, o Magno -et foy isto na era de nouecentos et sete anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et saseenta et noue ãnos; et o enperio de Loys en xviijto ãnos - en este ano pobrou el rrey don Affonso a cidade de Çamora, ca ante nõ era ben pobrada de gent[e] pollas guerras et pollo mal dos mouros. [+]
1295 TC 1/ 55 Et dellos xxx et iiijo anos ata [os] xxxa et vj do rreynado deste rrey dom Afonso, o Magno, nõ achamos nẽhũa cousa grãanda que a estorja pertẽesca, senom tãto que enos xx[x]v ãnos do rreynado deste rrey don Affonso, o Magno, que morreu o enperador Loys. [+]
1295 TC 1/ 55 Et el, sseendo mederoso, tal com̃o a lebre, mays ap[a]rellado para fugir ca nõ para lidar com seus eemjgos, andaua fugindo dũu cabo et do outro ante Loys, seu yrmão, que lle gerreaua. [+]
1295 TC 1/ 55 Et este Loys enviou rogar per seus mandadeyros a sseu tio, o enperador Carllos, que ouuesse paz cõ elles; mays o enperador nõno quisso fazer. [+]
1295 TC 1/ 57 Andados quarreenta et hũu ãno do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, -et ffoy isto ena era de noueçentos et XVe ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçom do Senor en oytoçentos et lxxta et vij; et o enperio de Carllos, enperador de Rroma, en quatro - en este ãno el rrey dom Affonso, seendo muy alegre, et au[endo] gram plazer de tantos bẽes como lle Deus avia feytos et fazia contra seus eemigos, (et) envioull[o] dizer ao apostoligo Joham per sua carta, com dous clerigos que lle enviou. [+]
1295 TC 1/ 57 Et disso[lle] outrossi Nostro Senor, quando alla en ssua payxom: rrogey por tj, que nom fallessca a tua ffe; et, quando tu fores conuertudo, confirma teus yrmãos"; et por (a)que(ll)a uossa fama bõa de uos, (o) bom rrey dom Affonsso, vẽo a nos et nos foy mostrada per uossa carta et per estes dous mandadeyros, Ssenoro et Desiderio, amoestamosuos da parte de Deus que persseueredes enos bẽes que tẽedes comecados, por tal que uos cobr[a] et uos acalçe a bẽeycom de Sam Pero et a nosa. [+]
1295 TC 1/ 57 Et uos, nosso ffillo muy amado, quando q[ue]r que o uosso mandado enviardes a nos ou algũ[ũ] da uossa terra de parte de Galiça, hu Deus posse a uos por g[o]uernador, rreçe(r)beruos emos por nosos ffillos muy debõament[e] et prazernos a muyto com uossos mandados. [+]
1295 TC 1/ 57 Et, por amor de Deus et por que o demandastes, outorgamos aa jgleia d ' Ovedo que seja bispado, et outorgamolle todallas coussas que os rreys et os outros cristiãos [lle] derom ata aqui dereytamente, et outrossy o que lle derem et offereçerem daqui adeant[e]. [+]
1295 TC 1/ 57 Et mandamos que o aja(m) firme et seguro para senpre. [+]
1295 TC 1/ 59 Et, por que entendemos que sodes deuoto aa nossa sancta jgleia, gradeçemosuollo muyto et rrogamos a Deus que uos auonde uossa força do uosso reyno sobre os vossos ẽemjgos, et que uos outorgue vençemento et garde uoso reyno, assi com̃o uos, nosso amado fillo, nos enviastes dizer et demandar per muytos rrogos. [+]
1295 TC 1/ 60 Andados xla et dous anos do rreynado deste rrey dom Affonso, o Magno, -et foy na era de ixe cẽtos et xvj ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos lxx et oyto; et o enperio de Carlos en Vo -en este ano, quando el rrey dom Affonso vio as cartas do papa, prouguelle muy de curaçõ et pos logo dia en que sse juntassem os rricos homẽes et os outros fillos dalgo et os bispos, [et] fezello a saber et aprazouos para seerẽ y aquelle dia para consagrar a jgleia de Santiago. [+]
1295 TC 1/ 61 Andados xla ij anos do rreynado deste rrey dom Affonso, o Magno, depoys a cabo d ' onze messes, ajuntaronsse de cabo ẽna cidade de Ovedo el rrey dom Affonso cõ sua moller et cõ seus ffillos et os bispos et os condes et os rricos homes de seu rreyno, et fezerõ conçello per outorgamento do papa Joham. [+]
1295 TC 1/ 62 Andados xla iijes ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de noueçẽtos et xvije anos; et andaua outrosi o ano da encarnacom do Senor en oytoçẽtos lxxta et ixe anos, et o enperio de Carlos, enperador de Rroma en vj - poys que el rrey dom Affonso ouve acabadas todas estas cousas que auemos ditas, sayo d ' Ovedo et uẽo a Camora et prendeu y a seu fillo, o jnfant[e] don Garçia, et meteuo en ferros et mãdoo deytar ẽno castello de Gazõ. [+]
1295 TC 1/ 63 Andados xla vj anos do rreynado del rrey dom Afonso, o Magno -et foy isto na era de noueçẽtos et xx anos, et andaua o ano da en[c]arnaçõ do Senor en ixe çẽtos et oyteenta et dous anos, et o enperio de Carlos en ixe -en este ano el rrey dom Afonso, o Magno, quando sse vyo aficado de seus fillos et de seus vassalos meesmos, en hũa uilla de Asturas que dizem Beydes, alj leyxou o rreyno et deuo a seu fillo dom Garçia, en esse logar meesmo, ante seus fillos et seus rricos omees; mays per força que de grado. [+]
1295 TC 1/ 64 Et foy o primeyro ãno de seu reynado ena era de noueçẽtos et xxj ãno; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ en oytoçẽtos et oyteenta et tres anos; et o enperio de Carlos, enperador de Rroma, en X; et o do papa Agapito en hũu; et o de Audala, rey de Cordoua, en XX, et [o] dos alaraues en CC et noueenta iiij. [+]
1295 TC 1/ 65 Andados iijes anos do rreynado del rey dom Garçia, acaeçeu que uẽo a Çamora et enfermou et morreu y. [+]
1295 TC 1/ 65 Na era de nouecentos xxviij anos -et andaua o ano da encarnacom do Senor en oytoçẽtos et oyteenta vjs anos; et o enperio de Armilfo en hũu; et o de Basilio papa en outro; et a dos alaraues en CC et noueenta et sete -, morto el rrey dom Garçia, fillo del rrey dom Afonso, o Magno, foy alçado rrey dom Ordono, seu yrmão deste rrey dom Garçia. [+]
1295 TC 1/ 67 Andados tres anos do rreynado del rey don Ordono, Abdalla, rrey de Cordoua, fazendo aos grãdes et aos pequenos ygualmente juyzo et justiça, morreu en Cordoua de sua morte et avendo ydade de quando naçera lxij anos. [+]
1295 TC 1/ 68 Andado(s) aquel terceyro ano do rreynado deste rrey dom Ordono, os mouros de Tallaueyra et os que ueerã de Cordoua en sua ajuda, que escaparã del rey dom Ordono quando uẽo sobre Tallaueyra, assi como disemos, veendosse maltreytos et muy apremados del rrey dom Ordono, enviarõ demãdar ajuda Abdarame, rrey de Cordoua, et Almotarab, rrey de Tunez. [+]
1295 TC 1/ 69 Andados iiij anos do rreynado deste rey dom Ordono, ena era de noueçẽtos et xxvij anos -et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et oyteenta et ix ãnos et (a) o enperio de Armalfo en quatro anos -, el rrey dom Ordono, nõ auendo sabor de sse dar a uagar nen auer folgança, ca tĩjna sse tẽpo perdesse que nũca o cobraria, (et) sacou sua oste muy grãde. [+]
1295 TC 1/ 69 Et dissi tornouse para sua terra de Leõ et deu grraças a Nostro Senor Deus por tãtas bõas andanças que lj dera contra mouros. [+]
1295 TC 1/ 71 Andados iiijo anos do rreynado del [rrey] don Ordoño, Auderame, rrey de Cordoua, doendosse muyto do estragamento de sua terra [et] da muyta gent[e] que auja perduda, sacou muy grã oste et [ueo y] el por si(r) a correr terra de cristiãus. [+]
1295 TC 1/ 71 Andados vj anos do rreynado deste rey don Ordono - [+]
1295 TC 1/ 71 [et] foy na era de noueçẽtos XX et noue ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta anos; et o enperio de Armilffo, enperador de Rroma, en vj - poys que Avderame foy en Cordo[u]a guissouse muy bem et apoderousse et sayu cõ muy grã oste ademays. [+]
1295 TC 1/ 71 Mays os cõdes nõno quiserõ fazer nẽ precaron nada seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 73 Andados vij anos do rreynado deste rrey don Ordoño -et foy na era de noueçẽtos et XXXta ãnos; et andaua o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et dous ãnos; et o enperio de Armilffo, enperador de Rroma, en vije -, (et) el rrey dom Ordoño, avendo grãde pessar da maa andança que ouvera contra os mouros, sacou sua oste muy grãde et ffoyse para terra de mouros. [+]
1295 TC 1/ 73 Et tãto foy el adeant[e] cõtra a çidade de Cordoua, que podera chegar a ela quanto seeria andadura dũu meyo dia. [+]
1295 TC 1/ 74 Andados viijo anos deste rey dõ Ordoño -et foy isto na era de noueçẽtos xxxta et hũu ano; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et tres; et o enperio d ' Armilffo, enperador de Rroma, en noue -, vẽo mandado a este rey dom Ordono, de parte del rey don Garçia de Nauarra, que ffosse contra sua terra destruyr as cidades que os mouros y tĩjnam, Nagara et Bitoyra. [+]
1295 TC 1/ 75 [Et] comecou a rreynar na era de noueçẽtos et xxxta et ijos anos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et iiijo; et o enperio d ' Armilfo, enperador de Rroma, en ixe; et a de Steuam papa en iiijo; et a de Abderame, rrey de Cordoua, en iiijo. [+]
1295 TC 1/ 80 Et começou de rreynar na era de IXe çẽtos et XXX et tres anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et iiijo; et o enperio de Armilfo, [enperador de Roma, en onze; et o do papa Farmosio] en hũu; et o de Auderame, rrey de Cordoua, en vije; et a dos alaraues en cccvj. [+]
1295 TC 1/ 81 Andados Vo anos do rreynado deste rey don Affonso -et foy isto na era de IXe çẽtos et xxxavij anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytocẽtos et noueenta et oyto; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en tres anos -, en este ãno el rrey don Affonso, o quinto, quiso escoller carreyra de penitẽçia, mays polla liueldade do curaçõ que por outra razõ nẽhũa de sanctidade. [+]
1295 TC 1/ 81 Et enviou logo mandado a seu yrmão don Rramiro, que era en Viseu, que vẽesse a elle, que se queria el partir do rreyno et dallo a el. [+]
1295 TC 1/ 82 Et começou o primevro ano de seu reynado en[a] era de IXe çẽtos et xxxij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta V; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en iiijo; et [o do] papa Johan en ij ãnos. [+]
1295 TC 1/ 82 Et, estando el en Çamora sacãdo sua oste et juntandoa para yrlles correr a terra, veeulle mandado com̃o don Affonso, seu jrmão, era saydo da ordem; ca, en uerdade, assi com̃o sse elle metera cõ leueldade en ella, assi sse sayra outrosi della cõ pouco siso, et forase a Leõ et alçarase y para cobrar o rreyno. [+]
1295 TC 1/ 83 Andado aquelle primeyro ãno do rreynado deste rey don Rramiro, mentre que el tĩjna cercado en Leõ don Affonso, seu jrmão, o mũge, ouverõ seu cõsello os rricos omes et os outros caualleyros de Castella de alcar por conde a Ffernã Gonçaluez, fillo de Gonçaluo Nunez, ca era ia a essa sazõ grã caualleyro, et de tomarlo por senor, ca o amauã muyto et preçauãno todos. [+]
1295 TC 1/ 83 Et o conde fezo esta oraçõ de toda sua voentade, et ouyo Deus todo o que lle demandaua. [+]
1295 TC 1/ 85 Andados dous anos do rreynado deste rey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et XLa ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en ixe çẽtos et dous anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en iiijo -, mentre este rey don Rramiro teue seu jrmão don Alffonso çercado en Leõ, assi como auemos dito, alcarõse[lle] en Asturas ( a) don Affonso et (a) don Ordono et (a) dom Rramiro, fillos del rrey don Fruella; et onrauã todos don Affonso, por que era mayor, et cõtauano por rrey. [+]
1295 TC 1/ 86 Andados tres ãnos do rreynado del rrey dõ Ramiro, sacou sua oste muy grãde et foy entrar pello rreyno de Tolledo; et cer[c]ou Madride et quebrantou os m(o)uros et ro[u]bou toda a villa et queymoua et leuou en muytos mouros catiuos. [+]
1295 TC 1/ 86 Depoys tornouse el rrey don Rramiro para Leõ cõ grãde onrra, et o conde Fernã Gonçaluez ficou en sua terra cõ grãde bõa andança. [+]
1295 TC 1/ 87 Andados iij anos do rreynado del rrey dõ Ramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xlij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et iiijo ãnos - (et) o conde Fernã Gonçaluez, auendo sabor de fazer seruiço a Deus et de gaanar prez et onrra, começou de guerrear conos mouros muy de rigeo, et foy cercar hũu castelo muy forte que a nume Caraço; et jazia en somo dũa serra muyto alta, que tijnã os mouros entõçe. [+]
1295 TC 1/ 88 Andados Vo anos do rreynado deste rrey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xliij ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et Vo anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en vije -, en este ãno que dito he Almãçor, que era o mays poderoso mouro que auja aquende o mar [so] Abderame, rrey de Cordoua, quando oyo dizer que o conde Fernã Gonçaluez lle auja tomado o castelo a que diziã Caraço, ouve ende muy grã pesar et teuese por maltreyto. [+]
1295 TC 1/ 90 Et uerteras muyto sangue de rreys et de grandes omes et a tua bõa andança sera tan grande, que per todo o mũdo se[r]a soada a ta cauallaria. [+]
1295 TC 1/ 95 Andados vj anos do rreynado del rrey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xlaiiij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos vj ãnos - sacou el rrey don Rramiro sua oste muy grãde et lleuou cõsigo Ffernã Gonçaluez, conde de Castella, et ffoy sobre Saragoça. [+]
1295 TC 1/ 96 Andados vj ãnos do rreynado del rey don Rramiro -et foy isto na era de ixe çẽtos [xl]v anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçom do Senor en ixe çẽtos vij ãnos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en viijo -vẽerom Abderame, rrey de Cordoua, et Abenohia, rrey de Sarragoça, cõ grãde oste a terra del rrey don Rramiro et chegarõ ata Saamãcas. [+]
1295 TC 1/ 97 Andados oyto ãnos do rreynado del rrey dom Rramiro -et foy isto na era de IXe çentos xlvj; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en IX çentos et [v]iijo ãnos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en IX ãnos - (et) enviou o conde Ffernan Gonçaluez suas cartas per todo Castella, que ffosen todos cõ el, caualleyros et peões, ata X dias. [+]
1295 TC 1/ 97 Senor, mandadeyro sõo do conde Ffernã Gonçaluez, et enviauos dizer que a grã querrella de uos, por que fezestes muyto mal en Castella grã tẽpo ha, en corrella duas vezes et tres no ãno. [+]
1295 TC 1/ 99 Et o conde auja grã sabor d ' acharsse cõ el rrey, et andauao buscando; et el rrey elle outrossi. [+]
1295 TC 1/ 100 Mays os caualeyros forõ despagados del, por que senpre aujã a andar armados et nũca os leyxaua folgar. [+]
1295 TC 1/ 100 Et diserõ que ffariã todos quanto el mandasse et teuesse por bem. [+]
1295 TC 1/ 100 Et andaua pellas azes dizẽdo: - [+]
1295 TC 1/ 103 Andados IXe ãnos do rreynado del rrey dom Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos xlvj ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe centos et IX ãnos; et o enperio de Cerrado, enperador de Rroma, en hũu - estando el rrey dom Rramiro en sua terra en paz et asesegado, hũu rrey mouro, que auja nume Açeyffa, entroulle ẽno rreyno cõ muy grã oste per rribeyra de Torrmes, et começou de po[br]ar ẽno rreyno dese rrey don Rramiro Salamãca, Ledesma, Rribas, Hañas, Alffondiga, Peña Guissanda et outros muytos castellos, cõ consintemento et cõ conssello de [dous] rricos homes desse rrey dom Rramiro -et hũu auja nume Fferrnã Gonçaluez et o outro Diego Nunez - que se alcarã et ajudauã (contra) aquel rrey mouro. [+]
1295 TC 1/ 105 Andados X anos do rreynado del rrey don Rramiro -et foy isto na era de IX çẽtos et xlviij anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et IX ãnos; et o enperio de Cerrado, enperador de Rroma, en dous - Almãçor, tẽendosse por muy mal quebrãtado por que o assi ouuer[a] vençud[o] o conde Ffernan Gonçaluez, pasou alende o mar a terra de Africa, et mandou predicar per toda a terra que veesen acorrer a el et aos mouros d ' España contra os cristãos. [+]
1295 TC 1/ 105 Et sobrelo que tragia ajuntou todollos mouros da Andaluzia; et, apoderado desta guisa, vẽe[u]sse para Castella, para estragar toda a terra et prender o conde Ffernã Gonçaluez. [+]
1295 TC 1/ 105 Leuate et vayte para tua conpana, ca Deus te a outorgado quanto lle demandasche. [+]
1295 TC 1/ 105 Et, amjgo, digoche eu o que me mandarom que che dissese, et desoy mays querom ' ir. [+]
1295 TC 1/ 105 Et a segunda aaz mandaa entrar de parte d ' ouçient[e] et en aquella aaz sseera Santiago. [+]
1295 TC 1/ 105 Et eu soo Sam Millã que che ueno cõ este mandado. [+]
1295 TC 1/ 105 Ca assi com̃o o ladrom que anda a furtar, uos apartades et andades et, pero que uos buscamos nõ uos podemos achar. [+]
1295 TC 1/ 108 Et, quando foy a manaa, forõ todos armados et muy bẽ guisados, et pararõ suas azes, assy com̃o lles auya mandado o conde. [+]
1295 TC 1/ 108 Et hũ rrey dos d ' Africa, que era muy ualent[e], andaua buscando o conde para lidar cõ elle hũu por outro. [+]
1295 TC 1/ 108 Et en todo esto o conde Fernã Gonçaluez andaua esforçãdo os seus et dizendollj: -Amigos et uassalos, seede boos et acordadeuos dos grandes tortos que nos faz Almãçor, et saquemos Castela da prema en que esta. [+]
1295 TC 1/ 111 O cõde Fernã Gonçaluez andaua ontre [os] mouros, ferĩdo et matando assy com̃o [se] fosse serpe rauyosa, et esforçando todauya os seus que fossem boos. [+]
1295 TC 1/ 111 Et o conde Fernã Gonçaluez, com̃o era muy esforçado caualeyro en armas, fazia enos mouros tã gram mortandade que nõ auya y nẽhũu que xe lli ousasse parar deante. [+]
1295 TC 1/ 111 Dom Gostios Gonçaluez de Salas, que era hũu dos cabedees daquela batalla, auya feycto hũu gram portelo ẽna az dos mouros et, andando el fazendo gram morteydade en elles, achousse cõ hũu mouro, rrey d ' Africa, que era muy esforçado et muy valent[e], et du sse acharõ [cobri]rõsse dos escudos, segũdo conta a estoria per latim, et forõsse ferir ambos hũu por outro. [+]
1295 TC 1/ 111 Et en aquel lugar meesmo, du iazia morto dom Gonçaluo Gostios, morreu outrosy hũ sobrino do conde, cõ que lidara hũu dos mellores mouro et mays esforçado caualeyro que y andaua, et matarõsse hũu por outro. [+]
1295 TC 1/ 111 Mays, quando o conde Fernan Gonçaluez soube que os mays altos omes daquela az erã mortos, [et] que os outros estauã muy arrequeixados et tristes, et que seriã muy agina desbaratados, se acorro nõ ouuesem, ouue ende muy gram pesar, tãto que nõ catou por al senõ por aguillar o caualo, et deusse a andar et meteusse pela mayor pressa dos mouros, que [non] douidou nada, et foylle acorrer, et achoos muy desbaratados, ca os ouuerã mortos ou presos, se el tã agina nõ chegara. [+]
1295 TC 1/ 111 O conde, andando ontre todas estas azes, muy brauo et muy forte en suas armas et en seus feytos, matãdo muytos delles ademays, ouuesse d ' achar cõ aquel rrey mouro d ' Africa, o que matara a dom Gostios. [+]
1295 TC 1/ 111 Et o conde, andando esto dizendo et querelando ontre sy a Deus et lidando en todo esto a grã poder, oyu hũa uoz que lle disso: - [+]
1295 TC 1/ 117 Andados xj ãnos do rreynado desse rrey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de (mil et) DCCCCXLta IX ãnos; et andaua outrosy entõ [o ano d]a encarnaçõ do Senor en DCCCC et xjze; et o [ẽ]perio do onrado enperador de Roma en iij -, e[n] aquel dicto ãno meteusse el rrey dom Ramiro a fazer obras de misericordia, per consello da rreyna dõna Tareyia, sua moller, aa que chamarõ ante dona Flerõtina, yrmaa de dom Garçia, o Temeroso, rrey de Nauarra. [+]
1295 TC 1/ 118 Andados xviiij ãnos do rreynado deste rrey dom Ramiro -et foy esto ẽna era de DCCCC et Lavij ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en DCCCC xviiij ãnos; et a do enperio d ' Enrique, enperador de Rroma, en quatro ãnos - e[n] este ãno sacou el rrey dõ Ramiro sua oste muy grande, et foy a (correr) terra de mouros correr hũu castelo, que antigamente auia nume Agoas, et e aquelle a que agora dizẽ Caualeyra, et he ẽna ribeyra do Teio, de iuso de Toledo. [+]
1295 TC 1/ 119 Et comecousse o primeyro ãno de seu rreynado ena era de DCCCC et lviijto ãnos; et andaua entõ o ano da encarnaçõ do Senor en DCCCCXXte; et o enperio de Enrique, enperador de Rroma, en Vco; et a de Johan papa en iiij ãnos; et a de Viderahme, rrey de Cordoua, en XXXta et dous; et a dos alaraues en cccxxj. [+]
1295 TC 1/ 121 Andados dous ãnos do rreynado del rey dom Ordoño - [+]
1295 TC 1/ 121 Andados quatro ãnos deste rrey dom Ordoño -et foy esto ẽna era de DCCCC et LXa ãnos; et andaua outrosy o ano da encarnaçõ do Senor en DCCCC et xxiij ãnos -, este ãno, guisando el rrey dom Ordoño sua oste muy grande para yr sobre o conde de Castela, Fernan Gonçaluez, por que sabi[a] que o conde auya sabor de meterllj buliço ẽno reyno, et yndo el para ala, enviou o conde algũus de seus rricos omes que lle dissessem que el aparellado estaua para o seu seruiço, ca nõ para o seu deseruiço, [et] que queria auer seu amor cõ el. [+]
1295 TC 1/ 122 Andados Vco ãnos do rreynado del rey dom Ordoño -et foy esto ẽna era de IX çentos et LXa et ij anos; et andaua outrosy entõ o ãno [da encarnaçõ] do Senor en IX çentos et xxiiij anos -, en este ãno sacou el rey dom Ordoño para yr sobre mouros muy grande oste, et assy lle acaeçeu que enfermou muy mal et dessa morreu en Çamora. [+]
1295 TC 1/ 123 Et o primeyro ãno de seu rreynado começousse ẽna era de IX centos et LXta et tres ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX centos et XXte et Vco ãnos; et o enperio [de] Enrique, emperador de Roma, en X; et a de Johan papa en X; et a de Loys, rey de Fr[ã]ça, en hũu; et a de Abderrahme, rey de Cordoua, [en XXX et VII; et a dos alaraues] en CCC et xxxavj. [+]
1295 TC 1/ 125 Andados dous ãnos do rreynado deste rey dom Sancho -et foy esto ẽna era de IX centos et lxiiij ãnos; et andaua outrosy entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et xxvj ãnos, et o enperio de Enrique, enperador de Roma, en xjze - -, (et) en aquel ãno este rey dom Sancho, poys que foy garido da gordura que auya en sy, veẽosse para sua terra cõ grande oste de mouros que llj deu Obderahme, cõ que cobrase o rreyno que [llj] aujã tollido. [+]
1295 TC 1/ 126 Andados tres ãnos do reynado deste rey dom Sancho, [o] dicto Gordo -et foy esto ẽna era de IX centos et LaXVCco ãnos; et ãdaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et xxvijte; et o emperio [de] Enrique, enperador de Roma, en xij - (et) este ãno enuiov el rey dom Sancho mãdado ao conde Fernã Gonçaluez que fazia suas cortes en Leom, et el que veesse logo a elas, ca todos seus altos omes erã ia y senõ elle, et que por el se detijnã. [+]
1295 TC 1/ 126 Et o conde enuiou logo seu mandado al rey de Nauarra, que llj enuiasse dizer du tijna por bem que se visem ambos. [+]
1295 TC 1/ 126 Et, Senor, se tu aco fosses, retart ' ia por ende; et eu bem coydo que nũca fiz cousa contra ti por que eu fosse desaiudado de ti, et moyro aqui de maa guisa, com̃o ome malandante. [+]
1295 TC 1/ 126 Os castelãos, quando souberõ que o conde era preso, forõ tã desconfortados et tã malandantes que per pouco nõ perderõ os sisos cõ o pesar que ende ouuerõ, et fezerõ tã gram doo per toda Castela que mayor nõ poderiã fazer. [+]
1295 TC 1/ 130 Andados quatro ãnos do reynado del rey dom Sancho -et foy esto ẽna era de IX çentos et Ltaxvj ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et XXte viijto anos; et o enperio d ' Enrique, enperador de Roma, en xiijze -, o conde Fernan Gonçaluez, iazendo ena priiom, era muy bem guardado de todolos nauarros, por que era sonado per toda a terra que el era o mellor caualeyro d ' armas que outro nẽhũu que fosse, et auiã todos sabor de o veer et de o conoçer. [+]
1295 TC 1/ 132 Et pois que a dona ouue contado ao conde com̃o lle a jnfante mandara, tornouse muy agiña cõ o mandado para ella, ca ouuo muy grã doo da lazeyra que sofria o conde. [+]
1295 TC 1/ 132 Ben uos digo, amjga, que me teño por mal[ã]dante et muyto me pesa de quanto mal el sofre; mays fio en Deus que aynda uerra sazõ que [o] eu veerey bem andante. [+]
1295 TC 1/ 132 Et por que o conde nõ podia andar polos ferros que tragia muy pesados, ouueo a jnfante de leuar aas costas hũa gram peça. [+]
1295 TC 1/ 132 Et andarõ assy toda a noyte ata en outro dia na manaa. [+]
1295 TC 1/ 134 Ca hũu arçipreste do castelo, ome mao et auol, foy aa caça et, el andando per aquel monte, caerõlle os podengos no rastro do conde et da jnfãte. [+]
1295 TC 1/ 134 Quando o conde lle oyu dizer cousa tã sem guisa, pesoulle mays que se lle dessem hũa gram lançada; et dissolle que demandaua cousa [muy] sem guisa et sem razõ, et que demandaua gram sol(i)dad[a] por pouco traballo. [+]
1295 TC 1/ 134 Et tomarõllj a mua et o açor, et meterõse ao camino et pensarõ d ' andar. [+]
1295 TC 1/ 136 Mays vaamolo buscar o conde, du quer que delle sabamos mandado. [+]
1295 TC 1/ 136 Outro dia ala alua mouerõ daly, et de guisa andarõ que, quando amaeçeu et foy dia claro, auyã ia anda(n)do hũa legoa. [+]
1295 TC 1/ 136 Et o conde outrosy vijna cõ sua dona muy lazerado et, quando uirõ os castelãos vijr contra sy, coydarõ que era algarada de mouros que andauã correndo et descobrindo a terra, et ouuerõ muy gram medo, et forõ en gram coyta, ca nõ souberõ que fazer, ca nõ vijã mõtana a deredor du sse podessem acoller et defender. [+]
1295 TC 1/ 136 Os castelãos a hũu cabo alançauã et quebrantauã os tauolados, et os outros tragiã armas et bufurdauã; et en outro cabo corriã touros, et os jograres outrosy faziã y o seu, (et) andando pela vila fazendo muytas alegrias. [+]
1295 TC 1/ 138 Andados Vo ãnos do rreynado deste rey dom Sancho -et foy esto ena era de noueçẽtos et LXaIX ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçetos et XX et IX; et o enperio (enperador) d ' Emrique, enperador de Roma, en xiiijze -, en esse ãno, estando o conde Fernan Gonçaluez asessegado en sua terra, veẽoullj a desora mandado com̃o vijna el rey dom Garçia de Nauarra cõ todo seu poder para tollerlle a terra. [+]
1295 TC 1/ 140 Andados vi(jte) ãnos do rreynado deste rey dõ Sancho -et foy esto ẽna era de noueçentos et saseenta ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et XXXta; et o enperio d ' Enrique en XV -, a condessa dona Sancha, auendo gram pesar do padre que era preso, falou cõnos castelãos, et dissolles assy: - [+]
1295 TC 1/ 142 Enpos esto el rey dom Sancho de Leõ enviou seus mandadeyros ao conde Fernã Gonçaluez a dizerlle de com̃o Auderrahme, rey de Cordoua, era entrado en sua terra cõ gram poder de mouros, et que lle rogau[a] muyto que [o] fosse ajudar. [+]
1295 TC 1/ 142 Et enviou seus mandadeyros [a el rey dom Sancho que lle rogaua que lle enuiasse seus marauedis. ] [+]
1295 TC 1/ 142 [Et el rey disse aos mandadeyros], quando ll[o]s demandarõ: - [+]
1295 TC 1/ 142 Os mandadeyros tornarõsse ao conde et disserõlle esta resposta del rey. [+]
1295 TC 1/ 145 Et o caualeyro foysse para el rey dom Garçia et dissollj assy com̃o mandara o conde. [+]
1295 TC 1/ 145 Tornousse o caualeyro ao conde cõ esta resposta, et cont[a]da sua mandaduria, enuiov logo o conde mandado, per toda terra de Castela, a dizerlles que fossem logo cõ elle caualeyros et peões. [+]
1295 TC 1/ 146 Andados viijto ãnos do reynado del rey dom Sancho de Leom -et foy esto ena era de noueçẽtos et lxaj ãno; et andaua entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçentos et xxxaj; et o enperio [de] Enrrique, enperador de Roma, en xvj - o conde Fernan Gonçaluez, poys que ouue vençudo el rey dom Garçia, com̃o auemos contado, et foy tornado a seu condado, chegoullj mandado [del rey de Leom] que lle fosse a cortes ou que lle leixasse seu condado. [+]
1295 TC 1/ 146 Pero, se todolos tortos que me avedes feyctos quiserdes enmendar, assy como mjña corte mandar, dade[me] muy boos fiadores a elo. [+]
1295 TC 1/ 146 Et uos dademe outrossy fiadores que me conprades meu auer, assy com̃o diz a carta, et eu outrosy daruos ey fiadores que uos enmende quantas querelas de mj̃ auedes, assy com̃o uossa corte mandar. [+]
1295 TC 1/ 150 Et por que o curaçõ do ome anda sempre bolindo et pensando arte ata que ache carreyra per hu possa conprir aquelo que a sabor, nõ queda et a forte cousa sse faz ligeyra de fazer desta guisa, ca o grande amor todalas cousas vençe; et os castelãos tã gram sabor auyã de sacar da priiõ a seu senor o conde, que seu curaç[õ] lles disso qual seria o mellor. [+]
1295 TC 1/ 150 A condessa enviou logo dizer al rey que lle rogaua muyto, com̃o a senor boo et mesurado, que mandasse sacar o conde (os conde) dos ferros, "et dizedelle que o caualo trauado nũca bem pode fazer fillos". [+]
1295 TC 1/ 155 Andados viijto ãnos daquel rey dõ Sancho de Leom -et foy esto ena era de noueçentos et lxxaij ãnos; et andaua entõ o ãno da encarnaçõ en noueçentos et xxte et ij ãnos; et o enperio [de] Enrrique, emperador de Rroma, en xviijto -, en esse ãno el rey dõ Sancho de Leom, con consello da rreyna dona Tareyia, sua moller, et de sua yrmaa, a jnfante dona Eluira, a mũia, enviou a dom Vallasco, o bispo de Leom, cõ peça de caualeyros [a] Abderrahme, rey de Cordoua, a firmar as pazes que ambos ouuerã et que lle enviasse o corpo de Sam Paayo que el marteyrara. [+]
1295 TC 1/ 155 Et, dem[ẽ]tre que os mandadeyros forõ a Cordoua, mandou el rey dom Sancho fazer hũu moesteyro en Leõ, en que coydaua a meter o corpo de Sã Paayo. [+]
1295 TC 1/ 156 Andados xj ãnos do reynado del rey dom Sancho de Leõ -et foy esto ẽna era de noueçentos et l[x]xiij ãnos - dem[ẽ]tre que os mandadeyros del rey dom Sancho de Leõ (de Leon) erã ydos a Cordoua, assy com̃o dissemos aqui ante desto, mouerõ os galegos ontre sy contendas et gresgos que erã a dãno del rey et da terra. [+]
1295 TC 1/ 156 Et poso logo en ela en essa ora por guarda(r) et por senor, que a mãteuesse com̃o el mandaua, hũu de sua conpana, que era de todos aquelles en que el mays fiaua. [+]
1295 TC 1/ 157 Conta a estoria adeante, yndosse c[heg]ando [o] acaba[ment]o deste rey, que andados xijze ãnos de seu rreynado, de quando el comerara a rreynar -esto foy ena [era] de noueçentos et lxxaiiij ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçentos xxxavj ãnos; et o emperador de Roma en iij -, hũu dom Gonçaluo, que era ome muy poderoso et com̃o señor de terra d ' Estremadura (et) do rreyno de Leõ, que iaz alẽ Doyro, quando uyu que el rey dõ Sancho de Leõ se chegara a essa Estremadura, diz que ajũtou seu poder muy grande por vijr contra el rey dõ Sancho, en aquel lugar meesmo d ' Estremadura de Leom. [+]
1295 TC 1/ 159 Et comecousse o primeyro ãno de seu rreynado ẽna [era] de noueçẽtos et oyteẽta et Vco ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçentos et xxxta et sete; et a do emperador de Rroma en iiij; et a del rey Obderrahme, rrey de Cordoua, en Xxxta Viijto. [+]
1295 TC 1/ 160 Et o conde, nõ teendo guisado de seyr a elles soo entõçe nõ podendo mays leixoos andar, fazendo o mal que podiã. [+]
1295 TC 1/ 160 Et os mouros, poys que sse virõ tã bẽ andantes contra o conde Fernan Gonçaluez et contra seus cristãos, leixarõ Castela et entrarõ per Leom. [+]
1295 TC 1/ 161 Enpos esto que dicto auemos, assy com̃o aveeo(m) segũdo cõta a estoria, que andados tres ãnos do rreynado del rey dom Ramiro -et foy esto ẽna [era] de noueçentos et lxxavij ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ en noueçentos et xxxaix ãnos; et a do emperador de Rroma en vj - assy acaeçeu que aquela gente dos nauarros, poys que ouuerõ corruda todo Galiza, et roubada toda a terra, et feycto a sua guisa quanto quiserõ, (et) querendosse ia elles tornar a seus nauios con grandes gaanças et muytos cristãos que leuauã catiuos para sse yr para suas terras, sayu a elles o conde Gõçaluo Sanchez, con gram poder, a prouar se poderia auer delles algũa vingãça do mal que lle fezerã ẽna terra aos cristãos. [+]
1295 TC 1/ 162 Et desta guisa se tornou bem andante o conde Fernan Gonçaluez desta vez a Burgos. [+]
1295 TC 1/ 162 Morreu este conde Fernan Gonçaluez de Castela ẽna era de nouecentos et LXXta et viij ãnos; et andaua outrosy entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çẽtos et XLta; et a do enperador de Rroma en vijte. [+]
1295 TC 1/ 163 Depoys que o conde tornou da fazenda, demandou [por] aquel caualeyro que tã bem andante fora en aquel [dia]. [+]
1295 TC 1/ 163 Et, quando o conde soube todo o feycto en com̃o auya passado, et uyu el et os outros que todallas feridas que lle os mouros der[ã a] aquel que por el andara ẽno cãpo, que todalas el tijna ẽno perponto et na loriga et no caualo, et souberõ que nõ fora y, (et souberõ et) entenderõ et conoçerõ que esto que per Deus ueera, et pela deuoçõ que aquel caualeyro auy[a] en el et nos sacrifiçios das missas, et [que] por esso quisera el enuyar a seu angeo en [sua] fegura que lidasse por el. [+]
1295 TC 1/ 166 Et andarõ tãto ata que cheg[aron] a aquela terra daquel condado, du moraua aquel conde et sua moller que leuara. [+]
1295 TC 1/ 166 Et osmou que para acabar aquela demanda en que andaua, que [lle] convijna d ' auer priuança et fal[a] cõ aquela dona Sancha, filla daquel conde. [+]
1295 TC 1/ 166 Et aquela sua madrasta metia muyto mal ontre (et) ela et seu padre, et queria ante seer morta ca uiuer aquela uida que uyuya, et [andaua] catãdo carreyra per hu seysse daquela prema de seu padre. [+]
1295 TC 1/ 166 Et disso en seu curaçõ: se aquel era ome fillo dalgo que aquel era tal com̃o sua senora mandara. [+]
1295 TC 1/ 166 Et o conde respondeu: -Amjga, por que me demandades? [+]
1295 TC 1/ 171 Andados xjze ãnos do rreynado daquel rey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de DCCCCos et LXXXta et tres ãnos - casou este rrey dõ Rramiro cõ hũa dõna que auya nume dõna Orraca. [+]
1295 TC 1/ 172 Andados xiije ãnos do rreynado deste rrey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de DCCCC et LXXXta et viijo ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et La; et a do emperio d ' Oto, enperador de Rroma, en xvije -, poys que aquelle Ysem ouue rreçebuda [a] onrra do rreynado, por que era aynda nino -ca, asy com̃o conta a estoria, nõ auya aynda de ydade de quando nacera mays de X ãnos et oyto meses -, derõlle [o]s mays poderos[o]s et os m[ays s]abios omes da corte por ajudador(es), cõ que mãteuesse o rreyno, hũu mouro muy esforçado et muy aguçoso et sabio, que auya nume Mahomat Hamyr, que o ajudasse aa m[ã]teer o rreyno et a defender[lo], et que fosse aas batallas por el. [+]
1295 TC 1/ 172 Et, quando Almãçor ya a terra de cristãos cõ sua oste, aquellas guardas que o auyã d ' aguardar a Yseem por mandado d ' Almãçor, assy o guardauã, quando caualgaua et y[a] folgar a sua orta et a seu uergeu, que ome do mũdo nõ ousaria falar con el en puridade, nẽ chamalo a vozes, nẽ fazerlle outro noio nẽhũu. [+]
1295 TC 1/ 172 Et fazendo esta uida atal, con suas molleres et con suas mãçebas, que lle fazia muyto ameude, per mandado d ' Almãçor, coydaua el et tijna que lle fazia en esto Almãçor muy gram seruiço; pero que llo el nõ fazia por al, senõ polo senorio que lle dera. [+]
1295 TC 1/ 172 Et trouxerõ preytisia cõ elle que sse fosse en paz sua carreyra para Andaluzia, et que lle desenbargari[ã] da neue o camjno, per hu podesse passar con sua oste mays ligeyramente. [+]
1295 TC 1/ 174 Andados (X) XXta ãnos do rreynado del rey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de noueçentos et IXXXX et iiij ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et lavj (et vj) ãnos; et o enperio d ' Oto en xxiiij -, os condes de Galiza, poys que nõ poderõ sofrer o mal que el rey dõ Rramiro lles fazia, alçarõ rey en Sanctiago a dõ Bermudo, fillo del rey dõ Ordono. [+]
1295 TC 1/ 175 Andados xxj ãno do rreynado deste rrey dõ Ramiro -et foy esto ẽna era de noueçẽtos LXXXXa et vijte ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en IX centos et xxxij; et o emperio d ' Oco, enperador de Rroma, en xxvj -, (et) assy acaesçeu en aquela sazõ que hũu alto ome natural da foz de Lara, [et] auya nume Rroy Valasquez, [que] casou outrosy cõ hũa dõna de muy gram guisa, et era natural de Buruẽna et prima coyrmaa do conde Garçia Fernandez, et diziãlle dõna Lanbra. [+]
1295 TC 1/ 175 Et uos que lle fossedes boo et o fezessedes per maneyra que elles valessem mays per uos, ca uossos sobrinos som et nõ am de fazer al senõ o que uos mandardes et teuerdes por bem. [+]
1295 TC 1/ 179 Poys que aquela contenda foy apaçificada et as vodas partidas, sayu de Burgos o conde Garçia Fernandez et foy andar pela terra. [+]
1295 TC 1/ 179 Et os jnfãtes, por lle fazer prazer a dõna Lambra, sua cunada, forõ andar a rribeyra caçando cõ seus açores. [+]
1295 TC 1/ 179 Amigas, nõ veedes com̃o anda Gonçaluo Gonçaluez en panos de liño? [+]
1295 TC 1/ 179 Et, asy com̃o aquel ome chegou, alçou aquel cogõbro et deu cõ el a Gonçaluo Gonçaluez ẽnos peytos, com̃o a sua senora mandara, et ensuzoo todo cõ[n]o sangue, et fogio. [+]
1295 TC 1/ 182 Enpos esto, poys que o conde Garçia Fernandez se tornou a Burgos de seu andar en que andara pela terra, (et) espediusse delle dom Rroy Ualasquez et dom Gonvçaluo Gosteez, et yamsse para a foz de Lara du tijnã suas molleres. [+]
1295 TC 1/ 182 Dõ Rrodrigo enuyou logo seu mandado a Gonçaluo Gosteez que ueesse en outro dia a veer[se] ambos, ca muyto tijna de falar cõ elle. [+]
1295 TC 1/ 187 A gente, quando o souberõ, forõ muy alegres cõnas nouas, por que dõ Rrodrigo era sempre bem andante, et os que cõ elle yã ẽnas ostes que fazia. [+]
1295 TC 1/ 189 Poys que os vijte jnfantes forõ partidos de Monõ Salido, andarõ tãto que chegarõ a Febres. [+]
1295 TC 1/ 191 En outro dia leuãtarõsse gram manaa et tãto andarõ en esse dia que chegarõ ao cãpo d ' Almenara. [+]
1295 TC 1/ 191 Et el auya enviado seu mãdado aos mouros que deytassẽ os gaandos fora a paçer et que seyssem elles todos outrosy [a] andar a cada parte per hu quisessẽ. [+]
1295 TC 1/ 191 Os jnfantes caualgarõ entõçe para yr fazer aquello que lles seu tio mandara, mays dissolles Moño Salido, seu amo: - [+]
1295 TC 1/ 195 Et elles tornarõsse entõ mao seu grado, segundo diz a estoria, ca bem vijã que trayçõ andaua y. [+]
1295 TC 1/ 202 Andados xvj ãnos do rreynado del rey dõ Rramiro -et foy esto ẽna era de noueçẽtos et LXXXa et IX ãnos; et andaua outrosy entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en DCCC et lxj ãno - andando este rrey dõ Rramiro en eixeco et en contenda cõ el rey dõ Bermudo, assy com̃o auedes oydo, enfermou el rey dom Rramiro de hũa enfermidade onde morreu. [+]
1295 TC 1/ 203 Et foy o primeyro ãno de seu Rreynado ẽna era de M ãnos, et andaua entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en DCCCC et lxij ãnos. [+]
1295 TC 1/ 203 Et en todo esso el rey auya mandado trager da mõtana hũu touro brauo que o matasse(m). [+]
1295 TC 1/ 207 Andados tres ãnos do rreynado deste rrey dõ Bermudo - [+]
1295 TC 1/ 207 [et foy esto] ẽna era de mil et dous ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxaiiij ãnos - assy acaesçeu que polos pecados deste rrey dõ Bermudo et do poboo cristiano que o Alagib dos mouros, [que] estaua en lugar de Yseem, rrey de Cordoua, que sse fezo chamar Almãçor; ca ata aqui, com̃o quer que o nos aiamos chamado suso ẽna estoria ante desto Almãçor, nõ llj cham[au]ã aynda assy os mouros, mays chama[uã]llj Alfagib. [+]
1295 TC 1/ 207 Quando os caualeyros d ' Almãçor esto virõ, pesoulles muyto por ende et, polo grande amor que auy[ã] cõ el et lle queriã todos bem, assy a gram caualaria dos condes et dos outros caualeyros cristãos que andauã cõ el com̃o os seus mouros derõ tornada aa batalla muy de curaçõ. [+]
1295 TC 1/ 210 Andados quatro ãnos do rreynado del rey dõ Bermudo -et foy esto ẽna era de mĩl et iij ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et LXaV -, en este ãno el rey dõ Bermudo era muy mal doente de hũa door a que os fi[si]cos et os outros sabedores das naturas chamã podroga, bem com̃o doẽça dos pees segũdo o lin[gu]agem de Castela. [+]
1295 TC 1/ 211 Andados Vco ãnos do rreynado del rrey dom Bermudo -et foy esto ẽna era [de mil] et quatro ãnos - assy aveẽo que Almãçor tijna çercada a çidade de Leõ et, conbatẽdoa todauia, quebrãtou o m(o)uro da porta de contra ouçiente, et ao quarto dia depoys (que) quebrantou o muro de çerca a porta de meyodia. [+]
1295 TC 1/ 211 Et tornousse para Cordoua dessa bem andante et muy onrrado. [+]
1295 TC 1/ 212 Andados vj ãnos do rreynado deste rey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mĩll et Vo ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çẽtos et Lxavijte ãnos -, en este ãno sacou Almãçor sua oste et vẽo correr terra de Leõ; et chegou ata Astorga et çercoa et a pouco de tempo tomoa. [+]
1295 TC 1/ 212 Andados vijte ãnos do rreynado del rey dõ Bermudo -et foy esto ẽna era de mil et vj ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ en IX çentos et lxaviijto ãnos - -, en este ãno Mudarra Gonçaluez, fillo daquella moura, poys que ouue X ãnos conpridos de quando naçera, fezoo Almãçor caualeyro; ca, assy com̃o conta a estoria, amauao muyto, ca era seu parente, et por que o vija esforçado et de boos custumes en todo, pero que era muy nino. [+]
1295 TC 1/ 212 Todo o que uos teendes por bem, todo a nos praz muy de curaçõ; ca teudos somos de fazer et de seruir et d ' aguardar todo [uoso] mandado. [+]
1295 TC 1/ 215 Andados viij ãnos do rreynado del rey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mil et vijte ãnos - veõ Almãçor a terra de cristãos et correu et astragou et chegou ata Sam Fagũdo. [+]
1295 TC 1/ 216 Andados X ãnos do rreynado deste rey dom Bermudo -et foy esto ẽna era de mill et IX ãnos - sacou de cabo aquel Almãçor sua oste, et foy correr a terra de Castela. [+]
1295 TC 1/ 217 Andados xijze ãnos do rreynado daquel rrey dõ Bermudo -et foy esto ena era de M et X ãnos; et o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et LXXXta et tres ãnos -, este ãno veeõ Almãçor cõ sua oste muy grande et entrou en Galiza per Portugal, correndo et astragando vilas et çidades. [+]
1295 TC 1/ 218 Andados xiiijze ãnos do reynado deste rey dõ Bermudo -et foy esto ẽna era de M et xiij ãnos; et o ano da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxxav ãnos - veendosse este rey dom Bermudo tã maltreyto dos mouros, que tãtas uezes auyã corruda sua terra et quebrantada et guastada, enviou seu mandado a Garçia Fernandez, conde de Castela, et a dõ Garçia, o Tremedor, rey de Nauarra, que oluidasẽ os tortos que lles el fezera et que fezessem con el paz et a ouuesem todos tres en hũu, con sua postura ben firme, et que sse aiudassem et sacassem sua oste sobre os mouros, et que sse aj[ũt]assem a defender et a ffe, que sse perdia ia, se aquelo muyto durase. [+]
1295 TC 1/ 218 Entõçe el rey dõ Bermudo, pero que era mal doente de gota, fezosse leuar en andas et foy y con todo seu poder de seu reyno. [+]
1295 TC 1/ 218 Et tomarõ entõ as tendas et quanto y acharom, et tornarõsse con muy bõa andança. [+]
1295 TC 1/ 218 Sobre esto conta dõ Lucas de Tuy en este lugar que, esse dia que Almãçor foy vençudo, que andaua hũu ome en guisa de pescador pela ribeyra d ' Agoa d ' Alquiuir, dando uozes com̃o que fezesse dolo. [+]
1295 TC 1/ 220 Andados XV ãnos do rreynado daquel rey dom Bermudo -et foy esto ẽna era de mil et xiiijze ãnos; et o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxxav ãnos - sacou Abtelmolit, fillo del rey Almãçor, sua oste, por yr correr et quebrãtar terra de cristãos. [+]
1295 TC 1/ 222 Andados xvij ãnos do rreynado deste rey dõ Bermudo -et foy ẽna era de mil et xvj ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxxaviij ãnos; et a de Oto, enperador de Rroma, en xj - en aquela sazõ terra d ' Espana, sofrendo gram coyta de fame pola pestilẽçia da sequidade que y auya et faziã com̃o agora dissemos aqui ante desto, adoeçeusse Deus da gente et quiso, pola sua merçee, demostrar esta gram coyta por que era. [+]
1295 TC 1/ 222 El rey, quando esto oyu, enviou seus mandadeyros a dom Xemeno, obispo d ' Astorga, a que el acomendara a jgleia d ' Ovedo que a ouuesse de ueer, que fosse sacar da priiom o bispo d ' Ovedo et que llo adusesse. [+]
1295 TC 1/ 224 Et o primeyro ãno de seu rreynado começousse ẽna era de M xvjjte ãnos, et andaua outrosy entõ [o ãno da encarnaçõ] do Senor en IX çentos et LXXaIX ãnos. [+]
1295 TC 1/ 225 Andados iij ãnos do rreynado del rey dõ Afonso de Leõ -et foy esto ẽna era [de] M et XX ãnos - este Abderrahme, de que ora aqui dissemos, segũdo conta a estoria, era chamado por iogo Sancholo. [+]
1295 TC 1/ 225 Andados VCco ãnos do rreynado del rey dom Afonso -et foy esto ena era [de] M xxj ãno; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxxxaij ãnos - (et) en aquel ãno, poys que Abderrahme, rey de Cordoua, foy morto, assy com̃o dissemos, começarõ os mouros a alcarsse de cada parte do rreyno contra Ysem. [+]
1295 TC 1/ 226 Andados vj ãnos do rreynado del rey dom Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxij ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çẽtos lxxxaiij - en aquela sazõ este rey dõ Afonso mãteue muy bem seu reyno, per consello dos sabios per que sse el guiaua. [+]
1295 TC 1/ 228 Andados vj ãnos do reynado daquel rey dõ Afonso, ena era de mil et xxiij ãnos; et a da encarnacõ do Senor en IX çentos et LXXXaVCco ãnos, aquel mouro Mahomad Almoady, de que dissemos ante desto que prendera Ysem, rrey de Cordoua, e [o] ascõd[er]a, poy[s] que ouue o senorio, fezo muytos agrauamentos a toda a gente, tragendolle mal as molleres et escarneçendollas. [+]
1295 TC 1/ 229 Andados xije anos do rreynado del rrey dõ Afonso -et foy ena era de mil et xxti et viijto anos; et o ano da encarnaçõ [do Senor] en noueçẽtos et noueẽta anos - aquel dõ Sancho, fillo do conde Garçia Fernandez, alçouse contra seu padre. [+]
1295 TC 1/ 229 Et, quando chegou o conde Garçia Fernandez et vio tã gran mal en sua terra, nõno pode sofrer et, pero que a gente andaua partida ontre el et seu fillo, poso en seu curaçõ de morrer [p]o[r] defender a terra, ante ca viuer veendoa asy perder. [+]
1295 TC 1/ 232 Andados xiijze ãnos do rreynado deste rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de (de) mill et xxviiij anos; et andaua o ano da encarnaçõ en noueçẽtos et noueẽta et hũu - (et) o conde dõ Sancho, nõ podendo sofrer o torto que lli os mouros fezerã en matarlle seu padre, chamou os leoneses et os de Nauarra, porla postura que ouuerã feyta cõ seu padre de ajudarse huus outros. [+]
1295 TC 1/ 233 Andados xiiijze anos do rreynado del rrey dõ Afonso -et foy esto na era de mill et XXXa ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ en nouecẽtos et noueẽta et noue anos - en este ano dicto os de Cordoua, [ueendosse tan] maltreytos de Mohomas Almolidj et que asi lles aujã mortos muytos dos seus, a[l]çarõ entõçe por seu principe a hũu mouro de terra de Berberia, que auia nume Çuleyma; et era sobrino daquel Ysem Arsis que Mahomade descabeçara. [+]
1295 TC 1/ 233 Et andaua pela terra arredor, ca nõ oussaua entrar ena çibdade por medo de Mahomade. [+]
1295 TC 1/ 233 Senor, se tu por bẽ teuesses et o mandasses, matariamos nos estes cristãos que som aqui cõtigo; ca muy agina, assi com̃o seruẽ agora a ti, assy seruirã oge ou cras a outro rrey, et uerrachi ende quebrãto et perigoo. [+]
1295 TC 1/ 236 Andados XVze anos deste rrey don Afonso -et foy esto ena era de mill et xxxj ãno; et andaua o ano da encarnaçõ en noueçẽtos et noueẽta et tres anos - aquel mouro Alhagib Alhameri, aquel de que ia dissemos suso ena estoria, chegou muytas gentes de todas partes, assy de mouros com̃o de cristãos. [+]
1295 TC 1/ 236 Et foy feyta quando andaua o ano dos alaraues en CCCos et vjex. [+]
1295 TC 1/ 239 Andado(s) outrosy aquel XVo ãno do rreynado deste rrey dõ Afonso, enviarõ os alaraues et os outros omes onrados offiçiaes rrogar et dizer a Mahomad Almohadj per seus mandadeyros que, se el por bẽ teuesse et se ende pagasse, que perdoariã elles todolos erros et malffeytorias passados a aquelles que elles tĩjnã presos. [+]
1295 TC 1/ 239 Este conde, [en]tendẽdo o escandalo et o mal que poderia uĩjr depoys por aquello que el rrey mãdaua tomar todo o que os berberis auiã ena çibdad[e], et da outra parte por que era el esquiuo et muy errado contra os moradores do lugar, et sobre esto mayormente aynda por que oyra dizer a hũu mouro que, assi com̃o os de Cordoua matarã et destruyrã aos mouros berberis, que assi sse traballariã de matar, se podessẽ, a el [et a]os cristãos que erã con el, (et) disso al rrey que sse queria yr para sua terra, poys el auja conprido o tempo que posera con el de o seruir. [+]
1295 TC 1/ 239 Et en todo [esto] os berberis que [es]ca[pa]rõ [da batalla] andauã pela terra, da hũa parte et da outra, destruỹdo et queymando as villas et as çibdades que y auia, assy que muytas dellas aujã ia destroydas et hermas. [+]
1295 TC 1/ 239 Et os alaraues que forã a Zetiua matar aos de Çuleyma, que ficarã y com̃o dissemos ia, quando virõ o mal et o astragamento que os berberis andauã fazendo pela terra ena Andaluzia, ouuerõ seu cõsello de matar Mahomad Almohadj et tornar eno senorio a Ysem, que fora ia outra uez seu rrey. [+]
1295 TC 1/ 239 Tu es traydor a Deus et a mj̃, [ca] feziste matar a todoslos mouros que tĩjna comjgo, et tomaschelle todolos seus bẽes que aujã, et feziste a muytos perder cõsello et anda[r] pobres et mesquinos; [+]
1295 TC 1/ 241 Andados xvj anos do rreynaldo del rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxxa et dous ãnos; et ãdaua o ano da encarnaçõ do Senor en nouecẽtos et noueẽta et vj ãnos; et o de Octo, enperador de Rroma, en xvij - esse ano Ysem, poys que ouuo o rreyno et foy apoderado en el, fezo a Alagib Alhemeri poderoso, asy com̃o o fora en tempo de Mahomad Alhomadj, et mãteue seu reyno muyto en paz. [+]
1295 TC 1/ 241 Et, quando aqueeçia el caualgaua outrosy et andaua pela çidade. [+]
1295 TC 1/ 241 Et aynda, cõ medo delles, nõ ousaua nẽhũu trager vianda para a çidade, nem seyr do logar. [+]
1295 TC 1/ 241 Depoys desto ueerõ a el dous omes boos que andarõ cõ Çuleyma, et disserõle: - [+]
1295 TC 1/ 244 Andados xvij anos do rreynado del rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxxa et iij anos; et andaua outrosi [o ano] da encarnaçõ en nouecentos et noueẽta et vj - Ysẽ, poys que ouuo ordenadas todas estas cousas, que vio que era mester eno rreyno, sacou sua oste muy grande et foy buscar seus ẽemjgos, que llj andauã fazendo dano pela terra, se poderia auer algũu delles. [+]
1295 TC 1/ 244 Et todoslos que o assy uijã yr apressurado por batalla, marauill[au]ãse ende muyto por aquillo, ca sempre o virã iazer ençerrado en seu alcaçer, et que enviaua todoslos mays dos dias seus mandadeyros aos berberis prometerllj muy grandes dões et muyto algo, se llj quisesẽ obedeeçer seu senorio. Çuleyma, en hũu cõ os berberis que erã cõ el, enviauã cada dia dizer a Ysem que llis peytasse et llis desse de seu auer dõde elles fossem pagados, senõ que se nõ partiriã de fazerllj mal. [+]
1295 TC 1/ 244 Mays tãto era o auer que Çuleyma et os berberis demãdauã que Ysẽ mays se quiso auẽturar a sorte de morte ca darllo. Çuleyma, quando vio aquello, que llj nõ tĩjna prol o en que el andaua, enviou prometer a dõ Sancho, conde de Castella, que llj daria de seu auer quanto el quisese et outros dões muytos, et que o onraria quanto el podesse et soubesse, et que o vẽesse ajudar contra Yseẽ, rrey de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 244 O conde, quando este mandado oyo que lle chegou, prouguellj muyto, pero deytoo en uagar et nõ quiso dar resposta aos mandadeyros tã agina, nẽ ante que nõ fezes[e] saber esta rrazõ a Ysem, rrey de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 244 Et el rrey Ysẽ oyo aquellas cartas que Çuleyma enuiara [a] Alhagib, et enviou logo seus mandadeyros por elle que o adussessẽ ant ' el, et demãdoullj aquellas cartas que Çuleyma llj enviara; et el ouuollas de dar. [+]
1295 TC 1/ 247 Andados xviij ãnos do rreynado del rey dõ Afonso -et foy esto ena era de mil et XXXta et iiij anos; et andaua o ano da encarnaçõ en nouecentos et nou(u)eenta et seys; et o d ' [Ot]o, enperador de Roma, en XIX - en esse ãno enuiou dizer Çuleyma a Emũdar, que era rey de Saragoça, et a outro mouro, que era de Medina Alfaragel -et he a que agora dizem Agoa d ' Alfaiar - et a todolos outros mouros poderosos da terra, que o veesem ajudarlo contra Ysem, rrey de Cordoua, et que leixaua de fazerlles mal na sua terra. [+]
1295 TC 1/ 249 Andados XIX anos do rreynaldo del rrey dõ Afonso -et foy ysto ena era de mĩl et XXXV anos; et [andaua] outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et nou(u)ẽta et vijte anos; et o emperio d ' Enrrique en hũu -, esse ano acaeçeu que, quando os onrrados omes et sabedores que soy[ã] a guardar Yseẽ virõ o bem et a onrra que lli creçia cada dia a Çuleyma, (et) ouuerõ ende muy gran pesar. [+]
1295 TC 1/ 250 Andados XX anos do rreynado del rrey dõ Afonso -et foy isto ena era de mil et xxxvj ãnos; et andaua o ano da ẽcarnaçõ en nouecẽtos et noueẽta et viijo ãnos -, en esse ano forõ Ayrã Almeheri et Abenhamit, cõ gran poder de caualeyros, sobre Almaria et çercarona et conbaterona cõ muytos engenos. [+]
1295 TC 1/ 251 Andados xxj ano do rreynado del rrey dõ [Afonso] -et foy esto na era [de] M et xxxavij ãnos; et andaua outrosy o ano da encarnaçõ en nouecentos et noueẽta et noue ãnos; et o enperio de Enrique, enperador de Rroma, en ij -, en aquella sazõ auja ena çibdade de Çepta hũu mouro que auia nume Aly Abenamit, que [ouu]era y posto por endeãtado el rrey Yseẽ. [+]
1295 TC 1/ 251 Depoys desto todo feyto, fezo Aly vĩjr ante sy todoslos da çibdade de Cordoua, et a[ynda todos aque]lles que cõ Çuleyma soy[ã] andar quando era viuo; et fezolles que lli(s) obedeeçessẽ asy huus com̃o os outros. [+]
1295 TC 1/ 254 Andados xxiij anos do rreynado deste rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxxviij ãnos; et andaua entõ [o ano] da encarnaçõ do Senor en mill; et a do enperio [de] Enrrique, enperador de Rroma, en quatro -, assy foy [que] aquelle Taçim, que dissemos, yrmão d ' Aly, logo que soubo que seu yrmão era morto, veẽose para Jaem, quanto mays podo, et ffoy logo alçado rrey, assy com̃o he dito. [+]
1295 TC 1/ 256 Andados xxiiijo anos do rreynado del rrey dom Afonso -et foy esto ena era de mil et XXXaIXe anos; et andaua o ano da encarnaçõ en mil et jm ano; et o enperio de Enrrique en Vo -, aquel ano fezo el rrey dom Affonso de Leõ suas cortes en Ovedo. [+]
1295 TC 1/ 258 Andados XXVo anos do rreynado del rrey dom Affonso -et foy esto ena era de mĩll et XLaJ ano; et andaua o ano da encarnaçõ en mĩl et iij ãnos; et o enperio de Enrrique en vij -, aquel ano, [poys] que Yahia, rrey de Cordoua, ouuo seu rreynado assessegado, foysse para Malega, por que fora ende senor et morador en outro tẽpo. [+]
1295 TC 1/ 260 Os de Cordoua mandarõ entõçe a aquel Humeya et [a] Jsen, que era seu rrey outrossi que, sse sse queri[ã] gardar de perigoo et de morte, que desenparassem logo o alcacer et se fossẽ sua uia para hu quisessẽ. [+]
1295 TC 1/ 260 Et desta guysa andou o rreyno de Cordoua ata o tẽpo que andarõ os almorauides d ' aalẽ mar et foy rrey delles Juçeph Abentaxfin, que cobrou todo o rreyno d ' Espana et o ouuo. [+]
1295 TC 1/ 262 Andados xxvij anos do rreynado del rrey dom Affonso -et foy [esto] ena era de mĩl et xlaiij anos; et andaua o ano da encarnacõ en mil et Vo; et o enperio de Enrrique, enperador de Rroma, en IX -, este rrey dom Affonso, auẽdo grã sabor de fazer mal aos mouros, sacou sua oste muy grande et foy çercar a Viseu, que e en Portugal, que era aynda dos mouros. [+]
1295 TC 1/ 262 Et assi acaeçeu que hũu dia, andando desarmado pela grã caentura que fazia, catando o muro do castelo per hu era mays fraco et per u se perderia mays agiña, ouuo assi de seer que, allj andando, que llj tirarõ hũa seeta, de que foy mal ferido ontre as espadoas. [+]
1295 TC 1/ 263 Et foy o primeiro ano de seu reynado ena era de mil et quareenta et quatro anos; et andaua outrossi o ano da encarnaçõ en mil et vj; et o enperio de Enrique en X; et o de papa Johã en iiijo; et o dos alaraues en CCCos IX anos. [+]
1295 TC 1/ 265 Et aa rreyna dona Orraca, que andaua hy cõ el, derõlle hũa lançada pelo uentre. [+]
1295 TC 1/ 265 Et andaua cõ suas auarcas calçadas cõ os peões. [+]
1295 TC 1/ 268 Et aas ue[z]es andaua a pee, suas auarcas calçadas, lidando et guerreando assi com̃o fazia seu padre, et aas uezes de caualo. [+]
1295 TC 1/ 269 Eno segundo ano do rreynado deste rrey dom Vermudo de Leõ -et foy esto ena era [de] MXLaV ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ en mil et vij anos; et o enperio de Enrrique, enperador de Rroma, en xj -morreu o conde dõ Sancho de Castella et leixou hũu seu fillo que disserõ jnfante don Garçia. [+]
1295 TC 1/ 271 Pero diz aquel arcebispo dom Rrodrigo, et don Lucas de Tuy, que acorda cõ el, que ante matarõ o jnfante que nẽhũu dos caualeiros que andauã cõ el, et que o matarã ante a porta de Sam Johane Babtista, et nõno sabẽdo nehũu dos seus. [+]
1295 TC 1/ 275 Et fezea en esta maneira: tomou hũu cuytello en sua mão ella meesma et talloulle logo as maos cõ que el ferira ao jnfante et ella meesma, et dessi talloulle os pees con que andara en aquel feyto; depois sacoulle a lẽgoa con que falara a traiçõ. [+]
1295 TC 1/ 277 En aquella sazõ andauã os nauarros en perigoo ontre Castella et Arangõ, onde depois da morte del rrey dom Pedro, fillo del rrey dom Alffonso de Arangõ, forõ os nauarros a aquel castello de Moçõ, que e en Arangõ; et, por que aquell[e]s rreys que dissemos nõ leixauã fillo barõ nẽhũu que rreynasse, tomarõ todos encubertamente os nauarros a este Garçia Ramirez, que dissemos, et adusserõno ende, et alçarõno en Nauarra por rrey. [+]
1295 TC 1/ 277 Este Tiobalt casou cõ hũa dona, filla do conde de Locõriga, mays partiusse della per mandamẽto da jgleia. [+]
1295 TC 1/ 285 Et prendeu o conde dõ Garçia, et gãanou y grandes aueres dos mouros que partiu per sua oste, que andaua muy lazerada. [+]
1295 TC 1/ 294 Et andaua outrosy o ano da encarnaçõ do Senor en mill et CC et xxviij ãnos. [+]
1295 TC 1/ 296 Mays este rrey dõ James et a rreyña dõna Leonor forõ depoys partidos per juyzo de Sancta Jgleia, per mandado de Johan papa, porque erã muy parẽtes. [+]
1295 TC 1/ 296 [Et] aquel seu fillo dõ Affonso foy depoys legitimado per hũu legado que ueẽo y per mandado do apostoligo. [+]
1295 TC 1/ 296 En esta moller que dissemos dona Violãt ouue aquel rrey dõ James hũa filla a que disserõ dona Violãt com̃o a ssua madre et sua auoa, et casou cõ o muy nobre rrey dõ Afonso de Castella, que foy o primeyro fillo et erdeyro del rrey don Fernãdo, senor de Castella, de Toledo, de Leõ, de Seuilla, de Murça, de Jaem, do Algaber et de toda a Andaluzia. [+]
1295 TC 1/ 300 Andados IX ãnos do rreynado del rrey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mĩll et Lij ãnos; et andaua entõ o ano da encarnaçõ do Señor en [mill et] xiiijze; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en xviij ãnos - depoys disto, temendosse os altos omes de terra de Leom et de Galiza que uerria grã dano aa terra, porllo desamor que auja ontre el rrey dõ [Bermudo et ell rrey dõ] Sancho -que auja tomado al rrey dõ Bermudo hũa peça do rreyno de Leom, assy com̃o tẽ de parte do rreyno de Castela - et que, porla razõ deste desamor et por esta força, poderia vĩjr ontre esses rreis contenda et guerra que seria a grã dano da terra, os altos omes cõsellarõ al rrey dõ Bermudo que desse sua yrmãa dona Sancha, que era dona muy fremosa(s), por moller a dõ Fernando, fillo deste rrey dõ Sancho; et porlo diuido que aueria ontre elles entõ aueriã paz hũus cõ outros. [+]
1295 TC 1/ 300 Et sua morte foy desta guisa: andando el per terras d ' Asturas a sabor de sy, chegou hũu peõ et matoo a traiçõ. [+]
1295 TC 1/ 303 Andados X ãnos do rreynado del rrey dõ Bermudo -et foy ysto ena era de mĩll et Laiij ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ [do Señor] en mĩll et XVze - en aquel Xo ãno, o postrimeyro do rreynado del rrey dõ Bermudo de Leõ, moueuse contenda et desamor ontre el rrey dõ Fernando de Castela et dõ Bermudo, rrey de Leom, porla razõ que auemos dicta suso ante desto. [+]
1295 TC 1/ 307 Entõ andaua [o ano] da encarnaçõ en [M] et xvij anos; et [o] do enperio de Enrique en XX; et [o] do papa Bẽeyto en X; et [o] de Roberte, rrey de Frãça, en XX et vj anos; e[t] a era do tẽpo en que Mahomade começara o poder et se começara a seyta dos mouros, que dizẽ elles ley, en [CCCC] et XX et oyto ãnos. [+]
1295 TC 1/ 307 Et o mayor medo que os mouros ouuerõ foy por que virõ os castelãos et os leoneses juntados en hũu, et por que os auja de mandar rrey sabio et entẽdudo. [+]
1295 TC 1/ 308 Et este Roderigo, andando per Castella, ouue seu gresgo cono conde dõ Gomez, senor de Gormaz, et ouueron de lidar, et matou Rrodrigo o conde. [+]
1295 TC 1/ 310 Capitolo segũdo. Com̃o el rey dõ Fernãdo ouue gran prazer da boa andança de Rrodrigo [+]
1295 TC 1/ 310 Indo el rrey per terra de Leõ asesegãdo a terra, veollj mandado da grã boa andança que ouuera Rrodrigo de Biuar contra os mouros. [+]
1295 TC 1/ 310 Et el rrey teueo por bẽ d ' acabar seu rogo, et mandou fazer suas cartas para Rrodrigo en que llj enuiou mandar et rogar que fosse cõ elle en Palẽça, que tĩjna de falar cõ el muytas cousas que erã sua prol grande. [+]
1295 TC 1/ 311 Rrodrigo quando uio as cartas del rrey seu senor, prouguellj muyto cõ elas et disso aos mandadeyros que de grado queria conprir [a] uoẽtade del rrey et ir logo a seu mãdado. [+]
1295 TC 1/ 311 Et, desque el rrey falou cõ elle, dissollj com̃o dona Xemena Gomes, filla do conde don Gomes, que elle matara, que o vĩjna demandar por marido et que llj perdoaua a morte do padre. [+]
1295 TC 1/ 311 Et Rrodrigo, quando o oyu, prouguellj muyto et rrespondeu al rrey que conpriria seu mandado en esto et en quanto el mandasse. [+]
1295 TC 1/ 311 Et tomoullj a jura et fezollis preitos, asi com̃o manda a ley; et, desque forõ jurados, fezolles el rrey muyta onrra et deullis muytas nobres doas, et enadeu mays a Rrodrigo ena terra demays do que ante tĩjna. [+]
1295 TC 1/ 311 Et amauao muyto en seu curaçõ por que se paraua bẽ a ẽparar a terra dos mouros et que era bem mandado. [+]
1295 TC 1/ 312 Andados dous anos del rreynado del rrey don Fernãdo, que foy ena era de mil et çĩquaẽta et çĩco anos, auendo el rrey as andãças boas que uos disemos, o diaboo, a que pesa do que he seruiço de Deus et do bẽ que Deus da ao home, traballouse muyto por meter mal et andar buliço et mal desaguisado; et guisou com̃o metese mal ontre el rrey don Garçia et el rrey don Fernãdo, seu yrmão. [+]
1295 TC 1/ 312 Et [el rrey don Garçia] era ome de muy grã curaçõ et muy enveioso, et pesoullj muyto pola boa andança del rrey don Fernando, seu yrmão. [+]
1295 TC 1/ 314 Et, quando a çea foy guisada, mandou asentar seus caualeyros todos et tomou aquelle gafo pela mão et asentouo consigo et tomou cõ elle todalas viandas que llj trouxerõ deãte. [+]
1295 TC 1/ 318 Estes mouros, quando virõ a falsidade en que andauã os condes, tomarõ as cartas et enviarõnas a Rrodrigo seu senor, et enviarõllj dizer et descobrir a puridade do feyto com̃o era. [+]
1295 TC 1/ 318 Et tomou as cartas et leuoas al rrey dõ Fernando, et mostroullj(s) a nemiga en que andauã os condes, et sinaladamente o conde don Garçia de Cabra. [+]
1295 TC 1/ 318 Et envioullis logo suas cartas, en que llis enviou mandar que se sayssẽ logo da terra et que nõ ficassem y mays. [+]
1295 TC 1/ 319 Andados sete anos do rreynado del rrey dõ Fernãdo, quando andaua [o ano] da encarnaçõ en mill et XXe anos, el rrey don Garçia, auendo curaçõ de se vingar da desonra que llj fezera el rrey don Fernando, seu yrmão, chegou muy grandes gentes, tãbem das suas com̃o das outras partes, de gascões et mouros, et pasou Mõtes d ' Ouca et chegou ata Portas, que he a quatro legoas de Burgos. [+]
1295 TC 1/ 319 Et envioullj seus mandadeyros con que llj enviou dizer que llj fazia muy sen guisa en llj entrar asi pelo rreyno, et seendo seu yrmao; pero que lli queria sofrer o que auia feyto et queria auer paz cõ elle, com̃o cõ yrmão; et que llj sayse da terra, ca bem sabia el que el que llo uedar[i]a, se quisese, et que nõ llj fezese y mays mal, nẽ quisese que ouuese morte ontre elles. [+]
1295 TC 1/ 322 Et elle, quando oyo o mandado, nõ se deteuo et enviou por seus parentes et por seus amjgos, et foy contra elles. [+]
1295 TC 1/ 323 Eno rreynado del rrey don Fernando, que foy ena era de mĩll et sateenta anos, quando andaua o ano da encarnaçõ en mĩl et trijnta et dous anos, et o do enperador Corrado en doze anos - el rrey don Fernando, poys que ficou ben andant[e] et seguro en seu rreyno, sacou sua oste muy grande para yr correr a terra de mouros: a Portugal [et] a terra de Biamja, que dizem agora terra de Merida et de Badalouçe, que tĩjnã os mouros entõ. [+]
1295 TC 1/ 324 Andados xvijte ãnos del rreynado del rrey don Fernando, que foy ena era [de] M et sateẽta et hũu ãno, foy el rrey don Fernando sobre Lamego; et, pero que a çidad[e] era muy forte, logo foy çercada en redor, et tãtos engenos lle poserõ et tãtos castelos de madeira et tã de rrigeo a cõbateu que per força a ouue de tomar. [+]
1295 TC 1/ 325 Et tãto durou a çerca que nõ auiã vianda os da oste et queriana desçercar. [+]
1295 TC 1/ 325 Et, quando os mõges o souberõ, seyrõ para el rrey, et disserõ que nõ desçercase a uila, ca elles lle dariã vianda daquella que de lõgo tempo tijnã guaanada. [+]
1295 TC 1/ 328 Et foy en romaria a Santiago et ofereceu y suas dõas muy graandamente. [+]
1295 TC 1/ 329 Andados xxvj ãnos do rreynado del rrey dom Fernando, que foy ẽna era de mĩll et oyteenta ãnos, et a encarnaçõ de Nostro Senor Jhesu Cristo en mĩll et quareẽta et dous, et o emperio de Enrrique en sete - sacou el rrey don Fernando sua oste muy grãde, et foy sobre os mouros et sobre hũus castelos de que vijna muyto mal a terra de cristãos. [+]
1295 TC 1/ 329 Et ueẽo ante el muy omildosamente, et pediolle por merçee que lle nõ fezesse tãto mal, et que ouue(e)se en guarda el et seu rreyno et todo o seu, ca sempre foy a seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 331 Andados treynta et tres ãnos do rregnado del rrey dom Fernando, quando andaua o ãno da encarnaçõ en mĩll et quareenta et IX ãnos, et a era do emperador en mĩll et oyteẽta et sete ãnos, et o emperio d ' Emrrique en xiijj ãnos - et el rrey dom Fernando estando en seu rreyno folgãdo muyto assessegado, rrico et auondado cõ todo bem, a rreyna dona Sancha, sua moller, por acreçẽtar a sua onrra del rrey, seu marido, et dos rreys onde u[ijna] ella, disolle que mandase fazer en Leõ supulturas para elles et para os que delles ueesem, et que fosse bõa et onrrada et que a onrrasse de muytas reliquias dos sanctos que podesem auer. [+]
1295 TC 1/ 331 Et Rroy Di[a]z de Biuar foy muy boo en aquela çerca, yndo guardar as gentes que yam por vianda et por erua, et ouue ala muytas lides que vençeu; et por pressa en que sse uyo nũca quiso enuiar mãdado a el rrey. [+]
1295 TC 1/ 333 Et prougue muyto al rrey con elles, et rrogoulles que fossem a Sseuilla al rrey, que llj auia mandado os onrrados corpos de Sancta Justa et de Sancta Rufina. [+]
1295 TC 1/ 335 Conta a estoria que, depoys que se os bispos partirõ del rrey, elles et as outras conpañas, andarõ suas jornadas ata que chegarõ a Seuilla al rrey Habed. [+]
1295 TC 1/ 335 Et, quando os bispos forõ ala, começarõ a catar a todas partes, andando todauia el rrey cõ elles; et, por sinaes çertos que lles mostrara aquelle santo cõfesor, acharõ o lugar hu jazia o seu corpo. [+]
1295 TC 1/ 335 Et foy [leuado] o corpo de Santo Esydro [de Seuilla para Leon] ẽno ãno en que andaua a era en mĩll et oyteenta et sete ãnos. [+]
1295 TC 1/ 337 Et elles, veendo o muy grã poder da jgleia et outr[o]sy o muy grã dãno de Castella et Leõ, sse fosem tribu[t]arios, nõ sabiã que lle cõsellasem; pero en cabo cõsellarõlle que fose obedient[e] ao mandamento do papa. [+]
1295 TC 1/ 339 Et ontre tãto que lles este mandado enviou dizer, mandou muy bem guisar suas gẽtes, segũdo que o tijna fala(n)do cõno Çide. [+]
1295 TC 1/ 339 Et, desque pasarõ os portos d ' Aspa, acharõ a terra toda auolta, et nõ lles queriã uender vianda. [+]
1295 TC 1/ 339 Et pedirõ por merçee ao papa que lle enviase mandar que se tornase, que nõ queri[ã] seu tributo. [+]
1295 TC 1/ 339 Et envioullj pedir por merçee que a mandasse guardar ata que fosse liure. [+]
1295 TC 1/ 342 Conta a estoria que el rrey dõ Fernando, andando por seu senorio, que achou despoblad[a] a cidade d ' Avila de longo tempo, pollo destroymento que lle os mouros fezerõ. [+]
1295 TC 1/ 343 Andados XXXtaVco ãnos del rreynado del rrey dom Fernãdo -quando andaua a era en mĩll et oyteenta et noue ãnos; et [o] a[no] da encarnaçõ en mĩll et çinquaenta et hũu ãno; et [o] do enperador Enrique en tres - este (el) rrey don Fernando, seendo ia de boos dias, se ante sse traballara por seruir a Deus et por fazer bõas obras, mays se traballou ende adeante de fazer cousas que prazi[ã] a Deus. [+]
1295 TC 1/ 343 Et, estando hũu dia oyndo as oras ẽna igleia catedral de Sancta Maria de Rregla, vio com̃o os que seruiã o altar andauã descalços, cõ mĩgua que nõ auiã de que o conprasem. [+]
1295 TC 1/ 343 Et o[s] mays [dos dias] mandaria elle guisar de comer para si. [+]
1295 TC 1/ 349 Et entrou ẽna çidade sabbado, oyto dias andados de Dezenbro. [+]
1295 TC 1/ 350 Com̃o el rrey dõ Sancho andaua por cobrar os reynos de seus yrmãosvConta a estoria que, andando el rrey dom Sancho per Castela ẽno primeyro ãno do seu rreynado, -quando andaua o ãno da encarnaçõ en mĩll et sateenta et tres ãnos - rreynãdo todos os rreys en seu senorio, segũdo a partiçõ que el rrey fezera, que deuia todo a seer del rrey dõ Sancho. [+]
1295 TC 1/ 350 Onde conta o arçebispo don Rrodrigo que el rrey dõ Sancho, andando per seu senorio, parou mentes ẽno muy grã torto que lle fezera el rrey seu padre en lle partir os reynos que Deus en elle ajũtara, que deui[ã] seer seus, et que nõ auya ende se nõ a terca parte aynda nõ bem conplida. [+]
1295 TC 1/ 351 Andados dous ãnos del rreynado del rrey dõ Sancho, poys que andou per seu rreyno et assessegou a terra et fezo cortes en que lles ou torgou todas as cousas que lle demãdau[ã], por auer os curações delles, cõ grãde esforço et cõ grã fortoleza que tijna no curaçõ, traballouse de yr contra os mouros por seruir a Deus et acreçẽtar a sua sancta fe. [+]
1295 TC 1/ 354 Senor, quẽ coydades uos que uos cõselle que uos pasedes a jura et o mandamento que fezestes al rrey uoso padre? [+]
1295 TC 1/ 356 Et el rrey dõ Afonso dise que o nõ mandaua nẽ pasaria a jura que fezera al rrey s[eu] padre, ca se tijna por pagado cõ aquello que lle Deus quiso dar. [+]
1295 TC 1/ 357 Et dõ Aluar Fanges, com̃o quer que lle pesase, ouue de fazer mandado del rrey, seu senor. [+]
1295 TC 1/ 357 Et el rrey dõ Garçia chamou logo hũu caualeyro, que era asturãno, a que diziã Rruy Xemenes, que fose al rrey dõ Alfonso. seu yrmão. et lli contasse estas nouas, com̃o o mandara desfiar el rrey dõ Sancho, seu yrmão, et que lli queria toller o rreyno, et que lle rrogaua como yrmano que le pesase ende et que le nõ dese pasada per seu rreino. [+]
1295 TC 1/ 359 Andados quatro anos de seu rreynado, don Sancho, com̃o estaua asanado, foyse para Galiza. [+]
1295 TC 1/ 359 Et el rrey dõ Garçia alçouse a Portugal et ẽviou mandar per toda a terra que ueesẽ a el caualeyros et peões, et juntou muy grãde oste. [+]
1295 TC 1/ 360 Pero, se uos entenderdes que a y outro preito mellor, farey eu como uos mandardes. [+]
1295 TC 1/ 360 Et elles diserõli que o seruiriã et ajudariã bẽ et lealmente, quanto mays podessẽ, et que fariã quanto el mandasse, et que tijnã elles a lide por mellor. [+]
1295 TC 1/ 365 Et demays que os galegos et os leoneses som muy chufadores et de grã parauoa, et estã cõ el rrey seu senor gabãdose da (da) bõa andança que ouuerõ, que dize mays ca deuẽ. [+]
1295 TC 1/ 368 Señor Ihesu Cristo, en ty he o poder de dar et de toller, et he muy grande dereyto que se conpla a tua voentade, asy que me desche rreyno a mandar et foy tua voentade et tollischemo, et fezescheme vĩjr a seruyr os mouros, que som eemjgos da tua sancta fe catolicha, que forõ a seruiço a meu padre. [+]
1295 TC 1/ 368 Et, senor, teño asperãca que me saques de seruydõe et que me daras rreyno et terra a mandar, et que me faras tanta merçee (et) que por mj̃ sera conquerida esta çidade, para sacrificar en ela o teu sancto corpo, et a onrra da cristaidade. [+]
1295 TC 1/ 369 Et el rrey dõ Afonso auya suas andanças bõas contra elles, en guisa que lle nõ ousauã fazer mal al rrey de Toledo, et poynã seu amor cõ el, cõ medo que auyã del rrey dõ Alfonso. [+]
1295 TC 1/ 369 Et, elle andando a caça tras hũa rriba, achou y huu lugar de que se pagou moyto, a que dizẽ agora Brioga. [+]
1295 TC 1/ 370 Senor, estando esta çidade çercada sete ãnos, et cortandolle cada ãno os pãas et os vynos et os froytos, perders ' ya cõ mingua de vyanda. [+]
1295 TC 1/ 370 Et a cabo de rato leuantouse el rrey mouro para andar pelo paaço, et vyo el rrey hu iazia, et pesoulle muyto. [+]
1295 TC 1/ 374 Andados sete ãnos do rreynado del rrey dõ Sancho -que foy ena era de mĩll et çento et sete ãnos, quando andaua a encarnaçõ de Nostro Senor Jhesu Cristo en mĩll et saseenta et IX ãnos, et o emperio d ' Emrrique en XVIIJto - poys que as gentes forõ chegadas en Sam Fagũdo ao dia que el rrey mandou, alcou as mãos a Deus et gradeçeulle muyto a onrra que lle fazia, et disse: -Beeyto seia, Senor, o teu sancto nume, que me desche os rreynos que forõ de meu padre. [+]
1295 TC 1/ 374 Et mandou pregoar per toda a oste que nõ fezesem mal nẽhũu ata que llo el mandase. [+]
1295 TC 1/ 375 Senor, cõ este mandado outro mãdadeyro deuedes envyar, ca nõ he para mj̃, por que eu foy criado en esta vila de Çamora cõna jnfante hũa gram sazõ, et nõ seria guisado que lle leuase tal mãdado. [+]
1295 TC 1/ 375 Et, quando chegou çerca do castelo, dise aos que guardauã o muro que lle nõ tirasem de seeta nẽ de pedra, ca elle era o Çide, que vijna cõ mandado del rrey dom Sancho aa jnfante, et que llo fezes[ẽ] saber se o mandaua entrar. [+]
1295 TC 1/ 375 Entõ seu a elle hũu caualeyro, que era sobrino de dõ Aras Gonçalues, que era guarda mayor da hũa porta da villa, et disselle que entrase et que lle mandaria dar muy bõa pousada ata que fose saber de dõna Orraca se o mandaua entrar. [+]
1295 TC 1/ 375 Et o caualeyro foyse para dõna Orraca et diselle com̃o era o Çide na vila, que lle tragia mandado del rrey dõ Sancho, seu yrmão. [+]
1295 TC 1/ 375 Et o Çide rrespondeo -Senora, mandadeyro nẽ carta nõ deue reçeber mal nẽ dano. [+]
1295 TC 1/ 375 Dizeruos ey o que uos manda dizer el rrey uoso yrmão. [+]
1295 TC 1/ 375 Et ella diso que faria com̃o dom Aras mandase. [+]
1295 TC 1/ 377 Mandade que se juntẽ os da vyla a conçello et sabede delles se que[r]ram teer cõuosco, poys que uoso padre uolos deu por uas[a]los. [+]
1295 TC 1/ 377 Senora, gradescauos Deus quanta merçee nos fezestes en vijr a noso conçello, ca nos v[o]sos vasalos somos et foramos du uos mandarades. [+]
1295 TC 1/ 377 Et, senora, o conçello de Çamora seeruos a mandado et nõ uos desempar[ar]ã por coyta nẽ por perigoo que acaesca ata a morte, ante comerã, senora, os aueres que am, et os caualos et as muas et os fillos et as molleres que nũca dem Çamora, se nõ per uoso mãdado. [+]
1295 TC 1/ 379 Et el disollj que ya a el cõ mandado del rrey dõ Sancho. [+]
1295 TC 1/ 381 Et o conde dõ Garçia de Cabra, quando o vyo, pesoulle muyto pola grã gente que se perdia, et foyse para el rrey et disollj com̃o reçebia muy grã dãno ẽna gente, et que os mãdase tirar afora, que ia muyta gente y avya perduda, et que a mandase tirar afora et nõ conbatesẽ mays, [et] que a teuese çercada ata que a tomase per fome. [+]
1295 TC 1/ 382 Conta a estoria que hũu dia, andando [o Çide] de redor da vila, soo cõ hũu escudeyro, que seyrõ a elle quatorze caualeyros. [+]
1295 TC 1/ 382 Senora, mandade chamar o conçello et gradeçedelles o que por uos am feyto et d[i]zedelles que ata IX dias dem a villa al rrey dom Sãcho, et nos vaamonos a Toledo al rrey dõ Alfonso, voso yrmão, ca nõ poderemos defender a villa por nẽhũa guisa; ca el rrey dom Sancho e de grã curaçõ et muy perfioso et nõ uos querra desçercar. [+]
1295 TC 1/ 383 Mays digote que nõ a om̃e que me desçercase Çamora et fezese ende leuantar el rrey meu yrmão que lle nõ dese quequer que me demandase. [+]
1295 TC 1/ 386 Senor, se teuerdes por bem, caualguemos ambos soos et vayamos de rredor da vila, et ueeredes uosas couas que mandastes fazer, et mostra[r]uos ey o postigoo que chamã os çamorãos da Rẽna, per hu entredes aa vila, ca foy çerado des que a mandastes çercar. [+]
1295 TC 1/ 386 Et mandarm ' edes dar çem caualeyros moy bem armados, que vayam comjgo et muy ben guisados. [+]
1295 TC 1/ 386 Et caualgarõ ambos soos, andando de redor da villa, coydando el rrey per u aueria mays agina a villa. [+]
1295 TC 1/ 386 Et andauã muy alongados da oste, catãdo os rayaes, et mostrou o traedor aquelle postigoo que lle disera, per u entrasem aa villa. [+]
1295 TC 1/ 386 Et, poys que a villa ouuerõ (a villa) asy andada en redor, ouue el rrey seu sabor de deçer ribeyra de Doyro et andar per y solazandose. [+]
1295 TC 1/ 387 Poys dadeo uos a mj̃ et eu mandarlo ey guardar ata tres noue dias. [+]
1295 TC 1/ 388 Et andaua o meestre en cas del rrey. [+]
1295 TC 1/ 391 Et, quando foy çerca Çamora, cobriose do escudo per que o nõ ferisem os da vila, et começou a chamar [a] muy grandes uozes se estaua y (a) dom Aras Gonçaluez, ca lle queria dizer hũu mandado. [+]
1295 TC 1/ 391 Et dõ Ares, cõ seus fillos que o aguardauã, sobyo en çima do muro por saber o que demandaua o caualleyro. [+]
1295 TC 1/ 391 Amigo, que demandades? [+]
1295 TC 1/ 392 Et, estãdo en cabo dõ Pero Ansurez ẽno camino, chegarõ os mandadeyros de dona Orraca, que lle contarõ todo o feyto com̃o era. [+]
1295 TC 1/ 392 Et diz o arçebispo dom Rrodrigo que llo gradeçeu muyto el rrey mouro, por que llj disso que queria yr a sua terra, ca ia el sabia muy bem todo o feyto de el rrey dõ Sancho com̃o era morto, et mandara teer os caminos et todos os pasos, que se nõ podese yr sem seu mãdado; pero que o nõ crija aynda por çerto, por que llo [nõ] dizia el rrey dom Afonso. [+]
1295 TC 1/ 395 Et, quando el rrey dõ Afonso seu do paaço, tomarõno seus vasalos per cordas per somo do castello et elles deçerõ cõ elle, et caualgarõ et andarõ toda [a] noyte, nõ sabendo el rrey desto nada. [+]
1295 TC 1/ 395 Et entõ disse hũu dos priuados: -Senor, eu coydo que a mandado del rrey seu yrmão que dizẽ que e morto. [+]
1295 TC 1/ 395 Et el rey dõ Afonso ãdou toda a noyte et pasou o porto de Mala Tome, et depoys nõ quedou andando ata que foy en saluo. [+]
1295 TC 1/ 395 Et os mandadeyros nõ acharõ a elle nẽ a nẽhũa de suas conpanas. [+]
1295 TC 1/ 398 Et chegoulle mandado com̃o andaua dom Diego Ordones ẽno cãpo. [+]
1295 TC 1/ 398 Et entõ veerõ y a elle muytos boos caualeyros, demandandolle as armas para lidar en seu lugar, mays elle nõnas quiso dar a nengũu, et chamou hũu seu fillo, que auya nume Pero Ares, que era muy valente caualeyro, pero que era pequeño de dias, et avya moyto rogado ao padre que o leixase yr lidar cõ dom Diego. [+]
1295 TC 1/ 402 Muyto plougue al rrey desto que os omes boos mandarõ. [+]
1295 TC 1/ 404 Et esto foy ena era de mĩll et çento et oyto anos -et andaua o emperio d ' Emrrique en xxvj anos, et o papa Aleixandre en sete ãnos, et o rreyno del rrey Phillippe en xjze -. [+]
1295 TC 1/ 407 Et el rrey dõ Afonso deteue os mandadeyros que lles nõ quis dizer nẽhũa cousa. [+]
1295 TC 1/ 409 Et andarõ veendo a oste toda. [+]
1295 TC 1/ 409 Et, desque ouuerõ asy andado, asentarõse a comer ena tenda del rrey dõ Afonso, que era muy grãde et muy noble. [+]
1295 TC 1/ 411 Andados quatro ãnos do rreynado del rey dom Afonso -que foy ena era de mĩll et çento et iiij ãnos - enviou el rrey o Çide polas parias aos rreys de Seuilla et de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 411 [Et] por todas estas bõas andanças que creçiam ao Çide cada dia (et) queriamlle moytos mal et buscauãlle muyto mal cõ el rrey. [+]
1295 TC 1/ 412 Et, andando pela Andaluzia fazendo muyto mal do que queria, ajũtarõse da outra parte muy gram poder dos mouros et entrarõlle pella terra et çercarõlle o castello de Golomas et fezerõlle muyto mal ena terra. [+]
1295 TC 1/ 414 Et, quando chegarõ os judeus disellis com̃o tĩjna ali muy grãde algo en ouro et en aliofre et en pedras preçiosas, et como o mandaua el rrey sayr da terra et que o nõ queria leuar consigo, et que llis rogaua que lli enprestassem algũu auer sobre aquelas arcas, ca o auja mester, con que se fosse. [+]
1295 TC 1/ 416 Et elles entõ mandarõ carregar suas arcas et leuarõnas para Burgos, et derõ todo o auer a Martin Antolines. [+]
1295 TC 1/ 416 Manda castigar esas gentes que nõ façã mal ena terra. [+]
1295 TC 1/ 419 Et andarõ toda a noyte, en guisa que chegarõ a hũu castelo, a que dizem Castreiom, que iaze(m) sobre Feñares. [+]
1295 TC 1/ 419 Outrosy dom Aluar Fangez correu toda a terra, segũdo que lle foy mandado. [+]
1295 TC 1/ 419 Et fez muy grandes mortandades enos mouros, et trouxe moytos gãados et muytos catiuos. [+]
1295 TC 1/ 420 Et, se por bem teuerdes, leixemos o castelo en esta maneyra: fiquẽ y algũus dos mouros que nos teemos catiuos, que o teñã de [n]osa mão; que nõ he bem de leuar mouros catiuos em noso rastro, mays andar o mays aforrados (et o mays) que podermos, com̃o [aquelles] que andã cõ yra de seu senor et am a viuer per armas et a grã perigoo. [+]
1295 TC 1/ 422 Et foy y muy grande [a] mortandade enos mouros. [+]
1295 TC 1/ 423 Et enviarõ logo seus mandadeyros al rrey de Valença, com̃o hũu a que diziã Rroy Diaz Çide, [que] deytara el rrey dõ Afonso da sua terra, que lle astragaua a terra et que gaanara ia Alcõçer, et que matarã quantos mouros y acharã; et que, se a esto nõ envyase a poer consello, que contase por perdudos estes dictos lugares et toda a terra, ca tã mortalmente sabia fazer guerra que nõ temja nẽhũa cousa. [+]
1295 TC 1/ 424 Et daly enviarõ porlos conçellos da terra seus mandadeyros por todos os omes d ' armas, asy de caualo com̃o de pee, que fossem cõ elles en Calataude ata terçeyro dia. [+]
1295 TC 1/ 424 Amigos, ia veedes com̃o o teemos conos mouros, que nos an tollido a agoa et a vyanda teemos pouca. [+]
1295 TC 1/ 425 Et mandou a Pero Bermudes tomar a syna et castigouo com̃o fezesse cõ ela, et que se nõ mouese cõ ela meos do seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 425 Et o Çide vyo assy andar et foy ferir a hũu alguazil mouro, que andaua morto por prender a don Aluar Fanges, et deulle tã grã golpe da espada que o atrauesou d ' ambas as partes, et caeu morto en terra. [+]
1295 TC 1/ 429 Et dom Aluar Fanges respondeu: -Çide, de grado conplirey uosso mandado. [+]
1295 TC 1/ 430 Com̃o dõ Aluar Fanges uẽo a Castella per mandado do Çide [+]
1295 TC 1/ 430 Et dizem que ao passar do rrio que vyo boos sinaas de bõa andança. [+]
1295 TC 1/ 431 Et foy senor de toda a Andaluzia et mãteuea muy bẽ ata o tempo que passarõ os mouros d ' alẽ mar a España, que llj tomarõ a terra et o senorio. [+]
1295 TC 1/ 432 Andados XVze anos do rreynado del rrey don Afonso, o Çide, estando asentado en [aquel] poyo que uos contamos quinze somanas, fazendo moytas caualgadas et muy grandes gaanças, apremando as terras en deredor, gaanou a rribeyra de [rio] Martin et tomoua per força. [+]
1295 TC 1/ 432 Moyto plougue ao Çide (et) cona gente que tragia et começou de rrijr, cõno grã plazer que ouue, et gradeçeulle moyto, por que fora atã boo mandadeyro. [+]
1295 TC 1/ 433 Et el rrey de Saragoça deu seu rreyno en guarda ao Çide et mandou a seus vasalos que fezesem quanto el mandase, asy com̃o fariã por el. [+]
1295 TC 1/ 433 Poys que assy he, querollo demandar. [+]
1295 TC 1/ 433 Et elle et el rrey de Denia ajũtarõ muy grandes poderes de cristiãos et de mouros et forõ enpos o Çide tres dias, a mays andar, et acalçarõno em Tomar do Pynar. [+]
1295 TC 1/ 433 Et chegoulle mandado com̃o vijnã el rrey et o conde cõ muy grãdes poderes. [+]
1295 TC 1/ 433 Quando o Çide ouue este mandado, ouue seu acordo en esta guysa. [+]
1295 TC 1/ 435 Et os do conde teuerõse hũu pouco cõ seu senor; mays o Çide vyo hu estaua (o) que o andaua buscando, et enderençou para elle, ferindo aos que achaua deante. [+]
1295 TC 1/ 438 Andados xvijte ãnos do rreynado del rrey dõ Alfonso, o Çide, estando en Saragoça, guisou suas gentes para correr Orta et Monçõ et Almenar. [+]
1295 TC 1/ 438 Depoys pedirõ merçee que os mandasse soltar. [+]
1295 TC 1/ 438 Et, andando fazendo mal per toda essa terra, ouuerõ os mouros d ' Ãda a dar o castelo et todas as outras terras que dizem de Buriana. [+]
1295 TC 1/ 439 Andados xviijto ãnos del rreynado del rrey dõ Alfonso, Aben Alfãge, rrey de Denia, ouue cõsello cõno conde don Rramon et cõno (el) yrmãno del conde Rrogel et cõnos omes boos de Besaldã et cõnos de Rosmol et de Tarãges, com̃o çercasem o castelo del Menar, que o Çide auya roubado per mandado del rrey de Saragoça. [+]
1295 TC 1/ 439 Et conbaterõ o castelo ata que lles faleçeu a vianda et que llj vedarõ [a] agoa. [+]
1295 TC 1/ 439 Et, estando y, envioulle mandado el rrey de Saragoça que sse veesse acorrer al castello del Menar, que o tijnã çercado. [+]
1295 TC 1/ 441 [Et] Adafur enviou sobre esto seu mandado al rrey dom Afonso de Castela, que o veesse ajudar. [+]
1295 TC 1/ 441 Et enviou polo Çide, que andaua y muy açerca. [+]
1295 TC 1/ 442 Conta a estoria que, iazendo o Cide sobre o castelo de Rroda, estando hi hũu grã tepo, (et) tãta guerra lhis fez et tãta prema ata que lhis mj̃gou a uianda, en tal maneyra que morrerõ de fome, en guisa que era muy grande a fraqueza en eles, assi que nõ podiã defender o lugar; et querianlho dar muy de bõamente, se lhis el desse sayda. [+]
1295 TC 1/ 442 Et, quando os mandadeyros chegarõ a el rrey cõ este presente, prouguelle muyto et fezo muy grã iustiça delles. [+]
1295 TC 1/ 443 Et, andando fazendo esto, enuioulhi rogar el rrey de Saragoça que laurasse hũu castelo sobre Mourela, a que dizẽ Alcalla. [+]
1295 TC 1/ 446 Conta a estoria que, andados XXte ãnos del rreynado del rrey dõ Afonso, poys que el rrey Alimaymõ et seu fillo forõ mortos, rreynou enpos elles Yaha Alcoda, que foy neto del rrey Alymaymõ. [+]
1295 TC 1/ 449 Andados XIX ãnos del rreynado del rrey dõ Afonso, en este ãno sacou sua oste, a mayor que elle pode, et foy sobre Toledo. [+]
1295 TC 1/ 449 Et, teendoa çercada [dessa] ue[z], pero que ella he muy forte (h)e esta [b]e[n] çercada de penas et a mayor parte della çercala el rrio de Teio, et estando sobre ella cõ muy grande oste com̃o y estaua, ouuelles de faleçer a vianda et ouuerõsse a dar al rrey dõ Afonso. [+]
1295 TC 1/ 450 Este con[de] pobrou des[poys] Salamãca [por] mandado [del rey] don Afonso, seu sogro. [+]
1295 TC 1/ 451 Andados vijnte ãnos del rreynado del rrey dõ Afonso, que foy [ena] era de mĩll et çento et vijnte anos, et poys que ouue gaanado Toledo, por que foy cõquerida per moytas pleitesias, seg[ũ]do que uos auemos contado, elle seendo guardador de Toledo, elle seendo cõ grã traballo, pero que auia a rreteença da çidade, estaua en grã duda se esleeriã o arçebispo ou nõ. [+]
1295 TC 1/ 452 Andados vijnte et hũu ãno del rreynado del rrey dõ Afonso, veẽdo os bees que llj Deus fazia et com̃o llos aduzia aa mão, ordenou de fazer cortes en Toledo. [+]
1295 TC 1/ 453 Et forõ ante o papa os clerigos que seruiã este offizio conos mandadeyros del rrey et da rreyna, que os accusau[ã] muyto. [+]
1295 TC 1/ 457 Andados xxij ãnos do rreynado del rrey dõ Afonso, dõ Gregorio, papa setẽno, Poys que oyo a demanda del rrey dõ Afonso, enviou a España hũu cardeal por legado, a que diz[iã] Rricarido, et era abade de Santa Vida de Marysela, por que os clerigos d ' España erã coroados por tãtas corred[u]r[a]s et segudamentos que lles faziã, por que se coroassem a ofiçio de santa jgleia. [+]
1295 TC 1/ 457 Et aquelle Reca[r]do, nõ cõplindo rreligiosamente o que deuia eno ofiçio de Santa Jgleia et andando sem regla et [sem] ordenament[o], oyndo esto dom Bernaldo, arçebispo de Toledo et primado das Espanas, foysse para Rroma, metendosse a muy grandes peligros per mar et per terra. [+]
1295 TC 1/ 457 Et enviou mandado a todos os prelados, seus sufragaños, que fossem cõ elle en Toledo a dia çerto. [+]
1295 TC 1/ 458 Mays el rrey, com̃o era muy afficado da rreyna, nõ sse quiso partir da demanda; mays que fosse ende deytado o ofiçio dos godos et fosse rreçebudo et guardado en seu lugar o ofiçio rromão. [+]
1295 TC 1/ 460 Pero por esso [o] ofiçio de Frãça anda per toda a terra comunalmente et en elle ofiçiam. [+]
1295 TC 1/ 461 Conta a estoria que, por [que] Rricardo, que uos dissemos, nõ andaua com̃o deuya ẽno mandamento de Santa Jgleia, o primado (de) dom Bernaldo, veendo que nõ fazia ordenaçõ nẽhũa enas jgleias, tolleulle a outoridade cõ que o fazia. [+]
1295 TC 1/ 462 Et o papa et a corte, veendo a sua maliçia, nõ llo quiserõ creer nẽ fazer, por que vijam que demandaua contra dereyto, et dizia maldade. [+]
1295 TC 1/ 462 Et tornarõlle todo seu auer et nõ lle quiserõ cõplir o que dizia, por que vijam que demandaua gram nemiga. [+]
1295 TC 1/ 464 Onde (mos) uos mandamos que proueades a jgleia de Bragaa de arçibispo et que descomũg[uedes] a Bordim por escomũgado. [+]
1295 TC 1/ 466 Et tãta guerra lles fez et tãto mal que nõ auyam vianda et morriã de fame. [+]
1295 TC 1/ 466 Et mandarõ que, ende adeante, que husassem do ofiçio rromano, poys que o tam a curaçõ auya el rrey. [+]
1295 TC 1/ 466 Et mandarõ aos scripuães que nõ fezessem letera toledana -ca dõ Gilfos, arçebispo dos godos, fezo ẽno Abeçe suas feguras das leteras - et que husasem das leteras do Abeçe rromano. [+]
1295 TC 1/ 467 Et este mandadeyro foysse para ala et pousou cõ hũu mouro que auia nume Abulupõ. [+]
1295 TC 1/ 467 Et ficou y o mãdadeyro por saber a que sobiria o pleyto, da villa [depoys] da morte daquel [alguazil, ca] andauã os omes muy tristes et muy coytados por a morte do alguzil. [+]
1295 TC 1/ 468 Et sabi[ã] a andança maa que conteçera al rrey de Badallouço, que veera por seer rrey de Toledo. [+]
1295 TC 1/ 471 Et onrrouho et fezolle preito et jura cõ cartas muy firmes que nũca lle tollesse aquella priuança, nẽno leixasse por outro, nẽ fezesse ẽno rreyno nẽhũa cousa sem seu mandado et sem seu cõsello. [+]
1295 TC 1/ 472 Et envioullj hũu mandadeyro cõ seus presentes muy ricos, et envioullj dizer que nõ podia y uĩjr; pero que llo nõ fazia por outra escusa et que sempre seria a seu seruiço, et que llj pedia por merçee que llj leixase aquel lugar et que llj daria as rrendas delle. [+]
1295 TC 1/ 472 Et hya mĩguãdo a vianda, asy aos da vila com̃o aos de fora. [+]
1295 TC 1/ 473 Conta a estoria que, quando vio Abumacar que era talẽt[e] del rrey de o tomar et que o apremaua cada dia quanto mays podia, (et) enviou mandado al rrey de Denja et de Torcosa que llj enviasse(m) acorro et que llj daria Xatiua et os outros castelos que tĩjna. [+]
1295 TC 1/ 473 Et el rrey, quando o soube, prouguellj muyto et envioullj hũu mandadeyro, que era [seu] alcayde, a que diziã Esquierdo, et meteusse eno alcaçer. [+]
1295 TC 1/ 473 Et el rrey de Valença era en muy grã pressa cõ dõ Aluar Fanes que llj demandaua sua despensa. [+]
1295 TC 1/ 475 Et esto era por amor del rrey dõ Afonso et demandauao o judeu. [+]
1295 TC 1/ 477 Et aaçima, com̃o as molleres som subtijs et sabedeyras do [que] querem fazer, et com̃o el rrey dom Afonso era y açerca, que andaua per sua conquista, envioullj dizer per seus mandadeyros que teuesse por bem de a veer et que, se quisesse casar cõ ela, que llj daria as villas et os castellos que (que) ella auya. [+]
1295 TC 1/ 477 Et ela disso que o faria de muy bõamente, quanto el mandasse. [+]
1295 TC 1/ 478 Et os alaraues passarõ a España per mandado del rrey don Afonso, et erã muytos ademays et muyto esforçados. [+]
1295 TC 1/ 479 Andados xxiij anos del rreynado del rrey don Afonso -que foy [ẽ]na era de mĩll et C et xxiij ãnos - este rrey dõ Afonso iazẽdo muy mal doente ena çidade de Toledo, aquelle algozil que se chamaua Miramalĩ, depoys que matou el rrey de Seuilla, tornou a sua parte os mouros onrados da Andaluzia et v[eẽo] cõ grande oste et cercou Ocles. [+]
1295 TC 1/ 481 Et fazia tã grã doo que os curações dos omẽes partia, nõ quedando demandando seu fillo. [+]
1295 TC 1/ 481 [Et], senor, se Deus por nossos pecados nos deu esta andança maa agora, darnos a outra bõa, quando for sua voentade. [+]
1295 TC 1/ 482 Et, andando en esta preitesia, seyu de noyte aa oste del rrey porla quebrãtar cõ seu grã poder de mouros a desora. [+]
1295 TC 1/ 483 Andados xxiiij anos do rreynado del rrey dõ Afonso, teendose por muy quebrãtado et por maltreyto por que perdera Cũca et toda a mays da terra que llj dera a rreyna, sua moller dona Ysabela, sacou sua oste muy grande et foy sobre Saragoça et çercoa. [+]
1295 TC 1/ 483 Et, el rrey iazendo sobre Saragoça, chegaronllj estes mandadeyros et com̃o os da villa enviarõ dizer ao Miramamolim que llis acorresse et que sacasse logo sua oste, per que se nõ perdesse a Andaluzia, et que os sacasse da seruidoy del rrey don Afonso. [+]
1295 TC 1/ 483 Et, desque foy aquẽd[e], foronse para elle os mays onrados mouros da Andaluzia. [+]
1295 TC 1/ 483 Et, quando os mouros da Andaluzia virõ como os marines llis matauã os senores et llis tomauã as villas sen razõ, pesoullis muyto do amor que poserã cõ elles, et temiãsse delles mays que dos cristãos. [+]
1295 TC 1/ 485 Andados XXV anos do rreynado del rrey don Afonso, aquelle mouro Juçaf, desque foy senor d ' aquẽ mar, ajuntou muy grande oste et correu et astragou outra uez a terra del rrey don Afonso. [+]
1295 TC 1/ 485 Et fezeos mouer do cãpo mao seu grado et leuoos ata as tendas hu estaua o mouro, que erã çercadas de carcaua, ferindoos muy esforçadamente, cuydandoos a sacar daquel lugar; mays nõno pode fazer, ca llj chegou mandado com̃o os azemeleyros dos mouros llj roubauã o rrayal. [+]
1295 TC 1/ 487 Andados xxvj ãnos del rreynado del rrey dõ Afonso sacou sua oste muy grãde de todos seus rreynos et entrou per terra de mouros. [+]
1295 TC 1/ 487 Et acordandosse d[a] andança maa que lle acaesçera a outra uez (et) arrepenti(nd)osse por que dala veera assy, et ouue muy grã cobijça por auer toda a terra. [+]
1295 TC 1/ 487 Et enviou suas cartas aos arrazes [et] aos mays onrrados mouros que deitassem os alaraues da terra, et elle que lle nõ demandaria vila nẽ castelo, senõ a meyatade do que llj soyam dar, et outros moytos afaagos que llis enviou dizer, mays elles non quiserõ pola bõa andança que ouuerõ [a] outra uez contra elle; et por que, despois [que] se tornou el rrey da entrada que fez a terra de mouros, ouuerõ os mouros batalla cõ dõ Aluar Fahanes et cõnos fillos de Gomes Diaz et forõ bem andantes os mouros. [+]
1295 TC 1/ 488 Andando el rrey dom Afonso enos feytos que uos auemos contados, tãto ouue que veer ẽno seu que se lle nõ uẽeo en mente del rrey de Valença nẽ tornou y cabeça. [+]
1295 TC 1/ 491 Conta a estoria que, quando entendeu el rrey com̃o andaua o Çide en este preito, tornouse para Saragoça et leixou y hũu seu alcayde cõ peça de caualeyros, que ajudassẽ el rrey de Ualença. [+]
1295 TC 1/ 491 Et depoys nõ llj sayu a el com̃o queria et por ysto rogou o Çide que llis fezese quanto mal podese, ca elle auja sabedoria que estaua o castelo mĩguado de vianda et de armas. [+]
1295 TC 1/ 492 Et, desque o Çide ouue mandado de seu senor, enviou suas algaras per toda a terra a gaãnar algo. [+]
1295 TC 1/ 493 Conta a estoria que depoys desto tornou a Valença et enviou mandado aos que tijnã os castelos que desem as rrendas al rrey, assy com̃o gelas soliã dar outro tempo. [+]
1295 TC 1/ 493 Et elles fezerõ seu mandado [et] punarõ todos por auer seu amor. [+]
1295 TC 1/ 493 Et, quando sse vio o senor de Torcosa asy astragado et que llj nõ ficaua pam nẽ vino nẽhũu, (et) enviou seu mandado ao conde dõ Beringuel que ajũtasse tãtas gentes quantas mays podesse auer, en guisa que deytasse o Çide da terra ou que lidasse cõ elle, et que llj daria quanto auer ouuesse mester. [+]
1295 TC 1/ 493 Et outro dia enviarõllj dizer que seysse lidar cõ elles en cãpo et el envioulle dizer que nõ queria lidar cõ elles nẽ queria cõ elles contẽda nẽhũa, mays que queria andar per ali cõ sua gente. [+]
1295 TC 1/ 495 Et, por que ouuesemos mayor querela de ty, mandaste que nosla amostrassẽ. [+]
1295 TC 1/ 499 Et o Çide envioullis demandar cada ano çinquaenta mil marcos de plata. [+]
1295 TC 1/ 499 Et o que o Çide mandaua na vila era mãdado et o que ele nõ queria nõ se fazia. [+]
1295 TC 1/ 499 Et, por que el rrey de Ualença era doente, ficou a villa en poder de Abem Alfarax, seu algozil, per mandado do Çide. [+]
1295 TC 1/ 500 Este mouro cõ poder dos da Andaluzia ueẽo çercar o castello a que dizẽ Alerdo. [+]
1295 TC 1/ 500 Et el rrey dõ Afonso, quando chegou, achou o castelo minguado de vianda. [+]
1295 TC 1/ 500 Et ouuese de tornar muy perdidoso cõ mĩgua de uianda, et perdeu y muytas bestas, que nõ poderõ seir da terra. [+]
1295 TC 1/ 500 Pero con todo esto leixou eno castelo muytas armas et a uianda que pode auer. [+]
1295 TC 1/ 502 Et o alcallde et o algozil andauã polo prender et passar contra elle. [+]
1295 TC 1/ 502 Et elle enviou seus mandadeyros ao endeantado dos alaraues, que era senor de Murça, que uẽese et que llj dariã Ualença. [+]
1295 TC 1/ 502 Et o endeantado, quando ouue o mandado, apressouse de vĩjr et, per quantos castelos passou, que erã ena carreyra, que erã dos mouros, todos llos derõ. [+]
1295 TC 1/ 502 Et, quando chegou este mandado a Valença, o bispo que y estaua et todos os cristãos tomarõ o que poderõ leuar do mellor que tĩjnã et foronse ende, que nõ ousarõ y ficar. [+]
1295 TC 1/ 502 Et enviarõ ala muytas bestas carregadas de vianda et d ' auer et das outras cousas que tĩjnã. [+]
1295 TC 1/ 502 Et enviarõ mandado ao Çide, que era en Saragoça, que llis acorrese a muy grã pressa. [+]
1295 TC 1/ 504 Et, quando vio que todo o poboo tĩjna cõ el et o ajudauã et erã a seu mandado et que tĩjna preso o algozil do Çide, creçeullj muyto [o] curaçõ, et parouse tam loução que nõ preçaua os mouros da vila nada, pero que erã mellores omes que nõ elle. [+]
1295 TC 1/ 504 Et depoys passou aquel sartal aos rex de Habiãis, que forõ senores da Andaluzia. [+]
1295 TC 1/ 505 Et, quando andaua pela villa, dauã as molleres muy grandes braados et mostrauã cõ elle muy grã prazer. [+]
1295 TC 1/ 506 Et o Çide, quando o soube, moueu ende cõ sua gente et uẽeose a mays andar. [+]
1295 TC 1/ 506 Et, com̃o quer que el ysto fezera, que llj mandasse dar seu pã que leixara ena villa. [+]
1295 TC 1/ 506 Et enviou suas cartas a todolos dos castelos de redor que trouxesem vianda quanta ouuessem mester a uender aa oste; et, se o nõ fezesem, que os astragaria do que aujã. [+]
1295 TC 1/ 506 Et elles enviarõ dizer que fariã quanto el mandasse, saluo Abueça et Abalurõ que o nõ quiserõ fazer, por que erã omes entendudos et entendiã muy bẽ ao que llis auia de recudir aquillo, ca elles nõ queriã auer contenda cõ nengũu senõ uiuer en paz cõ sua cõpana. [+]
1295 TC 1/ 506 Et, quando o Çide ouue este mandado, prouguellj muyto et foyse para Murvedro quanto mays pode et apoderouse do castelo. [+]
1295 TC 1/ 506 Et, segũdõ conta a estoria, diz que, desque Aburaz foy apoderado do castello de Murvedro, foyse para o Çide et poso seu amor cõ el, en tal maneyra que llj desse venda de vianda en seus castelos et o Çide que llj nõ fezese guerra. [+]
1295 TC 1/ 509 Et Abeniafa enviou dizer ao Çide que faria quanto el mandasse por auer seu amor. [+]
1295 TC 1/ 510 Et o algozil buscou maneyra como o soubesse o Çide et envioullj mandado. [+]
1295 TC 1/ 512 Et enviarõ rogar ao Çide que os mandasse poer en saluo. [+]
1295 TC 1/ 513 Et Abeniafa andaua coydãdo com̃o podesse pagar o pã que auja a dar ao Çide. [+]
1295 TC 1/ 513 Et ontre tanto chegou mandado aa villa com̃o vĩjna a oste dos alaraues, et que se nõ detĩjnã senõ por que douidau[a] o endeantado de vĩjr hy. [+]
1295 TC 1/ 514 Et o Çide estando sobre Aluarrazĩ, seyrõ quatorze caualeyros da vila; et elle andando folgando co çĩco caualeyros, os mouros forõ contra elle polo matar ou polo catyuar et elle moueu contra elle[s] muy rrigeamente soo et matou ende os dous et os outros forõ vençudos. [+]
1295 TC 1/ 515 Com̃o os da vila auiã grande alegria polos alaraues que vĩjnãvO Çide estando aly chegou çerto mandado aos de Valença que vijna a oste dos alaraues et que era ia en Lorca, [et] que vijna y por cabedel Aly Abunaxa, que era genrro de Abmaix, por que el ficaua doente en Murça. [+]
1295 TC 1/ 516 Et o Çide nõ sse acordou d ' entrar per aquel lugar hu tijna a entrada et disselle que mandasse abrir hũa porta hu diziã El Quebrar, que nõ podiam entrar per aquellas angusturas. [+]
1295 TC 1/ 517 Desy chegou mandado çerto aos de Valẽça com̃o a oste dos alaraues erã en Lorca et que vijnã per Murça, et que nõ tardauã por al senõ por que adoeçera o seu cabedel; pero que era ia são et que muyto agina seriã y. [+]
1295 TC 1/ 517 Mays elles entendiano muy bem, a que entençõ o dizia et começarõ de meter uozes que nõ queriam seu consello, senõ dos fillos de Abuhagid, et que queriam fazer quanto elles mandassem. [+]
1295 TC 1/ 517 Et mandarõ logo çercar as portas da villa cõ medo et guardar as torres et os muros. [+]
1295 TC 1/ 518 Et [en] esto chegou mandado aos da vila que vijna a oste dos alaraues et que era ia en Xatiua. [+]
1295 TC 1/ 518 Et en quanto esto fazia chegou mandado aos da villa com̃o erã ia os alaraues en Aliazira. [+]
1295 TC 1/ 519 Et fezerõ oraçõ a Deus que os ajudasse et que ouuess[ẽ] bõa andança contra o Çide, et elles que salrriam da vila rroubar o rreal. [+]
1295 TC 1/ 519 Desy chegoulles mandado com̃o nõ queriã ia y vijr os alaraues. [+]
1295 TC 1/ 519 Et andauã pelas caleias com̃o beuedos, en guisa que sse nõ entendiam hũus outros. [+]
1295 TC 1/ 519 Et denegreçerõ as caras delles com̃o se posessẽ en ellas pez et perderõ a memoria, asy com̃o a perde o que anda enas ondas do mar, se cae en (en) ellas. [+]
1295 TC 1/ 519 Et o algozil Aben Alfaray escripuiu esta [e]st[o]ria en arauya a com̃o valiam as viandas ena vila, por veer quanto tempo se poderiam manteer. [+]
1295 TC 1/ 520 Et pu[i]ov entõ a uyanda ena vila o dobro do que ante valia. [+]
1295 TC 1/ 521 Et vijnã seguros todos os das merchandias a conprar et a uender, en guisa que era muyto auondado aquel lugar porla grã [justiça] que elle fazia, por que os mandaua julgar segũdo sua ley, et nõ leuaua delles mays do dizemo. [+]
1295 TC 1/ 521 Et, estando en esto, chegou mandado aos da villa com̃o os alaraues erã ia tornados a sua terra et que nõ ouuesẽ asperãça nẽhũa en ajuda delles. [+]
1295 TC 1/ 521 Et el mandoullis que andassem seguros et que laurassem et criassem. [+]
1295 TC 1/ 521 Et logo enviou mandar aos dos castelos que lle enviassem beesteyros et gente de pee para cõbater a villa. [+]
1295 TC 1/ 522 Et dizia que nõ deue ome a dar consello a quẽ llo nõ demanda nen llo quer, ca se a elle creerã nõ fora tamaño o mal nẽ ouuerã tã grã coyta, et quanto mal aujã os da uila nõ era senõ porllos fillos de Abuagid, por que creerã seu consello, que erã de mao recado et nõ erã manosos nẽ entẽdudos para estar cõ nengũu eno que llj posesem. [+]
1295 TC 1/ 522 Et os cristãos conbatiã cada dia a villa et fazianlljs muyto mal et ensarrauanos et tollianllj a uianda. [+]
1295 TC 1/ 522 Et responderõ todos a hũa uoz que elle queriã tomar et obedeeçer et que llj nõ salriã de mandado, ca sempre llis fora bẽ mentre creerã seu consello. [+]
1295 TC 1/ 526 Et o mouro fez seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 526 Et Abeniafa mandaua tomar o algo dos que assy morriam, et [de] todos quantos faziam doo leuaua(m) delles quanto podia(m) leuar, et os que llj nõ dauã algo mandauahos prender et açoutar et metelos en muy maas pryiões ata que lle dauam algo. [+]
1295 TC 1/ 526 Et cõ tod[a]s estas cousas et maldições que auiam os da vila poiarõ as viandas dous atãto do que ante valiã, assy que faziã grã doo todos. [+]
1295 TC 1/ 528 Et as viandas sobiã cada dia en preço, en guisa que as nõ achauã ia caras nẽ refeçes. [+]
1295 TC 1/ 529 Et os da vila erã em muy grã coyta, que nõ achauã vianda a cõprar, cara nẽ rrefeçe, gafis nẽ fanega, senõ onças ou liuras. [+]
1295 TC 1/ 530 Conta a estoria que el rrey enuiou sua carta de rresposta [a] Abeniafa en esta maneira: que aquela cousa que el demãdaua que lha nõ podia fazer, a meos de demandar ajuda a el rrey dom Alfonso de Castela con que podesse hir; et esto que o faria logo que sse atreuesse a lidar cono Çide. [+]
1295 TC 1/ 530 Et entõ mãdou Abeniafa [catar] quanta vianda auia ena vila [et] mandouha tomar, et nõ lhis leixau[a] mais de para hũu mes, ca lljs fazia creẽte que ante llis acorreria el rrey de Saragoça et que tragia vianda. [+]
1295 TC 1/ 530 Pero da uianda que achaua pelas casas tomaua elle para si a mais dela, et para as guar(i)das, et o al mãdauao vender en esta maneira: que nõ conprassem mais de para hũu mes. [+]
1295 TC 1/ 534 Et valia entõ a vianda ena villa: a liura do trigo iiij morauedis, et a liura da çeuada IX morauedis et quarta, et a liura do peinço ij morauedis et meyo, et do vinho ij morauedis et meyo, et a onça do queyio j morauedi, et dos figos ij diñeyros et meyo, et a onça do mel I morauedi, et das algarauas ij diñeyros meos quarta, [et] a liura das uerças I morauedi de prata, ca nõ corria entõ outra moeda. [+]
1295 TC 1/ 534 Et estas viandas nõnas podiã auer senõ muy poucos dos que auiã o poder. [+]
1295 TC 1/ 534 Et estaua ia agora o poboo todo enas oras da morte, ca uijã andar o ome et deitauase morto con fome, assi que todas as praças erã cheas de fossas. [+]
1295 TC 1/ 537 Et eles prometerõllj que fariam quanto el mandasse(m) et de seer cõ ele en todo o que elle visse que era bem. [+]
1295 TC 1/ 538 Conta a estoria que, en quanto estauã en esto, vijnha Martin Pelaes, (a)o Asturão con hũa rrecoua en que tragia vianda para a gente do Çide; et, pass[ã]d[o] çerca da vila, seirõ a ele muy grã gente de mouros pola tomar; mais ele, com̃o quer que tragia pouca gente, enparouha muy bẽ et fez en eles muy grã dano et meteuhos pela vila. [+]
1295 TC 1/ 538 Et com̃o o Çide ya correr a uila, logo ao começo da çerca, quando duas, quando tres [uezes] cada dia, segũdo que auedes oydo pela estoria, (et) auia lides et torneyos cada dia, segundo que auedes oido ena estoria, pero que era senpre o Çide bem andante. [+]
1295 TC 1/ 538 Et assi andaua a casa do Çide ordinada, que cada hũu sabia hu se auia asentar a comer, et cada hũus punhauã quanto podiã por se asentar aa mesa cõ dom Aluar Fanes et cõ Pero Uermudes et cõ seus conpaneyros, hu quer que lhis acaesçesse en feito d ' armas. [+]
1295 TC 1/ 539 Et disse que comesse cõ ele todas as viandas ena escudela, ca melhor o mereçia ca o dia primeiro. [+]
1295 TC 1/ 541 Conta a estoria que o alfaqui enuiou seus mãdadeiros ao almoxarife do Çide, que auia nume Andalhaaziz, et era boo et amauao o Çide, por que o seruia muy bẽ et por que nũca sse partira dele, desque uehera aa sua merçee. [+]
1295 TC 1/ 541 Et, desque Andalla soube com̃o queriã mouer preitesia cono Çide, falou con ele muy desenganadamente. [+]
1295 TC 1/ 542 Com̃o os de Ualẽça enviarõ mandado al rey de Saragoça [+]
1295 TC 1/ 543 Et por esta rrazõ sacauã a vianda que tijnã asconduda et foy refeçãdo ia quanto. [+]
1295 TC 1/ 544 Et ueherõ logo (a) os m[o]uros da Alcudia a uender suas viandas a quen as queria conprar. [+]
1295 TC 1/ 544 Pero forõ arrefeçando as viandas; et os que sse guardauã de comer, forõ cobrãdo, et os outros morriã todos, en guisa que auia muy grã chãto ena vila et muy grande morteydade ontre eles, assi que todos os cãpos erã cubertos de fossas. [+]
1295 TC 1/ 547 Fezerõmj entender que Abeniafa a feitos muytos males a algũus de uos et que uos tomou os uossos aueres para presentalos a mj̃, et que uolos tomou por que vendiades as uossas viandas caras ena çerca. [+]
1295 TC 1/ 549 Et chamarõ a falla Andallahaziz, alguazil do Çide, et diseronlhi: - [+]
1295 TC 1/ 552 Et cõprirõse o postrimeiro dia de Juyo, era [de] MCXXV anos, quando andaua o ano da encarnaçõ de Nostro Senhor Ihesu Cristo em mil et LXXXvij anos. [+]
1295 TC 1/ 559 Et andarõ suas iornadas ata que chegarõ a el rrey dom Afonso a Palẽça. [+]
1295 TC 1/ 559 Xerca et Andaxilfa et Pena Cedilla et Moriella et Jubala. [+]
1295 TC 1/ 559 Assi me ualla Santo Sidro, que mj plaz muyto de sua boa andança do Çide. [+]
1295 TC 1/ 565 Et, quando o soube, o Çide mãdou muy bẽ basteçer os castelos et fezoos reparar et fezo adubar muy bem os muros de Ualença et basteçer muy bẽ de viandas et das outras cousas que lli erã mester para guerra. [+]
1295 TC 1/ 566 Et seirõ fora contra aquela parte per hũa porta hu os mouros andau[ã] muy a soltas a suas guisas. [+]
1295 TC 1/ 570 Et, cuydando cada dia ena andança maa que lli acaeçera, et como fora uençudo de tã pouca gente, et com̃o per dera (ia) muyta da sua, estando ia en Marrocos, leixouse morrer. [+]
1295 TC 1/ 571 Senor, o Çide se encomenda ena vossa merçee, como de senor natural, et tenuos en merçee quanto bẽ et quanta onra mandastes fazer a dona Xemena et a suas fillas. [+]
1295 TC 1/ 573 Et logo el rrey enviou porlos mandadeyros do Çide et seyu cõ elles a parte. [+]
1295 TC 1/ 573 Senor, çertos somos que o Çide nõ fara senõ o que uos mandardes et llj consellardes en esto et eno al; et, quando uos uirdes en hũu, acordaredes o mellor. [+]
1295 TC 1/ 574 Mays, poys el rrey, nosso senor, fala en elo, se nolo mandar, nõ posso y al fazer. [+]
1295 TC 1/ 574 Et o Çide enviou suas cartas al rrey, en que llj enviaua dizer que yria aas vistas muy de grado, hu elle mandasse. [+]
1295 TC 1/ 576 A razõ por que uos chamey a estas vistas foy por duas cousas: a primeyra por uos ueer, que uos amo muyto et auja muy grã sabor de uos ueer, porlos muy grandes seruiços que mj auedes feytos, com̃o quer que en começo do rreyno uos ouuj yrado da terra; pero que, en guisa o fezestes uos, que nũca de uos ouuj desseruiço, ante mj fezestes del muyto, et exalçastes a cristandade, por que uos eu sõo muy teudo de uos fazer muyto bẽ et muyta merçee et de uos amar sempre. [+]
1295 TC 1/ 589 Et tã grande era o rruydo das feridas et dos atanbores que sse nõ ouuiã huus outros; et, andando assi, feriãse muy sen piedade, assi que nõ auia y uagar nẽhũu. [+]
1295 TC 1/ 596 Et nẽbrouse com̃o seus genrros andauã muy achagados et que nõ falauã cõ ele com̃o soyam et que as suas parauoas erã uoltas cõ maa uoentade. [+]
1295 TC 1/ 596 Et mãdou y trager muyta uianda et pẽsou deles muy bẽ et deullis quanto ouuerõ mester, et fezollis muyta onrra, rrogandollis que ficassem y alguus dias; mais eles disserõ que o nõ podiã fazer, ca yam a muy grã pressa suas iornadas que tijnã postas. [+]
1295 TC 1/ 596 Et eles punarõ en andar per Ual Musgo et passarõ por Pora et pelo Barrocal et per Ualdemos, et leixarõ a Medinaçelle, et atrauessarõ pelo canpo de Barahona, et entrarõ eno camjno de Berlonga. [+]
1295 TC 1/ 601 Et começarõ a andar pelo rebredo, chamãdo et dando uozes [et] fazendo muy grã doo porlo mal que llis auia acaesçudo et por que as nõ achauã. [+]
1295 TC 1/ 601 Et, eles andando assi, as donas et Ordoño oyrõ as uozes que dauã et ouuerõ muy grã medo, cuidando que erã os jnfantes cõ sua conpanha et que uĩjnã matalos. [+]
1295 TC 1/ 601 Et andaronas buscãdo et non as poderõ achar. [+]
1295 TC 1/ 601 Et tomarõ logo o camiño et foron depus os condes, que sse nõ dauã uagar; mais eles erã ydos a mais andar et nõnos poderõ acalçar. [+]
1295 TC 1/ 604 Ben sabe Deus que da desonrra do Cide mj pesa muyto; et, quanto o mais ouço, tãto mj mais pesa ende; ca a y muytas rrazões por que [mj] deue a pesar: primeiramente polo meu, desi polo do Çide, desi polo de suas fillas; mais, pois que uiuas som, nõ e tãto o mal; ca, se foron desonrradas a torto elas, nõno mereçendo, podem seer uingadas a dereito, assi com̃o a mjña corte mandar. [+]
1295 TC 1/ 607 Et entõ acordarõ de ficar y algũu dia por rrazõ das donas, que uijnã fracas, et que o fezessem saber ao Çide, seu padre, que lli enuiasse mandar com̃o fezessem. [+]
1295 TC 1/ 617 Et fezo Deus merçee que uos tirou de suas mãos et uẽestes [a]as mjnas, et eu ben andant[e] en uos cobrar". [+]
1295 TC 1/ 617 Et leuantouse Pero Uermudez et fezo essa meesma demanda polla espada Tiçõ, et o Çide deulla. [+]
1295 TC 1/ 619 Enton leuantouse en pee et disse sua demanda en esta maneyra: - [+]
1295 TC 1/ 619 Et eu, senor, por conprir uosso mandado uj̃ hy. [+]
1295 TC 1/ 619 Et uos, senor, demandastesmj mj̃as fillas para os condes Carrõ. [+]
1295 TC 1/ 619 Et, senor, bem sabedes que eu nõ soube dizer de nõ et conpri uosso mandado. [+]
1295 TC 1/ 619 Et uos, senor, mandastesma[s] dar a don Aluar Fanges, que aqui esta, et elle deullas por molleres, asi com̃o manda a ley de Nosso Senor Ihesu Cristo. [+]
1295 TC 1/ 619 Et, senor, com̃o quer que elles som omes onrados et de grã sangue, non llis dera eu mjnas fillas, senõ por uos, por conprir uosso mandado. [+]
1295 TC 1/ 619 Et, senor, poys me desonrarõ mjnas fillas et nõ se tĩjnã por pagados delas, mandade que me dem o meu que llis dey, ou se mj defendã cõ razõ. [+]
1295 TC 1/ 619 Et nõ acharõ razõ dereyta con que se podessem defender aa demanda que llis fazia o Çide. [+]
1295 TC 1/ 619 Senor, o auer que o Çide demanda, que diz que llis deu, uerdade he; mays elles despẽderõ[no] en voso seruiço, por que dizemos que nolo deuẽ dar, poys que o despenderõ en uoso seruiço; pero, se achardes por dereyto que llo deuẽ dar, mandadellis dar prazo et yram a Carrõ, sua herdade, et farã entrega, asi com̃o uos mandardes. [+]
1295 TC 1/ 619 Et elles baratarõ quanto poderõ et enviaronllo, en guisa que se conpriu a entrega ata os quinze dias; ca coydarõ que o Çide non demandaria mays daquillo. [+]
1295 TC 1/ 622 Da demanda que o Cide fez aos condes de Carron [+]
1295 TC 1/ 622 Teede por bẽ de me oyr a demanda que quero fazer contra os condes de Carrõ; a qual demanda mj este muy cara de fazer, com̃o quer que a teño reygada no curaçõ. [+]
1295 TC 1/ 622 Et, senor, nenbrarllis deuera com̃o eram mjnas fillas et com̃o mas demandastes uos para elles, et quan onradamente llas eu dey, per uosso mandado, por molleres; et, senor, nõ conoçerõ a Deus nẽ a uos nẽ a mj̃ nẽ aa bõa andança en que erã. [+]
1295 TC 1/ 622 Et por ende ey muy grã parte ena desonrra de uossas fillas; mays, poys uos ena mjna corte estades, nõ he dereyto de demandar senõ per mjna corte. [+]
1295 TC 1/ 623 Ben deuedes entender que errauades en ello por mj o pedir nen rogar, poys que tĩjnades en curaçõ de as desonrar, com̃o dizedes que as leixastes; ca, poys ysto tĩjnades en voentade, a outro deuerades dizer que uos andasse en este casamento ca nõ a mj̃; ca nõ era eu para uos buscar ataas barregãas, nẽ seria cousa guisada de me ende trameter de tã maos feytos et tã sen Deus. [+]
1295 TC 1/ 623 Et eu oyrey ambalas partes et mandarey sobre ello o que achar por dereyto, segũdo foro dos fillos dalgo. [+]
1295 TC 1/ 625 Et, por que entendã os que aqui estã que tj digo uerdade, nenbrete quando ena lide do Quarto diseste que ti prouarias cõ hũu mouro, et foschi contra hũu caualeyro bõo que andaua y; et el, quando te uio vĩjr contra si, atẽdeute a guisa de bõo et tu nõ ousaschi yr a el. [+]
1295 TC 1/ 627 Non sabes que as mjnas fillas tuas primas som, et ena sua desonra et ena mjna muy grã parte as et tu o deues a demandar et cõomar? [+]
1295 TC 1/ 627 Et o conde Suer Gonçaluez leuãtouse en pee et disse: -Tiradeuos aca, sobrinos, leixade essas conpanas do Çide, villaos desonrados; ca, se sabor an de (d) lidar, bẽnos auondaremos de lide, se nosso senor el rrey o mandar et o teuer por bẽ, [et] non ficara per nos, com̃o quer que nõ som nossos pares. [+]
1295 TC 1/ 629 Et mandarõ a todos que se calassem et que oyssem a sentẽça que el rrey queria dar. [+]
1295 TC 1/ 631 Et tragiã cartas al rrey et ao Çide, en que llj enviauã demandar as fillas por molleres: a hũa para o jnfant[e] don Sancho d ' Arãgõ et a outra para o jnfant[e] Garçia Ramires de Nauarra, que erã fillos mayores que deujã herdar os senorios. [+]
1295 TC 1/ 635 Et armoos o conde don Ramondo et castigoos bẽ com̃o fezesem et com̃o andassem pelo campo. [+]
1295 TC 1/ 635 Et enviarõ pedir merçee al rrey que mandasse tirar da lide as espadas Colada et Tiçõ. [+]
1295 TC 1/ 635 Et el rrey mãdou pregoar que nõ fosse ousado nẽgũu de fazer força nẽ torto aos parentes do Çide, nẽ mal nẽhũu, nẽ de o cometer per nẽhũa maneira; senõ, o que o fezesse, que o mandaria matar por elo. [+]
1295 TC 1/ 639 Et Martin Antolines enpos elle, [dizendo] "fora, don aleyuoso", ata que o deytou do cãpo, a guisa de uençedor et de muy bẽ andante. [+]
1295 TC 1/ 640 Et oyto dias durarõ as grandes alegrias que o Çide fezo en Valença, pola boa andança que ouuerã et porla grã vingãça que Deus llj dera dos que llj fezerã muy grã desonra. [+]
1295 TC 1/ 642 Et envioullj seus mandadeyros cõ muy grandes presentes et muytas dõas et muytas ioyas estrayas, quaes uos contara a estoria. [+]
1295 TC 1/ 642 Et, quando este p[ar]ent[e] do soldã chegou ao porto de Ualença, enuiou dizer ao Çide como era ali chegado hũu mandadeyro do grã soldã de Persia, que llj enviaua seu presente. [+]
1295 TC 1/ 642 Et, quando o mandadeyro chegou ante elle, começoullj a tremer toda a carne et foy muy marauillado per el et perdeu a fala, asi que nõ pode dizer nẽhũa cousa. [+]
1295 TC 1/ 642 Senor Çide, se uos fossedes presente ante meu senor o soldã, por uos onrar mays daruos ya a comer a cabeça do seu caualo, segundo custume dos mouros; mays, por que en esta terra nõ a este custume, douuos eu este caualo, que, seguro seede, que este he o mellor caualo que a en nossa terra; et uos mandadeo tomar por onra do soldã, que ual mays ca nõ a cabeça coyta. [+]
1295 TC 1/ 646 Et el reçeou que llo pregũtaua per mandado do Çide. [+]
1295 TC 1/ 648 Conta a estoria que aquel mandadeyro do soldã morou en Valença ia quanto tẽpo. [+]
1295 TC 1/ 648 Et ontre tanto chegou mandado ao Çide com̃o vĩjnã os jnfantes d ' Arangõ et de Nauarra a Valẽça fazer uodas cõ suas fillas, asi com̃o era ordinado enas cortes de Toledo. [+]
1295 TC 1/ 648 Et os jnfãtes aujã nume. . . o d ' Arangõ, que casou con dona Sol, don Sancho, fillo del rrey don Pedro d ' Arãgõ que prendera o Çide ena batalla, asi como o a contado a estoria; mays, catando a muyta mesura que o Çide fezera contra elle eno soltar da priion, et que llj mandara dar todo o seu, et catando os bẽes que eno Çide auja et os grandes feytos que fazia, teue por bem que casasse seu fillo cõ sua filla, por que de tã alto linagẽ como o Çide ficasse en Arãgõ. [+]
1295 TC 1/ 649 Et os jnfantes disserõ que llj desse Deus muyta vida et muyta saude por muytos anos et bõos, et que lli(s) gradeciã muyto o que llis prometia et a onrra que llis fazia, et que o tĩjnã en lugar de padre, et que sempre catariã a sua carreyra et seriã a sua onra et a seu mandado, com̃o de tã alto ome et tã onrrado com̃o elle era, et que se tĩjnã por muy onrados polo diuido bõo que cõ el aujã. [+]
1295 TC 1/ 651 [et], desde Oriola (d ' Ebro) ata Tortosa, ficou a terra toda a seu mandado et a seu [defendemento]. [+]
1295 TC 1/ 653 Capitolo que fala do mandado que chegou ao Çide [+]
1295 TC 1/ 653 Et os mouros, com̃o quer que llis pesou, conprirõ seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 655 Eu [soo] San Pedro, principe dos apostolos, que veño a ti con mays apressurado mandado que o que tu nõ coydas del rrey Bucar. [+]
1295 TC 1/ 657 Et en todos aquelles sete dias ouue ende adeante a parauoa mays rigia, saluo ende que llj enfraqueçeu a natura, que se nõ podia mandar ena cama. [+]
1295 TC 1/ 657 Et, quando el rrey Bucar chegar, mandade seyr todalas gentes da villa pellos muros et pelas torres (et) cõ trõpas et façã as mayores alegrias que poderẽ. [+]
1295 TC 1/ 657 Et depoys mandade selar o meu caualo et armadeo muy bẽ; et guisaredes o meu corpo muy apostamente, et poedeme eno caualo, et guisademe et ataame en tal maneyra que nõ possa caer delle; et poerm ' edes a mjna espada Tiçõ ena mão, et ide çerca de mj̃ uos, bispo, et uos, Gil Dias, que mj guiedes o caualo. [+]
1295 TC 1/ 658 Et, desque ysto foy asi ordinado, mãdou a don Aluar Fanes et a Pero Uermudez que, quando ouuessem uençudo el rrey Bucar, que se fossem logo para Castela et que conprissem todo o que el mandaua. [+]
1295 TC 1/ 658 Senor Ihesu Cristo, cuio he o poder et o querer et o saber, et cuios som os reynos; ca tu es rrey sobre todolos rex, et todaslas gentes som a teu mandamento. [+]
1295 TC 1/ 658 Et o bispo balsamoo, asi com̃o el mandara. [+]
1295 TC 1/ 658 Et disserõ y suas vigias et suas missas, asi como llj el mandara et com̃o a atan onrado ome com̃o a el pertẽeçia. [+]
1295 TC 1/ 660 Muy ben se defendiã os cristãos, et tangiã tronpas et atãbores, et faziã muy grandes alegrias, asi com̃o o Çide mandara. [+]
1295 TC 1/ 660 Et esto durou bem oyto dias, ata que os cristãos ouuerõ guisad[a]s todas suas cousas para sua yda, com̃o o Çide mandara. [+]
1295 TC 1/ 661 Conta a estoria que, a cabo de noue dias que el rrey Bucar chegou a Ualẽça, a conpaña do Çide tĩjnã ia guisadas todas suas cousas para se ir a Castela, ca Gil Diaz nũca sse en al traballou estes IX dias, senõ [en] conprir o que o Çide mandara. [+]
1295 TC 1/ 661 Et ya de hũu cabo Gil Diaz et do outro o bispo, que o guiaua et subtĩjna, assi com̃o elle mandara. [+]
1295 TC 1/ 662 Et, poys que todos forõ ajuntados, tomarõ do cãpo o que quiserõ et mouerõ seu camjno contra Castela, et forõ albergar a hũa aldea que chamã Sete Aguas, todos muy ricos et muy bẽ andantes. [+]
1295 TC 1/ 663 Segundo conta Abenalfarax, que fezo esta estoria, diz que o dia que a conpana do Çide se partirõ de Sete Aguas, todos muy ricos et muy bẽ andantes, et que aujã uençudo et desbaratado el rrey Bucar et os xxxvj rex mouros que cõ el vĩjnã, os mouros do arraual da Alcudia et dos outros arrauaes por çerto coydauã que o Çide uiuo ya per como o virõ seyr en seu caualo et sua espada na mão. [+]
1295 TC 1/ 663 Et esto era: muytas tendas, et caualos, et bufall[o]s, et muyto ouro et muyta prata, et gãados muytos, et outras cousas muy preçadas, et muyta vianda sen conta; asi que llis conprio bem X anos a çidade de Valença et aynda que uendessem as suas uezendades, en guisa que ficarõ muy ricos dende adeante. [+]
1295 TC 1/ 665 Et disse: -Madre senora, eu nõ sabia nẽhũa cousa do mandamento do Çide, meu padre. [+]
1295 TC 1/ 667 Et asentarõno eno escano que el rrey dõ Afonso mandara laurar. [+]
1295 TC 1/ 667 Et dona Xemena et Gil Diaz et as outras conpanas ficarõ en Sam Pedro, com̃o o Çide mandara. [+]
1295 TC 1/ 667 Et outrosy ficarõ y dõ Aluar Fanes et Pero Uermudes et Ordono Uermudes cõ dõna Xemena et cõno bispo, ata que pagarõ o que o Çide mandara en seu testamento. [+]
1295 TC 1/ 668 Conta a estoria que, depoys que dona Xemena ficou en Sam Pedro, (et) Gil Diaz sẽpre catou pola seruir, asi com̃o o Çide mandara; et seruiaa tã lealmente et tã bem que era hũa grã marauilla. [+]
1295 TC 1/ 668 Outrosy Gil Diaz tomaua tamano sabor en mandar pensar do caualo Baueca, que era hũa grã marauilla; asi que as mays vezes elle o leuaua a agoa. [+]
1295 TC 1/ 671 Conta a estoria que dez ãnos, depoys que o Çide foy finado, esteue o seu corpo sobre a terra, asentado ẽno escano, sub o tabernaculo que el rrey dõ Afonso mandara fazer. [+]
1295 TC 1/ 671 Et tijna a espada ẽna mão seestra et as cordas do manto ena mão destra, asi com̃o el rrey dõ Afonso o mandara poer, saluo que llj mudauã os panos et tornauano en aquela meesma maneyra. [+]
1295 TC 1/ 671 Et assy esteue sempre ata que rreynou el rrey dõ Afonso, que foy fillo do muy nobre rrey dõ Fernando, que gaanou todo o mays da Andaluzia; ca este bem auẽturado rey gaanou a çidade de Seuilla, cõ todo seu reynado, et a çidade de Cordoua, cõ todo seu rreynado, et gaanou a çidade de Geem, et gaanou Hubeda et Beeça et Anduiar et Martos et Ariona, et outras vilas reales et outros muytos castelos, segũdo que uolo contara a estoria; ca este bem auenturado rrey deytou o poder dos mouros d ' Espana. [+]
1295 TC 1/ 673 Et daly [adeante] ficou ẽno moesteyro en toda sua vida cõ Gil Diaz, seruindo et fazendo [o] of[i]cio que fazia Gil Diaz et fazendo seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 673 Et, quando finou, mandousse soterrar ena plaça, çerca do caualo do Çide, ca en sua vida (o) mandara [y fazer] sua subpultura muy bem laurada. [+]
1295 TC 1/ 674 Segũdo conta en sua estoria o onrado dom Rrodrigo, que foy arçebispo de Toledo, et o sabio dõ Lucas, obispo que foy de Tuy, ẽna estoria d ' España, diz que a muy gram tempo depoys da morte do Çide, -quando andaua a era en mil et CC et XXte ij ãnos, et o ãno da encarnaçõ de Nostro Senor Jhesu Cristo en mil et xxxvj - en este tempo rreynaua en Castela el rrey dõ Afonso, neto do emperador d ' España. [+]
1295 TC 1/ 674 Et uos, abade, guardadea et mandadea tomar, por que soubestes muy bem guisar para a leuar de nos. [+]
1295 TC 1/ 676 Conta a estoria que andados quareẽta et dous ãnos do rreynado del rey dõ Afonso, o seteno -que foy ẽna era de mil et CXLij ãnos, et o ano da encarnaçõ en mil et C et iiij ãnos - el rey dõ Afonso, poys que passo[u] pelos traballos que ia oystes cõ el rey dõ Sancho, seu yrmão, sobre a contenda dos rreynos, onde, depoys que el gãanou Toledo, por onra de seu senorio mandousse chamar "rey d ' España". [+]
1295 TC 1/ 677 Et guardate, nõ te pares ante mj̃; ca, se te ante mj̃ paras, sabe por çerto que te mandarey matar; ca a mjna filla a mj̃ conuẽ de a casar, ca nõ com̃o quiserẽ os condes et os ricos omes et os outros omes onrados que en estes consellos som. [+]
1295 TC 1/ 678 Conta a estoria que, andados XLta et tres ãnos et sete meses do rreynado del rey dõ Afonso -que foy na era de mĩll et CXLiij anos, quando andaua o ano [d]a encarnaçõ de Nostro Senor Ihesu Cristo en mil et çento et çĩco anos et sete meses - este rrey chegando ia [a] acabamento dos seus dias, diz, que oyto dias ante que el finasse, sinadamente o dia de San Iohan Babtista, acaeçeu hũu miragre ena jgleia de Santo Isidro de Leõ, que foy en esta maneyra: começou a mãar hũa agua muy clara ante o altar de Santo Ysidro, eno logar u tĩjna o clerigo os pees quando dizia a missa, et nõ seyu dos ajũtamentos das pedras nẽ da terra, mays de meyo das pedras viuas et enteyras. [+]
1295 TC 1/ 679 Et, Senor, tu me desche reynos a mandar, mays ca eu nõ mereçia. [+]
1295 TC 1/ 679 Et, Senor, eu te nõ serui cõ elles com̃o podera et deuera polo non saber, (et) pasando en todas as cousas contra os teus mandamentos [et] nõ aguardando o dereyto com̃o deuia, onde me teno por muy erado contra ti. [+]
1295 TC 1/ 679 Outrosy, Senor, non desampares estes reynos de Castela [et] de Leõ, que ficã en muy gram desemparo por mĩgoa de senor, nẽ queyras dar lugar aos eemigos da tua santa fe catolica, et guarda os teus altares, en que sse consagra cada dia o teu santo corpo, nẽ des lugar aos maos que queiram andar soltos pela terra, fazendo muyto mal aos mesquinos [et] roubando os caminos. [+]
1295 TC 1/ 681 Pero, temendo sempre que a jgleia os mandaria partir, a elle et aa rreyña, por que erã parentes muy chegados, et casarõ sen despẽsaçõ de sancta jgleia, (et) daua todalas fortelezas aos seus, que as teuessẽ por elle. [+]
1295 TC 1/ 682 Desy uyu el rey que en todas guisas nõ andaua a reyna a seu talente, nẽ seguia a sua careyra, et troixea ata Soyra et partiusse della. [+]
1295 TC 1/ 682 Et, senor, eu, entendendo que lla nõ podia teer a dereyto, poys que m[a] ela demandaua, deylla. [+]
1295 TC 1/ 682 Et, senor, douuos o corpo et as mãos et a boca que uos fezerõ a menagẽ, que tomedes ende enmenda qual teuerdes por bem et uossa corte mandar. [+]
1295 TC 1/ 683 Et o conde, teendosse por seguro que casaria con ella, poys que o cõsentira, andaua pelo reyno por mayor, et deytaua os arangõeses da terra quanto mays podia. [+]
1295 TC 1/ 684 Et começarõ sua lide muy brauamente d ' ambalas partes, en guisa que andauã muytos caualos sem donos pelo campo. [+]
1295 TC 1/ 684 Et roubauã as jgleias, et mandaua tomar os tesouros delas, et fazia outros muytos males, que erã muy sen Deus; et quebrantaua as cruzes et tomaua a plata delas et o ouro et as pedras preçiosas et as outras noblezas que achauam. [+]
1295 TC 1/ 684 Et o conde ficou cona reyna et, atreuendose muyto eno afazemento que auja cõ ela, mays ca nõ deuja, coydando a casar cõ ela, poys que o conde dõ Gomez era morto, meteuse enos reynos com̃o por mayor, et mandaua et uedaua como rrey. [+]
1295 TC 1/ 685 Et forom a elle cõ esta mandadoria. [+]
1295 TC 1/ 685 Et, poys que elle tã bem demanda o seu, dereyto he de llo dar. [+]
1295 TC 1/ 685 Et, ante que el rey d ' Arangõ se ende partisse, chegoullj mandado com̃o llj entraua muy grande oste de mouros pela terra. [+]
1295 TC 1/ 685 Et enpos esto rreynou dõ Alfonso, o fillo do conde dõ Ramõ de Barcelona; et, quando oyu o roydo que andaua pela terra com̃o aquel rey, seu anteçessor, era uiuo, et que o [cr]ijã as gente[s] et [se lle] chegauã cada dia caualeyros, temendo que llj ueesse delle mal ẽno reyno, ou per enqueyiõ perdelo muyto agina, (et) mandoo prender et matar. [+]
1295 TC 1/ 688 Et o primado dom Bernaldo, desque ouue enderençadas as jgleias de sua prouinçia, fi[n]ou cõ acabamento(s) de bõos feytos, tres dias andados do mes d ' abril, ao trezeno a[no] que reynou o emperador. [+]
1295 TC 1/ 688 Et foy tã bem andante contra elles que todos llj dauã parias et lle conoçiã senorio, en maneyra que sse chamaua enas cartas "rey d ' Espana", por onrar mays a seu senorio. [+]
1295 TC 1/ 690 Et por esta razõ sempre andou en andas et en colo dos omes ata que morreu. [+]
1295 TC 1/ 690 Et, por que nõ era dereytureyro nẽ conplia a justiça com̃o deuya eno reyno de Portugal, (et) o papa ouue seu consello sobre elo, et enviou mandar a dom Afonso, conde de Bollona, que ueesse a Portugal guardar o reyno de seu yrmão dõ Sancho. [+]
1295 TC 1/ 694 Et aquelle Aldemõ, que andaua en guisa de rey, porlla pree(e)gacõ de Almoagid. (et) por cõsello de Abentumeyro uençeu el rey Aboagid et matoo, et ficou el por senor de todoslos reynos de Africa. [+]
1295 TC 1/ 697 Et o emperador envioullj sua carta cõ aquelle meesmo laurador, en que llj enviaua mandar que logo, uista a carta, llj entregasse sua herdade, et que llj fezesse enmenda do mal que llj fezera. [+]
1295 TC 1/ 697 Et mandoulles muyto en puridade que guisasem seus caualos para se yr cõ elle, et foysse cõ elles para Galiza, et nõ quedov d ' andar [de] dia nẽ de noyte. [+]
1295 TC 1/ 699 Et logo outro dia gram manaa armarõsse os cristãos, et os mouros veerom da outra parte, et lidarõ muy fortemente; et prougue a Deus que forõ os mouros vençudos y et mal andantes, segũdo que o prometera o santo confessor. [+]
1295 TC 1/ 699 Et elles nõ llo negarom et disserõ que seriam sempre a seu seruiço et a seu mandado, assy com̃o uassalos leaes a senor. [+]
1295 TC 1/ 701 Et elles consellarõllj que sse ueesse para elle, et que fezesse quanto el mandasse, com̃o de yrmão mayor. [+]
1295 TC 1/ 701 Et el rey dõ Fernando disso que vijna a elle com̃o a seu yrmão [mayor et] mellor, et que llj fe zer[ã] entender que llj queria entrar pela terra, et que llj rogaua que o nõ quisesse fazer, ca elle prestes et aparellado estaua para fazer delle o que el mandasse. [+]
1295 TC 1/ 703 Cõta a estoria que, estando el rey dom Sancho en Toledo, que llj chegou mandado com̃o vijna muy grande oste de mouros sobre Cal[a]traua. [+]
1295 TC 1/ 703 Et, quando uyu el rey estar en aquel coydado, que faria de Calatraua, conselloullj ao abade que lla demandasse. [+]
1295 TC 1/ 703 Et ouuerõ muytas lides cõ mouros et, pola merçee de Deus, forõ sempre bem andantes contra elles. [+]
1295 TC 1/ 704 Et elles consellarõ a don Garçia Fernández de Castro que desse o njno a guardar ao conde don Enrique, que era poderoso et muy amado dos d ' Estremadura, et que por esta razõ quedaria o desacordo que auja ena terra; et a elle que faria seu mandado et o onraria com̃o a seu mayor. [+]
1295 TC 1/ 706 Et o conde don Anrique demandou logo a terra aos sobrinos de dõ Garçia Fernandez, mays elles nõ lla quiserõ dar ata que nõ ouuess[e] el rey quinze anos, asi como seu padre mandara. [+]
1295 TC 1/ 706 Mays os sobrinos saluaronse de trayçom, dizendo que nunca el rey lla demandara; et asi ficauã elles por sen culpa. [+]
1295 TC 1/ 709 Et mandou que, se o vissem ben andante, que sse foss[ẽ] para elle; et, se per ventura doutra guisa acaesçesse, que sse fossem cõ el para Çorica. [+]
1295 TC 1/ 710 Et, desque el rrey ouue dez ãnos, veerõsse para elle os rricos omes et os omes boos da terra, seus vasalos, para andar cõ elle cada lugar. [+]
1295 TC 1/ 710 Et forõ cõ elle çento et çinquaenta caualeyros d ' Avila, que o guardauã et andauã cõ elle. [+]
1295 TC 1/ 711 Conta a estoria que, andando el rrey dom Afonso ẽnos feytos que uos auemos contados, chegoullj mandado com̃o xe llj Lope de Arrenas alcara cõ Çorica. [+]
1295 TC 1/ 711 Et o castelo estaua muy bem basteçudo de armas et de vianda. [+]
1295 TC 1/ 711 Et, teendo çercado o castelo, envioullj dizer Lope d ' Arrenas que sse verria a sua merçee, et que sse queria avijr cõ elle, et que mandasse entrar ẽno castelo os condes dom Mono et dom Estero, cõ que falasse sua pleytesia. [+]
1295 TC 1/ 713 Com̃o andas assy, Domj̃guello? [+]
1295 TC 1/ 713 Senor, conprido he o que uos eu promety; mandade entrar ao castelo, que nõ a y quẽno defendera; et seed[e] çerto que Lope d ' Ardena nũca uos mays deseruira, ca eu llj dey tal golpe cõ este ueablo que logo caeu morto. [+]
1295 TC 1/ 713 Et [foy] andando per seu rreyno a todas partes, et cobrou as (a)villas et os castellos et os lugares que llj auia tomado el rrey de Leõ, seu tio. [+]
1295 TC 1/ 713 Et entõ veerõ a elle seus rricos omes et derõllj a terra, asy com̃o cada hũu a tijna, ante do plazo que el rrey don Sancho mandara. [+]
1295 TC 1/ 716 Et el dissolle com̃o era mandadeyro de Deus, que vĩjna a el cõ seu mãdado a dizer[lle] aquello. [+]
1295 TC 1/ 716 Tã grã sana a Deus contra tj, por este pecado, que o demandara a ti et a teu rreyno. [+]
1295 TC 1/ 718 Aquenos aqui a uosa priiom, mandadenos prender. [+]
1295 TC 1/ 720 Et daly adeante sempre andou en andas en colos de omes ata que finou. [+]
1295 TC 1/ 723 Et o jnfante dõ Afonso, yndosse para ala et passando o rrio de Teio en hũu batel, chegoulle mandado com̃o era finado el rrey seu padre. [+]
1295 TC 1/ 726 Et, elle estando sempre çercado, mingoulle a vianda et a gent[e], os hũus que sse morriã et os outros que se yam cõ fame, en guisa que ouue de ficar soo ẽno castelo; et, amparandoo, comeu todas as cousas que tijna, que de comer erã, et paçia as eruas, en guisa que lle faleçeu todo, en maneyra que (o) nõ auia a que sse to[r]nar. [+]
1295 TC 1/ 726 Et o caualeyro, quando o oyu, teuesse por deostado et veeõsse quanto mays pode para el rrey de Leõ, et contoull[e] todo o feyto com̃o lle acaesçera cõ dõ Diego; et pediullj por merçee que nõ quisese que elle andasse por aleyuoso pelo mũdo, poys seu natural era. [+]
1295 TC 1/ 726 Et dom Diego entõ envioulle mandado que o desse al rrey et que o daua por quito da menagẽ que fezera por elle. [+]
1295 TC 1/ 726 Et lidou cõ Abuhabud, que era senor de Andaluzia, que tollera o poder aos almohades. [+]
1295 TC 1/ 731 Et forõ vençudos et mal andantes, et morrerõ y muytos. [+]
1295 TC 1/ 733 Et, quando ouue xvj ãnos, sentiusse do mal et da desonrra del rrey seu padre (del rrey seu padre), que rreçebera dos mouros, et enviou demandar cruzada ao papa; et enviou desfiar o Muramolim, que llj daria batalla ende a hũu ãno onde el quisesse. [+]
1295 TC 1/ 738 Conta a estoria que, estando el rrey en Toledo, chegoullj o arçebispo don Rrodrigo, que fora demandar a cruzada et prehegala per muytas terras. [+]
1295 TC 1/ 740 Et tãtas erã as pedras et as seetas que tirauam que matauã as aues que andauã voando, asy que nõ andauã mouros pela vila, nẽ ousauã apareçer. [+]
1295 TC 1/ 740 Pero en cabo ueerõ a dizerllj que nõ aujã vianda. [+]
1295 TC 1/ 740 Et el rrey entõ partiollis mil carregas de vianda et CCCtas uezes mil morauedis en diñeyros. [+]
1295 TC 1/ 742 Pero osmaua (osmaua) que os cristãos que enflaqueçeriã et morreriã cõnas maas aguas; et demays que llis faleçeria a vianda et se tornariã muytos delles; et el que sse enbarataria cõ elles, et elles que sse nõ poderiã defender cõna grã flaqueza. [+]
1295 TC 1/ 742 Et, quando as gentes d ' alende os portos d ' Aspa [se tornarõ], forõ cõ estas nouas al mouro, et os anazados que andauã eno rreal del rrey disserõ ao mouro [como] he[ra] tornada muy grã gente, por que nõ auiã vianda, et que tijnã boo tempo para sse vingar delles et de os quebrantar para sempre. [+]
1295 TC 1/ 742 Et [os] mouros coydauã que llis minguaria a vianda, et que sse enbaratari[ã] cõ elles et os vençeri[ã] . [+]
1295 TC 1/ 744 Conta a estoria que, elles estando en este pensamento, chegou hũu ome pela merçee de Deus en semellança de pastor, et demandaua polos rreys a muy grã presa; mays, com̃o quer que el pastor semellase, çerto angeo foy et mandadeyro de Deus. [+]
1295 TC 1/ 744 Et albergarõ essa noyte en aquel lugar, et enviarõ mandado aos rreys que os guiara muy bem o pastor. [+]
1295 TC 1/ 744 Et, quando os mouros virõ com̃o os cristãos erã pasados ante elles, pesoulles muyto et foylles muy grã mal Et os reys mandarõ ficar as tendas en hũu lugar a ollo dos mouros. [+]
1295 TC 1/ 744 Dom Rrodrigo, o arçebispo de Toledo, et todos os outros prelados andauã pela oste, prehegando et outorgando [o perdon] a todos aquelles que de boo curaçõ entrassem enna batalla. [+]
1295 TC 1/ 744 Et mandarõ que comũgassem et que sse guisasem para outro dia lũens com̃o entrassem ẽna batalla. [+]
1295 TC 1/ 745 Et fora das azes andauã muytos beesteyros et arqueyros, tãtos que nõ auyam conta; et outros cõ dardos et cõ gurguzes, que feriam tam bem fogindo com̃o tornando. [+]
1295 TC 1/ 745 Et tijna o liuro [do] Alcorã ante si, que este liuro dos mandamentos que deu Mafomad aos mouros por ley. [+]
1295 TC 1/ 752 Et os cristãos passarõ Grandarizas eno acalço, et chegarõ çerca Belches. [+]
1295 TC 1/ 752 Et dali se tornarõ os cristãos para o cãpo, hu estaua o muy nobre rrey don Afonso, muy louçao et muy bẽ andante, atendendoos. [+]
1295 TC 1/ 752 Et a vyanda que y acharom nõ poderia seer contad[a]. [+]
1295 TC 1/ 754 Et en cabo os arçebispos et os prelados mandarõ, sub pẽa d ' escomoyõ, que nõ ouuesse y pre[y]tesia nẽhũa, senõ que tomassem a vila per força. [+]
1295 TC 1/ 757 Djz a estoria que ena era de mil et CCLaJ ãno, eno mes de nouenbro, sacou o muy noble rrey sua oste et çercou Beeça; et, teendoa çercada, tã grande foy a mingoa da vianda enos da oste, que comyã carne dos cristãos. [+]
1295 TC 1/ 757 Et os rricos omes partirõ cõ elles a[s] viandas que tragiam, cada hũ[u] da sua. [+]
1295 TC 1/ 757 Et o arçebispo dom Rrodrigo deu muy grande algo aos freyres en diñeyros et en vianda, por tal que nõ ficasse desamparada Calatraua. [+]
1295 TC 1/ 757 Et o arçebispo enviou vianda ao castelo et gente. [+]
1295 TC 1/ 758 Et, estando el rrey muy coytado, chegoulle mandado del rrey de Portugal com̃o nõ queria vijr aas vistas a Palença, mays que verria ao comeyo d ' ambos os rreynos. [+]
1295 TC 1/ 759 Et mandou al rrey que llj nõ seysse de mandado n[ẽ] fezesse nẽhũa cousa sem seu mandado eno rreyno. [+]
1295 TC 1/ 759 Pero a rreyna, temendo o que depoys auẽo, ante que llo metesse en poder, fezo jurar sobre os santos auangelios et sobrela cruz, os geollos ficados, que fosse amigo del rrey, enteyro et uerdadeyro, et leal vasalo et que o conssellasse sempre bem, et que acreçentasse sempre sua onrra et sua prol, catando dereytamente sua onrra, et que llj guardasse o corpo de dãno, et que nõ tollesse terra a nẽhũu rrico ome sẽ seer oydo sobre ello, et que mãteuesse dereytamente a terra et as çidades et os poboos a seus foros, [et] que nõ tomasse herdamento nẽ desse a nẽgũu sem mandado da rreyna, nẽ fezesse nẽhũu grã feyto sem ela. [+]
1295 TC 1/ 762 Et entom a rreyna envioulle dizer que parasse mentes aa jura que fezera, et que nõ quisese yr contra ela, nẽ quisese que ouuessem del querela todos os do rreyno, nẽ defendesse aos omes boos que nõ andassem cõ el rrey quando quisessem, nẽ pasase contra os das vilas sem razõ; ca ella nõ llo enviaua dizer senõ por sua onrra et por que llj trauauã os omes boos en ello. [+]
1295 TC 1/ 763 Et envioulle dizer que, quando sse ela cõ elle visse, que dos castelos et do al que ouuesse faria quanto el mandasse com̃o a yrmão et a senor. [+]
1295 TC 1/ 763 Et entõ andaua o conde dom Aluaro pela Estremadura, espeytando os omes bõos das vilas et fazendo y muytas cousas desaguisadas. [+]
1295 TC 1/ 763 Et, estãdo en Maqueda, a rreyna envioullj hũu ome en puridade, que soubesse del rrey sua fazenda com̃o llj ya; ca ela bem sabia que nõ andaua guardado com̃o deuia. [+]
1295 TC 1/ 765 Et enviou a ela Martin Nõiz de Feneiosa, cõ [car]t[a]s muyto [aficadas] en que llj enviaua demandar os castelos et os portos do mar. [+]
1295 TC 1/ 765 Bem sey eu qu[e] esto que o nõ manda meu yrmão n[ẽ] lle plaze ende; mays, poys que a uo[z] de meu yrma[o] me los demanda, querollos dar et nõnos quero mays rreteer. [+]
1295 TC 1/ 765 Et a rreyna, quando oyu aquelo que llj demandaua seu yrmão, deullo. [+]
1295 TC 1/ 765 Et, estando en esto, o conde dõ Aluaro soube com̃o dõ Lopo Diaz estaua en Miranda [et] enviou ala o conde dõ Gonçaluo, seu yrmão, que o deytasse da terra. [+]
1295 TC 1/ 769 Conta a estoria que, el rrey estando (hũu dia) en Palença, hũu dia andando trebellando o tiello cõ seus donzees, que hũu donzel do linagem de Mendoça lançou hũu teiolo et deu cõ el en hũu tellado. [+]
1295 TC 1/ 769 Et, estando en [e]sto, chegou hũu caualeyro, a que diziã Fernã Suarez, cõ mandado da rreyna, com̃o sse fossẽ cõno jnfante dõ Fernãdo, et el rrey dõ Anrique que era finado. [+]
1295 TC 1/ 769 Et elles caualgarõ logo sen outro alõgamento et andarõ seu camjno, nõ sse parando ẽ nẽhũu lugar. [+]
1295 TC 1/ 769 Et sobirõ logo enos caualos et veerõ a mays andar enos caualos a Vilarpando. [+]
1295 TC 1/ 771 Et, quando dõ Afonso Telles llo ouue contado, disse que llo fazia por que sse veera sen seu mandado; mays que falasse(m) cõna rreyna que sse tornasse(m) [para ele] et que fossem ambos em hũu senores de Castela et de Leõ. [+]
1295 TC 1/ 773 Et derõllo logo, ca asy o avia mandado el cõde dõ Aluaro, que o desem aa rreyna quando enviasse por elle. [+]
1295 TC 1/ 773 Et, elle estando en Palença, chegoulle mandado com̃o vijna o bispo d ' Ovedo a el cõ mandado del rrey seu padre, que sse queria veer cõ elle et cona rreyna et que lles gaanaria tregoa do conde dõ Aluaro, por que andassem seguros que nõ fezessem mal a nẽgũu. [+]
1295 TC 1/ 773 Senor, pesete deste mal tã desguisado com̃o este: dizer que el rrey aia a demandar tregoa para andar per sua terra. [+]
1295 TC 1/ 776 Et, el rrey estando ena çidade de Burgos, fazendo suas vodas, chegoulle mandado com̃o o conde dõ Aluar[o] lle fazia guerra de Ualdenebro. [+]
1295 TC 1/ 777 Et, tẽendoos y çercados, el rrey dõ Fernando ouue muy gram pesar, por que lles nõ podia acorrer, catando rreuerença a seu padre, por nõ tornar mão yrada contra elle nẽ contra a madre esso meesmo; ca nũca en nẽhũa cousa lles foy senõ obediente, et fazia quanto elles mandarõ, et nẽhũa cousa nõ fazia sem seu mandado da rreyna, sua madre; et tanto lles era ob(i)ediente que nũca lles fillo foy mays. [+]
1295 TC 1/ 777 Et, el rrey dõ Fernando estando en Valedolide conas rreynas ambas, chegoulles mandado com̃o o conde dõ Aluaro era doente en Castrouerde, de hũa enfermidade que diziam ydropesia, que jnchaua et desjnchaua. [+]
1295 TC 1/ 777 Et duroulle bem sete meses; desy morreu tam poble que nõ auiam en que o leuar a Ocles, du sse mandara subterrar, nẽ para candeas. [+]
1295 TC 1/ 779 Et, estando y, ouue sabedoria de grãt conpana de alaraues, que andauã en Biberas cõ seus gaandos. [+]
1295 TC 1/ 779 Et, andando per essa terra, coydou com̃o entraria correr a terra dos mouros Murça et Valença. [+]
1295 TC 1/ 780 Et nõ ousou nẽhũu passar o mandamento del rrey. [+]
1295 TC 1/ 780 Et en tal maneyra escarmentarõ os mouros que nõ ousauã andar nẽ seyr aos cristãos. [+]
1295 TC 1/ 782 Conta a estoria que el rrey, estando sobre Jahem, ouue seu consello cõnos omes bõos da oste como nõ tijnã guisado para cercar [a] vila, poys nõ tragiã engenos, et que seria mellor andar pela terra et astragala ca nõ ficar aly. [+]
1295 TC 1/ 782 Et el rrey de Beeça pediulle por merçee que llj nõ fezesse mal et a la vijnda que fariã quanto el mandasse. [+]
1295 TC 1/ 782 Et el rrey per conssello delles outorgoullo, cõ tal condiçõ que llj nõ demandasse(m) mays ende adeante. [+]
1295 TC 1/ 782 Et matarõ y muytos mouros et acharõ y muyta vianda et jantarõ muy bem. [+]
1295 TC 1/ 784 Et chegoulle mandado com̃o a sua oste tijna çercada Alexa. [+]
1295 TC 1/ 786 Et, elles vĩjndo cõ esta onrra, chegoulles mandado com̃o os mouros tijnã çercado a Martin Gordiello en Guas. [+]
1295 TC 1/ 788 Et, quando virõ os mouros com̃o enviaua vianda aa oste, alçarõsse contra el polo matar. [+]
1295 TC 1/ 789 Et os cristãos estauã muy coytados ena vila et auyam medo de a perder, ca nõ auiã vianda. [+]
1295 TC 1/ 789 Et, elles estando en Martos en esto, chegou mandado al rrey dõ Fernando, que era en Agua d ' Alfaiar. [+]
1295 TC 1/ 789 Et enviarõ logo mandado al rrey com̃o erã desçercados. [+]
1295 TC 1/ 789 Et el rrey, que os ya desçercar, chegoulle o mandado aa Calçada et tornousse para Toledo. [+]
1295 TC 1/ 791 Conta a estoria que, andados seys ãnos del rreynado del rrey dõ Fernando, sacou sua oste et foysse para a fronteyra. [+]
1295 TC 1/ 791 Et en pouco tempo gaanou Andaluzia et foy ende senor, fora Valença et sua terra, por que a amparou Cahẽ, que era do linagem dos rreys Abelanfãge. [+]
1295 TC 1/ 791 Et enpos elle leuãtousse outro mouro, que diziã Yhuda Rrama Homade Ymar, que pouco tempo auya, ante que rreynasse, andaua arando cõnos boys. [+]
1295 TC 1/ 792 Et conta a estoria que, andados vijte ãnos del rreynado del rrey dõ Fernando, sacou sua oste et foy para a frõteyra. [+]
1295 TC 1/ 793 Et, estando y teendo çercada a çidade, chegoulle mandado com̃o era finado seu padre, el rrey de Leom. [+]
1295 TC 1/ 797 Et, desque os dictos rreis ouuerõ feytas suas vistas, el rrey dõ Fernãdo sayo ende et começou a andar pelo rreyno de Leõ, com̃o rrey et senor, veendo et liurando suas cousas a ben parãça de seu rreyno. [+]
1295 TC 1/ 797 Mays agora leixa aqui a falar desto, andando este nobre rrey dõ Fernando de Castella et nouo de Leõ en paz, folgãdo per seus rreynos, et diremos com̃o o jnfant[e] dõ Afonso et dõ Aluar Perez llj acaeçeu en sua caualgada. [+]
1295 TC 1/ 799 Capitolo de com̃o Abeũc assũou toda a Andaluzia contra o jnfant[e] dõ Afonso et contra os cristãos [+]
1295 TC 1/ 799 El rrey Abeũc, de que uos ia contamos, desque soubo estas nouas que llj veerõ de todas partes da Andaluzia, enviou apelidar toda a terra delo mar a aca, que fossẽ cõ el alj en Eixerez. [+]
1295 TC 1/ 799 [Et] o hũu porlo apelidamẽto que era ena terra de todalas partes, et o outro porlo mandamento apressurado de Abehũc, começarõ a vĩjr mouros de todas partes. [+]
1295 TC 1/ 801 O jnfant[e] don Afonso, desque foy passado da çaga aa deanteyra, et forõ feytos todos tropel, dõ Aluaro os começou a esforçar, andando de hũa parte et da outra acabdelandoos et mouendoos muyto orrdenadamente, dizendolles parauoas con que llj fez perder o medo et o espanto. [+]
1295 TC 1/ 801 Et dizẽ, assy com̃o os mouros meesmos afirm[au]ã depoys, que appareçeu y Sanctiago en hũu caualo brãco et cõ sina branca ena mão, et cõ hũa espada ena outra, et que andaua y cõ el hũ[a] ligiõ de caualeyros brãcos; et aynda dizẽ que angios vijã andar sobre elles pelos ayres; et que estes caualeyros brãcos llj semellaua que os destruyã mays que nẽhũa outra gent[e]. [+]
1295 TC 1/ 801 Et aly foy a mortandade en elles muy grande ademays: tã grande era a presa da entrada, et tã poucos se faziã os que pelas portas podiã entrar ao gram gentio que era, que hũus a outros se matauã. [+]
1295 TC 1/ 801 Que uos poderia dizer et cõtar as gaãças que alj forõ feytas et gaãnadas aquel dia, nẽ quam grandes forõ as boas andanças que Deus aos cristãos fezo y? [+]
1295 TC 1/ 801 Hũu acaesçemento marauilloso acaesç[e]o ali aquel dia: dous caualeyros cunados que andauã y muyto omeziados, quando sse confessarõ en querendo entrar ẽna fazenda, aquel que auya rrazõ de fazer enmenda ao outro demandoulle perdom para esse dia, soo quanto a fazenda durasse. [+]
1295 TC 1/ 801 Et esto foy muy gram marauilla, ca nũca del depoys poderõ saber parte nẽ mandado, nẽno poderõ achar morto nẽ viuo, p[e]ro que o virõ y andar, en quanto (durou) a fazenda durou, fazendo muy grande astragamento enos mouros; ca era boo caualeyro et muy valente et muyto esforçado, et fezo muyto bem ante que sse perdesse. [+]
1295 TC 1/ 801 Conuẽ que sabyades os que esta estoria oyrdes, que a cousa do mũdo que mays quebrãtou os mouros, por que a Andaluzia ouuerõ a perder et a gaanarõ os cristãos delles, foy esta caualgada de Xerez; ca de guisa ficarõ quebrãtados os mouros, que nõ poderõ auer o atreuemento depoys nẽ o esforço que ante auyã contra os cristãos: tamano foy o medo et o espãto que tomarõ dessa uez. [+]
1295 TC 1/ 805 Et foy to[m]ada a villa de Hubeda, segũdo conta a estoria, ena era de mĩll et duzẽtos et [LXXIII ãnos, et andaua o ano da encarnaçon do Senor en mĩll et duzẽtos et] XXXa Vco ãnos. [+]
1295 TC 1/ 806 Et foy esto na era de mĩll et CCos et lxxaiij anos, et andaua o ano da encarnaçõ do Senor en mĩll et CCos et XXXavj ãnos. [+]
1295 TC 1/ 806 Et conta a estoria que [e] Cordoua çibdade rreal, com̃o madre das outras çibdades da Andaluzia. [+]
1295 TC 1/ 806 Et uẽeo el rrey dõ Fernando aa çerca desta çibdad[e] desta guisa, segundo conta a estoria: seendo este rrey dõ Fernando eno rreyno [de Leon, andando por y fazendo justiça et ben parando o rreyno], ouuo de uĩjr aa villa de Benauent[e]. [+]
1295 TC 1/ 806 Et catiuarõ mouros que aujam guareçido cõ seus mayores, et daquelles ouuerõ lenguage çerta de com̃o a çidad[e] de Cordoua estaua muy segurada, et se nõ uelaua nẽ se guardaua por medo que ouuesse de cristãos, et que llis fariã auer hũu andamyo eno muro; et osmarõ aquilo en como furtariã o arraualde a que dizẽ en araujgo y en Cordoua a Eixerquia; ca tijnã, se aquillo ouuessem, que per aquello aueriã todo o al, como se acaesçio. [+]
1295 TC 1/ 806 Et enviarõ cõ seu mandado do acordo que aujã tomado a dõ Pero Ruyz et a dõ Aluar Peres, seu yrmão, que estaua en Martos. [+]
1295 TC 1/ 806 Et esto foy oyto dias por andar do mes de Janeyro. [+]
1295 TC 1/ 806 Et andarõ arredor do muro et das torres. [+]
1295 TC 1/ 806 Et acharõ en ela quatro mouros que iaziã dormindo; et hũu delles era dos que forõ eno cõsello; et espertarõse et disseronllis que andauã buscando. [+]
1295 TC 1/ 806 Et elles responderõ en sua algarauja que erã as sobreguardas et que andauã catando as vellas. [+]
1295 TC 1/ 806 Et os mouros do outro andamyo da villa llis tirauã seetas et dardos et pedras, et tres uezes llos uencerõ et os leuarõ atẽen o muro. [+]
1295 TC 1/ 806 Et os cristãos, veendosse muy apremados polo grã poder dos mouros, que erã muytos, ouuerõ seu acordo et enviarõ dous omes cõ seu mandado: o hũu al rrey dõ Fernando, seu senor, que llis veesse acorrer; et o outro a dõ Aluar Perez, que era en Martos, que era hũu dos grandes omes do rreyno de Castela, poderoso et noble; et a hũu caualeyro que diziã Ordoño Aluares, que era da masnada del rrey, que uẽeo y logo et o enviou dizer al rrey dõ Fernando. [+]
1295 TC 1/ 806 Et mandarõ a aquel que ya para don Aluar Perez que o dissesse per todos aquelles lugares que erã de cristãos ena fronteyra. [+]
1295 TC 1/ 806 Et o mandadeyro fezoo asi. [+]
1295 TC 1/ 806 Et o outro que foy al rrey andou a grande andar, de dia et de noyte, ata que chegou a Benauente, du era el rey. [+]
1295 TC 1/ 806 Et enuiou logo porlos das çidades et dos castellos que fossẽ cõ elle aa fronteyra apressa, ca tal mandado auja dela; et envioulles dizer isto et nõnos asperou. [+]
1295 TC 1/ 806 Et el rey dõ Fernando pousando ali, du uos ia dissemos, era entõ Abehũc, rey dos mouros daaquẽ mar, en Etyia, cõ muy gran gẽte de caualo et de pee; et era y cõ el dõ Lourenço Suares, o qual auja el rrey dõ Fernando deytado da terra por malfeytorias que fezera; et andaua cõ Abehũc. [+]
1295 TC 1/ 806 Senor, poys que me demandas consello [fays] asi: leixa a mj̃ yr cõ tres caualeyros de cristãos, que eu leuarey comjgo; et irey de noyte aa oste del rrey dõ Fernando, et chegarey aa sua tenda muy encubertament[e], que nẽgũu nõ me ueera nẽ conoçera; desi tornarey a uos cõ todo o çerto, per que uos uaades a cousa çerta. [+]
1295 TC 1/ 806 Entrade al rrey et dizedellj com̃o estou aqui et quero falar cõ el, et que me nõ atreuj de chegar a el a mẽos de seu mandado. [+]
1295 TC 1/ 806 Et sabede que gente tẽedes ena Eixerquia; et, se for tãta que, ficando o lugar en recado, que se possa guardar, a mays mandade que se veña para uos. [+]
1295 TC 1/ 806 Et qual quer destas que possa acabar, daqui a outro dia de cras por noyte a tal ora com̃o esta, aueredes aqui mjna carta et meu mandado cõ este [escudeyro] que aqui trago comjgo. [+]
1295 TC 1/ 806 Señor, ueno a uos por hũa cousa que [se] me oluidou de uos dizer: mandade agora hũas tres noytes ou quatro fazer muytos fogos aqui en uossa oste, per que se Abehũc der algũus ueedores que ueñã de noyte a ueer a oste, que porlos fogos que uirẽ entendã que he a uossa hoste mayor de quanta he. [+]
1295 TC 1/ 806 Nõ me caay a mj̃ de uos consellar, mays e[y]uos seruir et conprir uosso mandado, et mãdademj o que faça. [+]
1295 TC 1/ 806 Et en cabo, muy aqueixados os moradores da çibdade por lides et por conbatementos que llis faziã, et vençudos por fame et por mj̃gua(s) de viandas, pero que nõ quiserõ, deronse per força al rrey don Fernando. [+]
1295 TC 1/ 806 Et enas festas dos apostolos San Pedro et Sã Paulo a çidad[e] de Cordoua, a que a estoria chama patriçia das outras çib dades -esto he padrõa et exemplo dos outros poblos da Andaluzia - foy aquel dia alimpada das suzidades de Mafomade, et foy dada al rrey don Fernãdo, et el entregado dela. [+]
1295 TC 1/ 814 Mays esse bispo dõ Iohan, cõ os outros bispos sobredictos, deyta[d]a fora a suzidade de Mafomad, (et) çercarõ arredor toda aquella mesquita, espargẽdo agoa bẽeyta per ella com̃o deujã; et outras cousas enadendo y, que o dereyto de sancta jgleia manda, et restolarõna desta guisa -et restolala he tãto com̃o para seruiço de Deus -. [+]
1295 TC 1/ 814 Et a cidade de Cordoua afortelez[ad]a de moradores et de omes d ' armas, et posta en recado como sse manteuesse, el rrey dõ Fernãdo tornouse ben andant[e] et onrado a Toledo, aa nobre rreyna dona Beringuela, que o atendia y. [+]
1295 TC 1/ 817 Conta[do] hũa gran peça dos nobres et grandes feytos deste rrey don Frenado de Castella et de Leõ, poys que a rreyna dona Beatris, a sua nobre moller, se morreu, com̃o auemos dito, conta a estoria com̃o este rrey dõ Fernando -por nõ andar por outros custumes, quaes nõ conuĩjna a tã nobre rrey com̃o este et tã alto principe com̃o el - de com̃o casou. [+]
1295 TC 1/ 817 Et diz asi o arçebispo dõ Rrodrigo de Toledo: por que [o] grande entendemento del rrey don Fernando nõ mingu[asse] asi da sua nobreza nẽ valuese mẽos por andar en allẽos et en descoueniẽtes ajuntamentos de molleres, a nobre rreyna dona Berĩguela, sua madre, ouue a curaçom de lle buscar con quẽ cas[ass]e. [+]
1295 TC 1/ 817 Et desi tornarõse alegres et bẽ andantes para a terra. [+]
1295 TC 1/ 819 "E[s]ta pequena estoria [conpusea] eu, asi com̃o soubj et poyde; et [foy] acabada [e]n[o] a[no] da encarnaçõ do Senor, quando andaua en mĩll et CCos et XLta et iij anos, andados xxvj ãnos do rreynado do muy nobre senor dõ Fernando; et acab[ey]a en quinta feyra, esto e eno joues dessa somana, hũu dia ante das kalendas de abril, eno postrimeyro dia de março, andãdo o noso obispado en xx[x]iij anos, e[t] a era de Oytaujano Çesar Agusto en mĩll et CCos et oyteẽta et hũu ano; et vaga entõ a sela apostoligal hũu ano auja et oyto meses et IX dias: [+]
1295 TC 1/ 821 Conta a estoria, o que a razõ della daqui adeant[e] sigue, que [e]se rrey dõ Fernando -de que o arcebispo dõ Rrodrigo de suso ena sua estoria a contado, et de que a estoria outrosi daqui adeãte contara - andando per suas villas et per suas cidades per Castella et per Leõ, et enderençandoas et parandoas bẽ, que se foy uĩjndo seu passo contra Toledo; et, en Toledo estando, oyu nouas de Cordoua en com̃o estaua coytada de fame et que sofria muy grã lazeyra. [+]
1295 TC 1/ 822 A condesa mãdou a suas donas que se desentoucassem et se parassẽ en cabelo, et tomassẽ armas enas mãos, et que se parassẽ eno andamyo. [+]
1295 TC 1/ 822 Desto foy o mandado a dõ Tello, hu era ydo en caualgada cõ aquelles XLta et Vco caualeyros, et ueẽosse con elles quanto mays podo para Martos. [+]
1295 TC 1/ 822 Et, quando forõ y açerca et virõ tã gran poder de mouros a derredor da pena, et com̃o estauã conbatendo tã de rrigeo, se forom en grã coyta ou se ouuerõ ende gran pesar, por que elles nõ estauã dentro para defẽdela, esto nõ me deue demandar nengũu; ca ouuerõ muy gran medo: o hũu, por que se perderia a pena naquel dia, que era chaue de toda essa terra; et o al, por que iazia y dentro a condesa, sua senora, et que a leuariã catiua os mouros, ela et as donas que erã y cõ ela; et por que uijã que de nẽhũa parte nõ podiã seer acorrudos que ante nõ fosse a pena perduda et ellas catiuas, nẽ elles nõ podiã entrar dentro que as defendessem, senõ se entrassẽ per meyo dos mouros; en tal guisa estaua çercada de grã gente de mouros et nõ ousauã de cometer d ' entrar dentro. [+]
1295 TC 1/ 825 Et elle nõ se deteue nẽ põto, ante se começou de tornar muy apressuradamente, com̃o aquel que entendia bem a mj̃gua que ala fazia, et que auja muy a uoentade de seruir seu senor, ca llj mandara el rey que se nõ partisse de Cordoua nẽ se alongasse ende muyto, et que lla guardasse muy bẽ; ca, com̃o quer que Telo Afonso y estaua et que o leixara y el rey quando a tomou, don Aluaro auja o poder todo ida teẽça, et elle a tĩjna por el rrey de la primeyra outra uez que alla el rrey [o] enviara, et por el faziã en todoslos outros lugares asi com̃o polo corpo del rrey. [+]
1295 TC 1/ 825 Outrosi a essa sazõ (a) pouco tẽpo ante, estando el rey en Toledo, ueeollj mandado de com̃o era morto dõ Lopo Diaz de Faro, de que el ouue gran pesar et se sentio por mj̃guado, ca era dos grandes et nobres omes do rreyno et de que era el muy seruido. [+]
1295 TC 1/ 827 Et el rrey dõ Fernando priso en esa sazõ desta ida a hũu onrado rrey mouro, que passara dalẽ mar por mandar a Andaluzia; mays nõ se llj guisou ao mouro com̃o el quisera et o acabar coydara. [+]
1295 TC 1/ 829 Et el rrey llj prendeu y ia quantos caualeyros dos seus, daquelles que llj a terra andauã correndo, et derriboullj Bõos et os outros castelos de que entendeu que llj poderia uĩjr dano. [+]
1295 TC 1/ 829 Et el leuoo consigo a Mjranda. [+]
1295 TC 1/ 830 Et o jnfant[e] dõ Afonso, seendo en Toledo, et querendo ende mouer para essa fronteyra da Andaluzia, chegaronllj y messegeyros de Abehucdiel, rrey de Murça, que yam al rrey dõ Fernando, seu padre, en preitesia de Murça et de todalas outras villas et castellos desse rreyno, que se queriã dar al rrey dõ Fernando, seu padre, et meterse en sua merçee. [+]
1295 TC 1/ 830 Mays leixemos agora o jnfante dõ Afonso andar pelo rreyno de Murça, basteçendo fortelezas et asesegando esses mouros que se lle derã, et correndo et apremãdo esses outros lugares reuees que xi llj nõ queriã dar, et dõ Rroy Gonçaluez et o maestre dõ Paayo, et tornaremos a contar del rrey dõ Fernando, que ficara doente en Burgos, que foy o que fezo desque foy guarido. [+]
1295 TC 1/ 831 Desque el rrey dõ Fernando, que en Burgos f[ica]ra doente, com̃o de suso dissemos, se sent[i]o guarido, seyu de Burgos et começou a andar pela terra, fazendo muy gran iustiça et castigãdo sua terra et parandoa muy bẽ, ca era muy mester. [+]
1295 TC 1/ 831 [Et] chegaronllj mandadeyros de Cordoua et outrosi de Murça, com̃o todos en hũu, que llis enviasse acorro, ca nõ aujã que comer et estauã muyto afrontados. [+]
1295 TC 1/ 831 Et el rrey, desque os mandadeyros vio, vẽeose para Toledo et sacou y muy grã maleua et envioullis muy grande acorro. [+]
1295 TC 1/ 832 Desi el rrey mandou logo guisar seu fillo, o jnfante dõ Afonso, muy bẽ et envioo ao rreyno de Murça cõ grandes recouas et cõ gran gente et boa et cõ muyta vianda. [+]
1295 TC 1/ 832 Et el rrey dõ Fernando outrosi guisouse et foyse de sua parte logo para essa outra fronteyra de Cordoua et da Andaluzia. [+]
1295 TC 1/ 832 Et essa terra toda estaua entõ muy reçeada, ca esse rrey de Grãada, cõ boa andança que ouuera en hũa fazẽda que auja feyta cõ don Rrodrigo Afonso, fillo del rrey de Leõ dõ Afonso et irmão del rrey dõ Fernando, (et) estaua engreydo: ena qual fazenda morreu dõ Esidro, hũu bõo comendador que era en Martos -ca Martos deraa ia el rrey dõ Fernando aa ordim de Calatraua - et outros freyres muy bõos morrerõ y outrosi. [+]
1295 TC 1/ 833 Et dõ Afonso cõ esta gente que el rrey seu yrmão cõ el mandou yr, começou a entrar per essa ueyga adeãte contra Grãada, fazendo todo esto que llj seu yrmão mandara. [+]
1295 TC 1/ 835 Estando el rrey dõ Fernando sobre Grãada, com̃o dicto he, chegoullj y mandado que os gazulos que seyrã correr et que iaziã sobre Martos. [+]
1295 TC 1/ 835 Et asi começou a andar pelos lugares todos desta guisa, dandollis et asesegandollos et fazendollis muyto bẽ. [+]
1295 TC 1/ 835 Et, andãdo esto fazendo per esse rreyno de Murça, esse jnfante dõ Alfonso ouue lengoa çerta de Mula que, sse se sobre ela deytasse, que se nõ poderia (de) tẽer longamẽte; ca estauam muy mĩguados de vianda os que y eram. [+]
1295 TC 1/ 835 Mays leixemos ao jnfante dõ Afonso, Mula ia cobrada et posta en rrecado, andar per toda essa terra veendo et enderẽçãdo todas suas cousas et correndo aas uezes eses lugares que xi llj nõ queriã dar, et tornaremos ao conto dos feytos do nobre rrey dõ Fernando, seu padre. [+]
1295 TC 1/ 836 Et, el estando y cõ a rreyna sua moller et cõ suas gentes, segũdo contado auemos de suso, chegoullj mandado de dõ Afonso, seu fillo, que el enviara ao rreyno de Murça, en com̃o gãanara Mula et que fora ben andãte contra esses mouros que tã rebeldes estauã, et de com̃o quebrãtarã outrosi os mouros de Lorca et de Cartagena. [+]
1295 TC 1/ 844 El rrey mouro se tornou, segũdo lle foy mandado, muy pagado outrosi de seu señor. [+]
1295 TC 1/ 845 [et], desque ouue suas cousas cõ elle falado, mandoo logo tornar apressa que fosse gui[s]ar naues et galees et a mayor frota que podesse et a mellor guisada, et que se uẽese cõ ela para Seuilla quebrãtar esse forte et alto capelo do coroamẽto real da Andaluzia, sobre que el queria yr per terra et per mar. [+]
1295 TC 1/ 847 Capitolo de com̃o uẽo mandado al rrey dõ Fernando com̃o uẽese acorrer a sua frota, ca vijna sobre ela a frota de Tãger et a de Çepta et a de Seuilla [+]
1295 TC 1/ 847 Onde diz a estoria que, estando este rrey dõ Fernando en Alcala do Rrio, de que diziamos, que lle chegou mandado y com̃o vĩjna Rreymõ Bonjfaz per mar, a que el mandara yr guisar a frota para a çerca de Seuilla, et que u[ijña] muy bẽ guisado de naues et de galees et doutr[o]s [n]a[u]y[o]s, quaes para atal feyto conuĩjnã, et que tragia sua flota bẽ basteçida de gente et de armas et de grande vianda et de todalas cousas que mester erã para gui[s]amento da çerca; mays vĩjna grã poder sobre elles de Tãger et de Çeta et de Seuilla, per mar et per terra, et que llis enviasse acorrer apressa, ca muyto llis era mester. [+]
1295 TC 1/ 848 Os cristãos se virõ en muy gran coyta et pero esforçaronse eno seruiço de Deus en que andauã et ena boa uentura del rrey don Fernando, [et] vençerõ aa çima et gãanarõ tres galees das dos mouros, et queimaronllis hũa et quebrantarõ duas, de guisa que os mouros forõ desbaratados et vençudos. [+]
1295 TC 1/ 850 Et foy Gomez Ruyz, et os que cõ el acaeçerõ, ben andantes et entregados et vingados do dano que receberã. [+]
1295 TC 1/ 851 Nõ mj faledes en elo mays, ca bem ueedes que nõ he [y] cabeça para andar sem cofya. [+]
1295 TC 1/ 851 Et posea ena cabeça et foyse ende para hu andauã os herueyros. [+]
1295 TC 1/ 854 Et el rrey dõ Fernando, que auja caualgado para llis yr acorrer, encontrouse cõ elles hu vĩjnã con tal boa andança, et tornarõse para sua oste. [+]
1295 TC 1/ 858 Acaesceu hũu dia que, estando a oste del rrey dõ Fernando com̃o soya -ca os hũus yã guardar as recouas que nõ metessẽ vianda na villa os mouros nẽ acorro nõ llis podesse y entrar, et os outros erã ydos en caualgadas, et de guisa erã derramados cada huus a suas partes que muy poucos erã os que ena oste ficarã - et estaua el rrey cõ muy poucos caualeyros; et, asi estando, acaesçeu que hũu mouro caualeyro da villa que seyu fora por barrũta, et foy aa oste dizendo que se vĩjna para el rrey et que o queria seruir et ficar cõ el, et que llj coydara a dar hũu castello, mays que nõ xi llj guisara a sua uoontade nẽ com̃o elle coydara, et que ante fora venido, se por aquilo nõ fora enq ue estaua punando. [+]
1295 TC 1/ 858 Et o mouro começou logo andar per toda a oste de cada parte, mesur[ã]d[o]a toda; et, desque uio pouca cõpaña et ouue bẽ mesurado com̃o estauã, arrebatou hũa lança et começou a fugir contra a villa; et jndosse encontrou con hũu beesteyro dos del rrey, et matoo. [+]
1295 TC 1/ 859 Et muytos se meterõ pelo rio por escapar, que morrerõ y, que [os] matauã os cristãos que andauã enas barcas, de guisa que foy en elles muy gran morteydade. [+]
1295 TC 1/ 862 Desta guisa que dicto auemos andauã todo o dia en perfia os cristãos cõ esses mouros, quando per terra, quando per agua, cõbatendose hũus cõ outros et gãanãdo huu(u)s doutros, os hũus yndo hũa ora et os outros vĩjndo outra; et asi en esto estauã aa manaa et aa tarde et cada ora do dia de cada parte, per terra et per agua, huus cõ outros contendendo. [+]
1295 TC 1/ 862 Mays, quando os cristãos mouiam para yr contra elles, logo se elles acolliã; et en esto andauã todo o dia. [+]
1295 TC 1/ 862 Et o ome começou a nadar a gran pressa contra os mouros, en maneyra que ya fugindo, dando muy grandes uozes en arauigo, demandandollis ualia. [+]
1295 TC 1/ 862 Et tornarõse os cristãos sen dano et bem andantes para suas naues. [+]
1295 TC 1/ 863 Acaesceu outra uez que os caualeyros da oste eram ydos, os hũus en caualgadas et os outros a guardar as recouas et os herueyros, et os outros reçeber o jnfant[e] dõ Afonso, seu fillo del rrey, que uĩjna do rreyno de Murça, que avia seu padre enviado por elle, per consello de dõ Rroy Gonçaluez Girõ -et adeãte cõtara a estoria o que a dõ Rrodrigo acaesçeu cõno jnfante sobre esto, asi com̃o dizemos -; et seendo a oste uazia dos caualeyros, uẽerõ y X gazulas dos mouros, (et) caualeyros bẽ guisados, et derõ salto ena oste contra u pousaua o priol do Espital; et nõ xi llis guisou de fazer y outro dãno, mays leuarõ ende hũas poucas de vacas suas que y andauã, mays nõ fezerõ y outro dãno, do qual roubamento pesou muyto ao prior. [+]
1295 TC 1/ 867 Don Afonso, seu fillo del rrey, era ia leuantado daquel lugar du lle seu padre primeyro mandara pousar, et passara a Tiriana, da outra parte do rrio. [+]
1295 TC 1/ 871 Et isto era en dia de Sancta Cruz, terçer dia de mayo, ena era de mĩll et duzentos et oyteẽta et seys ãnos, et andaua a era da encarnaçõ do Senor en mĩll et CC et XLaViij ãnos. [+]
1295 TC 1/ 873 Ena era de mĩll et CCos et LXXXavj ãnos -et andaua a era da encarnaçõ do Senor en mil et CCXLviij ãnos - depoys que foy quebrãtada essa pont[e] de Tiriana, asi com̃o ia he contado pela estoria, os mouros se teuerõ por quebrantados, et temendosse que o seu feyto [non] era nada, poys virõ que a ajuda et o acorro da ponte aujã perduda, et a virõ asi quebrantada. [+]
1295 TC 1/ 874 Esses mouros de Tiriana, poys que ouuerõ da hũa parte a põte quebrantada, per hu seu acorro soyã auer, et da outra parte que [de] tantas guisas punauã de os ençerrar, punarõ de sse basteçer muy bem et en meter eno castelo todalas cousas que de fora tĩjnam; et meterõ y muytas armas et muyta gente et quanta uianda poderõ auer; et tĩjnã muytas beestas et muy fortes. [+]
1295 TC 1/ 875 Com̃o disse o jnfançõ que mandaria tomar as armas a Garçia Perez de Uargas, por que as tragia dos seus sinaes [+]
1295 TC 1/ 875 Uos catade que queredes fazer, ante que o prouedes, ca este he Garçia Perez de Bargas; et, com̃o quer que he sem oufa[n]ya, et sen brio o ueedes andar per aqui, çerto seede que uoslla[s] querra defender; et nõ a en esta oste nẽhũu caualeyro que [o ousas]se prouar cõ el o que uos aqui dissestes; et seed[e] çerto que, se o el a de saber, que uos tal cousa del disestes, que uos nõ poderedes del partir sen uosso dãno, ca he tal caualeyro et tã prouado en feyto d ' armas, que todo ome o deue reçear. [+]
1295 TC 1/ 878 Custume era de cada dia hir guardar os herueyros os caualeyros desta oste per quadrellas, aquelles a que o el rrey mandaua, macar a quadrela sua nõ fosse. [+]
1295 TC 1/ 878 Mays os mouros voluiã logo et recudiã de toda parte et fazianos tornar a aquel lugar forçadamente, andandolos en derredor et teendoo[s] en gran coyta. [+]
1295 TC 1/ 879 Ena era de mĩll et cclxxxavj, quando andaua o ano da encarnaçõ do Senor en mĩll et ccxlviij, [con] engano et trayçõ, que he sempre enos mouros cabida et husada, Oriaz ouue seu cõsello cõ os mays onrados mouros de Seuilla -com̃o [en] romeria (et) estaua ali - et sobre este cõsello vẽeron ao jnfant[e] et disseronllj que llj dariã duas torres que elles tĩjnã, et que fosse el per seu corpo reçeberllas; et, desque elle daquellas fosse apoderado, que çerto fosse de o seer en toda a villa, et que se nõ deteuesse nẽ ponto, ca bõo tẽpo tĩjnã elles de o acabar. [+]
1295 TC 1/ 881 Ena era de mĩll et CCLXXXavj, quando andaua o ano da encarnaçõ del Senor en mĩll et CC et XLviij anos, Oriaz cõ outros mouros dos mellores de Seuilla passarõ a Tiriana. [+]
1295 TC 1/ 882 Et, quando se uirõ aqueixados et en tã gran coyta, que de parte nẽhũa nõ podiam auer ajuda nẽ acorremento nẽhũu, demandarõ fala et seyrõ et forõse ueer cõ el rrey dõ Fernando. [+]
1295 TC 1/ 882 Ena era de mĩll et CCLXXXvj ãnos, quando andaua a encarnaçõ do Senor en mĩll et CC et XLviij, poys Oriaz et esses outros mouros onrrados, que seyrã de Tiriana aa fala, ouuerõ falado cõ el rrey dõ Fernando, et vistosse cõ elle, passarõ da outra parte et entrarõ aa villa. [+]
1295 TC 1/ 883 Ena era que de suso he dicta de mĩll et CC et LXXXvj, quando andaua o ano da encarnaçõ do Senor en mil et CC et XLviij anos, poys que os mouros virõ que nẽhũa outra cousa nõ podiã fazer nẽ passar de quanto elles osmauã nẽ queriã, saluo o que el rrey dõ Fernando queria, pesãdollis muyto, ouuerõ[se] acoger (et) a fazer uoẽtade del rrey: que llj uazassẽ a villa et que lla leixassem liure et quita. [+]
1295 TC 1/ 884 Liuradas todalas preitesias de suso dictas que en razõ do entregamento da nobre çidade de Seuilla forõ tragid[a]s cõ el rrey dõ Fernando, et el rrey apoderado ia eno alcaçer dela, com̃o dicto auemos, os mouros demandarõ plazo al rrey para uender suas cousas, as que nõ podiã leuar. [+]
1295 TC 1/ 884 Et foy hũu mes o que elles demandarõ. [+]
1295 TC 1/ 884 Dia era d(esl)a tralaçõ de Sant Isidro de Leõ, arçebispo que foy de Seuilla, ena era de mĩll et CC et LXXX et vj ãnos, quando andaua o ano da encarnaçõ de Nostro Senor Ihesu Cristo en mĩll et CC et xlviijo, quando esse nobre et bẽ auenturado (el) rrey don Fernando, de que a estoria muytos bẽes a cõtado, entrou en essa dicta cidade de Seuilla, capital de todo esse senorio da Andaluzia, hu foy recebudo cõ muy gran preciçõ dos bispos et de toda a clerizia et de todalas outras gentes, cõ muy grandes alegrias et cõ muy grandes vozes, loãdo et beezendo et dãdo graças a Deus, et gabando os feytos del rrey dõ Fernando; et entrou asi desta guisa esse bẽ auenturado rrey dõ Fernando dentro ena jgleia de Sancta Maria. [+]
1295 TC 1/ 885 Muyto sangue foy en essa çerca derramad[o]; et grandes morteydades et grandes feytos, os hũus en lides et os outros en enfermidades grandes et gran doẽça que en essa oste caeu, ca as caenturas erã tã fortes et tã tendudas et tã destẽperadas que morriã os omes de destẽperamento corrũpudo do aar, que semellaua chamas de fogo, et corria tã aturadamente sempre hũu uento tã escalfado com̃o se dos jnfernos seysse, et todoslos omes andauã correndo agua todo o dia da grã sud[o]r que fazi[a], tãbẽ estãdo pelas sõombras com̃o per fora ou per hu quer que andau[ã], com̃o se en bano esteuessem; pero que per força llis convĩjna, que por esto que porlas grandes lazeyras que sofriã aujã a adoeçer et de sse perder y muy gran gent[e]. [+]
1295 TC 1/ 886 De todas uiandas et de todas merchãdias era tã auondada, que nẽhũa rica çidade nõ podia seer mays. [+]
1295 TC 1/ 888 A nobre çibdade de Seuilla foy gãanada ena era de mĩll et CC et LXXXvj ãnos, quando andaua o ano da encarnaçõ do Senor en mĩll et CCXLviij, en dia de San Clement[e], andados xxiij dias do mes de Nouenbre. [+]
1295 TC 1/ 890 Galeas et baixees mandaua fazer et laurar a gran pressa et guisar naues, auẽdo gran feuza et grande asperança [ena gran merçee] que llj Deus aca fazia; teẽdo que, se ala passasse, que poderia conquerer grandes terras, se a uida llj durasse algũu tempo, per com̃o o a uentura ajudaua et llj era guiadeyra en quantas cousas começaua; et, macar todo esto daca, que elle gãanado auja de mouros et tornado a poder de cristãos, (et) eno seu poder era et o auja conquisto et metudo en seu senorio, nõ se tĩjna por entregado n[ẽ] sse tĩjna que seu conqueremento era cousa que elle a muyto deuesse teer, se o mar nõ passasse. [+]
1295 TC 1/ 890 Mays a toda a cristandade foy muy forte et muy pesada, que tã onrada et tã exalçada era per el. [+]
1295 TC 1/ 890 Exalçador de cristaissimo, abaixador de pagay[s]mo, muy omildoso contra Deus, muy obrador de suas obras et muyto usa[do]r dellas, muy catolico, muy ecclesiastico; muyto se pagaua da jgleia, muy receador de en nẽhũa razõ yr contra ella nẽ passar contra os seus mandamentos. [+]
1295 TC 1/ 893 Et, quando uio uĩjr o frayre que o adusse, fez hũa muy marauillosa cousa de grande omildade, ca aa ora que o asomar uio, leixouse derribar do leyto en terra; et, teendo os geollos ficados, tomou hũu pedaço de soga que mandara y apegar, et deytoa ao colo. [+]
1295 TC 1/ 893 Et rrogou a dõ Afonso que chegasse seus yrmãos a si, et os criasse et os manteuesse bẽ et os leuasse adeant[e] quanto podesse; et rogoullj porla rreyna, que a teuesse por madre et a onrasse et a manteuesse sempre en sua onra com̃o a rreyna cõvĩjna; et rogoullj por seu yrmão, dõ Afonso de Molina, et porlas outras yrmãas que el auja, et por todos os rricos omes de seus rreynos, et porlos caualeyros, que os onrasse et llis fezese sempre algo et merçee et se mãteuesse bẽ cõ elles et llis guardasse sempre bẽ seus foros et sas franquezas et suas liberdades todas, a elles et a todos seus poboos; et, se todo esto que llj el comendaua et mandaua et rogaua conprisse et o fezese, que a sua bẽeyçõ conprida ouuesse; et se nõ a sua maldiçõ. [+]
1295 TC 1/ 893 -Fillo, rico ficas de terra et de muytos bõos uasallos, mays ca rrey que ena cristandade seia; puna en fazer bẽ et seer bõo, ca bẽ as cõ que. [+]
1295 TC 1/ 896 Quẽ uio tãta dona de tã alta guisa et tãta donzela andar escabellada[s] et rascadas, rõpendo as façes et tornandoas en sãgue et en carne viua? [+]
1295 TC 1/ 896 Quẽ uio tanto jnfante et tãto rico ome et tãto jnfançõ et tãto caualeyro et tãto ome de prestar, andando dando uozes, messando seus cabelos et ronpendo as frontes et fazendo en si muy fortes cruezas? [+]
1295 TC 1/ 896 Esto foy en XXXa dias do mes de mayo, quando andaua a era de Çesar Augusto en mill et CC et noueẽta, et a da encarnaçõ do Senor en mĩll et CC et Lij ãnos. [+]
1295 TC 1/ 898 Et fillou Cordoua? a mouros? en dia de san Pedro et de san Paulo apostolos, ena era de mill et CCLXXXIIJ ? anos; et fillou Seuilla a mouros en dia de san Clemente, ena era de mill et CCLXXXVJ anos et fillou Jaen en dia de santa Maria de agosto? ena era de mill et CCLXXXIIIIo anos a mouros, et o Algarbe, et muytos castelos et muytas uilas, et a mayor partida da Andaluzia. [+]
1295 TC 1/ 900 En esto que ora Ssam Yssidro arçibispo de Sseuilla andauã os guidos en España. [+]
1295 TC 1/ 900 In este tempo era Sancti Yssidro arçibispo en Seuilla et andauã os godos en España. [+]
1295 TC 1/ 900 Et ffuy boo rrey et leal et rreynou en España en aquel tempo que andaua a era en VJ çentos et X ãnos. [+]
1300 LPr 1/ 105 Esta cantiga é a primeira que achamos que foi feita, e fezeron -na quatro donzelas en tempo de Rei Artur a Maraot d ' Irlanda por la [...] ... tornada en lenguagen palavra per palavra, e diz as[s]i [+]
1300 LPr 1/ 106 E andando ũu dia en sa busca, foi pela Joiosa Guarda u era a Rainha Iseu de Cornoalha; e viu -a tan fremosa que adur lhe poderia home no mundo achar par, e namorou -se enton dela; e fez por ela este laix. [+]
1300 LPr 1/ 107 Esta cantiga fezeron quatro donzelas a Maraot d ' Irlanda, en tempo de Rei Artur, porque Maroot filhava todalas donzelas que achava en guarda dos cavaleiros, se as podia conquerer deles, e enviava -as pera Irlanda pera seeren sempre en servidon da terra. [+]
1300 LPr 1/ 110 Esta cantiga f ez Pero Velho de Taveiros e Paai Soarez, seu irmão, a duas donzelas mui fremosas e filhas -d ' algo as[s]az que andavan en cas Dona Maior, molher de Don Rodrigo Gomez de Trastamar ' . [+]
1300 LPr 1/ 137 Esta cantiga foi feita a ũu galego que se precava de trobar e non o sabia ben, e meteu -s ' a maneira de tençon con [E]steuan d a Guarda, e ' stevan lhi fez esta cantig ' ; e el andava sempre espartido, e nunca lhe entendeu a cantiga nen lhe soube a ela tornar [+]
1300 LPr 1/ 139 Esta cantiga foi feita a ũu escudeiro que avia nome Macia, que era escudeiro do meestre d ' Alcantara e veera a el -rei de Port[ugal] con suas preitessias, e dava -lhe a ente[n]der que levaria do meestre d ' A[l]cantara mui gran algo, e el andava -lhi con mentira e pera levar d ' el algo [+]
1300 LPr 1/ 150 Don Lopo Lias trobou a ũus cavaleiros de Lemos; e eran quatro irmãos e andavan sempre mal guisados; e por én trobou -lhis estas cantigas [+]
1300 LPr 1/ 174 E, porque é ben que o ben que home faz se non perca, mandamo -lo ' screver; e non sabemos máis dela[s] mais de duas cobras, a primeira cobra de cada ũa [+]
1300 LPr 1/ 175 Esta cantiga de cima foi feita a un cavaleiro que fora vilão, e furtava aas vezes per u andava [+]
1300 TPa XVIII/ 128 F(az)en guardadores dos orfãos peſſõeiros por demandar en juyzo os bẽes do orphão... que tẽe en guarda. [+]
1300 TPb 26/ 104 (Aue) o bestia, o sieruo, que alguno ouiesse tenido en su poder,..................... ........................... que lo non pudiesse auer, luego (Boy) ou besta ou seruo que alguo ouuesse......... poder..................... .......................... non podesse auer logo que que gelo (demandassen), para mostrarlo en juizio; en tal razon como esta, nin en otra semejante (della), non es tenudo (el demandado) de(lo) mostrar. [+]
1300 TPb 26/ 104 Pero si aquel a quien demandan, dixere, que maguer(que) non(la) tiene aquella cosa, que ha derecho en ella, entonce deue dar fiador, que si tornare en su poderio, que la demostrara en juizio. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura el demandado dixesse, que aquella cosa non la tiene, nin se queria trabajar (de cobrarla), nin la amparar (maguer) la cobrasse; el que (fiziesse) en tal razon, dezimos, que si el non la desamparo engañosamente por su culpa, non es tenudo de responder mas (por ella) nin dar fiador. [+]
1300 TPb 26/ 104 LEY XIX - (Que pena merescen los que matan o trasponen la cosa mueble, que es demandada en juizio.) Engañosamente se mueuen a las vezes los omes, para refuir que non muestren en juizio la cosa mueble que le(s) demandan. [+]
1300 TPb 26/ 104 E esto seria como si alguno demandasse (a otro) sieruo, o cauallo, o otra animalia, e pidiesse antel Juez que lo fiziesse parecer, e el demandado, (por non gelo mostrar), lo traspusiesse, o lo matasse; e si lo quel pidiessen, fuesse vino, o azeyte, o cosa llo demostran en juyzo..... ........................... ............ en outra semellante (desta) non he tiudo de mostrar ......... se ... ........................... diser que pero non ten aquela................... ...................en seu poderio que la mos........ sepor ventura o de........ .......sa nona ten. nen sse quer traballar nen de a amparar (aynda) que a cobrasse aquel que esto (dissesse) en tal rrazon (como esta) dezemos ...................nona desamparou enganosamente por sua culpa non he tiudo de Responder mays (sobre dela) nen(de) dar fiador LEY XIX (dos que traspassan as cousas eas vegadas maliçiosamente). [+]
1300 TPb 26/ 104 Enganosamente se mouen aas vegadas os......para refugir que.......tren en juyzo a cousa mouele que lle demandam. [+]
1300 TPb 26/ 104 E esto, seeria como se alguo demandasse seruo ou caualo ou outra animalia. [+]
1300 TPb 26/ 104 E o demandado por (non mostrala) a traspossesse ou a matasse. [+]
1300 TPb 26/ 104 E se aquelo que (lle) demandassen fosse vinno corriente, e la vertiesse, o la enagenasse, o si fuesse metal, o alguna otra labor de mano fecha, que (la) fundiesse, o la quebrantasse, o la desatasse, de manera que non paresciesse aquella forma, que de primero era en ella. [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca en tal razon como esta dezimos, que tenudo es de pechar al demandador tanto quanto jurare, que (menoscabo) por aquella cosa, que engañosamente traspuso, o la quebranto, porque non gela mostro en juizio. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura el demandado mostrasse la cosa mueble en juizio empeorada, o dañada, pero non fuesse mudada de todo; entonce si el demandador la fiziesse suya,............. ........................... [+]
1300 TPb 26/ 104 E porende dezimos, que este a aquien la demandan, que la deue mostrar en tal estado como era, quando el pleyto fue (mouido) sobre ella. [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca en tal rrazon como esta dizemos que he tiudo de peytar ao demandador (outro) tanto quanto jurasse que.... (noscabou) por aquela cousa que enganosamente trasposo (ou enalleou) ou a quebrantou porque o non mostrou en juyzo. mays por uentura o demandado mostrasse a cousa mouele en juyzo enpeorada ou danada pero (que) non fosse mudada de todo enton se o demandador.. ........................... [+]
1300 TPb 26/ 104 LEY XXII..................... ............................. ............................. ....... .................outro (alguu) a quena ou......... alleada segundo dissemos...... .............que falan en esta rrazon..........zemos que este a quena demandan..........deue mostrar en tal estado como era quando foy o pleyto (começado) sobre ela (E) esto si entonce la touiere. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura la ouiesse enagenada, deuelo luego dezir, porque el demandador pueda fazer su demanda sin menoscabo de su derecho. [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca si desta guisa non lo fiziesse, e despues la quissiesse mostrar, en razon que el otro la touiesse ganada por tiempo, tanto valdria, como si fuesse rebelde, non la mostrando quando gela demandassen, auiendo poder de lo fazer. [+]
1300 TPb 26/ 104 E porende deuel Judgador passar contra el demandado, assi como diximos en la ley tercera ante desta: e puedelo fazer con derecho si quisiere. [+]
1300 TPb 26/ 104 Fueras ende si el demandado non se quisiere aprouechar de la ganancia, que fiziera por tiempo, de aquella, parandose a responder por ella en juicio; bien de aquella guisa, como si estuuiesse en aquel estado, que era quando gela començaron a demandar. [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca entonce el Judgador deue yr adelantepor el pleyto, e non ha porque (yr) contra el demandado, por razon que la muestra a la sazon que la haya ganada por tiempo. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura, el que demanda que le muestren la cosa en juizio, se deue entender se enton a teuer. mays se por ventura a ouvesse enalleada deuello logo de dizer por que o demandador possa fazer sua demanda sen menoscabo do seu direyto. [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca se desta guisa nono fezesse. e despoys a quisesse mostrar en sazon que o outro a ouvesse gaanada por tenpo. tanto valrria como se fosse rebelde nona mostrando quando lla demandassem. auendo poder de o fazer. [+]
1300 TPb 26/ 104 E por ende deue o julgador passar contra o demandado. assy como dissemos ena terça ley ante desta. e podeo fazer con direyto se quiser foras ende se o demandado non se quiser aproueytar da gaança que fezera por tempo daquela (cousa). [+]
1300 TPb 26/ 104 Parandosse a Responder por ela en juyzo. ben daquela guisa como se esteuesse en aquel estado en que estaua quandolla começaron a demandar. ca enton o julgador deue yr porlo pleyto adeant. e non ha por que (passar) contra o demandado por Razon (daquela cousa) que(el) amostra a assazon que a ha gaanado por tempo E esto ha lugar non tam solamente ena cousa mouele que ha de seer mostrada en juyzo. mays aynda enas Rendas e enas froytas que dela sayren despoys que o pleyto (for) mouudo sobre ela. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mays se poruentura o que demanda que lle mostrem a cousa en juyzo ha auia la auia perdido por tiempo, quando la començo a demandar, non es tenudo el demandado de gela mostrar, porque el demandador non ha ningund derecho en ella. [+]
1300 TPb 26/ 104 LEY XXIII - (Que derecho es, si el demandado non muestrestra la cosa mueble que demandar en juizio.) Tal podria ser la demanda, que el demandador faria en razon de alguna cosa mueble, ............................ [+]
1300 TPb 26/ 104 LEY XXXII................... ............................ ............................ que lo faran estar a derecho en uno destos tres logares, qual escogiere el demandador alli do fiziere su morada el demandado, o en logar do fizieren el pleyto o la postura, o alli do prometio de lo cumplir; estonce non (le) deue otro Juez apremiar, que non ouiese poderio sobre el, que responda. [+]
1300 TPb 26/ 104 (E)la dozena es, quando demandassen algun sieruo, (o) bestia, o otra cosa mueble por suya. [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca aquel a aquien la demandassen, alli deue responder, do fuere fallado con ella, maguer el sea de otra tierra. [+]
1300 TPb 26/ 104 Pero si este a quien quieren fazer tal demanda, perdida por tempo quando a começou a demandar, non he tiudo o demandado de a mostrar. por que o demandador non ha direyto nehuu en ela LEY XXIII (que se o demandado mostra a cousa mobre que lle demandan que verría a mayor dapno ao demandador que ao que a casa (cousa) mostrase). [+]
1300 TPb 26/ 104 Tal poderia seer a demanda que o demandador........ .......................... .......................... [+]
1300 TPb 26/ 104 LEY XXXII................. .......................... .......................... que o faran estar a dereyto en huu dos tres lugares qual escoller o demandador ali... .............o demandado ou eno........onde fezeron o pleyto ou a postura ou ali... prometeu de o...enton nono deue outro juyz apremear que non ouvesse poderio sobrel que Responda. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mays se tal Recado non podesse ou non quisesse dar. ben o poden apremear que este a dereyto deante o julgador onde o acha(se.) A XII he quando demandassen alguo seruo besta ou outra cousa mouel por sua................. demandassen ali deue responder onde for achado con ela. pero (que) el seja ........ [+]
1300 TPb 26/ 104 Pero se este a quen quesessen fazer fuere ome sin sospecha, si quisiere dar fiadores de estar a derecho, sobre aquella cosa que le demandan, e que (la) faran parecer a los plazos que................. [+]
1300 TPb 26/ 104 De los dias feriados, que (pueden establescer) los Emperadores, (e los Reyes.) ........................... ........................... ........................... tal demanda for ome........ ...........fiadores de estar a dereyto sobre aquela cousa que lle demandan e que o faran............... [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 125 E por ende disso Aristotilis que sse os homẽs ouuessen ontressi uerdade, nõ auerian mester justiça, nẽ alcaydes que os julgassen; porque a amizdade lle faria conplir e guardar aquelo meesmo que quer e manda justiça. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 127 E sobresto disso Tulio que o firmamẽto e o començo dos amigos e a bõa fe que o home a a seu amĩgo, ca nehũ amor nõ pode seer firme se y nõ a bõa fe; porque loca cousa seria e sen rrazon de demandar lealdade o hũ amigo o outro se el nõ la ouuesse en si. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 127 A terçeyra garda he que omẽ deue ben obrar por seu amĩgo assi com̃o o faria por si meesmo, ca assi com̃o disso Sant Agustino en la amizdade non ha hũ grado mays alto que o outro, e sempre deue seer ygoalmente entre los amigos; outrossi desto Tulio que quando o amĩgo uen algũa boa andança ou grande onrra que dos beẽs que se siguen dela deue dar parte a seus amigos. [+]
1300 XH I, 0/ 5 O segundo rrio chamãlle Gyon et este anda aderredor toda terra de Ethyopia. [+]
1300 XH I, 0/ 7 Andados [seis] dias de quando omũdo fora criado foy feyta amoller et fezoa Deus por estas [rrazoens]: [+]
1300 XH I, 0/ 7 Et ajnda estonçes nẽ el nẽ Eua nõ comyam ẽno começo al senõ das froytas das aruores et viandas de leyte, nẽ vestiam outrosi [senõ] pelles mal feytas nẽ morauã em outras casas senõ ẽnas couas que achauã feytas por la terra. [+]
1300 XH I, 0/ 9 Andados quinze ãnos et seys dias de quando omũdo fora criado, et Adam et Eua deytados do Pareyso, começarõ afazer seus fillos, et vierõ arrazõ dello desta [guisa]: [+]
1300 XH I, 0/ 9 Quando elles seyrõ do Pareyso, ontre otempo que poserõ ẽno camyno pera víj́nr aaquel lugar, oque morarõ aly desque y chegarõ, comprirõ estes quinze ãnos, por quelles foy moy longa acarreyra [per] que ouveron de vĩjr, do começo da terra aparte de ourient ata medeo della, ca Jerusalem et Ebrõ, que esta açerca hũ do outro, em medio da terra jazẽ; o al por moytos máos lugares moy asperos et sensabores, por penas, et montes, et agoas, et espantos de bestas feras, et serpentes que achauã y alugares; demays que nõ avya ajnda y feyta carreyra njhũa, ca nũca andara omẽ por y; o al por que despoys que açertarõ avíjnr aEbrom et forõ y os primeyros ãnos, tanto ouverõ que [veer] et pensar ẽnos bẽes que perderam et otraballo [et] mezquindade enque eram, quese nõ nẽbrarõ de solaz de varõ et de moller; demays que erã ajnda vírgéés et taes sayrõ do Pareyso, segundo dizẽ Metalio et Lucas obispo de Tuy. [+]
1300 XH I, 0/ 10 Andados trijnta ãnos et seys dias de quando omundo foy criado, asi cõmo diz meestre Lucas obispo de Tuy et outros queo afirmã cõ el, fezerõ Adam et Eua outro fillo. [+]
1300 XH I, 0/ 11 "Yrmááo, sayamos fora aandar. [+]
1300 XH I, 0/ 12 Andados çento et quinze ãnos - pero diz Metodio que çento et trijnta - de quando Adã fora feyto, matou Caym a Abel et pesou moyto aDeus cõ este feyto que fezera tã máo [Cayn] em Abel; et disolle noso señor Deus: [+]
1300 XH I, 0/ 12 "[Cayn] ¿hu he Abel teu yrmão, ca moytos dias ha queo nõ vy contigo nẽ andar aqui? [+]
1300 XH I, 0/ 12 Et outrosi aterra enque morares et labrares por quese abrio et rreçebeo da [tua] mão osangre de teu yrmão, et ajnda quea labres, nõ te dara froyto, et tu andaras sempre errado et fugidiço en toda tua vida. [+]
1300 XH I, 0/ 12 "Aua queme tu deytas da façe da terra et da tua, et eu asconder me ey ante ty, et andarey errado et fugido [perla] terra, et Pareyso aque chamarõ despoys Edom, pero nõ morarõ aly, mays ficarõ em outra terra açerca dy aque diserom despoys por nome Nod; et Nod, segundo os Despoemẽtos dos nomẽes proprios que som ẽna Biblia, quer [tanto] dizer em nosa lyngagẽ cõmo cousa que nõ he estabele et que nõ esta queda, asy cõmo Cayn, que despoys que foy yrado de noso señor Deus et deytado da quela terra enque estaua cõ Adam et cõ Eua et seus yrmãos, nũca despoys esteuo asesegado nẽ quedo em hũ lugar, nẽ asua cabeça ẽno seu corpo del a cõmo quer que ya tyña cõmo os outros omẽs nẽ o seu corpo ẽna terra, nem aquela terra Nod ensy mẽesma entrelas outras cõmo avemos [departydo]. [+]
1300 XH I, 0/ 12 Pero segundo departẽ os santos Padres em este lugar, nõ se entende que aquela terra se movia et [andaua] de lugar en lugar, mays, despoys que Caym en ella fora, que sempre andara em mudamẽtos de aventuras et de [trauesuras] et rreuoltas cõ el et cõ os seus [a que o] el ensynaua; et chamarõ por ende aCaym, Caym Nod, et quer dizer tanto cõmo Caym [movediço], ou nõ estabele, et a esa terra esto diserõ outrosy. [+]
1300 XH I, 0/ 14 "Et quer dizer esto que daquelas personas taes, que nõ casara opadre cõ afilla [nẽ] amadre cõ ofillo, mays casando as outras personas; ca esto arrazõ oda, ca se asy nõ fose nõ poderã os omẽs séér moytos nẽ cresçer nẽ encher aterra cõmo oyredes queo noso Señor mandaua; pero abygamya em todo tempo foy dada por grande pecado, esto he ẽno tẽpo dante da ley et ẽno da ley et ẽno despoys da ley; ca ajnda que ẽno começo dos omẽs casauã os yrmãos cõ as yrmãas, pero nõ tomauã em hũa sazõ mays de hũa et nõ duas. [+]
1300 XH I, 0/ 15 Aquel Jabel, fillo de Lamec et de Adda, sayo omẽ amador de gãados, et tomouse aaverlos, et acriarlos, et aandar cõ elles [perlos] mõtes et por todos os lugares [perqueos] podesse aver. [+]
1300 XH I, 0/ 15 Et em esto, andando Jabel porlos montes buscou outrosy primeyro ante que outro aarte et amẽestria [pera y] prender os veados por vya ja moytos por los mõtes onde andaua, et delles moy máos que comyam os outros; et este Jabel buscou todas as artes et maneyras de caçar et de correr monte, et de pescar cõ rrede et cõ os outros [estromẽ[tos]] que som pera ello. [+]
1300 XH I, 0/ 16 Et Jabel, seu yrmão, quando [vyña] de seus gãados aapobla da villa et oya aJubal, seu yrmão, tãger aqueles estormẽtos avia delles grande sabor, et pensou que algũas alegrias de táes cõmo aquelas, que bõas seeriam pera toller tristeza aos seus pastores ẽnos montes onde andauã com os gãados, et quelles dariã algũ [solaz] et alegria por que sofressem mellor as (Moyto mal me [fezo] neste dia. ) lazeyras et tristeza que ally leuauã. [+]
1300 XH I, 0/ 18 Et el começou primeyro aentallar os metaes et fazer em elles feguras [enleuadas] et de outra guyssa, et achou esto desta maneyra: seus yrmãos Jabel et Jubal et outros dos seteẽta et quatro de sus yrmãos et suas [cõpañas] andando por los mõtes, Jabel cõ seus gãados et Jubal andando buscando madeyros de que fezese seus estormẽtos de sua musica, achauã as siluas tã espesas, por que omẽs [nj̃gũus] nõ andarã ajnda por y nẽ cortarã y nada, et por la espesedũe do mõte nõ podiam por y andar nẽ passar de hũ lugar pera outro; et ençẽderõ os mõtes et tã grandes forõ os fogos que ardeu toda aerua et desy as aruores [grãdes] todas, et ajnda aterra cõ elles; et tã [grãde] foy acaentura que entrou dentro ajuso que fondeu metaes de venas que aly avia delles, et tanta foy aforça da fondiçõ quese [torçerõ] os metaes, et aly onde quedarõ et se queymarõ tomarõ ensy da parte de juso feguras de madeyros et de pedras et de que quer que su sy [acharom]. [+]
1300 XH I, 0/ 20 Este Lamec [foy] omẽ que [tyraua] de arco moy bem, et çertaua moyto, et mataua moytos veados; ca toda vya fora seu vso de andar aesto, [asy] cõmo diz mẽestre Pedro ẽna Estoria sobre este lugar; que tanto viueo longa vida que perdeo o veer et foy çego et ouvo despoys hũ moço queo adestraua pero mãçebo, segũdo conta o Genesis queo moço oadestraua et oguyaua por onde ya. [+]
1300 XH I, 0/ 20 Et Lamec andando acaça et seu moço cõ el, atravesaua Caym de hũa parte do monte pera aoutra por hũ carreyro que vyña por esse monte, et todo era veloso, et cuberto de cabelos cõmo anymalia, andando sempre fogindo et morando omays sempre ẽnos mõtes et por los ermos; et asy ya fogindo et tal andaua toda vya ca dito avemos cõmo lle dera Deus que nũca podesse estar quedo em hũ lugar; et desque passou mẽteosse em hũa mata, et hũas molleres acõtesçeo que pasauã estonçes por essa carreyra, et acharõ aCaym et maravyllarõse de tal cousa, et el [outrosy] quando as vyo esteuo quedo hũ pouco et catou pera ellas, et ellas quando virom tal omẽ et tã estrayo, et os ollos todos cubertos de cabelos das pestanas et ajnda afaçe, ca tã longos erã os outros cabelos de todo ocorpo em sua [guisa], et espãtarõse del et deron vozes; omoço et Lamec oyrom as vozes, et omoço pregontoulles que aviam; ellas diserõlle que viram hũa [anymalia] velosa, cõmo besta estraya quelles atrauesara acarreyra, et quese metera ally en aquela mata; et el disolles quelle mostrasem o lugar, et ellas tornarõse cõ elles et mostrarõlle onde se metera, et desy forõse logo sua carreyra. [+]
1300 XH I, 0/ 24 Segundo diz Moysem et outros, andados çento et trijnta ãnos de quando omũdo fora criado, et de [mays] os seys dias das obras de Deus, fezo Adam a Seth et quando aquel fillo vyo Adam, segundo conta Moysem ẽno quarto capytolo do Genesis, diz que diso Adam: [+]
1300 XH I, 0/ 25 Andados dozentos et vijnte et çinque ãnos de quando fora feyto Adam, Seth ouvo hũ fillo, et posolle nome Enos. [+]
1300 XH I, 0/ 28 Enos outrosy andados noveẽta ãnos de quando nasçera et trezentos et tríj́nta et çinque de quando Adam foy feyto, fezo el hum fillo aque chamarõ Caynã. [+]
1300 XH I, 0/ 28 Caynã, outrosy andados seteẽta ãnos de quando el nasçera, e quatroçentos et quinze de Adam, fezo seu fillo aquẽ diserõ Malaleel. [+]
1300 XH I, 0/ 28 Et Malaleel, seu fillo, andados seséénta et çinque ãnos de quando nasçera, et quatroçentos et oyteẽta de Adam, fezo hũ fillo aque diserõ Jareth. [+]
1300 XH I, 0/ 28 Enoc, outrosy andados seseenta et çinque ãnos de seu nasçemento, et seteçentos et sete de Adam, fezo hũ fillo, et este foy Matussalem. [+]
1300 XH I, 0/ 30 Matussalem, fillo daqueste Enoc, outrosy andados çento et oyteénta et sete ãnos de quando el nasçera, et oytoçẽtos et oyteenta et quatro de Adam, fezo hum fillo et posolle nome Lamec. [+]
1300 XH I, 0/ 30 Ajnda dizem algũus esta outra rrazõ: que foy el hũ dos maestres que fezerõ aarqua de Noe, et despoys que [soubo] arrazõ do deluvyo, et cõmo quer que el creese por ventura que sééria o deluvyo ou nõ, cao oyam dizer os omẽs et moytos osabyam, mays nõ o podiam créér, [dizẽ] que fezo este Matussalem em hũ costado da arca quando labraua em ella hũ estogo de hũa camareta para sy, apegada ẽno costado da arca, mays que nõ entraua dentro ẽna arca, et avia aentrada de fora; et esto queo nõ vyo Noe, nẽ nẽgum de seus fillos nẽ de suas molleres; et desque começou odeluvyo avijnr, acolliansse todas las anymalyas aarca aNoe, et dizẽ que tomou Matussalem sua vianda que [tiña] ascondida et prestes; et estando Noe ẽna presa de tomar as anymalyas que metesse ẽna arca [cõmo] lle mãdara Deus, diz que Matussalem que se collera em aquela camara, et çarrou moy bem sua porta [per] onde entrara; et goaresçeo aly do deluuyo, et ajnda dizẽ que vio Matussalẽ ocoruo et apoõba que enviara Noe. [+]
1300 XH I, 0/ 31 Andados çento et oyteẽta ãnos de Lamec, seu fillo deste [Matusalem] et [mj̃ll] et [seteẽta] et quatro de quando foy feyto Adam, fezo aqueste Lamec seu fillo et posolle nome Noe. [+]
1300 XH I, 0/ 32 Andados seysçentos ãnos de Noe et [mj̃ll] et seysçentos et seteẽta et quatro de quando Adam foy feyto, veẽo odeluvio gẽeral que matou todas las cousas viuas que su o çeo erã, asaluo ende Noe et as outras cousas que forõ cõ el ẽna arca por mandado de Deus, cõmo diremos. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Et Noe, segũdo conta Josefo, nõ podendo sofrer os feytos dos máos omẽs, et tenya por mal todo aquelo enque elles andauã leyxando os bõos costumes de seus padres et a [coñosçença] que elles ouverã sempre cõtra Deus, et trauallauase quanto el podya de os castigar, et os tyrar de máá carreyra, et tornar los et trager los aabõa. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Et esta feytura mellor et mays aposta era para se acabar em hũ couado, cõmo foy mandado quese acabasse aarca et se acabou; et aarca deuedes saber que he [a igleia] dos [fiees] de Deus et ocouado he Ihesu [Cristo] enquese acaba toda [a igleia]. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Et diz que este engludo quea nome glutem, et queo acham em [hũus] lagos en terra de Judea, et que anda nadando em çima da agoa; et que acham outrosy este engludo em Siria, que he hum lymo [que] sal sobrela terra asy cõmo feruendo, et diz que aquel queo quer que destes lugares lo a. [+]
1300 XH I, 0/ 38 Andados seysçentos ãnos de quando Noe nasçera et [mj̃ll] et seysçentos et seteẽta et quatro de quando Adam fora feyto, acabada aarca cõmo dito he, diso Deus a Noe cõmo enviaria agoas sobrela terra de deluvio, segũdo conta Moysem, et que mataria todaslas cousas viuas que el su o çeo fezera, et destroyria cõ estas todaslas outras cousas da terra, et que porria seu pleyto cõ el. [+]
1300 XH I, 0/ 39 Et el amoestauaos quese partissem dos casamẽtos de Caym, et da[s] maldades et pecados que [faziã], et da máa vida enque estauã contra Deus; et quese nẽbrassem de seus padres et parentes que andarã em [seruyco] de Deus et acabarã em el, et oencomẽdarã aelles et os ensinarã que o fezessem elles asy. [+]
1300 XH I, 0/ 39 Et por que as maldades dos omẽs nõ myngoauã ẽna terra por castigos nẽ por espantos, mandou Deus aNoe que entrasse ẽna arca; et entrou [Noe] cõ [todaslas] cousas quelle mandara, et vynãsse as [anymalias] da terra et as aves aarca [porla] voõtade de Deus et [porlos] angeos queas tragiam aly por mãdado dEl segundo conta mẽestre Pedro, que vynã asy cõmo [veerã] ante Adam outra vez por quelles chamasse acada hũas seus nomẽs. [+]
1300 XH I, 0/ 39 Et asy dizẽ sobre este lugar mẽestre Pedro et outros, que de todas las [outras] anymalias meteo aly Noe como lle mandara Deus; mays dizẽ queas que dentro sua agoa podem viuer et das quese criam de algũa cousa podrida ou de algũa outra cousa que por semente de gééraçom de macho et de femea non viesem, cõmo as [avellas], as vespas, as moscas, os vermẽes et as outras cousas taes cõmo estas, quese nõ entende que as Deus mãdase aNoe meter ẽna arca, nẽ el nõ as meteo em ella. [+]
1300 XH I, 0/ 40 Et as agoas alçarõ aarca, et trouxerõna as ondas sobre toda a terra, et andaua ella nadando adesuso cõmo naue ẽno alto mar. [+]
1300 XH I, 0/ 41 Andados seysçentos et hũ ãno de quando nasçera Noe, et [mj̃ll] et seys çentos et seteenta et çinque de Adam, et despoys quea vengãça que Deus ordenou sobrelas maldades dos omẽs foy [cõplida] em elles, et ajnda em [todaslas] outras cousas, nẽbrouse de Noe nosso señor Deus et enviou spyrito de vento sobrela façe da terra, et espargeo as [nuves] et tirou as de sobre ella, et çarrarõ se as fiestras do çeo et quedou odeluvio de suso, et çarrarõ se outrosi as fontes do [avismo], et as agoas que da terra seyram tornarõ se por aqueles lugares [per] onde [sayrom], segundo dizẽ os sabeos sobre este lugar et myngoarõ et começarõ [ho] despoys dos seys çentos et çinquoeenta dias, et tantos avia que entrara Noe cõ suas cousas ẽna arca. [+]
1300 XH I, 0/ 41 Et aconteçeu que chegou aarca aterra de Armenya, et ẽno [septimo] mes daquel ãno, víj́nte et sete dias andados del, começarõ as agoas amyngoar de todo em todo. [+]
1300 XH I, 0/ 43 Despoys que passarõ quareenta dias que quedarõ as chuvias, parou mentes Noe cõmo avya ja tẽpo que nõ chouera, et abrio afeestra da arca et enviou ocoruo por que se terra ou aruore ou algũa outra cousa achase descuberta da agoa que pousasse em ella et desy quese tornasse aarca, et entẽderia em el Noe algũ synal que terra avia ja descuberta alonge da arca em alguũs lugares [per] onde poderiam andar omẽs; et ocoruo foy et nũca tornou. [+]
1300 XH I, 0/ 43 Et esto dizẽ Jeronymo et Agostim queo coruo que achou algũa cousa morta que andaua em çima da agoa nadando et que [paresçia] algũa parte della descoberto, et pousou et comeo del, et que aly andou em el sobrela agoa ata que descreçerõ as agoas et paresçeo terra descuberta, et el desquea vio quese foy pera ala et anẽgũa [guisa] nũca mays tornou aarca. [+]
1300 XH I, 0/ 44 Andados seysçentos et hũ ãno da vida de Noe, et [mj̃ll] et seysçentos et seteenta et seis de Adam, abrio Noe hũ lugar em çima do teyto da arca, et poso fora acabeça et tendeo os ollos atodas partes, et vio as agoas todas myngoadas et a terra descuberta et ja seca. [+]
1300 XH I, 0/ 44 Et señor, se doutra guysa ouver aséér, peor andantes seerã estes que os mortos; que aos mortos selles veẽo odeluvio foy adesora et virõ elles seu [pelygro] et sua morte, et tomarõna et nõ ouverõ mays de hũa pẽna; mays os que ficamos, se outra tal morte avemos de auer, ha pẽna doblada sééria, que agora vymos nos em estreytura de peligro de morte, et passamos por [ello] et [sofremosla]. [+]
1300 XH I, 0/ 44 Et Señor, estas rremasallas que leyxaste de todas las cosas viuas que fezeras [sobrela] terra, [rrogote] queas leyxes viuer et poblar cõ bõa andança, et das cousas que labrarẽ et fezerem asi [cõmo] çidades et outras poblas et lauores, cõmo oavyam ante da chuvia queo ajam daqui adeante; et nõ sejam en ello enganados ata em cabo de sua vida, et este cabo seja velleçe. [+]
1300 XH I, 0/ 46 Et departe Gregorio ẽna Glosa sobre o [novemo] capitolo do Genesis, que outorgou Deus aos omẽs que despoys do deluvio que comessem carne, lo vno por la terra que nõ ficara tã plantada despoys das agoas, nẽ tã chãa cõmo era antes, nẽ seeriã os omẽs tã abondados de viandas, o al por que forom os omẽs daly endéante moy mays flacos que antes; et por esto despoys do deluvio comerõ os omẽs as carnes asy cõmo comyam antes as froytas et as eruas. [+]
1300 XH I, 0/ 46 Et vos creçede, et [seede] moytos, et andade por la terra, et pobladea et enchedea. " [+]
1300 XH I, 0/ 49 Andados seys çentos et dous ãnos de Noe, et [mj̃ll] et seteenta et sete de Adam plantou Noe sua vyna, et acaesçeo de aquesta [guisa]: os fillos de Noe que sayrom cõ el da arca forõ tres, asy cõmo avemos dito ante desto, et ouverõ estes nomẽs: [+]
1300 XH I, 0/ 49 De Noe et de seus fillos foy asy que logo os primeiros dias despoys do deluvio morarõ ẽna arca ata que fezerõ outras moradas; et Noe et aqueles seus fillos [começarõ] de andar por la terra, pero nõ moyto aalonge do termyno donde estaua aarca. [+]
1300 XH I, 0/ 53 Andados duzentos ãnos do deluvio, consellou Noe aYonyto seu fillo, et cõtesçeo desta [guisa]. [+]
1300 XH I, 0/ 53 Andados çento ãnos do terçeyro myllar, et esto he, de Noe despoys do deluvio et de Adam myll et sete çentos et seteẽta et çinque, nasçeo aNoe hũ fillo em semellança del. [+]
1300 XH I, 0/ 53 Et andados duzentos ãnos do deluvio vyo Noe cõmo cresçiam seus fillos, arrequeçiam [moito em compañas], et morauã ajnda todos arredor del et da arca, et que seria bem desse esparger daly por la terra, et queo averian fazer, ohũ por que eram moytos et nõ cabyam aly em aquela terra, oal por que começauã ja avíj́r entre elles contẽdas et barallas [sobrelas] herdades et gãados que criauã ja et outras cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 55 Andados duzentos et [triijnta] ãnos de Noe despoys da arca et do deluvio, -et morando ajnda Noe et seus fillos em Armenja em estes montes [Cordiçeyro], et Boris, et Ozile ẽnos quaes pousou aarca, por plazer de Deus, segũdo diz mẽestre Godofre - Nemprot, fillo de Cus, fillo de Cam, sayo grande omẽ; asy que diz aestoria ẽno Panteom que avia dez couedos em longo ẽno corpo, et cõmo era grande de corpo, asy era grande de coraçõ, et moy soberueo et moy valent amãos. [+]
1300 XH I, 0/ 56 Andados de Noe despoys da arca et do deluvyo duzentos et çinquoéénta ãnos, et de Adam mj̃ll et noveçentos et seys, despoys que Noe ouvo consellado aseu fillo Yonjto, cõmo he dito, ficauã ajnda el et os outros seus fillos em terra de Armenya, onde estaua aarca. [+]
1300 XH I, 0/ 56 Et por cõsello de Nẽprot que andaua buscãdo carreyras et rrazões por que podesse rreynar sobre todos, et desçenderõ das serras et dos mõtes et das outras altezas aos vales et ajnda chegarõse aas rribeyras dos rrios Et Nẽprot, despoys que os vyo abayxados [en] bayxo ẽnos chaãos ao pe de aquelas serras empero nõ era lugar enque todos podessem caber nẽ morar, et quese espargeriã daly, disolles Nẽprot: [+]
1300 XH I, 0/ 56 "Todos somos yrmãos et nõ avemos [por que] nos [partyr] ajnda de morar [hũus] cõ outros, pero este lugar he estreyto mays nõ quedemos aqui; et andade aca et vaamos buscar terra ancha enque possamos todos caber, et daly nos yremos espargendo despoys et poblaremos todo oal. [+]
1300 XH I, 0/ 57 Andados duzentos et çinquoenta ãnos do deluvio, et mj̃ll et noveçentos et seys de Adam, em essa sazom falauã todos los omẽs hũa lengage; et sayrõ de ouriente et vijndo contra [medyo] da terra chegarõ ahũ lugar que ouvo despoys nome Senáár, et aly acharõ hũ cãpo tã chaão, et tã bõo, et tã grande que estando em medyo del que nõ podyam deuysar os cabos; et paresçeolles que bem caberiã aly todos et moytos mays seo fossem. [+]
1300 XH I, 0/ 57 Et segũdo cõta ojudio ẽno primeyro libro dos quinze do seu Libro Mayor queos chama y gigantes et diz que sua voõtade era de deytar os deus ende fora que som os aos angeos, et seer elles señores, pero sobre todo, se viesse odeluvyo queriã esta torre fazer por queos nõ alcançasse nẽ chegasse aelles nẽ podesse Deus cõ elles et quese podesem elles aly defender dEl, et esta era a sua grande loucura; que elles aprenderam de Noe queo outro deluvio pasado que pojara quinze couedos sobre omays alto mõte do mũdo, cõmo avemos ja dito, et que aquela torre quea coydauã elles fazer tã alta que omays que ella averia em alto sobre aqueles quinze couedos que nõ seeria em conta, segundo diz Josefo ẽno seysto capitolo; hu mostra aly Josefo que amultydue daquela gente que toda estaua prestes pera fazer os mãdados de Nẽprot, et teer por graue oseruyço de Deus, ca asy os avia enssynados et ensandentados Nẽprot ẽna loucura desto et em soberuea asy cõmo oel era em [descoñosçer] osseu Deus queos fezera; et dezialles que toda quanta bõa andança avyam que por seu syso lles [vjña], et nõ porlo bem fazer nẽ porla merçede de Deus, et se [rrequizas] et bẽes aviã quelles nõ arrequeçiam por la piedade de Deus, mays por la sua forteleza deles. [+]
1300 XH I, 0/ 59 Et Nemprot, que andaua moy codiçioso por rreynar sobre todos touo que avia tẽpo pera ello, et começou afazerlo et traballarse de mãdar et defender sobre todos, que el nõ oleyxaua por los outros rreys nẽ por las outras [conpañas], asy cõmo era máo et brauo et forte. [+]
1300 XH I, 0/ 67 Et dizẽmos nos aqui aesto oque departẽ os espoedores et téémos que he [guisado] et rrazõ que por moytas palauras et ditos em moytos lugares, ẽno Genesis, et em outros libros et escritos que som feytos sobresto, se entende asaz que fezo Noe aSem andados quinentos ãnos de quando el nasçera, et aCam et aJafet des aly ata odeluvio, et que Sem foy oprimeyro et mayor fillo, et Cam omediano, et Jafet omenor. [+]
1300 XH I, 0/ 72 Et sobre todo o grande espanto que vẽeo sobre elles ẽno lauor da torre, que dizẽ que tam grande et tam rrezio foy aly ovento queos angeos y aduserõ por mandado de Deus, que os tomou, et aos [hũus] derribou da parede ẽna anchura do lauor della, os outros afondo da torre en terra, et ajnda queos leuou aalonge [perlo] ayre et que os leyxou [despois] caer et que morrerõ aly [moytos]. [+]
1300 XH I, 0/ 78 Et de mays, víj́ndo por Asia aapobla da sorte que era Europa, acõmo quer que eram moytas aquelas gentes mẽtre que estauã [ajuntadas] em hũ, mays pero faziãsse poucas pera tomar et poblar por sy todas las terras do mũdo logo, et elles outrosy que nõ podyam poer tãto tẽpo em andar sempre cõ suas [cõpañas] meudas pera chegar aEuropa, nẽ sofrer [otraballo] et [mj̃goa], tomarõ em essa partida de Asya os termynos que avemos ditos ante desto, que vierõ logo poblando da parte de septẽtríom, et desque pousarõ aqui et poblarom, forõ víj́ndo por seus tẽpos et pasarõ a Europa, et tomarõ as terras que disemos, et poblarõ em ellas. [+]
1300 XH I, 0/ 78 Et destes vierõ os godos, cõmo contaremos adeante ẽnas rrazões da quinta et da sexta ydade: os vandalos, os alanos, et cõ estes forõ os hunos et os sylyngos, cõmo avemos ja dito et departido ẽna nossa Estoria deEspaña. [+]
1300 XH I, 0/ 80 Os fillos de Tubal despoys que andarõ [moytas] terras buscando lugares bõos de pobla, chegarõ aas postromeyras partydas de ouçidente, et virõ bõas terras, et bõos montes, et bõas agoas, et bõos asentamẽtos, et quedarom aly et poblarõ; et por lo que oyam dizer que acaesçera do deluvio, asentarõsse logo ẽnos montes de Aspa aque chamã os montes Pyreneos; et chamauãse ẽna primeyra estas [cõpañas] çetubales, de cetus que tanto diz [ẽna] nosa [gramatyca] cõmo [cõpañas] de Tubal; et çetubales tanto quer dizer cõmo [cõpañas] de Tubal. [+]
1300 XH I, 0/ 81 Et outrosi os do linage de Jafet tomarõ em Asia de Amano et Toro, mõtes de Çiliçia et de Syria, asy cõmose cõtéém des aly ata orrio Tanays, cõmo he jadito; et oque os de Cam tomarõ en Asya era cõtra asua terra de Africa [en] fondo de Asya [mediodia], et oque os de Jafet tomarõ jaz contra asua partida de Europa aaparte de septẽtriom; et aqui paresçe que nos dam aentender estas rrazões quese podem andar por pe et por terra de hũas em outras estas tres partes do mũdo: [+]
1300 XH I, 0/ 85 Onde conta Ysidro quese foy Noe cõ Jafet et cõ os outros fillos de Jafet, os que nõ ficarõ em Asia, et forõ víj́ndo por Asia poblando cõmo oystes ata que chegarõ aas rribeyras do mar Terreño et do mar de Constantynopla, que he ode medio da terra, et ouverõ navios aly; et entrarõ Noe et Jafet em hũa naue et passarõ omar, et arribarom em Europa, et começarõ de andar por la terra, veẽdoa por escoller ondese asentassem. [+]
1300 XH I, 0/ 88 Despoys destes omẽs primeyros vierõ outros, et entendiam mays as rrazões et as cousas, et pensarõ que algũas cousas de mẽestria deuyam aaver pera fazer os omẽs de vestyr de outra maneyra mays aposta que aquela que tragiam, et de quanto elles entẽdiã oprimeyro fazedor das cousas et anatura que nõ fariã asy aos omẽs andar de esta [guisa] [denũus], et tã desamparados de toda vestidura et que morreriã de frio et de caentura se al nõ ouvessem que vestyr. [+]
1300 XH I, 0/ 89 Aqueles omẽs que disemos que buscarõ primeyramente aarte do teçer donde se vistisem, et labrar aterra, et semear, et coller, et comer as carnes das anymalyas et das aves, começarõ apensar ẽnas creaturas das cousas pera se tomarẽ et averẽ algũa creẽça; et catando pera terra vyam em ella algũas pedras claras, et [fermosas], et fortes, et coydauã, et diziã que aly era Deus et bayxauã se [cõtra] ellas et adorauãnas; et [despois] de todos estes, vierõ outros adeante quese vestirõ mellor, que teçerõ os panos cõ mayor et mellor mẽestría et arte que [os] outros dantes; et buscarõ tynturas de colores de moytas [guisas] pera os [tyngir] et colorar doutra [guisa], aalende da color que aviã natural; et por que nõ sabyam fazer casas nẽ as poderiã fazer em cada lugar, por que avyam de andar de terra em terra cõ seus [gaãdos] bus candolles toda vya mellores paçeres, et começarõ afazer tendas de panos sobrepostos em varas et em madeyros enque morassem, et sayam se das choças et morauã ẽnas tendas que leuauã cõsigo de lugar em lugar cõ seus gáándos. [+]
1300 XH I, 0/ 89 Et estes começarõ aleyxar de andar errados por los mõtes et por los ermos donde andauã antes, amaneyra de bestas saluages tomando oje hũa moller et leyxandoa logo, et [de manãa] outra, et asy dende endeante cõmo as outras anymalyas; et escollendo os lugares que vyam bõos de erdades, et de mõtes, et de agoas, et acollerõse amorar aly alugares [dous] casados, alugares tres, alugares mays, segũdo que eram as anchuras et as bondades das moradas. [+]
1300 XH I, 0/ 89 Et estes hu andauã ẽnos lauores et por los montes cõ os gáándos pararõ mentes aas eruas et áás aruores, et virõ cõmo cresçíam et se leuãtauã por sy [da] terra contra o çeo et pensarõ em ello et creerõ que [eram] creaturas mays chegadas aDeus que as pedras, que jaziam sempre quedas et frias, sem toda natura de alma, et nũca se mouyam nẽ caesçiam senõ seas mouya ou caentaua outro, nẽ [cresciam] nẽ floresçiam, nẽ faziã nẽ leuauã froyto de quese gouernasem os omẽs et as outras anymalyas, cõmo ofaziam as eruas et as aruores. [+]
1300 XH I, 0/ 94 Et departĩdo ẽnas naturalezas et cursos das estrellas acharõ queas hũas se [moujam] et as outras nõ; et das quese mouyam et nũca quedauã escollerõ et cõtarõ que erã sete; et por quese mouyam et nũca quedauã de andar nẽse parauã em nẽgũ lugar et andauã apartadas hũas das outras, et por esto diserõ que cada hũa dellas avia seu çeo apartado en - que nõ era outra estrella nẽgũa, et [chamarõlles] planetas, et planeta tanto quer dizer cõmo estrella andadeyra; et derõlles este nome de planos que diz ogrego por tal andar. [+]
1300 XH I, 0/ 94 Et estas sete estrellas planetas ou [andadores], poserõ acada hũa seu nome synalado: et aaquela que esta ẽno primeyro çeo quee mays açerca de nos, diserõlle Lũa. [+]
1300 XH I, 0/ 94 Et aaquela que anda ẽno segundo çeo sobre este chamarõlle Mercurio; et esta anda sempre açerca do sol que nũca se del parte. [+]
1300 XH I, 0/ 95 Et aestas dizemos estrellas cõ dereyto de sua natura et calidade et curso ; mays nõ chamamos aas planetas cõ dereyto estrellas, mays planetas, ou [andadores], ca de outra [guisa] logo estariã ficadas cõmo as estrellas, senõ quelles dizemos estrellas por lo grande [vso] que avemos de chamar estrella por toda cousa que véémos rreluzer em çima ẽnos çeos. [+]
1300 XH I, 0/ 96 Et tãto cresçeo et vẽeo amáo siso ofeyto dos ydolos et das creẽças deles et do seu adorar, queos omẽs cõ grande et desmesurada codiçia de aver, que encomẽdauã acada cousa seu Deus quella gardasse, et faziam ydolos aaqueles deus cõmo adona Çeres, [deessa] das messes, et adona Paalla, [deessa] das [olyuas], et de saber, et de batalla, et adona Diana, [deessa] de caça et de castidade, et aVenus, [deessa] de fermosura, et aBaco, deus dos [vyños], et outrosi de todaslas outras cousas; et cõ grande loucura adorauã [a] estes ydolos em lugar de verdadeyro Deus Et quando achauã algũ omẽ ou moller que [ouvesse] cõplidamẽte algũa destas mañas, quer bõas quer máás, chamauãlle deus ou [deessa] daquela maña que avia, et [faziãlle] logo ydolos et adorauã os cõmo ofaziã, aaventura, quando o omẽ avya bõa ventura ou saya bem andante em algũa cousa. [+]
1300 XH I, 0/ 99 Et outrosi diz Metodio -et conta os tẽpos [per myllares] de ãnos, asy cõmo o nos avemos ja departido -, andados çento ãnos da terçeyra [myllaria] ffezo Noe aYonyto: et viueo Noe despoys do deluvio trezẽtos et çinquoenta ãnos, et forõ todoslos días da vida de Noe noveçentos et çinquoéénta ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 99 [Arfaxat], andados [triijnta] et çinque anos de quando nasçeo fezo a Sale, et viueo despoys queo ouvo feyto trezentos et tres ãnos; et fezo outros fillos et fillas; et forõ todolos dias de sua vida trezentos et [triijnta] et sete ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 99 Tare outrosy andados seteẽta ãnos de seu [nasçemẽto], fezo estes tres fillos: [+]
1300 XH I, 0/ 102 Noe, que foy aprimeyra das geerações desta ydade, vyueo noueçentos et çinquoenta ãnos; et andados destes ãnos ante do deluvio, os primeyros quinẽtos, et fezo aSem. [+]
1300 XH I, 0/ 102 Sem vyueo seys çentos et dous ãnos; et andados deles os çento et os dous, despoys do deluvio fezo Arfaxat. [+]
1300 XH I, 0/ 102 Arfaxat viueo trezentos et [trijnta] et oyto ãnos; et andados deles os [triijnta] et çinque fezo Sale. [+]
1300 XH I, 0/ 102 [Falec] viueo duzẽtos et [trijnta] ãnos; et andados deles [ostriijnta] fezo [Rreu] ou Rregau, que estes dous nomẽs ouvo. [+]
1300 XH I, 0/ 102 Seruc vyueo duzentos et [trijnta] ãnos; et andados os [triijnta] deles, fezo Nacor. [+]
1300 XH I, 0/ 102 Tare viueo duzentos et çinque ãnos; et [passados] deles os primeyros seteẽta -et esto asy se entenda que em estes padres que disemos, [et] dizemos que pera fazer seus fillos, os primeyros ãnos tomamos ẽna cõta et nõ os postromeyros - et andados aqueles seteẽta ãnos, Tare ouvo estes tres fillos: [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et Rregau, fillo de [Falec], andados [triijnta] ãnos de quando el nasçera, et seteçentos et seseẽta et çinque de Noe, et duzentos et seseẽta et [çinque] de Sem, fezo aSeruc. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et em estes [triijnta] ãnos foy Rregau cabeça et señor dos da lyna, amaneyra de juyz et de rrey, cõmo o forã [de] suas [cõpañas] os outros padres da lyna. Ẽno tẽpo de aqueste Rregau, andados de Noe seteçentos et [triijnta] ãnos, et do deluvio çento et [triijnta] et dous -segũdo os ãnos das vidas dos padres aque dizemos da lyña de ante que fezessem fillos - aquel Jano, fillo de Noe, cõ ho outro Jano seu sobríno, fillo de Jafet, seu yrmão, buscando bõa terra vierõ aterra de Tuscayna, et chegarõ aly onde agora esta açidade de Rroma; et acharõ y morãdo outro que [avya] nome Cames, quese fazia ja cõmo natural daly. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Ca todaslas [cõpañas] de Noe, assy cõmo se espargirõ do cãpo de Senaar cõ nouas lengages, asy tomarõ novos costumes; et forõ logo moy neyçios todos os mays deles, ca asy cõmo oluydarõ oprimeyro lengage que ante aviam todos quantos ẽno mũdo erã, asy oluydarom grande parte dos bõos costumes et das bõas memorias que ante aviam; et espargendose pera buscar lugares de poblas partiam se [hũus] dos outros, et andãdo errados por los mõtes trasseyam de terra em terra et [ficauã] asy cõmo sóós, poucos et poucos; et moytos delles, tã bem das molleres cõmo dos omẽs, ficarõ andando por los mõtes errados et feytos saluages, cõmo as [anymalyas] brauas et mudas que andauã aly; et mãtynãsse das froytas que achauã [porlos] mõtes et das rreyzes das eruas que podiam comer, et segindo mays os costumes de aquelas bestas saluages cõ que viuyam ẽnos mõtes, que os dos omẽs. [+]
1300 XH I, 0/ 106 Andados seteçentos et noveẽta et çinque ãnos de Noe, et duzentos et noveẽta et çinque de Sem, Seruc avẽdo [triijnta] ãnos que nasçera, fezo aNacor. [+]
1300 XH I, 0/ 108 Nacor, quando foy de [triijnta] ãnos, fezo aTare, andados de Noe oytoçentos et [vijnte et] çinque ãnos, et de Sem trezentos et vijnte et çinque. [+]
1300 XH I, 0/ 108 Andados de Noe oytoçentos et çinquoéénta et Çinque ãnos, et de Sem trezentos et [çinquoeẽta] et çinque, et do deluvyo duzentos et çinquoeẽta et tres, et segũdo Jeronymo diz, morreo Nẽprot, rrey de Babilonya, et rreynou em pos el aquel seu fillo Bello; et foy Nẽprot oprimeyro rrey de Babilonya, et Belo foy osegũdo. [+]
1300 XH I, 0/ 110 Andados de Noe oytoçentos et çinquoeẽta et çinque ãnos, et de Sem trezẽtos et çinquoeẽta et çinque, et do deluvio duzẽtos et çinquoeẽta et tres, et do departimento das lengages çento et çinquoeẽta et tres, segũdo Jeronymo, em tẽpo de Nacor -et chegou esto ao nasçemẽto de Tare, et era ajnda viuo Seruc -, começou Belo, fillo de Nẽprot, arreynar em Babylonya, despois de Nẽprot seu padre. [+]
1300 XH I, 0/ 110 Et em este tẽpo as gentes das géérações dos fillos de Noe auyam ja tomados lugares de poblas, et yam se asesegãdo et acollendo ao poblado donde andauã ante desto ẽnos mõtes. [+]
1300 XH I, 0/ 111 Andados de Noe [oytoçẽtos ãnos] et noveẽta et çinque años, de Sem trezentos et noveẽta et çinque, do deluvio duzẽtos et noveẽta et quatro, do departymẽto das lengages çento et noveẽta et çinque, Tare, despoys que foy de seteẽta ãnos fezo estes tres fillos; [+]
1300 XH I, 0/ 111 Et andados de Noe oytoçentos et seséénta et oyto ãnos et de Tare [vijnte] et sete, morreo el rrey Belo de [Babilonja], et rreynou seu fillo el rrey Nyno, despoys del; et segũdo diz Preçiam ẽno seu Libro Mayor ẽno começo, os omẽs quanto mays mãçebos veem tanto mays sotiles et entẽdidos som et tanto mays fortemente buscam et catã as cousas, et esto asy he et deue séér sempre segundo bõa et dereyta rrazõ, que os omẽs quanto ssom de mellor et mays ensynado lugar de primo, tanto mays ensynados et sabedores nasçem, et esto asy deue séér se em ello nõ ha erro de natura; et outrosi mays saberes bõos acham ẽnas çidades que ẽnas aldeas. et, ẽnas grandes vilas et poblas, que ẽnas pequenas, et véémos que esto asy he oje en dia. [+]
1300 XH I, 0/ 111 Et seẽdo ja os de [Babilonja] desta maneyra entẽdidos, erã ajnda os das outras terras [symplez] et sem saber, et por esso avemos lo dito ja; et sobre esso leemoslo ẽna septema parte do Pãteom, et diz lo Eusebio em sua Cronyca et Tulio ẽno começo da sua primeyra Rreytorica, que em tẽpo deste rrey Nyno queas gẽtes mays viuyam amodo de bestas que cõmo omẽs, et se ouverã poblas queas nõ [ouverã] pera se [acõpañar], et se bõos costumes aviã nõ erã pera se onrrar deles [hũus] aos outros, et se algũas léés ou foros aviã nõ pera [vsar] deles pera aver dereyto [ontre] sy, nẽ fazer justiça, mays que asy se andauã todos soltamẽte por las terras et por los mõtes cõmo os gãados sem pastor, et cõmo as anymalias brauas por los ermos, et dizẽ que das artes dos saberes et da filosofia nõ sabyam ajnda nada estonçes, nẽ sabiã onome delas, nẽ oaviam ajnda oydo que era menos. [+]
1300 XH I, 0/ 111 Et esto entẽdemoslo daqueles que andauã ajnda por los mõtes et por los ermos errados, et sem poblas, et alonge da [cõpaña] da gente, ca em outros lugares poblados sabeos avya ja, et de começo os ouvo, et nõ mays que os da lyña. [+]
1300 XH I, 0/ 114 Andados de Noe [oytoçẽtos] et seséénta et sete ãnos, et [vijnte] et sete de Tare, começouse em Assyria oprinçipal rreyno de oriente; et rreynou aly et em toda Asyria Nyno rrey de Babilonya; et primeyramẽte el rrey Belo em aquelo pouco que avemos dito. [+]
1300 XH I, 0/ 114 Et acabousse andados seys ãnos do rreynado de Azarias, rrey de Juda. [+]
1300 XH I, 0/ 116 Andados de Noe oytoçentos et çinquoeenta et çinque ãnos et de Tare quareenta, leuãtousse este rrey Nyno rrey de Assiria et de [Babilonja] cõ moy grande poder, et el foy oprimeyro omẽ que em este mũdo ostes fezo; et cõ moy grande codiçia de [acresçentar] ẽno señorio, tomou oste, et basteçeose de armas, et sayo de sua terra de Assyria et de [Babilonja], et leuãtouse [cõtra] toda Asia porla cõquerir. [+]
1300 XH I, 0/ 116 Et conta Paulo Orosio que [cometeo] esta guerra et esta cõquista andados os dous deles, et queos outros çinquoéénta quelle quedauã que sempre em elles andou em guerra, et em batallas et em sangre, et em crueleza; et todo esto foy ẽna partida et [ẽna] terra de [Asia], et por toda ella, et pelejando sempre, et batallando. [+]
1300 XH I, 0/ 121 Do começo do tẽpo deste rreyno, et dos primeyros rreys, et do nome da terra, diz Eusebio desta [guisa]: orreyno de Sytionya, prinçipal em ouçidente, se começou andados de Tare quaréénta et oyto ãnos, et do rreynado [del] rrey Nyno [vijnte] et dous; et nasçeo Abraã andados [vijnt] et dous ãnos deste rreynado de Sytionya, et quareenta et tres do de Assyria; et dizẽ [meestre] Pedro et Eusebio que rreynou em el primeyramente hũ rrey aque diserõ et chamarõ Egialeo; et foy mudado aquel nome Sytionya aaterra et diserõ lle Egialea do nome daquel rrey Egialeo. [+]
1300 XH I, 0/ 124 Asy cõmo se acabou a segunda ydade do mũdo em Tare, asy se começou esta terçeyra em Abraam, seu fillo, oãno enque el nasçeo, segundo dizẽ et acordam todaslas estorias; esto foy andados de Tare, seu padre, seteẽta ãnos, et do [departymẽto] das lengas çento et noveẽta et çinque, et do deluvio de Noe duzentos et noveẽta et çinque, et do ãno enque Noe nasçeo oytoçentos et novéénta et çinque, et de Adam dous [mj̃ll] et duzentos et oyteẽta et nove. [+]
1300 XH I, 0/ 124 Et erã outrosi andados ẽno começo desta ydade, ẽno primeyro ãno quaréénta et dous ãnos do rreynado del rrey Nyno em Asia et del rrey Eurobs, ẽno rreynado de Sytionya ou Egialea ou Pelopones, [vijnte] et hũ. [+]
1300 XH I, 0/ 125 Sem, fillo de Noe, et Arfaxat, et Sale, et Eber, et [Falec], et Rragau, et Seruc, et Nacor, que forõ os da lyna das géérações, morarõ em Judea, em terra de Jerusalem; et quando vierõ os cananeos et forçarom et tomarõ aestes padres et aos seus da terra, et deytarõ os fora dela, et chamarõ elles aaterra Cananea do seu nome, sayo daly Tare que ficaua por lo mays grãde da lyna, et buscando bõa terra enque ficasse et morasse, chegou [aBabilonja]; et por la braueza del rrey et porla premya, et de mays porlos ydolos que adorauã aly publicamẽte, nõ quiso y morar nẽ ficar et foyse pera Caldea que era açerca daly, asy cõmo avemos dito, et achou bõa terra, caente, et cõplida de viandas et de outras moytas et bõas cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 127 Moysem diz ẽna Biblia, ẽno onzeno capitolo, cõmo oystes, que Tare, andados seteẽta ãnos de quando nasçera que fezo estes tres fillos. [+]
1300 XH I, 0/ 127 Et cõ esta dulda, que vem aqui do ãno enque nasçeo Abraã, pom outrosy Agustim sua demãda ẽna Glosa que se ouvo Abraã omandado de Deus quese fosse pera terra de Canaã ẽna vida de seu padre Tare, se despoys; et sobresto tragem [Agustym], et Beda, et mẽestre Pedro, et Jeronymo, et outros suas rrazões bõas, enque departem esta dulda et atyram ende. [+]
1300 XH I, 0/ 128 Sobre olugar onde nasçeo Abráám, fillo de Tare, fillo de [Nacor]Seruc, fillo de Rragau, fillo de [Falec], fillo de Eber, fillo de Sale, fillo de Arffaxat, fillo de Sem, fillo de Noe, nõ acordam os hũus sabios que desta estoria falam cõ os outros, nẽ outorgã em hũ, pero que este desacordo nõ faze nẽ trage dano ẽna verdade da estoria; que os hũus dizem que nasçeo em Acus, et os outros [que em Alcufa], outros que em Cufida; et estes nomẽs som de lugares et poblas de Caldea; et dizem ajnda algũus que daly foy rrey Nẽprot natural mays que de outro lugar; et contã algũus dos aravigos que viuo era Nẽprot quando Abraã nasçeo, et dizem elles que nasçeo Abraã [mj̃ll] et seteẽta et nove ãnos despoys do deluvio; outros dizẽ que noveçentos et quareẽta et dous, et que era Nẽprot em aquela sazõ rrey de oriente; et diz que em seus dias deste rrey que estudiauã os omẽs ẽnos juyzos das estrelas et ẽnos andamẽtos dos çyrcos do çeo, et queo prouauã todo moy bem, et ojulgauã porlas moy longas vidas que aviam. [+]
1300 XH I, 0/ 130 Et estaua aly Tare et por queo [tyña] el rrey por bõo omẽ, queo era el, enviou ho aavilla por que trouxesse viandas pera aquelas [cõpañas], et todo oque mester ouvessem; et castigóó asy cõmo aomẽ bõo et que el moyto amaua et disolle que nõ fezese ala cõ sua moller nẽgũa cousa, nẽ se acostase aella. [+]
1300 XH I, 0/ 130 "Señor, gardarey teu [mandado], et se Deus quiser eu me gardarey bem que nõ faça fillo, donde aja opesar et amazela et veja del atristeza que veẽ os outros queos em este tẽpo fezerom. [+]
1300 XH I, 0/ 130 "Et Tare foyse sua carreyra aseu mandado; et quando chegou aavilla et [vyo] sua moller, que nõ vira dias avia ja, paresçeolle bem et ouvo codiçia dela, em maneyra que vẽeo ofeyto et jouvo cõ ella hũa vez, onde ouvo fillo dela daquela vez; et foy sua carreyra cõ seu mãdado pera el rrey. [+]
1300 XH I, 0/ 132 Ca el foy oprimeyro quese atroueo adizer, ante que todos, que hũ era Deus oque criara todaslas cousas; et das outras cousas tẽporaes dizia - lles suas rrazões et eram estas: que as cousas temporaes, acõmo quer que dam bõa ventura et prazer aos omẽs que dellas bem vsam, pero que por lo mandado daquel que cria todaslas cousas, erã dadas atodos et por el as aviam os omẽs et nõ por sy; et dizia outrosy que aqueles bẽes que nõ estauã em seu estado por la sua vertude propria, ou por lo seu poder, mays por lo poder et mãdado daquel queas cria et da todaslas cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Diz [Ovjdio] ẽno primeyro libro do seu Libro mayor que os gigantes cõmo [erã] moy grandes de corpos et de corações, que ouverõ envidia et despeyto dos seus deus, queos nõ preçauã tanto cõmo elles queriã, et pensarõ cõmo se poderiam vengar deles, et diz que segundo que [eram] moy valentes que tomarõ os mõtes aas mãos, et que aviam ja posto omõte Essa sobre omõte Pelyo, et ao mõte Oleripo sobre omonte Ossa, cõmo faziam os outros dos ladrillos segundo a Biblia diz queo faziam pera [sobyr] por aly aos çeos. et aqueles seus deus deytarlos fora et elles rreynar y; et os deus quando virõ que de aquela maneyra alçariam torre de loucura ao çeo, et que se daria a cousa a mal cõmo os gigãtes queriam, vierom ante queo feyto se acabasse et desbaratarõlles todo quanto aviã feyto et obrado, et desboluerõ todo omõte de sobre ho outro monte, et derribarõlles toda a obra et achãarõna em maneyra que toda afezerõ ygoal cõ aoutra terra, et [quaerom] os gigantes todos que estauã em çima labrando agrande pressa, et quaerom todos em terra et morrerõ que nõ ficou nẽgũ viuo, et sayo deles o sangre, et espargiosse porla terra, et andaua bolindo cõmo viuo et envolujasse ẽno poluo da terra; et diz [Ovjdio] que aquel sangre tomou corpos aly da terra, et viuerõ aqueles corpos et forõ gigantes cõmo erã de primo. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Et segũdo oespoẽ os autores dos [gentijs] et dos outros mẽestres, Mercurio tãto quer dizer cõmo deus dos mercadores, et outrosi era deus do tribóó ontrelos [gentijs] -et som otriuio, agramatica, et auyaletyca et arrectorica -, et esto por que era el [mays] complido mẽestre destes tres saberes que outro ontre seus [gentijs], et he outrosi Mercurio nome de aquela planeta que anda açerqua do sol que nũca se del parte de noyte nẽ de dia, et he hũa estrella pequena, et bem pode véérla aly [perlo] dia claro oquea bem catar. [+]
1300 XH I, 0/ 139 "Padre et meu señor: nõ omandase Deus ¿et eu enque? [+]
1300 XH I, 0/ 141 "Et ẽnos ydolos nõ ha poder nẽgum senõ queos que forem de madeyro que seos mãdares fender et fazer fogo delles, quete complirã ho offiçio do ydolo dos de Caldea, esto he, do fogo, et te caentarã et te [cozerã] viandas que comas, et esto te fara [a leña] que mãdares trager do mõte, que nõ ha em elles mays vertude nẽ mays poder que em aquela [leña]. [+]
1300 XH I, 0/ 141 [demays] avemos cordas et nerueos conque se manda todo, et cõ osangre que anda por todas las partes do corpo, ẽno qual se [mãtem] acaẽtura da vida [en] que se aalma et seus estrumẽtos feytos et ordenados pera falar, et rresponder, et dizer, et de todo esto nõ ha nada ẽnas ymages dos ydolos ajnda que sejam feytas em fegura [de] omẽ. [+]
1300 XH I, 0/ 141 Et os bõos angeos nũca ataes cousas véém ca andam por mãdado de Deus, et El quando os envia dalles suas feguras moy claras et moy fremosas, ou quaes pertẽesçem aas visões que vam fazer que tomã elles enque se mostram et parescam aaqueles aque os El mãda yr. [+]
1300 XH I, 0/ 145 Et forõse maravillando del et de seus ditos todos los da çidade de [Vr et] os outros da terra; et vynam moytos oyrlo et pagauãse moyto de quanto dizia, et moytos deles yamse partyndo dos ydolos por quelles predicaua que Deus, que todaslas cousas criara et as [tyña] em poder, et este era hũ sóó verdadeyro Deus, et que todaslas outras cousas ajnda que tragem os omẽs abõa andança, dizia que aquelo queo nõ aviam os omẽs por sy, et aquelas cousas que erã dadas aos [omes] que por mãdado de Deus lles vjnã et nõ por seu poder nẽ força deles, nẽ por seu saber, nẽ por sua vertude do omẽ; et mostraua lles esto por las naturas das cousas et por moytas prouas et rrazões, et todoslo aviam por moy sabedor, et achegauãsse moytos ael. [+]
1300 XH I, 0/ 145 Et enviou logo por Abraã, et Abraã vẽeo ael, et progontou lle el rrey que era aquelo que el andaua [dizẽdo] et fazendo por la terra. [+]
1300 XH I, 0/ 145 Et el rrey vyo mãçebo, moço, aposto et moy bem rrazoado et gardado em suas palauras, et mudouse otalente del do que avia antes pensado de matar ael et asua [cõpaña], et apartouse et [cõsellousse] cõ seus rricos omẽs et cõ seus bispos que [tyña] y, dos ydolos et de sua créénça; et os mays deles oyndo oque disera Abraã, duldarõ [en] consellar ael rrey, pero hũ deles que avya nome Mayzam, cõsellóó queo mandase queymar, senõ quea gente quese tornaria em outra creẽça, et que el perderia orreyno por ello, et que avía moy bõa rrazõ pera ello et era esta; que os caldeos, em rrazõ da creẽça do fogo faziam moy grandes fogueyras et passauã seus fillos [per] ellas cõmo amaneyra de boptismo que agora os [cristiaos] fazẽ; et Tare que moraua ontre elles que nõ avia ajnda pasadas aquelas fogueyras [a aquelas] seus fillos, et quelle las mãdase passar, et el queo nõ faria, et averia el estonçes contra el et contra seus fillos moy bõa rrazõ, et sem bráádos et clamor de torto ante todo opobóó, et deytarlos ẽno fogo et queymarlos y. [+]
1300 XH I, 0/ 149 Et foyse Tare cõ esta sua [cõpaña] ordenada cõmo disemos, et sayo cõ elles daquela çidade de [Vr] et de toda Caldea, et passarõ orreyno de Babilonya, et forõse [per] Messopotamya adeante, et andarõ ata que chegarõ aAram, que era hũa çidade de [Mesopotamya]. [+]
1300 XH I, 0/ 149 Morreo Tare andados noveçentos et quaréénta ãnos de Noe, segundo aconta de Moysem ẽna Biblia. [+]
1300 XH I, 0/ 152 Dos diapolitas rreys do Egypto El [rrey] Amosis El [rrey] [Çebrom] El [rrey] [Amonofes] El [rrey] Mesrres El [rrey] Mysfarmotosis El [rrey] [Tamosis] El [rrey] [Amonofes] El [rrey] Boro El [rrey] Açeneris El [rrey] Acoris El [rrey] Çencres El [rrey] Achetres El [rrey] Acherres El [rrey] Armagis El [rrey] Rremeses El [rrey] Menofes El [rrey] Setho El [rrey] [Rramyses] El [rrey] Menofes El [rrey] Agamenemes El [rrey] Tetores El [rrey] Sarnẽdo El [rrey] Seusenẽs El [rrey] Nefereheris El [rrey] Amenofis El [rrey] Osacor El [rrey] Espynaçeo El [rrey] Espusenẽs El [rrey] [sysenaco] El [rrey] Orsotom El [rrey] Samyno El [rrey] Bocoris El [rrey] Sabachom El [rrey] Çebyco El [rrey] Taraco El [rrey] Merres Etiopiano El [rrey] Estipanatos El [rrey] Nepteses El [rrey] Netao El [rrey] Samuentyco El [rrey] Nataoelyo El [rrey] [Sannetes] El [rrey] Vaffre El [rrey] Amasis Et das estorias destes rreys diremos em seus lugares; et acabasse este rreyno do Egyto desta vez, andandados seseenta et seys ãnos da catyuydade dos judios, que jaziam ala estonçes, catyuados, et seys ãnos de Cambises rrey de [Perssya]. [+]
1300 XH I, 0/ 154 Andados oyto ãnos de Abraã et çinquoéénta do rreynado del rrey Nyno, despoys que este rrey ouvo feytas suas noblezas ẽna çidade de [Nynyue], et ordenados et postos em rrecado os rreynos de Assiria et de Babilonya, et aperçebeosse et tomou sua [cõpaña] et tornousse outra vez sobre açidade de Bautra, [a] Zoroastres, que era Cam fillo de Noe et padre de Cus, et avóó de Nẽprot, et visavóó de Belo, et seu trasavóó, cõmo avemos contado, et aperçebeosse Zoroastres et sayo ael et lidarõ, et dizẽ Eusebio et meestre Godofre que [rrey] Nyno vençeo aZoroastres et quelle tomou orreyno; mays Paulo [Orosyo] conta ẽno quarto capitolo do primeyro libro que rrey Nyno matou aZoroastres ẽna fazenda, et diz quea cavalaria dos naturaes et [os] outros da terra quese collerom aaçidade et alçarõse et ençarrarõse moy bem em ella, et [toverõ bem] suas torres et defenderõ seu muro et toda açerca da çidade, et nõ se quiserom dar arrey Nyno por nẽgua pleytesya. [+]
1300 XH I, 0/ 154 Morreo rrey Nyno andados dez ãnos de Abraã et çinquoeenta et dous do sseu rreynado, et [trijnta] et hũ del rrey Eurobs de Polopone, et dez dos tebeos ẽno rreyno do Egyto. [+]
1300 XH I, 0/ 155 Semyrramis ha de Nyno, que foy tam bem andante cõ [o] casamẽto de tam grande marido herdeyro de moytas cousas aademays, et ella moytas mays lle [emadeyo] das que primeyramente ouvo, et nõ [sse] teẽdo ella por avondada de suas terras, nẽ de todaslas outras do mũdo, deytou do rreyno de seu padre aseu criado Trebeta onoble, et el foyse cõmo oque fogia ante ella, et este poblou açidade Treber. [+]
1300 XH I, 0/ 156 Et ella andando em estas guerras cresçeo omoço, acomo quer que era tal; et quando arreyna tornou destas batallas por véér sua çidade et seu fillo, et oachou tal, catou arte cõmoo encobrisse por nõ perder os rreynos; et logo, ante que esto sonasse, mãdou fazer hũus pááços apartados moy grandes, et moy fermosos, et moy nobles, et ençarrou aly offillo cõ poucas amas et seu ayo que pensasse del; et esto fazia ella por tal queas gẽtes queo nõ oysem fallar em tal maneyra que entẽdesem que era sem [entendemento], et em tal maneyra ordenou ella opááço enque el moraua, que aquel queo véér quisesse queo nõ vise senõ moyto aalonge, em tal maneyra queo nõ podese conosçer de cara. [+]
1300 XH I, 0/ 158 Andados [vijnte] et dous ãnos de Abraã et doze do rreynado desta [rreyña] Semyrramis, despoys que ella vio que ajuda nẽgũa nõ [tyña] ẽno fillo pera [mãtẽer] os rreynos, et teẽdóó [ella] asy encuberto et ençarrado desta [guisa] que disemos, por mostrar grande esforço et fazer queas gentes ensy ouvesem que véér et que nõ pensassem ẽno feyto de seu fillo, ajnda queo oyssem, tomou logo grãdes ostes et ajuntou seus caualeyros et moytas [outras cõpañas], et sayo afazer cõquistas. [+]
1300 XH I, 0/ 158 Et segundo diz Eusebio ẽno libro do conto dos ãnos, ẽna rrazõ de [Abram], andando ella por las terras ya fazendo torres ẽnas mays grãdes alturas dos mõtes et dos outeyros donde fosse mayor avista das terras; os [hũus] dizem que cõmo atalayas pera fazer fortelezas pera gardar aterra; outros dizẽ que por rrazõ do deluvio, se acaesçesse de [vĩjr] quese acollessem aly as [cõpañas] de aquelas terras et que guaresçessem aly; et paresçe que esta rreyna tragia ajnda osiso et aloucura da soberuea del rrey Nẽprot, avóó de seu marido, de [que] oystes [(que oystes)] que começara [torre] cõ que Deus nõ podese cõ el. [+]
1300 XH I, 0/ 158 Et [hũus] rreynos pequenos et terras que [ficauam] ael rrey Nyno de [conquirir] ẽna partyda de Asia andou ho ella todo et conquerio et posóó su o seu señorio et do emperio et a seu mandado. [+]
1300 XH I, 0/ 159 Et tam grande acodiçia et sabor aviã de matar omẽs et esparger sangre deles cõmo era afeyta aelo et ho avya [vsado] com omarido conque fezera moytas fazendas et vençera moytas lides [et batallas] cãpaes cõ el, et despoys da morte del ella porsy seendo caudillo mayor de todos, doze ãnos contenuados andou em guerra vençendo moytas batallas, et conquerindo gentes, et acresçentando seu emperio et señorio, et fazendo moytas fortelezas, por las terras por donde andaua ẽnos lugares onde fazia mester, pera defendemẽto dos rreynos. [+]
1300 XH I, 0/ 160 Et por çima do muro, de hũ cabo et do outro, fezo casas moy grandes, todas ygoaes enque morassem os caualeyros et os outros omẽs darmas por tal que defendessem açidade; et tam grãdes eram aquelas casas que em cada morada dellas avia seys pááços moy bõos; et tam ancha era arrua ontre as de hũ et do outro, por todo omuro, et tam ancha et tã chãa asobido aellas, que dous carros ou carretas yam em paz por ella, et ha andauã toda de cabo a cabo; et fezo em cada hũa daquelas quatro quadras do muro çem portas caudaes, quese faziam por todas quatroçentas portas ẽna çidade; et as portas da madeyra fezoas ella cobrir de bõo latom fyno et tam fermoso era que semellaua ouro. [+]
1300 XH I, 0/ 160 Et esto foy andados de Abraã [vijnte] et çinque ãnos et quinze que ella começara arreynar. [+]
1300 XH I, 0/ 162 Dos costomes de Semyrramis despoys que leyxou de andar em guerras cõ hostes conquerindo. [+]
1300 XH I, 0/ 162 (Os omẽs quando estam em vagar et doutros traballos nẽ feytos grãdes nõ curã nẽ ham outro coydado, conven quese am moytas vezes tornar apensar em moytos pecados, et ẽnos viços et deleytos do mũdo, et em outras loucuras et maldades; ) et arreyna Semyrramis despoys que sayo das armas et se partyo de guerrear et morou em sua casa, et começou de andar em paz por seus rreynos por donde queria, parou mentes (ẽnos viços da carne, em vestyr sse bem et comer de quantas maneyras de [ma[n]jares] lle sabiã adubar, et sobre todo contẽder em aquel viço que anda ontrelos amores dos omẽs et das molleres; et tam grande sabor avia ella de omẽ que quando aquel feyto queria que mãdaua chamar aqueles omẽs de quese mays pagaua, et fazia cõ elles em poridade seu talente daquelo que querya, et cõ todo esto encobriasse ella quanto mays podia, et por encobrirlo ajnda mays, que nõ sonasse nẽ osoubessem os omẽs, mãdaua os tomar daly aqueles com queo fazia et leuarlos em poridade et matarlos em ascondido; et ajnda, se sonaua de cõmo aqueles nõ paresçiam, diziam queos matara arreyna por outras maldades et por justiçia, cõmo era braua et forte. ) [+]
1300 XH I, 0/ 162 (Et contam as estorias que avia ella [hum] fillo que ouvera em esta [amystança] et moy [encubertamẽte] quando andaua ẽnas guerras; et dizẽ que despoys quese sentyo [preñe] quese fezo doente et quese ençarrou ante queselle paresçesse que era prenada, saluante queo sabiam algũas de suas [cobilleyras] et de aquelas que mays sabiam suas poridades, et que ella mays amaua, et enque mays fiaua, ca em outro nẽgum hu ella jazia em tal maneyra que nõ podessem nada de aqueste feyto entender nẽ sospeytar dela. ) [+]
1300 XH I, 0/ 162 (Et conta Paulo Orosio duas cousas desta rreyna [semyrramys] de quese nũqua vio abondada nẽ farta: aprimeyra de matar omẽs et de esparger osangre deles; asegunda que nũqua foy farta de pleyto de omẽ ẽna maneyra que dito he. ) Et ajnda mays conta Orosio que ela fezo que por encobrir oseu máo feyto et de seu fillo, por ventura se sonasse em maneyra queo soubessem as gentes que esto queo tomariã por escandalo et cousa moyto máá aademays, que fezo ordenamento dos casamẽtos et mãdou que casasse opadre cõ afilla, et ofillo cõ amadre, et oyrmão com ayrmãa et ocriado cõ sua ama, et deu lles cõplido poder quanto pera casar, que casasse oque quisesse cõ quẽ se pagasse, et que vergonça nẽ deuedo de parentesco que nõ fosse y gardado por nẽgũa rrazõ, que ella omãdaua asy. [+]
1300 XH I, 0/ 164 Andados de Abraã quareenta et çinque ãnos et [trijnta] et çinque da rreyna Semyrramis morreo Teletyno rrey de Sytionya; et rreynou quarto, em pos el, el rrey Apys. [+]
1300 XH I, 0/ 164 Andados çinquoeenta et hum ãnos de Abraã, et quareenta et hũ da [rreyña] Semyrramis, et sete del rrey Apis de Apia, esto he de Sityonya, et çinquoeẽta et hum do [rreyno] dos tebeos do Egyto, passados antes çinquoeenta ãnos jubileus de quando Adam fora feyto, segũdo aconta de Eusebio ẽno grego et de Jeronymo ẽno latym, começouse em esta [sazom] oçinquoeenta et hũ ãno [jubileu], et os judios asy téém quee por la sua conta, et dizẽ asy, cõmo rrecõta por elles Eusebio, que ouvo [mj̃ll] et noveçẽtos et çinquoeenta ãnos des Adam ata este ãno de Abraã; mays por quenos nõ semella que vem dereyta esta conta, et achamos adeante ẽno tẽpo de Abráám hu el vençeo os çinque rreys, cõmo oyredes em este libro ẽna estoria, em seu lugar, que diz y mays naturalmẽte do ãno [jubileu], et moy mellor do seu começo, et de toda arrazom do seu feyto, [mays] leyxamos de dezerlo aqui por lo contar et departyr aly, et diremos das outras rrazões que aqui veem. [+]
1300 XH I, 0/ 164 Poys andados çinquoeenta et dous ãnos de Abraã, et çento et noveẽta et tres do rreynado de Assiria, et seteẽta et tres do de Sytionya, et çinquoeenta et dous [do] dos tebeos do [Egyto], morreo arreyna Semyrramis; et segundo conta mẽestre Godofre ẽno Panteom matoa aquel seu fillo por aqueles feytos tam desguysados que ella fazia, et rreynou despoys della em todo orreyno de Assyria [trijnta] et oyto ãnos aquel seu fillo Zemeys, ou [Nynjas], ou Nyno, ca todos estes tres nomẽs achamos quelle chamarõ aaquel fillo de Nyno et desta rreyna Semyrramis. [+]
1300 XH I, 0/ 165 Et andados çinquoeenta et seys ãnos de Abraã et quatro [de aqueste] rrey Zameys começouse esse ãno orreyno da ysla de Creta et rreynou y Cres, et foy oprimeyro rrey [della] et natural dende, segundo diz Eusebio et segũdo conta mẽestre Godofre este Cres foy fillo del rrey Nẽprot de [quẽ] avemos dito quelle [gaañara] opadre aquela ysla et queo fezera rrey della; et esto podia acaesçer segundo queo conta mẽestre Godofre, et segũdo dizem [algũus] podo séér que ouvese este rrey Cres começado arreynar moyto antes deste tẽpo, seendo bem de dias el rrey Nẽprot, seu padre, mays que ata este tẽpo queo nõ avia rreçebido por rrey todo orreyno; pero diz ajnda Eusebio adeante ẽnas rrazões deste rreynado et deste rrey, que foy hũ dos poderosos dos curetas que tomarõ el rrey Jupiter quando era moço, et asconderõno ael rrey Saturno, seu padre, queo queria matar, et ho criarõ, por que foy despoys rrey da mayor parte do mũdo, et omellor et mays sabio em aquela sua sazõ, et ajnda foy rrey desta meesma ysla de Creta, cõmo cõtaremos adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 165 Andados seteẽta ãnos de Abraã et dez et oyto de Zameys, rrey de Assiria, et seteẽta dos tebeos do Egyto, morreo el rrey Apis de Sityonja; et rreynou oquinto rrey, em pos el, Tesyom cinquoeenta et dous ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 167 Et conta Abul Ybeyt queo crijam moytos dos omẽs et queo aviam por santo por aquelas palauras de santidade que el dezia et por las obras que em el viam ; et moytos vynam aos seus sermões et andauã tras el moytas [cõpañas] de [hũus] lugares a outros por lo oyr et véér cõmo el fazia. [+]
1300 XH I, 0/ 170 Andados do rreynado de Assyria çento et dez et sete ãnos et de Sytionja noveẽta et sete ãnos, et dos tebeos do Egyto seteẽta et çinque, [rreynãdo] em Assyria el Rrey Zameys, et em Sytionya el rrey Telsyom, et os tebeos ẽno Egyto, Abraã sééndo de seteẽta et çinque ãnos de quando nasçera, segũdo diz Eusebio ẽno grego et Jeronymo em latim, ẽno traslado que fezo daquela rrazõ de Eusebio, foy [Abraã] em esta ydade dereyteyro et meresçedor delle falar nosso señor Deus, et faloulle et fezolle sua promesa cõmo oystes; [+]
1300 XH I, 0/ 172 Morando Abraam aly em Cananea, vẽeo grande fame em aquela terra et cresçia de cada dia, por la qual cousa ouvose apartyr daly Abraã perao Egyto, por que oyra dizer que aly avia grãde [abondança] de viandas. [+]
1300 XH I, 0/ 172 Despoys que entrarõ ẽno Egyto et começarõ de andar porla terra, aos que pregontauã por Sarra que moller era dizialles Abraã que era sua yrmãa; et os poderosos [do] Egyto, despoys quea virõ, por se engraçar cõ el rrey disserõlle cõmo vyram aly hũa mãçeba que andaua cõmo peligrina et que era moy fermosa et alabarõ lla moyto. [+]
1300 XH I, 0/ 172 Et [(et)] pero que Abraã morou pouco en aquela terra, tanto ensynaua bem et agudamẽte, que estonçes aprenderõ os daly as artes lyberaes et as souberõ por Abraã queas deprẽdeo em Caldea onde as ouvo primeyramẽte et as ensynou el despoys ẽno Egyto; et por esso dizẽ Josefo et mẽestre Godofre que estes saberes primeyramẽte forõ em Caldea ante que em outro lugar et daly os ouverõ os do Egyto, et do Egyto vierõ aos gregos, et dos gregos ao de Rroma, et de Rroma aAfrica; et por esta rrazõ diso outrosy Josefo que ocomeço [do] saber, et dos rreys, et das batallas, que de oriente se leuãtou primeyramente et em ouçidente se deue acabar, et que esto he segundo que anda o sol. [+]
1300 XH I, 0/ 176 Et conta outrosi queos omẽs daquela terra queo catam et param mẽtes aello, acham por cousa prouada que da maneyra que neua et choue em terra de Mauritana, hũ nasçe aquela fonte, que desa [guisa] cresçe ou myngoa oNjlo; et despoys que sal daly et chega aaterra das areas, nõ quer correr por ellas [per] çima, nẽ porlos lugares desertos et máos, et somesse aly, et vay asy ascondido algũas jornadas; et desque chega aaoutra Mauritana de Çesarea, que nõ he terra areosa, aly sal fora, et faz outra lagõa, et crianse y aquelas méésmas anymalyas et cousas que se criam ẽno lago primeyro, et por esso os omẽs téém que toda aquela agoa et cousas que avemos ditas que som do Njlo; et [despois] que sal daly et chega aas outras areas que som aalende [Mauritana], contra Etiopia, ascondese cõmo de primo et vay ascondido víj́nte dias andadura, ata que vem aterra de Etyopia, et aly mostrase cõmo de cabo; et morã y omẽs et sal daly hũa fonte atal cõmo outra quea em Etiopia aque chamã Nygris; et [criamse] em esta fonte todas aquelas anymalyas, et eruas, et cousas meesmas quese criam ẽno Nylo. [+]
1300 XH I, 0/ 178 Conta Lucano, ẽno dozeno lybro das batallas dos çidadãos de Rroma, que despoys que Põpeyo ogrande et Julio [Casar], que forom os mays grandes et moy nobles de todos los rromãos, et lydarõ et foy vençido [Ponpeyo], et sayndo da batalla [que sse] foy logo [Ponperio] ogrande pera [o] Egyto aTolomeo Filopater, seu criado, que andaua y estonçes, pera lle pedir ajuda por cobrar et lydar de cabo cõ Julio Çesar; et Tolomeo, temendo sse del, matóó agrãde trayçom. [+]
1300 XH I, 0/ 180 Et se verdade he oque nos achamos escrito que os teus mayores ensynarõ as suas cousas santas aPlatom de Atenas ofilosofo, ensyna tu amyn esto, et [teño] que ata oje nõ foy mays dereyteyro omẽ que eu perao oyr, nẽ ¿qual outro vẽeo aqui por ospede que mays soubesse do mũdo nẽ mays por el ouvese andado, nẽ gáánado de gentes et terras que eu? [+]
1300 XH I, 0/ 182 "A oytaua espera quee o çeo en que andam as estrellas que som firmes sempre, vay en derredor de oriente sobrela terra ata ouçidente, et des do cabo de ouçidente som os [avismos] ata oriente; et sempre se rreuolue em esto et faz esto atã grande presa que se estoruo nõ ouvese que todaslas cousas trageria aaprimeyra mezcla et ao primeyro confondimento enque forõ primeyramẽte, et contra esto [posolle] contra as sete estrellas oque criou aquelas et todas las outras cousas que ẽno mũdo som. [+]
1300 XH I, 0/ 182 Et estas sete estrellas am seu cosso contra oal daquela oytaua espera, et começã em ouriente et veẽ [per] su terra aouçidente, et de ouçidente, por sobre terra, [a ouriẽt]; mays he tam grande aforça do firmamẽto daquela espera outaua que vay contra aquelas, queas leua de ouriente sobrela terra aouçidente, et de ouçidente por su aterra aouriente; de [guisa] queos que esto nõ sabem, teẽ que estas andam por sy seu cursso, daquela [guisa], onde dizem que anda o sol em hũ dia [de ouriente] aouçidente ẽno seu çirco et nõ he asy; et aestas sete estrellas, que som aquelas soas que temperam aquela tam grande pressa de correr et daquel fogyr do çeo, et vam encõtra os eyxes del, et foy dado poder departido das outras cousas ẽna primeyra ley da créénça do mũdo; et asy que destas sete estrellas, cada hũa ha seu çirco departido das outras [per] hu andam; et estas sete estrellas am nome planetas; et planeta he palaura tomada de grego et quer dizer tanto cõmo estrela que anda em seu cabo; et os nomẽs delas som estes, et vam elles ordenados ontresi desta guysa; et os çircos dos seus çeos cõmo séém em esta maneyra: [+]
1300 XH I, 0/ 183 "O sol parte os tẽpos do ãno [per] onde se departem as ydades das cousas et muda odia em noyte et anoyte em dia, ca [per] onde el vay sempre he dia, et donde sse el vay sempre he noyte, et anoyte sempre vay tras el et sempre foge dantel; et tanto he oseu lume et tam grande opoder [do] seus rrayos que por donde el vay tolle áás outras planetas o andar et tardam lles seus cosos, et fazlle los vagarosos aly hu el faz sua estadas: ahũa ẽno Capricornjo ẽno mes de Dezẽbre, aoutra ẽno carneyro ẽno mes de Juyo. [+]
1300 XH I, 0/ 183 Et quando el he ẽna parte do çeo hu as estrellas do syno do Leon se ajuntam áás estrellas do syno [do] Carneyro, aly onde aestrella Srio -et esta he aaque dizem canycula, donde som chamados os dias canyculares - et deyta os fogos yrados [porla] boca, et mudase aly oçirco do ãno enquese outrossy muda otẽpo, que sal estonçes oestio et entra ho outono; et outrosi quando he osyno do Capricornyo et do Carneyro su [quẽ] esta aboca do Nylo ascondida, quando vay aeste lugar quee dito destes synos aestrella de Mercurio, quee señor das agoas, fere ẽnas bocas ou ẽnos manadeyros do Nylo posto de suso ofogo da sua estrella; estonçes o Nylo abre sua fonte et [maña] et cõmo cresçe omar ẽnos cresçementos da lũa et sal o Nylo cõmo lle manda Mercurio, et cresçe et cobre as terras et tẽperaas, donde am todaslas terras do Egyto todo oque am mester et de quese [mãteẽ] et nõ colle as agoas nẽ as torna aamadre ata quea noyte nõ aja as oras ygoães cõ odia. ""Et em esta rrazõ sobre este lugar da fonte do Nylo achamos que ouverõ [hũus] dos auçiaos hũa créénça vãa: queo cresçer da fonte do Nylo donde el sal por las terras et rrega as herdades, diziam que aquel cresçer quelle [vyña] daquelas neves de Etiopia. [+]
1300 XH I, 0/ 183 Graue cousa seeria, que asio manda a natura poderosa, et desta [guisa] he mester ao mũdo que corra o Nylo. [+]
1300 XH I, 0/ 185 "Outrosi avaydade de [algũus] dos auçiaos diserom queos ventos çerços faziã esto et que elles eram rrazõ por que as agoas do Nylo cresçem daquela [guisa] por lo ventear deles, queatempos estabelesçidos enque nõ andam, et vem ẽno ayre opoder de sayr et ventear alongo tempo, ou porque deytam et seguẽ os nublos et as nuves do çeo da parte de ouçidente, cõmo cae da parte de ouçidente tras lo vendaual, et fazẽ cõmo por força aas chuveas quese acollam aeste rrio; ou por que os poderes destes ventos ferẽ moytas vezes aas outras agõas, et esto fazem elles estonçes tam fortemente queas fazem por força ficar ẽna terra, et ellas am cõ sua multidue arromper as rribeyras do Njlo. [+]
1300 XH I, 0/ 185 Outros ha y que coydam quea terra rrespira et ha ontresi hũas aberturas grandes feytas cõmo arcos, et som estas cõmo hũas couas que vã longas das hũas partes da terra aas outras, -et dizenlles ẽno noso latim cauernas, et tanto quer dizer cõmo cauas ou couas que som feytas por natura ẽnas entradas da terra -et que por aqui envia a terra seus [rrespiramẽtos] et por aly andam as agoas, et daqui andam os ventos que correm afaçe da terra et o ayre, et as agoas daly saym et alyse acollem et dende se leuãta amyngoãte et acresçente do mar; et que por [hũus] lugares de aquestes taes destas couas que som dentro ẽno corpo da terra, contam os que esto dizem que vay por aly agoa cõ hũ correr que leua calado et mãso et tornase do frio de septentriom et víj́ndo por medio d a terra que sal ao eyxe de medio dia quando o sol passa mays apoderado por la çidade de Merçe, et a terra esta toda queymada do feruor da sua grande caentura, et estonçes o Nylo da aly as suas agoas et as mana sobrela terra, et vay tã grande por atemperar aqueles ardores quese nõ ençẽda a terra, ca ençenderse ya se por esto nõ fosse; et estonçes myngoã orrio Ganges et orrio Pado et se acollem calando, esto he sem todo rroydo, aaquelas couas da poridade do mũdo; et estonçes rreçebe ensy o Nylo em aquelas couas da terra, agoas de todoslos rrios que ẽno [mundo] som, et trageas consigo, et deyta as por hũa fonte, cõmo [quer que] sejam moytos os manadeyros dela. " "Mays despoys nõ as leua por hũ calez, que sete som os lugares por onde corre alongados os huũs dos outros et moy grandes, pero os tres deles mays [son] grandes de moyto queos outros, segundo que conta [Plimo]; et diz que am estes nomẽs seguẽtes: [+]
1300 XH I, 0/ 186 "Aynda pensarõ et coydarõ outros ẽno cresçer do Nylo et dizẽ asy: ẽna sazõ queo mar ouçião tem todas las terras çercadas, [estonçe] cresçe mays que ẽnos outros tempos do ãno, que estonçes toma o Nylo grande poder de agoas do mar, et sal moy brauo et yrado, et andando por longo espaço por las couas da terra, alympa do salgado aquelas agoas que tomou et manáás despoys [sobrela] terra dulçes et bõas pera beber et pera criar as cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 186 Et, tu rromano, esta [codjça] queas de querer saber ofeyto do Nylo, essa méésma ouverõ os rreys do Egyto, cuja terra este rrio anda, et os de [Perssia], et os de Maçedonya de Greçia, et de todoslos das ydades que forõ ante de nos quiseram leyxar osaber de este feyto aos que aviamos avíj́nr [despois], mays vençe ajnda anatura dese este saber asconder. [+]
1300 XH I, 0/ 186 Cambyses, rrey de Perssia, cõ antollança, et mays cõ desejo desto, veẽo el aouriente aaterra dos pobõos daly que viuẽ longo tẽpo, pera aprender deles ofeyto do Nylo et tanto andou em pos ello, por terras estrayas et alleas, quelle falesçio avianda em tanto que ouvo acomer as anymalyas et as bestas de carrejar et despoys os caualos; et em cabo [tornouse] sem este saber da fonte do Nylo. " [+]
1300 XH I, 0/ 187 Et aty sóó dado et outorgado anatura [de] andar por [anbos] os eyxes do firmamẽto -et estes ssom: hum ho de septẽtriom ho outro [ho] de medio dia - et aqui he demandado et buscado onasçemẽto das tuas agoas et aly oacabamẽto delas. [+]
1300 XH I, 0/ 187 Et em pos esso nõ sofrendo o Nylo odano das suas agoas, vaysse et adeanta se contra as terras do sol, et anda longo tẽpo cõmo que entẽdese todas las areas manynnas, por quese nõ [cria] y nada; et vayse daqui adeante moy yrado, aas vezes colleytas as forças das suas agoas em hũ rrio, outras vezes vay [vagaroso] et espargẽdo et estendendo aagoa por la terra da rribeyra lygeyra pera rreçeberla. [+]
1300 XH I, 0/ 187 Des aquela ysla de Abarom tanto cresçe adeante ẽna sua natura que çerca os montes de toda aquela terra cõ as suas ondas, que andam vagas por [todoslos] chãos que téém cubertos. [+]
1300 XH I, 0/ 191 Leuãtate et anda toda esta terra em ancho et em longo et toda te darey. [+]
1300 XH I, 0/ 192 Andados oyteẽta ãnos de quando Abraã nasçera, et çento et [vijnte] et dous do rreynado de [Assiria], et çento et hũ do de [Sytionya], et oytéénta do de Egyto, quando Abraã sayo dO Egyto, asy cõmo conta mẽestre Pedro ẽno capitolo da lide de Abraã que ouvo cõ os quatro rreys, em aquel tẽpo aviã ja todoslos omẽs sabor moy grande os [hũus] de aver rreys, os outros de rreynar; et faziam rrey em cada çidade et em cada vila. [+]
1300 XH I, 0/ 199 De cõmo se entendem estas palauras que Deus diso ha Abráám. Ẽno que Deus diso aAbráám primeyramẽte queos do seu lynage seeriam pelygrinos et estrayos em terras alleas, esto foy verdadeyra palaura, por que elles forõ sempre pelygrinos et estrayos, andando porlas terras alleas, de hũa em outra, ata que tornarom aaquela que Deus prometeo aAbraã et aelles por herdade. [+]
1300 XH I, 0/ 199 Et oal que foy dito, que [despois] de Abraã ata quatroçentos et [triijnta] ãnos se compliria oque aly avia prometido, et esto foy asy, que do dia que Deus mãdou aAbraã quese saysse de sua terra et se fosse aaquela quelle El mãdaria, cõmo odisemos ja, ata que os fillos de Isrrael entrarõ ẽna terra da promyssom ouvo quatroçentos et [triijnta] ãnos segundo contã Eusebio et outros moytos. Ẽno al que diso adeante que jariam quatroçentos ãnos em [seruydũe] et que seriam atribulados, esto asisse cõplio, ca sempre em aqueles quatroçentos ãnos forõ em [seruydũe] et em poder alleo, et dos ymíj́gos ou [daqueles] queos aviã amandar, et sofrerõ moyta [premja] et moyta lazeyra et traballo asaluo ende os quaréénta ãnos que andarõ [perlo] deserto; et pero aly penarõ et lazerarõ moyto, ca aly morrerom todos senõ Josue et Calefe. [+]
1300 XH I, 0/ 200 Andados oytéénta et oyto ãnos de quando Abraã nasçera, et çento et [triijnta] do rreynado de Assiria, et noveẽta do de Sityonja, et oyteẽta et oyto [do] de Egyto, [rreynãt] em Assyria el rrey Zemeyz, et em [Syçionya] Telsiom, et ẽno Egyto os tebeos, et em Elam et em outras partidas de Asya, et em Sodoma os nove rreys que disemos, Abráám ata este tẽpo nõ avia fillo nem filla de sua moller Sarra et rrogaua aDeus que lles lo desse cõmo lles prometera, et cõmo el asperaua et avia fiuza ẽna sua merçede. [+]
1300 XH I, 0/ 200 "Quãdo esto oyo Ssarra começou aferir et aapremear aAgar sua mãçeba, et ella cõ coyta do mal quelle fazia sua señora Sarra fugio et [queria] [sse] tornar perao Egyto donde era natural, et nõ sabia ocamyno, et andaua soa et errada porlos moytes. [+]
1300 XH I, 0/ 200 Estonçes Agar tornousse pera sua señora Sarra, asy cõmo lle mãdara oangeo; et ouvo seu fillo cõmo lle foy dito, et posolle nome Ysmael cõmo lle avia mandado oangeo; et segundo contã [algũus] este foy oprimeyro omẽ aque Deus [mãdou] poer nome ante que nasçesse, et esto contesçeo em moy poucos despoys. [+]
1300 XH I, 0/ 202 Et diz Josefo quelle mãdou essa ora asi cõmo ja mãdara que çircondasse asy, et aseus fillos et [(et)] atodos los de sua [compaña] et sua gééracõ, et por esta conosçençia fosem departidos et conosçidos das outras gentes; et desta çirconçisom cõtaremos [adeãt] hu falaremos da de Ysáác, hu Abraã conplio este mandado de Deus; et sem esta rrazõ poemos outra por que foy esto feyto. [+]
1300 XH I, 0/ 208 Et diz mééstre Pedro que este lago parte aArabia et aJudea que avia antes nome Palestina, açerca da qual foy em outro tempo aquel grande deserto moy forte et moy aspero, sem carreyra et sem agoa, enque os fillos de Ysrrael andarõ quareenta ãnos despoys da sayda do Egyto de que falaremos adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 209 Et segundo achamos queo departe mestre Pedro et outros omẽs sabios queo oyram, et ajnda [algũus] queo viram, dizem que nẽgũa cousa do mũdo que viuese, nẽ viua fosse, nẽ peyxe, nẽ ave, nẽ al, nõse cria, nẽse pode aly criar, et esto por duas rrazões: aprimeyra por la terra quee queymada et morta, asegunda por la agoa quee manyna et caẽte, et fede; et dizem quese algũa cousa em ella caer, asy cõmo gaando, ou bestas ou omẽ, que ata que nõ seja morto nõ pode yr ao fondo, nẽ entrar sua agoa, et sobresto conta mẽestre Pedro ẽno capitolo de Sodoma queo emperador Vespasiano que mandaua justiçar [hũus] omẽs, et queos mandou atar de péés et de mãos, et deytar los em aquel lago, et que andauã viuos aadesuso. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Quando se ya de Sodoma [Lot] cõ sua [conpaña], castigaua oangeo por mandado de Deus atodos, que nẽgũ por rroydo que oyse nem por maravillas que visse que nõ tornasse acabeça atras, et amoller de Loth [tornaua] catar atras moytas vezes, et cataua aquela çidade de Sodoma cõ grande pesar, et coydado et dolor que avya della, por seus amygos que morauã y por que asy peresçiam; et por aquelo quelle Deus avia defendido que nõ catasse atras, et ella passou oseu mãdado et quebrãtoo, et logo foy feyta hũa ymage de pedra sal, tam grande cõmo ella era, et aly se quedou en esse lugar méésmo hu foy tornada, cõmo se fosse outra pedra que nasçesse aly da terra. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Et diz a glosa sobre esto que os gaãdos que andam aly apasçer porlos [termjnos] de arredor, que nõ forõ em aquel destroymẽto daquelas çidades, diz que veẽ aaquela pedra da moller de Loth et quea ventã por lo sal que ole em ella et chegam, et lambẽna; et tanto chegou aly do gaando aello que nõ cabia y, et tanto lambem em ella que diz que quando chegam os pastores açerca da noyte pera ajuntar ogaando, que toda ata bayxo ygoal cõ aterra ateẽ lambuda et tã chãa cõmo apalma: et logo quese vam dende os gaandos começa ella acresçer, et cresçe ata que se torna outra tamana cõmo [primeyra] era; et veẽ os gaandos et fazenlle esso méésmo que avemos dito, et poys quesse vam cresçe ella outra vez cõmo antes: et os gáándos vam se aella outra vez et ella acresçer cõmo fazia primeyramẽte; et em esto diz que andam sempre aquela pedra da moller de Loth et os gaãdos. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Et Loth cõ suas fillas foysse pera Segor: et moraua y, mays com desejo de omẽs, que nõ via nẽgum anẽgũa parte senõ asuas fillas, nẽ ellas senõ ael, avia nojo, et ẽno destroymento das outras çidades cõ ogrande rroydo quese aly fezo que vyña do çeo, todoslos daquela çidade Segor, omẽs et molleres cõ seus moços forõse pera as outras çidades que nõ ficou aly nẽgũ, et ala se perderõ todos cõ os outros, que asy oquiso Deus; et outrosi cõ myngoa de vianda, et demays cõ grande espanto de aquela çidade Segor enque morauã quese estremesçia aas vezes -et afirmao Jeronymo que asy acontesçia -, et ouvo asayr se daly et foy por hũ mõte cõ sus fillas, et aly morou cõ ellas em hũa coua; et aesta çidade de que contamos enque moraua Loth diz que ouvera estes tres nomẽs: [+]
1300 XH I, 0/ 215 Et diz mẽestre Godofre que acontesçeo aAbraã grãde bõa andança estonçes, por que por esta rrazõ ouvo apensar onde acharia terra enque podese viuer seguro et em paz. [+]
1300 XH I, 0/ 215 "Mj́ll dineyros de plata dey ateu yrmão Abraã, de que te cõple [hũ] veo, cõ que cubras tua façe por quea nõ vejam aty os omẽs, que por este encobrimẽto te veña [rrenẽbrãça perlos] lugares donde andares que fuste tomada amentyra seendo vella et que te envergonçes por ello em teu coraçõ. [+]
1300 XH I, 0/ 218 Nasçeo Ysáác andados de Adam [porla] conta das generações da Biblia, segundo Moysem, dous mj́ll et trezẽtos et noveenta ãnos, et de Noe [mj̃ll] et quatro, de quando os lengoages forõ partidos em [Babilonya] trezẽtos et quatro, de quando Nyno rreynara em Assyria çento et quareẽta et dous; et rreynaua y em aquel tẽpo el rrey Ario et foy o quarto rrey [daly]; et de Telsiom em Siçionya de Greçia çento et vijnte et hũ et foy oquinto rrey dende; et os tebeos aviam rreynado essa sazõ ẽno Egyto çento ãnos; et avia Abraã çento ãnos et Sarra noventa que nasçerã quando lles este fillo nasçeo. [+]
1300 XH I, 0/ 219 Et ella fezóó asy, et despoys que foy ẽno deserto do poço que vos disemos de Bersabéé, andara errada por lo monte et falesçeolle aagoa do odre, et omoço queriasse morrer de sede, et amadre tomoo et deytoo aasonbra de [hũa] aruore, et alongou se del tanto cõmo poderia séér hũ treyto de balesta, segundo conta Moysem aos [vijnte] et dous capitolos do Genesis, por tal queo nõ visse morrer, et choraua ella moy fortemẽte por el, et omoço outrosi daua gritos. [+]
1300 XH I, 0/ 220 Et andarõ estes de Ysmael vagabondos por la terra de hũas moradas em outras, nõse acollendo açertos lugares asi cõmo oandam ajnda genetes, que morã sempre su tendas et cõtinuadamẽte nũca morã em hum lugar çerto; mays segũdo conta Metodio ofeyto desta rrazõ se entẽde que foy dito estonçes por lo que avia [avĩjr] adeante cõmo profeta do que seria et [de] que avia esto de séér, et quatro principes daqueles do lynage de Ysmael -et forõ estes, Oreb et Zeb, et [Zebee] et Salmana -, que aviam asayr [de] deserto [depoys] daquelo, cõmo contesçeo contra os fillos de Ysrrael. [+]
1300 XH I, 0/ 222 Despoys que Ysmael foy em tẽpo dese casar, [segũdo] diz Abdul Ybeyt ẽno seu capitolo de Ysmael, et casou cõ hũa moller de terra de Canaã de açerca de aquel deserto; et quandoo [soubo] Sarra, entendeo que alongo tẽpo contẽda jazia et rroydo aos do seu fillo cõ os daquel em aquela terra, et diso ha Abraã que desfezese aquel casamẽto et que mandasse que Ysmael nõ casasse em toda aquela terra. [+]
1300 XH I, 0/ 223 "Tu me demãdas que te jure eu et que te teña amyzade, et bem sabes tu que em este lugar mẽesmo [en] que agora estamos, açerca deste poço, aviamos [amjstança] posta et firmada ja outra vez, et estando te eu ẽna postura vierom teus omẽs et tollerom me este poço que eu avia feyto em este deserto pera beber y meus gaãdos, que por aqui andam, et ho am moy mester; poys rreçebendo eu tamano torto de ty cõmo orreçebo, ¿cõmo queres tu que firme outra vez [amystança] [cõtigo] et que te ajure? [+]
1300 XH I, 0/ 225 Et Abraã, despoys que oyo [este] mandado de Deus, leuãtouse de noyte et tomou seu fillo et dous [seruentes] cõ el, et hũ asno [en] que leuaua aquelas cousas que avia mester [pera] fazer osacrifiçio, et pera sua despesa, et nõ quiso dizer nada asua moller nẽ asuas cõpañas por tal que o nõ estoruasem de complir o [mãdado] de Deus; et foysse pera omõte et forõ aqueles dous seruẽtes cõ el, et andarõ duas jornadas, et yam tallando da leña mays seca et mellor pera osacrifiçio. [+]
1300 XH I, 0/ 225 "Fillo todaslas orações et todoslos sacrifiçios que eu soybe et poyde fazer anoso Señor Deus por aver aty, todoslos [fige]; et el oyu me et douteme ẽna myña velleçe et de tua madre, et esto foy marabilla; et despoys que El te me dou crieyte omellor que eu poyde et castiguete et mostreyte os mellores costumes que eu soybe, et nũca me tove por mellor andante que aasazõ que que te vy ajuntado pera te leyxar por meu herdeyro, et sobre todo esto era eu moy mays alegre por que fuste feyto por la voõtade de Deus, et esto teuerõno por marauylla. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Mays agora outrosi, poys que aEl plaz, dou te aEl de bõa voõtade, et façolle de ty sacrifiçio poys que El quer de nos aqueste sacrifiçio rreçeber, et este seruyçio et ho manda fazer asy, ca sempre lle prouvo comygo et me ajudou em todaslas cousas queme fezerõ mester. [+]
1300 XH I, 0/ 225 "Ysaac despoys que vyo que seu padre estaua tam forte et tã aficado ẽno mandado de Deus, ouvo grãde sabor delo, et destas palauras que el diso et oyo as de coraçõ, et rrespondeulle desta guysa: [+]
1300 XH I, 0/ 225 "Padre, grande sem rrazõ seeria se eu nõ obedisçesse ao queme tu [mãdases] fazer; et grande dereyto fora que nõ fosse eu nasçido, se ojuyzo de Deus et oteu [desprecasse], et se eu fosse desobediente aa vóóntade de Deus et áátua et ao mandado de ambos. " [+]
1300 XH I, 0/ 227 "Deus me acorra et me garde em esta pressa et coyta enque [sõo], " cõmo fezo aAbraã et a Ysaac ẽno mõte Dominus uidet ; et esta palaura de aquesta façaya diz que ajnda anda ontrelos judios et aquel lugar sempre asy ouvo nome despoys. [+]
1300 XH I, 0/ 230 Viueo Sarra çento et vijnte et sete ãnos, segundo conta Moysem aos víj́nte et tres capitolos do Genesis, et morreo ẽno val de Mãbre, andados de [noso padre] Adam, segundo Moysem diz et Jeronymo dous mj́ll et quatroçentos et vijnte et sete ãnos; et de Noe mj́ll et quareenta et hũ; et do deluvio quinẽtos et quareenta et hũ; et do departymẽto das lenguages quatroçentos et quareẽta et hũ; et do rreynado de Assyria çento et seteẽta et nove; et do de Sytionya çento et cinquoenta et oyto; et de quando Abraã nasçera çento et [trijnta] et sete; et do dos tebeos [çento et trij̃ta] et sete, et de Ysáác, fillo de Abraã et de Sarra [trijnta] et sete; et do ãno do prometemẽto de noso Señor Deus a Abraã seséénta et dous; et rreynaua em Assiria el rrey Aralio; et em Sytionya el rrey Egidro; et ẽno Egyto olynage dos tebeos. [+]
1300 XH I, 0/ 233 Aquela ora logo, cõmo esto foy feyto, tomou Eliezer dez camelos da grey de seu señor Abráám et carregóós das cousas que aviã mester pera ocamyno, et de moytas bõas altezas et joyas estrayas que sabia que nõ avia em aquela terra [pera] onde el ya por que entendia por ellas alibrar mellor et mays agiña seu mandado. [+]
1300 XH I, 0/ 235 "Aqueste feyto por Deus veẽo et nos nõ podemos aqui fazer al senõ oque El quer; ves aqui Rrebeca, tomaa et leuaa, et seja moller do fillo de teu señor, asy cõmo Deus lo manda. [+]
1300 XH I, 0/ 235 "Rrogo vos queme nõ detenades, ca Deus enderençou omeu camyno, et por ende leyxade me yr pera meu señor que ey feyta grande tardança em este camyño, et esto foy porlos grandes lodos quese fazẽ em esta terra de [Mesopotamja] ẽno tẽpo das chuvias, et outrosi por lo nojo et estoruo dos moy grandes [poluos] que se fazẽ ẽno tẽpo da seca, et da outra parte por los moytos ladrões que andam ẽnos mõtes daqui, quee grande peligro et estoruo pera os omẽs que andam camyño; demays que meu señor Abraã he omẽ de grandes dias et queria me eu tornar pera el omays agina que podesse cõ orrecado daquelo aqueme enviou ante quese finasse ou Deus fezese del oque tovesse por [bem]. [+]
1300 XH I, 0/ 237 Et Ysaac sayra [esa] ora de casa et yase andando por lo camyño que vay pera opoço queo angeo mostrou aAgar, oque fezera Abraã ẽno deserto, oque ha nome opoço do pleyto et do que viue et me véé, asi cõmo avemos dito. [+]
1300 XH I, 0/ 237 Et era ja contra ora de vesperas, et segundo dizem [hũus] andaua veẽdo os lauores et perfeytos que ende estauam; outros contam que [andaua] pesando ẽna tardança de Eliezer; et el andando asi, pensoso, alçóu os ollos et vio os camelos de Rrebeca et de sua [cõpaña vĩjr] aalonge, et outrosy aquela ora vio primeyro Rrebeca [asaac] et pregontou logo aEliezer que era aquel omẽ que vyña por aquel cãpo cõtra elles. [+]
1300 XH I, 0/ 237 Casou Ysaac cõ Rrebeca andados de Abraã, seu padre, çento et quareenta ãnos, et de Sarra, sua madre, çento et [triijnta], et seseẽta et çinque do [ãno] enque Deus prometera aAbraã que averia este fillo, et quaréénta ãnos de quando Ysaac nasçeo, [rreynante] em Assiria el rrey Aralyo, et em Sytionya el rrey Egidro, et ẽno Egipto os tebeos. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Sobre arrazõ deste casamẽto de Abraã et de Çetura, madre destes terçeyros fillos de Abraã, departem moytos de moytas maneyras: os [hũus], asy cõmo Josefo et outros, nõ dizem ende al senõ que casou Abraã cõ Çetura despoys de morte de Sarra; os outros dizẽ que aquela Çetura que era Agar, aque foy mãçeba de Abraã et de Sarra, aquela de quem el ouvera antes aYsmael, cõmo avemos contado, et que casou Abraã com ella por esta rrazõ, segundo diz mẽestre Pedro ẽno capitolo deste casamẽto et da morte de Abraã, et por que Abraã era omẽ de Deus et por que non tovesem os omẽs que el andaua em garçonya buscando bodas novas, et lle nõ posfaçassem delo, que enviou por Agar ao Egipto, hu ella moraua cõ seu fillo Ysmael, et quella aduserõ, et casou cõ ella, et esto por onrrar aseu fillo Ysmael [aque] el queria moy bem, et fazerlo fillo de casada oque era antes de barregãa. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Mays pero diz Jeronymo em este lugar sobreste viçessimo quinto capitolo do Genesis que asy cõmo Agar et Ysmael seu fillo significarom os carnaes omẽs do Vello Testamento que se coydam chegar ael et entenderlo mellor queo entenderom os santos Padres, et averlo et teenrlo et nõ téém nada, por queo entendem aavesas et andam partidos del, et por ende am nome ereges que tanto quer dizer cõmo partidos da fe. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados sete ãnos de Abraam começou apoblar el rrey Nyno açidade Nynjue em Assiria. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados de Abraã oyto ãnos, Zoroastres -que era Cam, fillo de Noe, foy dado por moy sabio estreleyro, cõmo avemos dito - et era rrey de Bautra. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Et cõ medo da morte tomou aquelas espetadas [da] carne et bayxoas ajuso su as boyteres et ellas quando virõ acarne susy tornarõ avoar ajuso, et desçenderõ cõ el et pousarõ em hũ mõte aque dizẽ ẽno aravigo Jaual Adufal -et tanto quer dizer ẽna nosa lynguage cõmo omõte do fumo -, et partiose Nẽprot desta guysa da loucura [en] que andaua que dizia que por algũa mẽestria et arte soberia ao çeo et veeria hu estaua o [Deus] de Abraã, et conosçeo opoder de Deus mays queo que soya et folgou. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados dez ãnos de Abraã morreo el rrey Nyno et rreynou arreyna Semyrramjs. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados vijnte et çinque ãnos de Abraã morreo Eurobs, rrey de Sitionya et rreynou Teletyno. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados quareenta et çinque anos de Abraã morreo el rrey Teletyno et rreynou el rrey Apis. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çinquoéénta ãnos de Abraã foy [o] çinquoeenteno ãno jubileo. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çinquoeenta et dous ãnos de Abraã morreo arreyna Semyrramys, et rreynou Zameys seu fillo. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados cinquoéénta et seis ãnos de Abraã rreynou em Creta oprimeyro rrey Cres. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çinquoéénta et nove ãnos de Abraã poblarõ os curetas otẽplo da madre Çibele, [deessa] da terra segundo seus gentíj́s. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados seteẽta ãnos de Abraã morreo Apis rrey de Sitionya et rreynou Telsyom. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados setéénta et çinque ãnos achou Deus [a] Abraã omẽ moy entendido et dereyto pera lle falar, et faloulle, et mandou lle quese sayse de sua terra, cõmo he dito, et prometeo Deus de dar ael et aseu lynage aterra de Cananea. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados oytéénta et oyto ãnos [vençerõ] os quatro rreys de Asia, Cadoloamor et os outros tres aos çinque rreys de Sodoma et das outras quatro çidades, et vençeo Abraã aelles. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados oytéénta et nove ãnos fezo Abraã em Agar, sua mãçeba et de Sarra sua moller, aYsmael. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados del noveẽta et hũ ãnos morreo Zameys rrey de Assiria et rreynou el rrey Aryo. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados de Abraã çento ãnos de quando el nasçera fezo em Sarra sua moller aseu fillo Ysaac. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et vijnte ãnos de Abraã et vijnte de Ysaac morreo Ario rrey de Assiria et rreynou Aralio. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et vijnte et dous ãnos de Abraã et vijnte et dous de Ysaac morreo Telsiom rrey de Sitionya et rreynou Egideo. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Conta Eusebio que dizẽ [hũus] que andados de Abraã çento et vijnte et oyto ãnos et de Ysaac vijnte et oyto quese começou orreynado de Creta, et rreynou y Cres primeyramẽte; outros dizẽ que antes desto, aly ondeo nos suso avemos ja dito. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et vijnte et çinque ãnos de Abraã et vijnte et çinque de Ysáác contesçeo aAbraã osacrifiçio deste fillo et do carneyro ẽno monte Moria. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et quaréénta ãnos de Abraã et quareẽta de Ysaac, segundo cõta Josefo ẽno trezeno capitolo, casou Ysáác com Rrebeca, et segundo mẽestre Godofre avia estonçes Rrebeca vijnte ãnos, et por outros vijnte nõ ouvo fillo nẽ filla. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et çinquoéénta et seys ãnos de Abraam, et çinquoéénta et seys de Ysáác morreo Egidro rrey de Sitionja et rreynou Turimaco. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados çento et seséénta ãnos de Abraã et seséénta de Ysáác morreo Aralio rrey de Assyria et rreynou Xerses que avia ante nome [Baleco]. [+]
1300 XH I, 0/ 245 Et despoys que Eusebio foy byspo de Çesarea et santo omẽ, et [Jeronjmo] outrosy bispo et santo, et que trasladou a Biblia em [este] noso Latym, falam destas [rrazoens] em suas canonycas, queremos vos contar aqui dellas, segundo queas contam os autores dos gentíj́s, et desi diremos et declararemos que querem dizer, et achamos que tambem diserõ os gentíj́s palauras et rrazões que dizẽ hũa cousa et dam aentender outra, cõmo ofazem os nosos Testamentos, ho da noua ley et ho da vella que andou sempre em fegura, oque nõ faz tanto onovo que anda ja ẽno feyto da cousa. [+]
1300 XH I, 0/ 245 Et conta [Ovjdio] ẽno primeyro libro do seu Libro mayor que aqueste rrey Ynaco que avia hũa filla et chamauãlle Yo; et era costume dos [gẽtijs] ẽno primeyro tempo enque elles andauam em dulda em suas creenças, que chamauam deus aos rreys sabios et poderosos et chamauã aas donas sabias et poderosas déésas, et aos grandes rrios deus, et aas nobles fontes déésas, dizendo que avia ẽnos rrios et ẽnas fontes virtudes et poderes de deus et de déésas. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Demays he nome da primeyra planeta que anda sobre todaslas outras planetas. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Et outrosi ho outro seu fillo Neptuno sayo de taes costumes que mays amaua as agoas que outra cousa, et caçar em ellas as aves et andar apescar, et traballauasse de buscar et fazer engeños et estormẽtos pera andar sobrelas agoas; et el rrey Saturno, quando esto vio em el doulle opoderio das agoas et fezóó ende almyrante et rrey cõ seus dereytos; et por que sayo Neptuno mays sabedor que outro omẽ de todo ofeyto das agoas chamarõlle seus gentíj́s rrey et deus dos mares et das outras agoas. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Et dizem os sabios que estas rrazões querem dizer esto, em esta semellança: que Jupiter estonçes lida com Saturno et ovençe et odeyta do seu rreyno et lle talla aquelo por que omẽ he varõ, et nasçe dende Venus ẽnas agoas do mar quando aplaneta de Jupiter tempera amaldade da planeta de Saturno, et tirao dela, et lle estorua omao tẽporal que faria; et das agoas do mar que Saturno terria [enbargadas], et oayre ẽna terra faz las criar ẽna terra et andar soltas, et outrosi cresçer os froytos cõ aplaneta Venus ajuntada cõ acaentura do Sol, su quẽ esta, que do vmor et da calor se criam todas las cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 250 Esta Yo, filla del rrey Ynaco, seendo ẽno rreyno de seu padre de Argos de Greçia, andaua moytas vezes de hũas partes pera outras [perlo] rreyno sem toda guarda; et hũ dia vyña donde andara porlas rribeyras daquel rrio Ynaco de seu padre, et vioa el rrey Jupiter, et pagouse dela, et falou lle, et começou dea lóómjnar em suas palauras, et disolle cõmo soem dizer os outros doneadores, alabandose et prometẽdo mays de seus aueres et dereytos por que sejam creudos et alcançem oque querem; pero el rrey Jupyter bem era tal cõmo dizia, et compliria mays do que prometia, tã alto, et tã complido, et tã poderoso cõmo era; et disolle asy: [+]
1300 XH I, 0/ 250 Et o sol vay moy alto em medio do firmamẽto, et acaentura he moy grande agora, et atodas partes véés aqui montes, et por te nõ queymar nẽ tostar aesta sesta tam grande vayte pera hũa desta soõbras, et terras y asesta, et ampararteas da caentura, et folgaras; et se temes de yr ala soa, cõmo andas por medo de algũas bestas saluages que andam ende y, por ventura, eu yrey cõtigo et defenderte ey, et se eu te acõpanar segura yras, ca eu [sõo] deus, et nõ ajnda qual quer dos deus, mays aquel que teño et manteño cõ [myña] grande mão et meu grande poder os çelestiaes çeptros et señorios, et eu [sõo] oque deyto os [rrayos] do çeo. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Et aeste pastor, tal et de tantas gardas de ollos cõmo oydes, dou [arreyña] Juno agardar aquela jovenca, et opastor [desque a] tomou gardoa, et onde quer que el estaua sempre cataua pera hu ella estaua, et sempre avia et atyña ante os ollos por donde quer que ella andasse; et leyxauaa paçer de dia et [despois] que se poyña o sol ençarrauaa et atauaa [perlo] pescoço, cõmo aboy: et ella paçia das follas das [aruores] et das eruas amargosas et de quaes quer que [acaesçiã], et bebia de quaes agoas podia aver aas vezes de rrio, aas vezes de lagõas estancas et limosas; et em lugar de bõo leyto enque ella soya jazer cõmo filla de rrey, jazia em terra, aas vezes em erua, aas vezes ẽno astrago puro; et áás vezes por fazer prazer aseu pastor que ouvesse merçede dela, et lle desse mellor ida, queria alçar os braços et alçauaos cõtra el et nõ os podia estender, et quando lle queria falar, emlugar de palaura [mudiaualle] cõmo vaca; et era desto moy maravillado opastor et entendeo oque era et cõmo andaua encantada, que ao seu soon meesmo avia medo et da sua voz espantaua sse. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Et tragendoa aquel pastor Argo por los pascos cõ os outros gaãdos que gardaua, vynam aas vezes aas rribeyras de aquel rrio Ynaco de Greçia, da [çidade] de Argos, que era orreynado de Ynaco, seu padre, onde ella soya andar, et traballara moytas vezes; et parouse sobrela agoa et catouse em ella, et quando vio ẽna onda da agoa figura de cabeça de vaca, et os cornos que tragia em ella, ouvo grande medo et fugio moy espantada dessy mẽesma. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Et andando por la [rribeyra] fazia cõ os péés synaes ẽno poluo por donde andaua; et Ynaco, que era moy [entendudo] rrey, catou aqueles synaes dos péés, et vio cõmo as vnllas faziam synães da letera o, et afendedura de ontre as vnllas faziã synaes da letera y, et começou el rrey Ynaco aléér ẽno y, et contra ahũa parte Yo; outrosi contra aoutra Yo; onde diz desto Ovjdio estes dous versos: [+]
1300 XH I, 0/ 252 Et el rrey Ynaco conosçeo desta guysa por los sinaes dos péés, cõmo aquela era sua filla Yo, et cõmo andaua encantada, et tornada em fegura de vaca; et [despois] que conosçeo que era sua filla pesoulle moyto, tanto que seendo rrey et deus ontre seus gentijs, com ogrande pesar que dela ouvo começou achamarse mezquino, et deytarselle sobrela çeruyz et sobre los cornos, entristeçendo todo por ella, et fazendo dolor et dizendo: [+]
1300 XH I, 0/ 252 "Et estando em esto Ynaco et Yo veẽo aquel pastor Argo que gardaua Yo et partios et [leuou] avaca aoutros pascos, et foyse cõ ella pera hũa montana, et asentouse em çima da mays grande altura do monte, donde podesse véér atodas partes por véér sempre avaca onde andaua, et el souo aly, et avaca andauase por y. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Et he agora oseu nome de hũa das planetas, et he aaque dizẽ Mercurio, et he aquela que anda sempre cõ o sol, de noyte et de dia, que nũca se del parte. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Desta dona se [emnamorarã] moytas vezes os deus satyros, et todoslos outros deus daquelas [montañas] et siluas, et ella atodos los despreçaua, et nõ daua por elles nada; et onrraua por señora et sua [deessa] aDiana, queos gentíj́s aviã por sua [deessa] de castidade et de caça, et asy andaua esta vestida et apostada cõmo ella; et moytos quandoa viã coydauã que ella era Diana, senõ por queas departyam as armas, que tragia Diana, a [deessa], oarco de ouro, et ode Syringa era de corno; et desta guisa entraua esta dona atodos los deus daquelas terras. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Et hũ dia vyña de mõte Liçeo et vyoa hũ deus que avia nome Pam -et dizẽ os autores que aeste chamauã os gentijs deus das cabras -, et este tragia ẽna cabeça hũa grilanda de pyno, et começou afalar aSyringa et dizerlle suas [palauras] de donear, et sobrelas quelle avia ditas quedauã moytas outras por dizer. [+]
1300 XH I, 0/ 259 Et Mercurio ẽnas façayas, segũdo diz Rramyro, tanto quer mostrar cõmo amõtoamẽto de pedras ẽna alteza dos mõtes; et segundo diz Rramyro, Mercurio tanto quer mostrar cõmo palaura, ou rrazõ medianeyra ontre os omẽs, et que este he cõmo deus ou señor dos mercadores por que ontre os que vendem et cõpram sempre ha de andar palaura medianeyra; et foy sabedor em moytas artes, et alcançou ata otẽpo de Moysem, segundo conta Lucas; et Mercurio, segundo Rramyro quer dizer tãto cõmo abridor das çidades ou alomeador contra ocorremẽto do syno. [+]
1300 XH I, 0/ 262 A donzela Yo, filla del rrey Ynaco, asi cõmo de friura, ante que chegase ao tẽpo de casar era tẽperada em sua voõtade, et casta, et gardada; et desque veẽo aaquel tempo, yndo empos sua voõtade partiose das rribeyras et da morada de seu padre, ou do atemperamẽto da castidade, et andando aseu talente por donde ella queria vioa el rrey Jupiter, quero dizer oymíj́go apartador cõmo disemos, et enbargandoa cõ neblas, cõmo cõ promessas de palauras de vaydade, alcançoa et forçoa; et partindose ella por esta carreyra dos bõos costumes, et entrando ẽnos maos, diserõ os autores dos gentíj́s quea mudara Jupiter em vaca; et segundo queo dizẽ mẽestre Juam et o frayre, esto he quea deytou em maos costumes, cõmo de besta ou de vaca, asi cõmo diz aestoria del rrey Nabucodonosor que foy mudado em boy por lo que fazia contra Deus, como contaremos adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 262 Et andando Yo despoys em moytas pestilençias [porlo] mũdo, passando terras, et rrios, et mares, et quanto achaua, cõmo fazẽ os peligrinos quando andam ẽnas rromarias, et quando veẽo aapasagem daquel rrio Ynaco de seu padre et ao mar enque aquel rryo entra, et os nadou ella -pero segundo diz Lucas em navio foy -, et passou por ali ao Egito, os daquelas terras, por rrazõ que dizem que era esta dona mudada em vaca porlos máos costumes enque andaua, tolleron onome aaquel rrio Ynaco de Argos, et chamarõ ael et aaquel mar Bosfor; et esto he oque ende contam Eusebio ẽno grego, et Jeronymo ẽno latim enque dizem asi: [+]
1300 XH I, 0/ 265 Andados seséénta ãnos de Ysaac et çento et [sseseenta] de Abraã, [naçerõ] aYsaac os dous fillos em bellizos; et oprimeyro foy Esau, que ouvo em outra maneyra nome Edom, donde veẽo a gente dos ydumeos, cõmo [diremos] adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 266 Et oque primeyro aly rreynou foy el rrey Ynaco de [que] avemos ja contado, et viueo ẽno rreynado çinquoeenta ãnos; et durou este rreyno dos arginos de Argos quatroçentos et çinquoeenta et quatro ãnos, et falesçeo ẽno tempo dos [juyzes] [andados treze ãnos do juzgado] de Delbora et de Barac; et rreynarõ em este rreyno estes quatorze rreys cõ el rrey Ynaco que foy oprimeyro: [+]
1300 XH I, 0/ 266 Et nos dizemos do tẽpo do acabamẽto de Abraã que morreo andados de quando nasçera seu fillo Ysaac seteẽta et çinque ãnos, et de quando noso Señor Deus lle mãdara sayr de sua terra et lle prometera terra de Canaã por herdade çento ãnos, et de quando el meesmo nasçera çento et seteẽta et çinque ãnos, et do departimẽto das lynguas duzentos et hũ, et do deluuyo quatroçentos et seteẽta et sete ãnos, et de Noe [mjll] et seseenta et sete, et de Adam dous mjll et oytoçentos et [vijnte] et çinque. [+]
1300 XH I, 0/ 268 [Jsmael] nasçeo, cõmo he dito, segundo [a] conta [de] Eusebio et [de] Jeronymo, andados de quando Abraã nasçera oyteenta et nove ãnos et casoo sua madre ẽno Egito et fezo ende seus fillos cõmo avemos contado. [+]
1300 XH I, 0/ 269 Casou Ysaac cõ Rrebeca, cõmo avemos dito, andados quareẽta ãnos de quando el nasçera. [+]
1300 XH I, 0/ 269 Symaco diz que andauã aadesuso por çima do ventre da madre, aasemellança de nave que anda ẽnas ondas do mar quando nõ trage seu peso ou carrega dereytamente; et diz quese moviam estes moços mesturademẽte hũ cõ outro arreuezes por véér qual deles sayria primeyro et nasçeria antes do ventre de sua madre. [+]
1300 XH I, 0/ 269 Em este lugar [rrozõa] mẽestre Pedro por esplanar arrazõ, et diz que pero he dito que Rrebeca foy por demandar consello aDeus sobre apena et lazeyra que leuaua em aquela preneçe daqueles fillos, que nõ aviam ajnda esses que eram judios lugar posto onde fezessem oraçõ aDeus et lle demandassem consello, nẽ aviam a maneyra neyra dello demãdar, nẽ aviã aqueles por quẽ odemãdassem cõmo os profetas que forõ despoys. [+]
1300 XH I, 0/ 271 Outros dos santos padres dizem em seus escritos que Rrebeca foy sobre esto ademandar consello aMelchisedech, ou Sem, fillo de Noe, que ajnda era viuo. [+]
1300 XH I, 0/ 272 Et Jacob sayo omẽ mãso et laurador [da] terra, et criador de gaãdos, et moraua em tendas; et segũdo diz aestoria estes dous yrmãos poucas vezes andauã ajuntados em hũ lugar, nẽ se acõpanauã, nẽ paresçia quese amauam; et Jacob traballaua em fazer as cousas que entendia que plaziam aDeus, et Esau nõ se traballaua ende tanto, pero opadre amauao mays por que era mayor, et por que lle tragia moytas caças de que el [comja] moy de grado. [+]
1300 XH I, 0/ 274 Esau et Jacob nasçerõ andados de Ysaac, seu padre, seseenta ãnos, et viueo Jacob çento et quaréénta et sete ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 274 Andados dez ãnos de Jacob, et setéénta de Ysaac, foy Castor, ofilosofo que contou os rreys de Argos des Ynaco ata este Lenãto, fillo de Crotopo, et escrivio aestoria deles. [+]
1300 XH I, 0/ 274 Andados víj́nte et dous ãnos de Jacob, et oyteẽta et dous de Ysaac, Ynaco rrey de Argos avia hũ fillo aque diserõ Foroneo, que rreynou em pos el em Argos; et este Foroneo ante que rreynase ouvo hum fillo aque chamarom Apis; et aqueste Apis pasou ao Egipto et prouou aly, et foy moy bõo, et gáánou aly rreyno, et rreynou ende; et segundo dizẽ [algũus] este foy marido da [deessa] Ysis, de [quẽ] avemos dito, et tam grãde foy abondade deste Apis et tanto forom pagados del os do Egito, que despoys que el morreo queo contarõ ontre [os] seus deus, et teendóó por deus adorarono cõmo aseu deus, et mudarõ onome del, et chamarõlle Serappis, cõmo chama a Santa Escritura Serafim ahũ dos angeos do çeo et ajnda ahũa das ordéés dos angeos; et esta ordeem he anouena quee amays alta de todas; pero he de saber que ha este departimẽto ontre ho nome do angeo et da ordéém, queo nome [do] angeo quese escriue cõ esta letera m em cabo, et dizemoslle Seraphym escrito cõ m, et quando he por nome da ordéém escriuese com n, et chamamos lle Seraphyn. [+]
1300 XH I, 0/ 274 Andados treynta [ãnos] de Jacob morreo Xerses Baleo rrey de [Asiria], et [rreynou] em pos el el rrey Armametres. [+]
1300 XH I, 0/ 275 Andados quareẽta ãnos de Jacob rreynaua Armanje em Assiria, Turimaco rrey de Siçionja morreo estonçes et rreynou em pos el el rrey [Leucypo] rrey daquel rreyno. [+]
1300 XH I, 0/ 275 [em] aquela sazõ sobre ofeyto de Rrebeca, cresçeo grande fame em terra de Canaã, asi cõmo acontesçera outra vez em dias de Abraã; et Ysaac, temẽdose da grande mj́goa das viandas et querendo gardar suas compañas, pensou dese yr perao Egyto por quelle diserõ que era estonçes terra moyto [avondada], mays pero nõ ofezo quese foy pera Gerara aAbymalec, rrey dos palestinos que fora amygo de seu padre Abraã. [+]
1300 XH I, 0/ 275 "Et aquela ora se partio el rrey dela por lo mandado de Deus, et chamou aYsáác et disolle aquelas palauras que avemos contadas, et asy doulle sua moller libre et gardada de todo erro, et doulle por esto moytos dões com ella, et onrróó moyto. [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Esau oyo seu padre moy bem et apreçebeose logo de fazer seu mandado. [+]
1300 XH I, 0/ 280 Et despoys que Esau se foy buscar sua caça, cõmo opadre lle mandara, Rrebeca chamou Jacob aparte et disolle: [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Jacob sempre fora obediente ao mandado de sua madre et fezo oque ella mandou, et aduso bõos dous cabritos, et ella apostóós cõmo sabia queos Ysáác queria, et vestio ella aJacob hũas vestiduras que forõ de Esau quelle el dera quandolle vendeo amayoria, asy cõmo avemos dito ante desto; et daspelellas dos cabritos cobriolle as mãos et todo oal que avia descuberto do colo por que seu padre, que era moyto entendudo, seo apalpasse por aqueles lugares, queo achasse veloso et coydasse que el era Esau, que em todaslas outras cousas moy bem se semellauã cõmo yrmãos que nasçeram de hum parto; et tragialle aquel mãjar que sua madre fezera dos cabritos et pães que cozera pera el. [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Padre, eu [sõo] Esau, oteu fillo primeyro, et fiz asy cõmo me mandaste; leuãtate, et sey, et come da myña caça et da myña [venaçõ], et beyzeme. [+]
1300 XH I, 0/ 283 Et fillo, vay bendito et [bendigate] aquel Deus que he poderoso de todas las cousas, que fezo omũdo, et faça te cresçer et arrequeçer sobre todas las cõpañas das tuas poblas et das outras, et de aty as bendições de Abraã et ao teu lyñage que de ty vier, et que tu sejas señor et natural desta terra enque agora andas estrayo, aqual El prometeo ateu auoo Abraã. [+]
1300 XH I, 0/ 283 Et quando vio Esau cõmo bendisera despoys [de aquelo] seu padre aJacob, et lle mandou yr aMesopotamya que tomasse pera sy moller dala das suas, et lle defendera que nõ casasse cõ as fillas de Canáám, et parou mentes cõmo Jacob fora obediente ao mandado do padre et da madre pera fazer oquelle mandauã, entendeo por estas rrazões Esau que seu padre nõ queria bem áás fillas de Canaã, et segundo diz Josefo, et nos avemos dito, pesar fezo Esau aseu padre por que nõ demãdou consello ael ou asua madre quando casou [cõ] ellas. [+]
1300 XH I, 0/ 283 "Se Deus for comygo, et me quiser gardar em esta carreyra, et me der de comer et de [veber] et de vestyr, et me tornar bem andante acasa de meu padre cõmo me prometeo, sééra meu Sseñor; et esta pedra que eu aqui ergi em [rrenenbrança] desto, sééra chamada casa de Deus, et ofereçer lle ey aqui os dezimos de todas aquelas cousas queme el der. [+]
1300 XH I, 0/ 286 Andados quaréénta et hũ ãnos de Jacob. et çento et hũ de Ysáác, [morrio] Turimaco, rrey de Siçionya, et rreynou Leuçypo em pos el; [+]
1300 XH I, 0/ 286 Andados de Jacob çinquoéénta ãnos, et de Ysáác çento et dez, morreo Ynaco, rrey de Argos, et rreynou em pos el Foroneo; et foy osegundo rrey daly, fillo de aquel rrey Ynaco et da rreyña Nyobe, segundo contã Eusebio et Jeronymo. [+]
1300 XH I, 0/ 287 Andados çinquoéénta et hum ãnos de Jacob, tomou Jupiter, fillo del rrey Saturno, aprimeyra moller. [+]
1300 XH I, 0/ 287 Andados seseẽta et seys ãnos de Jacob, et çẽto et víj́nte et seys de Ysáác, alçarõ em Tessalia rrey Tesalio, et rreynou ende. [+]
1300 XH I, 0/ 287 Andados seséénta et nove ãnos de Jacob morreo Armametres, rrey de Assyria, et rreynou em pos el Beloco, oytauo rrey daquel rreyno, [xxxa] et çinque ãnos. [+]
1300 XH I, 0/ 288 Andados setéénta ãnos de Jacob et çento et [trijnta] de Ysáác, leuãtarom se Thelchises ou Telsico -que estes dous [nomẽes] lles achamos -, et os cartasyos contra aquel Foroneo, rrey de Argos, et contra os farpasios, cõmo conta Paulo Orosio et Eusebio et Jeronymo, et ouverõ grande batalla [hũus] cõ os outros; et forõ vençidos Telchises et os farpasios, et fugirom de sua terra por ello. [+]
1300 XH I, 0/ 288 Andados seteẽnta et dous ãnos de Jacob, et çento et [trijnta] et dous de Ysaac, seu padre, veẽo Jacob aMesopotamya acasa de seu tyo Labam, segundo contam Eusebio et Jeronymo. [+]
1300 XH I, 0/ 291 Et avia do lugar donde andauam os fillos de Labam cõ suas greys ata onde andaua Jacob cõ as suas, tres jornadas. [+]
1300 XH I, 0/ 291 Et diz mééstre Pedro que foy feyto este apartamẽto por que nõ fezesem engano nẽgum ẽnos gaãdos os [hũus] aos outros; mays tomou Jacob varas de olmos, et de almendras, et de pladayros, et en talloas, et donde lles tyraua acorteça ficauã blancas, et dondelles la leyxaua eram verdes, et faziam se em ellas duas colores; et ẽno tẽpo queos gaãdos andauã em çeos pera cõçeber daua lles abeber em [hũus] canales, et ponya estas varas ante elles, tam bem aos machos, cõmo áás femeas, aly hu beuyam por que catassem pera ellas, et parando mentes em ellas que fezessem os fillos veyros, et [asi] foy. [+]
1300 XH I, 0/ 291 Et esto fazia el logo que começauã de andar em çeos ata medio do tempo, et de aly em deante nõ lle las poyña et os fillos que naçiam tẽpoãos eram de mays colores que de hũa, por mudanças que viram os padres et as madres; et ajnda faziam sse mellores, et estes eram de Jacob, et os de hũa color de Labam, et quando estremauã os fillos das madres apartaua Jacob os seus aseu cabo, et por esta rrazõ em rriquesçeo moyto [fortemẽt], et ouvo moytas greys, et seruẽtes, et seruẽtas, et camelos, et moytas outras bestas menores. [+]
1300 XH I, 0/ 292 "Jacob estonçes donde andaua cõ seus gaãdos enviou por suas molleres Rrachel et Lya, et elas forõse pera el onde andaua cõ suas greys, et disolles estas rrazões que avemos contadas, et cõmo ho enganara seu padre et lle fezera sem rrazõ et torto sobre sua soldada mays que catara Deus odereyto et lle dera bõa vyngança ẽno feyto das colores do gáándos et disolles em cõmo lle aparesçera hũ angeo de Deus em soños et lle disera: [+]
1300 XH I, 0/ 292 Et conta mẽestre Godofre que quando ouverõ andadas sete jornadas que chegarã ahũ lugar que avia nome Galáát, et pousarõ aly por que folgasem suas compañas et seus gaãdos, que eram cansados, et por tomar agoa fresca pera ssy et [apreçebesem] suas viandas [p[er]a] ocamyño. [+]
1300 XH I, 0/ 292 Et segundo cõta a Biblia, diz que despoys que vio Jacob que Labam nõ achaua nada do que demandaua diso: [+]
1300 XH I, 0/ 295 Os mandadeyros despoys que acabarõ [seu] mandado tornarõ se pera Jacob et diserõlle: [+]
1300 XH I, 0/ 295 "Señor, fezemos asi cõmo nos mandaste; ves aqui vem teu yrmão quanto mays pode pera te rreçeber com quatroçentos [omẽs] de armas. [+]
1300 XH I, 0/ 295 "Deus de meus padres Abraã et Ysáác et demj́, Jacob, et meu Señor, Tu queme mandaste tornar amyña terra onde nasçi, et me feziste tanta et noble merçede quanta eu nõ meresco, nẽ te saberia pedyr, et me atendiste todo oque amyn prometiste, que passey o Jordam, cõ meu cayado et [com] ajuda de Ty em el, et esto he que tu eras a ajuda et ofazedor dela et de todo oal, et agora me torno cõ myñas compañas, et rrogo Te Señor queme gardes do poder de meu yrmão Esau que moyto me temo que mate as madres et os fillos, et Señor, Tu me prometiste queme defenderias et acreçentarias ho meu lynagéé cõmo aarea do mar. " [+]
1300 XH I, 0/ 296 "Et asi mandou dizer atodos los outros cõmo el mandaua aeste primeyro. [+]
1300 XH I, 0/ 296 Os que leuauã os presentes forom se [adeante] cõmo lles mandou Jacob et nõ quedarõ de andar seu passo noyte et dia cõ seus gaãdos quanto os gaãdos opodiam sofrer. [+]
1300 XH I, 0/ 296 Andados seteẽta et dous ãnos de quando nasçera Jacob, et çento et tríj́nta et dous de Ysáác, sayo Jacob de terra de Canaã, et foysse [pera] seu tyo Labam aMesopotamya. [+]
1301 PP V, 48/ 29 Mas si este que desuso es dito esto fezesse en maneyra de castigo, nõ deve demandar perdon, maguer errasse en ello, porque nõ abaxasse su onrra e seu poder omillãdosse ademays; ca a las vezes los prelados quando mucho se quiserẽ omillar e an grand paria cõ ellos los menores ellos miismos se despreciã por ello, assi como se mostra por las paravlas de los sabios: que del grand offerescimento que es ontre llos sennores e los vassalos nasce despreciamento al sẽnor. [+]
1301 PP V, 48/ 29 Pero develo fazer de guisa que nõ nasca ende grand escandalo se devẽ gardar e de qual nõ fezerõ os sanctos padres departimẽto en esta rrazõ. [+]
1301 PP V, 48/ 29 E disseron que se el prelado leyxasse de fazer ou de dizer algũa cousa por medo descandalo, que fosse de tal natura que por dexarla cayse en pecado mortal, que mellor era que la gente se escandalizasse que el pecasse mortalmente. [+]
1301 PP V, 48/ 29 Et esto seeria quando el prelado dexasse de fazer boa vida, ou demandar a los outros que lla fezessẽ o de dizer ou de fazer la verdade que es enla justiça e en el ensinnamento de la fe , por medo descãdalo e porque los omes nõ sse escandalizasse. [+]
1301 PP V, 48/ 29 Et esto seeria quando el prelado entendesse que deve amãssar la obra de la justiza por desviar escãdalo, acaesçendo sobre que cousa en que poda fazer merçed ; mays esto nõ a de fazer muy ligeyramente e a mẽos de saber se aquellos que fezerõ el feyto porque quer fa[zer] la justiça son poderosos ou muitos, assi como X arriba; ca entonçe ben la pode dexar por medo descandalo, pero nõ en todos: ca en todas guisas escarmento deve fazer en alguũs de aquellos que forõ comẽçadores ou mayorales en aquel feyto. [+]
1301 PP V, 48/ 29 Empero, se aquellos a quen fezere el prelado tal merçed como esta se quisera defender por façãyas, dizendo que outros lo fezerõ ante dellos , tal yerro como aquel cõ que lo husarõ assi en las villas en los fueros antigos; e, por ende, que ellos outrossi nõ devẽ rreçeber pẽna nẽ la merçee, atales como estos nõ querẽ el dereyto de sancta igreja que ajã deles merced ; ante manda pesar contra ellos muy cruamente, porque la cousa mala e desguysada querẽ meter por foro e por custume, seẽdo desconnoscentes de la merçed que los fecerõ e querẽdo de la connosciença. [+]
1301 PP V, 48/ 30 Como el prelado nõ deve leyxar de mostrar al poblo las cousas que lle conssentirẽ por temor descandalo. [+]
1301 PP V, 48/ 30 Entonçe devẽ passar contra ellos quanto poder como contra ereges, maguer seã muytos; e nõ lo devem lexar cõ medo descandalo. [+]
1301 PP V, 48/ 30 Pero se aquelles a quen castiga el prelado fossen tã poucos e poderosos e connoscesse aquel erro en quelles travã e nõ se quiserẽ ende quitar, esforçando en si miismos ou en outra grand gente que sse touvesse cõ ellos , quando tal cousa acaescer, manda sancta igreja que el prelado lle de passada por nõ meter escandalo de que nasce escandallo e departimento ontre sancta igreja e ellos . [+]
1301 PP V, 48/ 32 Mortalmente pecã alas vezes , segundo que en esta ley se demostra, aquel de quen viene el escandalo, porque los outros omes an rrazõ de pecar. [+]
1301 PP V, 48/ 32 "Mal verra a aquel ome por el qual escandalo viene , e mays valdria que lle possesse una muola al pescoço e lo echassem en fondo del mar" . [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et poys que al escandalo poso pena de morte, ben sse deve entender que es pecado mortal. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et en esta rrazõ disso Sant Agustiño que mays val morrer de fame que comer en escandalo de las cousas que sacrificã a los ydolos; e esso disso porque en aquel tenpo erã y gẽtiles que os adoravã e faziã alguũs delos sacrifiçios de [man]jares que lles poniẽ delante , onde los que dellos comẽ pecavã mortalmente movendo a los outros porque lo aviã a fazer. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Aun tovo por bẽ Sancta Ygreja que nõ tan solamente se gardassẽ descandalo de los mayores, mays aun de los menores. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Ca estas paravlas disso Nostro Señor en el Evãgelio : que aquel que escandalizasse uno solo destes menores que en El creer, quel deve seer atada una mola al cuello e echalo en el fondo de la mar . [+]
1301 PP V, 48/ 32 E por estas rrazões se prova e por cada una dellas que mortalmente peca aquel que faz ou diz cousa onde nasce escandalo, porque an de fazer pecado mortal tã bẽ os mayores como los menores. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Honesta e bõa vida fazẽ alguus prelados, pero porque sospeytam algũas vezes los omees contra elles que nõ es assi, nõ sabendola verdat , pecã escandalizãdosse. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et en tal rrazõ como esta dixerõ os Sanctos Padres que nõ peca mortalmente el prellado, maguer os outros escandalizẽ por rrazõ del, poys que el nõ a culpa; ca la verdat que tiene lo escusa solamẽte del pecado e mayormente el ben que faz. [+]
1301 PP V, 48/ 32 "Ve passar e pecha por ti e por [...] cuia sospeyta nasçeo el escandalo, lles mostrara sua volũtade para tollerlos del erro en que caerõ, maguer nõ quisessẽ creer nẽ leixassẽ de pecar, como quer que el sen culpa sea , devesse doller por ende en seu coraçõ e mostrar que lle pesa, poys que por rrazõ del se moverõ a fazerlo. [+]
1301 PP V, 48/ 32 E por esta paravla forõ escandalizados os fariseus e dixerõ lo seus discipulos; e resposoles El: [+]
1325 TPc II, 19/ 33 demandando de entregarlle aquella cousa, e demays peytarlle o daño que provar que avẽo en ella por sua culpa ou por seu engaño. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 Ligeyramente acaesceria que o demandado nõ averia poder de mostrarla cousa en juizo aa sazon quella demãdassẽ; pero se o demandador porfiar yndo adeante por lo preito, poderlo ya depoys fazer no tempo que quise[s]e dar o juizo sobre ella. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 Et porque de tal rrazõ como [e]sta poderia naçer algũa dulta, dizemos que en qualquer tẽque o demãdado aja poder de mostrar a cousa que lle de[m]anda en juizo, que o deve fazer. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 E quando el julgador quisesse [da]r o juizo e lle fezesse mandamento que lla mostrasse ou [l]la entregasse ou outro, e acaescesse que o nõ podesse [fa]zer por que la cousa fosse perdida ou seendo cousa viva [f]osse fugida ou morta, entonçe, se o demandado [ten] aquella cousa a bueneffe e depoys perdeo a tenenza [de]lla por algũna dellas rrazões sobreditas, nõ e teu[do] de a mostrar nẽ peytar nẽuna cousa sobre esta rra[zõ]. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 Pero se el demãda[do] a quẽ el juiz [de]mãda que mostre la cousa se for tẽ[edo]r della e seendo rrevel nõ la quiser mostrar, pode [o] juiz mandar al meyrĩno e aa justiza da terra ou [do] lugar que lla tolla e que a faza paresçer a dereyto en [ju]izo. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Ley .xxi.a Que el demandado que traspõ a cousa que lle demãdã que elle a debe aaduzer por sua custa. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Et se por la vẽtura fosse en outra parte e pidisse o demãdador que la demãda que a adussesse en aquel lugar du fora comezado o preito, por resposta deve entonçe aquel julgador mãdar ao demandado que lla aduga antel en tal maneyra que sse perigro ou dessavẽtura acaescesse en la carreyra tragendoa, que sea sobre el e nõ sobre el demãdador. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Et todo esto que dissemos a lugar quando el demandado contende a bona ffe sobre la cousa que lle demanda por algũa dereytura rrazõ, ou tenna que a en ella nõ lla avendo trasposta enganosamente a outro lugar. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Mays se por la vẽtura la ouvesse enalleada, deveo logo a dizer porque el demandador possa fazer sua demanda sen meoscabo de seu dereyto; ca se desta guysa nõ le fezesse e depoys la quisesse mostrar en que el outro la tovesse ganada por tẽpo, tanto valeria como se a tovesse rrebel nõ la mostrando quando ge la demãdassẽ, assi como dissemos na ley ante desta. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 E podelo fazer se quiser foras ende se o demandado nõ se quisesse aproveytar della ganançia que fezera por tempo daquella cousa, parandosse a rrespõder por ella en juizo bẽ daquela guisa como se estovesse en aquel estado que era quando la comezarõ a demãdar; ca entoçe o julgador deve yr adeante por lo preito e nõ a por que yr contra el demandado por rrazõ que la mostre aa sazõ que aja gaañada por tẽpo. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Mays se por la vẽtura el que demanda que lle mostrẽ la cousa en juizo, la avia perdida por tempo quando a começou a demãdar, nõ es teudo o demãdado de gela mostrar, porque o demãdador nõ a nẽgũ dereyto en ella. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 Que dereyto e se o demandado nõ mostra a cousa movil que lle demandã en juizo. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 Tal poderia seer a demanda que o demandador faria en rrazõ de algũa cousa movil que la mostrassẽ en juizo que seeria mayor la perda que el rreceberia por rrazõ della se nõ paresçesse, que nõ valiira aquello que demãdara. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 Et esto seeria assi como se alguũ demãdasse a outro que lle mostrasse servo que diz el demãdador que era seu porque quer ganar por el algun herdamento [ou outra cousa que era dada a aquel] servo ou mãdada et nõ lo quisesse fazer poys que o julgador llo mandasse; ca se por esta rrazõ porque lle nõ fuy mostrado o servo perde o herdamento ou alguno outro dereyto que poderia gaãnar por el. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 En tal rrazõ como esta ou en outra semellãte dizemos que nõ tam solamente (dizemos que nõ tan solamente) es teudo o demandado de trager ao demãdador quanto aquel servo val, mays aynda todo o daño e meoscabo que jurasse cõ apreçiamento do julgador que recebera porque no lle fora mostrado en juyzo. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Mas se o julgador ouvesse quito por juizo ao demandado porque nõ avia dereyto nẽuno na cousa, o demãdador sempre se pode deffender por ella por rrazõ daquel juizo que nõ e teudo della mostrar nẽ de rrespõder por ella o demãdador nẽ a outro nẽuno que lla demãdasse en seu nome. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Pero muyto sse deve gardar o demandador quando a cousa demãda por sua quer sea movil ou rrayz que se sabe a rrazõ porque ouve o sennorio dela assi como por [compra] por donadio ou por outra maneyra qualquer que aja que lla ponga en sua demanda. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 A segunda [porque] se acaesçesse que o demãdador nõ prove aquella rrazon que pos[so] en la demãda porque diz que era sua, que la pode depoys d[e]mãdar por outra rrazõ, se a ouver et nõ la enbarga[ra] el primeiro juizo que fuy dado contra el sobre aquela cousa mii[s]ma , poys que por outra rrazõ a demanda que nõ a que veer [cõ] la primeyra. [+]
1325 TPc II, 19/ 38 Ley .x[x]vi.a Que pero o demandador nõ poria en sua de[manda] De ligeyro que nõ lle d[.] [+]
1325 TPc II, 19/ 38 Sinaladamẽte deve o demandador demandar e dizer en juizo as cousas que quer dem[andar], assi como dissemos nas leys ante desta. [+]
1325 TPc II, 19/ 38 Et outrossi nõ faz graza de nov [...] al demandado, maguer nõ sea sinalada cada una d[e]llas, poys porque tal demãda pode aver certo entẽdem[en]to para rresponder sobre beẽs de alguũ que devessẽ herda[r] todos o alguna partida foão que lle perteesçe porque es seu herdeyro e dizendo assi nõ a porque nomear cada hũa cousa daquelles beẽs senaladamente; esso miismo seeria se demãdasse conta dos beẽs de alguũ orfão ou outro ome que el demãdado ouvesse teudo en garda ou de conpanna ou de mayordomadigo ou en rrazõ de gaanza ou de perda ou de daños ou de meoscabos que fossẽ feytos en algũa destas cousas sobredictas. [+]
1325 TPc II, 19/ 38 Outrossi dizemos que se alguno quisesse demãdar villa ou castello ou aldea ou outro lugar sinalado, que avonda que diga que demanda aquel lugar dizendo sinaladamente qual cõ todos seus tirmiños e cõ todas... [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Et cõmo prẽdeu ao Jnfante Ganymedes, fillo de el rey de Troya, que andaua a caça. [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo Ector mato al RRey [Metiõ]. cõmo Ector et Ajas Talamõ sse ffallarõ por pariẽtes, andando [ẽ] la pelea . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo llego el mandadero de Achilles a Troya et cõmo cuẽta su mensaje a l(a) RReyba Ecuba . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Mjẽtra el mandadero de Achilles era ydo con el mensaje, Achilles era tan cuytado de amor . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo Deyfebus, andando en la batalla, [enco(n)tro] se cõ [Palomades], et Palomades con el . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 De cõmo sse encontrarõ, andando en la batalla, Paris et Menalao, et tã to ste que se vierõ... . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo Paris se encontro cõ Troylus, andando en la batalla et cõmo justarõ amos . [+]
1350 HT Miniaturas/ 7 Outrosi son aly as montañas a que dizẽ as Dydimas, terra moy abondada de froytas de moytas maneyras, et moy gabada d ' elo et de moytas outras saborosas viandas et de montañas. et he o Mõte Yprion ende estes mõtes son de parte de Frigia et da parte de Traçia, et outrosi o Monte Hemo et a silua RRodarpe, que he terra moy grande et as terras chãas de [moyta] caça et de moytos montes et de moytos outros viços et deleytos por que esta açerqua dos termynos da çibdade de Troya. [+]
1350 HT Miniaturas/ 9 Et por que mandamos ende repetidos dos tenpos que os feytos de aquelas outras estorias conteçerõ, nõ ajam en que nos estoruar en ello. [+]
1350 HT Miniaturas/ 10 Cõmo foy a provaçon de Troya Foy começada a poblaçon de Troya ẽno tempo de Josue, cabdillo de Isrrael, andando começando (o) mũdo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 10 Et achou aquel Infante Ganjmedes, andando a caça et cõmo ya bem apreçebido para o que queria fazer el rrey, et [Ganjmedes] nõ se decatãdo de tal feyto cõmo o que andaua a caça, et tomo o el RRey Tantalo cõmo en rroubo et leuo o et presento o a el RRey Jupiter para moço de sua camara et seu priuado et fazer suas puridades com el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 13 Et Ercoles sabia o et andando ja pleytesia ontre Leomedon et Hercoles que lle desse aqueles caualos, et el que librase sua filla de aquela presa de morte et prouo a el rrey et afirmou seu pleito cõ Ercoles que lle prometia os caualos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 13 Et pero que deziã os [homes] et andauã posfaçãdo que Leomedon ficaua pejuro duas vezes: a primeyra, por lo que negou ao paramẽto et lles nõ dou o que cõ elles posera; a segunda, por esto de Ercoles et de Peleo et Thalamõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 14 De cõmo [Troya] começou de andar en peligros et foy quebrãtada duas vezes Troya começou de andar en peligros en tẽpo deste RRey Leomedõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 15 Cõmo Fixõ et Lepne pasarõ o mar por fugyr a sua madrastra que os mandaua matar Theant, rrey da ysla Lepnos, casou cõ a RReyña Nepne. [+]
1350 HT Miniaturas/ 15 Et foy Frixo ben andante por ello. [+]
1350 HT Miniaturas/ 18 Et aly por donde andaua por lo rreyno fazia moyto plazer a toda sua gente et erã todos moy pagados del. [+]
1350 HT Miniaturas/ 18 Et aynda estonçes nõ andauã naues moy grandes por lo mar senõ moy poucas et en lugares moy alongadas hũas das outras. [+]
1350 HT Miniaturas/ 18 Et depoys começarõ de andar por lo mar adeante et vierõ ao porto de Troya, ca por aly era o camjño. [+]
1350 HT Miniaturas/ 21 Ante começarõ de andar ẽna corte del rrey et segindo o palaçio fasta que librasem cõmo fariã ou cõmo começariã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 21 Et anda çercada de cães, et ladrã ẽno mar de Çeçilia ' Et diz Medea: ' ora ajnda que todo esto seja, et moyto mays, se eu teuer aquel que amo et seuer ẽno rregaço de Jaason, leue me por donde quiser, por mar ou por terra; ca teẽdo a el abraçado, nõ ey nada que temer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 21 Et jurou lle outrosi por suas andanças et por aqueles peligros que ella contou que avia en aquel feyto que todo o cõplise. [+]
1350 HT Miniaturas/ 23 Et elles andarõ, et el arou o cãpo cõ elles. [+]
1350 HT Miniaturas/ 26 Et el rrey mandou apregoar que todos caualgasem moyto apressa Et el rrey ya moy coytado, et nõ daua nẽgũ vagar aos seus, andando toda a noyte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 26 Et quando el rrey ouvo caualgado, yan elles tã longe que os nõ podo acadar d ' essa gran peça, andando quanto mays podia de guisa que foy açerca d ' eles. [+]
1350 HT Miniaturas/ 28 Et esto era a a meanoyte, quando o sono tẽ aquedados os omẽes, et as aves, et as bestias saluajẽes; quando nõ anda serpente, nẽ rroydo, nẽ outra cousa nẽhũa viua. [+]
1350 HT Miniaturas/ 30 Et esconjurou por suas fortes artes et saberes moytos encãtadores que andauã y cõ ella seruỹdoa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 30 Et foy aquela erua d ' aqui [Enjlaco Emlaco?] ouvo et se a comese qual quer por doente que fose, logo seeria saão, et ajnda logo andaria por donde quisese se ll ' a metesem ẽna boca et andaua por lo solo quando et cada que queria et nũqua morria. [+]
1350 HT Miniaturas/ 30 Et Media tirou o pãno de sua cabeça, et espargirõ se lle os cabelos por los onbros et andando aderredor dos altares çercados de aquelas eruas de bõos olores. [+]
1350 HT Miniaturas/ 30 Et andaua cõmo sandia a maneyra de bebeda et de aquelas dõnas que faziã seus sacrifiçios a Baco, segundo era costume. [+]
1350 HT Miniaturas/ 33 Et [depoys] que lles lo prometeu, diso asy: ' Jnfantas, por que a a vosa fiuza et entençõ d ' este feyto et dom seja mayor, et por que creades de todo en todo que esto asy sera, mandade trager o mays vello carneyro que achardes em vosas greys. [+]
1350 HT Miniaturas/ 40 Et começou de andar louçaão, correndo et trebellando et saltando a hũas partes et a outras, braadando et buscando madre que mamase, cõmo se fose nasçido poucos dias avia. quando esto virom as jnfantas, fillas del RRey Pelyas, maravillarõ se de aquel feyto tãto que foy moyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Et despoys que ouverom andado o leyto del rrey todo en rredor, diso Medea a as jnfantas: ' Amygas, agora avedes de fazer d ' esta guisa: chegade vos a voso padre el rrey, et degolade o logo moyto apressa sem nẽhũa tardança. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Et se os allẽos vençiam os seus, coroaua os cõ [guilandas] de rramos et de flores. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Et andando Paris por aquelas [mõtañas] gardando gãados, hũa dõna de bõo lugar et de noble lynagẽ a que deziã Oẽnone oyo dizer em cõmo Paris era fillo del RRey Priamo et da RReyña Ecuba. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Et seendo tã bõo et tã dereytureyro et tã aposto et tã rrazoado et que andaua ẽnos montes tal õme cõmo aquel gardando os gãados, touo o por maravilla et foy veer -lo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Cõmo comerõ cõ el RRey Tãtalo todos os dioses et deesas Cõmo avedes oydo ante d ' esto ẽnas rrazões dos gentiles en tenpo de Jacob, juyz de Jsrrael, andados quareenta et dous ãnos do seu julgado, rreynaua el RRey Tãtalo em Frigia et Frigia teemos que dizẽ por Fisonja, et frigios por fisões. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et foy se por sua terra et enviou seus priuados et seus sacrifiçios por todo o rreyno et por suas viandas buscar por las vezĩdades, et acarretar moy grande abondança de todas aquelas cousas que mester seriã para aquel cõvite, por seer el mays abastado et cõplido que seer podese et enviou por moytas rroupas preçadas para os estrados, et purpuras para cobrir as paredes et o teyto do palaçio et onrrar -lo moyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et outrosi de viandas de quantas maneyras a terra et o mar et o ayre cria. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et ajnda pero diso logo Juno: ' Amyga, dade a mj̃ esta maçãa ' Et as outras, quando aquelo oyron dizer a Juno, bem entẽderon que andaua aly grande cobijça. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Cõmo vierõ as tres deesas a juyzo ante Jupiter, et el cõmo as enviou a Paris Oydas aquelas rrazões que diserõ cada hũa de aquelas deesas por sy, entendeu RRey Jupiter cõmo andaua a discordia entre ellas et mesurou sobre aquel feyto, pero nõ por que y moyto deteuese. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Et este he Paris, hũ pastor que anda cõ os gãados del RRey Abymalchelt ẽnos vales d ' Astra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Et Paris andaua entõ ẽnos montes que deziã de Astra cõ os gãados del RRey Ademalet que gardaua por lo pastor, seu amo, que o criara. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Et de mjña fremosura nõ quero aqui mays rrazõar, ca o que a ollo pareçe nõ a mester outras prouas pero tãto quero dizer y que por la mjña fremosura moytos andarõ penados et andam ajnda et se o mãdases saber, esto poderia eu prouar. et por que sõo eu tã fremosa, me derõ semellança a pauões que am as penas mays fremosas que outras aves. [+]
1350 HT Miniaturas/ 52 Et mostrã me a mj̃ estes dous nomẽes esto, ca o que me dizẽ Palas, sõo deesa de batalla, et corro mõte et caço Et quando d ' alo veño, tã fremosa me paro que nẽgũa d ' elas nõ ygoaria comygo en paresçer ben onde teño que por todas estas cousas, ou por qual quer d ' elas, que deuo eu de aver a maçãa demays tu, Paris, deues valer por armas et por caualaria; et de cõmo sõo eu mẽestra et deesa, que te ey de gardar et ajudar en elo para seer tu ben andante et se quiseres, oje me podes gaañar para senpre. [+]
1350 HT Miniaturas/ 54 Et cõmoquer que el RRey Priamo avia oydo del por outros juyzos que avia dados, oyu de aquela vez moy mays; ca toda a terra falaua de aquel pleito das deesas et [do] juyzo que Paris y dera, [0] tanto que el rrey et seus fillos falarom em aquel feyto. et em pos esto apartou se el RRey Priamo com a [rreyña] Ecuba et falarom anbos em feyto de Paris, et departirom d ' esta gisa sobre ello: rrecontarõ logo o soño que a rreyna soñara, que aquel que ella parise em cõmo por el aviã de seer destroydos elles et Troya et todo o seu rreyno; et em cõmo por esta rrazõ o mãdaram matar et leuar aos montes por tal que se perdese ala et que nũca mays viuese; et outrosy em cõmo foy a criatura deytada, et cõmo foy sua ventura de nõ morrer nẽ peresçer em lugar tam ermo et tam despoblado. et sobre esta rrazom de -partirom et ouverõ grã peça de dia seu consello et seu acordo et diserom que poys que todos de aqueste jnfante falauã et elles meesmos o [aviam] oydo, que aquel pastor que dera aquel juyzo entre aquelas tres deesas que aquel era seu fillo, et que fora achado en aquelas mõtañas tam hermas onde elles ambos o mãdaram deytar por tal que morrese ende, et que nõ seria nada o que soñara a RReyna Ecuba; et agora poys que todos los pouoos dizem que el que he moyto noble et moy grande et moy fremoso et moy ensynado et moy sysudo et de moy bõas [mañas] et moy escolledor et julgador de dereyto,, tanto que bem semellaua fillo de rrey et de liñagẽe de rreys en todos seus actos; et poys que asy era que nõ aviam por que nõ enviar por el et rreçeberlo por fillo, ca a aquelo do soño da [rreyña] a que elles aviã medo moy grande diserom asy que aquel feyto do soño se de suso era ordenado et fondado et estabelesçido de asy seer et de se complir, que nõ era outro señor ẽno mũdo que o podese estraeçer nẽ desviar [senõ] aquel que o estabelesçera. et se desviado ouvese de seer por algũa gisa que aquel jnfante que morrera et nõ viuera mays, que se acomendase(n) a deus et que rreçebese(n) seu fillo; et deus que fezese de lo todo o que quisese. et des que el rrey et a rreyña ouverom este consello et acordo entre sy anbos et dous, librarõ em esta gisa; chamarõ a Ector et a todos los outros seus fillos, et contaron [lles] todas as rrazões que aviã avidas; et diserõ lles que se a elles provese et o nõ tomasen por nojo, que enviarian por seu yrmaão Paris et que o rreçeberiã por fillo. en conçello virõ os jnfantes que aquel avia de herdar et que nõ perdiam y nada, nẽ aos outros nõ lles enpeesçia nem fazia nẽgũ dãno o rreçebemẽto de Paris et todos se acharon en acordo que enviasem por el; et enviarõ logo por seus caualeyros el rrey et a rreyña, et deron lles suas cartas, et mandarõ lles que fosem por el et que o adusesem o pastor Paris, despoys que ouvo dada a sentença da maçãa ontre as tres deesas, segũdo que de suso ja avedes oydo, ficou em garda de seus gãados en çima de aquestes mõtes et vales de Astra, et fazia todas las cousas asy cõmo ante que dese aquela sentença. et acontesçeu em todo esto que dormyndo aly Paris hũa noyte ẽno meesmo lugar onde dera aquel juyzo, et veẽo a el em soños a deessa Venus, et diso lle em cõmo lle avia de acontesçer et de cõmo avia a seer rreçebydo moy çedo por fillo del Rey Pryamus et da Reyna Ecuba, et ajnda mays lle diso et o çertificou que Ector et todos los outros seus yrmaãos o rreçebiam et tomauã por yrmaão. ' Et tu yras ' -diso a deesa Juno -, ' et seeras moy bem rreçebydo. et despoys que fores ẽna graça et ẽna merçede de teu padre et de tua madre et de todos teus yrmaãos, tu me averas mester por vengança da desonrra que fezerom et foy feyta a teus parentes et estonçe te darey eu a ty a dõna que te promety, et esta he a mays fremosa criatura de que tu em todo o mundo oyste falar nem viste com os teus ollos; et quer seja casada quer outra qual quer, atal te darey eu a ty ' et ditas estas palauras, desapa resçeu Venus et foy se et Paris despertou do [sono en] que jazia et foy moyto alegre com el, et rretouo o em seu coraçom, et em [sua] voontade. et despoys de aquesto, [chegarom] os cavalevros del RRey Priamo et da RReyña Ecuba, sua moller, et de Ector et dos outros seus fillos; et el rreçebeu os moy bem et moy ensynadamẽte. et despoys d ' esto falarom elles [con] el et diserõ le o mandado a que [vjnã]: cõmo el RRey Priamo et a [rreyña] Ecuba oyram dizer que [aquel] pastor Paris seu fillo era, aquel que acharã ẽno monte et outrosi oya el que el RRey Priamo que era seu padre et a RReyña Ecuba sua madre et el rrespondeu a aqueles caualeyros que [vjnã] a el con aquel mãdado et diso lles asy: ' RRogo vos agora moyto cõmo vos sodes cavaleyros, fillos d ' algo et avedes dereyto et ben, que uos me desenganedes et me digades a verdade por que vijndes; ca nõ queria eu agora que me leuasedes [en] rrazõ de fillo del rrey, et depoys que ficase escarnjdo et perdese meu lugar que teño, et desi que ouvese de buscar outro por donde viuese et guareçese cavaleyros, eu esto vos rrogo que o nõ queyrades fazer ' et elles estonçe çertificarõ -n o por las cartas que tragiã, et lle mostrarom logo et outrosi por suas palauras et por seu menagẽe, dizendo que asy era. et Paris, poys que foy çerto et firme que asy era cõmo diziam os mãdadeyros, gisou se cõmo se fose cõ elles et enviou logo por seu amo em aquel lugar donde gardaua aqueles gaandos de el RRey Adymalet, a dizer -lle o ffeyto cõmo era et a rrazon cõmo estaua, et que lle enviaua rrogar que viesse logo aly, que moyto lle fazia mester et o pastor veẽo et falarõ anbos em rrazom d ' aquel feyto que lle el rrey et a [rreyña] enviaram dizer; et plouvo moyto d ' elo ao pastor et de quanto lle Paris d ' esto diso. et Paris preguntou moyto aficadamente a seu amo, o pastor, conjurandoo que lle disese cõmo ou [cal] maneyra o achara, cõmo quer que ll ' o avia dito algũas vegadas; et o pastor diso lle a verdade et fezo o çerto d ' elo. et en pos esto acordarõ anbos cõmo fezesem et Paris, pẽsando en seu coraçõ se lle fose menester para aquelo algũa prova ante el rrey et ante a rreyna et seus fyllos, et rrogou ao pastor, seu amo, moy fortemẽte que fose cõ el; et el outorgou ll ' o moy de grado et prouvo lle moyto. et Paris dou estonçe moy bõa conta de seus gãados a seu amo, et de toda las outras cousas que del teuera et ouvera et poserom aly todas las cousas por moy bõo [rrecado] Paris et o pastor, seu amo, que o criara et fezerõ moytos plazeres a aqueles caualeyros que vieram por Paris et dou aly o pastor a Paris, seu criado, moytas vacas et outros moytos gãados que leuasem cõ el, que ouvese que comese et que dese a quen quisese et leyxado aly todo o seu en rrecado,forõ sua carreyra et tragia cõsigo Paris, por onde andaua, hũa dõna moy filla d ' algo que avia nome Oenone; el [leuoa] (consigo) [+]
1350 HT Miniaturas/ 69 Et el entrou logo ẽno mar et cõ el todos los outros rreys, et [poynã] toda sua força en singrar [o mar] alto quanto mays podiã, et andaron tãto en pouco tẽpo fasta que vierõ a a terra que desejauã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et dõnas et moytas donzelas et moytas burzesas moy formosas andauã fugindo [per] las cales asi cõmo mortas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et el RRey Talamõ, que era hũ dos mays onrrados que y andaua, ouvo para si a Ynfanta Ansiona, que foy a mays formosa moller que ẽno mũdo ouvo en aquela sazõ nẽ mays cortes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Desy vyerõ se a suas naves moy ledos quando se partirõ de Troya (et) entrarõ en ellas et andarõ tanto [per] lo mar que aportarõ en Greçia cõ moy gran plazer et cõ grandes alegrias. [+]
1350 HT Miniaturas/ 86 Et pasadas as vodas, gisou el RRey Licomedes moy ben a Achilles de bõa frota, de [homẽs], et de armas, et de viandas: et foy se para a oste de Greçia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 86 Et foy a [Penolope], sua moller; et demãdou lle seu fillo Talemaco et leuo o ao lugar du andaua Vlixas arãdo et poso o moço por onde aviã de pasar os boys por que nõ fezese mal ao moço. estõçe entẽdeu Palomades et os outros que nõ era louco et fezerõ os rreys et os prinçipes que aly erã cõsello, et trouxerõ cõsigo ha a Achilles et a Colcas, o bispo de Troya, forõ moy alegres por toda a çidade. [+]
1350 HT Miniaturas/ 90 Et estaua y hũa das aruores a que deziã plandanos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 90 Et a [pasarina] andaua a de suso, volando et matãdose cõmo madre por fillos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 91 Cõmo Agamenõ et Menalao enviarõ seus mãdadeyros aos rreys de Greçia, et cõmo chegaron a Parta, et forõ ajũtados en Atenas Poys que ouverõ seu consello en cõmo fariã, enviarõ seus mandadeyros a todos los prinçipes de Greçia et sabede que en toda Greçia nõ ouvo rrey nẽ conde nẽ duque nẽ rrico õme nẽ prinçipe que chamado fose que aly nõ [viese] apreçebido et guisado para oste, et [garnjdo] de todas cousas que mester avia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 92 Agora leyxa o conto a falar d ' esto por diujsar as feyturas dos que criarom Troya Beneyto de Santa Marta, que tornou esta estoria em françes et que nõ quiso leyxar nẽgũa cousa de [escripuyr] do que fezerõ os que çerquarõ a Troya et esso meesmo dos que a defendiã, segundo que o el aprendeo por Dayres, quer nos agora mostrar dos que se y [açertarõ] de cada hũ que semellança avia ca Dayres, de que o el aprendeu, andaua os catãdo hũus et outros quando [poyan] suas tregoas de vn mes et ou de mays ou de menos ca el ben sabia dos troyanos quaes erã cõmo aquel que era natural de Troya et viuya entre elles. mays fazia moyto por veer os gregos por achar çertamẽte en todo et cõplir verdadeyra mente sua estoria. [+]
1350 HT Miniaturas/ 105 Et cõmo se virõ, andarõ tanto falando en aquelo de vn et do al que acharõ ontre sy moy grãde amjstança. [+]
1350 HT Miniaturas/ 106 Et mãdou apregoar que todos se apreçebesen cõmo en outro dia ben çedo andasem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 111 Et se por la ventura elles a mj̃ meesmo teuesem preso et en seu poder, ¿que me demandariã mays d ' esto que me agora enviam demãdar? [+]
1350 HT Miniaturas/ 111 Elles [demandam] a myn o que eu deuya a demãdar a elles os gregos me destroyrõ primeyramẽt mjña terra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 111 Et sem falla vos digo que se vos nõ fosedes mesageyros, que uos mandaria matar mays yde vos d ' aqui logo vosa carreyra, ca nõ pode de mj̃ sayr saña mentre vos vyr aqui ' [+]
1350 HT Miniaturas/ 112 Et sabede que moyto adur os podo ende partir, et diso asy: ' Amjgos, se este caualeyro diso o que nõ deuya et nõ falou cortesia cõ [myngoa] de siso, nõ he bem de ll ' o vos demandar nẽ comear nẽ toruar voso entendemẽnto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et anbos aquestes rreys trouxerõ y seteçẽtos caualeyros de moy bõos caualos, et andauã moy bem armados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 120 Et por esta rrazõ foy seu deteemẽto que nõ chegara a Atenas quando os outros mays tãto que fora saão, que se coytara de andar o mays que podera. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 De cõmo as outras çem naves tomarom porto tomaron porto Despoys que estas çinque naves forõ espedaçadas cõmo vos ey dito, fõro vençidos en tal maneyra que nõ aviã ja defensom ca mays de seteçẽtos caualeyros dos bõos que en ellas andauã erã ja mortos mays logo as outras cinque naues chegarõ, suas velas tẽdidas, armadas para tomar porto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et os troyanos fezerõ estonçe hũa esporoada de que os gregos rreçeberõ grã perda que rreçeberõ tãtos colpes [que os] nõ podiã ja sofrer em [nẽgua] maneyra, nem ousauã outrosi tornar as costas em pus o mar que duldauã que nõ achariã lugar a qual parte voluesẽ et andauã ja a moy grãde peoria. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et fezo tãto aquel dia que era maravilla et que gaañou para sy grã prez mays el RRey Filomenjs, que viera d ' alẽmar a ajudar aos troyanos, andaua de caualo; et el RRey Vlixas estaua de pee et tyña en sua maão hũa azcũa moy aguda et leyxou se correr a el, et acoytaua o moy fortemente que lle nõ daua vagar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 127 Et andaua sobre hũ caualo grãde d ' España que era moy bõo et nobre. [+]
1350 HT Miniaturas/ 128 Cõmo os gregos armarõ suas tendas, et do que lles acaesçeu aquela noyte Non me quero eu aqui deteer por cõtar as feyturas das tendas que ouverõ Achilles et [Menalão] et Vlixas nẽ os outros rreys que y andauã, ca esto seeria moy grã maravilla de cõtar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 De cõmo fezerom os troyanos despoys que o dia veẽo Despoys que a mañãa foy clara, os gregos andauã cõ grã soño, et aviã grã sabor de folgar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et sabede que en todo o muro que nõ ouvo y torre nẽ cubete nẽ arqueta onde algũ õme podese estar lidando en que nõ esteuese syna ou pendõ de feuera cõ blandas d ' ouro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et este [Ceçinalor] ya moy bem armado et tragia hum escudo cõ hũa [banda] de azur. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et andauã moy bẽ armados a custume de sua terra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et tragia em -çima torres pequenas en que andauã [caualeyros] armados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et Pytagoras era moy bõo caualeyro et moy ardido, et tragia hũ escudo de argẽte et de vermello cõ bandas ao traues. [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 Et os escudos erã dourados, et rresplandeçiã asi cõmo (o) sol outrosi todas las dõnas et donzelas et burzesas que avia ẽna villa andauã todas [per] los andameos, et todas as fillas del rrey et Elena cõ ellas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 A XIIIJa az giou el RRey Ypus, que era fillo de Mabõ, et leuou consigo todos los de terra de Esmenojos que tragiã todos arcos et seetas, et andauã ben encaualgados ẽna XVa az foy Brixas, et leuou cõsigo todos los de Artavia et esta az foy moy fremosa et moy forte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 Et estes todos que y andauã que [senores] nõ aviã, todos se acolliã a el Et por esta rrazõ tragia mays gente que todos los outros. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et aly erã tres azes dos gregos que estauã ajũtadas, en que andauã moytos et bõos cavaleyros taes que os troyanos rreçebiã d ' eles pouco plazer (et dos) de Troya nõ [estaua] mays de hũa az aly. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et el RRey Tençor andaua en aquela (batalla) sobre hũ caualo que era o mays grãde et mellor de quantos aly andauã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 146 Et Deyfebus, andando ẽna presa, poso [systo] do arco a el RRey Teuçer et dou lle cõ hũa seeta et chago o moy mal, pero nõ mortalmẽt ca nõ lle durou mays de hũ mes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et hũ moy bõo caualeyro que andaua y, a que deziã Ludel, tirou lle de hũ arco que tragia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et caualgou en Galetea, o seu caualo bõo et leuaua hũ escudo en que andauã pintados dous leones vermellos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et todas las donas de Troya estauã por las torres et por [los?] andameos dos muros espauoradas et coytadas fortemẽt. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et os rramos del [desçẽdiã] sobre lo caualo en que el andaua que era moy corredor et foy ferir a Ector moy de coraçom, et yan cõ el dous mjll caualeyros ou mays; et deu lle por medio do escudo [atã] grãde ferida que ll ' o fendeu de çima ata fondo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et nõ a õme que vise a mortaldade de anbas las partes que nõ tomase pauor et grã pesar mays aly chegou Ector moy orguloso cõ sua espada preçada et peligrosa et [começo] de cortar pernas et braços et espinaços et pees et maãos et cabeças et costados ¿que uos direy? en pouca de ora matou cõ sua mão duzentos caualeyros por [aquela] batalla andaua vn rrey a que deziã Santipus, et era moy bõo caualeyro et moy ardido. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et andaua toda via buscando a Ector mays en esto fazia sandeçe. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 vay enfingindo et alabando que andaua d ' ela namorado . Et dille que eu lle envio rrogar que nõ tome nojo nẽ saña d ' aquesto que ' lle envio dizer, ca ben çerta seja que ella he meu ben et meu amor ' Et estonçe o donzel tomou o caualo et foy se quanto podo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et diso lle asi: ' meu señor vos envia este caualo que tomou a [Troylos] ẽna batalla por que andaua se de uos alabando. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et mãdou vos dizer por mj̃ que el he voso vasalo et voso caualeyro todo enteyramente, et por vos anda en coyta et en afã ' A donzela tomou estonçe o cavalo, et diso asy ao donzel: ' vay et dy a teu señor que se me el quer bẽ, asy cõmo diz, que m ' o demostra moy mal ca nõ deuya de fazer mal a troyanos, ante deuya amar aqueles que fosen de nosa terra et de nosa parte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Aly veriades quebrar moytos arções et moytos caualos andar sẽ señor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et foy o cãpo tã cheo dos mortos que as dõnas et as donzelas que estauã ẽnas torres et enos andameos bem podiã veer quanto se fazia pero Polydamas ontre todos foy moy bõo et forte aly, et sofreu moyto traballo aquela vez. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et andando encõtrou se cõ Diomedes et ouveron ontre ambos hũa justa moy forte et moy denodada et danosa ca tã toste que se virõ, forõ se ferir. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et algũas estauã ẽnos andameos que nõ desamauã a Polidamas; et aviã grã plazer, et o mostrauã cõ o dedo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et andaua tã brauo et tã sañudo en esta batalla cõmo (vn) leon. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et todos los mataua quantos pasauã por cabo del ¿que uos direy? poucos estauã y por onde el estaua mays a as vezes acaesçe que o grãde orgullo a de abayxar quando a ventura quer, cõmo agora oyredes Troylus, que andaua moy loução et moy ledo ẽno cãpo ẽno caualo de Diomedes, que era tã bõo que nũca foy quẽ mellor vyse. [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 [Et por aquel se afeytauã as dõnas et as donzelas quando aviã de sayr a cõçello et por aquelo entendiã se se cobriã ben ou se se tragiã aposto en suas grilanda.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 [Et andaos seys ou sete vezes ẽno.] dia sobre hũa touca de ouro que poyña ante sy quando se [asentaua]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 Et andando pelejando hũus cõ outros. [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 As arcabatidas son moy astrosa gente, ca andan abayxados cõmo [bestas]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 198 Et Diomedes asy fazia enpero nõ era bõo syso, ca moyto agiña podera seer de se contẽtar ella do que lle el disera et de fazer o que lle demandaua [+]
1350 HT Miniaturas/ 276 Et dauã lles sepultura segundo seu costume et sua ley et andarõ collẽdo o corpo del RRey Menõ, que jazia espedaçado en peças. [+]
1350 HT Miniaturas/ 278 Et ensinou lle cõmo disese et o mandadeyro sayo se da çidade [0] tal ora que era ja tarde quando ala chegou. [+]
1350 HT Miniaturas/ 279 Cõmo se o mandadeyro tornou a çidade O mãdadeyro torno se para a çidade, et foy se logo para a rreyna. [+]
1350 HT Miniaturas/ 279 Cõmo a rreyna diso a Paris o mandado que rreçebera Ecuba foy moy leda. [+]
1350 HT Miniaturas/ 281 Et se elles andarã armados, troyanos cometerã este pleito por seu mal, ca nũca d ' eles escapara õme viuo mays [elles] erã ja moy mal chagados et tãto sangre lles sayra que erã moy flacos et desmayados fortemẽt Et nõ era maravilla que ja sentyã a morte mays pero vendiã se moy caros ca elles fezerõ de sy castelo, et dauã lles grã batalla mays nõ lles fazia prol ca nõ foy y tal que lles nõ dese ferida por que andauã desarmados ca ja lles falesçiã os corações, et desfaleçiã da força. [+]
1350 HT Miniaturas/ 281 Et elles serã agora bem vengados, ca uos andauades morto por nos matar et astragar mays eu vos prometo que m ' o pagaredes agora ca en toda guissa uos cõven de morrer aqui. [+]
1350 HT Miniaturas/ 283 Et andauã todos chorãdo et braadando a grandes vozes mays el RRey Agamenõ os fezo tornar moy adur, dizendo -lles que el enviaria logo pedir -lo a RRey Priamo [+]
1350 HT Miniaturas/ 283 Cõmo Agamenõ enviou [pedir] o corpo de Achilles Sabede que era voõtade de Paris de deytar o corpo de Achilles a caes et a buyteres et a coruos, por tal que nõ ouvese sepultura ca sobejamẽte lle queria mal et nõ fazia sen rrazõ et os de Troya vierõ veer cõmo jazia despedaçado et faziã sobr el tam grãde alegria et plazer que o nõ poderiã contar ca coydauã que poys el era morto, que os gregos por nẽgũa maneyra ja lles nõ podiã enpeeçer Et todos andauã [tã] ledos que mays nõ podia seer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 286 Cõmo os gregos ouverõ rresposta dos dioses que enviasen por Pirrus Pasado o terçer dia, todos los mays sesudos et de mellor entẽdemẽto et aqueles mellores dos gregos se acordarõ que fosem demandar rresposta dos dioses. [+]
1350 HT Miniaturas/ 286 Et Ajas Talamõ ouvo d ' elo moy grã plazer, et diso asi: ' Agora vay bem, señores mays hũa cousa loaria que me semella bõo consello, se a vos aprouger, que logo sen mays tardar enviasedes mandadeyros a vn rrey de España a que dizem Licomedes ca el cria aquel donzel. [+]
1350 HT Miniaturas/ 286 Et andando asi, encontrou se cõ Paris et des que toparõ de cõ -sũu, el RRey Ajas lle falou primeyro, et diso lle asi: ' don Paris, vos me tirastes de longe et chagastes me de morte mays ja estades açerca de mj̃. [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 [Mays os da çidade seguros estauã em sua villa, porque ẽnos muros estauã as torres et os cubetes moyto altos et moy espessos et os portaes erã fortes et as entradas avesas et as seeteyras moytas et as arquetas moytas et de moytas guisas por çima dos andameos.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Andarõ em esta demãda [triij̃ta] et dous ãnos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Et depoys que todo o mũdo ouverõ çercado et andado, escripuyrõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Desy poserõ quareẽta ser(r)as prinçipaes, pero bem diserõ que outros mõtes et serras avya y, mays que nõ eram prinçipaes depoys d ' esto diserõ que acharã seseenta prouynçias et nõ mays pero que longo tẽpo as andarã buscando. [+]
1350 HT Miniaturas/ 292 Et he outrosy despoblada por que a caẽtura he aly tam grande et tam sobeja por lo sol, que esta moyto achegado, que õme do mũdo nõ pode y morar et aly andam moytas besteas feras et moy espantosas et moy estrayas et outrosi moytas serpẽtes et outras moytas anymalias moy pauorosas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Et andauã em el trezentos cascauees de ouro fino que desçendiã fasta os pees do caualo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Et despoys chegou hũa donzella que lle trouxo hũa lança en que andaua hũ pendõ moy fremoso desi fezo a rreyña armar moy bem suas donzelas que tragia et subyr en seus caualos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Et sabede que ellas eram mays de mjll Et nõ andaua y nẽ avia tal que nõ andase bem armada o corpo et o cauallo de todas armas, em tal maneyra que lles nõ mjngoaua nada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Et despoys que caualgarom, foron se a mays andar contra as portas da villa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 338 Et el, quando oyo o mandado, foy moy ledo et ouvo moy grã plazer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Aqui leyxa o conto falar de Antenor por contar cõmo avẽo aos gregos Outrosi agora oyredes os peligros que os gregos pasarõ sobre mar, [et quaes chegarõ a porto et quaes forõ perdidos] et quaes forõ rreçebidos en seus rreynos, et quaes forõ deserdados, et quaes forõ roubados ou presos ou mortos, ou quaes forõ bem andantes ou mal todo esto contarey segũdo que o Dites leyxou en escripto ca ẽno mũdo nõ vyue õme que osmar podese as coytas que pasarõ [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Et aviã tã bõo tẽpo et o vento tã bõo et tã dereyto que mellor nõ podiã Et tãto andarõ que chegarõ ao mar Engẽno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Et cõ o grã medo que aviã da morte, tomarõ os grãdes averes que aviã et leuauã et lançarõ os ao mar por que as naves [andasen] mays ligeyras et sabede que pouco lles ficou ende. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Mays depois que o dia foy claro et se poderõ leuãtar, começarõse, de andar buscando perla rribeyra et maldizẽdo moyto a ventura que ouverã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et acharom a seu señor Pyrrus moy malandante ẽna area, moy jnchado et tã teso que adur lles podo falar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et nõ sabiã contra qual parte fosem nem onde podesem baratar vianda para hũ dia soo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et andarõ tanto ata que chegarõ ao mõte onde acharã o aver ẽno algube desi diso asy dõ Vlixas: ' don Palomades, [entrade vos] em fondo do algube. [+]
1350 HT Miniaturas/ 343 Et elles [vinã] moy coytados da tormẽta en que andauã ben avia tres dias. [+]
1350 HT Miniaturas/ 345 Et en aquela sazõ que yam para ala, chegarõ ao rreyno de Messa et quiserõ yr tomar viandas mays el rrey lle lo defendeu moy ben quanto el mays podo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 349 Et tãto andarõ por ende sobr esto, fasta que se ajuntarõ em Etenas todos los prinçepes et os [senores] de Greçia por catar este feyto que deuyam julgar sobre aquelo que oystes que fezera. [+]
1350 HT Miniaturas/ 349 Et que mãdariã sobr este feyto cõmo se saluase d ' elo et se o cõ rrazõ et dereyto fezera, que nõ perdera por ende o rreyno nẽ myngoaria en sua fazẽda, cõmo quer que as gentes andauã dizendo o que lles ende semellase ca nõ seria ben tal cousa cõmo esta leyxar asi passar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 350 Et tragia doze naues que alugara a mercadores por mjll marauidis, segundo que Dites conta ca toda las suas se perderõ et o grãde aver que tragiã outrosy nõ lle ficou nada nẽ (hũ) dineyro, ca todo [llo] tomarõ et andaua tã coytado que mays nõ poderia et nõ fazia sen rrazõ Ca el achou parentes de Ajas Talamõ ẽno camjño, et foy rroubado d ' eles et preso et nõ lle leyxarõ nada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 350 Et quen vos agora cõtase por qual arte et cõmo escapou, bem diredes que fora maravilla ca aly mostrou bem se avia en el algũ consello ou [algua] suteleza quando Ydomenes, rrey de Cleta, veu que Vlixas asy andaua desbaratado et [proue], et que se partira de Troya cõ grãde rriqueza que sobeja era, pregũtou lle que fora aquelo, et se lle prouvese que ll ' o disese por que de tãta rrequeza et de tã grãde alteza tornara [a tã] grã [proueza]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 350 Et que tãto andara [per] lo mar fasta que chegara a [Locofeguis?] et outrosy que nõ achara y quen lle disese nẽ fezese cõ que lle pesase et quando se ende parteu, que viera hũ vento cõtrario et que se tornara o mar moy brauo et moy escuro, et (vecẽo lles) [tã] grã tormẽta que os lançara em Çeçilia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 354 Et toyue me por goarido et por bem aventurado et ben andante quando de seu poder foy saydo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 356 Et elles nõ dauã por ello nada et preçauã pouco sua saña nẽ sua ameaça mays todos cada dia andauã ante ella, bufurdando et lançãdo a tablados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 362 Et eu senpre uos amarey et serey leda cõ uosco ' - ' et fazede vij̃r a el RRey Peleus ' - et diso Pyrro - , ' saberey sua voõtade et farey cõmo el mandar ' quando a rreyña esto oyu, prougo lle moyto et enviou logo por el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 363 Et fezerõ seus sacrifiçios aos dioses moy ben et moy rricamẽte, rrogandolles que lle desen verdadeyro perdon em guisa que a sua alma ouvese [bendiçõ] et nõ andase en pena desi entrarõ ẽno mar, et tãto andarõ fasta que chegarõ a sua terra a que deziã Paliotĩ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 366 Et por Anchises, fillo de [Neuculamus], [foron] os que vierõ de Troya moy onrrados et moy bẽ andantes, ca el fezo a seu yrmão Leodomatã alçar por rrey et rreynar ante que a si ca voõtade foy dos dioses que asi se fezese ¿para que uos farey longa rrazõ? nõ a õme que uos contar podese a bõdade destes anbos et nõ vos deuedes maravillar, ca os [omes] de bõo [lyñagẽ] asy fazẽ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 368 Et en derredor, andameos et arcas por que o lugar podese seer mellor defendido. [+]
1350 HT Miniaturas/ 369 Et (começou de andar moy grandes jorna)das. [+]
1350 HT Miniaturas/ 369 Et se -quer ben veedes que eu que nõ trago armada nẽgũa et solamẽte ey grã pesar por que me asi vedades a entrada ca ben ha dous meses que nũca quedey de dia nẽ de noyte andando por chegar aqui para o veer, ca nũca ja -mays o vy. [+]
1350 HT Miniaturas/ 369 (Et se el ouuera em quen se esforçase, el os fezera malandantes.) [+]
1350 LT [1]/ 47 Depoys que sse Lançarote partii de casa de seu ospede, nõ andou muyto que achou dous caualeyros andantes que tragiã senllos escudeyros; et anbo los caualeiros erã de casa de Rrey Artur et conpaneyros da Tauola Rredonda, et o hũu auya nume Brandeliz et o outro Keya Destrauz, et erã anbos bóós caualeyros et ardidos. [+]
1350 LT [1]/ 47 Et tanto que sse chegarõ saluarõsse: -"Ssenor -disserõ eles - ¿quen sodes? -"Eu sõõ -disso el - hũu caualeyro andante -"¿Et sodes -disserõ eles - de casa de Rrey Artur? -"Seño[r]es -disso el - nõ uos pes, ca nõ uo lo direy agora. [+]
1350 LT [1]/ 49 Entõ sse fillarõ a andar et forõ falando de muytas auẽturas; et eles lle pregũtarõ: -"Sseñor, ¿conoçedes uos algũus caualeyros de casa de Rrey Artur? -"Ssi, disso ele. -"¿Et conoçedes uos -disserõ eles - Dom Lançarote do Lago? -"Ssi, disso ele, aquele conosco eu bem. -"¡Ay, por Deus!, disso Keya Destrauz, poys uos Dom Lançarote conoçedes tãto, me dizede, se uos prouguer, sse o uistes em esta terra, ca nos disso hũu caualleyro, nõ ha aynda IIIIo dias, que o viu y.-"¿Et quen foy esse caualeyro?, disso Lãçarote. [+]
1350 LT [1]/ 49 Et Queya, quando uiu o caualeyro ficar, que todó ó dia andara deante, et viu o outro caualeyro armado que a ponte guardaua, teue que o seu cõpañeyro ficaua cõ pauor do caualeyro da ponte et teuello por mal et por couardia, et nõ sse pode theẽr que o nõ dissesse a Brãdelis, et disso a Brãdelis: -"¿Nõ metedes em este caualeyro mẽtes que nosco uay? -"¿Et que he? -disso ele. -"Todo o dia, disso Queya, andou oge cõnosco, et ora, tãto que uiu o caualeyro que a ponte guardaua, uay ficãdo detras por nos meter deãte et que lle paguemos esta portagẽ. -"Verdade dizedes, [disso] Dom Brandeliz, et bẽ metedes y mẽtes, mays nõ uos ynchal, ca nos anbos, se Deus quiser, liuraremos a ponte. [+]
1350 LT [1]/ 52 T[anto que] eles chegarõ aa ponte o caualeyro que os nõ quis leixar yr quites deu uozes: -"S[eñores] caualeyros andantes allur yde... ca nõ passaredes por aqui, ca uos nõ leixarey eu por aqui pa[ssar] sse ante nõ pagardes o passo, et esta he a paga, de justardes cõmigo, et d ' outra guisa nõ podedes yr quites. -"Nẽ eu nom quero yr quite, disso Queya, et poys uos a justa queredes, auela edes. [+]
1350 LT [1]/ 62 Entõ entrou hũu caualleyro uello, que era seu parẽte, et dissolle: -"Armadeuos toste, ca o conbater uos conuẽ, ca dos uossos VI caualeyros que auyã a guardar o camĩo som ende os IIIIo mortos, et os outros dous son taes parados que tarde auerã sabor de fillar armas. -"¿Et com̃o e esso?, disse o senor do castelo. -"¡ Par Deus !, disso el, aly fora esta hũu caualeyro andante que el sóó em seu cabo fes esto, mays pero tãto sofreu d ' afam et de traballo que nõ poderia ia ora durar contra uos. [+]
1350 SP 26/ 129 los meter en costas e en missoes, e para les fazer perder sus lauores, o algunas otras cosas que farian de su pro, porque se conpogan con ellos, e les pechen algo; o porque los embargen (de) algun camino, (que sabian que auian de façer.) E algunos y ha, que fazen deshonrra a otros en peor manera (que esta), demandandolos (en juyzio) maliciosamente por sus sieruos, sabiendo ciertamente, que non han derecho ninguno en ellos, desfamando a ellos, e a sus fijos. [+]
1350 SP 26/ 129 E otros y ha, que facen mayor tuerto con atreuimiento en vila ou en outro lugar. dizemus que deue el Rey auer as duas partes e a çibda ou a vila ou o castelo toman a terçeira (parte) para fazer os muros e as torres das cerqas dos lugares hu o tomaren. e para as outras cousas (para) que as ouueren mester que seja(n) en prol de todo comunalmente. pero as outras portages que antiguamente custumaron os Reys a tomar para si en alguos lugares eles as deuen auer enteyramente. outrosi dizemus que estas portages e os outros dereitos e Rendas del Rey meterlos en costas e en missoes e por lles fazer perder seus...e alguas outras cousas que farian de sua prol...que se conponan con eles e lles peiten algo ou por...enbargo alguo camio que saben que an de fazer. e alguos y ha que fazen desonrra a outros en peor maneira demandandoos maliçiosamente por seus seruos sabendo çertatamente que non an dereito nehuu en eles defamandoos a eles e a seus fillos. [+]
1350 SP 26/ 129 E outros y ha que fazen mayor torto con atreuemento prendendoo prendiendo sin mandamiento del Judgador algunos omes, que son forros, sabiendo que non han derecho en ellos. [+]
1350 SP 26/ 129 E por ende mandamos, que qualquier que fiziere tuerto, o deshonrra, en alguna destas maneras sobredichas, o (en) otras semejantes, que sea tenudo de fazer emienda de ello, a bien vista del Judgador (del lugar.) LEY VIII --Quien puede fazer deshonra. Deshonrra, o tuerto, puede fazer a otro, todo ome, o muger (que ouiere) de diez años e medio arriba; porque tuuieron por bien los Sabios antiguos, que deste tiempo (en) adelante (puede) auer cada vno entendimiento, para entender, si faze deshonrra a otro; (fueras ende,) si aquel que (la) fiziesse, fuesse loco, o desmemoriado; ca estonce non sera tenudo de fazer emienda de ninguna cosa que fiziesse, o dixesse, porque no entiende lo que faze, mientras esta en locura. [+]
1350 SP 26/ 129 Pero los parientes mas cercanos que ouieren estos atales, e los que (los) ouiessen en guarda, (deuenlos fazer), guardar, de manera, que non puedan fazer tuerto, nin deshonrra a otro; assi como en muchas leyes deste libro diximos que (lo) deuen (guardar e) fazer; e si (assi) non lo fizieren, bien se podria (demandar a ellos el sen mandado do julgador (a) alguos homes que son forros sabendo que non an dereito (nehuu) en eles.) [+]
1350 SP 26/ 129 (E por ende mandamos que cualquier que fezesse torto ou desonrra (a outro) en algua destas maneiras sobreõditas ou (de) outras semellantes (delas) que seja teudo de fazer emenda delo a ben vista do julgador.) [+]
1350 SP 26/ 129 (LEY OYTAUIA quen pode fazer desonrra. Desonrra ou torto pode fazer a outro todo home ou moller de des anos e medio aRiba porque ouueron por ben os sabeos antiquos que deste tenpo adeante (deue) auer cada huu entendemento para entender se faz desonrra a outro (ou non). (saluo ende) se aquel que o fesese fosse louco ou desmemoriado ..............seria tiudo de facer emenda de nehua cousa que disese ou fecese porque non entende o que faz mentra esta... ..............loucura. pero os parentes mais.... ......que ouuesen estes ataes ou os que ouuesen en garda (deuianos) gardar de maneira que non posan facer torto nen desonrra a outro. asi como en moytas lees deste liuro disemos que o deuen facer e se non o fecesen ben se poderia (facer emenda deles do torto tuerto que aquestos atales fizieren.) LEY IX. --(Contra quien puede ser fecha deshonrra, e quien puede demandar emienda della, e ante quien.) Tuerto, o deshonrra puede ser fecha a todo ome, o muger, de cualquier edad que sea, maguer fuesse loco, o desmemoriado. ) [+]
1350 SP 26/ 129 ( Pero los que (lo) tuuiessen en guarda, pueden demandar emienda del tuerto que les fue (fecho). ) [+]
1350 SP 26/ 129 ( Otrosi dezimos, que el padre puede demandar emienda por la deshonrra que fiziessen a su fijo, e el abuelo, e el visabuelo, por su nieto, o por su visnieto, e por aquellos que estuuieren en su poder; e el marido por su muger; e el suegro por su nuera, e el señor por su sieruo. ) [+]
1350 SP 26/ 129 ( Que si el sieruo, o (la) sierua, fueren deshonrrados de malas feridas, o yoguieren con la sierua, o les dixeren denuestos que taugan a su señor, estonce (pueden) demandar emienda por ellos. ) [+]
1350 SP 26/ 129 ( Mas si les diessen otra ferida (pequeña,) assi como pescoçada, o empellada; o si les dixessen denuesto(s), que tauxesse(n) a ellos, e non a (su) señor; estonce, non podria el señor demandar emienda por to que estes ataes ouuesen feyto). [+]
1350 SP 26/ 129 LEY IX (quen pode facer desonrra e quen pode demandar emenda dela). [+]
1350 SP 26/ 129 Torto ou desonrra pode seer feita a todo home ou moller de qualquer ydade que seja pero..louco ou desmemoriado...os que os teuesen en garda poden demandar emenda do torto que lles foy (posto). [+]
1350 SP 26/ 129 Eso meesmo poden facer os gardadores en nome dos orfoos que teuesen en garda. outroõsi dicemos que o padre pode demandar emenda porla desonrra que facen a seu fillo e o auoo ou o bisauoo por seu neto ou por seu bisneto. [+]
1350 SP 26/ 129 Enton (pode o senor) demandar emenda por eles. mais selles deren outra ferida asi como pescoçada ou enpuxada (pequena) ou se lles disese deosto que tangesse aeles e non au senor. [+]
1350 SP 26/ 129 Enton non poderia o senor demandar emenda por eles. e pode seer demandada ellos. [+]
1350 SP 26/ 129 E puede ser demandada emienda de las deshonrras, e de los tuertos que ome recibe, en el lugar do fuere fecha, delante del Judgador que ha poder(io) de apremiar el demandado, assi como diximos en el titulo de las Acusaciones. [+]
1350 SP 26/ 129 LEY X. --Como el señor puede demandar emienda de la deshonrra que fiziessen a su vassallo en desprecio del. [+]
1350 SP 26/ 129 Aviendo algun home sus vassallos, (o) otros homes libres que huuiessen con el; si estos reciuiessen tuerto, o deshonrra, pueden ellos demandar emienda á los que los deshonrraron, e su señor non podria ende fazer demanda; (fueras) ende, quando el tuerto, o el (mal), que tales omes recibiessen, les fuesse fech(o) señaladamente, por deshonrra, o (menos)preciamento del señor. [+]
1350 SP 26/ 129 Otrosi dezimos, que si tuerto, o deshonrra fuesse fecha a algun Religioso, o Frayle de Orden, en qualquier manera que sea fecha, que su Mayoral puede demandar emienda por el. [+]
1350 SP 26/ 129 E deuen fazer esta (emienda,) tambien (los) fazedores de la deshonrra, o del tuerto, como aquello que (gelo mandaron,) o les (dieron) esfuerço, o consejo, o ayuda, para facerla, en qualquier manera que sea. [+]
1350 SP 26/ 129 Ca guisada mandada emenda das desonrras e dos tortos que home Reçebe eno lugar hu for feita (ou) ante o julgador que ha poder de apremar o demandado asi como disemos eno T o das acusaçoes. LEY - X como o señor pode demandar emenda da desonrra que facesen a seu vasalon en despreçamento del Avendo alguo home seus vasallos outros liures que viuesen con el se estes rreçebesen torto ou desonrra poden eles demandar emenda. aos que os desonrraron eseu señor non poderia ende facer demanda (saluo) ende quando o torto ou a (desonrra) que taes homes rreçebesen lles fore feit(a sinaladamente por desonrra ou por des)praçamento do señor (e) enton ben......... .............quanto (he) en aquelo que............ ........del. outro si dizemos ...........sonrra fose feita a alguo Religioso ou freire de ordee en qualquer maneyra que seja feita que seu mayoral pode demandar emenda por el. e deuen facer esta (demanda) tanben (aos) fazedores da desonrra ou do torto como aqueles que (llo mandaren fazer) ou lles (deren) esforço ou consello ou ajuda para fazerla en qualquer maneira que seja. ca gisada consahe cosa es, e derecha, que los fazedores del mal, e los consentidores del, que resciban ygual pena. [+]
1350 SP 26/ 129 LEY XI. -(Como pueden demandar los herederos emienda de la deshonrra que recibio aquel de quien heredaron, seyendo enfernos.) Cuytados estan algunos omes, a las vegadas de enfermedad, de que mueren; e yaziendo assi (vienen) otros atreuidamente a sus casas, (e entranles) todo lo que han; o alguna partida dello, sin mandamiento del Rey, o del Judgador del lugar, diciendo (que) son sus debdores; e aquellos contra quien es fecho este tuerto, reciben deshonrra con daño; o los que lo fazen, muestranse per tortizeros, e por desmesurados. [+]
1350 SP 26/ 129 E por ende mandamos que si alguno sin mandamiento del Rey, o del e dereita que os fazedores do mal e os consintidores del que Reçeban ygual pena. [+]
1350 SP 26/ 129 LEY XI(que pena mereçen os que penoran ou entran bees dalguo doõente sen mandado do julgador) Coytados estan(do) alguos homes a as vegadas de enfirmidade de que morren e jazendo asi (viuos) outros atreuudamente (van) a suas casas (a entralles) todo o que an ou algua partida delo sen mandamento del Rey julgador do lugar dizendo son seus deuedores. e aqueles contra quen he feyto este torto Reçeben desonrra con daño ou os que o fazen mostranse por tortiçeiras e por desmesurados. ca pero (en verdade fosse) deuedor doutro e que jouuesse asi dante. con todo eso non deue seer desta maneira penorado nen agrauado por (los que deuer en)...................... ......................... tal rrazon. e por ende mandamos que ne alguo sen mandamento del Rey..... ......................(he que era en uerdade seu deuedor) (perga) por ende Judgador, prendare, o entrare los bienes de alguno, en la manera que sobredicha es, (que si era en verdad su debdor que) pierda por ende el debdo que auia contra el, e peche a sus herederos otro tanto, quanto era aquello que deuia auer, e pierda demas desto la tercia parte de lo que ouiere, (o) sea de la Camara del Rey, e aun finque el (por ende) enfamado para siempre. [+]
1350 SP 26/ 129 LEY XII (como poden demandar os herdeiros emenda da desonrra que Reçeben aquel que herdaron sendo enfermo). [+]




RILG - Recursos Integrados da Lingua Galega
Seminario de Lingüística Informática / Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2018
Deseño e programación web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL