1295 |
TC 1/ 175 |
Et deulle hũa tã gram punada ẽno rostro que os dentes et as queixadas lle quebrãtou, de guisa que logo caeu en terra morto, aos pees do caualo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Et, estando eles assi, uirõ uijr o Cide enpos hũu caualeiro alaraue et, en chegando a ele, acalçouo cona espada per çima da cabeça, assi que o fendeu atẽe os dentes, et caeu morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et ffezerõlle entẽdente que pobrasse a peña de Ssancto Esteuoo de Gormaz et que per esto poderiã ffazer grande dãno a cristãos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Et Nẽprot desque soubo moyto, et se queria tornar daly [a Armenya] pera as outras suas [compañas], descobrio se mays aYonyto et falou com el em rrazõ de rreynado; et disolle Yonyto [asy] cõmo profetando, que quatro rreynos se aviam agina aleuãtar ẽno mũdo por prinçipaes: ohũ por parte de ouriente et este seeria dos de Assyria; o outro de septẽtriom, et este he dos çitas; o outro de parte de medio dia, et este he o do Egipto; oquarto em ouçidente et seria este ho dos de Sytionya. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Et que primeyro rreynariã os de Cam donde foy el rrey Belo, em pos esses os de Sem, cõmo os de Media et Perssia et os gregos, et despoys que rreynariam os de Sem et os de Jafet em hũ ajuntados, et despoys, acabados os outros tres rreynos, que rreynariã em cabo os de Jafet sóós, cõmo ofezerõ [despois] de todos los outros; et forõ estes os rromãos que som de parte de ouçidente. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Et começa se em ouriente, et cõmo vay contra ouçidente tem de parte destra ata septẽtriom, et de seestra ata medio dia, et de todaslas partes de fora arredor [ençarraa] ho [Ouçiaao] que he ogrãde mar que çerca toda a terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Et de parte de ouçidente atrauessa por medio d a terra, et tem des septẽtriom, que he aparte donde vem ovento (cierço), ata medio dia, donde nasçe ovento vendaual. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Europa começasse em ouçidente et cõmo cata aouryente da parte seestra et tem ata septẽtriom; da parte seestra começa [ẽno] algarue de España et ẽno mar de Calez; et subyndo a terra arriba contra ouriente cõmo vay aquel mar Mediterraneo que he omar de medio das terras et [tem] ata medio delas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Affrica outrosi começasse ẽno [sseu] algarue de ouçidente ẽno mõte de Atelante et ẽno mar Atelantyco, segũdo Orosio; et cõmo vay contra ouriente de parte destra tem des aly ata medio dia, et da outra parte cõmose começa em esse algarue, et outrosy ẽno mar de Calez yndo contra ouriente sobe ata medio da terra, cõmo Europa; mays, segundo conta Plinio, nõ he tã grande de termyno cõmo Europa, et ajnda diz Plinio que [moytos] dos que falarõ destas tres partidas da terra, que diserõ que Affrica era hũa parte de Europa, et nõ terçeyra parte do mundo por sy. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Et partem aEuropa et aAfrica omar Medyterraneo asy cõmo sal de ouçidente, et sobe ontre Calez et [Çepta], et vay fazẽdo seus [sẽos] ahũas partes et aoutras et sobe ata Acre aaparte de Jerusalen aly onde se ajuntã cõ omar Eyxente, ontre Asya et Costantynopla, em medio da terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 80 |
Os fillos de Tubal despoys que andarõ [moytas] terras buscando lugares bõos de pobla, chegarõ aas postromeyras partydas de ouçidente, et virõ bõas terras, et bõos montes, et bõas agoas, et bõos asentamẽtos, et quedarom aly et poblarõ; et por lo que oyam dizer que acaesçera do deluvio, asentarõsse logo ẽnos montes de Aspa aque chamã os montes Pyreneos; et chamauãse ẽna primeyra estas [cõpañas] çetubales, de cetus que tanto diz [ẽna] nosa [gramatyca] cõmo [cõpañas] de Tubal; et çetubales tanto quer dizer cõmo [cõpañas] de Tubal. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 80 |
Despoys desto, por poer elles nome asua terra, pararõ mentes em hũa estrella de ouçidente que paresçe quando se pom o sol, et por que esta estrella anome Espero chamarõ elles aasua terra de España, Esperia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 80 |
Et esta terra jaz ẽna fim de Europa em ouçidente, que he a postromeyra terra do mũdo, asy cõmo vay daquela parte; et em pos aquesto estes do lynagéé de Tubal, morãdo aly em aqueles montes Pyreneos de Aspa, desque se forõ fazendo grandes [cõpañas] perderõ omedo do deluvio, ca avyam ja por [moytos] ãnos prouado aterra et as agoas das chuvias et dos rrios, et desçenderõ dos moy altos montes et poblarõ ẽnos chãos das [rribeyras] do [rryo] aque dizemos agora Ebro, et desque se touerom por moradores daly mudarõ elles onome asy méésmos et chamarõ sse çeltybeyros de çe que quer dizẽr tanto cõmo cetus por [conpañas], et Tubal et Yberos Ebro, et enaderõ aquela letera l em medio por apostura do nome, et [çeltiberos] tanto som cõmo [conpañas] de Tubal, moradores das rribeyras do rrio Ebro. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 83 |
Mays empero desque [Yonyto] foy de ydade pera tomar sua casa de morada pera sy, [despois] queo casou, fezo cõ el et cõ Sem cõmo avemos dito ja, et [outorgoulle] que tomase aterra aque despoys diserõ Etam ata omar Ouçião contra hu o sol nasçe; et Yonyto foy, et tomou a terra de Etam cõmo vay ata [ogrã] mar quee o Ouçeão; et esta terra de Etam he ẽna partida de ouriente cõmo España ẽna parte de ouçidente, et segundo cõta mẽestre Pedro, ẽno capitolo do ordenamẽto dos fillos de Noe, diz queo padre quelle dou aquela terra em donadio, et Yonyto foy bem cõtento cõ aquelo quelle dou seu padre Noe, et ficou aly et poblou cõ suas [cõpañas], et em aquela terra acabou sua vida. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Et esto podo seer asi segũdo dizẽ [algũus], que este Nẽprot Saturno que foy [Nẽprot] ho de [Babilonja]; et que avendo seus fillos ja casados et ajuntados pera rreynar, por que oyo dizer de Europa cõmo era amellor et mays tẽperada terra do mũdo, et mays abondada de [mpytas] bõas cousas -que tal he Europa, et ontre moytas bõas terras quea em ella, cõmo aprouỹçia de [Guadalquiuir] he amellor de quantas ẽno mũdo som, asy cõmo diz Plinio ẽno terçeyro libro enque departe destas tres terras, cõuẽ asaber, Europa, Asia, Africa, et das prouynçias delas - et outrosi por que avia aprendido Nẽprot em terra de Edom de Yonyto, seu tyo, por la arte da astronomya, cõmo ontre - los quatro prinçipaes rreynos do mũdo avia de séér hũ ho de ouçidente, et que este vençeria aos outros tres, et seria señor deles, et duraria sempre despoys que começasse, et com sabor de rreynar el aly, et leyxar de sua geeraçõ [que] rreynasse y sempre, outrosy mudouse onome; et vẽeo aly aaquela terra, aJano, teẽdo que aquela terra aque Noe viera, et poblara et acabara em ella que este acabamẽto de Noe em aquel lugar que era cõmo synal de séér aquela terra começo et cabeça et [synal] de todo omũdo ata afim. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 106 |
Em [esse] tẽpo de Seruc, viuendo ajnda Rregau, hũ rrey que avia nome Ytalo, vẽeo cõ suas gẽtes de terra de Saracusa aaquel rrey Jano et aSaturno, et pediolles pobla; et elles outorgarõlla et rreçeberõno et derõlle pera ella hũ lugar açerca do rrio Albula, contra aparte de ouçidente das suas poblas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 108 |
Et diz outrosi cõmo lle poserõ nome Nẽprot segũdo seus costumes; et aeste nome Nẽprot, segũdo diz Rramyro ẽnas Enterpretações da Biblia, que som tanto cõmo espoemẽto de hũa palaura por outra, ou de hũa por moytas, tanto quer dizer cõmo pardo, ou rrenegado, ou rrenego, ou rrenegamẽto ou que prinçepe, ou fugidiço, ou traspasante, ou ensayamẽto deçendente. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 119 |
Onde sobre esto diz ajnda Orosio, que forõ estes dous rreynos, ho de [Maçedonja] et ho de Cartago, rreçebidos por prinçipaes ontre estes outros dous, nõ por rrazõ de elles seerẽ erdeyros, mays por gardar seus dereytos ao postromeyro, que foy ho dos rromãos Et os nomẽs destes rreynos mayores et prinçipaes do mũdo, segundo diz Orosio, som estes sobre ditos cõmo avedes oydo: o de oriente em Babilonya o de ouçidente em Rroma, o de septẽtriom em Maçedonya o de medio dia em Cartago. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 119 |
Et Eusebio et meestre Pedro dizem os nomẽs dos outros primeyros rreynos prinçipaes: o de oriente em Assiria, o de ouçidente em [Siçionja], o de septẽtriom em Sçiçilia, o de medio dia ẽno Egyto; et desacordam ẽnos nomẽs dos lugares destes rreynos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 119 |
Et ja avemos dito do rreyno de oriente enque tẽpo se começou et dos rreys del et de algũus dos feytos delles; agora diremos do de ouçidente. quese começou logo primeyro despoys deste. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 121 |
Do rreyno de ouçidente. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 121 |
Terra de Siçionya he ẽna parte de ouçidente et em Greçia, asy cõmo diz Jeronymo ẽno traslado de Eusebio; et segundo [contã] Eusebio et mééstre Pedro em esta terra se começou orreyno de ouçidente. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 121 |
Do começo do tẽpo deste rreyno, et dos primeyros rreys, et do nome da terra, diz Eusebio desta [guisa]: orreyno de Sytionya, prinçipal em ouçidente, se começou andados de Tare quaréénta et oyto ãnos, et do rreynado [del] rrey Nyno [vijnte] et dous; et nasçeo Abraã andados [vijnt] et dous ãnos deste rreynado de Sytionya, et quareenta et tres do de Assyria; et dizẽ [meestre] Pedro et Eusebio que rreynou em el primeyramente hũ rrey aque diserõ et chamarõ Egialeo; et foy mudado aquel nome Sytionya aaterra et diserõ lle Egialea do nome daquel rrey Egialeo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 121 |
Et durou este rreyno de ouçidente de Sytionya oytoçentos et oyteẽta et nove ãnos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 134 |
Venus aquẽ elles chamauã deessa damor, et de apostura, et de fermosura se encobrio em fegura de peyxe; et Venus he nome daquela planeta cuja estrella paresçe em hũ tẽpo do ãno aatarde quando se pom o sol em ouçidente sobre España, et em outro tẽpo em oriente aamanãa ante quese leuãte o sol, et quando paresçe em ouçidente dizẽlle espero, et quando em oriente [luzeyro]; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 152 |
Em esta maneyra se começarõ os tres daqueles quatro rreynos prinçipaes ou primeyros que avemos ditos, hũus açerca dos outros et cõmo [forõ] em hũ tẽpo: o de oriente em Assyria quareenta et dous ãnos ante do ãno enque Abraã nasçeo; o de ouçidente em Pelopone [vijnte] et dous ãnos ante de [Abraam]; o de medio dia ẽno Egito oãno enque Abraã nasçeo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 164 |
Et estonçes aquel rreyno de ouçidente cõmo andou em aventuras de nomẽs et em mudamẽtos deles, quelle diserom primeyramẽte Sytionya, cõmo oystes, et despoys Egialea, del rrey Egialeo, et ajnda despoys daquelo Pelopone; diz Eusebio que em tẽpo de aqueste rrey Apis que mudarõ aaquela terra onome et quea chamarõ Apia, do nome de rrey Apio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 170 |
Et foy moy alegre, et alçou logo aly hum altar aaonrra de noso señor Deus, et fezo logo aEl seus sacrifiçios em el, et segundo diz a Glosa nõ oleyxou por medo do fogo dos caldeos [nẽ] por temor dos poderosos de Canaã, dizendo queo deytariã em outro tal fogo: et chamou aly onome de Deus et alabóó; et despoys leuãtouse daly, et passou adeante, et foyse contra hũ monte que vay contra ouriente da çidade de Betel, que diz a Glosa que foy despoys ẽna sorte de [Benjamym]; et aaquela çidade diserõ primeyramẽte Luza, quee tanto cõmo almendra; et aly poso sua tenda et segundo se el asentou [tyña] de parte de ouçidente aquela cidade Betel et de oriente aÇidade Hay. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 172 |
Et [(et)] pero que Abraã morou pouco en aquela terra, tanto ensynaua bem et agudamẽte, que estonçes aprenderõ os daly as artes lyberaes et as souberõ por Abraã queas deprẽdeo em Caldea onde as ouvo primeyramẽte et as ensynou el despoys ẽno Egyto; et por esso dizẽ Josefo et mẽestre Godofre que estes saberes primeyramẽte forõ em Caldea ante que em outro lugar et daly os ouverõ os do Egyto, et do Egyto vierõ aos gregos, et dos gregos ao de Rroma, et de Rroma aAfrica; et por esta rrazõ diso outrosy Josefo que ocomeço [do] saber, et dos rreys, et das batallas, que de oriente se leuãtou primeyramente et em ouçidente se deue acabar, et que esto he segundo que anda o sol. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 176 |
Et diz este Paulo Orosio que semella que sal da rribeyra onde [se] começa omar Vermello; et aaquel lugar chamã lle os gregos Mosille Nẽporio; et daly diz que vay contra ouçidente et passa por moytas terras, et faz [em] medio desi hũa ysla quea nome Merçe; desi corre contra septẽtriom, et daly torna amedio dia, et por la rrazõ do rreferimẽto que faz aly onde torna, sal fora da madre a tempos senalados do ãno, et rrega todos los chaãos do Egyto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 176 |
Et moytos buscarõ por saber çertamẽte olugar hũ nasçe, et oque ende mays achou foy el rrey [Jnba]; et diz este rrey que em hum monte quea nome Atalante -et he este mõte em terra de Mauritana, ade juso, em fondo de Affrica, em ouçidente nõ alonge do grãde mar - que nasçe hũa fonte et que faz logo y hũ grande [escanco], et chamãlle Nullydom; et criam se em el [hũus] peyxes que am nome os [hũus] alaltetes, os outros coraçinos, os outros syluros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 182 |
"A oytaua espera quee o çeo en que andam as estrellas que som firmes sempre, vay en derredor de oriente sobrela terra ata ouçidente, et des do cabo de ouçidente som os [avismos] ata oriente; et sempre se rreuolue em esto et faz esto atã grande presa que se estoruo nõ ouvese que todaslas cousas trageria aaprimeyra mezcla et ao primeyro confondimento enque forõ primeyramẽte, et contra esto [posolle] contra as sete estrellas oque criou aquelas et todas las outras cousas que ẽno mũdo som. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 182 |
Et estas sete estrellas am seu cosso contra oal daquela oytaua espera, et começã em ouriente et veẽ [per] su terra aouçidente, et de ouçidente, por sobre terra, [a ouriẽt]; mays he tam grande aforça do firmamẽto daquela espera outaua que vay contra aquelas, queas leua de ouriente sobrela terra aouçidente, et de ouçidente por su aterra aouriente; de [guisa] queos que esto nõ sabem, teẽ que estas andam por sy seu cursso, daquela [guisa], onde dizem que anda o sol em hũ dia [de ouriente] aouçidente ẽno seu çirco et nõ he asy; et aestas sete estrellas, que som aquelas soas que temperam aquela tam grande pressa de correr et daquel fogyr do çeo, et vam encõtra os eyxes del, et foy dado poder departido das outras cousas ẽna primeyra ley da créénça do mũdo; et asy que destas sete estrellas, cada hũa ha seu çirco departido das outras [per] hu andam; et estas sete estrellas am nome planetas; et planeta he palaura tomada de grego et quer dizer tanto cõmo estrela que anda em seu cabo; et os nomẽs delas som estes, et vam elles ordenados ontresi desta guysa; et os çircos dos seus çeos cõmo séém em esta maneyra: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 185 |
"Outrosi avaydade de [algũus] dos auçiaos diserom queos ventos çerços faziã esto et que elles eram rrazõ por que as agoas do Nylo cresçem daquela [guisa] por lo ventear deles, queatempos estabelesçidos enque nõ andam, et vem ẽno ayre opoder de sayr et ventear alongo tempo, ou porque deytam et seguẽ os nublos et as nuves do çeo da parte de ouçidente, cõmo cae da parte de ouçidente tras lo vendaual, et fazẽ cõmo por força aas chuveas quese acollam aeste rrio; ou por que os poderes destes ventos ferẽ moytas vezes aas outras agõas, et esto fazem elles estonçes tam fortemente queas fazem por força ficar ẽna terra, et ellas am cõ sua multidue arromper as rribeyras do Njlo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 186 |
Sesostris, rrey do Egito, veẽo aouçidente aafyn do mundo em aquela parte, sobresta rrazõ et leuou os carros destaFaro do Egyto ẽnos colos et çeruyzes dos rreys, tam poderoso foy; mays pero ante beueo os vosos rrios ao Rrodana et ao Paco ante que bebesse o Njlo da sua fonte, ou quea soubesse. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 187 |
Leuãtaste tu de medio do eyxe do firmamẽto, et ousas et atreveste de alçar as tuas agoas sobre as rribeyras contra o Caneyro quando el he ẽno mayor poder do seu ardor, et vas te contra oçirco dereyto cõ tuas agoas et oteu cosso da consigo em medio d o Carro; et torçendo daly vẽes aouçidente, et daly tornaste aouriente. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 191 |
"Abraã, alça os ollos et cata aterra de todas partes, aouriente, et aouçidente, et amedio dia, et [aa parte] do vento çerço, et toda aterra que vires darey aty et ao teu lyñage et acresçentar loey cõmo opoluo da terra, et asy cõmo nõ contaria nẽgum opoluo, asy nõ poderam contar oteu lyñage. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 197 |
Et quando veẽo anoyte et se fezo grande escuro, paresçeolle hũ grande fogo, asy cõmo de forno ardente, et passou por ontre aquelas carnes que estauã partidas et queymoas todas; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 209 |
Et por esto et por aquelo que avemos contado que elles quiserã fazer aos angeos em casa de Loth, foy Deus cõtra elles moy sanudo, et choueo sobre elles et sobre toda sua terra fogo ardente, et xufre [emçendido] que queymou aquelas quatro çidades cõ seus pobõos, que nõ quedou deles nẽgũ omẽ nẽ moller pequeno nẽ grande, em toda a terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 212 |
"Noso padre he vello et nẽgũ omẽ nõ ficou em toda a terra, nẽ paresçe, nẽ ovéémos vijnr de nẽgũa parte de que possamos aver fillos: et noso padre nõ querra aver fillos de nos temendo que pecaria, et outrosi por la grande tristeza enque esta por sua moller que perdeo que amaua moyto, et por seus amygos aquẽ queria bem, et porla bõa terra quese destroyo asy toda; mays nos embebedentemos lo cõ viño et façamos algũa outra meestria cõmo esto seja, et deytemos nos cõ el, et asy averemos linage del. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 288 |
"Em este lugar diz Jeronymo ẽna glosa sobrela rrazõ dos ãnos do casamẽto de Rrachel et mẽestre Pedro que outorga cõ el rretrahendo as suas palauras que el diso sobre esto et outorgãdo as el , et dizem que esta rrazõ que se deue departyr em esta guysa que agora oyredes aqui, et que asy he dentender et tẽer: que por aqueles sete ãnos que Labam diso aJacob que complisse daquel primeyro casamẽto quello diso por sete dias enque aviã de fazer áás bodas suas onrras ẽnos comeres et ẽnas outras cousas, et quese estoruariam por las outras bodas segũdas, et que asio deuemos entender, et que acabados os sete dias das bodas de [Lia], ao outauo dia de quando casara cõ ella, diz quelle derom Rrachel, et que logo em estes dias as ouvo por molleres lindas ha ambas as yrmãas, et que errã os que dizem que Jacob antes seruyo sete ãnos quelle dessem Rrachel. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 16 |
Et Depoys que tomase aqueles touros, et que os junzese et fose con elles ao cãpo, et que arase cõ elles et cobrise aqueles dentes d ' aquela serpente que aly semẽtara. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 16 |
Et diz que de aqueles dentes que aviã de nasçer seños cavalleyros armados, et que lidase cõ eles et que os matase. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 24 |
Et el chegou lle a a cabeça, et sacou lle os dentes. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 24 |
Et os dentes, cõmo forõ semẽtados, ablandeçeu se a terra. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 24 |
[Et] segundo diz Ovidio, avia Jaason espargido [per] aquelo arado hũa poçoña que lle dera Medea, que a semẽtase cõ aqueles dentes. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 24 |
Et cresçerõ os dentes, et fezerõ novos corpos a maneyra que aqui pon o autor et a semellança. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 24 |
Et diz que creçerõ aqueles dentes cõmo cresçe o neno pequeno ẽno ventre de sua madre Et toma semellança de õme. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 24 |
Et d ' esta guisa contesçeu en aqueles dentes que se fezo ymagee de õme ẽnas entrañas da terra que era prenada d ' elles, et que nasçerõ et que se leuãtarõ em aquel cãpo que os parira. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 26 |
Et os dentes auya rrecurbados. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 33 |
Et cõmo semẽtaste os dentes da serpente. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 46 |
Et o dia d ' aquel cõuyte tomo a et foy se con ela para casa del RRey Tantalo onde todos los dioses et deesas forõ ajũtados em aquel convite del RRey Tantalo, que era fillo del RRey Jupiter et de Gaygenda, filla de [Atalante], rrey dos Algarbes et de Europa et de Africa - que son en oçidente do sol - et de Pelxone, que era dos primeyros et mayores et mays altos lynagẽes do mũdo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 84 |
Et de moytas terras en que coydou para o gardar achou por mays alongada et mays encuberta et mays segura o algarbe de ouçidente de Europa em España, que he ẽno rreyno de Purtugal. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 85 |
Et foy se el et Diomedes sua carreyra cõmo en aventura por terra de Çipos -pero algũus lle chamã Partenos a aquela terra du Achiles era - , fasta que a acharõ ẽna postromeyra parte de España de parte de oçidente. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et mudou se lle todo o color por lo moyto sangre que deytara, et foy açerca de morte enpero esforçou se cõmo aquel que era moy noble et de grande ardimẽto Et foy cõtra Çelides, et deu lle hũa tã grã ferida por çima do elmo cõ sua espada que o fendeu fasta os dentes. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 369 |
(Et) cõta Dites que el avia os oll(os verdes et os cabelos) brunos, et a boca et o (nariz [et os dentes] et o fronte) todo tã aposto que be(n semellaua [frol] de todos los) outros donzees (Desy acolleu se a hũ ca)ualo forte et ligey(ro et corredor.) |
[+] |
1370 |
CT 1/ 275 |
Et auj́a o nariz alto por mesura et a boca ben feyta et dentes ben postos et brãcos et o queixo quadrado et o colo longo et as espádoas anchas et os peytos moyto enformados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et foy cõtra Çélidis, et deulle hũa tã grã ferida per çima do elmo cõ sua espada que lle parteu a cabeça ata os dentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Alý veeriades dar tamañas espadadas per çima dos elmos que fendíã as cabeças ata os dentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Mays Éytor, que era moy fardido et aujuado, tornou logo, sen mays tardar, et meteu mão aa espada, et foyo ferir tã sen piadade per sóbrelo elmo que lle tallou o elmo et o almófar et a cabeça ata os dentes, et deu cõ el morto en terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Et leuãtousse moy sañudo et moy brauo, et meteu mão aa espada, et leixousse yr a el, et ferío cõ toda sua força tã brauament per çima do elmo que escudo, nẽ loriga, nẽ arma que trouxesse nõ lle prestou nehũa cousa, que todo o fendeu ata os dentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 457 |
Et Filomenis, cõmo era bon caualeyro et ardido, foy ferir o duque de Atenas, et doulle hũa tal lançada ẽna boca que lle quebrãtou quatro dentes, et chagoo moy mal, et caýo en terra do caualo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 461 |
Et deulle tã grã colpe da espada que o elmo et o almófar et a cabeça lle tallou ata os dentes, et deu cõ el morto en terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 480 |
Et Neutélamos fereu el rrey Serpedóm perlo escudo, so o braçal, en guisa que o fendeu; mays a loriga era moy bõa et nõna rronpeu, mays leuo[o] d ' óntrelos arções, et deu cõ el en terra, en guisa que se nõ podo leuantar tã ag(u)ina cõmo el quisera, ca el caeu de dentes, et fereuse moy mal. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 488 |
Et leuãtóuselle hũ ardor dentro ẽno corpo que, a poucas, nõ fuj morto, ca así lle ficou Políçena scripta et pintada ẽno seu coraçõ, et todas suas feyturas, et o cõtenẽt et o catar et os ollos, cõmo erã apostos et fremosos, et a cabeça et a boca et os dentes, que ensandeçer quiría cõ amor dela. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 506 |
Et alý fuj Deýfebus en grand afronta et en grã quebranto, ca tãto nõ podíã puñar troyãos que o fazesen caualgar, nẽ o podesen arredar da presa, ca os gregos o puxauã das lanças, et todauj́a o fazíã caer de dentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 518 |
Et alý forõ os golpes tã esquiuos et tã desmesurados que moytas uegadas chegauã as espadas ata os dentes, et tallauã elmos et cofias et pescoços. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 596 |
Et chámãlle a este mar o mar Estreyto, et sal d ' Ouçidente et uay contra Ouriente, ata a meatade da terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 669 |
Et fuy fora de siso, et tornou sandía et tolleyta, et nõna podíã tẽer, et a todos quiría rroer cõ os dentes et rronper et ferir. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 669 |
Et aqueles que acalçaua, feríaos moy mal, et trauaua en eles a dentes. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 31 |
"Vos de ouriente et vos d ' ouçidente et voz de quatro ventos, voz de sobre Iherusalem et sobre lo tẽple, vos sobre os esposos et esposas, et vos sobre todo o poboo". |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
Et a cabo de dous ãnos que Tito jouvo sobre Iherusalem, ontre todo los outros maes de que se [o]s de dentro mais agraueauã, aviã tã grã fame, que os padres et as madres comiã os fillos, et os fillos eles, et os maridos as molleres, et as molleres os maridos, en gisa que aas mãos et aos dentes se esguiçauã todos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 59 |
Et nõ creas que por ende cayas en periuro, ca che tomara a santa cabeça de Santiago et leuarla as a Galiza, hu jaz o corpo de Santiago Zebedeu; et que esto que che eu digo he uerdade, esto averas: quando chegares ao porto acharas hũa naue aparellada de quanto ouveres mester, et poys que entrares en ela averas grãde door de feuere, et entõ teus cõpaneiros furtarã da cabeça que leuas dous dentes, et entõ leuãtarse a hũa tã grãde tẽpestade, que por pouquo a naue seera afondada, et os cõpaneiros et os outros que y foren, cõ medo de morte, chamarã Nostro Señor que por lo rrogo de Santiago os liure do perigoo d ' aquela tẽpestade. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 59 |
Et tu entõ leuãtarte as asi com̃o se leuãtases de sono pesado, et mãdarlles as que entregẽ os dentes ẽna cabeça onde os fillarõ, et eles como o fezerẽ a tẽpestade estara quedada et che[ga]ras ao porto cõ soude. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 59 |
Et entõ tomaras dous dentes et hũu pouquo de granõ et a cabeça darla as aa rreyna dona Orraqua, et ela cõ moy grãde onrra, leuarla ha aa igleia de Santiago, ca asi he voontade de Deus. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 128 |
Et se por pecados en alg[ũ]as vilas et lugares mĩgoase a creença de Deus, que fose coreita por lo bispo de Santiago, et grã dereito he de se correger en aquela igleia a creẽca, que asi com̃o por San Johã Auãgelista yrmão de Santiago, ẽna parte d ' ouriente foy feicta en Efeso igleia apostolical et enxaltada a creẽça de Nostro Señor, asi por Santiago seu yrmão ẽna parte d ' ouçidente, en Galiza, onde jaz o seu corpo, he feicta igleia apostolical et enxaltada a creẽça de Ihesucristo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 151 |
Saar esta cõtra oriente ontre Mõte Goyo et a çidade, et Sarela cõtra [ouçidente ontre] Monte Pedroso et a çidade. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 153 |
A porta d ouçidente ha duas entradas, et por grãduẽ et por grã fremusura et por obra mais trabal[l]osa [escede a] toda las outras portas. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 156 |
[duas sobre lo portal da fonte?], duas sobre lo portal meridian[o] et duas sobre lo portal d ouçidente et outras duas estan sobre duas vides et outra esta ẽno meogo da igleia, ontre o coro et o altar. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 162 |
Ẽno primeiro arquo, en toda a çima do çinborio, que cata cõtra ouçidente esta alçado a pesoa do Padre, et ẽno segũdo que cata cõtra o meridies, a pesoa do Fillo, et ẽno terçeiro arquo que cata contra seutriõ, que he cõtra os cãbeadores, a pesoa do Spiritu Santo; et demais sobr ' esta esta hũa maçãa en que esta hũa cruz moy preçiosa. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 71 |
et todo esto como he se deue gardar ataa que o Cauallo aia çinquo anos, et enton aia todos llos dentes mudados; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 71 |
et os dentes asy mudados, deuelle tirar en tenpo de mullura et conuinyuelmente quatro dentes da qeixada de juso, dous da hũa parte et dous da outra, os quaes dentes chaman Eescaues et som contraryos a os mosos do freo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 71 |
Et esto acabado como dixe, se o Cauallo for duro et forte de boca, solldadas as chagas de que lle os dentes tiraron, metam lle o freẽo das uarras, que he mais leue. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 71 |
Outrosy dixe que se o Cauallo fose boquemolle que caualgen en el no segundo ou no terçeiro dia porque se soldan as chagas dos dentes a so o freo, et fazese y callo duro, et por ende pois a boca do Cauallo se faz mais lligeira para enfrear. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 71 |
Nota que a boca do Cauallo non deue seer moi dura nen moi molle mais ontre anbas. Et esto pareçe por que o Cauallo non se podiria ben enfrear se lle non tirasem quatro dentes como dito he. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 107 |
Para esta door que dizen Cimoyra, que uen de humores frios et uellos na cabeça do Cauallo, ou doutra cousa, digo que deuen logo cubrir a cabeça do Cauallo con llaa caente, et este en llugar caente, et coma cousas caentes, pero soe prestar ao Cauallo que ten a cabeça fria pazer a miude eruas peqenas et tenras porque en mergendo a cabeça et tirando as eruas con os dentes, deçen da cabeça a moor parte dos homores porllos nares para fora. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 113 |
Danase a llengooa do Cauallo caentes et fazese en ellas moitas vçeras et desuariadas, danase as uezes do moso, do freo et as uezes do mordimento dos dentes, et as uezes de hũa enfirmidade que chama o maao polinise, Onde o Cauallo he atormentado et perde gran parte do comer. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 113 |
Et se se dana a llengooa dos dentes ou do freeo que trespase a llengooa aqem ou allem da meatade, talen todavya a outra parte da llengoa quando trespasa a llengooa semella que se non pode curar de que o Cauallo peora pouco se perde algũa parte da llengoa, se o danamento for trespasado et pequeno ou ao llongo da lengoa fagen a taladura, segun o danamento, pequena ou grande. |
[+] |