logo usc Corpus Xelmírez - Resultados da consulta

Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval

Resultados da pescuda


Os resultados das buscas efectuadas no Corpus Xelmírez poden ser usados con fins educacionais e de investigación, sempre que se mencione a fonte. Se desexa consultar a referencia e o contexto dun exemplo, calque no símbolo [+] na cela da dereita. Para se referir ao corpus como un todo, cite: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval - http://sli.uvigo.gal/xelmirez/. Se desexa realizar outra pescuda no Corpus Xelmírez, pode calcar aquí.
Está a procurar contextos do uso de can nos textos históricos do Corpus Xelmírez.

Número de contextos atopados: 760

1200 FX III, 5/ 699, col. a Onde agora entendemos de desfazer aquel pecado escumungado que fazen os barones unos con outros, et de tanto deuen seer mays tormentados os que se ensuzan en tal maneira, canto eles pecan mays contra deus et contra camdat. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 [E]ste é o Prologo das Cantigas de Santa Maria, ementando as cousas que á mester eno trobar. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 [E]sta é a primeira cantiga de loor de Santa Maria, ementando os sete goyos que ouve de seu Fillo. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 [E]sta é a segunda cantiga de como Santa Maria pareçeu en Toledo a San[t] ' Aliffonso, e deu -lle hũa alva que trouxe de Parayso, con que disse[sse] missa. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 [E]sta VIa é como Santa Maria resuscitou ao menino que o judeu matara porque cantava «Gaude Virgo Maria». [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .VIII. é como Santa Maria fez en Rocamador deçender hũa candea na viola do jograr que cantava ant ' ela. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A Virgen Santa Maria || todos [a] loar devemos, || cantand ' e con alegria, || qua[n]tos seu ben atendemos. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .LXV[I]. é como Santa Maria fez a un bispo cantar missa e deu -lle vestimenta con que a dissesse, e leixou -lla quando se foi. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.III. é como Santa Maria fez estar o monje treçentos anos ao canto da passaryn[n]a, porque lle pedia que [lle] mostrasse [qual] era o ben que avian os que eran en Parayso. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.XVI. é como Santa Maria fez atender duas candeas na sa egrega en Salamanca, porque o mercador que as y posera llas encomendara. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.LVI. é como Santa Maria fez miragre en Cunnegro por un crerigo que cantava mui ben as sas prosas a ssa loor, e prendérono ereges e tallaron -ll ' a lengua. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Muito á Santa Maria, | Madre de Deus, gran sabor || d ' ajudar - quen lle cantares | ou prosas faz de loor. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.IX. é como el Rey Do[n] Affonso de Castela adoeçeu en Bitouria e ouv ' hũa door tan grande que coidaron que morress ' ende, e poseron -lle de suso o livro das Cantigas de Santa Maria, e foi logo guarido. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XXII. é do capelan que cantava missa no mõesteiro d ' Achelas, que é en Portugal, [e] consomiu ũa aran[n]a, e depois sayu -lle pelo braço. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.LIX. é como Santa Marta fez [a]vĩir na sa egreja d ' Arraz dous jograres que sse querian mal, e deu -lles hũa candea que non pode outre trager senon eles. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Todos con alegria | cantand ' e en bon son, || devemos muit ' a Virgen | loar de coraçon. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta CCLXXVI. é como Santa Maria do Prado, cabo Segobia, guariu un monteiro del Rey dun badalo da canpãa que lle dera na cabeça. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.LXXXIX. é como un ome bõo de religion foi veer a ygreja u jazia o corpo de Sant ' Agostin, e viu y de noite Santa Maria e grandes coros d ' angeos que cantavam ant ' el[a]. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XC.I. é como Santa Maria tirou un escolar de prijon en Touro porque lle fezera hũa cantiga eno carcer jazendo. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Cantand ' e en muitas guisas | dev ' ome a Virgen loar, || ca u ouver mayor coita, | valer -ll -á se a chamar. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CCC.LV. é como Santa Maria de Vila -Sirga livrou un ome da forca que non morreu, por un canto que dera a sa ygreja. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CCC.LVI[I]. é como Santa Maria do Porto mostrou per sa vertude un logar u jaziam muitos cantos lavrados que meteron ena sa ygreja. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CCC.LXIII. é como Santa Maria livrou de prijon un cavaleiro por hũa cantiga que lle fez, que tiinna preso el Con Symon. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A que en nossos cantares | nos chamamos Fror das flores, || maravilloso miragre | fez por ũus caçadores. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 [P]ero cantigas de loor || fiz de muitas maneiras, avendo de loar sabor || a que nos dá carreiras... [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 [M]acar poucos cantares | acabey e con son, || Virgen, dos teus miragres, | [peço -ch ' ora por don]... [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Cantando e con dança || seja por nos loada || a Virgen corõada || que é noss ' asperança. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Prologo das Cantigas das cinco Festas de Santa Maria. [+]
1264 CSMr B/ 102 [Este é o Prologo das Cantigas de Santa Maria, ementando as cousas que á menester eno trobar]. [+]
1264 CSMr B/ 104 [Esta é a primeira cantiga de loor de Santa Maria, || ementando os VII goyos que ouve de seu Fillo.] [+]
1264 CSMr B/ 121 [Esta é como Santa Maria ressucitou ao menỹo que o judeu matara porque cantava "Gaude Virgo Maria".] [+]
1264 CSMr B/ 126 [Esta é como Santa Maria fez en Rocamador decender hũa candea na viola do jograr que cantava ant ' ela.] [+]
1264 CSMr B/ 295 [[C]omo Santa Maria fez a un bispo cantar missa e deu -lle vestimenta con que a disses[s]e, e leixou -lla quando se foi; e começa assi: ] [+]
1264 CSMr B/ 392 [Como Santa Maria feze estar o monge trezentos anos ao canto da passarỹa, porque lle pedia que lle mostrasse qual era o ben que avian os que eran en Paraiso.] [+]
1264 CSMr B/ 433 [[E]sta é como Santa Maria fez acender duas candeas na sa eigreja en Salamanca, porque o mercador que as y posera llas encomendara.] [+]
1264 CSMr B/ 535 [Este miragre fez Santa Maria em Cunnegro por un crerigo que cantava mui ben as sas prosas a ssa loor, e prendérono ereges e tallaron -ll ' a lingua.] [+]
1264 CSMr B/ 604 [Esta cantiga é do mõesteiro de Jherusalem, como lles deu Santa Maria muito trigo en un ano caro e depois muito ouro.] [+]
1264 CSMr B/ 660 [[C]omo el Rey Don Affonso de Castela adoeçeu en Bitoria e ouv ' hũa door tan grande, que coidaron que morresse ende, e poseron -lle de suso o livro das Cantigas de Santa Maria, e foi guarido.] [+]
1264 CSMr B/ 691 [Esta é do capelan que cantava missa no mõesteiro das donas d ' Achelas, que é en Portugal, [e] consomyu hũa aranna, e depois sayu -lle pelo braço.] [+]
1264 CSMr B/ 32 [Como Santa Maria fez avĩir na ssa eigreja d ' Arraz dous jograres que sse querian mal, e deu -lles hũa candea que non pode outre trager senon eles.] [+]
1264 CSMr B/ 73 [Como Santa Maria do Prado, que é cabo Segovia, guariu un monteiro del Rei dũa canpãa que lle caeu de suso.] [+]
1264 CSMr B/ 101 [[C]omo un ome bõo de relijon foy veer a ygreja u jazia o corpo de Sant ' Agostin, e viu y de noite Santa Maria e grandes coros d ' angeos que cantavan ant ' ela.] [+]
1264 CSMr B/ 107 [Como Santa Maria tirou un escolar de prijon en Touro porque lle fezera hũa cantiga eno carcer jazendo.] [+]
1264 CSMr B/ 267 [Esta é como Santa Maria de Vila -Sirga livrou ũu ome da forca, que non morreu, por un canto que dera a sa eigreja.] [+]
1264 CSMr B/ 276 [[C]omo Santa Maria do Porto mostrou per sa vertude un logar u jaziam muitos cantos lavrados, que meteron ena sa ygreja]. [+]
1264 CSMr B/ 286 [[C]omo Santa Maria livrou de prijon un cavaleiro por ũa cantiga que lle fez, que tiinna preso el Con Simon.] [+]
1264 CSMr B/ 380 Prologo das Cantigas das cinco Festas de Santa Maria. [+]
1275 CPb 1/ 6 Onde los que amigos se fazen, ante que bien se conozcan, ligeramente se departe despues la amistad (de) entrellos. [+]
1275 CPb 1/ 6 Et sobre (esto) disso outro sabio que nehua pestilença non pode enpeeçer a omee en este mundo tan fortemente. como o falso amigo con quen omee uiue e departe suas poridades (ançianamente) nonlo conesçendo e fiandosse en el. e porende disso aristotiles que a mester que ante que tome omee amizdade con outro que punne premeyramente se he boo e esta conosçença non pode omee auer se non por huso de longo tempo porque os boos son pocos e os maos muytos. e a amizdade non pode durar senon entre aqueles que an bondade en si. onde (por estas rrazoes) os que amingos se fazen ante que ben sse conoscan. legeyramente sse departe(n) depoys a amizdade entre eles. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 E tal fiadoria e dicta en latim cancio de rato . [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Arçebiſpo ou biſpo ou outro qual quer clerigo que miſa cante non deue ſéér apraceado mentre que dixer miſſa nen ermitan nen monge neuno, que por onra de ſua religion non poden ſayr de ſous lugares en que som; mays prelados et ſous mayores deuem ſeer apraceados et complir dereyto por ellos . [+]
1295 TC 1/ 6 Et el rrey dom Rramiro, poys que ouue vençuda a fazenda, ficou eno canpo. [+]
1295 TC 1/ 8 Et forõ estes os arçebispos: dom Dulçidio, arcebispo de Cantabria; et dom Sueyro, arçebispo d ' Ovedo. [+]
1295 TC 1/ 11 Et acolerõse entõçe a hũa uilla a que diz[iã] Tablada, que era y açerca de Seuilla, alj u agora dizẽ o Canpo da Tablada, para defenderense y, poys que se nõ podiam (a) acoler aas naues. [+]
1295 TC 1/ 17 Andado o primeyro ano do rreynado del rey dõ Ordono, fezo Abderamẽ lousar et est[r]ar de pedra todas [as] cales de Cor doua, et traier per canos de plomo agoa da serra aa villa, de guissa que nacesse preto da misquita mayor et eno alcaçer et en outros logares pela çidade du via que conpria. [+]
1295 TC 1/ 25 Et, quando daquella lide escaparõ, assi fficarõ cansados et quebrãtados et maltreytos, que nũca mays coydarõ aa tornar a suas terras. [+]
1295 TC 1/ 29 Andados dous ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de oytoçẽtos lxxavj ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xxxviijto anos - en este ano sobredito uẽo (vẽo) a desora et sem sospeyta hũa grãde oste de mouros a Leom, et tragiam cõsigo dous cabedees, et diziam a hũu Ymudar et ao outro Arcanaçer. [+]
1295 TC 1/ 39 Et os outros que poderõ escapar desenpararõ o canpo et fugirõ a Sallamãca. [+]
1295 TC 1/ 39 Mays, en cabo, vençeu Bernaldo et gãanou o canpo. [+]
1295 TC 1/ 43 Et dizẽ enos cantares que disso alj Bernaldo a Carllos que era sobrino del rrey Carlos, o Grande, et fillo de dõna Tinbor, sua yrmaa; et que lle disso Carlos que era muy bem et que llj prazia cõ el, et que estaua ena corte hũu fillo dessa dõna Tinbor et que o preguntou el rrey se o querria reçeber por yrmão a Bernaldo. [+]
1295 TC 1/ 47 Et dello trezemo ano ata os XXtiVo do rreynado del rrey don Affonso, nõ achamos nẽhũa cousa que de cõtar seia que a estoria pertẽesca -ca mouros et cristãos cansados fica[ua]n ia lidando et matando en si; demays os mouros que nõ ousauã ya nemhũa cousa cometer ante a forteleza del rrey dom Affonso, o Magno, que era rrey forte et aventurado en batalla et os auja uençudos en muytas lid[e]s et astragos que lle fez en muytos lugares - senõ tãto que, eno xiijo ano, morreu Leom papa, et foy posto en seu logar Bẽeyto, o terçeyro; et forõ cõ el çento et dous apostoligos. [+]
1295 TC 1/ 53 Et enpos isto esse rrey don Affonso, poendo seu coydado en obras de pẽedença sancta, mandou fazer sobrelo corpo de Sanctiago hũa capella de muy fremosa obra, et deulle grandes herdades aa jgleia et fremosoua et o[nr]roua de muytas bõas doonas d ' ourro et de prata et de canpãas et de vistementas de seda et de pedras preciosas. [+]
1295 TC 1/ 55 Loys, quando aquillo ouvyo, ssayo contra el muy esforçadament[e], et ouve cõ elle sua batalla muy grande et muy forte, et vençeu Loys ao enperador et matou muytos delles et ffezo fugir do canpo, mal et desonradamente et correu cõ el. [+]
1295 TC 1/ 96 Et el rrey don Rramiro, cobijcando a uerter do sangue dos mouros, foy apos elles en acalço et çercouos en aquel castello en que se meterã. [+]
1295 TC 1/ 97 Amjgos, muytas soberuas et muytos malles nos am feytos os nauarros nõ lles fazendo nẽ lles buscando nos por que, et nũca aynda teuerõ por bem de uollo enmẽdar, et nũca nos teuemos tẽpo para demãdarllo. [+]
1295 TC 1/ 97 Et poren, se nos elles cometẽ, muyto le daremog grã melloria; mays se virẽ que nos ymos a elles et os cometemos esforçadamente, leyxarnos an o canpo ante que os feyramos. [+]
1295 TC 1/ 99 Et o conde auja grã sabor d ' acharsse cõ el rrey, et andauao buscando; et el rrey elle outrossi. [+]
1295 TC 1/ 99 Mays o conde, com̃o era ome de bõo curaçõ et muy esforçado, dizialles que nõ era mal ferido et que penssasem de lidar et de vençer o canpo, ca morto auja el rey don Sancho. [+]
1295 TC 1/ 99 Et fogirõ logo os nauarros et leyxarõ (logo) o canpo. [+]
1295 TC 1/ 100 Et desque o conde Ffernan Gonçaluez ouve arrancado o canpo, deceu de seu cauallo, et desarmou el per sua mão o conde de Tollosa, allj hu jazia morto, et fezeo [ban]ar. [+]
1295 TC 1/ 105 Et, quando os mouros nos virẽ, vẽçers ' am et leyxarã o canpo a pessar de ssi. [+]
1295 TC 1/ 108 Amigos, os mouros som omes de muytos encantamentos et chamã os diabres cõ seus espirimentos que fazẽ. [+]
1295 TC 1/ 108 Et hũ rrey dos d ' Africa, que era muy ualent[e], andaua buscando o conde para lidar cõ elle hũu por outro. [+]
1295 TC 1/ 111 [Et] com̃o quer [que] elles esteuessem cansados da batalla que ouuerã ia ẽnos outros dias que ia passarã, mays esforçadamente começarõ esta ca nẽhũa das outras. [+]
1295 TC 1/ 111 Os cristãos, quando uirõ a seu senor, com̃o quer que esteuessem cansados et lazera dos, esforçarõ et perderõ o medo, et forõ ferir ẽnas azes dos mouros. [+]
1295 TC 1/ 138 Et estauã ia cansados os hũus et os outros et começarõsse de uençer os castelãos. [+]
1295 TC 1/ 138 Et, pero que uos desemparades [o canpo, eu aqui quero morrer. ] [+]
1295 TC 1/ 145 Demays quiso Deus fazer merçee ao conde Fernan Gonçaluez, que nũca o podessem vençer mouros nẽ cristãos (et) en canpo. [+]
1295 TC 1/ 179 Poys que elles forõ ydos, fezo dõna Lanbra poer hũu escano en meo de seu curral, guisado et cuberto de panos com̃o para morto. [+]
1295 TC 1/ 187 Et, se uos queredes quebrãtar estes agoyros, enviade dizer a uossa madre que cubra de panos vijte escanos, et ponaos en meyo do curral, et choreuos y por mortos. [+]
1295 TC 1/ 191 Et, se per ventura nos acaeçer que aqui cansemos lidando, alcemonos nos aqui a este cabeço que aqui esta, ata que descansemos. [+]
1295 TC 1/ 195 Quando os virõ assy cansados et soos Viara et Galue, ouuerõ delles doo, et forõnos sacar d ' ontre a pressa. [+]
1295 TC 1/ 195 Et das feridas que os jnfantes en elles dauã erã cansados et do matar que en elles fezerõ, ca nõ das feridas que os mouros en elles dessem, nẽ doutro mal que lle fezessem. [+]
1295 TC 1/ 203 Et, por que el sabia ia o que el rey lle queria, vestiosse logo ẽnas sanctas vestimentas, cantou a missa altamente, et conpriu todo seu ofiçio, segũdo llj convijna. [+]
1295 TC 1/ 217 Pero con todo esto tomou as canpaas meores et leuoas cõsigo, por sinal de vençimento que auya feycto, et posoas por lampaas ẽna mesquita de Cordoua, et esteuerõ y lõgo tempo depoys. [+]
1295 TC 1/ 218 Com̃o el rey dõ Bermudo lidou cõ Almãçor en Canatanacor [+]
1295 TC 1/ 218 Et aj[ũ]tarõsse todos en aquel [lugar a] que en arauigo dizẽ Canãtalaçor, et en castelão quer dizer "altura de vuytores" . [+]
1295 TC 1/ 218 Et chegou ali a Canatalaçor. [+]
1295 TC 1/ 218 Et dizia hũa uoz per ara uigo et outra per castelaõ: "en Canantalaçor perdeu Almãçor o atãbor". [+]
1295 TC 1/ 218 Et quer dizer, segũdo dizem os sabedores: "en Canãtalaçor perdeu Almãçor sua alegria et sua loucania et seu brio". [+]
1295 TC 1/ 239 Este conde, [en]tendẽdo o escandalo et o mal que poderia uĩjr depoys por aquello que el rrey mãdaua tomar todo o que os berberis auiã ena çibdad[e], et da outra parte por que era el esquiuo et muy errado contra os moradores do lugar, et sobre esto mayormente aynda por que oyra dizer a hũu mouro que, assi com̃o os de Cordoua matarã et destruyrã aos mouros berberis, que assi sse traballariã de matar, se podessẽ, a el [et a]os cristãos que erã con el, (et) disso al rrey que sse queria yr para sua terra, poys el auja conprido o tempo que posera con el de o seruir. [+]
1295 TC 1/ 277 Et aa terçeyra daquellas tres fillas disseronllj (disseronlle) dona Brãca, et esta foy casada com el rrey Tiobalt de Canpayna; et ouuo en ella hũu fillo a que disserom Tiobalt com̃o o padre. [+]
1295 TC 1/ 277 Enpus esto tornousse el cõ sua cõpanna para sua terra, et mãteue muy bem seu rreyno de Nauarra et o condado de Canpayna. [+]
1295 TC 1/ 281 Et assy ffoy, ca aquel rrey dõ Sancho, quando partiu o rreyno aos fillos, por tal que nõ entrasse ontre elles discordia nẽ sse guisasse aos mouros per y de poderẽ mays ca elles, teue por bẽ de dar a dõ Garçia, que era fillo mayor, o rreyno de Nauarra cõ o cõdado de Cantabria, et a dõ Fernando o de Castella, et a dõ Rramjro, o que ouuera en barregãa, deullj Arangõ, que era com̃o lugar apartado disto al, por amor que nõ ouuesse cõtenda cõ seus yrmãos. [+]
1295 TC 1/ 319 [et] eno quinzẽno finou el rrey de Seuilla et rreynou enpos elle Ihabed Almicanus XXV ãnos. [+]
1295 TC 1/ 329 Et, quando ouue a rreçeber a cõsagraço do papadigo, oyrõ uozes d ' angeos que cantauã et diziã estas parauoas: - [+]
1295 TC 1/ 344 Capitolo com̃o el rrey dõ Fernãdo conquereu terra de Ciltuberia et Canpitenia [+]
1295 TC 1/ 344 Conta a estoria que chegarõ as nouas al rrey com̃o se lle alçarõ estas duas terras: Çiltuberia et Canpentenja. [+]
1295 TC 1/ 365 Et, senor, cras a la madurgada dade cõna signa no canpo; ca elles estam com̃o seguros, por que teem que am vençudo pola bõa andãça que am avida. [+]
1295 TC 1/ 366 Et os leoneses, quando nõ vyrom seu senor, coyda[rõ] que era preso ou morto et derõ tornada buscando seu senor. [+]
1295 TC 1/ 370 Conta a estoria que, estando ambolos rreys en Toledo a muy gram viço, seyrõ da çidade et pasarõ a ponte de Alcantara, et yamse folgar aa orta del rrey por tomarẽ y plazer. [+]
1295 TC 1/ 375 Et querouos agora rogar, com̃o amjgo et bom vasalo, que vaades a Çamora, a mjna yrmaa dõna Orraca, et que lle digades que me de Çamora, por auer ou por canbyo por Medina de Rrio Seco cõ el jnfantalgo ata Valledollit et Tedra, que he boo castello; et que lle farey jura cõ doze omes meus vasalos que nũca seia contra ella. [+]
1295 TC 1/ 377 Et, se cõuosco teuerẽ, nõ lla dedes por auer nẽ por canbyo. [+]
1295 TC 1/ 377 Et envioume dizer que lle dese Çamora por auer ou por canbyo. [+]
1295 TC 1/ 377 Pedimos[uos] por merçee que nõ dedes Camora por auer nẽ por canbyo; ca, quẽ uos çerca en pena, sacaruos querra do chão. [+]
1295 TC 1/ 377 Et rrogouos que me cõselledes contra meu yrmão que me nõ queyra deserdar, ca senõ dizedelle que ante morrey cõnos de Çamora, et elles comigo, que nũca lla eu de por auer nẽ por canbyo. [+]
1295 TC 1/ 388 Et, desque esto ouue dito, demãdou candea et seulle a alma. [+]
1295 TC 1/ 399 Et folgou hũu pouco et derõlle (outro caualo et) outras armas et outro caualo muy boo et forõ cõ elle ata o canpo. [+]
1295 TC 1/ 400 Et foyse ao canpo et os fiees tomarõno pelas redeas et meterõno dentro. [+]
1295 TC 1/ 400 Et o caualo, cõna muy grã ferida, comecou a yr fogindo cõ dõ Diego et sacouo fora do canpo. [+]
1295 TC 1/ 424 Et seyrõ de Valença cõna conpaña del rrey Camj̃ et a primeyra jornada veerõ a Segorue, et a outro dia a Çelfa del Canal. [+]
1295 TC 1/ 429 Et por ende teria por bem, se uos quisesedes, que uos fosedes para Castela et que leuedes do meu auer quanto uos for mester, et que façades cantar mĩll misas ena jgleia de Santa Maria de Burgos, et que leuedes estas sinas dos rrey[s] mouros que agora vençemos, et poedeas y en Santa Maria onrradamente. [+]
1295 TC 1/ 430 Et meteu sub seu senorio Celfa del Canal et toda (et toda) a outra terra de rredor. [+]
1295 TC 1/ 435 Et os do conde teuerõse hũu pouco cõ seu senor; mays o Çide vyo hu estaua (o) que o andaua buscando, et enderençou para elle, ferindo aos que achaua deante. [+]
1295 TC 1/ 435 Et durou o acalço grandes tres legoas, et durara mays, se nõ por que tragiã as bestas cansadas. [+]
1295 TC 1/ 435 Et tornarõse, roubando o canpo. [+]
1295 TC 1/ 446 Seu auoo, el rrey Alymaymõ, dera al rrey dõ Alfonso Olmos et Canales por herdamento. [+]
1295 TC 1/ 449 Et derõlla desta guisa: que fica[ssẽ] elles por moradores ena vila por seus vasalos, en suas casas et en seus herdamentos, et cõ todo quanto auian enteyramente; et el rrey dõ Afonso que ouuesse o alcaçer et a orta que es alende a ponte de Alcantara, que dizẽ del rrey, et que ouuesse as rendas todas et dereytos et peytos que soyã a dar aos seus rreys mouros. [+]
1295 TC 1/ 449 Talaueyra et Santa Ollalla, Manqueda et Alhamj̃ et Algãça et Estalona et Olmos et Canales, [que] se [lle] alçarõ ambos; et ganou Casatalfa et Huzada et Butrago [et] Osma et Atença et Be[r]l[ã]ga et Medinaçele. [+]
1295 TC 1/ 452 Et deulle Rodillos et Canalles, et ena Sagra Çentina et Alcolea so Talauera et Andetençina, que dizẽ agora Melgar, et Almonozil et Alpremega. [+]
1295 TC 1/ 452 Et dentro ẽna vila muytos meyiões et te[n] das de grandes rendas, et outras cousas moytas que aqui nõ som contadas; et moynos et ortas et vinas et soutos et fornos, por que a jgleia he rrica et onrrada et sera para sempre, por cantar y missas cada ãno por el rrey dõ Alfonso, por moytas frãquezas et liberdades que lljs deu para sempre [+]
1295 TC 1/ 464 Et fezo cantar missa muy alta et chamousse Gregorio, o oytauo. [+]
1295 TC 1/ 488 Mays agora leixa a estoria a falar desto et torna a contar do Çide Canpeador. [+]
1295 TC 1/ 490 Et el rrey de Saragoça tĩjna ollo que llj dessem a vila, asi com̃o posera Abucano cõ elle, quando o fezera y uĩjr, et nõ vija ende nẽhũu sinal nẽ achaua razõ como o cometesse. [+]
1295 TC 1/ 510 Et o Çide mandou ficar hũa peça de gente ena ponte que diziã d ' Alcantara et que os conbatessem en quanto el lidaua cona outra gente que queria emparar o araual, cuydando que o gãanaria et que entraria a mays da vila. [+]
1295 TC 1/ 525 Mays os que o(s) fezerom et foron prender poserõ fogo aas portas da casa; et, com̃o era a gent[e] muyta, lançarõ cantos et tellas ata que os ençerraron. [+]
1295 TC 1/ 528 Et auia muy grã mortaydade ẽnos poboos da vila con fome, et con coyta comiã os gatos et os caes et os mures, et abriã as caales et as priuadas et os canos da uila et sacauã ende o brugo das uu(h)as et lauauano(s) en agoa et comiano. [+]
1295 TC 1/ 538 Et o Çide auia por costume de comer senpre a mesa alçada en seu cabo asentado eno escano. [+]
1295 TC 1/ 556 Et foy en guisa que todos os mouros desenpararõ o canpo, et morrerõ y os mays deles, assi que nõ ficarõ ende dous mil. [+]
1295 TC 1/ 563 Et o Çide mãdoullis que tomassem çẽ caualeiros et que sse fossem para Molina et que dissessem [a] Abucano, que era seu vassalo, que fosse cõ eles, et que leuasse(m) outros çem caualeiros, et que sse fossem todos para Medinaçele, et que atendessem y sua moller et su[a]s filh[a]s et dom Aluar Fanes. [+]
1295 TC 1/ 563 Et eles fezerõ seu mãdado et, quando chegarõ a Molina, rreçebeuos muy bẽ Abucano, et fezollis muyta onrra. [+]
1295 TC 1/ 563 Et logo outro dia mouerõ ende et passarõ o rrio de Salõ et (d)Aribuxello arriba, et forõ seu camjño, et atrauessarõ o canpo de Barahona. [+]
1295 TC 1/ 563 Et chegarõ a Molina, hu forõ muy bẽ reçebudos, ca llis mãdou dar Abucano quanto ouuerõ mester, et as ferraduras para as bestas, assi que llis nõ mingou ende nẽhũa cousa. [+]
1295 TC 1/ 563 Muy grande onrra fez o Cide [a] Abucano, senhor de Molina, gradeçendolli muyto quanta onrra et quanto seruiço fezera a sua moller et a suas filhas et a todas suas cõpanhas. [+]
1295 TC 1/ 565 Et, quando forõ suso, pararõ mentes contra o mar et uirõ uijr o grã poder dos mouros, que uijnã chegando et yã ficando suas tendas derredor da uila. [+]
1295 TC 1/ 566 Mais, se teuerdes por bẽ, mãdade[me] dar CCC caualeyros de mais da mina cõpanha et sayremos daqui, quando cantar o galo, et meternos emos en çiada eno vale da Abufeyra. [+]
1295 TC 1/ 568 Et, desque o Çide et sua conpana ouuerõ vençudo o canpo et enbarados os mouros, tornarõse para o canpo. [+]
1295 TC 1/ 570 Mais, ante que morresse, esconiurou hũu seu jrmão, que auia nume Bucar, que polo diuido que cõ ele auia, que o fosse vingar da grã desonrra que llj auia feita o Çide Canpeador ante a çidade de Ualẽça. [+]
1295 TC 1/ 576 Et en outro dia na manaa cantou missa o onrrado bispo don Iheronimo, ena capela do Çide. [+]
1295 TC 1/ 582 Et, desque comia, adormeçia aas uezes eno escano. [+]
1295 TC 1/ 582 Et o Çide, desque comeu, adormeçeu eno escano. [+]
1295 TC 1/ 582 Et Diego [G]onçaluez, o mayor, nõ catou uergonça do Çide nẽ de si meesmo nẽ dos outros que estauã eno paaço et foise meter sub o [es]cano do Çide. [+]
1295 TC 1/ 582 Et todas as outras conpanhas estauã ante o Çide os mãtos sobraçados, guardando o Cide, que iazia dormindo eno escano. [+]
1295 TC 1/ 582 Et el asentouse eno escano. [+]
1295 TC 1/ 582 Et a cabo dhũa peça seyu o jnfante Diego Gonçaluez de so o escano et bem mostraua que aynda nõ auia perdudo o medo. [+]
1295 TC 1/ 589 Conta a estoria que, desque chegou o messeieyro a Ualença, mãdou o Çide repicar a canpana a qual sinal aui[ã] de sse juntar todos os da uila. [+]
1295 TC 1/ 593 Desi tornaronse, roubando o canpo, en que acharõ muy grande auer a desmesura: en ouro et en plata et en aliofre et en pedras preciosas et en caualos et en tendas muy nobres et en ganados et en camelos de todas maneyras et en bufalhos, que erã tantos que era marauilla. [+]
1295 TC 1/ 596 Et os condes tomarõ seu camjño pelo canpo do Quarto, et ende a China, et ende a Boniel, et ende a Rrequena, et ende ao cãpo de Robres et ao porto da China, et foron pousar a Uilatoio. [+]
1295 TC 1/ 596 Et el rrey Abon cano, per cuia terra passauã, era uassalo do Çide et dauallj cada ano suas parias. [+]
1295 TC 1/ 596 Et eles punarõ en andar per Ual Musgo et passarõ por Pora et pelo Barrocal et per Ualdemos, et leixarõ a Medinaçelle, et atrauessarõ pelo canpo de Barahona, et entrarõ eno camjno de Berlonga. [+]
1295 TC 1/ 607 Et el rrey Aboncano rreçebeuhos muy bẽ et fezollis quanta onrra et quanto seruiço pode. [+]
1295 TC 1/ 609 Et el rrey Aboncano fezollis muyta onrra et muyto seruiço. [+]
1295 TC 1/ 609 Et, mentre que as donas estauã fazendo seu doo, o Çide gradeçeu muyto a el rrey Aboncano o muyto seruiço que fezer[a] a suas fillas et a suas conpanas, et prometeulhi que lli faria senpre bem et anparamento de todos quantos contra ele quisesem yr. [+]
1295 TC 1/ 611 Conta a estoria que, depois desto, o Çide Canpeador guisou de sse yr aas cortes a(a) Toledo. [+]
1295 TC 1/ 613 Como o Çide mandou leuar o seu escano aos paaços de Galiana [+]
1295 TC 1/ 613 Et mandoulli que fillasse o seu escaño de marfil, que ele gaanara cõ Valença, et que o fossem armar eno mellor lugar do paaço, çerca da sela del rrey, por que nẽhũu nõ lli fezesse mal nẽ desonrra eno escano. [+]
1295 TC 1/ 613 Et, desque comerõ, mãdarõ carregar o escano et forõ con ele aos paaços de Galiana. [+]
1295 TC 1/ 614 Et, quando uirõ o escano, começarõ dele a posfaçar et a escarneçer. [+]
1295 TC 1/ 614 Senhor, tal escano com̃o este para uos perteeçe; mãdadeo tomar ou mãdadeo tirar dali. [+]
1295 TC 1/ 614 Et esto oyu Fernãdo Afonso, que guardaua o escano, et disse: - [+]
1295 TC 1/ 614 Conde, mal rrazoades et dizedes mal daquel que nõ auedes por que; ca, o que sse a de asentar en este escano, mais ual ca uos nẽ ca todo uosso linagẽ, et atẽe aqui a todos seus eemigos barõ semellou ca nõ dona, assi como uos dizedes. [+]
1295 TC 1/ 614 Nẽhũu de uos nõ a por que diga mal do Cide nẽ de seu escano, ca ele o gaanou a guisa de muy boo et muyto esforçado qual ele he. [+]
1295 TC 1/ 614 Et este escano gaanou ele com Ualença do neto del rrey Alimaymõ, que foy rey et senor desta çidade de Toledo, et cõ ele muyto ouro et muyta plata et muytas pedras preçiosas Et uençeu muytas lides de crischaos et de mouros. [+]
1295 TC 1/ 615 Et el rrey disse que, pois que sse nõ queria asentar cõ el, que sse asentasse eno seu escano, que ele gaanara a guisa de muy boo, qual ele era. [+]
1295 TC 1/ 617 Et el rrey asentouse en sua sela, et o Çide en seu escano. [+]
1295 TC 1/ 622 Et entõ foyllj o Çide beyiar a mão et tornouse a seu escano. [+]
1295 TC 1/ 625 Outrosi sabes o que fezeschi en Valença, quando se soltou o leõ, que te metischi sub o escano do Çide, et, cõna muy grã coyta que ouuischi de te meter, ronpischi o manto et o brial pelas espadoas. [+]
1295 TC 1/ 633 Et estonçe comecou a mouer pelo canpo. [+]
1295 TC 1/ 635 Et, quando chegou a eles, achoos armados; et beyiaronlli as mãos et disseronllj: -Senhor, nẽbresseuos com̃o o Çide nos leixou ena uossa merçee et ena uossa guarda; pedimosuos por merçee que nos anparedes et que nõ consintades que rreçebamos força nẽ torto en este lugar, (senõ) se nolo fezerẽ eno canpo aqueles con que auemos a lidar. [+]
1295 TC 1/ 642 Omillome, Çide Canpeador, o mays onrado cristão que trouxi espada nẽ caualgou caualo des mil anos a aco. [+]
1295 TC 1/ 648 Et o bispo dõ Geronimo cantoulljs y missa; mays ante os seyu reçeber cõ muy grã preciçõ muyto onradamente et cõ muy grandes alegrias que en Valença fezerõ conos jnfantes. [+]
1295 TC 1/ 665 Conta a estoria que, quando a cõpana do Çide se partirõ de Sete Aguas, enderençarõ seu camjno [a] iornadas pequenas ata que chegarõ a Salua Canient. [+]
1295 TC 1/ 665 Et, estando en Salua Canjẽte, enviarõ suas cartas a seus amigos et a seus parentes do Çide, que o uẽesem onrar a seu enterramento. [+]
1295 TC 1/ 667 Et mandou fazer hũu tabernaculo sobrelo escano, muy sotilmẽte laurado cõ ouro et cõ azur. [+]
1295 TC 1/ 667 Et asentarõno eno escano que el rrey dõ Afonso mandara laurar. [+]
1295 TC 1/ 667 Et os bispos que y uẽerã et dõ Geronimo diziã y cada dia sas missas cantadas et comendauã o corpo do Çide cada dia, ali hu estaua, asi como o fazẽ sobre a supultura. [+]
1295 TC 1/ 668 Et ela conpriu muy bem o que o Çide mandou, et durou bẽ quatro ãnos que fezo cantar missas muytas et dizer muytas vigias pola alma do Çide et de seus defunctos. [+]
1295 TC 1/ 669 Et, desque estas cõpanas forõ chegadas a Sam Pedro, soterrarõ o corpo de dona Xemena aos pees do escano do Çide. [+]
1295 TC 1/ 669 Et, depoys que foy soterrada, morarõ y as gentes sete dias, fazendo el rrey cantar muytas missas et fazendo muyto bem pola sua alma. [+]
1295 TC 1/ 671 Conta a estoria que dez ãnos, depoys que o Çide foy finado, esteue o seu corpo sobre a terra, asentado ẽno escano, sub o tabernaculo que el rrey dõ Afonso mandara fazer. [+]
1295 TC 1/ 671 Et jũtarõ tres bispos, os mays de çerca d ' en derredor, et cõ muy grande onra meterõ o corpo do Çide en hũu moymento de abobeda, que fezerõ en esta maneyra: ca[u]arom (d)ante o altar de Sam Pedro, a par da fossa de dona Xemena, et fezerõ hũa abobeda muy alta, et meterõno dentro, assy como estaua asentado ẽno escano, vestido ẽnos panos. [+]
1295 TC 1/ 673 Et Gil Diaz sempre sse traballou de seruir os corpos de seus senores, fazendo suas festas cada (a)ãno, et fazendo cantar muytas missas, et dando muy grande algo aos pobres en comer et en vistir. [+]
1295 TC 1/ 676 Et os condes et os rricos omes et os outros omes boos da terra, veendo et seendo ia çertos de todo en todo (et) pelos fisicos que auya el rey a morrer daquel mal, ouuerõ seu consello et suas falas en hũu, dizendo com̃o este rey dõ Afonso non lles leixa[ua] fillo nẽhũu que lljs gouernasse o reyno, senõ dõ Afonso seu neto, que era fillo do conde dõ Ramondo de Tolosa; et, por que este dõ Afonso era moço pequeno, ouuerõ seu acordo que, ontre tanto que o mynino criassem, que fosse para manteer o rreyno, que ser[i]a bem que casasse sua filla dõna Oraca Afonso, moller que fora do cõde dõ Ramondo, que era veuda, cono conde dõ Gomez Candespina, por que era mayor et mays poderoso que nẽhũu dos outros. [+]
1295 TC 1/ 678 Et cantarõ y sua missa muyto alta. [+]
1295 TC 1/ 679 Et cantarõ y muytas missas et fezeronllj seus ofizios, com̃o a atal senor cõvĩjna, ca elle foy hũu dos bõos reys que ouue en España, et manteue muy bẽ seus reynos, et justiçoos en uerdade, et nũca desaforou nẽgũu de seu senorio, et gãanou muyta terra dos mouros, et enrequeçeu muy bẽ os moesteyros, et fezo muyto bẽ en elles, et enrequentou muyto seu senorio, et fezo jgleias et muytos spitaes. [+]
1295 TC 1/ 685 Et ouuerã de lidar en canpo. [+]
1295 TC 1/ 689 Et Bragaa era aynda d[e]stroyda et renouoa o conde, et o primado restolou a jgleia et tornoua aa primeyra dign[i]dade que ante auya, et poso ena jgleia por arçebispo a Santo Giraldo, que era cantor en Toledo, de que uos contamos de suso. [+]
1295 TC 1/ 692 Desy o emperador sacou sua oste et foy sobre Cordoua et quisea çercar; mays, quando o soube Abẽcanõ, hũu mouro que era senor dela, seyuo a reçeber et fezosse seu vassalo. [+]
1295 TC 1/ 692 Et o arçebispo de Toledo, dom Ramondo, cantou y missa ena mesquita mayor. [+]
1295 TC 1/ 692 Et, por que Cordoua era muy poblada de muy gram gente, o emperador nõ pode y leixar tãta gente que sse apoderassem dela, se mester fosse; et deua [a] Abemcanõ, o mouro que lla dera, que a teuesse en fialdade. [+]
1295 TC 1/ 695 Et el rrey nõ quiso ende tomar nẽhũa cousa, senõ hũu canbotel, que leuou a Santo Dionis de Frãça, et pose[o] ena corõa das espinas de Nostro Senor Jhesu Cristo. [+]
1295 TC 1/ 703 [et], depoys que foy cansado, finou ẽno moesteyro de Gomel et foy y enterrado. [+]
1295 TC 1/ 710 Pero que dõ Fernan Rruyz canbyou as armas, cõ medo da lança do conde dom Manrrique, que feria mortalmente. [+]
1295 TC 1/ 726 Et el rrey gaanou entõ Badalouço et Mãtages et Caçeres et Merida et Alcantara. [+]
1295 TC 1/ 731 Et este cõ muy grã brio passou o mar a España, et chegou a Seuilla, et moueu pela canpina de Cordoua, et pasou o porto do Muradal. [+]
1295 TC 1/ 744 Mays os cristãos nõ teuerõ por bem de lidar esse dia, por que vijnã os caualos cansados do porto, que veerã armados. [+]
1295 TC 1/ 752 Et os mouros yndo vençudos de todo en todo; et el rrey dõ Afonso era ia cansado do grã traballo que leuara et do grande afam que ouuera, [et] ficou ena tenda do Miramamolim, et rreteuo en ssy o cãpo. [+]
1295 TC 1/ 752 Et folgarõ aly dous dias, collendo o canpo. [+]
1295 TC 1/ 756 Et, pero tãta foy a pestilençia ẽna terra, o muy noble rrey nõ quiso cansar de fazer bem. [+]
1295 TC 1/ 756 D[e]sa ue[z] gaanou el rrey de Leõ Alcantara; et, por que Calatraua era cabeça en Castela da ordem, teue por bẽ que ouuessem outra cabeça ẽno rreyno de Leõ. [+]
1295 TC 1/ 762 Et entõ foysse o conde cõ el rrey para Medina del Canpo et ende foysse para Avila. [+]
1295 TC 1/ 771 Et a clerizia toda cantarõ "Te Deum laudamus" . [+]
1295 TC 1/ 777 Et el rrey seu padre envioulle dizer que llo fazia por dez mĩl morauedis que llj auya a dar el rrey dom Anrrique polo canbyo de Santo Yuanes de la Mota et, se llos el desse, que llj nõ faria guerra nẽhũa. [+]
1295 TC 1/ 777 Et duroulle bem sete meses; desy morreu tam poble que nõ auiam en que o leuar a Ocles, du sse mandara subterrar, nẽ para candeas. [+]
1295 TC 1/ 806 Et acharõ en ela quatro mouros que iaziã dormindo; et hũu delles era dos que forõ eno cõsello; et espertarõse et disseronllis que andauã buscando. [+]
1295 TC 1/ 806 Et o [seu] camjno foy este: de Benauente para Çibdad Rrodrigo, et de Çibdad Rrodrigo para Alcantara, et d ' Alcantara passou Aguadiana aa barca de Medelim, et de Medelim enderençou a Magozela et a Benquerença, que era de mouros. [+]
1295 TC 1/ 806 Et sabede que gente tẽedes ena Eixerquia; et, se for tãta que, ficando o lugar en recado, que se possa guardar, a mays mandade que se veña para uos. [+]
1295 TC 1/ 806 Et aquellas uozes faziã os bispos cõ toda a clerizia, cantando "Te Deum laudamus" cõ o muy nobre rey don Fernando et cõ elles. [+]
1295 TC 1/ 814 Aquel bispo don Johan, en uoz do arçebispo de Toledo, fezo aquel alimpamento ata que, cõ os outros bispos, tornou aquella mesquita de Cordoua en jgleia; et alçou y altar a onra da bem auenturada Uirgẽ Maria, madre de Deus; et cantou y missa altamente com̃o de alta festa et muy ordinadamente sermonou y, segũdo o saber que el auja et a graça de Deus llo posera na sua boca. [+]
1295 TC 1/ 814 Das canpanas outrosi de Sanctiago de Galiza que dissemos que tro[u]xera Almançor a Cordoua, por desonrra do poboo cristião, et esteuerõ ena mesquita de Cordoua, et seruirã y en lugar de lampaas, (et) el rey don Fernãdo, que fazia as outras nobrezas, fez entõ tornar aquellas cãpaas meesmas et leualas aa jgleia de Sanctiago de Galiza. [+]
1295 TC 1/ 835 Mays leixemos el rrey dõ Fernando en Cordoua descansar suas gentes, et tornaremos a contar de dõ Afonso, seu fillo, porlo que andou fazendo pelo rreyno de Murca, hu o seu padre auja enviado. [+]
1295 TC 1/ 841 Et foy logo dereytamente para a mesquita mayor, a que fezo logo poer nume Sancta Maria et fezo y logo altar a onrra de Sancta Maria, et cantar missa a dõ Guterre, obispo de Cordoua, et estabeleçeu logo sela bispal, et herdou muy bẽ a jgleia, et deullj villas et castellos et herdamentos. [+]
1295 TC 1/ 842 Et el rrey dõ Fernando ficou en Alcala et ende enviou adeãte a dõ Afonso, seu yrmão et o meestre dõ Paay Correa correr o Axarafe de Seuilla, et enviou contra Xeres el rrey de Grãada et o meestre de Alcantara et seu fillo dõ Enrique. [+]
1295 TC 1/ 846 Et el rrey enderençou logo a Cantillana que tĩjnã mouros, et tã de rrigeo a mãdou conbater el rrey que a entrou per força; et matarõ et prenderõ quantos acharõ dentro; et forõ per conta os mouros mortos et os que y prenderõ seteçentos. [+]
1295 TC 1/ 846 Et partiosse el rrey dõ Fernando dali et foyse para Guillena, que iazia muy chea dos mouros; et, temendosse do(s) de Cantillana, seyrõ al rrey et deronllj o alcaçer. [+]
1295 TC 1/ 849 En outro dia chegou aa Torre del Canõ et p[ou]sou y; et foy aas naues u estauã et mãdoas subir mays adeant[e] contra u elle pousaua, porlas tẽer mays acerca de sy. [+]
1295 TC 1/ 854 Com̃o os meestres de Calatraua et d ' Alcantara et de Alcaniz uençerõ os mouros [+]
1295 TC 1/ 854 Outro dia en seendo chegado el rrey don Fernando a Tablada et pousando y cõ sua oste, veerõ os mouros hu o meestre de Calatraua et o d ' Alcantara et o d ' Alcaniz pousauã, et leuarõ ende carneyros. [+]
1295 TC 1/ 854 Et dõ Frenado Ordonez, que a essa sazõ era meestre de Calatraua, et o d ' Alcantara et o d ' Alcaniz cõ seus freyres et cõ suas conpanas, caualgarõ et forõ enpos elles. [+]
1295 TC 1/ 865 Com̃o don Enrique et os meestres de Calatraua et de Alcantara et dõ Lourenço Suares et o prior do Espital quebrãtarõ o arraual de Benaljofar [+]
1295 TC 1/ 865 Outrosy acaesçio outra uez que esses meesmos sobredictos -dõ Enrique et os meestres de Calatraua et de Alcantara et dõ Lourenço Suares et o priordo Espital - forõ outra noyte conbater o arraualde de Maçarena, et entrarõno et matarõ et ferirõ muytos mouros et prenderõ delles, et sacarõ ende bestas et gãado et roupa et muy grande algo, de guisa que ficou muy quebrantado et destroydo de quanto aujã, et queymarõ delle gran peça. [+]
1295 TC 1/ 869 Don Lourenço Suarez foy ferir enos mouros, mays os mouros foromse arrancando, et caerõ muytos delles en esse rio de Gu[a]dayra. [+]
1295 TC 1/ 878 Muy gran dia esteuerõ en esto, que de parte nẽhũa nõ llis vĩjna acorro, et estandose defendendo asi ata que llis foy chegando acorro, ca se fezo o apelido ena oste et acorrerõllis; pero que estauã ia de guisa afrontados et cansados que, se llis tardara o acorro hũu pouco, forã mortos ou presos. [+]
1295 TC 1/ 886 Et ençima da torre a outra torre en que a oyto braças, feyta a gran marauilla; et ençima dela estã quatro maçaas alçadas hũa sobre outra; tan grandes et de tã gran nobleza som feytas, que en todo o mũdo nõ podẽ saber outras tã nobres nẽ taes: a de çima he a meor de todas, et logo a segũda, que esta su ela, he mayor, et mayor a terçeyra; mays da quarta maçaa nõ podemos retraer ca he tã g[ra]nde et de tã estrana obra que he dura cousa de creer a quen a nõ uisse: esta he toda obrada a canales, et as canales dela som doze, et ena anchura de cada canal çĩco palmos cumunaes, et, quando a meterõ ena vila, nõ pode caber pela porta, et ouuerõ a tirar as portas et a enãchar a entrada; et, quando o sol fer en ela, resplandeçe com̃o rayos muy luzẽtes mays de hũa iornada. [+]
1295 TC 1/ 895 Conprido et dito todo esto que o santo et ben auenturado rrey dõ Fernando, et a saluamento de sua alma [et a] cõprimẽto dos sacramentos de sancta jgleia fezo, et de todalas outras cousas que dictas sõ, diz a estoria aynda del(o) que, poys que seu Saluador, que he [o] corpo de Deus, ouue reçebudo, et adorada a cruz, et ouue tirados de si os panos reaes, com̃o dissemos, que foy chegada a ora en que seu Saluador enviaua por elle; et el, desque a ora entendeu que era chegada et uio a sancta conpaña que o estaua atendendo, alegrouse muyto, dando ende grandes graças et grandes loores a Nostro Senor Ihesu Cristo, demãdãdo a candea que todo cristão deue a teer en mão ao seu finamento; et deronlla; et, ante que a tomasse, tendeu as mãos contra o çeo, et alçou os ollos contra o seu criador, et disse: - [+]
1295 TC 1/ 895 Et bey[x]ou as mãos contra a candea, et adoroa en creẽça de sancto spirito. [+]
1295 TC 1/ 895 Et mandou a toda a clerizia rezar a ledeyna et cantar "Te Deum laudamus" en alta uoz. [+]
1295 TC 1/ 896 [O] onrado arçebispo cantou a grã missa et fezo seu sermõ muy grande et muy nobre, qual aa maneyra et aa razõ da sua vida et dos seus nobres feytos perteẽçia et deuia a seer feyto. [+]
1300 AT III,4/ 41 Capitolo quarto E porque algũas cantigas i há en que falam eles e elas outrossi, per én é bem de entenderdes se som d ' amor, se d ' amigo: porque sabede que, se eles falam na prim[eir]a cobra e elas na outra, [é d ' ]amor, porque se move a razon d ' ele (como vos ante dissemos); e se elas falam na primeira cobra, é outrossi d ' amigo; e se ambos falam en ũa cobra, outrossi é segundo qual deles fala na cobra primeiro. [+]
1300 AT III,4/ 42 Capitolo quinto Cantigas d ' escarneo som aquelas que os trobadores fazen querendo dizer mal d ' alguen en elas, e dizen -lho per palavras cubertas que hajan dous entendimentos, pera lhe -lo non entenderen ... ligeiramente: e estas palavras chamam os clerigos "hequivocatio". [+]
1300 AT III,4/ 42 E estas cantigas se podem fazer outrossi de mestria ou de refram. [+]
1300 AT III,4/ 42 E pero que alguns dizen que há i algũas cantigas de "joguete d ' arteiro", estas non son mais ca d ' escarnho, nem ham outro entendimento. [+]
1300 AT III,4/ 42 Capitolo sexto Cantigas de maldizer son aquela[s] que fazem os trobadores [contra alguem] descubertamente: e[m] elas entrarám palavras e[m] que queren dizer mal e nom aver[ám] outro entendimento se nom aquel que querem dizer chãam[ente]. [+]
1300 AT III,4/ 43 Capitolo septimo Outras cantigas fazem os trobadores que cham[am] tenções, porque son feitas per maneiras de razom que um haja contra outro, en que e[l] diga aquelo que por bem tever na prim[eir]a cobra, e o outro responda -lhe na outra dizend[o] o contrairo. [+]
1300 AT III,4/ 44 Capitolo outavo Outrossi outras cantigas fazem os trobadores, a que chamam "de vilãos". [+]
1300 AT III,4/ 44 Estas cantigas [+] sem mao lengua[ge]: nam son per al trobas, porque [el]as nom escarniom ne[m falam mal] como outras cantigas; pode[m] as fazer de quantos talhos [quiserem]. [+]
1300 AT III,4/ 44 Capitolo nono Outra maneira há i en que trobam do[u]s homens a que chamam "seguir"; e chamam -lhe assi porque convem de seguir cada um outra cantiga a som ou en p[alav]ras ou en todo. [+]
1300 AT III,4/ 44 E este "seguir" se pode fazer em tres maneiras: a ũa, filha -se o som d ' outra cantiga e fazem -lhe outras palavras tam iguaes come as outras, pera poder e[m] elas caber aquel som mesmo. [+]
1300 AT III,4/ 44 E este seguir é de menos em sabedoria, porque [nam] toman nada das palavras da cantiga que segue. [+]
1300 AT III,4/ 44 Outra maneira i há de "seguir" a que chamam "palavra por palavra": e porque convem o que esta maneira quiser seguir que faça a cantiga nas rimas da outra cantiga que segue, e sejam iguaes e de tantas silabas ũas come as outras, pera poderem caber em aquele som mesmo. [+]
1300 AT III,4/ 44 [Estas cantigas] fazen -as das outras rimas, iguaes daquelas pera poderem caber no som; mais outra[s] daquela cantiga que seguem as devem de tomar, outra[s] mecer, [e] fazerem -lhe dar aquel entendimento mesmo per outra maneira. [+]
1300 AT III,4/ 46 Capitolo prim[eiro] Os talhos das cantigas cuidam os trobadores e[m] fazer eguaes e de quantas mane[i]ras quiserem e teverem por bem. [+]
1300 AT III,4/ 46 Pero os mais dos talhos en que fazen as cantigas de mestria sam estas: a cobra de cinque palavras. [+]
1300 AT III,4/ 46 Mas quantas outras cantigas há e[m] que estas [palavras] podem seguir de mais silabas [que] as de [cima], pero que to[das] devam seguir iguaes. [+]
1300 AT III,4/ 46 Mais en todo jamais da cobra quiserem fazer iguaes, pero as maneiras devem ser as de ir todas com ' em os da[s] outras cantigas: devem põer rimadas e iguaes, porque d ' outra guisa non poderiam caber no som que bem fosse. [+]
1300 AT III,4/ 46 E os trobadores podem fazer as cantigas ou de quatro ou de seis ou de oito ou de maìs, se quiserem. [+]
1300 AT III,4/ 47 Capitolo segundo Porque alguns trobadores, pera monstrarem moor mestria, meterom, en sas cantigas que fezeron, una palavra que nom rimasse com as outras, e c[h]amam -lhe "palavra perduda". [+]
1300 AT III,4/ 48 Capitolo terceiro Outrosi fezerom os trobadores algunas cantigas a que desinarom "ateudas", e estas podem ser tam bem de mestria come de refram. [+]
1300 AT III,4/ 48 E toda a cantiga assi deve de ir ata a finda, e ali deve d ' ensarrar e concludir o entendimento todo do que ante nom acabou nas cobras. [+]
1300 AT III,4/ 48 Capitolo quarto As findas som cousa que os trobadores sempre usaron de poer en acabamento de sas cantigas pera concludirem e acabarem melhor e[m] elas as razones que disserom nas cantigas, chamando -lhis "fi[n]da" porque quer tanto diz[er] come acabamento de razom. [+]
1300 AT III,4/ 48 E se for a cantiga de mestria, deve a finda rimar com a prestumeira cobra; e se for de refram, deve de rimar com o refram. [+]
1300 AT III,4/ 48 E como quer que diga que a cantiga deve d ' aver una d ' elas, e taes i houve que lhe fezerom duas ou tres, segundo sa vontade de cada un deles. [+]
1300 AT III,4/ 49 Dobre é dizer ũa palavra cada cobra duas vezes ou mais, mais deven -o meter na cantiga mui gardadamente: e convem, como a meterem en ũa das cobras, que assi o metam nas outras todas. [+]
1300 AT III,4/ 51 Capitolo prim[eir]o Os tempos chamam os trobadores quando falan nas cantigas no tempo passado, ou no presente em que estam, ou no que há -de vir: ca cada um destes tres tempos, ou os dous, ou todos tres nom podem escusar os trobadores que nom falem e[m] eles na cantiga que fazem. [+]
1300 AT III,4/ 51 E porque se en algum deles começar[em] a cantiga, nom convem que depois falem no outro em aquela razom nem per aquel entendimento, se non se falar per outra razom ou en outro entendimento: ca en outra guisa descordaria o entendimento da razom da cantiga. [+]
1300 AT III,4/ 52 Capitolo segundo Outrossi as cantigas, come o disse, [podem] fazer em rimas longas ou breves ou en todas mesturadas. [+]
1300 AT III,4/ 53 Capitolo segundo Erro acharam os trobadores que era ũa palavra a que chamarom "caçefetom", que se nom deve meter na cantiga, que é tanto come "palavra fea", e sõa mal na boca. [+]
1300 AT III,4/ 53 E algunas vezes tange en ela caçorria ou lixo, que nom convem de ser metudo em boa cantiga. [+]
1300 AT III,4/ 54 Meta -se dela duas vezes, [se] quiserem fazer silaba: pero alguns as metem na cantiga, dando ao "o" e ao "e" duas consoanças a cada ũa desta[s] vogaes. [+]
1300 LPr 1/ 105 Esta cantiga é a primeira que achamos que foi feita, e fezeron -na quatro donzelas en tempo de Rei Artur a Maraot d ' Irlanda por la [...] ... tornada en lenguagen palavra per palavra, e diz as[s]i [+]
1300 LPr 1/ 107 Esta cantiga fezeron quatro donzelas a Maraot d ' Irlanda, en tempo de Rei Artur, porque Maroot filhava todalas donzelas que achava en guarda dos cavaleiros, se as podia conquerer deles, e enviava -as pera Irlanda pera seeren sempre en servidon da terra. [+]
1300 LPr 1/ 108 Don Tristan, o Namorado, fez [e]sta cantiga [+]
1300 LPr 1/ 110 Esta cantiga f ez Pero Velho de Taveiros e Paai Soarez, seu irmão, a duas donzelas mui fremosas e filhas -d ' algo as[s]az que andavan en cas Dona Maior, molher de Don Rodrigo Gomez de Trastamar ' . [+]
1300 LPr 1/ 111 Esta cantiga fez Martin Soarez a un cavaleiro que era chufador, que dezia que viinha d ' Outramar [+]
1300 LPr 1/ 112 Esta cantiga fez Martin Soarez como en maneira de tençon con Paai Soarez, e é d ' escarnho. [+]
1300 LPr 1/ 113 Esta cantiga de cima fez Martín Soarez a Roi Gomez de [Br]ete[i]ros, que era ifançon [...] ricome porque rous[s]ou Dona Elvira Anes, filha de Don Joan Perez d a Maia e de Dona Guiamar Meendiz, filha d ' el Conde Meendo [+]
1300 LPr 1/ 114 Esta cantiga foi feita a Roi d ' Espanha. [+]
1300 LPr 1/ 115 Esta cantiga de cima fez o conde Don Gonçalo Garcia en cas Do[n] Rodrigo Sanch[e]z, por ũa do[n]ela que levaron a furto, que avia nome Codorniz, e o porteiro avia nome Fiiz [+]
1300 LPr 1/ 116 Esta cantiga fez Martin a se mesmo [+]
1300 LPr 1/ 118 Esta cantiga fez Pero da Ponte ao Infante Don Manuel, que se comença ' E mort ' é Do[n] Martin Marcos ' , e na cobra segonda o pod ' ende entender [+]
1300 LPr 1/ 120 Pregunta que fez Alvaro Afonso, cantor do senhor Infante, a ũu escolar [+]
1300 LPr 1/ 122 Esta cantiga que se aqui acaba fez Martin Soares a ũa sa irmãa, porque lhi fez ela querela dũu cl[er]igo que a fodia, ca a firia; e o cl[er]igon non quis a ela tornar, ata que ela foi por el a sa casa e o trouxe pera [a] sua [+]
1300 LPr 1/ 123 Esta cantiga fez Don Gonçal ' Eanes do Vinhal a Don Anrique en nome da rein[h]a Dona Joana, sa madrasta, porque dizian que era seu entendedor, quando lidou en Mouron con Don Nuno e con Don Rodrigo Afonso, que tragia[n] o poder d ' el -rei [+]
1300 LPr 1/ 124 Esta cantiga fez Don Gonçalo ' Anes do Vinhal ao Infante Don Anrique, porque dizian que era entendedor da rainha Dona Joana, sa madrasta; e esto foi quando o el -rei Don Alfonso pos fora da terra [+]
1300 LPr 1/ 125 E esta cantiga de cima foi feita en tempo d ' el -rei Don Afonso, a seus privados [+]
1300 LPr 1/ 126 Esta cantiga foi feita a un [e]scudeiro que andou Alen -Mar, e dizia que fora alo mouro [+]
1300 LPr 1/ 127 Esta cantiga foi feita a Miguel Vivas, que foi enleito de Viseu, e a Gomiz Lourenço de Beja [+]
1300 LPr 1/ 128 Esta cantiga de cima foi feita a ũu meestre d ' ordin de cavalaria, porque avia sa barragãa e fazia seus [filhos] en ela ante que fosse meestre, e depois avia ũa t enda en Lixboa en que tragia mui grande aver a guaanho. [+]
1300 LPr 1/ 129 Esta cantiga de cima foi feita a ũa dona d ' ordin que chamavan Moor Martiiz, por sobrenome Camela, e a ũu home que avia nome Joan Martiz, por sobrenome Bodalho, e era tabalion de Bragaa [+]
1300 LPr 1/ 130 Afonso Gomez, jograr de Sarria, fez esta cantiga a Martin Moxa [+]
1300 LPr 1/ 131 Esta cantiga fez Per ' Eanes Marinho, filho de Joan Rodrigues de Valadares, por salvar outra que fez Joan Airas de Santiago, que diz as[s]i [o] começo: ' Dizen, amigo, que outra senhor queredes vós sen meu grado filhar ' [+]
1300 LPr 1/ 133 Esta cantiga de cima foi feita a un meestre de leis que era manco dũa perna e çopegava dela muito [+]
1300 LPr 1/ 134 Esta cantiga foi feita a un cavaleiro que lhe apoinhan que era puto [+]
1300 LPr 1/ 135 Esta cantiga foi feita a un juiz que non ouvia ben [+]
1300 LPr 1/ 136 Esta cantiga foi feita a ũu doutor que meteu por seu mes[s]egeiro pera juntar seu casamento ũu home que era leigo e casado, e fora ante frade preegador; e o que se sal da orden chaman -lhe apostata. [+]
1300 LPr 1/ 136 Esta cantiga é a de cima [+]
1300 LPr 1/ 137 Esta cantiga foi feita a ũu galego que se precava de trobar e non o sabia ben, e meteu -s ' a maneira de tençon con [E]steuan d a Guarda, e ' stevan lhi fez esta cantig ' ; e el andava sempre espartido, e nunca lhe entendeu a cantiga nen lhe soube a ela tornar [+]
1300 LPr 1/ 138 Esta cantiga foi feita a ũu que fora privado d ' el -Rei; e quando estava mui ben do amor d ' el -Rei apoinhan -lhe que era mui levantado como home de mal recado; e, aas veze[s], quando el Rei non fazia sa voontade, tornava mui manso e mui cordo e mui misurado [+]
1300 LPr 1/ 139 Esta cantiga foi feita a ũu escudeiro que avia nome Macia, que era escudeiro do meestre d ' Alcantara e veera a el -rei de Port[ugal] con suas preitessias, e dava -lhe a ente[n]der que levaria do meestre d ' A[l]cantara mui gran algo, e el andava -lhi con mentira e pera levar d ' el algo [+]
1300 LPr 1/ 140 Esta cantiga foi feita a ũu escudeiro que avia nome Martin Gil e era home mui feo [+]
1300 LPr 1/ 141 Esta cantiga foi feita a ũu vilão rico que avia nome Roi Fafez e feze -o el -rei Don Afonso, filho d ' el -rei Don Denis, cavaleiro, a rogo de miguel Vivas, eleito de Viseu, seu privado, porque casou con ũa sa sobrinha, e era calvo; e el empero fez ũu capeiron grande de marvi con pena veira e con alfreses, aberto per deante, e anchava -se pelas costas, pelos ombros todo arredor, e dobrava -o en cima da calva pera lhe parecer a pena veira [+]
1300 LPr 1/ 142 Estas cantigas de cima foron feitas a ũu jograr que se prezava d ' estrologo e el non sabia nada; e foi -se cercear, dizendo que averia egreja, e fazer coroa, e a cima ficou cerceado e non ouve a egreja; e fezeron -lhe estas cantigas por én [+]
1300 LPr 1/ 143 Esta cantiga foi feita a ũu comendador que ouvera sas palavras con este escudeiro que lhi esta cantiga fez, porque o Meestre veo a fazer del queixume a el -rei e fez -lhi perder a terra que del tiinha; e avia nome Pavia [+]
1300 LPr 1/ 144 Aqui se começan as cantigas d ' escarnh ' e de mal dizer: [+]
1300 LPr 1/ 144 Esta cantiga é de mal dizer, e feze -a Joan Soarez de Pavia al -rei Don Sancho de Navarra porque lhi roubaron en sa terra e non lhi deu el -rei ende dereito [+]
1300 LPr 1/ 145 Fernan Rodriguiz de Calheiros entendia en ũa donzela, e tragian a esta donzela preito de a casaren con Fernan Roiz ' Corpo Delgado ' , e ela disse que o non queria; e por esto fez este cantar Fernan Rodriguiz; e diz assi [+]
1300 LPr 1/ 146 Outrossi fez outra cantiga a outra dona a que davan preço con ũu peon que avia nome Vela; e diz assi [+]
1300 LPr 1/ 147 Ar fez estoutro cantar a ũu cavaleiro que dizia que era filho dũu home e fazia -se chamar per seu nome, e depois acharon que era filho d ' outren; e diss ' assi [+]
1300 LPr 1/ 148 Don Fernan Paez de Talamancos fez este cantar de mal dizer a ũu jograr que chamavan jograr Saco, e era mui mal feito; e por én trobou -lhi que máis guisad ' era de seer saco ca jograr [+]
1300 LPr 1/ 149 Outrossi fez estas cantigas a ũa abadessa, sa coirmãa, en que entendia. [+]
1300 LPr 1/ 149 E passou per aquel moesteiro un cavaleiro e levava ũa cinta, e deu -lha porque era pera ela; e por én trobou -lhi estes cantares [+]
1300 LPr 1/ 150 Don Lopo Lias trobou a ũus cavaleiros de Lemos; e eran quatro irmãos e andavan sempre mal guisados; e por én trobou -lhis estas cantigas [+]
1300 LPr 1/ 151 Outrossi fez este cantar de mal dizer aposto a ũa dona que era mui meninha e mui fermosa, e fogiu ao marido; e a el prazia -lhi [+]
1300 LPr 1/ 152 Outrossi trobou a ũa dona que non avia prez de mui salva; e el disse que lhi dera de seus dinheiros por preit ' atal que fezesse por el algũa cousa, e pero non quis por el fazer nada; e por én fez estes cantares de mal dizer [+]
1300 LPr 1/ 153 Esta cantiga fez como respondeu un escudeiro que non era ben fidalgo e queria seer cavaleiro, e el nono tiinha por dereito; e diss ' assi [+]
1300 LPr 1/ 154 Esta cantiga fez a ũa dona fremosa, que a casaron seus parentes mal por dinheiros [+]
1300 LPr 1/ 155 Este cantar fez en son dun descor; e feze -o a un infançon de Castela que tragia leito dourado e era mui rico, e guisava -se mal e era muit ' escasso [+]
1300 LPr 1/ 156 Estoutro cantar fez a ũa dona casada que avia preço con ũu seu homen, que avia nome Franco [+]
1300 LPr 1/ 157 Estoutro cantar fez de mal dizer a un cavaleiro que cuidavan que trobava moi ben e que fazia mui bõos sõos, e non era assi [+]
1300 LPr 1/ 158 Esta outra cantiga fez a Afons ' Eanes do Coton. [+]
1300 LPr 1/ 159 Esta outra cantiga fez a un cavaleiro que foi cativo, e deu por se quitar maior aver que pode, que tiinhan os homees que non valia el tanto [+]
1300 LPr 1/ 160 Esta outra fez a un escudeiro de pequeno logo, e dizian -lhi Albardar; e fez -lh ' estes cantares d ' escarnh ' e de mal dizer; e diss ' assi [+]
1300 LPr 1/ 162 Outrossi fez estes cantares aposto a un jograra que dizian Lopo, e citolava mal e cantava peior; e son estes [+]
1300 LPr 1/ 163 Esta outra cantiga fez d ' escarnho a un que dizian Joan Fernandiz, e semelhava mouro e jogavan -lh ' ende; e diss ' assi [+]
1300 LPr 1/ 164 Esta outra cantiga fez a Pero Rodriguiz ' Grougelete ' , de sa molher, que avia prez que lhi fazia torto [+]
1300 LPr 1/ 165 Esta outra cantiga fez d ' escarnho a ũa donzela; e diz assi [+]
1300 LPr 1/ 166 Esta cantiga foi feita a estes cavaleiros que aqui conta que prometeron ũu alão e sabujos, segundo aqui é ' scrito; e, pero que lhos enviaron pedir, non os quiseron dar; e o Conde fez -lhis por én [e]sta cantiga [+]
1300 LPr 1/ 167 Esta cantiga suso ' scrita, que se começa ' Martin Vasquez, no outro dia ' , fez o conde a ũu jograr que avia nome Martin Vasquez, e preçava -se que sabia d ' estr[r]elosia e non sabia én nada. [+]
1300 LPr 1/ 167 E o conde fez -lhi esta cantiga [+]
1300 LPr 1/ 168 Esta cantiga seguiu Joan de Gaia per aquela de cima de vilãos que diz o refran ' Vedes -lo cós, ai cavaleiro ' ; e feze -a a ũu vilão que foi alfaiate do bispo Don Domingos Jardo de Lixbõa, e avia nome Vicente Dominguiz; e depois pose -lhi nome o bispo Joan Fernandez, e feze -o servir ante si de cozinha e talhar ant ' el; e feze -o el -rei Don Denis cavaleiro. [+]
1300 LPr 1/ 169 Esta cantiga foi feita a ũu cavaleiro, que ouve nome Fernan Vasquez Pimentel, que foi primeiro vassalo do conde Don Pedro, pois partiu -se dele e foi -se pera Don Joan Afonso d ' Alboquerque, seu sobrinho, e depois partiu -se de Don Joan Afonso e foi -se pera o infante Don Afonso, filho d ' el -rei Don Denis, que depois foi Rei de Portugal; e todo esto foi en sex meses [+]
1300 LPr 1/ 170 Esta cantiga foi seguida per ũa bailada que diz ' Vós avede -los olhos verdes, e matar -m ' -edes con eles ' ; e foi feita a ũu bispo de Viseu, natural d ' Aragon, que era tan cardeo como cada ũa destas cousas que conta en esta cantiga, ou máis; e apoinhan -lhe que se pagava do vinho [+]
1300 LPr 1/ 172 Esta outra cantiga é de mal dizer, dos que deron os castelos como non devian al -rei Don Afonso [+]
1300 LPr 1/ 173 Estoutra cantiga fez Pero d ' Ambrõa a Pero d ' Armea, por estoutra de cima que fezera [+]
1300 LPr 1/ 174 Estas duas cantigas fez ũu judeu d ' Elvas, que avia nome Vidal, por amor dũa judia de sa vila que avia nome Dona. [+]
1300 LPr 1/ 175 Esta cantiga de cima foi feita a un cavaleiro que fora vilão, e furtava aas vezes per u andava [+]
1300 LPr 1/ 176 Esta cantiga de cima fez [E]stevan Fernandez Barreto a ũu cavaleiro que era gafo e orava en Santaren e soia ir en romaria a Santa Maria com ' ant ' . [+]
1300 LPr 1/ 177 Esta cantiga de cima fez Joan Romeu, un cavaleiro que morava en Lugo, a Don Lopo Lias, porque era cego dũu olho [+]
1300 LPr 1/ 178 Esta cantiga foi feita a Don Pedro d ' Aragon por un cavaleiro, seu moordomo, que feriu endoado; e foi seguida doutra cantiga. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 126 E por ende disso Aristotiles que a mester que ante que tome omẽ amizdade con outro, que punne premeyramente se he boó; e esta cõnosçença non pode omẽ auer se non por huso de longo tempo porque os boos son pocos e os maos muytos e a amizdade non pode durar se nõ entre aqueles que an bondade ensi, onde por estas rrazões os que amĩgos se fazẽ ante que ben sse cõnoscan, legeyramente se departen depoys a amizdade entre eles. [+]
1300 XH I, 0/ 3 Mays do [tempo] pasado, por que sabem os começos et os acabamentos dos feytos quese y fezerõ, dizemos que alcançam çertamẽte os [omes] osaber et [otempo] das cousas que forõ; onde por que osaber do tẽpo que foy he çerto et nom dos outros dous tẽpos, asi como disemos, traballaronse os sabedores de põer en escrito os feytos que som passados pera aver [rrenẽbra[n]ça] delles, cõmo se estonçes fossem et queo soubesen os que am de vĩjr asi cõmo elles. [+]
1300 XH I, 0/ 10 Et cõ este Abel nasçeo outra yrmãa de hũ parto, asi cõmo cõ Caym asua; et esta ouvo nome Delbora, que diz tanto cõmo seguydeyra, por que segyo aseu [yrmão] Abel, ca asi cõmo dizem [algũus] viueo pouco com el, pero outros contam que viueo moyto, et que tanto cõmo sigideyra quer dizer Delbora, non por que ella siguyse de morte a seu yrmão, mays por queo segio en justiçia et en bondade amando aDeus; ca departẽ que tanto viueo que alcançou aseu yrmão Set que nasçeo moytos ãnos despoys que Delbora et que ella casou cõ el. [+]
1300 XH I, 0/ 16 Jubal, o outro fillo de Adda, yrmão de padre et de madre deste Jabel, sayo omẽ de natura de se pagar de sones et de concordanças et das dulçedũes delles [mays] que de outra cousa; et chamalle Mõysem ẽno quarto capitolo do Genesis padre dos cantadores, ca este achou primeyramẽte a arte [de] musica que he arte de cantar et de fazer sones. [+]
1300 XH I, 0/ 17 Et quẽ o oyr entendao que foy feyto por de qual parte quiser, et segundo a verdade da estoria os pilares et aescritura destes saberes foy feyta; et podo séér queos de Caym fezeron oseu, et que foy das artes aque chamã mecanycas et os de Seth que fezerõ odas artes aque dizẽ liberães et do que aellas pertẽesçea. [+]
1300 XH I, 0/ 18 Et el começou primeyro aentallar os metaes et fazer em elles feguras [enleuadas] et de outra guyssa, et achou esto desta maneyra: seus yrmãos Jabel et Jubal et outros dos seteẽta et quatro de sus yrmãos et suas [cõpañas] andando por los mõtes, Jabel cõ seus gãados et Jubal andando buscando madeyros de que fezese seus estormẽtos de sua musica, achauã as siluas tã espesas, por que omẽs [nj̃gũus] nõ andarã ajnda por y nẽ cortarã y nada, et por la espesedũe do mõte nõ podiam por y andar nẽ passar de hũ lugar pera outro; et ençẽderõ os mõtes et tã grandes forõ os fogos que ardeu toda aerua et desy as aruores [grãdes] todas, et ajnda aterra cõ elles; et tã [grãde] foy acaentura que entrou dentro ajuso que fondeu metaes de venas que aly avia delles, et tanta foy aforça da fondiçõ quese [torçerõ] os metaes, et aly onde quedarõ et se queymarõ tomarõ ensy da parte de juso feguras de madeyros et de pedras et de que quer que su sy [acharom]. [+]
1300 XH I, 0/ 19 Sobrelo al, estudou el et sutelezou et achou moyto por sy em esta arte adeante, ca acõmo quer que dos sones dos martelos dos ferreyros ho aprẽdera, pero aqueles sones ygoaes erã et ygoalmente sonauã; et el pensou el despoys por sy de temperar as cordas, as hũas altas, et as outras [vayxas], as outras em medeo; et fezoas todas rrespõder ẽnos cantares cada hũas em suas vozes et acordar cõ ellas, donde se fazẽ as [dulçedũes] que aplazẽ aos omẽs moyto et os alegram. [+]
1300 XH I, 0/ 22 Et queremos que sabeades em este lugar que en todas as gẽerações de Caym nẽ ẽnos seus feytos que em [njhũ] lugar nõ posemos conta de ãnos nẽ fezemos y [canonyca njhũa] asy cõmo conta de tempo quea nõ achamos feyta dos santos Padres, nẽ de Moysem ẽna Biblia, nẽ de outros [en] outros lugares; mays contamos sua estoria cõmo foy averdade do feyto, et he dito et leyxado em escrito. [+]
1300 XH I, 0/ 27 Et elles [o escriuyrõ] em aqueles pylares que avemos dito por quese nõ perdessem, pero por que se quedam aqui todas as rrazões queos sabeos diserõ dos de Caym et destes de Seth, departimos nos asy que: esto podo séér queos do linagẽe de Caym acharom primeyramẽte os saberes et as mẽestrias dos saberes das cousas segrares, ou terrẽaes, donde som os saberes aque chamamos mecanycos, asy cõmo avemos dito de Jabel que buscou as mẽes trias [de] criar os gãados et caçar et pescar; et Tubal seu yrmão os estormẽtos de cantar et tãger et labrar de fuste pera elles, et daqui veẽo despoys cõ todaslas sutelezas acarpentaria de labrar de fuste, et de pedra, et ajnda de osso, et de al seo ya; et Tubalcaym, yrmão destes, aferraria de cobre et ferro, et oentallar, et opyntar cõmo dito he; et daqui veẽo despoys o obrar de labrar de prata et ouro, et fazer y todas las sutelezas [do[s]] lauores quese oje [fazẽ]; et ajnda tẽemos que daqui se leuãtou osaber de labrar aterra, asy cõmo olas et cantaros et oal quese ende dela faz, et outrosi os vidros do fieyto; et oque bem parar mẽtes aesto achara queos do linagẽe de Caym buscarõ primeyro todas las sabedorias et mẽestrias das cousas [terreaes]. [+]
1300 XH I, 0/ 43 Desto departẽ [algũus] et dizẽ que foy et [sse] alongou da arca atanto, quea perdeu de vista et nõ se soubo tornar aella, et que nom achou outro lugar descuberto enque pousasse, et que cayo cansado voando, et morreo ẽna agoa. [+]
1300 XH I, 0/ 49 Et Cam foy [de] todo em todo padre de Canaã. [+]
1300 XH I, 0/ 49 "Maldito seja Canáám omoço; seruo seera dos seus yrmãos. [+]
1300 XH I, 0/ 49 "Et bem dito seja Deus oseñor de Sem et seu seruo seja Canaã; acresçente Deus outrosi aJafet et more ẽnas tendas de Sem et seu seruo seja [Canaam]. [+]
1300 XH I, 0/ 50 Et achamos mays pera esto, et dizemos que por seer dito que nõ [vjua] o omẽ mays de çento et víj́nte ãnos que he cõ rrazõ et cõ [guisado], que otempo et as cousas tẽporaes que som flacas, et nos somos cada dia cansados, segundo ho ordenamẽto que Deus poso ẽnas naturas das cousas tẽporaes et falediças. [+]
1300 XH I, 0/ 50 Et ajnda sobre esta rrazõ achamos que filosofos ha y que [pensam] [[que]] omũdo, queo contem todo, que por esta meesma maneyra vay, et que acansar [a] et afalesçer, et despoys séér [rrenouado] em mellor natura, cõmo sera dos omẽs ẽno dia do seu rresuçitamento; et esto sera quando Deus quiser. [+]
1300 XH I, 0/ 52 Cus, Mezrraym, Phut et Canaã. [+]
1300 XH I, 0/ 52 Fillos de Canáám: [+]
1300 XH I, 0/ 53 Et ajnda alcançaua esta çiençia por que vya de terra de ouriente mays estrelas das que som pera esto que nõ de outro lugar. [+]
1300 XH I, 0/ 57 Et esta torre pensauã elles de fazerla tã alta, nõ tã solamente pera anpararse em ella do deluvio, mays por se chegar tanto [ao] çeo que podessem alcançar por aly os saberes çelestiaes das cousas do çeo. [+]
1300 XH I, 0/ 57 Et segũdo cõta ojudio ẽno primeyro libro dos quinze do seu Libro Mayor queos chama y gigantes et diz que sua voõtade era de deytar os deus ende fora que som os aos angeos, et seer elles señores, pero sobre todo, se viesse odeluvyo queriã esta torre fazer por queos nõ alcançasse nẽ chegasse aelles nẽ podesse Deus cõ elles et quese podesem elles aly defender dEl, et esta era a sua grande loucura; que elles aprenderam de Noe queo outro deluvio pasado que pojara quinze couedos sobre omays alto mõte do mũdo, cõmo avemos ja dito, et que aquela torre quea coydauã elles fazer tã alta que omays que ella averia em alto sobre aqueles quinze couedos que nõ seeria em conta, segundo diz Josefo ẽno seysto capitolo; hu mostra aly Josefo que amultydue daquela gente que toda estaua prestes pera fazer os mãdados de Nẽprot, et teer por graue oseruyço de Deus, ca asy os avia enssynados et ensandentados Nẽprot ẽna loucura desto et em soberuea asy cõmo oel era em [descoñosçer] osseu Deus queos fezera; et dezialles que toda quanta bõa andança avyam que por seu syso lles [vjña], et nõ porlo bem fazer nẽ porla merçede de Deus, et se [rrequizas] et bẽes aviã quelles nõ arrequeçiam por la piedade de Deus, mays por la sua forteleza deles. [+]
1300 XH I, 0/ 59 Et por que virom, et sabiam ja, que Nẽprot quelles sééria mao caudillo, et os apremearia, et sujugaria, et faria seruydores deles, por estas rrazões: aprimeyra por que el era brauo et máo et obrador [de] mal, asegunda por que apouco de tempo elles nõ caberiã em aquel termyno et que mester averiã cada [hũus] suas terras apartadas, et omũdo era grande et ermo ajnda, et espargerõse et partironse daly os [hũus] dos outros, et forõ cada hũas daquelas [cõpañas] com seus caudillos asuas partes, cada [hũus] buscando terras enque poblassem ata que chegarõ aas grãdes agoas dos rrios et de braços de mar, et aly ficarõ deles logo et poblarõ. [+]
1300 XH I, 0/ 62 Partem Asia et Affrica por medio da terra, cõmo se vay daquela parte em dereyto de çima de Europa amedio dia, onde nasçe afonte Nygris, que he ocomeço do rrio do Egipto aque dizem Nylo, segũdo dizẽ Plinio et Lucano et outros moytos sabeos que falam deste rrio; et dende adeante cõmo vay este [rrio] por estes tres braços: [+]
1300 XH I, 0/ 65 Et diz outrosy Lucano ẽna estoria de Ponpeyo o Grande et de Julyo Çesar que Arax he aly nome de hũ rrio, et aterra que leua onome del, cõmo Yberia que he por España do seu rrio Ebro. [+]
1300 XH I, 0/ 67 Onde dizemos asy ẽnas suas geerações que forõ [triijnta], cõmo as avemos ja contadas ante desto: et [destes] forõ os cananeos, et teuerõ os seus termynos ẽna primeyra partida da terra, segundo conta Moysem ẽno dezimo capitolo do Genesis, de cõmo vynam de Sidom aZerara ata Gaza et dende aSodoma, et aGomorra, et [Adanna], et aSeboym ata que chega aLasa. [+]
1300 XH I, 0/ 69 Et Canáám, que foy oquarto fillo de Cam, poblou outra prouynçia aaquẽde daquelas areas cõtra medio d a terra, et chamoa Cananea et aos pobladores cananeos, et aquela prouyncia he aaque agora chamã Judea. [+]
1300 XH I, 0/ 70 Mezrraym, fillo de Canaam, ouvo estes oyto fillos: [+]
1300 XH I, 0/ 70 Et outrosy Canaã, fillo de Cam, ouvo seus fillos onze, cõmo avemos contado, et Sydom que foy o primeyro deles, poblou em terra de [Fenyz] hũa çidade, et posolle oseu [nome], et chamoa Sidom; et asy achamarõ et chamã os gregos. [+]
1300 XH I, 0/ 70 Et de aquestes sayrom os pouõos dos cananeos; et estes cananeos, asy cõmo diz Moysem ẽno dezimo capitolo do Genesis, tomarõ -cõ os outros da terra, ẽno começo de sua pobla, cõmo avemos ja dito de Sydom - aGerara, et dende ata Gaza asy cõmo entram aSodoma, et aGomorra, et Adanna et aSeboym; et daly cõmo vem ata Lasa. [+]
1300 XH I, 0/ 70 Dos outros sete yrmãos cananeos aque chama Josefo [os] dous postromeyros, ao hũ Syneso et ao outro Samareo, nõ achamos nos ẽnos libros da Santa Escritura nẽ ajnda em outros que ajamos leudos ata aqui, outra cousa nẽgũa senõ os nomẽs deles; et pero segundo conta Josefo todos estes poblarõ cõmo os outros, et todos ouverõ suas terras [coñosçudas] et apartadas et todos fezerõ çidades et outras poblas, mays diz queas destroyrom despoys os judeus cõmo destroyrõ as dos fillos de Mezrraym, et mostra que foy porla rrazõ que maldiso Noe aCam ẽna sayda da arca. [+]
1300 XH I, 0/ 74 Depoys torna esta rrazõ enque os judeus destroyrom aqueles sete pouõos dos cananeos cõ todas suas gentes et poblas et suas terras por fondo do terreo, que cousa do mũdo nõ ficou de todos elles nẽ do al senõ as terras acháándas et ermas. [+]
1300 XH I, 0/ 76 [Et Masot poblou a Capadoçia et veẽ del os capadoçes]; et diz Josefo que he synal [queasi] foy de este nome de Masot hũa çidade que he em Capadoçia, et he cabeça de toda aprovinçia et dizenlle Moza; et por esto prouase que ficou dado aaquela çidade este nome Moza, de [Mosot], et diz que el aprouou et queas gẽtes daquela terra que asy ouverõ nome primeyramente cõmo disemos moscanos. [+]
1300 XH I, 0/ 78 Scançia, Çyle, [Frisya], Scorçia, Ingra terra, Ybernya et outras yslas menores que nõ nomeamos aqui. [+]
1300 XH I, 0/ 78 Os de [Dodamj̃], que foy o quarto fillo de Lauam, fillo de Jafet, poblarõ aysla de Rrodos; os de Gomer et de Magog poblarõ Scançia et as outras yslas que disemos de parte de septentriom, pero aaquela maneyra que avemos cõtada, sem caudillos et prinçepes que elles ouvessem logo quando se das outras suas [cõpañas] partirõ, senõ os que elles fezerõ despoys ontresy. [+]
1300 XH I, 0/ 80 Os fillos de Tubal despoys que andarõ [moytas] terras buscando lugares bõos de pobla, chegarõ aas postromeyras partydas de ouçidente, et virõ bõas terras, et bõos montes, et bõas agoas, et bõos asentamẽtos, et quedarom aly et poblarõ; et por lo que oyam dizer que acaesçera do deluvio, asentarõsse logo ẽnos montes de Aspa aque chamã os montes Pyreneos; et chamauãse ẽna primeyra estas [cõpañas] çetubales, de cetus que tanto diz [ẽna] nosa [gramatyca] cõmo [cõpañas] de Tubal; et çetubales tanto quer dizer cõmo [cõpañas] de Tubal. [+]
1300 XH I, 0/ 84 Et avemos ajnda outra proua de Moysem, queo conta ẽno Genesis, asy cõmo nos diremos adeante em seu lugar, que Sem em Jerusalem ficou et morou, por que quando Abráam sayo em pos Condaloamor, rrey dos elamytas, et pos os outros quatro rreys que yam cõ el et vençeo, et desbaratou, et lles [tolleo] aLoth seu sobrino et lles tomou quanto al leuauam, quando se tornaua dende Abraam cõ aquelas cousas que aaqueles tomara, sayo ael de Jerusalem osaçerdote Melchysedech aacarreyra cõ pã et com [vyño], et aly dou Abraã odezimo de todo oque em aquel alcanço tomara, et este saçerdote Melchisedech, dizẽ que foy Sem, ca segundo contã despoys que Abraã morreu viueo Sem tríj́nta et çinque ãnos; et destas rrazões avemos as prouas que Sem em Jerusalem morreo et acabou. [+]
1300 XH I, 0/ 86 [Alamanya], Daçia, [a]que chamã agora Dana Marcha, Nuruega, Suana, Flandres, Ingra Terra, estas todas seys am hũ lengage acõmo quer quese departem em algũas palauras et em [algũus] costumes Scançia et outras yslas que som em cabo de Europa, [aa parte] de septentriom, am suas lengages. [+]
1300 XH I, 0/ 89 Aqueles omẽs que disemos que buscarõ primeyramente aarte do teçer donde se vistisem, et labrar aterra, et semear, et coller, et comer as carnes das anymalyas et das aves, começarõ apensar ẽnas creaturas das cousas pera se tomarẽ et averẽ algũa creẽça; et catando pera terra vyam em ella algũas pedras claras, et [fermosas], et fortes, et coydauã, et diziã que aly era Deus et bayxauã se [cõtra] ellas et adorauãnas; et [despois] de todos estes, vierõ outros adeante quese vestirõ mellor, que teçerõ os panos cõ mayor et mellor mẽestría et arte que [os] outros dantes; et buscarõ tynturas de colores de moytas [guisas] pera os [tyngir] et colorar doutra [guisa], aalende da color que aviã natural; et por que nõ sabyam fazer casas nẽ as poderiã fazer em cada lugar, por que avyam de andar de terra em terra cõ seus [gaãdos] bus candolles toda vya mellores paçeres, et começarõ afazer tendas de panos sobrepostos em varas et em madeyros enque morassem, et sayam se das choças et morauã ẽnas tendas que leuauã cõsigo de lugar em lugar cõ seus gáándos. [+]
1300 XH I, 0/ 95 Et aaprimeyra parte et ao primeyro signo diserõ Aries, et tanto quer dizer cõmo carneyro, et chamarõ primeyro [este] signo dentrelos outros porque segundo leemos et achamos escrito foy omũdo criado em el; ao segundo signo diserõ Touro; ao terçeyro [Gemjnos], quee tanto cõmo doblados ou embelizos, por quelle diserõ este nome de Castor et Polus, que forõ yrmãos, fillos del rrey Jupiter, et nasçerõ ambos de hũ parto; ao quarto signo chamarõ Cangro do nome do cãgrejo do mar, et em este signo dizẽ que foy criada a Lũa; ao quinto signo diserom Leom; ao sexto a Vyrgéé; ao septimo a Libra, quee peso ou balança; ao oytauo Escorpyom quee alacram, ao [novemo] Sagitario que quer dizer tanto cõmo [aseetador] ou tirador de séétas com arco et asyo pyntam; ao dezimo Capricornyo que quer dizer tanto cõmo cabra ou cabrõ cõ cornos; ao [onzemo] Acario que quer tãto dizer cõmo agoadeyro, ou tragedor de agoas et verterõ dellas, et tal paresçe otẽpo quando o sol passa por el; ao dozemo et postromeyro signo poserõ nome os Peyxes. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et em estes [triijnta] ãnos foy Rregau cabeça et señor dos da lyna, amaneyra de juyz et de rrey, cõmo o forã [de] suas [cõpañas] os outros padres da lyna. Ẽno tẽpo de aqueste Rregau, andados de Noe seteçentos et [triijnta] ãnos, et do deluvio çento et [triijnta] et dous -segũdo os ãnos das vidas dos padres aque dizemos da lyña de ante que fezessem fillos - aquel Jano, fillo de Noe, cõ ho outro Jano seu sobríno, fillo de Jafet, seu yrmão, buscando bõa terra vierõ aterra de Tuscayna, et chegarõ aly onde agora esta açidade de Rroma; et acharõ y morãdo outro que [avya] nome Cames, quese fazia ja cõmo natural daly. [+]
1300 XH I, 0/ 108 Et alcançou orreynado del rrey Nẽprot ata otempo de Seruc et de Nacor; et diz mẽestre Pedro ẽno capitolo da torre de Babel que durou orreyno de Babilonya ata o cabo de quarta myllanaria; et desta cõta vos diremos adeante; et ouverõno toda via os do lyñage de Nẽprot. [+]
1300 XH I, 0/ 111 Et por que este lugar he mays aposto pera ello que outro dos que achamos ẽna estoria ata estas rrazões, queremos aqui poer acanonyca, ata ocomeço de aqueste rreyno de Assyria et enque tẽpo se começou; mays do de Sytionya, et do [do] Egyto, et do de Septẽtriom, diremos adeante em seus lugares que [despois] de aqueste ouverõ ocomeço. [+]
1300 XH I, 0/ 114 Et durou este rreyno dos de Assiria [mjll] et çento et noveẽta et sete ãnos, segũdo queo diz a Canonyca de [Eusebeo]. [+]
1300 XH I, 0/ 118 Et diz Orosio ẽno quarto capitolo do primeyro libro et mẽestre Godofre ẽna septema parte do Panteom, que estudara aly Cam ẽnos saberes das sete artes liberaes, et ajuntou as [rreglas] delas, et achou aarte magica -quee osaber do encantar, et era rrey dos bautriaos; et diz o Panteom aly ẽna septema parte, que el foy oprimeyro que escritura fezese do saber da astrologia, et o leyxou escrito. [+]
1300 XH I, 0/ 124 Et he esta terra de Sitionya em Greçia asy cõmo dizẽ Eusebio et Jeronymo ẽna primeyra parte da sua Canonyca dos ãnos, et noslo avemos ja dito. [+]
1300 XH I, 0/ 125 Sem, fillo de Noe, et Arfaxat, et Sale, et Eber, et [Falec], et Rragau, et Seruc, et Nacor, que forõ os da lyna das géérações, morarõ em Judea, em terra de Jerusalem; et quando vierõ os cananeos et forçarom et tomarõ aestes padres et aos seus da terra, et deytarõ os fora dela, et chamarõ elles aaterra Cananea do seu nome, sayo daly Tare que ficaua por lo mays grãde da lyna, et buscando bõa terra enque ficasse et morasse, chegou [aBabilonja]; et por la braueza del rrey et porla premya, et de mays porlos ydolos que adorauã aly publicamẽte, nõ quiso y morar nẽ ficar et foyse pera Caldea que era açerca daly, asy cõmo avemos dito, et achou bõa terra, caente, et cõplida de viandas et de outras moytas et bõas cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 126 Abraã, Nacor et Aram; et estas forõ as géérações de Tare, et Aram fezo aLoth, et morreu ante que Tare seu padre em aquela terra hũ nasçera, ẽna çidade Vr et ẽno fogo dos caldeos, cõmo vos contaremos adeante; et casou aly Abraã cõ Sarra, et Nacor cõ Melca, fillas daquel Aram, seu yrmão; et Sarra sayo [manjña] et nõ avia fillos; et tomou Tare aAbraã, seu fillo, et aLot, seu neto, et aSsarra, sua nora, moller de seu fillo Abraã, et leuou os daquela [çidade] Vr dos caldeos onde morauã, pera yrse cõ elles aterra de Canaã; et vierõ aaquela terra de Messopotamya que avemos dita, ata a çidade de Arã, et morarõ aly; et cõplio Tare aly duzẽtos et çinquoéénta ãnos de ssua vida, [em] essa çidade de Aram, et morreo em ella et em ella jaz. [+]
1300 XH I, 0/ 127 Et cõ esta dulda, que vem aqui do ãno enque nasçeo Abraã, pom outrosy Agustim sua demãda ẽna Glosa que se ouvo Abraã omandado de Deus quese fosse pera terra de Canaã ẽna vida de seu padre Tare, se despoys; et sobresto tragem [Agustym], et Beda, et mẽestre Pedro, et Jeronymo, et outros suas rrazões bõas, enque departem esta dulda et atyram ende. [+]
1300 XH I, 0/ 130 Alcofa et Albaçara; et avia aly hũ cano moy grande, cõmo coua, et sabiao Tare, por que passara por aly hũa vez et virao, et os omẽs nõ parauã mẽtes aaquel lugar; et ascondeo aly sua moller, et toda via tragialle de comer afurto; et aly diz que nasçeo Abraã em aquela coua, et [cresçeo] logo et fezose fornydo, et asyo diz Abul Ybeyt, que mays cresçia Abraã em hũa semana que outro moço nõ soya cresçer em hum mes; et criarõ Tare et sua moller este fillo, encobrindóó toda via quanto podiam. [+]
1300 XH I, 0/ 139 Et por quee cousa moy ajuntada ao fogo omester dos ferreyros, fezerõ os [gentijs] deus da ferraria cõmo das outras cousas, por mostrar aly ao deus do fogo cõmo lle queriã bem por lo seu feytor; et chamarõno Vlcano. [+]
1300 XH I, 0/ 139 Et faziã aaquel Vlcano sua ymagem cõmo de ferreyro, et onrrauãno moyto em Caldea et adorauãno por amor do fogo aquẽ elles tynã por seu deus. [+]
1300 XH I, 0/ 139 Et em casa de Tare estaua aymage de Ulcano, feyta amaneyra de ferreyro, et hũ grande mallo ẽnas [maaos], et posto em ellas de [guisa] que [perlo] mango opodia omẽ tomar das mãos del et tornarlo quando quisese. [+]
1300 XH I, 0/ 139 Et entrou hũ dia Abraã ascondidamẽte aaquela camara de seu padre, et tomou aquel mallo das mãos aUlcano, et dou [per] aquelas ymages; et ahũas quebrantou as cabeças, et aoutras os braços, aoutras os péés, et aoutras as pernas, et todas las outras, quanto mays grande era aloucura ẽna ydolatria daqueles de que erã -et ydolatria quer dizer em latym ydolorum cultura , et esto ẽna [nosa] lenguage quer dizer onrra dos ydolos - et desassemelloas, et desfezoas todas et apostoas taes que nõ [eram] pera véér; et desque Abraã esto ouvo feyto tornou seu mallo aas mãos de Ulcano, cõmo o [tyña] antes, et nõ fezo el nẽgum nojo nẽ mal aaquela ymagéé de Ulcano et leyxoa sãa cõ seu mallo ẽnas mãos cõmo estaua quando el entrou, et sayosse moy quedo et çarrou aporta asy cõmoa achou, et foy sua carreyra et nõ curou mays. [+]
1300 XH I, 0/ 160 Et por que nõ aviam pedra nẽ cantos em todos aqueles termynos, por quee toda aterra chãa et toda [terreña], fezo ella cõmo el rrey Nẽprot, fazer moytos ladrillos moy bem feytos et moy fortes, et mãdou os asentar cõ o barro do bitume, que era tam forte cõmo avemos dito, que nẽgũa cousa queo nõ despegaua desque era seco senõ aquela que disemos da moller, et destes çercou arreyna açidade; et diz [Ovjdio] ẽno quarto libro do seu Libro mayor delo estes versos asi [em] latim: [+]
1300 XH I, 0/ 162 (Et conta Paulo Orosio duas cousas desta rreyna [semyrramys] de quese nũqua vio abondada nẽ farta: aprimeyra de matar omẽs et de esparger osangre deles; asegunda que nũqua foy farta de pleyto de omẽ ẽna maneyra que dito he. ) Et ajnda mays conta Orosio que ela fezo que por encobrir oseu máo feyto et de seu fillo, por ventura se sonasse em maneyra queo soubessem as gentes que esto queo tomariã por escandalo et cousa moyto máá aademays, que fezo ordenamento dos casamẽtos et mãdou que casasse opadre cõ afilla, et ofillo cõ amadre, et oyrmão com ayrmãa et ocriado cõ sua ama, et deu lles cõplido poder quanto pera casar, que casasse oque quisesse cõ quẽ se pagasse, et que vergonça nẽ deuedo de parentesco que nõ fosse y gardado por nẽgũa rrazõ, que ella omãdaua asy. [+]
1300 XH I, 0/ 167 Abráám morando em Aram, et predicando toda via ẽna çidade et ẽnas terras de aderredor hũ soo Deus criador de todaslas cousas, cõmo avemos dito, quebrantaua os ydolos cada queos aver podia, et estoruaua os omẽs et desviaos deles em quanto el podia et sabia et quando selle [guisaua]. [+]
1300 XH I, 0/ 167 Et os primeyros que creerõ logo oque el dizia de Deus forõ Sarra, sua moller, et Loth, seu sobriño, et por esto se forõ cõ el aCanaam et os outros de suas [compañas]. [+]
1300 XH I, 0/ 170 Da promessa que prometeu Deus aAbraã et [de] cõmo el fezo em [Canaã]. [+]
1300 XH I, 0/ 170 Et tomou sua moller Sarra et aquel seu sobriño Loth, et os outros nõ oquiserõ créér pera se cõ el vijnrem daquela terra cõmo se el saya et [vjña] por mãdado de Deus, et leyxou os, et tomou el estes queo creerõ et todo quanto aviam el et elles; et sayrom de Aram et forõse pera terra de Canaã; et quando chegarõ aaquela terra nõ morarom logo ẽna entrada dela, segũdo diz Moysem, cõmo fezerõ em Messopotamya quando vierom de Caldea, que logo esteuerõ et morarõ em Aram, mays Abraã asy cõmo [vyña] passou toda aterra ata aoutra parte dizendo sempre et predicando avnydade de Deus, et cõmo El sóó era criador de todaslas cousas et poderoso delas, et el hũ soó Deus et nõ outro senõ El. [+]
1300 XH I, 0/ 170 Josefo conta ẽno septymo capitolo que morou Abraã em terra de Canaã ẽna çidade de Damasco; et diz que ajnda agora ha hũ barreo et hũa cal em Damasco [et] quelle dizem amorada de Abraã, et aqueles que aly morã quese preçam por ello et se téém por mays nobles et onrrados. [+]
1300 XH I, 0/ 170 Et diz Moysem ẽno dozemo capitolo do Genesis que era y estonçes moy poderoso opouóó dos cananeos, os que deytaram fora da terra os parentes de Abraã, padres da [lyna]. [+]
1300 XH I, 0/ 170 Et foy moy alegre, et alçou logo aly hum altar aaonrra de noso señor Deus, et fezo logo aEl seus sacrifiçios em el, et segundo diz a Glosa nõ oleyxou por medo do fogo dos caldeos [nẽ] por temor dos poderosos de Canaã, dizendo queo deytariã em outro tal fogo: et chamou aly onome de Deus et alabóó; et despoys leuãtouse daly, et passou adeante, et foyse contra hũ monte que vay contra ouriente da çidade de Betel, que diz a Glosa que foy despoys ẽna sorte de [Benjamym]; et aaquela çidade diserõ primeyramẽte Luza, quee tanto cõmo almendra; et aly poso sua tenda et segundo se el asentou [tyña] de parte de ouçidente aquela cidade Betel et de oriente aÇidade Hay. [+]
1300 XH I, 0/ 172 Morando Abraam aly em Cananea, vẽeo grande fame em aquela terra et cresçia de cada dia, por la qual cousa ouvose apartyr daly Abraã perao Egyto, por que oyra dizer que aly avia grãde [abondança] de viandas. [+]
1300 XH I, 0/ 172 Et começou Abraã de ensynar aly as gentes et teer escolas dos saberes que disemos da arte da astrologia et da aresmetyca et da geometria, asy cõmo fazia em Caldea et em Cananea. [+]
1300 XH I, 0/ 175 De cõmo fezo Faraom com Abraam et de cõmo se tornou Abraã aCanaam. [+]
1300 XH I, 0/ 176 Do rrio Njlo cõmo nasçe et dos lugares donde paresçe et per onde passa falarõ moytos sabios asy cõmo Aristotel, et Tolomeo, et Plynio, et Rratestem, et Homero, et Tomostem, et Artemydoro, et Ysidoro, et Muçiano, et Lucano, et Paulo Orosio. [+]
1300 XH I, 0/ 176 Et moytos buscarõ por saber çertamẽte olugar hũ nasçe, et oque ende mays achou foy el rrey [Jnba]; et diz este rrey que em hum monte quea nome Atalante -et he este mõte em terra de Mauritana, ade juso, em fondo de Affrica, em ouçidente nõ alonge do grãde mar - que nasçe hũa fonte et que faz logo y hũ grande [escanco], et chamãlle Nullydom; et criam se em el [hũus] peyxes que am nome os [hũus] alaltetes, os outros coraçinos, os outros syluros. [+]
1300 XH I, 0/ 177 Et despoys [que el] sal daqueles penedos he ja a força das agoas quebrantada, et fica el cõmo cansado, et vay aagoa moy mansa; et desque entra [perlo] chãao do Egyto parte ende algũas yslas que nõ am os nomẽs que soyam aver, et despoys vayse dereytamẽte ao mar, pero ante faz moytos lagos et moytas lagóás conquese ho chãao do Egyto rrega todo. [+]
1300 XH I, 0/ 177 Et poys quenos avemos movido [sobrelo] feyto do Nylo pera del rrazõar, queremos dizer em este lugar quanto achamos, et contaremos oque ende diz Lucano, por sy et por lo [byspo] Acoreo. [+]
1300 XH I, 0/ 178 Da rrazõ de Lucano sobrelo Nylo. [+]
1300 XH I, 0/ 178 Conta Lucano, ẽno dozeno lybro das batallas dos çidadãos de Rroma, que despoys que Põpeyo ogrande et Julio [Casar], que forom os mays grandes et moy nobles de todos los rromãos, et lydarõ et foy vençido [Ponpeyo], et sayndo da batalla [que sse] foy logo [Ponperio] ogrande pera [o] Egyto aTolomeo Filopater, seu criado, que andaua y estonçes, pera lle pedir ajuda por cobrar et lydar de cabo cõ Julio Çesar; et Tolomeo, temendo sse del, matóó agrãde trayçom. [+]
1300 XH I, 0/ 183 Et quando el he ẽna parte do çeo hu as estrellas do syno do Leon se ajuntam áás estrellas do syno [do] Carneyro, aly onde aestrella Srio -et esta he aaque dizem canycula, donde som chamados os dias canyculares - et deyta os fogos yrados [porla] boca, et mudase aly oçirco do ãno enquese outrossy muda otẽpo, que sal estonçes oestio et entra ho outono; et outrosi quando he osyno do Capricornyo et do Carneyro su [quẽ] esta aboca do Nylo ascondida, quando vay aeste lugar quee dito destes synos aestrella de Mercurio, quee señor das agoas, fere ẽnas bocas ou ẽnos manadeyros do Nylo posto de suso ofogo da sua estrella; estonçes o Nylo abre sua fonte et [maña] et cõmo cresçe omar ẽnos cresçementos da lũa et sal o Nylo cõmo lle manda Mercurio, et cresçe et cobre as terras et tẽperaas, donde am todaslas terras do Egyto todo oque am mester et de quese [mãteẽ] et nõ colle as agoas nẽ as torna aamadre ata quea noyte nõ aja as oras ygoães cõ odia. ""Et em esta rrazõ sobre este lugar da fonte do Nylo achamos que ouverõ [hũus] dos auçiaos hũa créénça vãa: queo cresçer da fonte do Nylo donde el sal por las terras et rrega as herdades, diziam que aquel cresçer quelle [vyña] daquelas neves de Etiopia. [+]
1300 XH I, 0/ 183 Et quando se ençende aboca do [Leom] et queyma o Carneyro aasua çidade Syem [de] nostro Egyto, estonçes creçe o Nylo contra as bocas do [Leom] et do Cangro, et atempera ofogo deles, et esto he cousa que estam estonçes as gentes pedindo et am omoyto mester. [+]
1300 XH I, 0/ 187 Leuãtaste tu de medio do eyxe do firmamẽto, et ousas et atreveste de alçar as tuas agoas sobre as rribeyras contra o Caneyro quando el he ẽno mayor poder do seu ardor, et vas te contra oçirco dereyto cõ tuas agoas et oteu cosso da consigo em medio d o Carro; et torçendo daly vẽes aouçidente, et daly tornaste aouriente. [+]
1300 XH I, 0/ 187 "Aqui torna Lucano de Cordoua de España arrazoarsse contra obispo Acoreo de cabo cõ Julio Çesar em esta rrazõ, et diz asy: [+]
1300 XH I, 0/ 189 Abraã, despoys quese espedio de Faraõ et se partio del, de yda aasayda do Egyto, passou hũ daqueles tres rrios do Nylo -oque disemos que avia nome Astapo -, et por aly entrou aCananea, por aquela carreyra meesma que viera de parte de medio dia aBetel, segundo conta Moysem, ẽno trezeno capitolo. [+]
1300 XH I, 0/ 189 Et segundo conta Moysem, ẽno trezeno capitolo, eram eles en aquela sazõ os mays poderosos que morauã em aquela terra dos cananeos et dos ferezeos. [+]
1300 XH I, 0/ 189 Et Abraã ficou em terra de Canaã ontre Betel et Hay, asy cõmo avemos dito [+]
1300 XH I, 0/ 194 Et acabo de çinque dias aanoyte, segundo conta Josefo ẽno dezeno capitolo, alcançaronos çerca de aquela fonte Dam. [+]
1300 XH I, 0/ 194 Et aqueles rreys, cõmo yam canssados elles et suas [compañas] cõ agrande pressa et esbulo que tragiam, et as moytas terras que aviã corridas, jaziam dormyndo, et desarmados, et seguros de tal feyto, et conta Josefo que jaziã bebedos. [+]
1300 XH I, 0/ 196 Et diz mẽestre Pedro que despoys que gáanarõ ageneraçõ dos cananeos aquela çidade que disemos aque chamauã primeyro Solyma, et forõ dela [senores], por que aquel lynage aviã nome os gebuseos, et [estes] erã cananeos, chamarõ elles aaquela çidade Gebusalem. [+]
1300 XH I, 0/ 197 Mays agora quero que sabas os termynos da terra que darey ao teulinage: deslo rrio do Egyto quee chamado Nylo", -daquel de que som contadas moytas et bõas cousas em esta estoria - "ata outro [grãde] rrio aque dizem Eufrates, quee contra parte de oriente seram seus termynos, et darlles ey toda aterra que estes pobõos teẽ: os çineos, os çeneçeos, os [çerimoneos], os eteos, os fereçeos, os de Rrafaym, os amorreos, os cananeos, os tergeseos, os jebuseos. [+]
1300 XH I, 0/ 202 Et quero que [Asarray], tua moller, des oje mays nõ seja chamada senõ Sarra, por que quer dizer madre de moytas gentes, ca Eu beeyzia, et averas fillo dela et sera bendito demj́, et deste teu fillo sayrã moytas gentes et rreys que lidarã cõ os cananeos, et vençerlos am, et eles serã [senores] de toda Cananea, asy cõmo som de terra de Sydom, et vay ata os termynos do Egyto. [+]
1300 XH I, 0/ 209 Et dizẽ que se candea açendida poem em aquel lago que mentre ardia que nõ podia entrar su aquela agoa. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Bala, Salisa, Segor; aalende estes nomẽs achama Ysayas a bezera brincante, et [despois] de todo esto lle poserõ nome a çidade de Palmo, segũdo conta mẽestre Pedro ẽno capitolo destas çidades: et diz que mẽtre que Loth ficou em ella quea gardou Deus, mays despoys que el sayo dende que logo tremeo aquela terra aterçeyra vez, por que avia tremydo ja duas vezes, et quese sufondou toda açidade essa ora et tornouse em lago cõ as outras. [+]
1300 XH I, 0/ 215 [asy] cõmo conta mẽestre Godofre, aterra de Canaã que era [viziña] destas çidades, foy moy espantada do destroymẽto dellas, et outrosi terra de Caldea, diz que toda foy [espauoriçida] desta maravilla. [+]
1300 XH I, 0/ 215 Et Abraã que moraua ontre os cananeos, ouvo outrossy moy grande espanto deste feyto, et fezo por ende aly hũ altar cõ sua moller Sarra, et adorou [sobrel] aDeus, et fezolle aly seus sacrifiçios et demãdoulle que faria; et ouvo rresposta dEl quese fosse daquela terra de Cananea el et sua moller; et asyo fezerõ. [+]
1300 XH I, 0/ 222 Despoys que Ysmael foy em tẽpo dese casar, [segũdo] diz Abdul Ybeyt ẽno seu capitolo de Ysmael, et casou cõ hũa moller de terra de Canaã de açerca de aquel deserto; et quandoo [soubo] Sarra, entendeo que alongo tẽpo contẽda jazia et rroydo aos do seu fillo cõ os daquel em aquela terra, et diso ha Abraã que desfezese aquel casamẽto et que mandasse que Ysmael nõ casasse em toda aquela terra. [+]
1300 XH I, 0/ 230 Et [despois] [desto] pouco mays ou menos ante quese acabasem dous ãnos tornarõ se Abraã et [Ssarra] aval de Mãbre et morreo y Sarra em Arbea que he hũa çidade de Ebrõ em terra de Canaã. [+]
1300 XH I, 0/ 230 Et despoys desto enterrou Abraã aSarra sua moller, em aquela coua doblada daquel campo que cata contra Mãbre asi cõmo disemos, et esto foy em Ebrom, em terra de Canaã. [+]
1300 XH I, 0/ 233 "Eu [sõo] moy vello et de longo tempo, et vejo queos meus dias som poucos, et queria casar aYsáác, meu fillo, ante queme finasse; et poys que tu as en garda et em poder todaslas myñas cousas, dame atua mão aca et pona sub omeu muslo et jura me por lo Deus do çeo et da terra que se eu finar antes que el case que nõ lle des moller das fillas dos cananeos ontre que viuemos, mays que vaas [aMespotamya], nossa terra, donde nos somos naturaes, et onde he onosso lynage , et que daly lle des moller; mays Ysáác nõ se váá daqui et em esta terra fique, ca Deus la dou amj́ et el ha erdara. [+]
1300 XH I, 0/ 233 "Aty et ao teu [lyñage] darey Eu esta terra de Canaã. [+]
1300 XH I, 0/ 233 Et despoys que foy [apreçebido] metio sse ao camyño et foysse pera Messopotamya aaçidade quea nome Carra, hu moraua Nacor, yrmão de Abraã, que aly era oseu lynage de Abraã, cõmo oystes que ficarã os seus em Messopotamja quando se el foy pera Cananea. [+]
1300 XH I, 0/ 234 "Eliezer nõ avia ajnda acabada esta [oraçõ] quando Rrebeca, filla de Batuel, foy sayda da çidade cõ outra cõpaña de mãçebas, et era ella moça moyto aposta [et moy fermosa] et era virgẽ, et tragia hũ cantaro ẽno onbro, et desçendeo aaquel poço et encheo de agoa pera tornarse cõ ella pera sua casa. [+]
1300 XH I, 0/ 235 "Seruo [sõo] de Abraã et seu messageyro et bendisoo noso Señor et doulle grandes rriquezas de gaãdos, et de ouro, et de plata et de seruos, et de seruas, et de camelos, et de outras moytas bestas et sobre todo esto doulle hũ fillo emçima de sua velleçe de sua moller Sarra et del, et el dou aseu fillo quantas rriquezas avia, et dou amj́ ofillo em garda et em poder cõ todo oque avia, et ajuramentoume que nõ lle desse moller das fillas dos cananeos em cuja terra el moraua, mays que viesse eu aeste lugar donde el era natural et tyña seu lynage et que daly leuase moller pera seu fillo; et eu pregonteyo estonçes que se nẽgũa moller desta terra comygo nõ quisesse yr quefaria; et el disome: [+]
1300 XH I, 0/ 238 Sobre arrazõ deste casamẽto de Abraã et de Çetura, madre destes terçeyros fillos de Abraã, departem moytos de moytas maneyras: os [hũus], asy cõmo Josefo et outros, nõ dizem ende al senõ que casou Abraã cõ Çetura despoys de morte de Sarra; os outros dizẽ que aquela Çetura que era Agar, aque foy mãçeba de Abraã et de Sarra, aquela de quem el ouvera antes aYsmael, cõmo avemos contado, et que casou Abraã com ella por esta rrazõ, segundo diz mẽestre Pedro ẽno capitolo deste casamẽto et da morte de Abraã, et por que Abraã era omẽ de Deus et por que non tovesem os omẽs que el andaua em garçonya buscando bodas novas, et lle nõ posfaçassem delo, que enviou por Agar ao Egipto, hu ella moraua cõ seu fillo Ysmael, et quella aduserõ, et casou cõ ella, et esto por onrrar aseu fillo Ysmael [aque] el queria moy bem, et fazerlo fillo de casada oque era antes de barregãa. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Deste casamento de Abraã et de Çetura conta Moysem que foy despoys do de Ysáác et de Rrebeca, pero Josefo diz que antes; os aravigos cõmo Abul Ybeyt, et Albacri, et [Avem] Abez et outros departem sobreste segundo casamẽto de Abraã et dizẽ asy: que morreo Sarra et quea suterrarõ em Ebrõ em aquel çimyterio que cõprou [Abraam], mays elles chamãlle amyzquita de Abraã, et dizẽ que antes morreo Agar que Sarra et que ambas morrerõ em dias de Abraã, et que suterrarõ aAgar em Meca, et que suterrarõ despoys seu fillo Ysmael, cõmo diremos adeante; et contã que despoys que Agar et Sarra forõ finadas, que ẽnos [triijnta] et oyto ãnos que despoys viueo Abraã, que casou cõ outras duas molleres et forõ das cananeas; et hũa foy esta que avia nome Çetura, et aoutra avia nome Haura; et que ouvera Abraã destas duas molleres onze fillos, et cõ Ysáác de Sarra, et Ysmael de Agar, que forõ treze todoslos fillos de Abraã que ouvo destas quatro molleres, et doutra parte nõ ouvo nẽgum que nõ tomou mays molleres. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Et aCanonjca das cõtadas diremos ajnda aqui de cabo em soma [comoas] dizẽ Eusebio et mẽestre Pedro et outros, as outras cõtaremos de cõmo forõ et passarõ. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Em esta sazom outrosi, segũdo conta aestoria do Egipto et outros cõ ella, mandou Nẽprot fazer hũa arca por mẽestria que podese omẽ yr em ella, et fezo tomar quatro boyteres viuas, et mandou queas deytassem em lugar onde nõ comessem ata que ouvessem grande fame, et [despois] mandou trager carne et fazer grandes espetadas della et colegarlas sobrela arca em [hũus] fustes que meterã aly pera ello, et atarom aos quatro péés da arca quatro cordas; et entrou Nẽprot ẽna arca et desi atarõ aquelas cordas aos quatro pees das boyteres, acada hũa sua, et ellas quando virom acarne começarõ avoar arriba pera tomar acarne et alçarõ aarca, et forõ cõ ella leuãdoa ẽno ayre arriba, et el rrey em ella, et as boyteres com grande sabor que aviam de alcançar acarne que viam sobre sy, alçarõ tanto aarca que queriam ja chegar ao çirco da luna. [+]
1300 XH I, 0/ 243 Andados setéénta et çinque ãnos achou Deus [a] Abraã omẽ moy entendido et dereyto pera lle falar, et faloulle, et mandou lle quese sayse de sua terra, cõmo he dito, et prometeo Deus de dar ael et aseu lynage aterra de Cananea. [+]
1300 XH I, 0/ 245 Et despoys que Eusebio foy byspo de Çesarea et santo omẽ, et [Jeronjmo] outrosy bispo et santo, et que trasladou a Biblia em [este] noso Latym, falam destas [rrazoens] em suas canonycas, queremos vos contar aqui dellas, segundo queas contam os autores dos gentíj́s, et desi diremos et declararemos que querem dizer, et achamos que tambem diserõ os gentíj́s palauras et rrazões que dizẽ hũa cousa et dam aentender outra, cõmo ofazem os nosos Testamentos, ho da noua ley et ho da vella que andou sempre em fegura, oque nõ faz tanto onovo que anda ja ẽno feyto da cousa. [+]
1300 XH I, 0/ 250 Esta Yo, filla del rrey Ynaco, seendo ẽno rreyno de seu padre de Argos de Greçia, andaua moytas vezes de hũas partes pera outras [perlo] rreyno sem toda guarda; et hũ dia vyña donde andara porlas rribeyras daquel rrio Ynaco de seu padre, et vioa el rrey Jupiter, et pagouse dela, et falou lle, et começou dea lóómjnar em suas palauras, et disolle cõmo soem dizer os outros doneadores, alabandose et prometẽdo mays de seus aueres et dereytos por que sejam creudos et alcançem oque querem; pero el rrey Jupyter bem era tal cõmo dizia, et compliria mays do que prometia, tã alto, et tã complido, et tã poderoso cõmo era; et disolle asy: [+]
1300 XH I, 0/ 250 Estonçes Jupiter veẽdo quã de coraçõ fugia Yo et nõ oqueria asperar, fezo por seus encãtamẽtos et [porlas] estrellas, de que era moy sabio, desçender hũa grande [neuoa] em aquel val, et encheo todo, et fezoo moy escuro, tanto que ajnfanta nõ sabia pera onde yr, et embargouse do correr; et chegou Jupiter, et alcançoa, et tomoa; et forçoa; et ella ficou preñe donde despoys vierõ moytos et grandes lynages de rreys et de moy [grãdes omes], cõmo diremos adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 250 Mays vio que de nẽgũa destas duas cousas nõse leuãtaua estonçe aquela nebla, et entendeo que rrey Jupiter, que leuaua as [nuves] onde queria por seus encantamẽtos, et que leuara aquela et fezera aly aquela nebla, et que algũa cousa de mal fazia aly, et traballouse ella outrosi logo de obrar do seu saber. . [+]
1300 XH I, 0/ 250 Et por seu encantamẽto subio en hũa [nuve], et pososse em aquel lugar hu Jupiter et Yo estauã, et conjurou logo [anuve] da novoa que fezera Jupiter et ella tirouse logo daly, et ficarõ descubertos Jupiter et Yo. [+]
1300 XH I, 0/ 251 El rrey Jupiter tam sabio era, que tam bem ẽnas cousas de jogos cõmo ẽnas outras de grandes feytos, por lo seu grande saber das estrellas que escollia as cousas que aviam de [vĩjr], tã bem ẽnas hũas cõmo ẽnas outras; et sobre todo ẽnas cousas queos [hũus] dos seus deus dos gentíj́s aviam de fazer ou faziam aoutros, Jupiter sentio dantes a [vijnda] da rreyna Juno sua moller, et ante queo ella podesse véér mudou Jupiter por seus encantamẽtos et sua sabedoria aYo em jovẽca, et que semellasse vaca, et fezoa moy fermosa. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Et aeste pastor, tal et de tantas gardas de ollos cõmo oydes, dou [arreyña] Juno agardar aquela jovenca, et opastor [desque a] tomou gardoa, et onde quer que el estaua sempre cataua pera hu ella estaua, et sempre avia et atyña ante os ollos por donde quer que ella andasse; et leyxauaa paçer de dia et [despois] que se poyña o sol ençarrauaa et atauaa [perlo] pescoço, cõmo aboy: et ella paçia das follas das [aruores] et das eruas amargosas et de quaes quer que [acaesçiã], et bebia de quaes agoas podia aver aas vezes de rrio, aas vezes de lagõas estancas et limosas; et em lugar de bõo leyto enque ella soya jazer cõmo filla de rrey, jazia em terra, aas vezes em erua, aas vezes ẽno astrago puro; et áás vezes por fazer prazer aseu pastor que ouvesse merçede dela, et lle desse mellor ida, queria alçar os braços et alçauaos cõtra el et nõ os podia estender, et quando lle queria falar, emlugar de palaura [mudiaualle] cõmo vaca; et era desto moy maravillado opastor et entendeo oque era et cõmo andaua encantada, que ao seu soon meesmo avia medo et da sua voz espantaua sse. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Et el rrey Ynaco conosçeo desta guysa por los sinaes dos péés, cõmo aquela era sua filla Yo, et cõmo andaua encantada, et tornada em fegura de vaca; et [despois] que conosçeo que era sua filla pesoulle moyto, tanto que seendo rrey et deus ontre seus gentijs, com ogrande pesar que dela ouvo começou achamarse mezquino, et deytarselle sobrela çeruyz et sobre los cornos, entristeçendo todo por ella, et fazendo dolor et dizendo: [+]
1300 XH I, 0/ 252 Agora te achamos aqui et por quanto ha ja tẽpo que esto acontesçeo, yamos olvidando ho teu pesar, et agora poys que te véémos rrefrescassenos oteu dolor; et tu calas et nõ nos dizes nada, senõ suspiras et bruyas ao que dizemos, et eu nõ sabendo esto, estauate apreçebendo et buscando casamento, et asperaua de ty genrro et netos de lynage de rreys, mays agora paresçeme que oteu marido sééra do lynage das vacas et taes séérã os teus fillos, et odolor que eu desto ey nõ operderey senõ de morte, mays pero de morte nõ poso, por que [sõo] deus et nũca ey de morrer, et por ende chorarey sempre por ty. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Et semellaua em todo pastor, et leuaua hũas albugas que ya tangendo et sonãdo, et suas cabras ante sy, et chegou desta guysa aly onde sya aquel pastor Argo et cantaua moy [nobremẽt] cõ aquel jnstrumẽto; et Argo quandoo vio et oyo pagouse moyto do som et plouuo lle moyto cõ el et chamoo et disolle asy: [+]
1300 XH I, 0/ 254 "Et esto era oque Mercurio queria, et sentouse et cantou, et em cantando de touoo todo odia cõ sua rrazõ, dizendo moytas de hũas et doutras cousas; et pagauase moyto Argo de todo et plazialle moyto. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Et Mercurio por matar aArgo mays em saluo traballaua quanto podia por lo adormẽtar, mays gardauasse delo Argo outrosi quanto podia, ca empero quelle osono vyña aos [hũus] dos ollos, cõ adulçedume dos cantares de Mercurio, pero velaua dos outros. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Et aquel jnstrumẽto cõ que tangia Mercurio era nouo, et avia em el sete canelas; et Argo del dormyndo et del velando et cabeçeando pera dormyr de todo, [pregontoulle] donde fora aquel jnstormẽto, ou quẽ ofezera primeyro, que novo era. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Et diso asy, cantando em seu jnstrumẽto: [+]
1300 XH I, 0/ 254 Et ella [desdeñoo] et nõ dou por suas palauras nada, et fugio por [essas montañas], et el em pos ella [porla] la tomar et forçarla ata que chegarõ ao rrio Ladom; et ella desque chegou aly, por que a enbargauã as agoas do rrio pera fugir, rrogou aas [deessas] de aquelas agoas quea tornassem em algũa cousa por quea nõ podese aver aquel deus, nẽ forçarla nẽ fazer oque queria, et acabada sua oraçõ mudarõna em canaveyras. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Et aquel deus Pam quando chegou coydou adeytar mão dela et tomarla, et deytou mão em aquelas canaveyras, coydando quea deytaua ẽno corpo da mãçeba; et estando el aly veẽo hum pouco de vento et moveo aquelas canaueyras et fazia em ellas hũ som que dizia syrim et esto era que aquelas canaveyras [queriã] dizer ¡Syringa!, por nomear ho nome de sua señora Syringa, donde foram feytas, et aquel deus Pam foy moy onrado daquel som que aquelas [canaueyras] aly faziã, et diso: [+]
1300 XH I, 0/ 254 "Em cabo dizia Mercurio aArgo em seu cantar que daquelas canaveyras fora feyto aquel jnstormẽto et ajuntado, et cantauã nome de sua señora Syringa, et tyña guysado de contarlle moytas de taes rrazões cõmo aquelas. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Em todo esto Mercurio catou pera Argo, et violle os ollos çarrados et ael adormeçido, et abarba posta ẽnos peytos dormyndo, et calou, et nõ cantou mays aquela ora nẽ tãgeo mays. [+]
1300 XH I, 0/ 256 [Mouydo] foy estonçes Jupiter por los [rrogos] de Yo, aquẽ el queria moy grande bem et avia ja moy cansada et lazerada, et chegou aarreyna Juno, sua yrmãa et sua moller, et deytoulle os braços ao colo, et rrogoa [o] mays forte que podo que tollese aYo aquelas pẽnas, et aseguro a que nũca mays lle faria pesar nẽ nojo cõ ella et que çerta (Deus mantẽna Nuno Freire Amen; mantenao Deus moito e per bem). fose delo et nõ temese nada; et porla [çertificar] mellor jurou lle por hũa lagõa quea ẽnos jnfernos aque chamã Stix. [+]
1300 XH I, 0/ 258 Et aquelo que el diso ẽno primeyro libro del rrey Ynaco, que era hũ rrio que [pasaua] porlo seu rreynado et el era deus dese rrio; et aquelo que dizia que Yo era filla del rrey Ynaco et quea forçara [rrey] Jupyter, et desi quea mudara em vaca; et aquelo quea dera rrey Jupiter aareyna Juno, sua moller, quella pedira; et aquelo quea rreyna Juno aencomẽdou aseu pastor Argo, que avia çento ollos quea gardasse; et outrosi aquelo que mandou Jupyter aMercurio, seu fillo, que matasse aArgo por que [poyña] aspera et forte garda sobre ella; et aquelo que Mercurio tomou cobertura ẽna [cabeça], et alas ẽnos péés, et virga de virtude ẽna mão, et foy ael em fegura de pastor, cõmo era Argo, tãgendo [se[u]] buguete, et cabras ante y tãgendoas cõ sua pertega em lugar de cayado, et se pagou Argo del quandoo oyo et asentou ho consigo, et sentouse el, et cantou; et aquelo quelle preguntou Argo do buguete que era nouo; et aquelo quelle el rrespondeo, que amara Pam aSiringa, et que era ella moyto onrrada ontrelas [dõnas] daquela terra, et que fora mudada em canaveyras ẽna rribeyra do rrio Ladom; et aquelo que Mercurio matou aArgo [com] oseu [alfangere], et ho escabeçou et dou cõ asua cabeça em terra, et sayo moyto sangre, et ensuzou todo ho lugar; et aquelo quea rreyna Juno tomou os ollos [do] seu pastor et os poso ẽna cola do [pauõ] que era sua ave; et aquelo que el rrey Jupiter rrogou aarreyna Juno, sua yrmãa et sua moller, por Yo; et aquelo que arreyna Juno ho oyo et perdeo [toda] asaña, et outorgou aseu yrmão et seu marido oque pedio; et aquelo que Yo [porlo] rrogo de Jupiter foy mudada de vaca em moller, et daly adeante dada [abõos] costumes et despoys feyta [deessa] ẽno Egyto, esto nõ oteña nẽgũ por escarno, nẽ por palaura de mẽtira por que som das rrazões do Judio, ca aquel que as suas rrazões bem catar et as entender, achara que nom som palauras váás nẽgũas delas, et os frayres predicadores et os menores quese traballam de tornarlo ẽna nosa teoligia nõ [o fariã] se asy fose, mays todo he dito em fegura et em [semellanca] de al. [+]
1300 XH I, 0/ 259 Et Mercurio ẽnas façayas, segũdo diz Rramyro, tanto quer mostrar cõmo amõtoamẽto de pedras ẽna alteza dos mõtes; et segundo diz Rramyro, Mercurio tanto quer mostrar cõmo palaura, ou rrazõ medianeyra ontre os omẽs, et que este he cõmo deus ou señor dos mercadores por que ontre os que vendem et cõpram sempre ha de andar palaura medianeyra; et foy sabedor em moytas artes, et alcançou ata otẽpo de Moysem, segundo conta Lucas; et Mercurio, segundo Rramyro quer dizer tãto cõmo abridor das çidades ou alomeador contra ocorremẽto do syno. [+]
1300 XH I, 0/ 259 Syringa he tanto cõmo tragemento, et por esta rrazõ este nome [syrenes] he [porlas] sereas do mar; et Syringa et sirenes am estes nomẽes de syrem , que diz ogrego por tragemẽto, por que as sereas tam [dulçemẽte] cantam que nõ ha omẽ ẽno mũdo que [ouça] adulçedũe do cantar delas queo nõ faça estar quedo quese nõ vaa daly em quantoa oyr, asi cõmo seo teuese preso et atado; et ajnda mays dizem moytos que esta dulçedũe daquel cantar das serẽas que amoytas outras anymalias [fezẽ] esto, asy cõmo aas aves que passam por aly queas faz estar quedas volando ẽno ayre quese nõ podem yr daly ante adulçedũe do canto; et que cansam estando aly volando ata que caem ẽno mar cansadas. [+]
1300 XH I, 0/ 259 Et outrosi ocanto que [seya] daquel [jnstormẽto] feyto das canaveyras de Syringa con que cantaua Mercurio trage os omẽs cõsua dulçedũe cõmo trouxo aArgo, acõmo quer que avia tantos ollos et era tam arguydor. [+]
1300 XH I, 0/ 262 A donzela Yo, filla del rrey Ynaco, asi cõmo de friura, ante que chegase ao tẽpo de casar era tẽperada em sua voõtade, et casta, et gardada; et desque veẽo aaquel tempo, yndo empos sua voõtade partiose das rribeyras et da morada de seu padre, ou do atemperamẽto da castidade, et andando aseu talente por donde ella queria vioa el rrey Jupiter, quero dizer oymíj́go apartador cõmo disemos, et enbargandoa cõ neblas, cõmo cõ promessas de palauras de vaydade, alcançoa et forçoa; et partindose ella por esta carreyra dos bõos costumes, et entrando ẽnos maos, diserõ os autores dos gentíj́s quea mudara Jupiter em vaca; et segundo queo dizẽ mẽestre Juam et o frayre, esto he quea deytou em maos costumes, cõmo de besta ou de vaca, asi cõmo diz aestoria del rrey Nabucodonosor que foy mudado em boy por lo que fazia contra Deus, como contaremos adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 262 Em pos esto onde diz quea pedio arreyna Juno aJupiter, et el doulla, et ella dou ha em garda aArgo, oseu pastor dos çento ollos, et he esto oquese entende que Juno he odeleyto da terra et das rriquezas, et Argo omũdo, et despoys daquelo se dou esta Yo amays grandes viços et desi apeores costumes, et atyña omundo em laçada em elles, cõmo diz oautor, quea tyña Argo presa ata quese doyo dela Jupiter et entendese aqui por Jupiter oseñor apartador, cõmo disemos; et enviou aMercurio, seu fillo, et esto he bõa rrazõ et sabia, ca esso quer dizer Mercurio; et vençeo Mercurio aArgos, asi cõmo ao mundo, rrazoando se cõ el sobrelas preguntas quelle fazia Argo falandolle encubertamẽte das rrazões das sete artes liberaes, et dizẽdolle que amara Pam aSyringa tornada em [canaueyras] ẽnas rribeyras do rrio Ladom; et em este mudamẽto de [siringa] et em amor de Pam lle falou destas rrazões segundo que mẽestre Juã conta; et diz que este rrio Ladom que corre por medio de Greçia et quee rrio de moy bõa agoa, moy clara, et moy sãa, et ha moytas canaveyras por todas las rribeyras del; et mostra que vierom aly aaquela rribeyra todoslos filosofos de Greçia aestudiar sobrelas sete artes liberaes. [+]
1300 XH I, 0/ 262 Onde diz Preçiam ẽno começo do seu Libro mayor queos gregos som fontes dos saberes et os latinos arroyos que manã daquelas fontes dos gregos; et este he odepartimẽto daquel encubrimẽto que Mercurio cantaua aArgo, et por encubrir arrazõ disolle que fora Siringa mudada em [canaueyras] ẽnas rribeyras daquel rrio Ladom; et outrosi, segundo departe mẽestre Juam, disolle esto por duas rrazões: aprimeyra por que avia em aquela rribeyra moytas canaveyras; asegunda porlos sete saberes que forõ ali achados, et estudiados, et acabados. [+]
1300 XH I, 0/ 262 Et aquelas sete [canaueyras] desygoaes, ajuntadas cõ çera, de que dizia que era composto aquel jnstrumẽto cõ que cantaua, aquelas sete artes liberaes eram, cõ que Mercurio [cãtaua] por quese entende outrosi aposta [rrazõ] et obem rrazoado, vençeo aArgo quee omũdo, et matóó; et esto he quea bõa rrazom matou em Yo os costumes seglares et máos, et tyroa das [prijões], cõmo fezo Mercurio aavaca da prigõos de Argo. [+]
1300 XH I, 0/ 264 Et os caldeos chegarõ oseu [fogo] ao ydolo do Egito queo queymasse, et caesçeo aquela ymage et rreteu sse aquela çera dos furados et sayo aagoa daquel vaso por [hũus] canyzillos que fezerã em el ascondidos que nõ paresçiam, et desçendeo por la ymage ajuso et matou ofogo dos caldeos. [+]
1300 XH I, 0/ 266 Et nos dizemos do tẽpo do acabamẽto de Abraã que morreo andados de quando nasçera seu fillo Ysaac seteẽta et çinque ãnos, et de quando noso Señor Deus lle mãdara sayr de sua terra et lle prometera terra de Canaã por herdade çento ãnos, et de quando el meesmo nasçera çento et seteẽta et çinque ãnos, et do departimẽto das lynguas duzentos et hũ, et do deluuyo quatroçentos et seteẽta et sete ãnos, et de Noe [mjll] et seseenta et sete, et de Adam dous mjll et oytoçentos et [vijnte] et çinque. [+]
1300 XH I, 0/ 273 "Dame deste teu mãjar que [tẽes] apostado, que veño em tal maneyra cansado do cãpo que nõ poso agora apostar de comer, et averey sabor de comer. [+]
1300 XH I, 0/ 275 De cõmo desçendia Ysáác ao Egyto ante afame de Canaã et lle mãdou Deus quedar em Gerara, et da rrazõ del rrey [Abymelec] cõ Ysáác cõmo acontesçeo ẽnas cousas que avemos ditas. [+]
1300 XH I, 0/ 275 [em] aquela sazõ sobre ofeyto de Rrebeca, cresçeo grande fame em terra de Canaã, asi cõmo acontesçera outra vez em dias de Abraã; et Ysaac, temẽdose da grande mj́goa das viandas et querendo gardar suas compañas, pensou dese yr perao Egyto por quelle diserõ que era estonçes terra moyto [avondada], mays pero nõ ofezo quese foy pera Gerara aAbymalec, rrey dos palestinos que fora amygo de seu padre Abraã. [+]
1300 XH I, 0/ 277 "Et estonçes Ysáác foyse daly pera ocanpo de Farã, que he hũ val que esta açerca de Gerara por onde corria agoa algũas vezes, et por que os desa terra barallauã cõ seus omẽs sobrelas agoas, leyxou lles el todo aquel lugar por aver paz cõ elles, et foyse [a adeãt]. [+]
1300 XH I, 0/ 279 Et diz Abem Abet, que foy hũ sabio [aravigo], que ouvo Esau em ella tríj́nta fillos varões, et que [deste] lyñagem forom moytos rreys em [Rroma], donde veẽo despoys ogrande Aleyxandre, rrey de Greçia; et poblou Esau primeyramẽte em terra de Axem, que he contra oriente [daquela] terra; et arrequeçerõ seus fillos moyto, et forõ poblar contra o mar, ao termyno de Aleyxandria, et tomarõ por força aos cananeos moyta [de] sua terra. [+]
1300 XH I, 0/ 279 Mays de ambas estas molleres cananeas cõ que conta Josefo que casou Esau, achamos que [erã] moy despagados Ysáác et Rrebeca, et dizem Josefo et mẽestre Pedro que pero que ellas eram dos mellores et mays poderosos dos cananeos, que por todo eso nõ quiserã Ysáác et Rrebeca que seu fillo casasse cõ molleres daquela terra, por que eram doutra gente deque elles nõ erã, et doutra creẽça et ley. [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Atal he ho olor do meu fillo cõmo ho do [canpo], chẽo de todaslas bõas oluras aquẽ Deus bendiso. [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Et outrosi, segundo diz Josefo. esto era por que os cananeos nõ tyñam bõa ley, nẽ [quiriam] bem aYsáác, nẽlle eram bõos, quelles pesou moyto cõ as primeyras lydes que el fezo aly, quando tomou aterra de Arematyn, por que avia el moyto traballado por la gaañar, mays que por outra terra. [+]
1300 XH I, 0/ 283 "Mando te que nõ tomes moller do lyñage de Canaã, mays vayte pera Messopotamja de Siria acasa de Batuel, padre de tua madre, et daly toma moller pera ty das fillas de Labam, teu tyo, yrmão de tua madre. [+]
1300 XH I, 0/ 283 Et quando vio Esau cõmo bendisera despoys [de aquelo] seu padre aJacob, et lle mandou yr aMesopotamya que tomasse pera sy moller dala das suas, et lle defendera que nõ casasse cõ as fillas de Canáám, et parou mentes cõmo Jacob fora obediente ao mandado do padre et da madre pera fazer oquelle mandauã, entendeo por estas rrazões Esau que seu padre nõ queria bem áás fillas de Canaã, et segundo diz Josefo, et nos avemos dito, pesar fezo Esau aseu padre por que nõ demãdou consello ael ou asua madre quando casou [cõ] ellas. [+]
1300 XH I, 0/ 283 Jacob desque sayo de Bersabee et ya pera Aram, pasando por terra de Canaã, nõ quiso entrar nẽ dormyr em casa de nẽgũ dos de aquela terra por duas rrazões; aprimeyra por grande medo que avia deles, et asegunda por malquerença dos da terra que estauã mal cõ seu padre. [+]
1300 XH I, 0/ 291 De cõmo se Jacob queria tornar pera Canaã acasa de seu padre, et cõmo fezo sua [avijnça] Labam cõ el et quedou Jacob. [+]
1300 XH I, 0/ 291 Et diz mééstre Pedro que foy feyto este apartamẽto por que nõ fezesem engano nẽgum ẽnos gaãdos os [hũus] aos outros; mays tomou Jacob varas de olmos, et de almendras, et de pladayros, et en talloas, et donde lles tyraua acorteça ficauã blancas, et dondelles la leyxaua eram verdes, et faziam se em ellas duas colores; et ẽno tẽpo queos gaãdos andauã em çeos pera cõçeber daua lles abeber em [hũus] canales, et ponya estas varas ante elles, tam bem aos machos, cõmo áás femeas, aly hu beuyam por que catassem pera ellas, et parando mentes em ellas que fezessem os fillos veyros, et [asi] foy. [+]
1300 XH I, 0/ 292 "Et desque as molleres lle diserõ esto, poso Jacob aellas et aseus fillos ẽnos camelos, et tomou ameatade de sus gaãdos, et [quanto] avia gaañado em Mesopotamya et começou de yrse pera seu padre Ysaac aterra [de] Canaã. [+]
1300 XH I, 0/ 292 Et conta mẽestre Godofre que quando ouverõ andadas sete jornadas que chegarã ahũ lugar que avia nome Galáát, et pousarõ aly por que folgasem suas compañas et seus gaãdos, que eram cansados, et por tomar agoa fresca pera ssy et [apreçebesem] suas viandas [p[er]a] ocamyño. [+]
1300 XH I, 0/ 292 Et de todo esto nõ sabia nada Labam, [ca] era ydo [atrosguiar] et tõder as ovellas, nẽ Jacob nõ lle quiso dizer de cõmo se ya; et despoys queo soubo Labã -et esto foy terçer dia desque Jacob partio daly - tomou seus yrmãos et outros omẽs de duas cõpañas, et armouse et foy em pos el sete dias, et alcançóó em mõte Galaant, segundo diz Josefo, et por que era tarde queo nõ quiso cometer essa noyte; et jazendo dormyndo Labam, diz que veẽo Deus ael et lle diso: [+]
1300 XH I, 0/ 295 Jacob, do qual avemos dito quando se partio de seu sogro Labam, yase pera Cananea asy cõmo avia começado, et apareçerõlle ẽna carreyra moytos angeos de Deus et [prometerõlle] moyto bem, segundo conta Josefo, et el quando os vio, segundo diz a Biblia, diso: [+]
1300 XH I, 0/ 296 Andados seteẽta et dous ãnos de quando nasçera Jacob, et çento et tríj́nta et dous de Ysáác, sayo Jacob de terra de Canaã, et foysse [pera] seu tyo Labam aMesopotamya. [+]
1301 PP V, 48/ 28 Ca, segundo disso Sant Agustiño, el obispo que nõ es castigado mas lle devẽ dizer "Can" que outra guisa, ca se nõ morde ou deve dizer que nõ es obispo; porque nõ a en el mũdo tan mal prelado como por seer lesongero e por medo de los omes lo dexa de castigar, ca el que es posto para esto e nõ lo faze, nõ pode seer culpa, porque semella que lo consinte e lo tiene por bien . [+]
1301 PP V, 48/ 29 Pero develo fazer de guisa que nõ nasca ende grand escandalo se devẽ gardar e de qual nõ fezerõ os sanctos padres departimẽto en esta rrazõ. [+]
1301 PP V, 48/ 29 E disseron que se el prelado leyxasse de fazer ou de dizer algũa cousa por medo descandalo, que fosse de tal natura que por dexarla cayse en pecado mortal, que mellor era que la gente se escandalizasse que el pecasse mortalmente. [+]
1301 PP V, 48/ 29 Et esto seeria quando el prelado dexasse de fazer boa vida, ou demandar a los outros que lla fezessẽ o de dizer ou de fazer la verdade que es enla justiça e en el ensinnamento de la fe , por medo descãdalo e porque los omes nõ sse escandalizasse. [+]
1301 PP V, 48/ 29 Et esto seeria quando el prelado entendesse que deve amãssar la obra de la justiza por desviar escãdalo, acaesçendo sobre que cousa en que poda fazer merçed ; mays esto nõ a de fazer muy ligeyramente e a mẽos de saber se aquellos que fezerõ el feyto porque quer fa[zer] la justiça son poderosos ou muitos, assi como X arriba; ca entonçe ben la pode dexar por medo descandalo, pero nõ en todos: ca en todas guisas escarmento deve fazer en alguũs de aquellos que forõ comẽçadores ou mayorales en aquel feyto. [+]
1301 PP V, 48/ 30 Como el prelado nõ deve leyxar de mostrar al poblo las cousas que lle conssentirẽ por temor descandalo. [+]
1301 PP V, 48/ 30 Entonçe devẽ passar contra ellos quanto poder como contra ereges, maguer seã muytos; e nõ lo devem lexar cõ medo descandalo. [+]
1301 PP V, 48/ 30 Pero se aquelles a quen castiga el prelado fossen tã poucos e poderosos e connoscesse aquel erro en quelles travã e nõ se quiserẽ ende quitar, esforçando en si miismos ou en outra grand gente que sse touvesse cõ ellos , quando tal cousa acaescer, manda sancta igreja que el prelado lle de passada por nõ meter escandalo de que nasce escandallo e departimento ontre sancta igreja e ellos . [+]
1301 PP V, 48/ 32 Mortalmente pecã alas vezes , segundo que en esta ley se demostra, aquel de quen viene el escandalo, porque los outros omes an rrazõ de pecar. [+]
1301 PP V, 48/ 32 "Mal verra a aquel ome por el qual escandalo viene , e mays valdria que lle possesse una muola al pescoço e lo echassem en fondo del mar" . [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et poys que al escandalo poso pena de morte, ben sse deve entender que es pecado mortal. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et en esta rrazõ disso Sant Agustiño que mays val morrer de fame que comer en escandalo de las cousas que sacrificã a los ydolos; e esso disso porque en aquel tenpo erã y gẽtiles que os adoravã e faziã alguũs delos sacrifiçios de [man]jares que lles poniẽ delante , onde los que dellos comẽ pecavã mortalmente movendo a los outros porque lo aviã a fazer. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Aun tovo por bẽ Sancta Ygreja que nõ tan solamente se gardassẽ descandalo de los mayores, mays aun de los menores. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Ca estas paravlas disso Nostro Señor en el Evãgelio : que aquel que escandalizasse uno solo destes menores que en El creer, quel deve seer atada una mola al cuello e echalo en el fondo de la mar . [+]
1301 PP V, 48/ 32 E por estas rrazões se prova e por cada una dellas que mortalmente peca aquel que faz ou diz cousa onde nasce escandalo, porque an de fazer pecado mortal tã bẽ os mayores como los menores. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Honesta e bõa vida fazẽ alguus prelados, pero porque sospeytam algũas vezes los omees contra elles que nõ es assi, nõ sabendola verdat , pecã escandalizãdosse. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et en tal rrazõ como esta dixerõ os Sanctos Padres que nõ peca mortalmente el prellado, maguer os outros escandalizẽ por rrazõ del, poys que el nõ a culpa; ca la verdat que tiene lo escusa solamẽte del pecado e mayormente el ben que faz. [+]
1301 PP V, 48/ 32 "Ve passar e pecha por ti e por [...] cuia sospeyta nasçeo el escandalo, lles mostrara sua volũtade para tollerlos del erro en que caerõ, maguer nõ quisessẽ creer nẽ leixassẽ de pecar, como quer que el sen culpa sea , devesse doller por ende en seu coraçõ e mostrar que lle pesa, poys que por rrazõ del se moverõ a fazerlo. [+]
1301 PP V, 48/ 32 E por esta paravla forõ escandalizados os fariseus e dixerõ lo seus discipulos; e resposoles El: [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 De cõmo Media dou a Jaason os vnguentos et ho engrudo para cõquerir a lãa dourada do carneyro encantado que estaua dentro [ẽna] ysla do rreyno de Colcas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 10 Et leuãtou se entonçe sobre aquesta rrazõ moy grande guerra ontre aquel RRey Tantalo et el RRey Tros por lo rroubo d ' este Jnfante Ganjmedes segundo o conta en sua estoria que d ' elo fezo Phãtitulis o poeta em sua(s) canonjcas et Eusebio ẽno grego et [Jeronjmo] ẽno latim. [+]
1350 HT Miniaturas/ 13 Et fezera ja a Priamo que rreynou en pus el et outros fillos que erã ja [unyados]. pero cõ todas estas rreuoltas et avijmentos ficou el rrey con sua çibdade libre et çercada et cõ seus caualos blancos encantados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 15 Ca diz asi que Yris, aquela sua yrmãa d ' estes moços, que aquel carneyro lles mãdou tomar por rresposta de seu dolor, que lle lo encantou en que fosem, segundo soyam obrar en aquel tenpo por seus encantamẽtos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 15 Et que ouvessem del os sabeos que sabyam moyto de encantar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 15 Et que encantasem aquel coyro et o lugar en que o posessem de tal [maneyra] que todo aquel que leuar -lo quisese que ante aly peresçesse a morte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 15 Et despoys (que) ouverõ passado quanto podia seer a meatade do mar, a moça, cõmo era flaca cõmo moller et outrosi nõ avia a que [se ateer] ẽno carneyro et ya en pus seu yrmaão, et cansou et cayo ẽno mar, et morreu y. [+]
1350 HT Miniaturas/ 16 Et este rrey avia hũa filla a que chamauã Medea et esta Jnfanta Medea foy moy sabea en arte magica et de todos los encantamẽtos, et de feytizeos de ervas et de outras cousas cõmo adeante cõtaremos en esta estoria. [+]
1350 HT Miniaturas/ 18 Et enviou por el, et diso lle toda sua rrazõ da pel do carnero encantado Et que a fose gaañar que lle seeria grande onrra et prol et preço. [+]
1350 HT Miniaturas/ 26 Et quando esto vyo Jaason, entrou ẽna camara do tẽplo donde estaua a lãa do carneyro encantado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 28 Et todas estas cousas fezestes vos por meus encantamẽtos que eu sey fazer mays agora nõ sey se ey mester para taes cousas obrar cõmo eu queria fazer; se por obra de çumos poderiã rrenouar os vellos, et tornar -se mãçebos en fresca mãçebia, et vij̃r aos primeyros ãnos, et viuer ende em prazer moyto tẽpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 30 Et çercou et escodrinou as terras et as rribeyras et os mõtes que disemos, buscando et colendo as eruas que avia menester. [+]
1350 HT Miniaturas/ 40 Et começou de andar louçaão, correndo et trebellando et saltando a hũas partes et a outras, braadando et buscando madre que mamase, cõmo se fose nasçido poucos dias avia. quando esto virom as jnfantas, fillas del RRey Pelyas, maravillarõ se de aquel feyto tãto que foy moyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Et fezo seu encãtamẽto que foy tam grande et de tamaño poder que adormẽtou a el rrey em tal maneyra que bem semellaua que morto jazia, et cõ el rrey outrosy todas las suas gardas, saluo ende as jnfantas, fillas del rrey, que forõ gardadas do encantamẽto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et dizẽ os autores dos gẽtijs que nũca outro rrey foy que esta onrra alcançase de ho asentar os dioses a a sua mesa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 57 Et ẽna camara avia moy grã lume de candeas et de fachas que y ardiam. [+]
1350 HT Miniaturas/ 69 Et fezeron todos seu cõsello cõmo bõos et nobles que aly yã moy altos rreys et de moy grande poderio et de moy nobles [coraçoes] et moy orgullosos et ardidos Depoys que veẽo o veraão en que os prados soẽ [enverdeçer], et as aruores et as aruores teẽ follas, et as aves começã de fazer seus cantares, Hercoles nõ quiso fazer mays tardança. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et outras moytas tragiam seus fillos pequenos ẽnos braços, buscando onde se asconderiã cõ elles para garesçer nõ coydo que en nẽgũ lugar foy tã grande dolor nẽ tã grande coyta. [+]
1350 HT Miniaturas/ 100 Das feyturas de Cansandra Casandra era de tal feytura nẽ era moy grãde nẽ moy pequena, mays en tal grado que moy bẽ lle abastaua. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et forõ todos tres cõ suas cõpañas ferir de cõsũu ẽnos troy(a)nos et por força et ardimẽto os fezerõ partyr do [canpo] a mão seu grado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et nõ ouvo y tal d ' eles que nõ dultase aquel dia a morte, et que nõ coydase que todos erã desbaratados tãto estauã ja cansados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 150 Et quando veu os da sua parte que erã ja vençidos et postos et enpuxados a afora, et aviã ja o canpo leyxado por força. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et andaua toda via buscando a Ector mays en esto fazia sandeçe. [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 [Das quatro calũpnas que estavã ẽna camara de Ector Ena camara de Ector estauã quatro pilares ẽnos quatro quantos, cada hũ ẽno seu canto.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 Et outros que nõ an boca senõ tã estreyta [como] hũa cana de avelão. [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 Os açipidis nõ am mays de hũ pe, et he tan ancho que jazẽ a a sombra del quando fas sesta, pero corrẽ moyto cõ el ca ẽno mũdo nõ ha cousa que os posa alcançar nẽ outra que lles posa fugir. [+]
1350 HT Miniaturas/ 197 Da ymagẽ do quarto pyllar A ymagẽe do quarto pillar en que estaua o donzel, cõmo vos ey contado, era de grã valor et encantada por grande mẽestria ca todos [aqueles] que entrauã ẽna camara et parauã mẽtes a a ymagẽe, todos la catauã . Et ela a todos daua a entẽder por synal o que lles seria mellor para fazer, et esto en tal maneyra que hũ nẽ outro nõn o podiã entẽder. [+]
1350 HT Miniaturas/ 281 Et sabede que nõ achamos nẽ leemos en nẽgũa estoria nẽ canonyca de dous caualeyros soos que se tãto defendesem cõtra tãtos caualeyros, nẽ lles fezesen tã grã dãno estando desarmados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 287 Et çarrarõ moy bem suas portas et ficarõ moy cansados et moy mal -treytos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 290 [Et desy poserõ sobrelo moymento hũa canpãa de hũa pedra moy noble et moy preçada, que onychel nem calçedonya nõ seriã tã nobles.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Desy poserõ quareẽta ser(r)as prinçipaes, pero bem diserõ que outros mõtes et serras avya y, mays que nõ eram prinçipaes depoys d ' esto diserõ que acharã seseenta prouynçias et nõ mays pero que longo tẽpo as andarã buscando. [+]
1350 HT Miniaturas/ 293 Et dizẽ os sabedores que [todolos] rrios [saem] do mar, et van [per] canos por la terra et por que a agoa sal do mar, vay se coando et adulçãdo quanto mays vay por terra espessa et se mays do mar arreda, tãto a agoa he mays dulçe. [+]
1350 HT Miniaturas/ 297 Et poserõ por los muros balesteyros et arqueyros moytos, et outros para deytar cantos, et outros para deytar paaos agudos metidos em ferros, en guisa que todos aqueles que se aos muros achegar quisesem nõ podesem [de] morte escapar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Et a chuvia era tã grãde et tã espessa que caya sobre elles que semellaua que cõ cantaras [lle] lla lançauã sabede que nõ avia y tã sabedor nẽ tã orgulloso que de grado nõ quisese aver perdido hũ nẽbro ou dous por tal que esteuese en saluo ẽna rribeyra do mar de Cartagẽ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Mays depois que o dia foy claro et se poderõ leuãtar, começarõse, de andar buscando perla rribeyra et maldizẽdo moyto a ventura que ouverã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Et tãto eram anbas sabedores de encantamentos et de espiramẽtos que acabariam todas las cousas que obrar quisesem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Ca ellas nõ aviã maridos nẽ amygos nẽ [senores] mays quando algũus rreys ou prinçipes en estas jnsoas aportasen, ellas por seus encantamẽtos lles faziã sofrer ataes coytas que ante queriã a morte que sofrer tal afam et viuer em el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Ante que aquel mes sayse, ficou ela prenada de hũ fillo ' d ' este fillo cõta Dites que foy nasçido en forte ponto para seu padre cõmo adeante oyredes ' mays estando eu en poder de Çirtes, fige meus encantamẽtos et meus espyrimentos ca se ella algo aprendera ende, moyto mays sabya eu. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Et que o [deteuera] grã tenpo cõ suas encantações. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Ca el por nẽgũa maneyra nũca tanto podia fazer que lle podese quebrantar seus encantamẽtos [+]
1350 HT Miniaturas/ 354 Et o seu cantar tã saboroso he que despoys que as õme oyr, nõ pode auer sabor de outra cousa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 354 Et ellas sempre cantã ẽno lugar donde entenden que he o peligro mayor, ou donde som os penedos mays grandes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 354 Et quando as os [omes] oen -et aquel cantar et son tã dulçe et tam saboroso - , olujdã todos los outros plazeres et sabores que ẽno mũdo son. [+]
1350 HT Miniaturas/ 354 Et eu [per] aquel lugar oyve de pasar, querendo ou nõ et oy cantar mays de quinentas sereas mays aly pareçerõ os meus encantamẽtos que fige [per] mjña mẽestria que nẽgũ õme de quantos comygo yan nũca as oyron. [+]
1350 HT Miniaturas/ 357 Et quantos [outros] estormẽtos poderom achar, tantos aly ajuntarom para a vençer et trastornar o coraçõ d ' ela et ela nõ se curaua de aquelas jograrias Et eles tomarom jograresas que cantauã et descantauã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 365 Et nũca ẽno mũdo nascan outras taes quando el RRey Poleus et Titis souberõ estas novas, ouuerõ moy grã pesar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 370 Et todas las alcançou et acabou [con] fortelleza de coraçom [+]
1350 LT [1]/ 63 Quando o senor do castelo esto oyu, nõ soubo que fezesse ca teuo que era Blioberis ca o dultaua mays ca todo los do mũdo, pero daualle força que ho caualeyro con que sse auia a conbater, que perdera muyto do sanguj ca sse nõ podia conbater cõ VIes caualeyros que nõ fosse canssado, et nõ poderia durar contra el que era folgado. -"Ora toste, disso, dademe as armas, et poys um sóó trouxe tal mal os VIes caualeyros cõ ele soo eu. [+]
1350 SP 26/ 129 Pero los parientes mas cercanos que ouieren estos atales, e los que (los) ouiessen en guarda, (deuenlos fazer), guardar, de manera, que non puedan fazer tuerto, nin deshonrra a otro; assi como en muchas leyes deste libro diximos que (lo) deuen (guardar e) fazer; e si (assi) non lo fizieren, bien se podria (demandar a ellos el sen mandado do julgador (a) alguos homes que son forros sabendo que non an dereito (nehuu) en eles.) [+]
1370 CT 1/ 221 Et feríãsse per tal saña que, en pouca de ora, forõ os canpos todos cubertos de moytos mortos et de chagados. [+]
1370 CT 1/ 221 Et estrayament teueron aquel día seu canpo, que nũca o quiserõ leixar por gran pressa que uissen. [+]
1370 CT 1/ 221 Et fezeron hũa tã braua yda cõtra gregos que os acoytarõ de tal gisa que os deytarõ, mao seu grado, do canpo, quanto hũ arco podería tirar. [+]
1370 CT 1/ 221 Pero tamaño foy o colpe que o derribou ẽno canpo, de cabeça ajuso et cõ as pernas arriba, veẽdoo mays de mill caualleyros. [+]
1370 CT 1/ 221 Et encõtrárõsse el et el rrey Cástor ante todos, et leixárõsse correr os cauallos, et ferírõsse de toda sua força, et dérõsse taes colpes que os caualos anbos leixarõ ẽno canpo hu estauã. [+]
1370 CT 1/ 221 Et, Deus querendo, bon peñor nos ficará aquí de uós, ca ben mill caualleyros jazẽ aquí mortos en este canpo de taes cõmo uós, que nũca nos farã noio ẽna nossa terra. [+]
1370 CT 1/ 226 Et outras donas moytas tragíã seus fillos pequenos ẽnos braços, buscando hu sse asconderíã cõ elles et hu poderíã goreçer. [+]
1370 CT 1/ 240 Et trouxérõme moy mal, et dyssérõme que os troyãos erã os homes de quantos ẽno mũdo auj́ã que elles mays desamauã et que ja mays os desta terra nõ sse poderíã amar cõ os de aquela, et que nõ dauã por uós mays que porlo rrabo de hũ can. [+]
1370 CT 1/ 250 Conta a estoria que, ẽno mes en que as aues começã a cantar, forõ as naos, que en mao ponto entrarõ en Greçia, todas aparelladas et gornidas de quanto mester auj́ã. [+]
1370 CT 1/ 255 Et os que vẽerõ ao tẽplo fazer sacrifiçios velarõ tãto que erã ja canssados et forçáuaos o sono. [+]
1370 CT 1/ 255 Et leuauã candeas moytas et moytas fachas açendudas, cõ que vij́an todo en derredor. [+]
1370 CT 1/ 262 Et cõmoquer que era sua nora, sabede que Écuba moyto a amaua, et tãto a onrraua cõmo se fosse sua filla, o que agora fazẽ poucas sogras, ante lles buscan quanto mal poden a aquelas que suas noras son, et prométẽlles moyto ben deãt et detrás cortã delas, et andan senpre buscando se acharã algũ mal que digã delas, et tal cousa lles asacã que nũca foy dita nẽ penssada, et nũca en al he seu penssar, senõ en uoluer mal entre elas et seus maridos. [+]
1370 CT 1/ 273 Et oýa de grado rromãços et falas, et pagáuasse das cantigas et de estormentos. [+]
1370 CT 1/ 308 Et ferídeos de tal gisa que os deytedes de alý et que os nossos cobrẽ et seian tornados a sseu canpo. [+]
1370 CT 1/ 308 Et foysse juntar cõ Sycanor, que era yrmão del rrey Mãnor et tijña terra del rrey Perses. [+]
1370 CT 1/ 313 Mays, se el canssaua ou sse alongaua da batalla, logo os gregos cobrauã et tragíã mal os troyãos. [+]
1370 CT 1/ 314 Era ja çerca de uésperas quando aqueste torneo duraua, et os mays delles erã ja canssados et moy quebrãtados, ca sofrerã moyta coyta aquel día cõbatẽdosse et justando de cõssún. [+]
1370 CT 1/ 314 Et poys que todo esto foy feyto, Agamenõ fezo juntar en hũ canpo tódoslos homes bõos de Greçia que erã y. [+]
1370 CT 1/ 315 Mays elles todos, poys que deçerõ das naues, estenderõ suas tẽdas et tomarõ tã grãdes canpos que grã cousa seería de cõtar. [+]
1370 CT 1/ 317 Et seýosse logo fora da uila aos canpos hu os outros estauã. [+]
1370 CT 1/ 328 Dyz o cõto que, poys os gregos et troyãos forõ ẽno canpo, que sse forõ as azes ajuntãdo. [+]
1370 CT 1/ 344 En pouca de ora fezo as mayores pressas dos gregos partir de alý a seu pesar, et fézolles leixar o canpo, ca elles nõ lle podíã enpeeçer por cousa que lle fezessen. [+]
1370 CT 1/ 348 Mays nõ era marauilla de auerẽ grã coyta, que aquelas azes que alý vẽerã dos gregos erã quinze cõtra sete; mays enpero eu sey moy ben que, en pouca de ora, lles cõuerrá partirsse do canpo, querendo ou nõ, quer lles pese ende, quer lles praza. [+]
1370 CT 1/ 352 Et jazíã perlos canpos moytos corpos et moytos braços et moytas mãos talladas, que ja mays ben uos juro, sen mẽtir, que de perígoo moy forte escapará quen daquel torneo escapar uiuo. [+]
1370 CT 1/ 356 Et se os nós agora d ' aquí fezermos partir, pera senpre seerã oõtados, en tal maneyra que nũca ja mays tornarã, nẽ sse poderã defender cõtra nós, nẽ mãtẽer en canpo nẽ en praça. [+]
1370 CT 1/ 379 Et cõmoquer que a pressa grãde era, Achiles nõ sse parteu por ende do lugar, mays andaua buscando a Éytor, et Éytor a el. [+]
1370 CT 1/ 379 Álcanos, que era rrey de Traça; el rrey Esteperis, el rrey Santipos, el rrey Rremus de Çizonja, Eufremios d ' Alasconja, el rrey Serpedón, el rrey Eseus; [+]
1370 CT 1/ 384 Et vĩjna cõ el el rrey Ajas, que desamaua mortalment a Pares; et vĩj́não moyto ameaçando, et tragíã cõsygo todos seus uassalos, et andáuãno buscando perla batalla, et tĩj́nã ollo a cada parte se o ueeríã, et ben dauã a ẽtender que grã sabor auj́ã de o achar et de lle buscar mal et dãno. [+]
1370 CT 1/ 384 Et todos sse fezeron afora hũus dos outros, ca todos erã ja moy canssados et moyto enfadados. [+]
1370 CT 1/ 393 Et Hupos ferío primeyrament a Achiles, et deulle hũa tã grã lançada que lle passou o escudo et a loriga et o canbax, et passoulle a lança cõ o pendón da outra parte, que tragía cõ synaes de ouro et negro a quarteyrões. [+]
1370 CT 1/ 393 Et leixousse yr a el moy sañudo, et alçou a espada, et foylle dar tã grã ferida per çima d o escudo que a broca et os crauos lle derribou, et hũ canto do escudo logo foy en terra. [+]
1370 CT 1/ 412 Cõmo queymarõ et ssoterrarõ os mortos que jazíã ẽno canpo [+]
1370 CT 1/ 419 Et eu uos juro et prometo que nũca mj̃gará por mj̃, nẽ será ja mays por outra canbeado. [+]
1370 CT 1/ 426 Et leuaua hũ escudo en que leuau[a] pintados dous leões uermellos, et o canpo del era d ' ouro. [+]
1370 CT 1/ 431 Et os gregos fórõsse pera suas tẽdas, tã lassos et tã canssados que assaz auj́ã mester de folgar. [+]
1370 CT 1/ 435 Diz o [c]onto que nõ ouuo y tã orgulloso a que moyto nõ prouuesse destas trégoas, ca todos auj́ã grã talẽt de folgar, et erã canssados et afrontados. [+]
1370 CT 1/ 436 Óna cámara estauã quatro piares ẽnos quatro cãtos, cada hũ ẽno seu canto. [+]
1370 CT 1/ 440 Et este donzel tĩjña tódaslas maneyras de estormẽtos: giga, arpa, cinfonj́a, rrota, viuela, armon(o)j́a, salteyro, çítola, gitarra, órgõos, sestro, canõ. [+]
1370 CT 1/ 461 Et rreçeberõ y os gregos aquela ora moy grã perda, et forõ postos ẽno canpo fora das barreyras. [+]
1370 CT 1/ 469 Et arredor del sij́am moytos candeeyros d ' ouro, moy grandes ademais. [+]
1370 CT 1/ 469 Et en eles síam tãtas candeas que nõ auíã conta. [+]
1370 CT 1/ 469 Et en toda a noyte nũca quedarõ leendo et cant[ã]do, segũdo que era seu custume de sua lee. [+]
1370 CT 1/ 471 Et fezerõ os maestres dous canutos d ' ouro, longos et delgados, muy bẽ feytos et moy fremosos et tamaños que chegauã desde os basos ata os narizes. [+]
1370 CT 1/ 480 Et, despois que forõ fora ẽnos canpos, a alende as barreyras, partirõ muy bẽ suas azes et guisárõse o mellor que poderõ. [+]
1370 CT 1/ 480 Et tal era o rronper ẽnas sinas que os canpos iazíã ende cheos. [+]
1370 CT 1/ 480 Et logo uos digo que os gregos forõ muy malenpuxados do canpo et, mal seu grado, os fezerõ afora bẽ dous traytos de beesta. [+]
1370 CT 1/ 483 Et muytos uirõ estes colpes que ouuerõ ende grã pesar et grã desconforto, et que nõ poderõ por ende tomar uingança, ante forõ logo entonçe tornados et enpuxados per força, et per força lles leyxarõ o canpo et os meterõ traslas barreyras, mal seu grado. [+]
1370 CT 1/ 486 Et alçauã os muros alý hu entendíã que erã mays fracos, et fazíã as cárquauas mays altas, et tallauã os canpos, et alçauã grandes uales, et en nihũa cousa nõ coydauã senõ en cõmo se anparasem et guardasem bẽ sua uila. [+]
1370 CT 1/ 506 Poys que todos forõ juntados ẽno canpo, leyxarõ correr os caualos contra sy, et fórõse ferir tã fortement que esto era hũa grã marauilla. [+]
1370 CT 1/ 506 Entonçe forõ os gregos tã bẽ acorrudos que os troyãos nõ poderõ yr mais depús eles en alcanço, mais justauã et cõbatíãse de moytas partes, et era a presa moy grand. [+]
1370 CT 1/ 506 Et logo, sen detẽemento, fuj ferir a Deýfebus, a todo seu poder, per çima do escudo, en que tragía p(r)intado hũ leóm d ' ouro et o canpo uermello, et tã brauament o fereu que Deýfebus senteu pasar o pendóm per a par do peyto. [+]
1370 CT 1/ 506 Mais os troyaos fazíã muy bẽ sua fazenda et defendíã muy bẽ o canpo. [+]
1370 CT 1/ 506 Et sobre esta perfía morrerõ y muytos bõos caualeyros d ' ánbaslas partes et per grã poder troyãos ouuerõ de leyxar o canpo et de mouer contra a çidade. [+]
1370 CT 1/ 506 Mais pero cõ todo esto, porla grã força et poder, lles fezerõ leyxar o canpo, mal seu grado, et fezérõos entrar perlas tendas sen rrecobrar et cõ grã medo. [+]
1370 CT 1/ 515 Et se uós agora ydes cõ uosa gente, pois que estades folgado, os de dentro seerã desbaratados et mortos et nõ se poderã defender, ca tódaslas cõpañas son ẽna batalla et son ia lasos et cansados. [+]
1370 CT 1/ 519 Et tã sanudament acometerõ que en pouca d ' ora lles fezerõ leyxar o canpo, mal seu grado. [+]
1370 CT 1/ 520 Et alý ueeriades fender moytos escudos et falsar moytas lorigas et rronper moytos canbayses et rronper mais de mill pendões. [+]
1370 CT 1/ 552 Et alý forõ feytas moytas caualarías de hũa parte et da outra, asý que en pouco tenpo forõ os canpos et os chãos cubertos. [+]
1370 CT 1/ 552 A esta presa chegou Troylo, mays tã ag(u)ina cõmo chegou y, logo a presa fuj desfeyta, ca todos lle leyxarõ o canpo. [+]
1370 CT 1/ 552 Mays se eles ẽno cãpo poderã durar, et os outros gregos quiserã tornar aa batalla, et o fezerã tã ben cõmo eles, os troyãos forã enpuxados, de tal guisa que ia mays nõ poderã cobrar o canpo. [+]
1370 CT 1/ 552 Mais se y muyto perderõ, nõ fuj marauilla, ca os gregos nõ forõ tornados ao canpo despoys. [+]
1370 CT 1/ 555 Et pois que seu scudo et seus sinaes foron coñuscudos, logo sua cõpana fuj esforçada, et logo cobrou o canpo. [+]
1370 CT 1/ 555 Et cõmoquer que os troyaos sofresẽ moy bẽ, os gregos fezérõos mouer do canpo contra a çidade, querendo ou nõ, pero grã dãno rreçeberõ y. [+]
1370 CT 1/ 560 Et por ende uos rrogo que façades asý: por njhũa cousa nõ feyrades ẽnos troyaos ata que virdes que os nosos son uençudos et mouudos do canpo. [+]
1370 CT 1/ 561 Desque todos forõ ajuntados ẽno canpo et ouuerõ suas azes bem diuisadas, cõmo uos ey dito, logo forõ despregadas et estendudas mais de vijnt mill sinas, que erã de cada parte, todas moy bem lauradas d ' ouro et cõ prata, et esplandeçíã ao sol tãto que toda a terra rreluzía. [+]
1370 CT 1/ 561 Et pois que as grandes azes forõ ajuntadas, alý se cõmeçou hũ torneo muy brauo et muy mortal et muy sem piadade, que forõ tãtos os mortos et os derribados que os canpos et os chãos erã estrados deles. [+]
1370 CT 1/ 561 Et ẽno ponto que chegarõ, nõ ouuo y njhũ que nõ canbease o lugar en que estaua. [+]
1370 CT 1/ 561 Et os gregos nõ se poderõ mãtẽer, et forõ desbaratados et maltreitos, et, mal seu grado, ouuerõ a leyxar o canpo. [+]
1370 CT 1/ 561 Et en aquel alcanço fuj moy grã mortandade et grã dãno feyto aos gregos. [+]
1370 CT 1/ 561 Et o a[c]alço nõ durou mais, que ben uos poso dizer que nõ ouuo y nihũ que talent ouuese de mais yr en alcanço, que tãto auj́a cada hũ que fazer cõ estes mermidões cõ que toparõ que nõ auía cuydado de mays yr enpús os gregos, mayorment que eles cobrarõ muy bẽ depois que Achiles et os mermidões lles chegaron. [+]
1370 CT 1/ 565 Pois que el rrey Menõ fuj morto, os troiãos leixarõ o canpo, et forõ moyto esmayados porla morte del rrey Menõ et porla de Troilos outrosí, ca estes anbos erã aqueles que os torneos mãtijnã, et que se parauã aos grandes feytos. [+]
1370 CT 1/ 586 Mais os del rrey Filomenis fezerõ tã bem, et matarõ tãtos dos gregos, et apresárõnos de tal guisa que Diomedes et os seus nõ poderom mais sofrer a batalla et, a mao seu grado, ouuerõ de leyxar o canpo quanto hũ arquo podía lançar quatro ou çinque uezes. [+]
1370 CT 1/ 586 Et ẽno alcanço perderõ mais de çem caualeyros as cabeças. [+]
1370 CT 1/ 586 Et da outra parte chegou Polidamas por acorrer a Filomenis, et tãto que o ueu, [Monesteus] enbraçou o escudo, et tomou a lança a sobremão, et tã brauament o ferío que lle rronpeu a loriga, et falsoulle o canbax. [+]
1370 CT 1/ 586 Et fezo tãto aquela uegada que, per força, os enpuxou do canpo, matando et derribando muytos deles. [+]
1370 CT 1/ 588 El andaua ẽna batalla çercando as azes, et fazendo grã dãno ẽnos troyaos, que nihũ caualleyro nõ ýa aas feridas cõmo el. [+]
1370 CT 1/ 588 Et sobeiament deseiaua de se jũtar cõ Paris, por se ujngar del, et andáuao buscando perla grã presa. [+]
1370 CT 1/ 590 Et os gregos entrarõ de cõsũu perla çidade, mãcando deles muytos quantos quirríã. [+]
1370 CT 1/ 590 Et matarõ et chagarõ muytos deles, et çarrarõ muy ben as portas, et ficarõ muy cansados et muy maltreytos. [+]
1370 CT 1/ 594 Et en aquel lugar auía hũ conuento de gente santa, que y moraua, que lle cantaríã suas oras et oraríã por el. [+]
1370 CT 1/ 594 Et desí poserõ sóbrelo moymento hũa canpãa dũa pedra muy noble et muy preçada, a que dizíã joytamia. [+]
1370 CT 1/ 595 Mais el rrey Príamo nõ quiso que alá seýsem, nẽ tomasen armas, ata que ouuesem esforço ou ajuda dalgũa parte, que podesem sofrer o canpo et os fezesem acoller en suas tẽdas. [+]
1370 CT 1/ 596 Despois desto diserõ que acharã sesaenta prouĩçias et nõ mais, pero que longo tenpo as andarõ buscando. [+]
1370 CT 1/ 599 Mascarpiõ, Porsicõ, Tiberadius, Mar Rruujo, Afaecanis, Mar Arábico, Mar Morto, Mar Cõforto. [+]
1370 CT 1/ 600 Cangus, Sogonto, Tiriantres, Eys, Camete -et este he o noueno et a este rrío vẽem tãtas marauillas quantas nõ uẽem a outro rrío que en este mũdo seia -, Susa, Cardaça, Yrapes, Erisoris, Diapagias, Paccalus, Alibocra, Ariscus, Eléuser, Ausonis, Tigris, Erisus, Jordám. [+]
1370 CT 1/ 605 En pouca d ' ora alý forõ quebrantados muytos escudos et moytos elmos et desmãchadas moytas lorigas, et tãtos caualeyros mortos dũa parte et da outra que o canpo fuj todo cuberto et os rríos do sange corríã perlos prados. [+]
1370 CT 1/ 605 Et os da çidade lles começarõ y a dar uozes, et cõmeçárõse a ajudar tã bem que, en pouca d ' ora, cobrarõ o canpo, a seu pesar dos gregos. [+]
1370 CT 1/ 605 Et a pouca d ' ora fuj deueda[da] et preçada, ca hu ela vij́a as mayores presas, alí ýa ferir, et hu ela chegaua nõ auj́a y tã ardido que nõ ouuese de leyxar o canpo, et muytas uezes fazía a moytos leyxar sellas et caualos. [+]
1370 CT 1/ 605 Et tãto apresou a rreýna cõ suas donzelas amazonas aos de Greçia et atãtos matou deles que, mao seu grado, ouuerõ de leyxar o canpo en que estauã, et a çerca da uila apartárõse d ' alý malament et desconfortados et maltreytos, et fezérõse afora grã partida perlos chãos, et acollérõse a suas tendas. [+]
1370 CT 1/ 613 En ante que fose ora de prima, forõ todos ajuntados ẽno canpo. [+]
1370 CT 1/ 613 Et Pirus dou a Polidamas tal lançada que lle quebrantou o escudo, et desmanchoulle a loriga, et pasoulle o canbax en meo do peyto; et quebroulle a lãça, ca, se lle nõ quebrara, Polidamas fora morto. [+]
1370 CT 1/ 613 Estonçe chamou ela todas suas donzelas, et dísolles que cada hũa fezese sua puña por lles toller Filomenis, et que tomasen tã grande afám ata que o fezesem ficar ẽno canpo, el et a aqueles que o leuauã. [+]
1370 CT 1/ 613 Et fezo y tãto aquela uez que a sua espada fuj y tã temuda et tã dobrada que os mellores caualeyros et mays hurgullosos, eses lle dauã o canpo per u ýa. [+]
1370 CT 1/ 613 Et pesarnos deuj́a solament porque molleres nos así cõmetem et nos podem mãtẽer o canpo, pouco nẽ muyto. [+]
1370 CT 1/ 613 Et justou cõ Pirus, mays bõ siso fezera de os escusar, ca Pirus lle dou tal ferida en meogo do escudo, en que tragía hũa agia d ' ouro et o canpo uerde, [que] logo deu cõ el morto en terra do caualo. [+]
1370 CT 1/ 613 Et alí ueeriades quebrantar muytas lanças et muytos escudos et muytos elmos, et rronper muytas lorigas, et muytos bõos caualos andar perlos canpos sen senores. [+]
1370 CT 1/ 613 Et fezo tãto d ' armas aquela uez que, porlo seu esforço et outrosí porlo ardimento da rreýna Pantaselona, os gregos forõ desbaratados et uençudos do canpo mais de tri(i)jnta traytos d ' arco. [+]
1370 CT 1/ 613 Et de tal guisa forõ desbaratados que nõ poderõ aquel día cobrar ẽno canpo, et se nõ fora por Pirius et Talamõ et Diomedes, que tornarõ muytas uezes quando enpús eles ýam ẽno acalço et se tornarõ muyto aduro, gregos rreçeberã y muy grã dãno, cõmoquer que o ia grande auíã rreçebudo. [+]
1370 CT 1/ 621 Et ia tódoslos canpos iazíã cubertos de mortos. [+]
1370 CT 1/ 621 Et elas forõ outrosí tã maltreytas et tã desbaratadas das grandes chagas que rreçeberam que nõ poder[õ] ia sofrer a batalla et, mal seu grado, ouuerõ de leyxar o canpo et tornarse aa çidade. [+]
1370 CT 1/ 621 Et o sange era ia tãto que corríã os rríos grandes perlos canpos, ca, desque õme fuj formado, nũca ueu tal matança nẽ tal marteyro cõmo era sóbrelos de Troya, nẽ á õme que ende a meatade podese dizer, nẽ rrazoar. [+]
1370 CT 1/ 624 Capítolo cõmo os gregos deytarõ o corpo da rreýna Pantaselona ẽno rrío d ' Ascandra [+]
1370 CT 1/ 624 Et así fuj, ca a tomarõ entonçe os que Deus cofonda, et leuárõna arastrando uilment, et deytárõna en hũ rrío, que auía a ágoa muy fonda, a que chamauã Ascandra. [+]
1370 CT 1/ 637 Et seméllame que eýnda nada nõ perdemos, ca eýnda el rrey Príamo deseia a perder hũ canto que eýnda ficou rremanesçent, et esto he por hũa nada. [+]
1370 CT 1/ 642 Cõmo a rreýna Panteselona fuy tirada do rrío d ' Ascandra, et do doo que por ela fezerõ suas donzelas [+]
1370 CT 1/ 647 Et todo o altar era cheo et conprido a cada parte de candeeyros nobres et preciosos d ' ouro. [+]
1370 CT 1/ 655 Et así o forõ leuando, fazendo grandes alegrías et cantando cõ estormẽtos, ata que chegarõ aas portas da uila. [+]
1370 CT 1/ 658 Et armárõse moy bem, et caualgarõ en seus caualos grã peça, ante que cantasen os galos, et fórõse contra a çidade. [+]
1370 CT 1/ 665 Et tãto a andar[õ] buscando et dizíã que Antenor sospeytauã dela. [+]
1370 CT 1/ 670 Et dizeruos ey por qual rrazõ: eu mãtiue bem os gregos, et muyto esforçadament uĩjna aas batallas fortes et mortaes, et moytas uezes fostes atã coytados et tã apresurados que forades uençudos et mouudos do canpo, se eu nõ fora. [+]
1370 CT 1/ 689 Et alí se lles canbeou o tenpo, et cõmeçou hũa tenpestade tã forte que nõ fuy tal que nõ sofrese tã gram coyta et tam grand afám que lle fuy par de morte, ca despois que anoyteçeu tornou outrosí escuro speso a sobreguisa, et nõ fazía luar nẽ lume, pouco nẽ mais. [+]
1370 CT 1/ 691 Mais despoys que o día fuj claro et se poderõ leuantar, começárõse d ' andar buscando perla rribeyra, maldizendo muyto a auentura que ouueram, et falarõ a seu señor Pirio, jazendo muy malandãt ẽna area, tã groso et tã jnchado que aduro lles podía falar. [+]
1370 CT 1/ 692 Mais nihũ nõ quiso entrar en canpo cõ el, nẽ o quiso lidar. [+]
1370 CT 1/ 706 Et os da uila lançáuãlles dos muros, que erã altos, muytas pedras et moytos cantos et muytas saetas. [+]
1370 CT 1/ 709 Et contou cõmo lle hũa serpente matara a Canapus, hũ seu sobrino, alý hu primeyrament quiserã aportar. [+]
1370 CT 1/ 714 Cõmo Vlyxas cõtou a el rrey Ydamés o que lle cõtesçera cõ as rreynnas encantadores [+]
1370 CT 1/ 714 Et a hũa dizíã Çirçes et a outra Calixa, et tãto erã anbas sabedores d ' encantamentos et de spirimentos que acabauã tódaslas cousas que obrar quisesem. [+]
1370 CT 1/ 714 Et, sen falla, nũca fuy quen oýse falar de duas donas que mays soubesem ca estas, ca elas nõ auíã maridos nẽ senores; mays quando algũus rreys ou prínçipes aportauã en estas j́nsoas, elas per seus encantamentos lles fazíã sofrer tãtas coytas que ante quiríã a morte ca uiuer en tal afám, et encantáuãnos asý que ficauã namorados delas, que nõ sabíã parte de sy, et quanto ẽno mundo á, se todo fose seu, todo o daríã de grado, que nõ ficase en eles nada. [+]
1370 CT 1/ 714 Et fezo seus encantamentos et seus spirimentos tã fortes que iaquanto me fezo tornar a sy, en guisa que cõpreu cõmigo sua uoontade. [+]
1370 CT 1/ 714 Mays estando eu asý en poder de Çirçes, outrosí fige meus spirimentos et mĩas encantações, ca, se ela algo aprendera ende, muyto mais sabía eu, et tãto soybe que nũca ela tãto podo fazer que me ende eu nõ partise quando me prouuo. [+]
1370 CT 1/ 714 Et os spirimentos et as encantações que ela contra mj̃ fazía, nõ lle ualuerõ nada, mays todas se tornarõ sobr ' ela, ca ẽno mũdo nũca fuy moller que asý fose coytada d ' amor cõmo ela fuy grã tenpo, desque me eu dela partí. [+]
1370 CT 1/ 714 Et bẽ entendí eu que sua sabedoría nõ ualía nada contra mj̃, ca tal maestría achara eu contra sua arte que nada nõ ualíam seus spirimentos nẽ suas encantações. [+]
1370 CT 1/ 714 Et despois desto outrosý contou en cõmo morara cõ hũa rreýna a que dizíã Calixa, et que o deteuera grã tenpo cõ suas encantações, que ela lle fezo jogos departidos que o poder nõ era seu de se d ' y partir. [+]
1370 CT 1/ 714 Mays pero, ẽna çima, Vlixas escapou ende per sua arte et per sua uentura grande, ca bem uos digo que el ouue grã pauor de o ela senpre tẽer cõsigo, ca el por nihũa maneyra nõ podía fazer que podese quebrãtar suas encantações. [+]
1370 CT 1/ 716 Et quando me d ' alí partí, pasey per hũ p[er]ígoo, o mais grande et o mais esquiuo que á en todo o mar, ca fuj per hũ lugar hu uiuíã as sereas, que som aleyuosas et engãnosas muyto, ca elas am as uozes claras, que semellã agias, et seu canto tã saboroso he que, despois que as õme oýr, nõ pode auer sabor en outra cousa. [+]
1370 CT 1/ 716 Et elas senpre cantã en lugar que entendẽ que á perígoo mais grande et mayor et hu á os penedos grandes. [+]
1370 CT 1/ 716 Et quando os omes oem aquel cantar et aquel som tã doçe et tã saboroso, oluídãselle tódoslos outros prazeres et sabores que ẽno mũdo som. [+]
1370 CT 1/ 716 Et per aquel lugar ouue eu de pasar, querendo ou nõ, et oý cantar mays de quinentas sereas. [+]
1370 CT 1/ 716 Mays alí paresçerõ os meus encantamentos, que fige per mĩa maestría. [+]
1370 CT 1/ 720 Et tã grand era a uolta que toda a casa estremeçía, ca alý erã os jograres muytos, cõ uiolas et cõ çítolas et cõ outros estormentos muytos, et jograresas, que cantauã et descantauã et tronpauã, et fazíã trebellos muytos et de muytas maneyras, et outros trobauã. [+]
1370 CT 1/ 723 Et cõmo os rreys preçados et os maestres onrrados et sabedores das grandes profeçías esteuerõ y muytos días muy uiçosos, [et] das quyrolas que y fezerõ, en que todos andarõ cantando altas uozes, muy doçement, cõ estormentos muytos et de muytas maneyras. [+]
1370 CT 1/ 723 Estas uodas forõ muyto honrradas, ca tódaslas rreýnas et rricas donas et donzelas preçadas et de grã guisa andauã y cantando. [+]
1370 CT 1/ 724 Mays o jnuerno era tã grande et o uento tã contrario que mays nõ podería, mays pero cõ aquel singrauã quanto mays podíã, et ýã muy lasos et muy cansados. [+]
1370 CT 1/ 727 Mais, ante que chegase ao porto, fuy muy cansado. [+]
1370 CT 1/ 727 Eu sõo troyão, fillo del rrey Príamo, et Pirio me leua preso, que iaz alý ẽna rribeyra cansado da grã tormenta que sofreu ẽno mar. [+]
1375 QP 26/ 116 Pero es tenudo o vendedor e non aperçebendo delo o que a conpra. por tal Razon como esta pode o conprador desfazer la venda e he tiudo o vendedor de tornarlle o preço con (todos) los danos e menoscabos que lle veeron por esta rrazon. outrosy dizemus que se vendese huu home a outro alguo canpo ou prado que soubese que daua .... eruas e danosas para as bestas que as paçesem. e qando (o vendedor) se calase que o non quisese dizer .............que he tiudo por ende o vendedor de tornarlle o preço ao conprador con todos los danos que lle veeron por ende...... se esto non soubese o vendedor qando o vendeu non seera tiudo de tornarlle mais do preço tan solamente LEE LXIIII (como se pode desfazer a venda do seruo se o vendedor a encobre a chata ou a maldade dela) Tacha ou maldade avendo o seruo que huu home vendese a ................ .....se fose ladron ou ouuese ............. ..........de fugir a seu sennor ou outra maldade semellante destas se o vendedor sabia esto e o non diso ao conprador tiudo he de Reçeber o seruo e tornarlle o preço con os danos e menoscabos que lle veeron por ende. e se o non sabia deue aficar o seruo ao conprador. pero he tiudo o vendedor el vendedor, de tornarle tanta parte del precio, quanto fuere fallado en verdad, que valia menos por razon de aquella tacha. [+]
1375 QP 26/ 116 T.o VI LEY III (que) força ha o canbeo Tal força ha o canbeo que he feito por parauoas e (por) prometemento de o conprir que se despois algua das partes se quisese Repender (Rependir?) (e) a outra o (quisese conprir) e auer por firme pode pedir ao juiz que mande a outra parte que cunpra o canbeo ou que lle peyte os danos e os menoscabos que lle veeron por que (lle) non quer (canbear.) e (a) estes (canbeos) ataes chaman en latin inter esse. mais se o canbeo (fose) feito tan solamente por parauoas dizendo asi (algua) das............quero canbear tal (cousa) mina ....... ......e a outra parte (dis) sinplesmente.............. ....... outro prometemento asy como sobre dito he enton arrepentir qualquier de las partes, e non seria tenudo de complir el cambio que desta manera fuesse fecho. [+]
1375 QP 26/ 116 Otrosi dezimos, que se puede desfazer el cambio, por todas aquellas razones, que dezimos en el Titulo ante deste, ben se poderia Repentir qualquer das partes e non... ..........conprir o canbeo que desta maneira fose feito. e se por ventura o canbeo fose ja començado a conprir por feito de algua das partes dando ou entregando a cousa que ......de canbear. e a outra ..........non quisese dar o que prometera .............dizemos que he en escolley.................(de) o conprir (ou de conprir) o que dou ou demandar a outro os danos e os menoscabos que lle veeron por esta Razon. e estes menoscabos se deuen entregar e peytar... .......aquel que os Reçeber estimandos ............o julgador LEY IIII (por que Razoes) se pode desfazer o canbeo despois que for feito... ............... [+]
1375 QP 26/ 116 Canbeando..............home algua cousa.............besta ...............tachas e as maldades que son en aquela cousa que canbea a aquel con quen faz o canbeo. e se (encobrir) a sabendas pode desfazer o canbeo por esta Razon ata aquel prazo e en aquela (meesma) maneira que disemos de suso das cousas que fosen asi vendudas. outrosi dizemos que se pode desfazer o canbeo por todas aquelas Razoes que disemos enno t.o ante deste...... [+]
1375 QP 26/ 116 Otrosi dezimos, que todos (quantos leuaren) del Reyno poden desfazer as vendas. e aynda disemos que os que canbean son tiudos de fazer sao huu ao outro a cousa que canbean. [+]
1375 QP 26/ 116 LEY V dos pleitos que son chamados en latiu contratos innominatus que han semellança con o canbeo Contratos in nominatos en latin tanto quer dizer en Romançe como pleitos e posturas que os homes poen ontresi que non an nomes senalados e son IIII maneiras deles. a primeira he qando algua (cousa) da por outra (e) este he (o) canbeo de que falamos enna (lee) ante desta. a II quando algua da sua cousa a outr(o) que non (son) dineiros contados por que lle faça outra por ela. (e) enton T.o VII LEY IIII................... ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... [+]
1380 CPc 26/ 109 ........tambien judgando, como faziendo justicia de muerte: (o) de perdimiento de miembro, en aquellos que fizieren cosa porque merezcan tal pena. [+]
1390 MS [I, 1]/ 9 Et aa medea noyte tangendo as canpãas aos matĩis, ca era entõ vespera de Santiago, a que se faz oyto dias ante dia de quẽdas agostas, acordey do leito hu jazia cõ mĩa infirmidade et dixe asi ontre mĩ cõ grã medo et cõ grã sospiro: - [+]
1390 MS [I, 1]/ 12 Hũu home boo clerigo de santa vida que avia nome Mẽẽdo, et hũa boa moller amiga de Deus, que avia nome Ega, diserõ que virã arder de noyte sobre lo seu moymẽto candeas por vertude et que as quiserã tomar et nõ poderã; et algũus d ' aquel lugar nõno queriã creer. [+]
1390 MS [I, 1]/ 88 DA BATALLA ONDE FROLEÇERÕ AS LANÇAS Despois d ' esto Calrros et o duc Millo cõ suas ostes, entraron en Espana a buscar rrey Argulando, et acharõno en Terra de Canpos cabo do rrio que chamã Çea en hũus prados, en hũu lugar moy boo et moy chão hu despois fezerõ hũa igleia moy grãde et moy boa en que jaz Fagũdo et Primitiuo marteres, por mãdado et ajuda do enp[er]ador Calrros, hu agora esta moy boa vila et moy rrica, et a igleia he abadia de mõjes. [+]
1390 MS [I, 1]/ 92 Et Aigolãdo, quando esto vio, el et os outros rreis, os mellores da sua corte, fogirõ de noyte cõ moy grã medo, ascondudamente por los canos et por los furados dos muros da vila. [+]
1390 MS [I, 1]/ 96 Et Calrros apos eles et çercou toda a çidade en rredor sacando a parte donde vay o rrio. [+]
1390 MS [I, 1]/ 117 Aquel que ẽnas fauas faz naçer os gurgullos et ẽnas aruores os vermẽes sen ajuda de nĩgẽ, et os peixes et as abellas et moytas serpentes sen cõçebemẽto de macho et faz delas fazer criança, ese faz da Virgẽe, Deus et ome naçer, ficando salua sua uirgindade sen semente de home. [+]
1390 MS [I, 1]/ 133 Mays os grãdes feictos que el fazia seeriã maos de contar a quantos se pagariã de oyr em com̃o el morou en Toledo et com̃o el matou na lide rrey Breymante por amor de rrey Galafre de Toledo cujo emigo el era; et com̃o cõquereu moytas terras et moytas prouĩçias por suas armas et as meteu aa creẽça de Deus; et en com̃o fez moytas abbadias et moytas igleias por lo mũdo; et en com̃o as enrrequentou et en com̃o tirou moytos corpos de santos que jaziã soterrados en terra et os meteu en moymẽtos d ' ouro et de prata; et en com̃o foy enperador de Rroma; et en com̃o foy ao Sepulcro de Iherusalem, et en com̃o trouxe o leño da cruz de Ihesucristo et o partio per moytas igleias; et ante cansaria a mão et a pẽna dos grãdes feictos del a quen os todos quisese escripuir, pero que vos diremos desque liurou a Espana dos poderes dos mouros en com̃o se tornou para França, et en com̃o lle matarõ Rrulã et os outros caualeiros ẽna lide de Rroçauales. [+]
1390 MS [I, 1]/ 157 Et ontre o altar de Santiago et o altar de san Saluador, esta o altar de santa Maria Madanela hu se cantã as misas matutinaas aos rromeus. [+]
1390 MS [I, 1]/ 172 Et o moço tornãdo en seu entẽdemento começou a dizer ante quantos y estauã en com̃o des dia [s]esta feira ora de terça que lle sayra a alma do corpo ata sabado ora de nõa que rresurgira, a alma del jouvera moy folgada ẽno seo de Santiago ẽna igleia do Paraiso, et que lle o apostolo Santiago [alcançara] grraça de Deus que lle fose tornada ao corpo; et Santiago que o tomara por lo braço dereito et que lle diso asi: - [+]
1390 MS [I, 1]/ 200 Et el que daua o folgo cõ moy grã coyta nõ lles rrespondeu, et eles espantados leuãtarõse moyto agina et acenderõ candeas, et acharõno jazer sen fala et atal como morto et ouverõ moy grã medo se y atendesen a manãa de lles apoerẽ a sua morte et fogirõ logo et leixarõno asi envolto ẽno sange, et o outro rromeu poble et o asno que tragia. [+]
1390 MS [I, 1]/ 206 Et a elles aprouvelles moyto et buscarõ candeas que teuesen ẽnas maãos en quanto fezesem sua oraçõ. [+]
1390 MS [I, 1]/ 221 COM̃O SANTA MARIA FUY LEUADA AOS ÇEOS ET COM̃O CANTAUÃ YNDO CÕ ELA OS ANGEOS Deuemos saber et fazer a saber aos amigos de Deus com̃o et quando Santa Maria foy leuada aos çeos, et quando o angio vẽo a ela hu ha achou no tẽple en oraçon, cõ outras moytas virgẽes et santas. [+]
1390 MS [I, 1]/ 226 Et os prinçepes judeus oyrõ vozes do cãto que cantauã ençima na nuve, forõ espantados et moy toruados et diserõ ontre si: - [+]
1409 TA III,4/ 57 Afirmo pero que o potro que ata a tres anos en bom llugar de pazqo uiuer liureduuen, sem conpania doutras bestas, mellor et mays saão seerya, asy que huse canpos verdes cada dia ca o aar et livreduen, et garda soude no corpo et nos nenbros do potro Naturalmente et espiçialmente as coixas som llimpas de magooas et por todas coussas mellorres. [+]
1409 TA III,4/ 59 Et pois que for fillado devenno trager en cabresto de llino ou canauo et tragello en conpaña de outro Cauallo Ensynandoo ao llugar hu o deuen a domar, asy como te ensinarey adeante. [+]
1409 TA III,4/ 65 Ferrar se deue o Cauallo con ferraduras rredondas conuiniuylles as huñas, et deuen os canellos das ferraduras seer estreitos et lleues. Et quanto as ferraduras mais lligeiras foren tanto o Cauallo alçara os pees mais lligeiramente. [+]
1409 TA III,4/ 69 Et se o Cauallo esto ouuer vusado perdera medo, et sera mais vusado et mais seguro, Et pasando porllos ditos, hu ha gran roido et gran soon se se o Cauallo espantar no no deuen ferir con açorregos, nen con vara, nen con espora, mais deuen no trager mansamente, con hũa cana afaagandoo et lleuandoo porllos ditos llugares a miude. [+]
1409 TA III,4/ 73 espinaço curuo como chãao, llonbos rredondos como grosos, yllaes asy como de boy, ancas llongas et tendudas, Nadiga ancha et llonga, rrabo groso con poucos cabellos et chaaos, coixas anchas et carnosas de dentro et de fora, canbas et auentaes anchos et curuos como de çeruo, demais coixas ben anchas, seqas et uellosas, as junturas das coixas, que son os Noos de sobre llos trauadoiros, sejan grosos non carnosos nen moyto chegados aas huñas a semellança do boy, os pees et huñas aia anchas duras et cauadas, asy como conuen o Cauallo boo, deue seer mais alto pouco de alcafar ca deanteira parte como çeruo, o colo aia alçado et seia groso hu se junta ao peito. [+]
1409 TA III,4/ 77 Jtem De acritione? uel acançadura [+]
1409 TA III,4/ 77 Jtem De cango [+]
1409 TA III,4/ 89 Quando as ditas llandoas creçeren asy como Nozes, ou mais ou menos, traua dellas llogo et apretaas et fendeas ao llongo con canyuete agudo et acharas dentro como grãaos. [+]
1409 TA III,4/ 91 fage canella de huun palmo da mais grosa cana que achares et untas dazeite caente, et metea o mais que poderes no cuu do Cauallo, et llegally o cabo della na rrayz do rrabo de gisa que non posa sayr do cuu do Cauallo sem rrecado, et vnta moy ben con azeite caente os jllaes do Cauallo et cubryo moy ben, et caualga llogo en el sen outra detença, et uay en bom paso quanto mays poderes contra llugarres montosos et fageeo sobyr rrigyo porlla reita, andando asy escaentarse ha et saira a uentosidade. [+]
1409 TA III,4/ 91 Et sayra porlla canella onde quer que jouuer no ventre et depois dalle a comer Cousas caentes asy como trigo, feeo, espelqa ou melga, et dalle a beber agooa caente con vino et con semente de feuncho en booa cuentidade. [+]
1409 TA III,4/ 93 Contra esta door tal rremedio aueras, filla as maluas ballofas et a branqa ursina que chaman gigante et a paritaria. que he afeuega de cooura et a mercurial que he ortiga et as viollas, tanto de huun como da outra, et coze todo con agooa en olla linpa ataa que mingoe a terça parte, en esta decauçon que fiqar deyta booa Contya de mel et dazeite et de sal jgualmente, tanto de huun como doutro et llança y das Semẽeas do trigo meixendoo todo et fazeo cozer ataa que mjngoe a terça parte, et depois mete esta decauçon en vidraça ou en outro vaso llinpo, et fillaa et faz cristel de huun canudo longo et groso et meteo no cuu do Cauallo, et parao ao sopee et llançalle por aquel cristel aquella decauçon tibya, et tanto que lla llançares tapalle o Cuu con estopa ou con pano de gisa que non saya ende a decauçon sem rrecado, et que ande por todo o uentre. [+]
1409 TA III,4/ 97 Et aas uezes se faz a dita enfirmidade quando algũa das ditas doores apreta tan moito o Cauallo que do cansaço grande et da door ou do escaentamento os homores et a door se esparge mansamente porllos nenbros, et despois deçe aas coixas; [+]
1409 TA III,4/ 99 filla tres dramas de crauos girofes et tres onças de galingal, et outro tanto de cardo momo, et outro tanto de gengiure, et outro tanto dalcorauina, et outro tanto de canella et a semente do fuuncho en mayor contya destas todas. [+]
1409 TA III,4/ 99 Et para se tenperar a beberagen deuenlle dar a comer en outro dia siginte erua uerde ou follas de canas ou de salgeiro ou outras qoussas uerdes et rrezentes quaes poderen achar. [+]
1409 TA III,4/ 111 Se os ollos foren escuros por rrazon da ferida ou de rreima que a elles deçer, abrirllas os ollos en quatro dedos a defora et llançalle nos ollos sutilmente por canudo o sal mudo. [+]
1409 TA III,4/ 111 Et se os ollos teueren pano uello ou rrezente filla a siba et o sarro da Cuba et a sal jema tanto de huun como doutro et fage poo de todo et peneirao moi ben et llançao nos ollos deste poo por huun canudo duas vezes no dia asaz del. [+]
1409 TA III,4/ 121 filla a consolda mayor et bollo armenico et o galbano et o armanico et o pez grego et almeçega et o encenço macho et o sange do dagron et seja tanta cantya de pez et da almeçega et do encenço como de todas llas outras qousas asũadas; [+]
1409 TA III,4/ 125 se a danadura ou jnchaço se faz de ferida en alguun lugar duro ou de couçe de alguun cauallo poeras primeiramente toda a danadura ou jnchaço, despois filla as follas dalosna et da alffauega et do gigante et pisa todo con exulla uella de porco en booa cantidade et fage todo feruer densuun et lançalle pouco de mel et dazeite et de farina triga meixendo todo ataa que se coza et pois se cozer pono tibio con pano de liño como enprasto et llegao todo na danadura et este enprasto lle mudaras duas ou tres uezes no dia. [+]
1409 TA III,4/ 131 Et o fumo do estrabo desoluelle os homorres et fazeos deçer a fondo de que se fazen ouas et ar aueen quando o Cauallo nouo et o corren ou traballam con el moyto que fica cansado. [+]
1409 TA III,4/ 135 Para esto val as rreyzes das canaueas et as rreyzes da eruatu pisadas et postas pisadas sobre lla chaga. [+]
1409 TA III,4/ 141 ffazese outra enfirmjdade arredor das junturas et o pee nos trauadouros, et aas uezes sse geera en outro lugar do corpo, et uen quando se fere o Cauallo en alguun llugar, por negligencya non pensam da ferida et non lleixan de caualgar en el por en et anda amyude por agoa et por llamas et por outras caiões envelleçendo a ferida et husando destas qoussas ffazese en el cançer. [+]
1409 TA III,4/ 141 Remedyo contra o cançer: [+]
1409 TA III,4/ 141 Et daquel poo pom duas uezes asaz no dia no llugar do cancer ataa que moira mays llaua ante a chaga con vinagre forte et exugao, et depois que for exuto llançalle aquel poo. [+]
1409 TA III,4/ 141 Et pois que o cançer for morto curaras da chaga con a crara do ouo et con as outras meezinas que che suso ensinarey. [+]
1409 TA III,4/ 141 o allo ben pisado con o dito poo et con pirjtro mudo que he açeche et tornado todo en poo mesturado con exulla uella de porco, et poer esto sobre llo Cançer duas uezes no dia, et llyallo et apertallo ben et fazer esto ataa que moyra o caçer, et depois façase do poo asy como ia dixe. [+]
1409 TA III,4/ 141 Et Nota que o poo dos collos das abroteas ual mays que todos llos outros, et dos ditos poos deuen vsar nos llugarres neruossos et jntrincados de veas et darterias porque se deuen cauidar de fazer en taes lugares talladuras nen queimaduras a nehua gisa pero non he douida que enos carnosos sse non deuen fazer talladuras et queimaduras como conpryr, ca mays ligeiramente se pode curar o cançer por ellas que por llos ditos poos nos lugarres carnosos. [+]
1409 TA III,4/ 143 Et aas uezes se faz do cançer que non he ben curado que por esta rrazon lligeiramente se uolue en fistolla. [+]
1409 TA III,4/ 143 Se a chaga vella ou cançer fforon mal curados et por antiguidade se tornaron fistolla sooelle a acorrer aas uezes con o poo dos Colloos das abroteeas mesturandolle tanto de cal uiua como douro pimente por seer mais forte. [+]
1409 TA III,4/ 145 talla prima a huña ataa o uiuo da huña como suso dixe, et queima as rreyzes de fondo et matena con o poo dos colloos das abrotẽas ou con os outros poos que matam o cançer, des ende façan confeiçon do ençenço macho branco et da almeçega tornados en poo et coytos con seuo de carneiro et con çera. [+]
1409 TA III,4/ 147 De super porta que he trilladura de que se geera cançer. [+]
1409 TA III,4/ 147 ffazese outra door sobre lla corroõa do pee conuen a saber ontre a carne uiua et a huna et rronpe y a carne a qual rronpedura se for uella antiga geerase y cançer; [+]
1409 TA III,4/ 159 quando quiseres cangar o Cauallo fageeo ante escaentar et suar et depois a pouco tenpo sangreno nas veẽas en que se deue sangrar et gardao depois que no dia da sangrya non beba moyto nen coma senon a meatade da çeea que sooe a comer ou a terça parte, et en outro dia siginte denlle as duas partes, eno terçeiro dia denlle entregamente sua çeea. [+]
1460 CI 1/ 93 Et porque a memoria da Eglleia de Yria he Ja quasy perdida, porende eu, querendo a alguũ tanto tornar a memoria dos que nõ saben nẽ creen Ja que fose obispado -ante o han por bulrra -, en leendo perlos llibros algũus de canõicas antijgas, et preujlegios goticos dos santos catholicos et deuotos bispos de Yria et porla Escriptura, achey o fundamento para rreduzir aa memoria dos homes quanto durarõ çertas ydades: do começo do mudo ata que o corpo de Santiago foy tragido a Cõpostella. [+]
1460 CI 1/ 97 Dioçensijs et terra de Moraço, et Salnes, et Mouraina, et Çelenjs, et Montes, et Mera, et Merça, et Taueyróós, Velogia, Louro, Postomarquos, Amaya, Cornado, Dormeaã, Entijns, Çeltegos, et Barqualla, Nemancos, Vimjanço, Seaya, Bregantinos, Faro, Sentarios, Dubra, Montãos, Njmjros, Pruços, Visanquos, Labasçengos, et Arras, et Cordeyro et outras terras que enãs canõicas et preujllegios da dita eglleia son contiudas. [+]
1460 CI 1/ 101 Por rreuelaçõ foy alguũs homes et personas de grande auctoridade demostrado; et apertamente vijã grande[s] lumes de candeas arder de noyte et de dia en huũ monte muy espeso de muytas aruores et siluas, a oyto mjlias de Yria, et que nõ se apagauã de dia [nin] de noyte. [+]
1460 CI 1/ 101 Et mays: que oyã ende cõtinuamente grandes cantares de angeos. [+]
1460 CI 1/ 101 Et, porla graça de Deus que queria illumjnar et onrrar a eglleia onde tal, porlo preçioso thesouro do corpo [do] glorioso apostollo Santiago, o dito obispo por sy meesmo vio as ditas candeas lumjnarias et oyeu os ditos cantares angelicaes. [+]
1460 CI 1/ 102 Outrosy seus criados faziã guerra a este caballeyro quanto podiã, entanto que estes criados -deste arçobispo - prenderõ dez et seys biĩfiçiados, os quaes erã arçidianos, et cardeas et canõigos, porlos rrescatarẽ por dineyro; porlo qual, quando os çeybarõ, rrescatarõnos por quinentas dobras. [+]
1460 CI 1/ 107 Et fezo os ditos mosteyros et sostentoos das rrendas da eglleia, por que, se algũus dos canõicos envellesçesen et qujsesen serujr a Deus eño abito monacal, que fosen ende monJes. [+]
1460 CI 1/ 108 Et enã sua morte oyron cantares dos angeos que dizian: [+]
1460 CI 1/ 109 Et cõmo ela era Ja moy fraqua dos JaJuũs, et vigilias et orações, huã noyte, ante o altar de Santiago moy cansada, adormeçeuse et paresçeulle que via todolos diabros que sijan enã dita eglleia, et que os queymaua huũ santo varõ. [+]
1460 CI 1/ 112 Et cõmo era muy poderoso et fidalgo, oprimeu a famjlia et serujdores da eglleia et dos mosteyros de Cijnz, Sobrado et Caneda, destrabendo mal as cousas da eglleia, dandoas aos parentes et fidalgos. [+]
1460 CI 1/ 119 O qual foy tã mao et peor que o primeyro, et afligeu tanto a famjlia, et clerigos et a terra, et destroeu as posisoos da eglleia, en tal maneyra que os canõigos et serujdores da eglleia, que deujã seer despenseyros da eglleia [et] dos beens ecclesiasticos, erã tan pobres que nõ tjnã cousa de que se manteer. [+]
1460 CI 1/ 119 Et a rrogo dos sabedores, o conde Rreymũdo rreçebeu o dito Diego Gelmeriz, canõigo de Santiago, o qual o cabidóó de Santiago teuera por seu chançeller et secretario en corte rromana a espedir os negoçios da eglleia et proujnçia de Santiago. [+]
1460 CI 1/ 120 Pero finalmente tanta foy a omjlldade et santidade do obispo Dalmaçio que o papa, et cardeaes et todo o conçilio cõ grandes preçes Jnpretrou o se(n)guint priujlegio da trasladaçõ do obispado de Yria en Conpostella et de seerẽ exẽptos os bispados dos bispos de Santiago; et esto cõ consello dos cardeaes et de trezentos et cjnquoenta obispos que estauã enõ conçilio, o qual nũca seus predeçessores poderan alcançar. [+]
1460 CI 1/ 120 "Urbanus, episcopus seuus seruorum Dei, dileito fillio Dalmaçio, episcopo compostellano eiusque successoribus, canonice promouendj Jn perpetuũ" . [+]
1460 CI 1/ 122 Et entõ el rrey don Afonso, querendo defenjr estas cousas et proueer aa dita Eglleia de Santiago de pastor de que estaua viduada, et porlas grandes gueras [de] moytos que destroyan a terra, enviou seus mesaJeyros cõ dous canõigos de Santiago ao papa apoer calũpnjas et crimes contra o bispo don Diego Pellaes. [+]
1460 CI 1/ 122 "Pascasius episcopus seruus seruorum Dey carisimo filio Yldefonso Yspanjarum rregi salutem et apostollican benedictjonem, etc. Tua petiçõ porlla Eglleia de Santiago rreçebemos, e moyto nos encomendamos da destroyçõ desa eglleia. [+]
1460 CI 1/ 122 Et achamos que noso yrmão, don Diego Pelaes, obispo que foy de Yria, Justa et canoĩcamente foy amoujdo de seu obispado. [+]
1460 CI 1/ 124 Et comõ chegou foy esleyto, "kalendis Julij" , era de mjll et çento et trijnta et oyto años, por toda a clerizia et por todolos nobres de Galiza, que foron presentes cõ el rrey don Afonso et cõ o cõde don Rreymũdo, cantando: [+]
1460 CI 1/ 124 Et escripueu ao santo (santo) padre cõ dous canoĩgos, que ao huũ diziã Vngo et a outro Viçente, que apro[u]uesse a sua Santidade de o enviar aca consagrar. [+]
1460 CI 1/ 124 Os quaes canoĩgos, yndo perllo camjño, adoesçeu Vngo de grande enfermjdade, et Viçente se finou eño camjño porlo qual se detardaron as leteras. [+]
1460 CI 1/ 125 Et eño primeyro anõ do(u) seu pontificado, enviou a Monj̃ Afonso et a outro Monj̃ Gelmeriz, seu yrmão, canoĩgos de Santiago, que Ja outras vezes forã porla dita eglleia a corte de Rroma, os quaes trouxerõ confirmaçõ do priujllegio que o santo padre Vrbano outorgara ao obispo Dalmaçio, porque mandara mudar o bispado de Yria eña eglleia de Santiago, et fezera os obispos dende esentos, o qual confirmou o papa Pascasio. [+]
1460 CI 1/ 125 Et despoys desto, o dito obispo por onrrar mays a Eglleia de Santiago enviou outra vez a Rroma os honrrados, seus canonigos, Vngo et Diego, os quaes lle trouxerõ as seguintes leteras para fazer ende cardeaes: [+]
1460 CI 1/ 126 Et por que a sua santa Eglleia de Santiago fosse mays onrrada, proposo en seu coraçõ para que, avida liçençia del rrey don Afonso, fose a Rroma ao santo padre a pedirlle que podesen çelebrar cõ palio, o qual outro obispo que fose antes del nõ podera aver nj̃ alcançar do papa. [+]
1460 CI 1/ 126 Deus te queyra aJudar, ca esto que tu vas demandar he huã gran cousa et nõ creo que a posas alcançar, ca eu me rrecordo que o obispo Dalmaçio teu anteçessor, que foy monJe desta cassa, Ja sobre esta rrazõ foy a corte rromana et nõ o podo alcançar. [+]
1460 CI 1/ 128 Et tijnã os canoĩgos antijgos que nõ ousariã mudar o santo altar, porque nõ eran dignos para tanger tan santa cousa. [+]
1460 CI 1/ 130 Et ordenou enã dita séé seteenta et dous canoĩgos a semellança dos sateenta et dous dicipulus de Ihesu Christo, prouendolles de congruo maantemẽto. [+]
1460 CI 1/ 131 Jtẽ, o santo obispo considerando a grande onrra en que a Eglleia de Yria fora sublimada et cathedra de tantos santos obispos, ante que o corpo do santo apostollo Santiago fose rreuellado, et de cõmo agora de toda era destroyda et posta en tanta proueza que algũus pouquos clerigos, que ende morauã, partidos do (o) ofiçio clerical, nõ se diziã ende os ofiçios, saluo eño Avento et eña Coreesma et esto nõ muy conpridamente, porquanto non aviã ende abastança para seu manteemento et vistiario; cõdolendose moyto delo por cõsello de dez canoĩgos, por priujllegio del rrey, fezo ende huã moy boa eglleia aa onrra de Santa Maria cõ huũ muy grande altar en que poso moytas rreliquas, et fezo poer outros dous altares: huũ de San Martino et outro de San Mjguell. [+]
1460 CI 1/ 131 Et constituyo ende doze canoĩgos et huũ prior, por rreuerençia dos doze apostollos de Noso Señor Ihesu Christo, ben Jnstructos eño ofiçio diujno. [+]
1460 CI 1/ 131 Et fezolles dormjtorio, et rrefortorio, et cassas Jnçircuyto da eglleia; et doulles canpanas moyto bõas, et libros, et ornamentos et largos rreditus et posisóós en que se podesen manteer. [+]
1460 CI 1/ 131 Et a dita eglleia asy feyta, poso enlla candeeyros et ornamentos conpotentes ao (o) culto ecclesiastico. [+]




RILG - Recursos Integrados da Lingua Galega
Seminario de Lingüística Informática / Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2018
Deseño e programación web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL