logo usc Corpus Xelmírez - Resultados da consulta

Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval

Resultados da pescuda


Os resultados das buscas efectuadas no Corpus Xelmírez poden ser usados con fins educacionais e de investigación, sempre que se mencione a fonte. Se desexa consultar a referencia e o contexto dun exemplo, calque no símbolo [+] na cela da dereita. Para se referir ao corpus como un todo, cite: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval - http://sli.uvigo.gal/xelmirez/. Se desexa realizar outra pescuda no Corpus Xelmírez, pode calcar aquí.
Está a procurar contextos do uso de de todo nos textos históricos do Corpus Xelmírez.

Número de contextos atopados: 386

1264 CSMp Pauta/ 39 Como pod ' a Groriosa | muy ben enfe[r]mos sãar, || assi aos que non saben | pode todo saber dar. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 De todo mal e de toda ferida || sãar pod ' om ' a de ben [mui] comprida. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.LXXIX. é como hũa moller que era contreita de todo o corpo se fez levar a Santa Maria de Salas, e foi logo guarida. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.LXXXVIII. é dũa donzela que amava Santa Maria de todo seu corazon ; e quando morreu, feze -a seu padr ' abrir porque põya a mão no corazon, e acharon -lle fegurada a omagen de Santa Maria. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XXVIII. é como un ome bõo avia un muu tolleito de todo -los pees; e [o] ome bõo mandava -o esfolar a un seu mançebo, e mentre que o mancebo se guisava, levantou -s ' o muu são e foi pera a egreja. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.LXIII. é como Santa Maria guareçeu a hun ome que era tolleito de todo -los nenbros, e disse -lle que sse fezesse levar a sa egreja e seria logo são. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Quena Virgen por sennor || tener, de todo mal guarrá. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Quen ben fiar na Virgen | de todo coraçon || guarda -lo -á do demo | e de sa tentaçon. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 De todo mal pod ' a Virgen | a quena ama sãar, || sol que am ' a Deus, seu Fillo, | que soub ' ela muit ' amar. [+]
1264 CSMr B/ 583 [Como hũa moller que era contreyta de todo o corpo se fez levar a Santa Maria de Salas e foi logo guarida.] [+]
1264 CSMr B/ 607 [Esta é dũa donzela que amava a Santa Maria de todo seu coraçon; e quando morreu, feze -a seu padre abrir porque põya a mão no coraçon, e acharon -lle fegurada a omage de Santa Maria.] [+]
1264 CSMr B/ 707 [Como un ome bõo avia un muu tolleito de todo -los pees, e o ome bõo mandava -o esfolar a un seu mancebo, e mentre que o mancebo se guisava, levantou -[s] ' o muu são e foi pera a eigreja.] [+]
1264 CSMr B/ 709 [Como Santa Maria guardou a ssa eigreja en Vila -Sirga dos mouros que a querian derribar e fez que fossen ende todos cegos e contreitos]. [+]
1264 CSMr B/ 40 [[C]omo Santa Maria apareçeu a un ome que era tolleito de todo -los nenbros e disse -lle que sse fezesse levar a ssa ygreja e seria logo são.] [+]
1275 CPb 1/ 6 Proueyto grande e (con) ben uen aos homees da amizdade de guysa que segundo disso aristotiles. nehun homee que aia bondade en si non quer uiuer en fuesse abondado de todos los bienes que en el son. [+]
1275 CPb 1/ 6 E sobre todo dixo, que en qualquier edad que sea (el) ome, ha menester (ayuda: ca si fuer niño, ha menester) amigo(s) que lo crie(n,) e lo guarden que non faga, nin aprenda cosa este mundo sen amigos macar seia auondado de todolos (outros) bees que en el son. (ca) quanto os homees son mays onrrados e mays poderosos e mays rricos. tanto an mays mester os amigos e esto por duas rrazoes. a premeyra (he) porque eles non poderian auer (nehun) proueyt o das rrequezas sse non husasen delas e tal huso deue seer en fazer ben. e ho ben feyto deue seer dado os amigos. e por ende os amigos non poden husar das rrequezas que ouueren macar car seian auondados dellas. a ssegunda rrazon he que porlos amigos sse gardan e sse acresçentan as rrequezas e as onrras que os homees an ca doutra guysa sen amigos non poderian durar porque quanto mays onrrado e mays poderoso e o omee peor golpe rreçebe se (lle) falleçe ajuda de amingos que os acorran en sua pobreça e os estorçan (t)odos perigros quelles aquaçeren. e sobre todo disso que en qual quer hedade que seia omee a mester amingo que o cria e o garde que non faça nen aprenda cousa quelle este mal. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Léé VIIJa Todo ome pode defender a outro que non ſeya preſente, macar que non demoſtre que a ſeu mandado, nen carta de perſoarya, ca prol e de todos comunalmente que os que non ſom preſentes poſſam ſéér defendudos pellos outros que llos queren defender aſſy commo ſobredicto e. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 127 Mays aqueſte que acuſſa ſou yrmao ſobre tal razon como sobredicto e, deue a ſſeer deytado da terra, ſe non ſe quiſer acuſar de feyto que caeſe en dano do rey ou de ſua penſoa ou de ſous fillos ou de ſua muller ou de todo o reyno cumunalmente, ca en taes feytos ben deue a ſeer acuſado. [+]
1295 TC 1/ 3 Et cõta aqui a estoria enpos isto que este rrey e[r]a ome vertudeyro et home muy esforçado en todos seus feytos et defẽdeu de todos [seus] enmigos toda sua terra muy bem et mãteuea en paz en quanto uiueu. [+]
1295 TC 1/ 6 Et uos logo pella manãa confesaruos edes de todos uosos pecados muy bem, et reçeberedes o corpo de Deus et o sangue de Nostro Senor Deus. [+]
1295 TC 1/ 78 Et por esta razõ era muyto amado de todos et queriãlle todos bem por este feyto tã bõo que fazia. [+]
1295 TC 1/ 105 Et, quando virõ que assi me partia delles, foy de todos malquisto et desamado. [+]
1295 TC 1/ 105 Et fays de todo teu poboo tres azes, et entraras tu ẽna hũa conos meos de parte d ' ourient[e], et seerey eu y cõtigo en aquella aaz. [+]
1295 TC 1/ 105 Et o que en catiuo iaz he desemparado de todo bem; et os catiuos mays querem a morte ca nõ a vida que an nẽ ueer o seu herdar [a] seus eemjgos. [+]
1295 TC 1/ 108 Et desoy mays yde cada hũu a dormir per uossas pousadas, et gram manaa seede todos armados ẽno cãpo et ajudarnos a Deus, et vençelos emos. [+]
1295 TC 1/ 111 Et, se uos quiserdes que uẽcamos nos (nos), seiamos cras na manaa ẽno cãpo, ante do sol seydo, et feyramolos muy de rregeo et de todo curaçõ, et nõ llj demos vagar, ca logo nos leixarã o cãpo per força. [+]
1295 TC 1/ 111 Mays os cristãos fezerõ o sinal da crux ante as suas caras, et roga rõ a Deus de todos seus curações que os ajudasse contra aquelles seus eemigos. [+]
1295 TC 1/ 111 Et outros muytos morrerõ y da parte dos cristãos, de que nõ podemos dizer os numes de todos. [+]
1295 TC 1/ 111 Et, Senor, se tu tanta graça me quiseres fazer, pela tua merçee, que eu chegasse a Almançor, bem coydo que me poderia del vingar, et que o mataria ante que eu morresse, et tomaria vingãça da mjna morte et de todolos outros meus que aqui morrerẽ. [+]
1295 TC 1/ 130 Andados quatro ãnos do reynado del rey dom Sancho -et foy esto ẽna era de IX çentos et Ltaxvj ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et XXte viijto anos; et o enperio d ' Enrique, enperador de Roma, en xiijze -, o conde Fernan Gonçaluez, iazendo ena priiom, era muy bem guardado de todolos nauarros, por que era sonado per toda a terra que el era o mellor caualeyro d ' armas que outro nẽhũu que fosse, et auiã todos sabor de o veer et de o conoçer. [+]
1295 TC 1/ 150 Et leuãtousse a condessa de muy gram manaa, quando tangiã alos matijs, et vestiu ao conde todolos seus panos dela. [+]
1295 TC 1/ 156 Et poso logo en ela en essa ora por guarda(r) et por senor, que a mãteuesse com̃o el mandaua, hũu de sua conpana, que era de todos aquelles en que el mays fiaua. [+]
1295 TC 1/ 166 Et cõtoulles o conde todo aquelo que lle auya conteçudo et en com̃o todo passara. [+]
1295 TC 1/ 172 Et, com̃o quer que muytos se traballassem d ' auer este nume et este senorio, nũca poderõ a el[o] (a)uijr, senõ este tã solamente, que o ouue cõ cousimento et a prazer de todos, et foy adeantado de todo en elo daly adeante. [+]
1295 TC 1/ 172 Pero ẽna moeda et ẽna feytura dos panos et en[as] pinturas et ẽnos epitafios que fazia o nume de Ysem poyã y, et por el faziã todos oraçõ, ca el era rey et senor de todo. [+]
1295 TC 1/ 175 Et aquel Rroy Valasquez era senor de Biluestre et auya hũa yrmaa, muy bõa dõna et conprida de todos boos custumes, et diziãlle dona Sancha. [+]
1295 TC 1/ 175 Et cõuidou outrosy todolos de Buruena et aos outros de todo Castela. [+]
1295 TC 1/ 182 Et, yndosse elles pela carreyra, disserõlle as nouas de todo com̃o acaesçera et a maneyra en que sse fezera. [+]
1295 TC 1/ 187 Et os agoyros por el se deuẽ entender, poys que el uay por mayor de nos et de todolos outros. [+]
1295 TC 1/ 191 Yrmãos, esforçemos quanto mays podermos, et lidemos de todo curaçõ, ca nõ teemos aqui outro que nos aqui ajude senõ Deus. [+]
1295 TC 1/ 195 Pero con todo esto Gonçaluo Gonçaluez, o menor de todos [os] yrmãos, que estaua aynda por descabeçar, quando os yrmãos viu descabeçados ante sy, entẽdeu que assy yriã ata el, a la fe, et assi sse acabaria, et cono gram pesar et a gram sana que ende ouue, leixouse yr a aquel mouro que os es[c]abeçaua et deullj hũa tã gram punada ẽna gargãta, que deu logo con el morto en terra. [+]
1295 TC 1/ 199 Dom Gonçaluo, poys que esto ouue castigado et l[i]u[ra]do cõna moura et tomado d ' Almãçor todas estas cousas que lle forõ mester para sua yda, espediusse del et de todolos outros mouros onrrados, et foysse para Castella, a Salas, a sua moller. [+]
1295 TC 1/ 199 Et disso ela a Almãçor en sua puridade todo seu feycto, et com̃o era aquel nino fillo de Gonçaluo Gostez. [+]
1295 TC 1/ 212 Et, poys que esto foy feycto, espedirõsse do conde todos , et forõsse cada hũu para seus lugares. [+]
1295 TC 1/ 222 Et por ende, logo aquela ora que sse el repentira do que fezera et o desfezo, rogou a Deus de todo curaçõ que lle perdoasse; [+]
1295 TC 1/ 226 Et logo aa ora ferio o angeo de Nostro Senor Deus, de que el coydou a seer morto de todo en todo. [+]
1295 TC 1/ 239 Entõçe moraua en Toledo hũu fillo daquel Mahomade, que auja nume Obeydalla, et era muyto amado de todos. [+]
1295 TC 1/ 251 Ali passou logo o mar et veẽosse para Malega, et foy y bẽ rreçebudo de todos. [+]
1295 TC 1/ 251 [Et] assy com̃o dissemos foy el per esta carreyra senor de todo o rreyno. [+]
1295 TC 1/ 251 Aquel Abiderrahame era bo et mãso et sofrudo et muy amado de todos. [+]
1295 TC 1/ 277 Este era muy boo et amado de todos, mays caeu (e) de hũu cauallo et morreu hy en Todella. [+]
1295 TC 1/ 277 Et ffoy prinçipe muy manso et muy dereyteyro et sofrudo et tenperado en seus feytos contra todos, de guysa que de todos era muy bem amado. [+]
1295 TC 1/ 296 Et de guisa achõou todos seus rreynos et se apoderou de todos seus contrarios que nõ llj ficaua nẽhũu en nẽhũa terra que lle desse guerra nẽ lla ousasse mouer. [+]
1295 TC 1/ 299 Et el rey, quando aquillo uio, deytousse en prezes en oraçõ et rogou aa piadade de Sancto Antolim, confessor, de todo curaçõ, que llj ouuesse merçee et que llj tollesse aquell mal. [+]
1295 TC 1/ 299 Et fezo y hũa jgleia grande sobre a coua, et estabeleçeu y obispo et fezo a çibdade (et o) bispado et deoa ao bispo et aa jgleia en donadio toda aquella nobre çidade, cõ todos seus termjnos et cõ todo seu senorio, et que sempre fosse liure de todo senorio et de toda prema. [+]
1295 TC 1/ 339 Mays o Çide meteu mão a queymar et astragar et rroubar quanto achaua de todos aquelles que lle nõ queriã vender, et aos que lla tragiã nõ lles fazi[a] mal nẽhũu. [+]
1295 TC 1/ 343 Et de todo ysto plazia muyto aa rreyna dõna Sancha, que fazia muy bem muyto bem, fazendo muytas jgleias et moesteyros. [+]
1295 TC 1/ 349 Senor Jhesu Cristo, cuio he o poder de todo et cuio he o rreyno, ca tu es rrey sobre todos os rreynos que me desche; peçoche por merçee que a mjna alma seia posta ẽna luz que nõ a fim. [+]
1295 TC 1/ 351 Mays el al tẽ no curaçõ, et esto me envia dizer por me leuantar daqui; et, depoys que me eu for, cõ mouros ou cõ cristiãos pora seu amor, et falir me a de todo quanto comigo quer poer. [+]
1295 TC 1/ 413 Sayde de todos meus rreynos logo sen outro alõgamento nẽhũu. [+]
1295 TC 1/ 419 Et disse: -Cormano, teño por bem que de todo esto tomedes en vossa parte o quinto, que o (que o) mereçedes muy bem. [+]
1295 TC 1/ 419 Muy bem partio o Çide todo o que gaanou cõnos seus, en maneyra que todos ende forõ pagados. [+]
1295 TC 1/ 422 Et yde todos a uosas pousadas et catiuade os mouros et as mouras que achardes, et nos matedes daqui adeante, que mellor sera de nos seruirmos delles. [+]
1295 TC 1/ 446 Et ajũtou muy grande oste de todos seus rreynos et foyse para ala. [+]
1295 TC 1/ 452 Et veerõ y arçebispos et bispos et omes bonos (dos rreynos) das villas et de todos os outros lugares. [+]
1295 TC 1/ 452 Et [en] aquellas cortes ouue cõsello cõ todos os do rreyno; et departirõ todos, cõ grã pensamento de todos, rrazoando cõmo pela muy grã merçee de Deus fora ganada et cõquerida a çidade de Toledo et que, cona aguça del rrey era chegada a aquel tempo en que estaua; et com̃o era de leuar adeante o seu feyto para [seer] a vila dos cristiãos. [+]
1295 TC 1/ 482 Conta a estoria que tan grande foy a saña que el rrey ouue contra os mouros, lo hũu porlo fillo que muyto amaua et lo al porlo grã dano que reçebera delles et dos lugares que llj aujã tomados, que aa ora que foy saão et pode caualgar ajuntou muy grande oste de todos seus rreynos et foyse para terra dos mouros, dereytamente para hu estaua aquel mouro que se chamaua Miramamolĩ, que era en Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 487 Andados xxvj ãnos del rreynado del rrey dõ Afonso sacou sua oste muy grãde de todos seus rreynos et entrou per terra de mouros. [+]
1295 TC 1/ 493 Et el rrey de Saragoça enviou dizer ao Çide todo o ardimento cõ que vijnã et com̃o queriã lidar cõ el. [+]
1295 TC 1/ 520 Et, quando os mouros rroubarõ os arrauales, rroubarõnos de todo, que nõ ficou y nẽhũa cousa, senõ a madeyra, que tomauã os cristãos para fazer casas nos rreales. [+]
1295 TC 1/ 544 Et Abeniafa disse por que sobiã ala tãtos, ca nõ era ena postura; mays elles nõno quiserõ (eles) leixar por esso, ante sse apoderarõ de todo mao seu grado. [+]
1295 TC 1/ 551 Et que en esto demãdassem o que quisesem demãdar; que, quanto eno seu senhorio, ele queria seer senhor de todo. [+]
1295 TC 1/ 552 Et, des aquel dia adeante, foy apoderado de todos os castelos et de todas as outras fortelezas que erã do senhorio de Valẽça. [+]
1295 TC 1/ 563 Et espediuse dele et de todos et foisse para Molina. [+]
1295 TC 1/ 568 Et seyrõ de todas as estreyturas et de todos os maos passos, et fo[rõ] leixando a çiada a mao dereita, et meterõ os mouros ontre si et a çiada. [+]
1295 TC 1/ 607 Et achou seu yrmão Ordoño, que auia ia contado ao Çide todo o feito do mal et da desonrra que os condes fezerã a suas fillas, de que tomara o Çide muy grã pesar. [+]
1295 TC 1/ 609 Conta a estoria que, pois [que] Pero Uermudes [contou] ao Cide todo o que auedes oydo ante dona Xemena, que nũca quedaua chorando et matãdosse cõ muy grã pesar que auia, ca ela era mais morta ca uiua, et Pero Uermudes confortandoa et dizendo: - [+]
1295 TC 1/ 609 Et, mentre que as donas estauã fazendo seu doo, o Çide gradeçeu muyto a el rrey Aboncano o muyto seruiço que fezer[a] a suas fillas et a suas conpanas, et prometeulhi que lli faria senpre bem et anparamento de todos quantos contra ele quisesem yr. [+]
1295 TC 1/ 615 Et ide todos como me ajudedes, (a) dizendo et fazẽdo ao que uos chamar cada hũu, guardando a onrra et o senhorio de nosso senhor el rrey. [+]
1295 TC 1/ 634 Senhor, Deus uos guij; et çerto seede de todo en todo que nos faremos de tal maneira, cona merçee de Deus et cona sua ajuda, que sem uergonça uaamos ante uos; et, se per nossos pecados nos a al de contecer, nũca pareceremos ante uos uiuos nẽ mortos; ca mortos podemos seer, mais nõ uençudos. [+]
1295 TC 1/ 653 Et, quando ia vio que as nouas se assi afficauã et que era çerto que de todo en todo vĩjnã et que erã aaquẽ mar, hũu dia mandou chamar todolos mouros da villa ante si; et, desque forõ ante el, dissollis asi: - [+]
1295 TC 1/ 655 Et de todo esto me fezo San Pedro çerto. [+]
1295 TC 1/ 657 Et o bispo deullj pẽedença et solueo de todos seus pecados. [+]
1295 TC 1/ 657 Desi leuantouse et espediose de todos, chorando muyto dos ollos, et foysse para seu alcaçer, et deytouse en sa cama, et nũca ia mays se leuantou ende; ca dalj enfraqueçeu mays ata que non ficou do plazo mays de sete dias. [+]
1295 TC 1/ 658 Et, quando ysto ouue dito, o nobre barõ de[u] sua alma a Deus Nostro Senor sen mazela de todo pecado. [+]
1295 TC 1/ 676 Et os condes et os rricos omes et os outros omes boos da terra, veendo et seendo ia çertos de todo en todo (et) pelos fisicos que auya el rey a morrer daquel mal, ouuerõ seu consello et suas falas en hũu, dizendo com̃o este rey dõ Afonso non lles leixa[ua] fillo nẽhũu que lljs gouernasse o reyno, senõ dõ Afonso seu neto, que era fillo do conde dõ Ramondo de Tolosa; et, por que este dõ Afonso era moço pequeno, ouuerõ seu acordo que, ontre tanto que o mynino criassem, que fosse para manteer o rreyno, que ser[i]a bem que casasse sua filla dõna Oraca Afonso, moller que fora do cõde dõ Ramondo, que era veuda, cono conde dõ Gomez Candespina, por que era mayor et mays poderoso que nẽhũu dos outros. [+]
1295 TC 1/ 677 Et fezerõ logo suas uodas muy ricas et muy onradas de todos conprimentos. [+]
1295 TC 1/ 685 Et ende adeante ficou por senor de todos os reynos de Castela et de Leom. [+]
1295 TC 1/ 694 Et aquelle Aldemõ, que andaua en guisa de rey, porlla pree(e)gacõ de Almoagid. (et) por cõsello de Abentumeyro uençeu el rey Aboagid et matoo, et ficou el por senor de todoslos reynos de Africa. [+]
1295 TC 1/ 699 Et partiu a uila et o al que y gaanou en esta guisa: tomou para sy a uila, et de todo o auer que y gaanou fezo outra parte, et doutra escudela d ' esmeralda que y achou outra parte. [+]
1295 TC 1/ 715 Et el rrey fezo logo y suas vodas muy rricas et muy nobles de todos conplimentos. [+]
1295 TC 1/ 734 May[s] el rrey nõ queria, senõ que llj dessem a vila de todo en todo. [+]
1295 TC 1/ 752 Et os mouros yndo vençudos de todo en todo; et el rrey dõ Afonso era ia cansado do grã traballo que leuara et do grande afam que ouuera, [et] ficou ena tenda do Miramamolim, et rreteuo en ssy o cãpo. [+]
1295 TC 1/ 758 Et foy muy loução et muy aposto et muy graado, et cõ muy grã sana contra qualquer que a ou(ou)uese d ' auer, et foy çimento et rreys de todos os bees et muy mays [conprido] ca aqui auemos cõtado. [+]
1295 TC 1/ 769 Et as donas entrarõ outra uez al rrey et disserõlle com̃o elas sabiam de todo en todo com̃o el rey era morto. [+]
1295 TC 1/ 769 Et elles foronse para el rrey et fezerõ[lle] creente que era viuo et são de todo en todo, et que nõ creesse al nẽ llo metessem en curaçõ. [+]
1295 TC 1/ 784 Et os mouros, veendosse en muy gram coyta, disserõ que queriam dar o alcaçer de todo en todo. [+]
1295 TC 1/ 817 Et desi el rrey catou sua villa et basteçeoa de todo o que era mester, et afortelezoa mays. [+]
1295 TC 1/ 821 Maneyra [he] d[o]s estoria[dore]s et de todos quantos começa[d]o[re]s de rrazões et de grandes feytos estorialmente quiserõ departir, (et) de enmendar sempre (en ellas) nas razões passadas -que acharõ daquelles que ante que elles disserõ, se llis v[e]o a preito de falar en aquella meesma razom - algũa mĩgua et de escatimar y et conprir o que enas di[tas] [ra]z[ões] mĩguado foy. [+]
1295 TC 1/ 821 Et de com̃o foy queremos yr daqui adeant[e] contando desto et de todoslos outros feytos. [+]
1295 TC 1/ 822 Et, se agora nos acalçar a morte, uerranos cõ grande onra, et seernos a onrra[da et] cõ boa fama, fazendo dereyto et lealdad[e], o que todo om̃e bõo deue fazer; et, poys que tã pouca he a vida deste mũdo, por medo da morte nõ deuemos leixar perder tã nobre cousa com̃o he a pena de Martos, et que seia catiua a condessa et as donas; et, se uos a ysto acordades, se nõ de todos me espeço et quero yr conprir o que dixe et fazer muyto dereyto ata a morte. [+]
1295 TC 1/ 835 Mula he villa de gran forteleza et ben çercada, et o castelo dela he como alcaçer alto et forte et bẽ entorrado, et he auondad[a] de todos auondamentos de lauor de terra et de todas caças que a cõprida villa conuẽ, et de herdamentos de uinas et de ortas et de froytas et de montes et de grandes termjnos et de boas aguas; de todas cousas he conprida et auondada muyto. [+]
1295 TC 1/ 840 Jahem, segũdo que a estoria conta, he vila real et de gran poboo et bem afortelezada et bem encastellada et muy forte et de muy tenduda çerca et bẽ asẽtada de muytas et muy fortes torres et de muytas [et] boas aguas et muy frias dentro ena villa, et auondada de todos auondamentos que a nobre et rica uilla conuẽ auer. [+]
1295 TC 1/ 842 Et prenderõ y muytos mouros et mouras; et de todalas cousas passou que el quiso et de todo seyu onrado; et nũca se a grã uiço quis deytar, saluo seruir sẽpre a Deus et en sujugar os seus descreẽtes. [+]
1295 TC 1/ 882 Desque essa gent[e] pagãna desses mouros que en Tiriana estauã se virõ asi presos de todos cabos et desasperados de todas guaridas et de todos acorros que gentes auer deuessem, non sabendose ia dar consello, ca nõ podiam aa villa entrar nẽ a outra parte nẽ ficar y; ca, macar que ficar quisesem, nõ aujam que comer. [+]
1295 TC 1/ 884 Dia era d(esl)a tralaçõ de Sant Isidro de Leõ, arçebispo que foy de Seuilla, ena era de mĩll et CC et LXXX et vj ãnos, quando andaua o ano da encarnaçõ de Nostro Senor Ihesu Cristo en mĩll et CC et xlviijo, quando esse nobre et bẽ auenturado (el) rrey don Fernando, de que a estoria muytos bẽes a cõtado, entrou en essa dicta cidade de Seuilla, capital de todo esse senorio da Andaluzia, hu foy recebudo cõ muy gran preciçõ dos bispos et de toda a clerizia et de todalas outras gentes, cõ muy grandes alegrias et cõ muy grandes vozes, loãdo et beezendo et dãdo graças a Deus, et gabando os feytos del rrey dõ Fernando; et entrou asi desta guisa esse bẽ auenturado rrey dõ Fernando dentro ena jgleia de Sancta Maria. [+]
1295 TC 1/ 886 Conprida era de todas cousas et de todas noblezas [que a] auondamento de conprida et de auõdada çidade pertẽeçia: cales et praças auja y departidas de todos mesteres, cada hũu sobre si; hũa cal auja y de los trapeyros et dos cambyadores; outra dos espeçieyros et das alaquimes dos meezinamentos que aujã mester os feridos et os doentes; outra dos carniçeyros et dos pescadores; et asi de cada mester, de quantos eno mũdo poderiam seer, auja y de cada hũus suas cales departidas, cada hũa per ordĩ conpassadas et apostas et bem oridinadas; asi quen (en) aquella oste vio, bem poderia dizer que nũca outra tã rica nẽ tã apostada uyo, que de mayor gente nẽ de mayor poder ca esta nõ fosse, nẽ tam conprida de todas nobrezas nẽ marauillas fosse. [+]
1295 TC 1/ 886 Et, segũdo o proua a estoria, hũa foy essa das mayores et mays altas conquistas que eno mũdo todo foy visto nẽ feyta que se en tã pouca sazõ fezesse; poys per qual razõ pode seer de la el asi auer et en tã pouco tempo a gãanar, nõ pode ome entender y al, fora a merçee que foy do senor, cuio seruidor el era, que o quis y onrar et darllj uentura boa, porque tã nobre senorio et tã acabado ouuesse; o al, que he a frol dos acabamentos de todas onrras: a gran lealdade dos boos uasalos que auya, ca rrey que eno mũdo fosse nõnos ouue mellores nẽ taes de sua naturaleza, que sabemos ca per todas partes do mũdo ouuerõ sempre os castellãos prez desto sobre quantas outras gentes som, et mays seruidores de senor, et mays sabedores de todo afam. [+]
1295 TC 1/ 890 Mays este rrey tãto punou enos usos de todas bondades guisar et obrar sempre en toda sua vida, que nume conprido de todo o bõ prez gãanou en suas grandes conquistas fazer et en todos outros conpridos bẽes, quaes nẽ quantos ome cõtar nõ poderia: en herdar caualeyros, ricos omes, et ordĩjs, jgleias, et adaliles, et almogauares, et a todos quantos outros el sazõ auja de fazer merçee; en dar bõos foros et frãquezas et grandes liberdades; et seer muy justi çeyro et nõ mĩguar alj [u] deu[ia]. [+]
1295 TC 1/ 890 Rrey de todos feytos grandes, segũdo que a estoria a contado et departido en muytos lugares, que sacou d ' España o poder et o apremamẽto dos contrarios da fe de Cristo, et lles tolleu o senorio et lles tornou ao seu a quantos y en seu tempo erã. [+]
1295 TC 1/ 893 Os fillos que ouue da rreyna dona Joana, que y estaua -que foy a postrimeyra moller - erã estes: dõ Fernãdo et dona Leonor et dõ Loys, que foy meor de todos. [+]
1300 TPa XVIII/ 128 Et prometeu et outorgou que quanto he eſte peſſõeyro et mjniſtrador procurador o fezer en juyzo en nome do orphão que o aia por firme, et que ſe por culpa ou por engano ou por negryiança del algũa couſa se perder ou ſſe meoſcabaſſe dos dereytos do orfão que ela o peitara et refara de seus bẽes obrigando si meeſmo et seus herdeiros a min foan eſcripuan pobrico que fiz eſta de obrigaçon polo orphão et por seus herdeyros, et renunçou et quitouſſe de todo foro et de todas as leys deſte noſſo liuro en que diz que as molheres non ſſe poden obrigar por outro. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura el demandado mostrasse la cosa mueble en juizio empeorada, o dañada, pero non fuesse mudada de todo; entonce si el demandador la fiziesse suya,............. ........................... [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca en tal rrazon como esta dizemos que he tiudo de peytar ao demandador (outro) tanto quanto jurasse que.... (noscabou) por aquela cousa que enganosamente trasposo (ou enalleou) ou a quebrantou porque o non mostrou en juyzo. mays por uentura o demandado mostrasse a cousa mouele en juyzo enpeorada ou danada pero (que) non fosse mudada de todo enton se o demandador.. ........................... [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 125 Proveyto grande e cõ ben uen a os homẽs da amizdade, de guysa que segundo disso Aristotiles, nehũ homẽ que aia bondade en si nõ quer uiuer en este mundo sẽ amigos; macar seia auondado de todolos outros beẽs que en el son. [+]
1300 XH I, 0/ 11 Caym, ẽno seu sacrifiçio que fazia aDeus, ofereçealle mõollos de espygas de messe et tomaua oque estaua açerca das carreyras que era rroso dos gãados et dos veados dos mõtes, et do pysado das bestas; et outrosi das postromeyras çeueyras dos mõtões, por que era mays liuyão et de todo opeor, tam bem ẽna messe cõmo ẽna çeueyra. [+]
1300 XH I, 0/ 12 Et el foy oque primeyramẽte partio aterra por termynos; et aos omẽs que eram ajnda simplez et nõ sabyam njhũ mal, ensynaua os el amoytas sabedorias de artarias et de maldades; et por leuar [deles] entre seus pobõos [provou] os cõ esta mẽestria, et buscoulles os pesos et as mydidas de todas cousas que apeso ou amydida se podem vender ou dar; et nõ catandoas em Deus, nẽ em feyto de bõa alma, nẽ de bondade, mays pensando que [per] esto poderia moyto mays aver; et ensynaua aos seus seer soberueos, et ladrões, et jogadores aengano, et garções, de moytas molleres, et saber todos de moyto engano et de moyta rreuolta, et de todo outro máo costume. [+]
1300 XH I, 0/ 14 Et de todos [estes] nõ achamos que falase Moysem ẽno Genesis nẽ em outro lugar, Josep nẽ ajnda outro padre nẽ sabyo [nj̃gum], nẽ ebrayco, nẽ em Latym senõ destes quatro: de Jabel et de Jubal, fillos de Adda; et de Tubal Caym et de Noema fillos de Sella, et foy filla de Noema. [+]
1300 XH I, 0/ 17 Et este Jubal por aquel saber da arte da musica que el avia achado quese nõ perdese ẽna fim, mays que [ficasse] pera os que viesem despoys del et desa fim, et outrosy acõmo quer que soubera das [fĩjs] que avjã de vĩjr et nõ aprendera qual dellas seria [primeyra], pero por se gardar de todo et quelle nõ faleçese ael o hum ou o outro, fezo dous pylares hum de ladrillos et outro de pedra. [+]
1300 XH I, 0/ 20 Et Lamec andando acaça et seu moço cõ el, atravesaua Caym de hũa parte do monte pera aoutra por hũ carreyro que vyña por esse monte, et todo era veloso, et cuberto de cabelos cõmo anymalia, andando sempre fogindo et morando omays sempre ẽnos mõtes et por los ermos; et asy ya fogindo et tal andaua toda vya ca dito avemos cõmo lle dera Deus que nũca podesse estar quedo em hũ lugar; et desque passou mẽteosse em hũa mata, et hũas molleres acõtesçeo que pasauã estonçes por essa carreyra, et acharõ aCaym et maravyllarõse de tal cousa, et el [outrosy] quando as vyo esteuo quedo hũ pouco et catou pera ellas, et ellas quando virom tal omẽ et tã estrayo, et os ollos todos cubertos de cabelos das pestanas et ajnda afaçe, ca tã longos erã os outros cabelos de todo ocorpo em sua [guisa], et espãtarõse del et deron vozes; omoço et Lamec oyrom as vozes, et omoço pregontoulles que aviam; ellas diserõlle que viram hũa [anymalia] velosa, cõmo besta estraya quelles atrauesara acarreyra, et quese metera ally en aquela mata; et el disolles quelle mostrasem o lugar, et ellas tornarõse cõ elles et mostrarõlle onde se metera, et desy forõse logo sua carreyra. [+]
1300 XH I, 0/ 22 As molleres quando souberõ que el matara aCaym et aquel seu moço, espantarõse et ouverõ grande medo et tomarõ cõtra el máás voõtades; et daly adeante cada quelles nẽbraua et quese el nõ tornaua arrazom de todo oque ellas quisessem, deostauão et maltragiano et moytas vezes de máá [guisa], et el outrosi asanauase cõtra ellas moy mal, por estas rrazões: hũa porla grande saña que avya et oal cõ medo que começaua aaver dellas, que por ocasyon queo matariã ellas por ello algũa ora, et [começoas] de ameaçar et maltrager, et dizerlles apena de Caym por la morte de seu yrmão Abel, et ha do que matara a [Cayn], et adaquel que matase ao que matara aCaym; et disolles asy, segũdo cõta Moysem ẽno quarto capitolo do Genesis: [+]
1300 XH I, 0/ 26 Et era Seth bõo de sua propyedade, et esto porque nasçera em lugar de seu yrmão Abel, que foy juso et bõo varõ Et diz que fezo Seth outros taes fillos cõmo el, amadores de todo bem, et queo semellarõ, et que taes forom sempre ata que Adam et Seth forõ, et que sempre morarõ em aquela terra onde foy Adam et os fezo, et viuerõ todos seu tempo em paz et em soude, et que nõ caerõ em mal nẽgũ nẽ em traballo ata cabo de sua [vjda]. [+]
1300 XH I, 0/ 27 Et os que deçenderõ de Seth, que asy cõmo começarõ aaprender de seu padre Seth et de Adam, quelles lo cõtara cõmo o aprendera de Deus, que acharõ osaber das estrelas et de todo o çeo et de todoslos sete saberes liberaes, et do saber da fisica que [he] osaber que [ensynã] as naturas das cousas, et da metafisica, que osaber que mostra [coñosçer] aDeus et as outras creaturas spyrituaes. [+]
1300 XH I, 0/ 32 Et que asy cõmo os varões do lynagẽ de Caym erã todos cheos de mal et de toda maldade et rreuolta, que [asy] eram as molleres dese linagẽe chẽas de toda [nemjga] et maldade et de todo mal em todo seu feyto de pleyto de varõ et de moller, et feytizeyras por la qual cousa ouverõ de mover aos de Seth a quanto mao custume quiserõ. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Et segundo conta Josefo, Lamec, padre de Noe, quandose morreo leyxoulle oprinçipado et [señorio] de todo o [lyñage], cõmo oleyxara ael seu padre Matussalem. [+]
1300 XH I, 0/ 39 Et quando Noe ouvo acabada aquela obra [de aquela] arca de todo, cõmo lle mãdou Deus, cõplio os seysçentos ãnos de sua ydade. [+]
1300 XH I, 0/ 41 Et aconteçeu que chegou aarca aterra de Armenya, et ẽno [septimo] mes daquel ãno, víj́nte et sete dias andados del, começarõ as agoas amyngoar de todo em todo. [+]
1300 XH I, 0/ 44 "Sal ja da arca seguramẽte tu et tua moller et teus fillos et suas molleres contigo, et todaslas anymalias que convosco forõ ẽna arca; et sayde todos, et espargide vos [porla] terra et cresçede et acresçentade vos todos los omẽs et as anjmalyas et poblade a terra. [+]
1300 XH I, 0/ 46 Por que eu vos fige señores de todas ellas et outrosi dos pescados et das aves; et mãdo vos que daqui adeante que comades de todo cõmo vos mãdey ata aqui comer das eruas da terra et das ffroytas das [aruores]. [+]
1300 XH I, 0/ 50 Demays que diz Josefo que aqueles primeyros omẽs que erã mays açerca de Deus, et quese traballauã dos feytos et dos saberes enque erã as vertudes das cousas et os nobres et grandes proes; et que esto era osaber da astrologia, et da geometria, et de todoslos saberes liberaes et dos outros; et que em escodrinar as vertudes desto que era tã alta cousa et tam noble et tam proveytosa, que por los trager aas vertudes puras et çertas quese nõ poderia fazer em menos de seys çentos ãnos, et que tanto dura oãno grande. [+]
1300 XH I, 0/ 55 Et que primeyro rreynariã os de Cam donde foy el rrey Belo, em pos esses os de Sem, cõmo os de Media et Perssia et os gregos, et despoys que rreynariam os de Sem et os de Jafet em hũ ajuntados, et despoys, acabados os outros tres rreynos, que rreynariã em cabo os de Jafet sóós, cõmo ofezerõ [despois] de todos los outros; et forõ estes os rromãos que som de parte de ouçidente. [+]
1300 XH I, 0/ 59 "Aua que este he hũ pouoo, et hũa he alyngagéé de todos; et começarõ esto afazer et bem creo quese nõ partyrã de seus pensamẽtos máos ata queos cõplam por obra; mays vijnde et desçendamos ala et confondamoslles alengagéé que am agora todos hũa, et mesturemoslle la de [guisa] que, ajnda que se ouçã, quese nõ entendam ajnda que estem moy açerca [hũus] dos outros. [+]
1300 XH I, 0/ 62 Et Asia ouvo este nome [de hũa] dona [que foy] señora dela aque chamarõ por nome Asia; et outrosy ha este nome Asia apartadamẽte hũa terra que jaz em aquela terçeyra parte de todo omũdo, [asy] cõmo véémos que he em España que chamã Leon atodo orreyno et Leon he hũa çidade del, et asy he aly que dizẽ [Asia] atoda aquela terçeyra parte de toda a terra, et Asya [ha] hũa terra della de moytas que y ha; et he Asia aquela terra donde vierõ adesputar cõ Santo Esteuóo. [+]
1300 XH I, 0/ 64 Assur, o [segũdo] fillo, poblou outra terra [en] que fezo hũa grande çidade por cabeça de todo orreyno, et chamoulle Assur [do] seu nome, et aaterra toda diserom Assiria por Assur; et por que paresçe mellor os de aly am nome os assyrios, segũdo conta Josefo. [+]
1300 XH I, 0/ 65 Sale fezo aEber, et deste Eber ouverom de começo nome os seus ebreos; et diz [Jeronjmo] ẽna sua Glosa que Eber tãto quer dizer cõmo passador, et departe [Rramyro] ẽnos Espoemẽtos da Biblia que Eber tanto quer dizer cõmo vençedor, passador, por que ẽna sua vida passarõ as geerações de Noe em Babel do que foram ao que nõ erã, por que ontre todos los lyñages el vençeo, ca em el ficou aprimeyra lengage que era antes hũ de todos. [+]
1300 XH I, 0/ 69 Josefo conta as suas poblas desta [guisa]: que começou asua pobla cõmo começa aprovynçia de Syria et omõte Amã et omõte Libano, et tomarõ todas las terras que som desaly contra omar Ouçião aaparte de medio dia; pero os nomẽes que elles poserom aas suas terras et aas suas poblas, [hũus] se perderõ de todo em todo queos nõ achamos, os outros forom asy cãbeados por outros nomes que som tornados oje moy [descoñosçidos] que nõ sabe omẽ quaes som nẽ forõ. [+]
1300 XH I, 0/ 72 Teuerõ despoys os judeus que vynã de Eber, que foy da lyña de Sem et outrosy os de Jafet, que quanto dos de Cam podesem leuar ou tomar da terra ou doutras cousas quer por batalla, quer por força, et ajnda prenderlos et tomarlos por vasalos peyteyros et por seus seruos, que nõ faziam pecado nẽ erro nẽgũ, que seu padre Noe, que fora padre de todos, dos [hũus] et dos outros, lles leyxara esto por erdade. [+]
1300 XH I, 0/ 74 Depoys torna esta rrazõ enque os judeus destroyrom aqueles sete pouõos dos cananeos cõ todas suas gentes et poblas et suas terras por fondo do terreo, que cousa do mũdo nõ ficou de todos elles nẽ do al senõ as terras acháándas et ermas. [+]
1300 XH I, 0/ 84 Sem, oyrmão [mayor], quando se partirõ huũs de outros ẽno cãpo de Senáár el vẽeo cõ sua [compaña] de sua casa contra olugar que entendeo que poderia séér omedio do mũdo, et chegou aaquela terra [a] que agora dizemos Judea, et semellou ael moy bõa terra de todas cousas et em medio do mũdo et aamão de todas las outras terras, et ficou em aquel lugar onde he agora açidade de Jerusalem açerca do val de Ebrom, por que aprendera de Noe, seu padre, que Adam, et Eua, et Set, et os outros da lyñage que aly forã suterrados; et ajnda dizẽ [algũus] que vẽeo Sem aaquel lugar por consello de Noe, seu padre, que sabya por esperito de Deus que em Sem ficaria alyña dos lyñages, donde avia anasçer Ihesu [Cristo], et tomaria morte et passiom et rresusçitaria, et que seria lugar comunal aly de todo omũdo que era em çirco da terra pera os queo aly quisessem [vĩjr] véér et adorar, et fezo aly sua pobla; et segũdo dizẽ posolle nome Luza, et este foy oprimeyro nome quea çidade de Jerusalem ouvo. [+]
1300 XH I, 0/ 84 Et avemos ajnda outra proua de Moysem, queo conta ẽno Genesis, asy cõmo nos diremos adeante em seu lugar, que Sem em Jerusalem ficou et morou, por que quando Abráam sayo em pos Condaloamor, rrey dos elamytas, et pos os outros quatro rreys que yam cõ el et vençeo, et desbaratou, et lles [tolleo] aLoth seu sobrino et lles tomou quanto al leuauam, quando se tornaua dende Abraam cõ aquelas cousas que aaqueles tomara, sayo ael de Jerusalem osaçerdote Melchysedech aacarreyra cõ pã et com [vyño], et aly dou Abraã odezimo de todo oque em aquel alcanço tomara, et este saçerdote Melchisedech, dizẽ que foy Sem, ca segundo contã despoys que Abraã morreu viueo Sem tríj́nta et çinque ãnos; et destas rrazões avemos as prouas que Sem em Jerusalem morreo et acabou. [+]
1300 XH I, 0/ 86 Mays agora, poys disemos [ja] das moradas, et dos acabamẽtos de Noe, et de seus fillos, et das poblas de suas gẽerações, et dos lengages de Europa, queremos logo dizer dos primeyros costumes et creẽças de todos. [+]
1300 XH I, 0/ 87 Pero he aqui de saber que a Santa Escritura, que logo em Adam, que foy oprimeyro começo de todos, catou sempre ẽnos omẽs hũa lyña bõa que gardou et teuo em personas [coñosçidas] et cõtadas; et aestes da lyña apartou os sempre de todos los outros omẽs, et cõ estes vẽeo sempre a Santa Escritura, et os omẽs bõos et os santos Padres quea cõposerõ et aescriuyrõ; et aduserõ et trouxerõ esta lyña apartada et escolleyta de todos los outros omẽs, ata o começo da sesta ydade, pera aver ende sem todo synal de pecado aSanta Maria Vyrgem, donde Ihesu [Cristo] nasçesse della et saluase omũdo cõmóó el fezo. [+]
1300 XH I, 0/ 89 Aqueles omẽs que disemos que buscarõ primeyramente aarte do teçer donde se vistisem, et labrar aterra, et semear, et coller, et comer as carnes das anymalyas et das aves, começarõ apensar ẽnas creaturas das cousas pera se tomarẽ et averẽ algũa creẽça; et catando pera terra vyam em ella algũas pedras claras, et [fermosas], et fortes, et coydauã, et diziã que aly era Deus et bayxauã se [cõtra] ellas et adorauãnas; et [despois] de todos estes, vierõ outros adeante quese vestirõ mellor, que teçerõ os panos cõ mayor et mellor mẽestría et arte que [os] outros dantes; et buscarõ tynturas de colores de moytas [guisas] pera os [tyngir] et colorar doutra [guisa], aalende da color que aviã natural; et por que nõ sabyam fazer casas nẽ as poderiã fazer em cada lugar, por que avyam de andar de terra em terra cõ seus [gaãdos] bus candolles toda vya mellores paçeres, et começarõ afazer tendas de panos sobrepostos em varas et em madeyros enque morassem, et sayam se das choças et morauã ẽnas tendas que leuauã cõsigo de lugar em lugar cõ seus gáándos. [+]
1300 XH I, 0/ 94 Despoys de todos estes omẽs de cujas creẽças et cousas avemos falado e dito, chegarõ estonçes, em cabo deles et cõ eles, outros que entẽderõ ja mays que aqueles de que avemos dito; por queo aprenderã de seus anteçessores ouçiáos et quelles leyxarã dello algũas escrituras de algũas cousas, et por la soteleza que tomauã enssy daquelo que deles aprenderã, et buscauã elles sobre ello mays de seu. [+]
1300 XH I, 0/ 98 Mays agora leyxaremos aqui de falar de todo esto et tornaremos aaestoria da Byblia, por contar de Sem, ofillo mayor de Noe, et dos que del vierom, quanto vyuerõ et cõmo fezerõ, et dos seus grãdes feytos et das outras gẽtes, que acontesçerõ por las terras ẽnos tẽpos deles. [+]
1300 XH I, 0/ 99 Dos ãnos de Noe et de seu fillo Sem et dos da [lyña] de Sem, fillo de Noe, et de todo oseu tempo delles. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et todos adorarõ aas creaturas, et creerom em ellas, et fezerõlles seus sacrifiçios, cõmo estes faziã aly ẽno mõte Palatyno [aa deessa] Palas, saluo ende os padres, et os rreys, et os outros omẽs bõos que vierõ por la lyna de Adam et de Noe aAbraã, et dende a Santa Maria et aIhesu [Cristo], que creerõ bem os mays de todos et catarõ por noso señor Deus, pero que ouvo y [algũus] moy errados. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et esto podo seer asi segũdo dizẽ [algũus], que este Nẽprot Saturno que foy [Nẽprot] ho de [Babilonja]; et que avendo seus fillos ja casados et ajuntados pera rreynar, por que oyo dizer de Europa cõmo era amellor et mays tẽperada terra do mũdo, et mays abondada de [mpytas] bõas cousas -que tal he Europa, et ontre moytas bõas terras quea em ella, cõmo aprouỹçia de [Guadalquiuir] he amellor de quantas ẽno mũdo som, asy cõmo diz Plinio ẽno terçeyro libro enque departe destas tres terras, cõuẽ asaber, Europa, Asia, Africa, et das prouynçias delas - et outrosi por que avia aprendido Nẽprot em terra de Edom de Yonyto, seu tyo, por la arte da astronomya, cõmo ontre - los quatro prinçipaes rreynos do mũdo avia de séér hũ ho de ouçidente, et que este vençeria aos outros tres, et seria señor deles, et duraria sempre despoys que começasse, et com sabor de rreynar el aly, et leyxar de sua geeraçõ [que] rreynasse y sempre, outrosy mudouse onome; et vẽeo aly aaquela terra, aJano, teẽdo que aquela terra aque Noe viera, et poblara et acabara em ella que este acabamẽto de Noe em aquel lugar que era cõmo synal de séér aquela terra começo et cabeça et [synal] de todo omũdo ata afim. [+]
1300 XH I, 0/ 111 Et cometeo Nyno logo aos de Assiria, et vençeos, et gáánou deles aterra et orreynado; et ontre orreyno de Babilonya et ho de Assiria cresçeolle moyto aterra, et oseñorio, et opoder, et outrosi ocoraçõ, por que ocoraçõ logo cresçe cõ agrande rriqueza, et por esta rrazõ deuẽ [todoslos] rreys séér de grãdes corações; et conta que asy ofoy este rrey Nyno, et dizẽ que moy pouco era otẽpo que el dormya, nẽ de dia, nẽ de noyte, pensando sempre cõmo acabaria oque seu padre, el rrey Belo, avia começado em Assyria, et ajnda sobre ello fazer mays; et começou aly el rrey Nyno aquerer aver oseñorio de todo omũdo despoys que se vio em tã grãde onrra et poder; et daqui tomou começo cõplido oprimeyro dos quatro prinçipaes rreynos que dissemos que se leuãtariã primeyros ẽno mũdo. [+]
1300 XH I, 0/ 118 Et por que el sospeytou quese perderia oseu rreyno, et temyase delo, queo vya por lo seu saber, doyasse ende moyto por sse perderẽ assy aquelas sçiençias ẽna morte del, ca nõ avya quẽ as asy soubesse cõmo el; et duldando ajnda de fim de agoa, et avendo aprendido que vyrria ado fogo, nõ [o] leyxou por medo de perder orreyno, et temẽdose de todo em todo de hũa destas [fĩjs], por tal quese nõ [per[de]ssem] em pouco tẽpo os saberes que el avia achados com moyto et longo estudio, et cãsado traballando em [elles] grãde tẽpo, et fezo quatorze pilares em seu rreyno, os sete de ladrillos et os sete de cobre, et entallou em elles por leteras et por feguras aquelas sete artes liberaes, todas hũa vez ẽnos sete pilares dos ladrillos, et outra vez ẽnos outros sete de cobre, ẽna maneyra et por la rrazõ que avedes oydo queuos contamos ja ẽnas rrazões da primeyra ydade queo fezera Jubal, fillo de Lamec, ẽnos dous pilares; et fezo Cam saber as partes aos filosofos porla sçiençia das estrelas, asy cõmo conta mééstre Godofre. [+]
1300 XH I, 0/ 119 Et destes quatro prinçipaes rreynos do mũdo, et diz Orosio queos dous de medio, que vierõ cõ poderio que durou pouco tẽpo et som estes: orreyno de Affrica et orreyno de Maçedonya; et leuãtarõse ontre orreyno de Babilonya et ho dos rromãos; et outrosi mostra como ontre padre vello que foy o de Babilonya et fillo pequeno, ou que chega tarde, et novo et ajnda pequeno ẽno começo, et foy este ho dos rromãos; et chegarõ em medio do tẽpo ontre estes, aquel de Affrica et ho de [Maçedonja et forõ] cõmo tutores et curadores, esto he, defendedores et gardadores; et estas palauras som as quedizẽ as leys sobrelas gardas dos bẽes dos orfóós pequenos que ficam de seus padres ou de suas madres ou de todo, por que asy gardarõ et defenderõ aqueles dous rreynos suas herdades et seu dereyto ao rreyno dos rromãos ata que el cresçesse et chegase atomarlo. [+]
1300 XH I, 0/ 119 Onde téémos queos quatro primeyros que forõ prinçipaes cada hũ da sua quarta parte do mũdo, asaluo ende aquel rreyno de Assiria queo foy de todo cõmo disemos. [+]
1300 XH I, 0/ 119 Et estes outros que diz Orosio forõ prinçipaes cada hũ deles ẽna sua quarta parte de todo o mũdo, et dizemos que todos diserõ bem, cada hũus ẽna sua rrazom: et esta palaura prinçipal deue se entender desta [guisa]: ẽnos ditos de mééstre Pedro et de Eusebio, prinçipaes por primeyros, et ẽnos de Paulo Orosio, prinçipaes por [senores]. [+]
1300 XH I, 0/ 127 Todos los espoedores, que sobresta rrazõ falam, acordam cõ Moysem ẽno ordenamẽto ẽnos nomẽs destes tres yrmãos, que poem aAbraã primeyro, et aNacor em medio, et aAram em cabo, cõmo se el nasçesse despoys; mays pero todos acordam em esto: que Aram foy oprimeyro yrmão, et Nacor ossegundo, et Abraã opostromeyro de todos tres; mays poem no aqui primeyro, assy cõmo diz mééstre Pedro ẽno capytolo das géérações de Sem, et outorgã cõ el todos los outros espoedores, por que dizẽ que ficou en el alyña ontre seus yrmãos et os outros parentes; et outrosi adinydade da gééraçõ [de] seu padre et das outras géérações et dos seus santos Padres. [+]
1300 XH I, 0/ 128 Et conta aquel Abul Ybeyt, em aquel capitolo, que ao tempo [en] que Abraã ouvo a nasçer, que ẽno çeo paresçeo hũa estrella moy rreluzente, cõmo nasçem as estrellas aque chamã cometas; et aquela estrella nõ soya aly aparesçer dantes , et vioa el rrey, et pero que el era [estrologo], cõmo vos avemos cõtado, queo aprendera el rrey Nẽprot de Yonyto em oriente, et fezóó el despoys aprender aos seus herdeyros, duldando que queria dizer ou synyficar aquela estrella que asy paresçia novamẽte et nõ soya paresçer y dantes; et envio por los estreleyros de todo oseu rreyno que viessem [apressa] antel, et desque vierõ pregũtoulles que cousa mostraua ou sygnyficaua aquela estrella nova. [+]
1300 XH I, 0/ 132 Et por ende diz que foy mayor de todoslos outros da sua sazõ por vertude da sua sabedoria que el avia, et outrosy diz que todoslos omẽs bõos pensauã moyto em Deus em [moytas] maneyras; et el foy tam poderoso em sabedoria, et em palaura, et em obra, que el sóó podo mays que todos los outros pera mudar et tyrar opensamẽto et error que elles todos tynam de Deus, et fazer los créér nouamẽte doutra guisa. [+]
1300 XH I, 0/ 134 O elamẽto da agoa figurauãna por rrazõ do mar, em semellança de varom et outrosi de hũa grande ymage, et coroada et nõ aposta mays fea et cõmo em semellança de quẽ espanta; et as suas vestiduras de duas colores, que [a] agoa tantas ha proprias, de jalde et de verde, et faziãlle [perlas] vestiduras synaes de todas aquelas cousas quese criam ẽna agoa; de baleas, de cocas, de orças et de todoslos outros pescados quea ẽnas agoas, et das cousas quese criam aderredor do mar, et da sua natura, et ocorpo fegurado desta [guisa]: desla çintura arriba cõmo fegura de omẽ, et dende ajuso cõmo de peyxe cõ escamas et sua cola. [+]
1300 XH I, 0/ 139 Et Abraã contẽdia toda via cõ seu padre et cõ seus yrmãos quese partissem dos ydolos et de suas feyturas et ymages, dizendolles que por quanto os faziam et os tynã em casa, que grande [pecado] era, poys elles em Deus [crijã], et contendendo Abraã cõ Tare seu padre nõ podia cõ el, por que Tare nõ sse queria de todo esto quitar por la vergõça dos viziños em cuja vizindade moraua et queriase cõ elles [avijnr] et estar bem et desy cõpoersse cõ Deus. [+]
1300 XH I, 0/ 141 [demays] avemos cordas et nerueos conque se manda todo, et cõ osangre que anda por todas las partes do corpo, ẽno qual se [mãtem] acaẽtura da vida [en] que se aalma et seus estrumẽtos feytos et ordenados pera falar, et rresponder, et dizer, et de todo esto nõ ha nada ẽnas ymages dos ydolos ajnda que sejam feytas em fegura [de] omẽ. [+]
1300 XH I, 0/ 141 "[Amjgos], nõ nos [deteñamos] mays sobre esto [en] estas rrazões, et bem crééde que de todoslos bẽes que Deus quiso em este mũdo, et fezo, et dou, que nõ ha hũ ẽnos ydolos, et [veem] deles todoslos maes; logo paresçe et he synal de máo siso, et mj́goa de bõo, et perda dos corpos, et morte das almas, et perder de todo em todo a Deus quee todo obem, et por moy pouco tempo que nos em este mũdo avemos aviuer, ajnda que sabamos que nos matarã por ello os caldeos, nõ deuemos por ende créér nẽ fiar ẽnos ydolos, ca nõ som nada, nẽ nos partyr de Deus que fezo anos et atodaslas cousas, et todo otem em seu poder, et o mãtem, et destroyrloa et desfazerloa quando El quiser; [+]
1300 XH I, 0/ 141 "Tare, oque tu oyste dizer do feyto do deluvio general, que matou todaslas cousas saluo ende Noe et os outros que Deus quiso gardar [pera] viuer cõ el ẽna arca, et oque aprendiste despoys do departimẽto de hũa lenguage em seteẽta et duas, que foy feyto sobrela rrazõ da torre de [Babylonya], et ho espargimẽto de todaslas gentes que aly forõ ajuntadas et despoys forõ daly espargidas [per] todo omũdo, et todo esto vẽeo por rrazõ dos ydolos et dos [grãdes] pecados que faziã os omẽs; et em aquel departimẽto que foy feyto das lenguages, asy cõmo foy agente tyrada da lenguage que antes avia, asy esteuerom todos cõmo em hũ ponto de séér tirados de todoslos sentydos que antes aviam, et asy cõmo de novo lles vierõ os sentidos et sysos que despoys ouverom, et todos ficarõ asi cõmo loucos por la loucura [en que contendiam] contra Deus, saluo ende aqueles da lyña de que tu vẽes de Noe et de Sem et dos outros dende aty; et ficou em nos aquel primeyro lengage, et obõo sentido, et obõo siso pera conosçer Deus; et as gentes partyndosse neyçias et loucas de Babel et de Senáár, nũca ouverõ acordo de catar por seus deus despoys, et fezerõ sempre toda cousa que seus corações queriam, [et lles derõ] et cõ os moytos bẽes quelles dou Deus et os viços que tomauã y por codiçia de mãteerlos et quelles nõ myngoassem, buscarom suas ymages que fezerõ, et ydolo nõ quer al dizer senõ ymage, et diserom algũus; [+]
1300 XH I, 0/ 145 Do feyto de Aram cõ el rrey Nẽprot et de como lle com el acontesçeo Abraã, despoys que quebrantou as ymages de seu padre, começouse adescobrir de todo dizendo que hũ era oDeus verdadeyro et nõ mays, et todo oal que erã ydolos et vaydade et descreẽça. [+]
1300 XH I, 0/ 147 Os hũus dizem que Tare quelle nõ quiso dar seus fillos et que el et sua moller et seu fillo Nacor quese escusarõ omellor que poderõ; et Abraã et Aram que sayrõ mays fortes em suas palauras para téér et créér de todo coraçõ acreẽça de Deus sem toda cõfeyta, et diz queos mãdou logo aly rrecadar el rrey aestes ambos et mãdou fazer hũa grande fogeyra, tam grande cõmoa faziã os caldeos et ajnda mayor, pera os fazer pasar por ella, et mãdou tomar por força aAram et aAbraã et dar cõ elles em aquela fogeyra; et Abraã sayo della em saluo, et Aram cayo de guysa que nõ podo [ende] sayr et morreo aly, et sacarõ ho dende morto os seus, et suterrarõlo em essa çidade [Vr] de Caldea hu morauã el et seu padre et seus yrmãos. [+]
1300 XH I, 0/ 149 Et por mostrar os santos Padres queo feyto de Abraã, -que mostrou et nomeou primeyramẽte hum Deus sóó, criador de todaslas cousas, que el começou [creẽça] et maneyra de ley et acabou em ella -, et que ouvo parte em estes tres tẽpos, et por esto queo chamarõ primeyramẽte [Rram], que nõ semella nome cõprido, et da aentẽder otẽpo de ante da ley enque nõ avia cõplimẽto de créénça pera o omẽ séér saluo; et por quelle chamarõ despoys Abram quee nome mays cõplido quese entende otẽpo da ley enque ouvo mays cõplimẽto pera entrar omẽ em ley et em creẽça [por que viese despoys mellor aa creẽça]et abõo camyno que avia de víj́nr pera séér saluo; et por lo nome terçeyro quelle diserõ despoys Abráám, quee nome cõplido de todo, danos [aentẽder] otẽpo de despoys da ley, ou otẽpo de graçia quee esse méésmo em quea todo cõplimẽto de ley et de fe, et enque fezo noso señor Deus Ihesu [Cristo] ao [vmanal] lynage graçia de [seer] saluo todo aquel que cõplidamẽte em El créér et gardar asua ley. [+]
1300 XH I, 0/ 156 Despoys que Trebeta foy deytado do rreyno et alongado dende, ficou [Semyrramis] com seu fillo Zemeys, por rreyna et señora de todoslos rreynos et gentes que foram del rrey Nyno, seu marido; et diz Paulo Orosio ẽno quarto capitolo do primeyro libro, que tanto era forte esta rreyna Semyrramis, que semellaua aseu marido ẽno esforço et ẽna forteleza do coraçõ; et ẽna cara et ẽno vestyr ao fillo; et asy era ja afeyta et vsada de mortes de omẽs et de sangre cõ seu marido, que seendo ella [moller], doze ãnos andou cõ ostes, lidando, et matãdo as gentes et cõquerindoas, nõ se teendo por contenta nẽ abastada de todas las terras et rreynos que seu marido gaañara em çinquoeenta ãnos, et eram moytos por que nõ achaua el estonçes outro lidador que cõ el lidase nẽ quelle contradise queas nõ tomasse; et todas las aella leyxou el rrey Nyno seu marido. [+]
1300 XH I, 0/ 159 Et tam grande acodiçia et sabor aviã de matar omẽs et esparger sangre deles cõmo era afeyta aelo et ho avya [vsado] com omarido conque fezera moytas fazendas et vençera moytas lides [et batallas] cãpaes cõ el, et despoys da morte del ella porsy seendo caudillo mayor de todos, doze ãnos contenuados andou em guerra vençendo moytas batallas, et conquerindo gentes, et acresçentando seu emperio et señorio, et fazendo moytas fortelezas, por las terras por donde andaua ẽnos lugares onde fazia mester, pera defendemẽto dos rreynos. [+]
1300 XH I, 0/ 165 Despoys que morreo arreyna Semyrramis et ficou Zameys por rrey et herdeyro dela et del rrey Nyno, [ajuntarõsse] os caualeyros et os omẽs bõos das terras et vierom aBabilonya por véér seu rrey et seu señor por que [algũus] avia y que oyram algũas novas et cousas aprendidas del, et quando chegarõ y traballarõse os alcalles do rreyno et os priuados et amygos em cujo poder arreyna leyxou seu fillo de encobrir lo et escusarlo de todos queo nõ visem em maneyra que soubessem que tal era, et poynã sobre esto as mays grãdes et mellores escusas que elles podyam achar et dizer. [+]
1300 XH I, 0/ 173 Et Faraom tomara aSarra pera ssy et [tyñaa] em sua casa, et traballaua sse de aver cõ ella por que fose sua moller, mays nõ quiso Deus, ca, segundo conta [oarauygo], diz asi: áámoller que asy era pera el rrey Faraõ [triijnta] dias et ajnda mays ha tynam em poder as molleres priuadas del rrey fazendolle baños et méézinãdoa cõ moytas et [bõas] oluras et afumaduras todos aqueles dias et afeytandoa que fose pera el rrey; et diz Agostym ẽna glosa queas donzelas hũ ãno; et que cũpla aamoller hũa vez que for em poder daquelas priuadas oque sol acaesçer aas molleres ao mes, por tal quea dem lympa ael rrey, et se acaesçesse que [enprenasse] que nõ ouvesse y nẽgũa dulda que era fillo del rrey, et por ende queos sangres dos rreys sempre [fossen] limpos et lyndos de todo enterdito et suzidade. [+]
1300 XH I, 0/ 175 Mays agora leyxaremos de falar de Abraã; et poys que do Nylo fezemos mençom, queremos contar as maravillas del, cõmo naçe et corre, et das cousas quese em el criam, et dos seus feytos mays maravillosos que de todoslos outros rrios que ẽno mundo som. [+]
1300 XH I, 0/ 178 Conta Lucano, ẽno dozeno lybro das batallas dos çidadãos de Rroma, que despoys que Põpeyo ogrande et Julio [Casar], que forom os mays grandes et moy nobles de todos los rromãos, et lydarõ et foy vençido [Ponpeyo], et sayndo da batalla [que sse] foy logo [Ponperio] ogrande pera [o] Egyto aTolomeo Filopater, seu criado, que andaua y estonçes, pera lle pedir ajuda por cobrar et lydar de cabo cõ Julio Çesar; et Tolomeo, temendo sse del, matóó agrãde trayçom. [+]
1300 XH I, 0/ 178 Et Julio Çesar por detẽer os omẽs quese adormeçessem et ogardasem, catou contra aquel byspo Acoreo por que sabia que el era ho omẽ mays sabio de todo o Egyto et omays vello, et por amor de velar começou aentrar em suas palauras bõas cõ el et põer rrazões longas et altas contra el por pasar toda anoyte daquela [guisa]. [+]
1300 XH I, 0/ 181 Mays eu penso que en dizer de todoslos deus, et de todoslos çelestiaes corpos et contar los todos, que sera [esto] obra que aplazera aDeus ou ao menos que deue plazer aos quea oyrem; et as santas leys em [ellas] seerẽ mostradas aos pobõos de qual quer cousa que ellas sejã [teño] que moy bem he et deue de plazer atodos aqueles queo oyrem. " [+]
1300 XH I, 0/ 185 Outros ha y que coydam quea terra rrespira et ha ontresi hũas aberturas grandes feytas cõmo arcos, et som estas cõmo hũas couas que vã longas das hũas partes da terra aas outras, -et dizenlles ẽno noso latim cauernas, et tanto quer dizer cõmo cauas ou couas que som feytas por natura ẽnas entradas da terra -et que por aqui envia a terra seus [rrespiramẽtos] et por aly andam as agoas, et daqui andam os ventos que correm afaçe da terra et o ayre, et as agoas daly saym et alyse acollem et dende se leuãta amyngoãte et acresçente do mar; et que por [hũus] lugares de aquestes taes destas couas que som dentro ẽno corpo da terra, contam os que esto dizem que vay por aly agoa cõ hũ correr que leua calado et mãso et tornase do frio de septentriom et víj́ndo por medio d a terra que sal ao eyxe de medio dia quando o sol passa mays apoderado por la çidade de Merçe, et a terra esta toda queymada do feruor da sua grande caentura, et estonçes o Nylo da aly as suas agoas et as mana sobrela terra, et vay tã grande por atemperar aqueles ardores quese nõ ençẽda a terra, ca ençenderse ya se por esto nõ fosse; et estonçes myngoã orrio Ganges et orrio Pado et se acollem calando, esto he sem todo rroydo, aaquelas couas da poridade do mũdo; et estonçes rreçebe ensy o Nylo em aquelas couas da terra, agoas de todoslos rrios que ẽno [mundo] som, et trageas consigo, et deyta as por hũa fonte, cõmo [quer que] sejam moytos os manadeyros dela. " "Mays despoys nõ as leua por hũ calez, que sete som os lugares por onde corre alongados os huũs dos outros et moy grandes, pero os tres deles mays [son] grandes de moyto queos outros, segundo que conta [Plimo]; et diz que am estes nomẽs seguẽtes: [+]
1300 XH I, 0/ 186 Et, tu rromano, esta [codjça] queas de querer saber ofeyto do Nylo, essa méésma ouverõ os rreys do Egyto, cuja terra este rrio anda, et os de [Perssia], et os de Maçedonya de Greçia, et de todoslos das ydades que forõ ante de nos quiseram leyxar osaber de este feyto aos que aviamos avíj́nr [despois], mays vençe ajnda anatura dese este saber asconder. [+]
1300 XH I, 0/ 186 Aleyxandre, que foy omays alto dos rreys ao qual aprovinçia Menfis d o Egyto ha ora, ouvo el envidia do Nylo de nõ poder el, que era cõmo señor de todo omũdo, saber oseu feyto do seu nasçemẽto et oseu acabamento, et enviou dos sabedores et escolleytos escodrinadores [de] Etiopia por los cabos da terra; et quando vierõ ááçitara vermella do eyxe do firmamẽto ouverõ aquedar aly, que nõ poderõ pasar, et vierõ aly ao Nylo et acharono caente. [+]
1300 XH I, 0/ 193 Et obedesçiam todos estes ao prinçepe de Assiria, que era monarco do rreynado dos assiriaos; et monarco quer dizer hũ soo prinçepe mays grande de todo oseñorio. [+]
1300 XH I, 0/ 195 Et poso que por estas rrazões ditas ficassem em aquel ãno libres de todoslos que seruos eram, et fossem soltos todoslos que presos jaziam, et quitos todos los que algũa cousa deuyam, et queas herdades que forã vendudas ou [empeñadas] quese tornassem ese ãno aos [señores] cujas eram primeyro. [+]
1300 XH I, 0/ 196 "Et estonçes, por que era Melchisedec byspo, asy cõmo disemos, doulle Abraã os dezimos de todo o que tomara et ouvera [em] aquel encalço daqueles çinque rreys et de suas hostes; et, segũdo diz mẽestre Pedro et outros em aquela ora se começou primeyramẽte aadar os dezimos aDeus, quando os dou aquela ora Abraã aMelchisedec; ca antes desto, deslo tẽpo de Abel, fillo de Adam, ata esta sazom que disemos, nõ dauã senõ as [primyçias] tam solamẽte. [+]
1300 XH I, 0/ 197 "Eu te darey synal desto por que creas tu que sera asy: toma cras hũa vaca et hũ carneyro et hũa cabra, cada hũ deles de tres ãnos, et hũa tortora et hũa poõba, et fazer meas sacrifiçio de todo et aly te mostrarey synal desto que te dixe. [+]
1300 XH I, 0/ 200 Et tu [es] prene et se te tornares sabeas que averas hum fillo et despoys que nasçer poerlle as [nome] Ysmael, et deste sayra tam grande lyñage que nẽgũ omẽ nõ opodera contar; et este sééra forte omẽ et brauo et guerreara cõ todos et todos cõ el; et tã grande sera opoder do seu lynage que em todas las terras dos outros seus yrmãos porra as suas tendas apesar de todos elles. [+]
1300 XH I, 0/ 204 Despoys de todo oque avemos dito, paresçeo noso señor Deus aAbraã ẽno val de Mãbre açerca da aruore que [desemos] su que morauã el et Sarra et sua [cõpaña], et mostrouselle em esta guysa: sya Abraã aaporta de sua tenda et alçou os ollos, et catou, et vio víj́nr açerca dessy tres que coydou que eram omẽs et elles eram angeos. [+]
1300 XH I, 0/ 206 Et era costume em aquel tẽpo, segundo diz mẽestre Pedro, de os omẽs bõos defender seus ospedes de todo dano et desonrra, et nos dizemos et téémos quee dereyto et rrazõ et bõa estança ajnda agora de fazer lo. [+]
1300 XH I, 0/ 209 Et diz Josefo ẽno dozeno capitolo do primeyro libro que cada hũa destas çidades fezo seu rrey et que erã rricos destas duas cousas, atanto que nõ sabiam oque aviam: aprimeyra de todos los averes: ouro, et plata, pedras preçiosas, et de outras cousas, et de froytas da terra, et de gãados; asegunda de mançebia de omẽs et de molleres que nõ cabiã mays ẽna terra. [+]
1300 XH I, 0/ 212 Bala, Salisa, Segor; aalende estes nomẽs achama Ysayas a bezera brincante, et [despois] de todo esto lle poserõ nome a çidade de Palmo, segũdo conta mẽestre Pedro ẽno capitolo destas çidades: et diz que mẽtre que Loth ficou em ella quea gardou Deus, mays despoys que el sayo dende que logo tremeo aquela terra aterçeyra vez, por que avia tremydo ja duas vezes, et quese sufondou toda açidade essa ora et tornouse em lago cõ as outras. [+]
1300 XH I, 0/ 215 "Et diz mẽestre Godofre que em cabo de todo esto que rrogou el rrey aAbraã que se algum nojo lle fezera quelle perdoase et rrogasse aDeus por el; et Abraã fezóó et rrogou anoso señor Deus et pediolle merçede por Abymalec et por toda sua [cõpaña]. [+]
1300 XH I, 0/ 220 Sobre esto diz mééstre Pedro ẽno capitolo desta sayda de Agar que onome do omẽ de quese lee que primeyramẽte foy demostrado de noso Señor Deus que este nome Ysmael foy, et de mays todo aquelo que diz Moysem queas mãos ou poder deste moço seria contra todos et as mãos de todos ou os poderes, contra el, departe mẽestre Pedro em esse capitolo que se entende de Ysmael aquesto desta guysa, quee dito por seus fillos [Codar] et os outros que diremos adeante que forom fortes omẽs, et de [que] sayrõ fortes [cõpañas] de gentes, et conquistarõ atodos seus viziños, et deronlles sempre moyta maa folga et contẽda, et elles aelles, et ouverõ nome primeyramẽte de Agar os agarenos. [+]
1300 XH I, 0/ 222 De Cathma, que foy omenor de todos, a nome Cathmea, hũa terra quee em oriente. [+]
1300 XH I, 0/ 223 "Bem te digo em verdade que esta cousa que nũca soybe quẽ afezo, nẽ tu nũca mo disiste, nẽ eu nũca o oy senõ agora aty; onde [teño] que por tal rrazõ cõmo esta queme nõ deues poer culpa, mays [evas] teu poço, quito et libre, et mando que daqui adeante nẽgum omẽ de todo o meu rreyno nõ seja ousado de te [o] contrariar. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Et poys que nasçiste, morreras et sayras desta vida, nõ cõmo os omẽs, et eu que [sõo] teu padre carnal oferezco te aDeus, padre de todos quee espyritual, et cõmo te nos El dou de víj́nres tu aeste mũdo por maravilla, asy quer que sayas ende, nõ cõmo os omẽs, mays outrosy por maravilla; et eu penso que El te julgou por dereyto pera nõ morrer de enfermydade nẽ em batalla, nẽ por outra ocasiom nẽgũa daquelas por que morrẽ moytos dos outros omẽs, et de mays quer rreçeber atua alma cõ orações et com sacrifiçios et averla pera sy consygo; et por que te eu castiguey bem et te ensyney os costumes et as cousas que soybe que [plaziã] a Deus, El me dara [galardom] et avera coydado [demj̃] et mãteer mea em myña velleçe. [+]
1300 XH I, 0/ 230 Et acoua da sepultura cataua contra Mãbre, et tam bem este campo cõmo as [ovellas] et as aruores que estauã aderredor em todoslos termjnos do cãpo, [todo o] entregou Esrom aAbraam, et meteo ẽna tenẽça de todo por ante os fillos de [Set] et de todos os que entrauã porla porta da çidade onde elles estauã. [+]
1300 XH I, 0/ 235 "Et eu, cõmo dixe em meu coraçõ, pedi da agoa atodas las que aly vierom, et nẽgũa nõ ma quiso dar senõ esta moça, et ajnda maltrouxo aas outras et chamoas desmesuradas por quema nõ dauã, et dou ella amj́ et ameus camelos quanto ouvemos mester; et eu desque vy esto pregonteylle cuja filla era, et ella diso me seu nome et de todo seu lynage. [+]
1300 XH I, 0/ 235 "Et desque esto oyo Eliezer [deytouse] em terra et orou aDeus et desy leuãtouse et tomou seus vasos de plata et de ouro, et vestidos moy nobles, et dou os aRrebeca; et dou [outras] moytas joyas asua madre et aseus yrmãos de Rrebeca, et fezerõ logo aly seu pleyto de todo ofeyto, et desque firmarom opleyto do casamẽto comerõ et beberom todos ajuntados, et dormyrõ aly todos aquela noyte. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Et diz mẽestre Godofre que quanto dou aos outros que todo oconprou, et de todo quanto el avia nõ [tolleo] nẽgũa cousa de seus dereytos a Ysaac, et leyxoullo todo asi cõmo afillo erdeyro; mays segũdo conta Josefo et mẽestre Pedro sobre aquelo quelles opadre dou, tomarõ [eses] fillos de Abraã as terras que am nome hũa Traconytida, segundo mẽestre Pedro, et Tragotidem segundo Josefo, et afeliz [Aravia]; et daly cõmo vay ata omar Vermello. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Et diz ally mẽestre Godofre, que se verdade quisermos dizer em esta rrazõ, este Jano de hũa ydade foy cõ Ysáác, et rreynaua outrosi estonçes ẽna ysla de Creta el rrey Çelio, et Çelio foy padre del rrey Saturno, que rreynou y despois, et era tam bõo este rrey Saturno queo chamauã seu gentíj́s deus da terra -cõmo adeus de todo, deus do çeo -; et este Saturno que rreynaua em Creta, avia hũ fillo aque chamauã Jupiter; et ageneraçõ del rrey Jupiter [descende] desta guysa daquel aque os gentijs chamauã que era oprimeyro omẽ do mũdo, ao que nos chamamos Adam. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Et outrosi ho outro seu fillo Neptuno sayo de taes costumes que mays amaua as agoas que outra cousa, et caçar em ellas as aves et andar apescar, et traballauasse de buscar et fazer engeños et estormẽtos pera andar sobrelas agoas; et el rrey Saturno, quando esto vio em el doulle opoderio das agoas et fezóó ende almyrante et rrey cõ seus dereytos; et por que sayo Neptuno mays sabedor que outro omẽ de todo ofeyto das agoas chamarõlle seus gentíj́s rrey et deus dos mares et das outras agoas. [+]
1300 XH I, 0/ 247 [et] segundo dizẽ [hũus] esto era que [fosse] prinçepe de todas las caças et de todas las clarezas et de todo oal, [e dando esto con sus derechos quel apartarie de su regno cõmo fiziera alos otros fijos, e que su fijo aurie en que ueuir en los derechos delas clerezias et delo al. ] , et el ficaria cõ seu rreyno em paz. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Et estando Saturno pera fazer esto por corte, [souvoo] Jupiter; et era Jupiter moyto amado da gente, et assanouse contra seu padre, et lydou cõ el et vençeo et fezolle oque el queria fazer ael: et deytóó fora do rreyno, et ficou el rrey et señor de todo orreyno; et Saturno fugio de Creta et foyse pera Lombardia et ascondeose aly et segundo dizem os que departem sobrelos nomẽs das cousas donde forom tomadas et por que rrazom, cõmo ho Guyçio, Papia et oBretõ, por esta rrazõ del rrey Saturno quese ascõdeo em aquela terra, por esto ella ha nome Lacium. [+]
1300 XH I, 0/ 250 Juno foy dona que traballou por saber as naturas da terra et do ayre et do çeo, et por ende chamarõ aella os seus gentíj́s [deessa] de todo aquelo de que a Jupiter seu yrmão chamauã deus, et casou por esto cõ ella Jupiter, que era seu yrmão, et foy [adeessa] Juno moller et yrmãa del rrey Jupiter. [+]
1300 XH I, 0/ 251 Et segundo conta Ovjdio empero que foy dada [aarreyna] ajovenca, nõ perdeo de todo o medo d os çeos que avia, temẽdosse de Jupiter que acõmo quer quella dera quea furtaria. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Arreyna Juno, sabedor das cousas da terra et do mũdo, asy cõmo aqueles que oje dello som sabedores et as querem et codiçiam de aver et as gardam, et ella avia hũa garda pera as cousas terreaes, et por que as rriquezas mayores daquela eram de gaãdos desta rreyna deque aquela garda et aquel moordomo era pastor, et ael chamauã[lle] Argo, et ẽna cabeça aderredor avia çento ollos, todos postos por ordem; et por mãtéér et gardar bem aencomẽda das cousas que el avia em garda, nũca dormya [hũa] ora de todos los ollos; mays quando queria dormyr os dous ollos velauã, outros dous dormyam, et desta guysa faziam todos aderredor. [+]
1300 XH I, 0/ 254 "Et esto era oque Mercurio queria, et sentouse et cantou, et em cantando de touoo todo odia cõ sua rrazõ, dizendo moytas de hũas et doutras cousas; et pagauase moyto Argo de todo et plazialle moyto. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Et aquel jnstrumẽto cõ que tangia Mercurio era nouo, et avia em el sete canelas; et Argo del dormyndo et del velando et cabeçeando pera dormyr de todo, [pregontoulle] donde fora aquel jnstormẽto, ou quẽ ofezera primeyro, que novo era. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Et poys que esto ouvo feyto Mercurio et vio cõmo era Argo preso do sono de todo, et tirou hũ seu [alfangere] da beyña -ca asy avia nome a espada de Mercurio et ẽno latim diz lle arpe , et era dũa feytura curua cõmo que queria [vĩjr] em arco daquela parte do agudo - et ferio cõ aquel [alfangere] em aquel lugar hu se ajunta acabeça cõ opescoço, et degolóó et cayo acabeça del em terra, et sayolle tãto sangre que todo olugar encheo et morreo Argo et ficarõ çegos todoslos ollos del pero que avia moytos cõmo he dito. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Et fezose oque antes fora, et tyrarõselle as sedas et os cabelos de todo ocorpo dondeos nõ deuya aaver seendo em natura de moller, et [desfezerõselle] os cornos et tornarõselle os ollos, et aboca, et os beyços, et os ombros, et as mãos, todo fremoso, tal cõmo deuja seer de [dõna] et jnfanta filla de rrey; et as vnllas do pe que erã antes duas, tornarõse em çinque cõmo eram dantes ẽnas mãos et ẽnos pees. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Et daly adeante tanto foy Yo castigada ẽno Egyto, et partida de todo máo costume, quese chegou aos bõos, et tanto se fezo bõa que todoslos do Egyto quea outorgarõ por [deessa] em todaslas rribeyras do Nylo, et mudarõlle ho nome et de Yo, quea chamauã ante desto, chamarõlle despoys Ysis. [+]
1300 XH I, 0/ 266 Et finou Abraã em bõa vellece et cõplido de dias et de todo bem. [+]
1300 XH I, 0/ 275 Et diz aly Plinio que em cabo de todo o Egito, em çima dela, onde parte otermyno cõ Etiopia, que jaz hũa terra enque ha onze çidades fortes et cada hũa delas he por sy, et os nomẽes delas forõ estes: [+]
1300 XH I, 0/ 275 "Et aquela ora se partio el rrey dela por lo mandado de Deus, et chamou aYsáác et disolle aquelas palauras que avemos contadas, et asy doulle sua moller libre et gardada de todo erro, et doulle por esto moytos dões com ella, et onrróó moyto. [+]
1300 XH I, 0/ 277 Despoys de todo esto quedou Ysáác em Gerara et labrou et sementou em aquela terra atallente et prazer del rrey Abymelec, et colleo açento doblo do [que el] avia semẽtado aquel ãno, et bendisóó Deus, et [todas las] suas cousas yam adeante, et cresçiam fortemẽte et fezose aly moy rrico, et cresçianlle aly os [bẽes] de cada dia, ata que foy [moyto] abondado, et rrico, et moy poderoso, et aly ouvo moytas gréés de ouellas et bustos de vacas, et [cresçio] agrandes [conpañas]; et por tanto bem et merçede que Deus fazia aYsáác, mezclarõ ho os palestinos cõ el rrey por que aviã envidia del, et el rrey creyos, et çarraronlle todoslos poços que Abraã, seu padre, fezera aly pera suas [conpañas] et seus gaandos, et diso lle Abimelec: [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Senor, tu que feziste os segles, et criaste todaslas [(las)] cousas, et diste abondamento de moytos bẽes ameu padre, et feziste amyn digno de séér seu herdeyro, et me prometiste que ajudarias aos que demj́ viessem, et lles farias sempre merçede, et lles acresçentarias os seus bẽes, [rrogote] Señor que [o] complas agora, et nõ me despreçes por la grande velleçe enque eu soom, et gardame este fillo et defende o de todo mal, et dalle bõa vida et bondade de todos los teus bẽes, et, Señor, faz queo temã os ymíj́gos et queo amẽ et onrrem os amygos. [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Poys quem he aquel queme aduso, peça ha, de sua caça que prẽdera, et eu comy de todo ante que tu vieses et [bendixeo], et sera bendito? [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Diso Ysáác : "Nõ, que señor ofiz de todo, et todos seus yrmãos mety su oseu señorio, et fiz lo señor de trijgo, de vyño, et de olio. [+]
1300 XH I, 0/ 292 Et de todo esto nõ sabia nada Labam, [ca] era ydo [atrosguiar] et tõder as ovellas, nẽ Jacob nõ lle quiso dizer de cõmo se ya; et despoys queo soubo Labã -et esto foy terçer dia desque Jacob partio daly - tomou seus yrmãos et outros omẽs de duas cõpañas, et armouse et foy em pos el sete dias, et alcançóó em mõte Galaant, segundo diz Josefo, et por que era tarde queo nõ quiso cometer essa noyte; et jazendo dormyndo Labam, diz que veẽo Deus ael et lle diso: [+]
1300 XH I, 0/ 292 Por esto te seruy víj́nte ãnos et te gardey teus gaãdos, et nũca comy carneyro de tuas ovellas, nem ho achou besta braua quelle podesse mal fazer por que tu menos ouveses, et se algũa cousa se ende perdia ou mo furtauã, moy bem me demãdauas todo, et eu pagaua de todo cõmo tu bem sabes; et noyte et dia traballaua, et sofria soles, et caenturas, et frios, et agoas, et todo tempo forte queme acaesçeo et nõ durmya por gardar bem teus gáándos, et desta guysa te seruy estes ãnos, os quatorze por las tuas fillas, et os seys por aquela parte queme ouviste adar por la garda [das] tuas greys, et tu dez vezes me mẽtiste et nõ me atendiste oque posiste comygo, et por ventura pobre et myngoado, et sem consello me leyxaras tu agora. [+]
1300 XH I, 0/ 295 Rrachel et Josep em cabo de todos postromeyros, cõmo acousa do mũdo que el mays amaua, et el que yria em medio por que se quysesse Esau fazer mal que ferisse ẽna primeyra [compaña], et que aoutra ficasse em saluo. [+]
1300 XH I, 0/ 295 "Deus de meus padres Abraã et Ysáác et demj́, Jacob, et meu Señor, Tu queme mandaste tornar amyña terra onde nasçi, et me feziste tanta et noble merçede quanta eu nõ meresco, nẽ te saberia pedyr, et me atendiste todo oque amyn prometiste, que passey o Jordam, cõ meu cayado et [com] ajuda de Ty em el, et esto he que tu eras a ajuda et ofazedor dela et de todo oal, et agora me torno cõ myñas compañas, et rrogo Te Señor queme gardes do poder de meu yrmão Esau que moyto me temo que mate as madres et os fillos, et Señor, Tu me prometiste queme defenderias et acreçentarias ho meu lynagéé cõmo aarea do mar. " [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Et de cõmo o saão et o tornou mançebo de todo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 13 Et tomou moy grande caualaria de todos los mãçebos de Greçia que por nobles feytos se preçauã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 14 Et a terçeyra, foy destroyda de todo en todo mays foy esto ẽnos dias del RRey Priamo, seu fillo, [segũdo] que o contaremos adeante. [+]
1350 HT Miniaturas/ 16 Et este rrey avia hũa filla a que chamauã Medea et esta Jnfanta Medea foy moy sabea en arte magica et de todos los encantamẽtos, et de feytizeos de ervas et de outras cousas cõmo adeante cõtaremos en esta estoria. [+]
1350 HT Miniaturas/ 18 Et estãdo aly, rrefrescarõ de todo o que aviã menester. [+]
1350 HT Miniaturas/ 21 Et he aqui grãde o ' seu nome ¿Et a quen amaria eu por leyxar a Jaason, aynda que fose señor de todo o mũdo? [+]
1350 HT Miniaturas/ 27 Et nõ por toller a ty os ãnos, en tal que me ajude a deesa ca he poderosa de todos estes feytos, et sobre todos ẽnas virtudes et ẽnas obras d ' estas tres cousas: de palauras, et de heruas, et de pedras, et de cõjurações, et de suas obras, et suas vertudes ' Et por ende a chamã os latinos en seu latim ' tribus formis ' que quer dizer en nosa lyngagẽ cõmo tres formas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 33 Et [depoys] que lles lo prometeu, diso asy: ' Jnfantas, por que a a vosa fiuza et entençõ d ' este feyto et dom seja mayor, et por que creades de todo en todo que esto asy sera, mandade trager o mays vello carneyro que achardes em vosas greys. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et o dia d ' aquel cõuyte tomo a et foy se con ela para casa del RRey Tantalo onde todos los dioses et deesas forõ ajũtados em aquel convite del RRey Tantalo, que era fillo del RRey Jupiter et de Gaygenda, filla de [Atalante], rrey dos Algarbes et de Europa et de Africa - que son en oçidente do sol - et de Pelxone, que era dos primeyros et mayores et mays altos lynagẽes do mũdo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et acordarõ que poys que se nõ podiam avij̃r, que se fosem a el RRey Jupiter, que era o seu deus mayor et seu [alcalle mayor et] de todos señor, et que este o librase todo Et depoys que se avierõ d ' esta contenda, forõ se cõ sua maçãa ante el RRey Jupiter. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Et mãdo eu asy que uos enplazedes todas tres ante voso fiel; et a que nõ for ao plazo, se por dereyta rrazõ nõ se escusar, que perga o dereyto d ' esta demãda [librado] ẽnas cortes dos dioses ' Et feyto o cõvite del RRey Tãtalo, et partidos d ' ende todos los dioses, ouverõ as tres deesas et Mercurio acoydado de yr a Paris ao juyzo da maçãa, et forõ se para el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 54 Et cõmoquer que el RRey Priamo avia oydo del por outros juyzos que avia dados, oyu de aquela vez moy mays; ca toda a terra falaua de aquel pleito das deesas et [do] juyzo que Paris y dera, [0] tanto que el rrey et seus fillos falarom em aquel feyto. et em pos esto apartou se el RRey Priamo com a [rreyña] Ecuba et falarom anbos em feyto de Paris, et departirom d ' esta gisa sobre ello: rrecontarõ logo o soño que a rreyna soñara, que aquel que ella parise em cõmo por el aviã de seer destroydos elles et Troya et todo o seu rreyno; et em cõmo por esta rrazõ o mãdaram matar et leuar aos montes por tal que se perdese ala et que nũca mays viuese; et outrosy em cõmo foy a criatura deytada, et cõmo foy sua ventura de nõ morrer nẽ peresçer em lugar tam ermo et tam despoblado. et sobre esta rrazom de -partirom et ouverõ grã peça de dia seu consello et seu acordo et diserom que poys que todos de aqueste jnfante falauã et elles meesmos o [aviam] oydo, que aquel pastor que dera aquel juyzo entre aquelas tres deesas que aquel era seu fillo, et que fora achado en aquelas mõtañas tam hermas onde elles ambos o mãdaram deytar por tal que morrese ende, et que nõ seria nada o que soñara a RReyna Ecuba; et agora poys que todos los pouoos dizem que el que he moyto noble et moy grande et moy fremoso et moy ensynado et moy sysudo et de moy bõas [mañas] et moy escolledor et julgador de dereyto,, tanto que bem semellaua fillo de rrey et de liñagẽe de rreys en todos seus actos; et poys que asy era que nõ aviam por que nõ enviar por el et rreçeberlo por fillo, ca a aquelo do soño da [rreyña] a que elles aviã medo moy grande diserom asy que aquel feyto do soño se de suso era ordenado et fondado et estabelesçido de asy seer et de se complir, que nõ era outro señor ẽno mũdo que o podese estraeçer nẽ desviar [senõ] aquel que o estabelesçera. et se desviado ouvese de seer por algũa gisa que aquel jnfante que morrera et nõ viuera mays, que se acomendase(n) a deus et que rreçebese(n) seu fillo; et deus que fezese de lo todo o que quisese. et des que el rrey et a rreyña ouverom este consello et acordo entre sy anbos et dous, librarõ em esta gisa; chamarõ a Ector et a todos los outros seus fillos, et contaron [lles] todas as rrazões que aviã avidas; et diserõ lles que se a elles provese et o nõ tomasen por nojo, que enviarian por seu yrmaão Paris et que o rreçeberiã por fillo. en conçello virõ os jnfantes que aquel avia de herdar et que nõ perdiam y nada, nẽ aos outros nõ lles enpeesçia nem fazia nẽgũ dãno o rreçebemẽto de Paris et todos se acharon en acordo que enviasem por el; et enviarõ logo por seus caualeyros el rrey et a rreyña, et deron lles suas cartas, et mandarõ lles que fosem por el et que o adusesem o pastor Paris, despoys que ouvo dada a sentença da maçãa ontre as tres deesas, segũdo que de suso ja avedes oydo, ficou em garda de seus gãados en çima de aquestes mõtes et vales de Astra, et fazia todas las cousas asy cõmo ante que dese aquela sentença. et acontesçeu em todo esto que dormyndo aly Paris hũa noyte ẽno meesmo lugar onde dera aquel juyzo, et veẽo a el em soños a deessa Venus, et diso lle em cõmo lle avia de acontesçer et de cõmo avia a seer rreçebydo moy çedo por fillo del Rey Pryamus et da Reyna Ecuba, et ajnda mays lle diso et o çertificou que Ector et todos los outros seus yrmaãos o rreçebiam et tomauã por yrmaão. ' Et tu yras ' -diso a deesa Juno -, ' et seeras moy bem rreçebydo. et despoys que fores ẽna graça et ẽna merçede de teu padre et de tua madre et de todos teus yrmaãos, tu me averas mester por vengança da desonrra que fezerom et foy feyta a teus parentes et estonçe te darey eu a ty a dõna que te promety, et esta he a mays fremosa criatura de que tu em todo o mundo oyste falar nem viste com os teus ollos; et quer seja casada quer outra qual quer, atal te darey eu a ty ' et ditas estas palauras, desapa resçeu Venus et foy se et Paris despertou do [sono en] que jazia et foy moyto alegre com el, et rretouo o em seu coraçom, et em [sua] voontade. et despoys de aquesto, [chegarom] os cavalevros del RRey Priamo et da RReyña Ecuba, sua moller, et de Ector et dos outros seus fillos; et el rreçebeu os moy bem et moy ensynadamẽte. et despoys d ' esto falarom elles [con] el et diserõ le o mandado a que [vjnã]: cõmo el RRey Priamo et a [rreyña] Ecuba oyram dizer que [aquel] pastor Paris seu fillo era, aquel que acharã ẽno monte et outrosi oya el que el RRey Priamo que era seu padre et a RReyña Ecuba sua madre et el rrespondeu a aqueles caualeyros que [vjnã] a el con aquel mãdado et diso lles asy: ' RRogo vos agora moyto cõmo vos sodes cavaleyros, fillos d ' algo et avedes dereyto et ben, que uos me desenganedes et me digades a verdade por que vijndes; ca nõ queria eu agora que me leuasedes [en] rrazõ de fillo del rrey, et depoys que ficase escarnjdo et perdese meu lugar que teño, et desi que ouvese de buscar outro por donde viuese et guareçese cavaleyros, eu esto vos rrogo que o nõ queyrades fazer ' et elles estonçe çertificarõ -n o por las cartas que tragiã, et lle mostrarom logo et outrosi por suas palauras et por seu menagẽe, dizendo que asy era. et Paris, poys que foy çerto et firme que asy era cõmo diziam os mãdadeyros, gisou se cõmo se fose cõ elles et enviou logo por seu amo em aquel lugar donde gardaua aqueles gaandos de el RRey Adymalet, a dizer -lle o ffeyto cõmo era et a rrazon cõmo estaua, et que lle enviaua rrogar que viesse logo aly, que moyto lle fazia mester et o pastor veẽo et falarõ anbos em rrazom d ' aquel feyto que lle el rrey et a [rreyña] enviaram dizer; et plouvo moyto d ' elo ao pastor et de quanto lle Paris d ' esto diso. et Paris preguntou moyto aficadamente a seu amo, o pastor, conjurandoo que lle disese cõmo ou [cal] maneyra o achara, cõmo quer que ll ' o avia dito algũas vegadas; et o pastor diso lle a verdade et fezo o çerto d ' elo. et en pos esto acordarõ anbos cõmo fezesem et Paris, pẽsando en seu coraçõ se lle fose menester para aquelo algũa prova ante el rrey et ante a rreyna et seus fyllos, et rrogou ao pastor, seu amo, moy fortemẽte que fose cõ el; et el outorgou ll ' o moy de grado et prouvo lle moyto. et Paris dou estonçe moy bõa conta de seus gãados a seu amo, et de toda las outras cousas que del teuera et ouvera et poserom aly todas las cousas por moy bõo [rrecado] Paris et o pastor, seu amo, que o criara et fezerõ moytos plazeres a aqueles caualeyros que vieram por Paris et dou aly o pastor a Paris, seu criado, moytas vacas et outros moytos gãados que leuasem cõ el, que ouvese que comese et que dese a quen quisese et leyxado aly todo o seu en rrecado,forõ sua carreyra et tragia cõsigo Paris, por onde andaua, hũa dõna moy filla d ' algo que avia nome Oenone; el [leuoa] (consigo) [+]
1350 HT Miniaturas/ 62 Et que nõ faça cousa nẽgũa que uos em pesar caya ' Et enton diso Media: ' Meu amygo Jaason, nõ avedes vos mays que me prometades; et por bõa fe esto he verdade, tanto que m ' o queyrades atender mays quero que me façades menagẽe de todo esto, et juramento, que todo me atendades quanto me prometedes; et m ' o gardedes asy cõmo dizedes ' Et Jaason rrespondeu que o faria moy de grado et de bõo talente, et que nõ duldase que ja mays nũca lle falesçeria de todo aquelo que lle prometido avia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 62 Et diso lle asy: ' Aquesta ymagẽe que tu agora aqui vees he de Jupiter, aquel que he deus de todos los outros dioses, en cujo poder som todas las cousas, et am de seer para sempre ja mays. [+]
1350 HT Miniaturas/ 62 Et leuarey [comygo] tãtos dos meus vassalos cõ que lle farey tãto de mal que senpre ende falarã, et nũqua oy mãdado de que me tãto plouvese ' Poys que Hercoles ouvo esta rresposta de todos seus amygos, fezo fazer quinze naves; et garneçeo as moy bem de viãdas et quanto mester avyam [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et tã grãdes forõ as rriquezas que trouxerõ, que toda Greçia foy ende cõprida et abastada de todo los bẽes de Troya Toda a rrazõ vos ey dita, segundo en escripto achey por sabedores, por qual rrazõ foy Troya destroyda a primeyra vegada, et por [cam] pouca cousa se moueu tal rrazõ primeyro mays depois montou moyto alto este feyto cõmo adeante oyredes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 86 Et começou a arar et semẽtar sal creerõ os gregos que asi era fasta que Palamades comedio que grã [mj̃gũa] faria tal õme ẽna oste cõmo era Vlixas, ca era sabeo et quiso prouar se avia perdido de todo o siso. [+]
1350 HT Miniaturas/ 91 Et fezerõ -n o por tal maneyra que quantos ouvesen de [vij̃r çercar] Troya por mar et por terra, que todos lle [obedisçesen] et fosen su o seu señorio, et fezesen o que el mãdase. pero que outros avia ẽna oste rreys et prinçipes que cada hũ d ' eles era mellor et valia mays que el; mays por lo bõo siso que avia foy escolido por señor, ca sen falla el foy ho mays sesudo de quantos elles erã et o mays rrico de todos depoys que esto ouverõ feyto, et fezerõ seu acordo en como fariã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 93 Et era moy esforçado et moy rrico, et pagaua se de todo ben et leyxaua se amar a todos [+]
1350 HT Miniaturas/ 93 Ante foy franca mẽte granado et costuso, et amado de todos los fillos d ' algo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 94 Et era moy vergonoso, et nõ queria mẽtir nẽ falesçer de todo o que prometia [+]
1350 HT Miniaturas/ 100 Et todas las puridades dos dioses, ela (a)s adeuyñaua moy ben de todo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 107 Et por aquesta rrazom nõ aviam de nengũ merçee nẽ piedade nẽgũa mays asi cõmo os leões deuorã et tomã et matam as anymalias que acham et as comẽ, asy faziã a eles cada hũ mataua quantos podia sem nẽgũa mjsericordia fasta que todos forõ mortos Et vengauã duramẽte a morte de todos aqueles que morrerom dentro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 108 Ca de todos los males este he o peor, et o que todos los [omes] deuẽ mays esquiuar et partyr -se del et d ' esto som eu bem sabedor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 109 Et os outros diziã que nõ era nada quanto dizia pero em fim de todos los ditos, outorgarom et todos se cõcordarõ ẽno que Agamenõ disera. [+]
1350 HT Miniaturas/ 114 Et poys moy bem feyto o ofiçio que lle avia de fazer, Talefus rreçebeu menajẽes de todos los õmes do rreyno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Outrosi Peloys et Alcamus veerõ y [de] terra de Traça, que he moy abastada de todo bem, onde foy a gẽte moy ardida. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et nõ [erã] armados cõmo os troyanos, ca elles tragiã escudos de coyros et broslados de pedras preçiosas das que sayen ẽno rrio de Eufrates et ẽno rrio de Tygres ¿que uos dyrey? ho peor escudo de todos elles valia mays ca o mellor de [todo] Troya Et de [aquela] guisa tragiã os escudos et os frẽos et as selas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 119 Cõmo Ector foy prinçipe de todos os que vierõ a defender (Troya) et cõmo parou suas ge(n)tes et fezo prinçipes Estes que uos ja nomey que vierõ ajudar a el RRey Priamos, os hũus vierõ y cõ medo, et os outros cõ amor; et d ' eles por señorio, et d ' eles por proeza pero aqueles mays vierõ y por parẽtesco que aviã cõ el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et ficauã y poucos que as gardasen, por que aviã moy gran voõtade todos de acorrer aos seus. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et todos tragiã arquos torquis et seetas et este rrey era moyto ardido et cõprido de todo bõo prez Et vierõ se todos a a batalla ajũtados et de bõo paso et bem acabdillados et todos a par et seus arquos tẽdudos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 127 Et depois que nõ virõ [per] hũ pelejar, partirõ se ende todos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Ca era hũa cousa tã formosa de veer que qual quer que a vise que lle semellaua que se poderia moy ben defender aquela villa Eutor era prinçipe et señor de todo et bem o deuya seer de rrazõ ca en el jazia tãto bem et tãto entẽdemẽto que se todo o mũdo fose en seu poder, el o mereçia et o saberia ben rreger. [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 Et Polibetes fezo outra az de todos los de todos los de Melibea que se defenderã moy ben outrosi Cimelios et Capedor de Capadia, que tragiã moy bõa gente, fezerõ outra az cõ todos los de Çipre. [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 Et son asi XXV azes et despoys [despois] d ' esto sayo Agameno, que tragia a mayor caualaria de todos, et fezo outra az. [+]
1350 HT Miniaturas/ 183 Et queria lle a gẽte ben, et el a mj̃ Et leyxey a terra et as gẽtes cõ que fora criada (et) en que avia moyta onrra et grã rriqueza et todas las cousas en que avia plazer Et agora [son] fora de todo esto et por ende nõ he tenpo de falar en amor de -mays, bẽ uos digo et uos bẽn o [entẽdedes] que [nõ] ha dõna nẽ donzela que se tã agiña vençese que a nõ ouvesen por rrafeçe et nõ por preçada ca vejo eu que aqueles que tragẽ seu feyto cordamẽte et mays encuberto que podẽ, que adur se podẽ encobrir nẽ gardar que a as vezes d ' eles nõ posfaçem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et despoys de todos estes chegou el RRey Agameno et cõ el moytas bõas cõpañas moy ben apostadas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 277 Et agora errou me, et de todo me falesçeu pero bem sey que el fezo todo seu poder en fazer os gregos partir d ' aqui, et nõ podo acabar nada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 286 Et esta foy a fim de todo seu cõsello, que enviasem alla a don Colcas, o agoyreyro et el foy ala moy de bõa mẽt et moy de grado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Et acontesçeu asy que en RRoma ouvo hũ enperador a que diserõ Julio Çesar este enperador era et foy señor de todo o mũdo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Et se bem catardes a rroda, ella vos mostrara moy bem a verdade de todo o que avemos rrazoado et dito [+]
1350 HT Miniaturas/ 292 De quantos som os pouoos de todo o mundo Dos mesageyros de Julio Çesar de que a estoria de suso contou, acharõ ẽna partida da terra que he poblada çento et vij̃te et [çinque] pouoos de señas guisas ca outras partidas a y da terra que nõ son pobladas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 340 Et tãto o amou que o fezo moordomo de sua casa et de todo seu rreyno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Et elles yan moy ledos et moy pagados de sy, ca yan avondados et moy rricos dos tesouros del RRey Priamo et de todo o outro aver que acharõ ẽna çidade de Troya. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et nẽgũ nõ podia saber nẽ osmar para onde todos tres yam. [+]
1350 HT Miniaturas/ 347 Et logo sen mays tardar saeu de Etenes cõ todas suas cõpañas et chegou a a çidade de Trofiõ, onde estaua el RRey Froteses, que era señor d ' aquela çidade et de todo o rreyno et desamaua a [Egistos] mays que outra cousa ca este RRey Froteses casara cõ el hũa filla de hũ duque que desamaua outrosy a Egistus et ela era donzela moy ensynada et moy fremosa (Et el leyxara a por Climestra). [+]
1350 HT Miniaturas/ 354 Et quanto d ' este feyto quis saber, de todo me foy dada rresposta. [+]
1350 HT Miniaturas/ 356 Por que Deus quiso dar a esta duas cousas ajuntadas que nõ dou a outras moytas ca lle dou fremosura et beldade todo de consõo . Et nũca ja mays quiso oyr nẽ consentyr cousa que de maldade fose mays atendia seu marido. [+]
1350 HT Miniaturas/ 356 Et de todos ela curaua moy pouco, ante se despagaua de quantas cousas lle diziã et asanaua se contra elles et ameaçaua os moyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 357 Et por ende senpre ella despoys foy mays onrrada et moyto mays amada et ajnda mays preçada de Vlixas, seu marido, et de todos los outros do rreyno et de quantos oyan falar d ' ela. [+]
1350 HT Miniaturas/ 362 Et logo aly ante todos, foy tomado et alçado por rrey et chamado señor de todo o rreyno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 363 Et [aquela] terra era moy rrica et moy abondada de todo bem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 366 Estes forõ as flores de todos los outros donzees de aquel tenpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 366 Et sabede que nõ ouverõ mester ayos, ca todo [aprẽdjan] de seu -quanto lles fazia mester - , de noblezas et bondades et forõ sabedores et ensynados et [omjldosos] . Et conosçiã todo bẽ, et vsauã del et arredauã se de todo mal. [+]
1350 HT Miniaturas/ 366 [senores] de todos los outros do seu tenpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 369 (Et) cõta Dites que el avia os oll(os verdes et os cabelos) brunos, et a boca et o (nariz [et os dentes] et o fronte) todo tã aposto que be(n semellaua [frol] de todos los) outros donzees (Desy acolleu se a hũ ca)ualo forte et ligey(ro et corredor.) [+]
1350 SP 26/ 129 E otros y ha, que facen mayor tuerto con atreuimiento en vila ou en outro lugar. dizemus que deue el Rey auer as duas partes e a çibda ou a vila ou o castelo toman a terçeira (parte) para fazer os muros e as torres das cerqas dos lugares hu o tomaren. e para as outras cousas (para) que as ouueren mester que seja(n) en prol de todo comunalmente. pero as outras portages que antiguamente custumaron os Reys a tomar para si en alguos lugares eles as deuen auer enteyramente. outrosi dizemus que estas portages e os outros dereitos e Rendas del Rey meterlos en costas e en missoes e por lles fazer perder seus...e alguas outras cousas que farian de sua prol...que se conponan con eles e lles peiten algo ou por...enbargo alguo camio que saben que an de fazer. e alguos y ha que fazen desonrra a outros en peor maneira demandandoos maliçiosamente por seus seruos sabendo çertatamente que non an dereito nehuu en eles defamandoos a eles e a seus fillos. [+]
1350 SP 26/ 129 E si esto non quisiesse fazer, deue(le) desamparar el sieruo, de todo (en todo,) en lugar de aquella emienda. [+]
1350 SP 26/ 129 Esto seria como si algun Cauallero, que estuuiesse en hueste, o en otro lugar, do ouiesse de lidiar, derramase contra mandamiento del Cabdillo, o fiziesse couardia, o otro hierro en fecho de armas, que se tornasse como en desfamamiento, o en desprecio de Caualleria; e por tal yerro como este, el Señor de la Caualleria le mandasse fazer (alguna) deshonrra, en manera de escarmiento, assi como si le mandasse quebrantar las armas , o tollergerlas, o le mandasse cortar la cola al cauallo o fazer otra deshonrra. LEY XIV..................... ............................ meter (en mans) daõquel a que fezo a desonrra que o castige con feridas de maneira que o non mate nen... .................ventura (non no) quisese meter en sua mao tiudo he de..... ................de peyto por el a ben vista do julgador. e se esto non quiser fazer deue desanparar o seruo de todo en lugar da emenda. [+]
1370 CT 1/ 215 Poys que Ércoles ouuo esta resposta de todos seus amjgos, fezo fazer quinze naos, et gorneçéoas moy ben de viandas et de quanto mester auj́ã. [+]
1370 CT 1/ 229 ¡Ay, terra de Troya, auõdada de todo ben et que soýas seer ben seruida per mar et per terra, cõmo es agora destroýda et astragada! [+]
1370 CT 1/ 229 Pero se eu a tenpo fosse chegado que tomasse vingança de todo este mal que ey rreçebido de gregos, estonçe sería ledo; macar que soo desconfortado, auería todo ben. [+]
1370 CT 1/ 233 Qvando ho Aylyõ foy acabado et Troya ençimada de todo lauor, forõ entõ moy ledos. [+]
1370 CT 1/ 243 Mays a ty, meu fillo Éytor, des oie aquí te faço señor de todo aqueste pleito, et quero que todos teus yrmãos et tódoslos de Troya sse mãden des oymays per ty et per outro nõ. [+]
1370 CT 1/ 243 Et eu nõ digo esto por couardía, nẽ leixedes por mj̃ de cometer o que quiserdes, ca uos ajudarey de todo meu poder, sse Deus quiser. [+]
1370 CT 1/ 250 Desý ouueron moy bon uẽto, cõ que entrarõ a alto mar, Et espedírõsse de todos seus amjgos et de todos seus parẽtes. [+]
1370 CT 1/ 254 Demays, vẽo y hũa dona, que nũca vj tã fremosa, et he rreýna desta terra et a mays preçada dona et a mays onrrada de todo Greçia. [+]
1370 CT 1/ 257 Et o messajeyro chegou a Troya quando amãesçía, et achou el rrey Príamos, et cõtoulle toda sua messagẽ, cõmo ja era en Ténedon, et de todo quanto auj́a feyto. [+]
1370 CT 1/ 258 Mays agora o ssey ja, ca meu coraçõ he preso en tal gisa que todo meu penssar he en uosso amor, quanto eu posso, et de todo sõo posto en uosso poder. [+]
1370 CT 1/ 262 Sabede que de todos era seruida et amada, que nõ podía seer mays, senõ de Casandra, ca esta fazía moy grã doo porlo que auj́a adeujñado. [+]
1370 CT 1/ 264 Mays, porlo grã siso que en el auj́a, foy escolleyto por señor; ca, sen falla, de todos quantos y forõ ajuntados, el foy o mays sisudo et mays rryco. [+]
1370 CT 1/ 268 Et era moy esforçado et moy rrico, et pagáuasse de todo ben, et leixáuasse amar a todos. [+]
1370 CT 1/ 273 De todo ben se pagaua, tãto que nũca se outro rrey tãto pagou. [+]
1370 CT 1/ 273 Éytor, seu fillo primeyro, foy mays ardido de todos seus yrmãos, nẽ de tódoslos de Troya, et, segundo cõmo diz Dayres, de quantos en essa sazõ ouuo, nẽ ante, nẽ depoys. [+]
1370 CT 1/ 287 Et foy seu meestre hũ a que dezíã Filotés, que era mays sabedor et mays uello de todos quantos y erã. [+]
1370 CT 1/ 300 Outrossý Pyleys et Álcamos vẽerõ y de terra de Traça, que he terra moy abastada de todo ben, onde foy a jente moyto fardida. [+]
1370 CT 1/ 300 El rrey Pretemisos et seu primo Esterpeses, que erã anbos moy mãçebos et moyto ensinados de todo ben, veerõ y de terra de Pionja. [+]
1370 CT 1/ 300 O peor escudo delles ualýa mays que o mellor de todo Troya, et daquela gisa tragíã os escudos et os freos et as selas. [+]
1370 CT 1/ 303 Et tódoslos que vẽerõ a defender Troya toueron por ben que Éytor fosse prínçepe et señor de todos. [+]
1370 CT 1/ 308 Et saýan todos a moy grãde afán fora das naues, et ficauã y poucos que as gardassen, ca auj́an moy grã voõtade todos de acorrer aos seus. [+]
1370 CT 1/ 308 Et este rrey era moyto ardido et cõprido de todo bon prez. [+]
1370 CT 1/ 314 Et poys que nõ virõ per u peleiar, partírõsse ende todos. [+]
1370 CT 1/ 316 Éytor era prínçepe et señor de todo, et bẽno deuj́a seer de rrazõ, que en el jazía tãto ben et tãto entẽdemento que, se o mũdo todo fosse en seu poder, el o meresçería et o sabería ben rreger. [+]
1370 CT 1/ 325 Jtem depoys destes saýo Agamenõ, que tragía a mayor caualaría de todos, et fezo outra aaz. [+]
1370 CT 1/ 366 Mays, sse eu primeyrament fora criúda de todo esto, nõ passara nehũa cousa. [+]
1370 CT 1/ 367 Demays, quando el rreçebeu este señorío, nós todos nõ eramos juntados, nẽ foy rreçebudo por caudillo per cõsintimento de todos. [+]
1370 CT 1/ 379 Et alçou a espada et foy ferir a Éytor, per cima do escudo, de todo seu poder, et alcãçoo per çima do almófar et desmãchoo, que Éytor nõ tragía elmo, et fézolle hũa grã chaga ẽna cabeça. [+]
1370 CT 1/ 379 Et quando sse uirõ anbos et sse coñosçerõ, leix[a]rõ correr a ssy os caualos, et fórõsse ferir de todo seu poder et de toda sua força. [+]
1370 CT 1/ 393 Et vĩjnã todos tã ben gisados de todos gornimentos que nehũ rrey nõnos podería mellor gisados trager. [+]
1370 CT 1/ 406 Demays, cada día lles creçía moy grãde ajuda et moy grãde acorro, et nõ erã mj̃gados de nehũa cousa, ante estauã auõdados moyto de todo o que auj́ã mester. [+]
1370 CT 1/ 409 Et de todos elles nõ auj́a dez que nõ touessen colpe de espada ou de lança ou doutra arma. [+]
1370 CT 1/ 421 Et agora estou fora de todo esto, et por ende nõ he tẽpo de falar en amor. [+]
1370 CT 1/ 422 Et, sen falla, grã uergonça uos foy, ca nõ deujades mays de rreçear a morte que a uergonça, ca tódoslos homes do mũdo cõuẽ de morrer, ca he cousa natural et comunal de todos. [+]
1370 CT 1/ 424 Demays que eu foy çerto, de todo en todo, que ey de veer os troyãos destroýdos et cofondudos. [+]
1370 CT 1/ 426 Depoys de todos chegau[a] el rrey Agamenõ, et cõ el moytas bõas cõpañas et moy ben apostados. [+]
1370 CT 1/ 436 Et por esto erã gardadas de nõ seýr desapostadament nũca, ca o espello nõ lles encobría nada de seus cõtenẽtes, nẽ de seus catares, nẽ de todos seus jestos. [+]
1370 CT 1/ 457 Et enbraçarõ os escudos, et abaixarõ as lanças, et forõ ferir ẽnos troyãos de todo seu poder. [+]
1370 CT 1/ 461 Pero ja o Éytor tiraua per força, a pesar de todos, fora da pressa. [+]
1370 CT 1/ 468 Et por quanto ela y fezo, fuy despois mays amada et mays preçada de todos de Troya. [+]
1370 CT 1/ 486 Et desí chegou Agamenõ a Mesa, et diso a el rrey Télafus que fezese de todo o rreyno enuiar viandas aa hoste. [+]
1370 CT 1/ 487 ¡Ay, Deus, que grã perda et que grã destruymento de todos seus amigos et del meesmo! [+]
1370 CT 1/ 497 Et esto nõ sería sen rrazõ, ca auería por amiga aquela que é señor da beldade et de todo bẽ, et en que eu ey todo meu bẽ et toda mĩa asperança et mĩa alegría et mĩa soúde, et en cuja mesura iaz todo meu bẽ et toda mĩa uentura, et que á mays que tódaslas outras que Deus ẽno mũdo fez en tallo et en beldade et en color et en tódaslas outras bondades, et por que me o amor tẽ tã coytado et tã amazelado, et a que eu teño p(r)intada ẽno meu coraçõ, en guisa que, quando me dela acordo, a poucas que nõ ensandesco, et estou preste de perder a uida. [+]
1370 CT 1/ 499 Et quando o ueu entrar, ouuo cõ el grã prazer et grã pesar et grand alegría et grã pauor, ca esto cousa he de todos aqueles que tragem nouas de que nõ som çertos se serã boas ou maas. [+]
1370 CT 1/ 516 Et cõfortade todos a meu padre et a mĩa madre; et Deus, perla sua merçee, os ajude et seia cõ eles et os anpare et defenda de mal. [+]
1370 CT 1/ 517 Et todos en hũa uoz se acordarõ ẽno que Nóstor disera, et alçarõ outra uez a Agamanõ por señor et por prínçipe, a grand honrra, por cobdillo et por mayor de todos. [+]
1370 CT 1/ 529 Et cada hũ sabe o sseu coraçõ et Deus ssabe o de todos. [+]
1370 CT 1/ 539 Et os troyãos metíã toda sua puña en afortelezar sua uila et gisarla de todo o que mester auj́ã. [+]
1370 CT 1/ 540 Et por ende senpre serey despreçada et posfaçada de todos, et senpre ja auerán que digã de mj̃a maldade et de mj̃a auoleza. [+]
1370 CT 1/ 540 Mays cõuẽome de curar de mj̃, ca era moy desanparada et deytada de todo ben; cõmoquer que eu fezesse maldade, tomey o mellor do jogo, ca algũas uezes ey agora alegría ẽno coraçõ. [+]
1370 CT 1/ 549 Et de todo esto lle faleçische, ca enviasche aló teus caualeyros. [+]
1370 CT 1/ 558 Demays, hũ mandadeyro de Achiles disera que Achiles era por ela en grã coyta d ' amor, et tãto a amaua que por ela leyxaua d ' yr aa batalla por lle nõ fazer pesar, pero que o fazía contra consello de todos seus amigos. [+]
1370 CT 1/ 571 Et enujoume muyto rrogar por este pleito, et erroume, et de todo me faleçeu, pero ben sey que el fezo todo seu poder en partir d ' aquí os gregos, et nõ podía y achar njhũa cousa. [+]
1370 CT 1/ 585 Et esta fuj a fim de todo seu cõsello. [+]
1370 CT 1/ 596 Este enperador fuj señor de todo o mũdo, et fuj moyto entendudo et muy sabedor, et fezo scriuir tódaslas terras et tódaslas comarquas que son so o çeo, en tal maneyra que nõ fuj serra, nẽ prouinçia, nẽ rrío, nẽ cõmarqua que nõ fezese scriuir, et quanta jent auía eno mundo, preto et longe, por tal que despois nõ se podese oluidar. [+]
1370 CT 1/ 626 Et esto uos dizemos porque cada hũ de nós he en grã pauor de grã mal que ueemos, por duas rrazões: a primeyra porque rrazõ et dereyto he de nos pesar do uoso mal et do uoso dãno, cõmo de noso señor; et segũdo, porque a uosa perda he nosa de todos. [+]
1370 CT 1/ 626 Et dizeruos ey quaes som: sabede que está y el rrey Menalau et Ayas Talamõ et Diomedes, o forte et hurgulloso, et el rrey Vlixas et o duc de Atenas, Monesteus, et o bom rrey Nóstor o Uello et, demais Agamanõ, que he prínçipe de todos; demais he y Pirius, o ardido et hurgulloso, que pouco ual menos en armas que seu padre Achiles. [+]
1370 CT 1/ 630 Et, en seendo eles cõmigo, chegade todos de cõsũu et ferídeos, de tal guisa que nj̃hũ deles nõ escape uiuo. [+]
1370 CT 1/ 635 A Antenor outrosí prometerõ et jurarõ sobre sua lee que todo seu auer et todas suas cousas et de todos aqueles que cõ el touerẽ, que lles seiã ben guardadas, que nada ende nõ tangesen. [+]
1370 CT 1/ 637 Et, senores, en esta çidade á moytos caualeyros et burzeses, et tẽen grandes auenças et muytas donas de grandes tesouros, d ' ouro et de prata, et son conpridos de todo ben. [+]
1370 CT 1/ 640 ¡Ay, cõmo tu fusche contra mj̃ muy leda et muy leal et muy dereyta et muy preçada de bẽ et muy quita de todo mal en algũ tẽpo fuj ia! [+]
1370 CT 1/ 647 Et auíã ende todos tã grã pesar que esto era hũa grã marauilla. [+]
1370 CT 1/ 652 Et por esta rrazõ se forõ ende todos. [+]
1370 CT 1/ 654 Feytas as juras et os sagramentos, cõmo uos ia ey dito, el rrey Príamo rrogou por Elena aos gregos o mays aficadament que podo, dizendo dela muyto bem et que nũca uira dona mays sesuda nẽ mais conprida de todo bem que Elena. [+]
1370 CT 1/ 661 Et sacárõnos ende todos, et cortárõlles as cabeças, et espedáçarõnos todos, que nõ leyxauã õme uiuo. [+]
1370 CT 1/ 680 Enos primeyros quatro días despois que Ayas Talamõ fuj morto, Vlixas ouuo tã grã pauor que nũca se quiso desarmar da loriga, ca se temía de morte, ca el nõ era tã poderoso nẽ tã forte que se podese defender de todos. [+]
1370 CT 1/ 688 Et tãto o amou que o fezo moordomo mayor de sua casa et de todo o seu rreyno. [+]
1370 CT 1/ 689 Et eles ýam muy ledos et muy pagados et rricos et auondados dos thesouros del rrey Príamo et de todo outro muyto auer que acharõ ẽna çidade de Troya. [+]
1370 CT 1/ 700 Et ela entregárao ia de todo o rreyno, et fezérao rreçeber por rrey et por señor. [+]
1370 CT 1/ 703 Por ende todos de cõsũu uaamos contra eles, et façamos todos de guisa que eles seiã os deserdados et nõ fiquen ujuos, mays todos seiã mortos. [+]
1370 CT 1/ 706 Despois que en Grecia fuy sabudo o que Diomedes fezera et en cõmo era rreçebudo en seu rreyno, ouuerõ ende todos grã desconforto. [+]
1370 CT 1/ 716 Et quanto deste pleito quige saber, de todo muy fuy dado çerta rresposta. [+]
1370 CT 1/ 730 Et el rrey Acastus lle fezo fazer menagẽ de todo o rreyno, et nihũ nõ fuj ousado de o contradizer, poyslo el mãdaua. [+]
1370 CT 1/ 730 Et logo alí ante todos fuy alçado et coroado por rrey et chamado por señor de todo aquel rreyno. [+]
1370 CT 1/ 731 Et aquela terra era moy rrica et moyto auondada et muy conprida de todo bem. [+]
1370 CT 1/ 735 Nũca forõ fillos de rreys que taes feytos cõmeçasem per muytas uezes, et a todo derõ cabo, et forõ conpridos de todo bõo entendemento. [+]
1370 CT 1/ 747 Et outrossý tãbén era señor de Neda et de Çedeyra et de Santa Marta et de Viueyro et de Uilalua, et de todos seus térmjños de todas estas uilas et lugares, et tãbén das terras chãas en todas estas comarquas, en gisa que quantos homes morauã en tódaslas ditas uilas, bõos et lygeyros et... [+]
1375 QP 26/ 116 LEY VII (quanta parte deue auer el Rey e quantas as vilas en que nouamente he posto portagee e outrosi como deuen ser aRendadas.) As Rendas das portages que se poseren nouamente en (las) Villa(s,) o en otro lugar, dezimos, que deue auer el Rey las dos partes, e la Cibdad, o la Villa, o el Castillo, (do lo) toman, la tercera, para fazer los muros, e las torres de los lugares do lo tomaren, e para las otras cosas que lo ouieren menester, que sea a pro de todo(s) comunalmente. [+]
1390 MS [I, 1]/ 12 Et ela desque espertou pregũtou hu jazia o seu corpo, et desque o soube, cõ sua madre foy alo en rromaria et fezerõ oraçõ toda a noyte a par do seu moymẽto, et logo foi sãa de todo o corpo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 12 Roguemos a Deus et ao apostolo Santiago que el por la sua santa oraçõ et por los santos mereçemẽtos et a boa vida d ' este santo Oudon, queira acorrer ao que este liuro mãdou scripuir ẽnos seus perigoos da alma et do corpo et lle de soude do corpo et vida perdurauell da alma en Parayso et perdoaçõ dos seus pecados quando d ' este mũdo seyr, et en este mũdo o liure dos tormentos et tribulações et infirmidades de seu corpo, et de todo los outros fies cristiaãos quen este liuro leer ou oyr leer, et que o apostolo Santiago et o corpo [de] santo Oudon o cõpran asi et o peçã en grraça et merçee ao Señor Jhesucristo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 96 Et ende vespera do dia que auia de seer a batalla, teendo Calrros os da sua oste moy bẽ agisados, et moy bẽ gornidos d ' armas et de todo o que avia mester, et jazẽdo en hũus prados entre o castelo que chamã Talaburgos et a v[i]la, ẽna rribeira do rrio que chamã Charãta, algũus dos cristiãos chantarõ suas lanças ante as tẽdas, et en outro dia manãa acharõnas estar frolidas et cõ tona; et aqueles erã os que en aquela lide auiã de rreçeber marteiro por la creẽça de Deus. [+]
1390 MS [I, 1]/ 98 Et quantos rrex Calrros leuou para conquerir España, eu don Torpỹ por la grraça de Deus os beeygy et soltey de todo los pecados. [+]
1390 MS [I, 1]/ 136 Confesome, Señor, que soo culpado et moy peccador, mais tu que es piadoso et perdoador de todo los pecados que os omẽes fazẽ despois que se tornã a ti cõ boa cõtriçon, et das a escaesçer por senpre et perdoache aos de Niniue et a Santa Maria Madalena et a Sam Pedro que te negou, porque se cõuerterõ et tornarõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a terra de Santiago por rrazõ de rroubar nẽ por fazer outro mal; et pensaua et dezia outro nõ avia ẽno mũdo senõ o bõ varõ Santiago que era Deus dos cristiãos. [+]
1390 MS [I, 1]/ 170 Et quito ali de todo los pecados que fezera des lo dia en que naçera, et envioo para sua terra. [+]
1390 MS [I, 1]/ 170 Et este miragre do bẽaventurado apostolo da a entẽder que todo home que vier en verdadeyra penitẽçia buscar o corpo de Santiago cõ boo coraçõ, de todo en todo, seera quito de todo los pecados, asi com̃o nõ aparesçeu nemigalla do pecado, que este rromeu fezera, en aquel scripto. [+]
1390 MS [I, 1]/ 186 Ay ajudador de todo o mũdo, onrra dos apostolos, lus clara et noble dos galegos, avogado dos rromeus, señor Santiago, destroydor dos pecados, solta as cadeas das nosas maldades et tragenos a porto de soude. [+]
1390 MS [I, 1]/ 208 Et ajo grraça de Deus que todo los que me amasem et me chamasem de coraçon, que os defendese de todo los perigoos. [+]
1390 MS [I, 1]/ 216 Yde et pregũtade de todo coraçõ de aquel neno, et desque o achardes, tornadeuos et viinde a mĩ et dire[des]mo, et eu yrlo ey aorar. [+]
1390 MS [I, 1]/ 216 Et esto diso el por los Rrex Magos que vierõ de terra de Persia, que foy senpre poboo moyto esquiuo et moy brauo, et pos todos porque vierõ os rrex que erã cabeça de todos, que hu vay a cabeça van todo los outros nẽbros. [+]
1390 MS [I, 1]/ 222 Deus, ca de todo as poder et as sobre toda las cousas et sobre lla[s] ordẽes que som chamadas cherubym, et vees os abisos, a ti ergemos nosas mãos et nosos braços en semellança de cruz, que ajamos en ti folgãça ca tu es senlleiro cõ teu padre, et teu padre en ti cũ o Espiritu Santo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 222 Señor, dereito he que te beeigamos et beeigamoste, Señor, gouernador et gardador de nosos corpos et de nosas almas; pidimosche por merçee que te nõ partas de nos nẽ de todo los cristiãos que tu cõpraste por lo teu santo nome. [+]
1390 MS [I, 1]/ 226 Et aqueles que creuerom o que el dizia logo virõ de todo en todo, et os que nõ creuerõ forõ logo çegos en todo. [+]
1390 MS [I, 1]/ 231 Despois de todo esto vẽose San Tome para aquel lugar de Iherusalem hu siian os apostolos ajuntados. [+]
1390 MS [I, 1]/ 231 Nõ sen falla, ca eu a vyn yr en semellança que a eu via aqui en este mũdo, et de todo en todo ya en corpo et en alma, et en esto dulta nõ ajamos. [+]
1409 TA III,4/ 61 Jtem o llugar hu esteuer Seia llinpo aa mañaã et aa noite de todo esterqo, et façamlle y estrado allto ataa os geõllos, de palla ou de feẽo para folgar en el: [+]
1409 TA III,4/ 97 se o Cauallo for groso et de ydade conprida dalle llogo a beber aa sa uontade primeiramente, et depois sangrao danbas llas ueeas das trincheiras et outrosy danbas llas ueeas das coixas en que a sangrya soen a fazer et saqenlle moito sange ataa que semelle que enfraqueçe, et depois metano en agooa fryc corrente ata ao uentre et parenno na ueea da agooa mais tesa, et alçalj a cabeça que non beba nen coma ataa que seia lyure de todo. [+]
1409 TA III,4/ 111 Et se os ollos teueren pano uello ou rrezente filla a siba et o sarro da Cuba et a sal jema tanto de huun como doutro et fage poo de todo et peneirao moi ben et llançao nos ollos deste poo por huun canudo duas vezes no dia asaz del. [+]
1409 TA III,4/ 113 se o Cauallo ouuer toda a boca jnchada sangrao llogo nas ueẽas de soo a llengooa et depois que se liurar filla boõa contya de sal et do saro da Cuba que chaman tartaro, tanto de huun como doutro et fage poo de todo, esfrega ende de dentro toda a boca deitando ante en uinagre ou en viño forte et tartaro. [+]
1409 TA III,4/ 121 et façase poo de todo et mesturelle hũa peça de farina de trigo, et amasen todo con craras de ouos; [+]
1409 TA III,4/ 143 Mays o que mays forte he de todos estos he o poo do rrosalgar amasado con seiua dome et metudo tenperadamente na Chaga. [+]
1460 CI 1/ 98 Et, porque en Espanã polulaua a grande eressia arriana et en Galiza outra eressia a que deziã preçoliana, et o dito arçobispo Leandro nõ podia tirar as ditas heressijas, tornouse a Constantinopla para que cõ abtoridade de todo o Cõçilio Constantino se viese a España a predicar. [+]
1460 CI 1/ 109 Et a vista de todos vieron os diabros por el. [+]
1460 CI 1/ 109 Et ela espantada espertouse, et disolle huã voz: " -Sabe que, por tuas oraçoõs, o teu fillo he tornado aa cõpana dos santos, he perdoado de todos seus pecados et librado do poder do diabro por rrogo do apostollo Santiago". [+]
1460 CI 1/ 110 Et sepultado en huũ moymento enõ qual, por diujnal Juizo, se leuantou fogo do çeoo o qual queymou todo o moymento et sepulcro en persona, et [aa] vista de todos. [+]
1460 CI 1/ 110 Et eu yrey ante as asses et ante ti cõ estas armas et pelleJarey por ty, et Deus te dara vitoria de todolos enemjgos. [+]
1460 CI 1/ 110 Et vençida a batalla, porla graça de Deus et aJuda do apostollo Santiago, el rrey don Rramjro, cõ consello et acordo de todolos de seu rreyno, poso esmolda para senpre en toda España desde Pisorga ata o mar oçiano: en cada Jugada de boys huã faneyga de t[r]ijgo ou de pan por voto para a eglleia do apostollo Santiago. [+]
1460 CI 1/ 114 Et fezo eleger por obispo a don Pero Martins de Mosonço, monJe moy sabedor et de boã vida que era abbade de San Payo, home onrrado et amado de todolos señores. [+]
1460 CI 1/ 120 Et rregendo asy por espaçio de hũu anõ, el rrey don Afonso, et seu genrro don Rreymũdo et sua moller dona Orraqua, cõ cõsello de todolos de sua corte et de toda a clerizia, et pobóó de Santiago et auctoridade da santa Eglleia de Rroma, elegerõ porla graça de Deus huũ monJe, cõ liçençia de seu abbade, a que diziã Dalmaçio, home casto et rreligioso, por bispo eña santa Eglleia de Santiago,(a) qual achauase Jnculta et nõ ben ordenada. [+]
1460 CI 1/ 126 Porende, o santo padre, porla mays onrrar, outorgou ao obispo don Diego et seus subçessores para que senpre çelebrasen cõ palio enã dita eglleia en dia de Nadal, Epifanja, Anuçiaçõ, Çena Dominj, dia de Rramos, Asçensons, Pentecoste, as tres festas de Santa Maria, San Mjgell, San Juã Babtista, Santiago, os dias dos Apostollos, dia de Todolos Santos, Dedicaçon da Eglleia, San Lourenço, San Viçenço, San Martino, Santo Ysydro, cõ outras moytas festas et boas cousas contiudas enõ dito priujlegio, dado anõ Dominj millesimo CXXV. [+]
1460 CI 1/ 132 Et en Postomarcos fezo as eglleias de Santa Cruz, et de Santa Vaya, et de Santa Lucreçia et de Santa Maria de Nebra, que de todo punto erã destroydas, et açerqua de Paradela e a eglleia de San Mjgell de Boyllom et en Salnes outras muytas eglleias que son longo de escribir. [+]
1460 CI 1/ 133 Et entõ el rrey mandou chamar ante sy o bispo et en presença de todos fezo a saber a verdade, et tirou o señorio aos çibdadaos da çibdade para sempre, dizendo que seus avoos o derã a Eglleia de Santiago. [+]




RILG - Recursos Integrados da Lingua Galega
Seminario de Lingüística Informática / Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2018
Deseño e programación web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL