| 1295 | TC 1/ 29 | Andados dous ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de oytoçẽtos lxxavj ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xxxviijto anos - en este ano sobredito uẽo (vẽo) a desora et sem sospeyta hũa grãde oste de mouros a Leom, et tragiam cõsigo dous cabedees, et diziam a hũu Ymudar et ao outro Arcanaçer. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 218 | Com̃o el rey dõ Bermudo lidou cõ Almãçor en Canatanacor | [+] |
| 1295 | TC 1/ 218 | Et chegou ali a Canatalaçor. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 218 | Et dizia hũa uoz per ara uigo et outra per castelaõ: "en Canantalaçor perdeu Almãçor o atãbor". | [+] |
| 1295 | TC 1/ 424 | Et seyrõ de Valença cõna conpaña del rrey Camj̃ et a primeyra jornada veerõ a Segorue, et a outro dia a Çelfa del Canal. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 430 | Et meteu sub seu senorio Celfa del Canal et toda (et toda) a outra terra de rredor. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 446 | Seu auoo, el rrey Alymaymõ, dera al rrey dõ Alfonso Olmos et Canales por herdamento. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 449 | Talaueyra et Santa Ollalla, Manqueda et Alhamj̃ et Algãça et Estalona et Olmos et Canales, [que] se [lle] alçarõ ambos; et ganou Casatalfa et Huzada et Butrago [et] Osma et Atença et Be[r]l[ã]ga et Medinaçele. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 452 | Et deulle Rodillos et Canalles, et ena Sagra Çentina et Alcolea so Talauera et Andetençina, que dizẽ agora Melgar, et Almonozil et Alpremega. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 886 | Et ençima da torre a outra torre en que a oyto braças, feyta a gran marauilla; et ençima dela estã quatro maçaas alçadas hũa sobre outra; tan grandes et de tã gran nobleza som feytas, que en todo o mũdo nõ podẽ saber outras tã nobres nẽ taes: a de çima he a meor de todas, et logo a segũda, que esta su ela, he mayor, et mayor a terçeyra; mays da quarta maçaa nõ podemos retraer ca he tã g[ra]nde et de tã estrana obra que he dura cousa de creer a quen a nõ uisse: esta he toda obrada a canales, et as canales dela som doze, et ena anchura de cada canal çĩco palmos cumunaes, et, quando a meterõ ena vila, nõ pode caber pela porta, et ouuerõ a tirar as portas et a enãchar a entrada; et, quando o sol fer en ela, resplandeçe com̃o rayos muy luzẽtes mays de hũa iornada. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 49 | Et Cam foy [de] todo em todo padre de Canaã. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 49 | "Et bem dito seja Deus oseñor de Sem et seu seruo seja Canaã; acresçente Deus outrosi aJafet et more ẽnas tendas de Sem et seu seruo seja [Canaam]. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 52 | Cus, Mezrraym, Phut et Canaã. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 67 | Onde dizemos asy ẽnas suas geerações que forõ [triijnta], cõmo as avemos ja contadas ante desto: et [destes] forõ os cananeos, et teuerõ os seus termynos ẽna primeyra partida da terra, segundo conta Moysem ẽno dezimo capitolo do Genesis, de cõmo vynam de Sidom aZerara ata Gaza et dende aSodoma, et aGomorra, et [Adanna], et aSeboym ata que chega aLasa. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 69 | Et Canáám, que foy oquarto fillo de Cam, poblou outra prouynçia aaquẽde daquelas areas cõtra medio d a terra, et chamoa Cananea et aos pobladores cananeos, et aquela prouyncia he aaque agora chamã Judea. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 70 | Mezrraym, fillo de Canaam, ouvo estes oyto fillos: | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 70 | Et outrosy Canaã, fillo de Cam, ouvo seus fillos onze, cõmo avemos contado, et Sydom que foy o primeyro deles, poblou em terra de [Fenyz] hũa çidade, et posolle oseu [nome], et chamoa Sidom; et asy achamarõ et chamã os gregos. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 70 | Et de aquestes sayrom os pouõos dos cananeos; et estes cananeos, asy cõmo diz Moysem ẽno dezimo capitolo do Genesis, tomarõ -cõ os outros da terra, ẽno começo de sua pobla, cõmo avemos ja dito de Sydom - aGerara, et dende ata Gaza asy cõmo entram aSodoma, et aGomorra, et Adanna et aSeboym; et daly cõmo vem ata Lasa. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 70 | Dos outros sete yrmãos cananeos aque chama Josefo [os] dous postromeyros, ao hũ Syneso et ao outro Samareo, nõ achamos nos ẽnos libros da Santa Escritura nẽ ajnda em outros que ajamos leudos ata aqui, outra cousa nẽgũa senõ os nomẽs deles; et pero segundo conta Josefo todos estes poblarõ cõmo os outros, et todos ouverõ suas terras [coñosçudas] et apartadas et todos fezerõ çidades et outras poblas, mays diz queas destroyrom despoys os judeus cõmo destroyrõ as dos fillos de Mezrraym, et mostra que foy porla rrazõ que maldiso Noe aCam ẽna sayda da arca. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 74 | Depoys torna esta rrazõ enque os judeus destroyrom aqueles sete pouõos dos cananeos cõ todas suas gentes et poblas et suas terras por fondo do terreo, que cousa do mũdo nõ ficou de todos elles nẽ do al senõ as terras acháándas et ermas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 125 | Sem, fillo de Noe, et Arfaxat, et Sale, et Eber, et [Falec], et Rragau, et Seruc, et Nacor, que forõ os da lyna das géérações, morarõ em Judea, em terra de Jerusalem; et quando vierõ os cananeos et forçarom et tomarõ aestes padres et aos seus da terra, et deytarõ os fora dela, et chamarõ elles aaterra Cananea do seu nome, sayo daly Tare que ficaua por lo mays grãde da lyna, et buscando bõa terra enque ficasse et morasse, chegou [aBabilonja]; et por la braueza del rrey et porla premya, et de mays porlos ydolos que adorauã aly publicamẽte, nõ quiso y morar nẽ ficar et foyse pera Caldea que era açerca daly, asy cõmo avemos dito, et achou bõa terra, caente, et cõplida de viandas et de outras moytas et bõas cousas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 126 | Abraã, Nacor et Aram; et estas forõ as géérações de Tare, et Aram fezo aLoth, et morreu ante que Tare seu padre em aquela terra hũ nasçera, ẽna çidade Vr et ẽno fogo dos caldeos, cõmo vos contaremos adeante; et casou aly Abraã cõ Sarra, et Nacor cõ Melca, fillas daquel Aram, seu yrmão; et Sarra sayo [manjña] et nõ avia fillos; et tomou Tare aAbraã, seu fillo, et aLot, seu neto, et aSsarra, sua nora, moller de seu fillo Abraã, et leuou os daquela [çidade] Vr dos caldeos onde morauã, pera yrse cõ elles aterra de Canaã; et vierõ aaquela terra de Messopotamya que avemos dita, ata a çidade de Arã, et morarõ aly; et cõplio Tare aly duzẽtos et çinquoéénta ãnos de ssua vida, [em] essa çidade de Aram, et morreo em ella et em ella jaz. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 127 | Et cõ esta dulda, que vem aqui do ãno enque nasçeo Abraã, pom outrosy Agustim sua demãda ẽna Glosa que se ouvo Abraã omandado de Deus quese fosse pera terra de Canaã ẽna vida de seu padre Tare, se despoys; et sobresto tragem [Agustym], et Beda, et mẽestre Pedro, et Jeronymo, et outros suas rrazões bõas, enque departem esta dulda et atyram ende. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 167 | Et os primeyros que creerõ logo oque el dizia de Deus forõ Sarra, sua moller, et Loth, seu sobriño, et por esto se forõ cõ el aCanaam et os outros de suas [compañas]. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 170 | Da promessa que prometeu Deus aAbraã et [de] cõmo el fezo em [Canaã]. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 170 | Et tomou sua moller Sarra et aquel seu sobriño Loth, et os outros nõ oquiserõ créér pera se cõ el vijnrem daquela terra cõmo se el saya et [vjña] por mãdado de Deus, et leyxou os, et tomou el estes queo creerõ et todo quanto aviam el et elles; et sayrom de Aram et forõse pera terra de Canaã; et quando chegarõ aaquela terra nõ morarom logo ẽna entrada dela, segũdo diz Moysem, cõmo fezerõ em Messopotamya quando vierom de Caldea, que logo esteuerõ et morarõ em Aram, mays Abraã asy cõmo [vyña] passou toda aterra ata aoutra parte dizendo sempre et predicando avnydade de Deus, et cõmo El sóó era criador de todaslas cousas et poderoso delas, et el hũ soó Deus et nõ outro senõ El. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 170 | Josefo conta ẽno septymo capitolo que morou Abraã em terra de Canaã ẽna çidade de Damasco; et diz que ajnda agora ha hũ barreo et hũa cal em Damasco [et] quelle dizem amorada de Abraã, et aqueles que aly morã quese preçam por ello et se téém por mays nobles et onrrados. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 170 | Et diz Moysem ẽno dozemo capitolo do Genesis que era y estonçes moy poderoso opouóó dos cananeos, os que deytaram fora da terra os parentes de Abraã, padres da [lyna]. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 170 | Et foy moy alegre, et alçou logo aly hum altar aaonrra de noso señor Deus, et fezo logo aEl seus sacrifiçios em el, et segundo diz a Glosa nõ oleyxou por medo do fogo dos caldeos [nẽ] por temor dos poderosos de Canaã, dizendo queo deytariã em outro tal fogo: et chamou aly onome de Deus et alabóó; et despoys leuãtouse daly, et passou adeante, et foyse contra hũ monte que vay contra ouriente da çidade de Betel, que diz a Glosa que foy despoys ẽna sorte de [Benjamym]; et aaquela çidade diserõ primeyramẽte Luza, quee tanto cõmo almendra; et aly poso sua tenda et segundo se el asentou [tyña] de parte de ouçidente aquela cidade Betel et de oriente aÇidade Hay. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 172 | Morando Abraam aly em Cananea, vẽeo grande fame em aquela terra et cresçia de cada dia, por la qual cousa ouvose apartyr daly Abraã perao Egyto, por que oyra dizer que aly avia grãde [abondança] de viandas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 172 | Et começou Abraã de ensynar aly as gentes et teer escolas dos saberes que disemos da arte da astrologia et da aresmetyca et da geometria, asy cõmo fazia em Caldea et em Cananea. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 175 | De cõmo fezo Faraom com Abraam et de cõmo se tornou Abraã aCanaam. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 189 | Abraã, despoys quese espedio de Faraõ et se partio del, de yda aasayda do Egyto, passou hũ daqueles tres rrios do Nylo -oque disemos que avia nome Astapo -, et por aly entrou aCananea, por aquela carreyra meesma que viera de parte de medio dia aBetel, segundo conta Moysem, ẽno trezeno capitolo. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 189 | Et segundo conta Moysem, ẽno trezeno capitolo, eram eles en aquela sazõ os mays poderosos que morauã em aquela terra dos cananeos et dos ferezeos. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 189 | Et Abraã ficou em terra de Canaã ontre Betel et Hay, asy cõmo avemos dito | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 196 | Et diz mẽestre Pedro que despoys que gáanarõ ageneraçõ dos cananeos aquela çidade que disemos aque chamauã primeyro Solyma, et forõ dela [senores], por que aquel lynage aviã nome os gebuseos, et [estes] erã cananeos, chamarõ elles aaquela çidade Gebusalem. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 197 | Mays agora quero que sabas os termynos da terra que darey ao teulinage: deslo rrio do Egyto quee chamado Nylo", -daquel de que som contadas moytas et bõas cousas em esta estoria - "ata outro [grãde] rrio aque dizem Eufrates, quee contra parte de oriente seram seus termynos, et darlles ey toda aterra que estes pobõos teẽ: os çineos, os çeneçeos, os [çerimoneos], os eteos, os fereçeos, os de Rrafaym, os amorreos, os cananeos, os tergeseos, os jebuseos. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 202 | Et quero que [Asarray], tua moller, des oje mays nõ seja chamada senõ Sarra, por que quer dizer madre de moytas gentes, ca Eu beeyzia, et averas fillo dela et sera bendito demj́, et deste teu fillo sayrã moytas gentes et rreys que lidarã cõ os cananeos, et vençerlos am, et eles serã [senores] de toda Cananea, asy cõmo som de terra de Sydom, et vay ata os termynos do Egyto. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 215 | [asy] cõmo conta mẽestre Godofre, aterra de Canaã que era [viziña] destas çidades, foy moy espantada do destroymẽto dellas, et outrosi terra de Caldea, diz que toda foy [espauoriçida] desta maravilla. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 215 | Et Abraã que moraua ontre os cananeos, ouvo outrossy moy grande espanto deste feyto, et fezo por ende aly hũ altar cõ sua moller Sarra, et adorou [sobrel] aDeus, et fezolle aly seus sacrifiçios et demãdoulle que faria; et ouvo rresposta dEl quese fosse daquela terra de Cananea el et sua moller; et asyo fezerõ. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 222 | Despoys que Ysmael foy em tẽpo dese casar, [segũdo] diz Abdul Ybeyt ẽno seu capitolo de Ysmael, et casou cõ hũa moller de terra de Canaã de açerca de aquel deserto; et quandoo [soubo] Sarra, entendeo que alongo tẽpo contẽda jazia et rroydo aos do seu fillo cõ os daquel em aquela terra, et diso ha Abraã que desfezese aquel casamẽto et que mandasse que Ysmael nõ casasse em toda aquela terra. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 230 | Et [despois] [desto] pouco mays ou menos ante quese acabasem dous ãnos tornarõ se Abraã et [Ssarra] aval de Mãbre et morreo y Sarra em Arbea que he hũa çidade de Ebrõ em terra de Canaã. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 230 | Et despoys desto enterrou Abraã aSarra sua moller, em aquela coua doblada daquel campo que cata contra Mãbre asi cõmo disemos, et esto foy em Ebrom, em terra de Canaã. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 233 | "Eu [sõo] moy vello et de longo tempo, et vejo queos meus dias som poucos, et queria casar aYsáác, meu fillo, ante queme finasse; et poys que tu as en garda et em poder todaslas myñas cousas, dame atua mão aca et pona sub omeu muslo et jura me por lo Deus do çeo et da terra que se eu finar antes que el case que nõ lle des moller das fillas dos cananeos ontre que viuemos, mays que vaas [aMespotamya], nossa terra, donde nos somos naturaes, et onde he onosso lynage , et que daly lle des moller; mays Ysáác nõ se váá daqui et em esta terra fique, ca Deus la dou amj́ et el ha erdara. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 233 | "Aty et ao teu [lyñage] darey Eu esta terra de Canaã. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 233 | Et despoys que foy [apreçebido] metio sse ao camyño et foysse pera Messopotamya aaçidade quea nome Carra, hu moraua Nacor, yrmão de Abraã, que aly era oseu lynage de Abraã, cõmo oystes que ficarã os seus em Messopotamja quando se el foy pera Cananea. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 235 | "Seruo [sõo] de Abraã et seu messageyro et bendisoo noso Señor et doulle grandes rriquezas de gaãdos, et de ouro, et de plata et de seruos, et de seruas, et de camelos, et de outras moytas bestas et sobre todo esto doulle hũ fillo emçima de sua velleçe de sua moller Sarra et del, et el dou aseu fillo quantas rriquezas avia, et dou amj́ ofillo em garda et em poder cõ todo oque avia, et ajuramentoume que nõ lle desse moller das fillas dos cananeos em cuja terra el moraua, mays que viesse eu aeste lugar donde el era natural et tyña seu lynage et que daly leuase moller pera seu fillo; et eu pregonteyo estonçes que se nẽgũa moller desta terra comygo nõ quisesse yr quefaria; et el disome: | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 238 | Deste casamento de Abraã et de Çetura conta Moysem que foy despoys do de Ysáác et de Rrebeca, pero Josefo diz que antes; os aravigos cõmo Abul Ybeyt, et Albacri, et [Avem] Abez et outros departem sobreste segundo casamẽto de Abraã et dizẽ asy: que morreo Sarra et quea suterrarõ em Ebrõ em aquel çimyterio que cõprou [Abraam], mays elles chamãlle amyzquita de Abraã, et dizẽ que antes morreo Agar que Sarra et que ambas morrerõ em dias de Abraã, et que suterrarõ aAgar em Meca, et que suterrarõ despoys seu fillo Ysmael, cõmo diremos adeante; et contã que despoys que Agar et Sarra forõ finadas, que ẽnos [triijnta] et oyto ãnos que despoys viueo Abraã, que casou cõ outras duas molleres et forõ das cananeas; et hũa foy esta que avia nome Çetura, et aoutra avia nome Haura; et que ouvera Abraã destas duas molleres onze fillos, et cõ Ysáác de Sarra, et Ysmael de Agar, que forõ treze todoslos fillos de Abraã que ouvo destas quatro molleres, et doutra parte nõ ouvo nẽgum que nõ tomou mays molleres. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 243 | Andados setéénta et çinque ãnos achou Deus [a] Abraã omẽ moy entendido et dereyto pera lle falar, et faloulle, et mandou lle quese sayse de sua terra, cõmo he dito, et prometeo Deus de dar ael et aseu lynage aterra de Cananea. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 254 | Et ella [desdeñoo] et nõ dou por suas palauras nada, et fugio por [essas montañas], et el em pos ella [porla] la tomar et forçarla ata que chegarõ ao rrio Ladom; et ella desque chegou aly, por que a enbargauã as agoas do rrio pera fugir, rrogou aas [deessas] de aquelas agoas quea tornassem em algũa cousa por quea nõ podese aver aquel deus, nẽ forçarla nẽ fazer oque queria, et acabada sua oraçõ mudarõna em canaveyras. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 254 | Et aquel deus Pam quando chegou coydou adeytar mão dela et tomarla, et deytou mão em aquelas canaveyras, coydando quea deytaua ẽno corpo da mãçeba; et estando el aly veẽo hum pouco de vento et moveo aquelas canaueyras et fazia em ellas hũ som que dizia syrim et esto era que aquelas canaveyras [queriã] dizer ¡Syringa!, por nomear ho nome de sua señora Syringa, donde foram feytas, et aquel deus Pam foy moy onrado daquel som que aquelas [canaueyras] aly faziã, et diso: | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 254 | "Em cabo dizia Mercurio aArgo em seu cantar que daquelas canaveyras fora feyto aquel jnstormẽto et ajuntado, et cantauã nome de sua señora Syringa, et tyña guysado de contarlle moytas de taes rrazões cõmo aquelas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 258 | Et aquelo que el diso ẽno primeyro libro del rrey Ynaco, que era hũ rrio que [pasaua] porlo seu rreynado et el era deus dese rrio; et aquelo que dizia que Yo era filla del rrey Ynaco et quea forçara [rrey] Jupyter, et desi quea mudara em vaca; et aquelo quea dera rrey Jupiter aareyna Juno, sua moller, quella pedira; et aquelo quea rreyna Juno aencomẽdou aseu pastor Argo, que avia çento ollos quea gardasse; et outrosi aquelo que mandou Jupyter aMercurio, seu fillo, que matasse aArgo por que [poyña] aspera et forte garda sobre ella; et aquelo que Mercurio tomou cobertura ẽna [cabeça], et alas ẽnos péés, et virga de virtude ẽna mão, et foy ael em fegura de pastor, cõmo era Argo, tãgendo [se[u]] buguete, et cabras ante y tãgendoas cõ sua pertega em lugar de cayado, et se pagou Argo del quandoo oyo et asentou ho consigo, et sentouse el, et cantou; et aquelo quelle preguntou Argo do buguete que era nouo; et aquelo quelle el rrespondeo, que amara Pam aSiringa, et que era ella moyto onrrada ontrelas [dõnas] daquela terra, et que fora mudada em canaveyras ẽna rribeyra do rrio Ladom; et aquelo que Mercurio matou aArgo [com] oseu [alfangere], et ho escabeçou et dou cõ asua cabeça em terra, et sayo moyto sangre, et ensuzou todo ho lugar; et aquelo quea rreyna Juno tomou os ollos [do] seu pastor et os poso ẽna cola do [pauõ] que era sua ave; et aquelo que el rrey Jupiter rrogou aarreyna Juno, sua yrmãa et sua moller, por Yo; et aquelo que arreyna Juno ho oyo et perdeo [toda] asaña, et outorgou aseu yrmão et seu marido oque pedio; et aquelo que Yo [porlo] rrogo de Jupiter foy mudada de vaca em moller, et daly adeante dada [abõos] costumes et despoys feyta [deessa] ẽno Egyto, esto nõ oteña nẽgũ por escarno, nẽ por palaura de mẽtira por que som das rrazões do Judio, ca aquel que as suas rrazões bem catar et as entender, achara que nom som palauras váás nẽgũas delas, et os frayres predicadores et os menores quese traballam de tornarlo ẽna nosa teoligia nõ [o fariã] se asy fose, mays todo he dito em fegura et em [semellanca] de al. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 259 | Et outrosi ocanto que [seya] daquel [jnstormẽto] feyto das canaveyras de Syringa con que cantaua Mercurio trage os omẽs cõsua dulçedũe cõmo trouxo aArgo, acõmo quer que avia tantos ollos et era tam arguydor. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 262 | Em pos esto onde diz quea pedio arreyna Juno aJupiter, et el doulla, et ella dou ha em garda aArgo, oseu pastor dos çento ollos, et he esto oquese entende que Juno he odeleyto da terra et das rriquezas, et Argo omũdo, et despoys daquelo se dou esta Yo amays grandes viços et desi apeores costumes, et atyña omundo em laçada em elles, cõmo diz oautor, quea tyña Argo presa ata quese doyo dela Jupiter et entendese aqui por Jupiter oseñor apartador, cõmo disemos; et enviou aMercurio, seu fillo, et esto he bõa rrazõ et sabia, ca esso quer dizer Mercurio; et vençeo Mercurio aArgos, asi cõmo ao mundo, rrazoando se cõ el sobrelas preguntas quelle fazia Argo falandolle encubertamẽte das rrazões das sete artes liberaes, et dizẽdolle que amara Pam aSyringa tornada em [canaueyras] ẽnas rribeyras do rrio Ladom; et em este mudamẽto de [siringa] et em amor de Pam lle falou destas rrazões segundo que mẽestre Juã conta; et diz que este rrio Ladom que corre por medio de Greçia et quee rrio de moy bõa agoa, moy clara, et moy sãa, et ha moytas canaveyras por todas las rribeyras del; et mostra que vierom aly aaquela rribeyra todoslos filosofos de Greçia aestudiar sobrelas sete artes liberaes. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 262 | Onde diz Preçiam ẽno começo do seu Libro mayor queos gregos som fontes dos saberes et os latinos arroyos que manã daquelas fontes dos gregos; et este he odepartimẽto daquel encubrimẽto que Mercurio cantaua aArgo, et por encubrir arrazõ disolle que fora Siringa mudada em [canaueyras] ẽnas rribeyras daquel rrio Ladom; et outrosi, segundo departe mẽestre Juam, disolle esto por duas rrazões: aprimeyra por que avia em aquela rribeyra moytas canaveyras; asegunda porlos sete saberes que forõ ali achados, et estudiados, et acabados. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 262 | Et aquelas sete [canaueyras] desygoaes, ajuntadas cõ çera, de que dizia que era composto aquel jnstrumẽto cõ que cantaua, aquelas sete artes liberaes eram, cõ que Mercurio [cãtaua] por quese entende outrosi aposta [rrazõ] et obem rrazoado, vençeo aArgo quee omũdo, et matóó; et esto he quea bõa rrazom matou em Yo os costumes seglares et máos, et tyroa das [prijões], cõmo fezo Mercurio aavaca da prigõos de Argo. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 266 | Et nos dizemos do tẽpo do acabamẽto de Abraã que morreo andados de quando nasçera seu fillo Ysaac seteẽta et çinque ãnos, et de quando noso Señor Deus lle mãdara sayr de sua terra et lle prometera terra de Canaã por herdade çento ãnos, et de quando el meesmo nasçera çento et seteẽta et çinque ãnos, et do departimẽto das lynguas duzentos et hũ, et do deluuyo quatroçentos et seteẽta et sete ãnos, et de Noe [mjll] et seseenta et sete, et de Adam dous mjll et oytoçentos et [vijnte] et çinque. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 275 | De cõmo desçendia Ysáác ao Egyto ante afame de Canaã et lle mãdou Deus quedar em Gerara, et da rrazõ del rrey [Abymelec] cõ Ysáác cõmo acontesçeo ẽnas cousas que avemos ditas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 275 | [em] aquela sazõ sobre ofeyto de Rrebeca, cresçeo grande fame em terra de Canaã, asi cõmo acontesçera outra vez em dias de Abraã; et Ysaac, temẽdose da grande mj́goa das viandas et querendo gardar suas compañas, pensou dese yr perao Egyto por quelle diserõ que era estonçes terra moyto [avondada], mays pero nõ ofezo quese foy pera Gerara aAbymalec, rrey dos palestinos que fora amygo de seu padre Abraã. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 279 | Et diz Abem Abet, que foy hũ sabio [aravigo], que ouvo Esau em ella tríj́nta fillos varões, et que [deste] lyñagem forom moytos rreys em [Rroma], donde veẽo despoys ogrande Aleyxandre, rrey de Greçia; et poblou Esau primeyramẽte em terra de Axem, que he contra oriente [daquela] terra; et arrequeçerõ seus fillos moyto, et forõ poblar contra o mar, ao termyno de Aleyxandria, et tomarõ por força aos cananeos moyta [de] sua terra. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 279 | Mays de ambas estas molleres cananeas cõ que conta Josefo que casou Esau, achamos que [erã] moy despagados Ysáác et Rrebeca, et dizem Josefo et mẽestre Pedro que pero que ellas eram dos mellores et mays poderosos dos cananeos, que por todo eso nõ quiserã Ysáác et Rrebeca que seu fillo casasse cõ molleres daquela terra, por que eram doutra gente deque elles nõ erã, et doutra creẽça et ley. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 280 | "Et outrosi, segundo diz Josefo. esto era por que os cananeos nõ tyñam bõa ley, nẽ [quiriam] bem aYsáác, nẽlle eram bõos, quelles pesou moyto cõ as primeyras lydes que el fezo aly, quando tomou aterra de Arematyn, por que avia el moyto traballado por la gaañar, mays que por outra terra. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 283 | "Mando te que nõ tomes moller do lyñage de Canaã, mays vayte pera Messopotamja de Siria acasa de Batuel, padre de tua madre, et daly toma moller pera ty das fillas de Labam, teu tyo, yrmão de tua madre. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 283 | Et quando vio Esau cõmo bendisera despoys [de aquelo] seu padre aJacob, et lle mandou yr aMesopotamya que tomasse pera sy moller dala das suas, et lle defendera que nõ casasse cõ as fillas de Canáám, et parou mentes cõmo Jacob fora obediente ao mandado do padre et da madre pera fazer oquelle mandauã, entendeo por estas rrazões Esau que seu padre nõ queria bem áás fillas de Canaã, et segundo diz Josefo, et nos avemos dito, pesar fezo Esau aseu padre por que nõ demãdou consello ael ou asua madre quando casou [cõ] ellas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 283 | Jacob desque sayo de Bersabee et ya pera Aram, pasando por terra de Canaã, nõ quiso entrar nẽ dormyr em casa de nẽgũ dos de aquela terra por duas rrazões; aprimeyra por grande medo que avia deles, et asegunda por malquerença dos da terra que estauã mal cõ seu padre. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 291 | De cõmo se Jacob queria tornar pera Canaã acasa de seu padre, et cõmo fezo sua [avijnça] Labam cõ el et quedou Jacob. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 291 | Et diz mééstre Pedro que foy feyto este apartamẽto por que nõ fezesem engano nẽgum ẽnos gaãdos os [hũus] aos outros; mays tomou Jacob varas de olmos, et de almendras, et de pladayros, et en talloas, et donde lles tyraua acorteça ficauã blancas, et dondelles la leyxaua eram verdes, et faziam se em ellas duas colores; et ẽno tẽpo queos gaãdos andauã em çeos pera cõçeber daua lles abeber em [hũus] canales, et ponya estas varas ante elles, tam bem aos machos, cõmo áás femeas, aly hu beuyam por que catassem pera ellas, et parando mentes em ellas que fezessem os fillos veyros, et [asi] foy. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 292 | "Et desque as molleres lle diserõ esto, poso Jacob aellas et aseus fillos ẽnos camelos, et tomou ameatade de sus gaãdos, et [quanto] avia gaañado em Mesopotamya et começou de yrse pera seu padre Ysaac aterra [de] Canaã. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 295 | Jacob, do qual avemos dito quando se partio de seu sogro Labam, yase pera Cananea asy cõmo avia começado, et apareçerõlle ẽna carreyra moytos angeos de Deus et [prometerõlle] moyto bem, segundo conta Josefo, et el quando os vio, segundo diz a Biblia, diso: | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 296 | Andados seteẽta et dous ãnos de quando nasçera Jacob, et çento et tríj́nta et dous de Ysáác, sayo Jacob de terra de Canaã, et foysse [pera] seu tyo Labam aMesopotamya. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 194 | Et outros que nõ an boca senõ tã estreyta [como] hũa cana de avelão. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 709 | Et contou cõmo lle hũa serpente matara a Canapus, hũ seu sobrino, alý hu primeyrament quiserã aportar. | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 59 | Et pois que for fillado devenno trager en cabresto de llino ou canauo et tragello en conpaña de outro Cauallo Ensynandoo ao llugar hu o deuen a domar, asy como te ensinarey adeante. | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 69 | Et se o Cauallo esto ouuer vusado perdera medo, et sera mais vusado et mais seguro, Et pasando porllos ditos, hu ha gran roido et gran soon se se o Cauallo espantar no no deuen ferir con açorregos, nen con vara, nen con espora, mais deuen no trager mansamente, con hũa cana afaagandoo et lleuandoo porllos ditos llugares a miude. | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 91 | fage canella de huun palmo da mais grosa cana que achares et untas dazeite caente, et metea o mais que poderes no cuu do Cauallo, et llegally o cabo della na rrayz do rrabo de gisa que non posa sayr do cuu do Cauallo sem rrecado, et vnta moy ben con azeite caente os jllaes do Cauallo et cubryo moy ben, et caualga llogo en el sen outra detença, et uay en bom paso quanto mays poderes contra llugarres montosos et fageeo sobyr rrigyo porlla reita, andando asy escaentarse ha et saira a uentosidade. | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 99 | Et para se tenperar a beberagen deuenlle dar a comer en outro dia siginte erua uerde ou follas de canas ou de salgeiro ou outras qoussas uerdes et rrezentes quaes poderen achar. | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 135 | Para esto val as rreyzes das canaueas et as rreyzes da eruatu pisadas et postas pisadas sobre lla chaga. | [+] |