| 1200 | FX III, 5/ 703, col. a | Aquel que demanda a cosa de furto deue dizer al iuyz o que demanda en ascuso e que demostre por sinales o que perdio, porque sepa ome a uerdade si la cousa ha tales sinales como el diz, o se es aquelo lo que perdió . | [+] |
| 1264 | CSMp Pauta/ 39 | Porque é Santa Maria | leal e mui verdadeira, || poren mu[i]to lle avorrece | da paravla mentireira. | [+] |
| 1264 | CSMp Pauta/ 39 | Esta .XLVIII. é como Santa Maria tolleu a agua da fonte ao cavaleiro, en cuja erdade estava, e [a] deu aos frades de Monssarraz a que a el queria vender. | [+] |
| 1264 | CSMp Pauta/ 39 | Sempr ' acha Santa Maria razon verdadeira || per que tira os que ama de ma[a] carrreira. | [+] |
| 1264 | CSMp Pauta/ 39 | Esta .C.XLIX. é como un preste aleiman dultava do Sagramento de Deus e rogou a Santa Maria que lle mostrarse end ' a verdade; e Santa Maria assi o fez, porque era de bõa vida. | [+] |
| 1264 | CSMp Pauta/ 39 | Quen serve Santa Maria, | a Sennor mui verdadeira, || de toda cousa o guarda | que lle pon[n]am mentireira. | [+] |
| 1264 | CSMp Pauta/ 39 | Guardar -se deve tod ' ome | de jurar gran falsidade || ant ' a omagen da Virgen, | que é Sennor de verdade. | [+] |
| 1264 | CSMp Pauta/ 39 | Carreiras e semedeiros || busca a Virgen Maria || pera fazer todavia || seus miragres verdadeiros. | [+] |
| 1264 | CSMp Pauta/ 39 | Se non loassemos por al | a Sennor mui verdadeira, || devemo -la loar porque | nos demostra en carreira. | [+] |
| 1264 | CSMp Pauta/ 39 | A Madre de Jesu -Cristo, | o verdadeiro Mes[s]ias, || pode resurgir o morto | de mui mais que quatro dias. | [+] |
| 1264 | CSMp Pauta/ 39 | Verdade éste a paravoa | que disse Rey Salamon || que dos rey[s] as voontades | enas mãos de Deus son. | [+] |
| 1264 | CSMr B/ 239 | [Esta é como Santa Maria tolleu a auga da fonte ao cavaleiro, en cuja erdade estava, e a deu aos frades de Monssarrad a que el queria vender.] | [+] |
| 1264 | CSMr B/ 520 | [Como un preste aleiman dultava do Sagramento de Deus e rogou a Santa Maria que lle mostrasse ende a verdade; e Santa Maria assi o fez porque era de bõa vida.] | [+] |
| 1275 | CPb 1/ 6 | E porende dixo Aristoteles, que si los omes ouiessen entre si verdade(ra amistad,) non aurian menester Justicia, nin Alcaldes que los judgassen; porque aquella amistad le(s) farie complir e guardar aquello mismo que quiere e manda la justicia. | [+] |
| 1275 | CPb 1/ 6 | Prouecho grande e bien, viene a los omes de la amistad; de guisa que segund dixo Aristoteles, ningun ome que aya bondad en si, non quiere biuir en este mundo sin amigos; maguer que aia ontressi concordia e por ende disso aristotiles que sse os homees ouuessen ontressi uerdade non auerian mester justiça nen alcaydes que os julgassen por que a amizdade lle faria conplir e guardar aquelo meesmo que quer e manda justiça ley. | [+] |
| 1275 | CPb 1/ 6 | La tercera manera (de amistad, de) que de suso fablamos, non es verdadera amistad: porque aquel que ama al otro por su pro, e que a omee con outro por algua proe ou por algun plazer que a del ou espera aauer. | [+] |
| 1275 | CPb 1/ 6 | E sobre esto dixo Aristoteles, que firme deue ser la voluntad del amigo, e non se deue mouer, a que de suso falamos non he uerdadeyra amizdade porque aquel que ama o outro por sua proe e por plazer que espera auer do (amigo) destallasse por ende a amizdade porque non auia rrays de bondade. | [+] |
| 1275 | CPb 1/ 6 | Respondeo e disso que sse uerdade era que seu amigo dissera mal (del). que (teme) que sse mouera a dizerlo por algun ben e non por seu mal. a ssegunda guarda deuen (auer) os amigos enlas parauuas. gardandosse de non dizer cousa de seu amigo de que podesse seer enfamado (ou quelle) pode(sse) uiir mal por ende. pero disso salamon en ecclesiastico. quen desonra seu amigo de parauua destalla a amizdade que auia con el. outrossi non (se) deue rretraher nen posfaçer o hun ao outro. os seruiços e as aiudas que sse fezeren. e por ende disso talio que omees de maa uoentade son aqueles que rretrayen como en maneyra de afronto os bees e os plazeres que fezeron a seus amingos ca esto(nçe) non conuen a eles mays os que os rreçeben. | [+] |
| 1275 | CPb 1/ 6 | Verdaderamente e sin engaño ninguno deue (el) ome amar a su amigo; pero en la quantidad de amar, fue (departimiento) entre los Sabios: ca los vnos dixeron, que ome deue amar a su amigo, (tanto) quanto el otro ama a el. | [+] |
| 1275 | CPb 1/ 6 | Verdadeyramente e sen enganno nehun deue omee amar a seu amigo. pero enla quantidade do amor foy (departido) entrelos sabios. ca os huns disseron que omee deue amar a seu amigo quanto o outro ama a el. e sobre esto disso talio que esta non era amizdade con benõquerença mays era como (en) maneyra de merca. outros y ouo que disseron (que) deue homee amar a seu amigo quanto el ama (assi meesmo). e estos outrossy non disseron ben. porque pode seer que o amigo non sse sabe amar. ou non quere(n) ou pode(n) e por ende non seria conplida (a) amizdade que desta guysa ouuesse omee con seu amingo. | [+] |
| 1290 | FD I, 2, 3/ 124 | Lee IIII Quando quiſerdes preguntar alguna das partes por ſaber uerdade do preyto non conſintadeſ que o ſeu auogado falle con el alla orella nen que ſaya con el aparte a fallar. | [+] |
| 1290 | FD I, 2, 3/ 124 | Mays aquel a quem preguntedes reſponda por ſſy miiſmo abertamente, (porqu)e? en la ley por en conſentio que (lo)s auogados raconaſſem et demandaſſem pollos donoſ dellos preytos por que el iuyz podeſſe mays ayna entender et ſaber a uerdade, ſe (se) abſcondeſe por ellos . | [+] |
| 1290 | FD I, 2, 3/ 127 | Et quando eſtes preytos ſobre dictos acaezerem entre padres et auoos et biſauoos ou fillos ou netos ou biſnetos uos deuedes a ſaber a uerdade ſen pellonganzea neũa et liurala o mays agina que poderdes. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 6 | Et sabas por uerdade que tu uençeras cras ena manaa, cõ ajuda de Deus, todos estes mouros que te agora teẽm cercado. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 43 | Et se algũu o souber departir mellor ou o diser mays cõ uerdade, deuele seer cabudu, ca nos dizemos o que achamos per latĩjns en liuros antigos. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 53 | Et enpos isto esse rrey don Affonso, poendo seu coydado en obras de pẽedença sancta, mandou fazer sobrelo corpo de Sanctiago hũa capella de muy fremosa obra, et deulle grandes herdades aa jgleia et fremosoua et o[nr]roua de muytas bõas doonas d ' ourro et de prata et de canpãas et de vistementas de seda et de pedras preciosas. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 55 | Et fezo y entonçe dessa uez hũa jgleia muy nobre et muy bõa et de grande obra et poslle nume San Saluador, et deulle muy grãdes requezas et muytas herdades per u fose bem seruida. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 79 | Et [nõ] quisso oyr [o] qu[e] Nostro Senor Deus disso por el rrey Dauid, sua grã propheta uerdadeyra, que prophetizou et diso: "nõ tangades aos meus ançiaos, nẽ aas mas proph[e]tas, nẽ aos meus seruẽtes, nẽ os tragad[e]s mal". | [+] |
| 1295 | TC 1/ 82 | Et, estando el en Çamora sacãdo sua oste et juntandoa para yrlles correr a terra, veeulle mandado com̃o don Affonso, seu jrmão, era saydo da ordem; ca, en uerdade, assi com̃o sse elle metera cõ leueldade en ella, assi sse sayra outrosi della cõ pouco siso, et forase a Leõ et alçarase y para cobrar o rreyno. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 83 | Et nõ faziã sen guissa, ca elle era muy uerdadeyro en sua parauoa, et (et) dereytoso en juyzo, et bõ caualleyro d ' armas, et muy esforçado, et gãanou muyta terra dos mouros, assi com̃o o contaremos adeante, et en[ã]chou en Castella quanto elle mays pode; ca entõçe, contra Nauarra, Oca era mojõ de Castella et, escontra Leõ, Fiteyro de Veyga. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 83 | Et este conde fezo o moesteiro de Arlança et enrequentouo de muytas boas herdades. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 117 | Et fezo entõ esse rrey dom Ramiro o moesteyro de Sancto Andres et de San Cristoual sobre Çea; et fezo outro aa onrra de Sancta Maria sobre Doyro; et outro moestevro outrosy aa onra de Sam Miguel en Ualdorna, ao que agora dizem Destriana; et rriquentoos de muytas herdades et do que aujã mester. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 126 | Creendome por parauoas soo traydo, et deuesse a sumir o mũdo cõ tã gram nemiga com̃o esta que el rey de Nauara ora comete contra mj̃; por que, donde deuia a naçer uerdade et lealdade, naçe o que nõ era de naçer de rey. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 130 | Et, se tu podes[es] casar cõ este conde, todo o mũdo te terri[a] por bẽ auenturada, et seerias por senpre iamays onrrada dos d ' Espana; ca en uerdade nũca dona fezera tã boa caualgada com̃o tu farias en esto. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 132 | -Senora, eu digo uerdade a Deus et a uos que, se uos esso conprides, que me uos dizedes, que uos tome eu por moller et que case cõuosco. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 132 | Et se uos cuydo a faleçer desto que uos eu digo, falescame Deus com̃o a omẽ falso et sem uerdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 134 | Amigo, rogote que nos tenas puridade et, se o fezeres, prometoche que che de hũa çibdade en Castela, das mellores que y ouuer, assy que sempre [a] aias por tua herdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 146 | Et o boo conselleyro nõ deue d ' auer medo nẽ uergona ao senor, mays dizerlle toda a uerdade et o que entender que he dereyto. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 150 | Si me ualla Deus, diz uerdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 166 | Et, desque sse ouuerõ apartado, escõiuroo et rogoo por Deus que lle dissesse uerdade se era ome fillo dalgo. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 172 | Mays, por que estaua sempre ẽno alcaçer de Cordoua, assy com̃o ençarrado, et nõ sabia ende nada do que sse fazia pelo rreyno; ca en uerdade nõ leixaua Almãçor ome nẽhũu chegar assy que con el falasse, nẽ que lle disese nẽhũa cousa, [nen] nẽgũu outrosy nõ sabia nada da fazenda de Yseem outra cousa nẽhũa, senõ tãto que dizia Almãçor a todos, com̃o per mãdado del: "esto et esto uos mãda fazer Yseem". | [+] |
| 1295 | TC 1/ 175 | Mays en uerdade pesou ende muyto a dõna Lanbra. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 179 | Et ela fezoo et forõsse logo para Salas, a sua casa et a sua herdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 189 | Dõ Rrodrigo, eu nõ ando cõ nemjga, mays cõ uerdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 189 | Et digo, a quẽ quer que diga que os agoyros que nos ouuemos que erã boos para gaanar cõ elles, que mente com̃o aleyuoso et nõ disso en elo uerdade; mays que tẽ y treyçõ consellada et basteçida. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 212 | Gonçaluo Gostez, quando uyu a sortella com̃o era aquela que el dera a sua madre et que uerdade era, abraçoo logo cõ gram prazer que ende ouue. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 225 | Os mouros, quando o (o)uirõ, creerõ que era uerdade aquello que Mahomad lles auya dicto, et forõ enganados en elo, que nõ era assy. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 247 | Os berberis veerõ entõ a Çuleyma et demãdarõlli(s) todos en hũu que llis desse villas et castellos por herdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 247 | Et elles erã vj linagẽes -et por aquelles vj linagẽes diziã os mouros "alcareuas" en seu arauigo berberi - et deu ali a cada hũu delles seus lugares numeados, que os ouuessẽ por herdade por sempre. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 288 | Este rrey dõ Rramiro, dementre que el mãteue o rreyno, deu a aquel seu moesteyro muytas jgleias et herdades, et enrrequentoo muyto, assi com̃o oge dia pareçe. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 299 | Et aynda sen todo esto acreçentoullj outras uillas et herdades muytas, per que oge en dia he mays rica et muy auondada aquella jgleia de Palença. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 319 | Et foy soterrado ẽno moesteyro de Sancta Maria, que elle meesmo f[e]z[er]a et que herdara de muytas bõas herdades. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 325 | Et bem asi com̃o disso asi foy depoys achado en uerdade que acaescera. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 333 | Et, ontre tãto que elles forom seu camino, ordinou el rrey o estado do rreyno, et poblou [a] çidade de Çamora, et deulle muy grãdes frãquezas et liberdades que oge aynda am. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 339 | Et el rrey envioulla et envioullj dizer toda a uerdade do feyto. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 370 | Com̃o yrey contra mjna uerdade? | [+] |
| 1295 | TC 1/ 371 | Et el rrey disso que o non faria, mays que faria en guisa que llj nõ uẽesse del mal nẽhũu, nẽ dano, nẽ pesar; et que llj nõ queria passar contra a jura que llj fezera nẽ yr contra sua uerdade, ca o amaua muy de curaçõ por muytos seruiços que llj auja feytos. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 371 | Et elle consellauao muy be et uerdadeyramente. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 379 | Et el rrey entendeo que dizi[ã] en ello uerdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 384 | Parade mentes que uos quero desenganar et dizeruos ey uerdade, se me quiserdes creer. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 388 | Et estauã y arçebispos et bispos et todos os rricos omes, que veerõ y por meter paz ontre elle et a jnfante, sua yrmaa, et moytos boos va(a)salos, et todos entenderõ que dizia uerdade o Çide en quanto dizia, ca todas as boas andãças que ouuera que as todas ouuera pelo Çide. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 388 | Et os nobles castelaos, parãdo mentes a lo que deuyam de guardar, com̃o aquelles que sempre guardarõ lealdade et senorio et dereyto et uerdade, (et) nõ se quiserõ arebatar, pero que era seu senor morto. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 391 | Et, se algũu dos Vco matar ou vençer o caualeyro, fica o conçello quito et o caualeyro fica vençudo; et, se o caualeyro matar ou vençer çĩco caualleyros, fica elle por uerdadeyro et o conçello por condanado. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 404 | Et, seendo boo et uerdadeyro, nõ se lle oluydou o amor que auya cõ el rrey de Toledo et cõ seu fillo et ajudouos sempre et defendeuos dos que contra elles queri[ã] yr. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 405 | [Et] esto foy cousa uerdadeyra. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 413 | Et o Çide deu das esporas a hũu caualo en que estaua et saltou en hũa terra que era sua herdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 436 | Et o conde, quando oyo esto, dise: -Çide, esso sera uerdade? | [+] |
| 1295 | TC 1/ 452 | Et dentro ẽna vila muytos meyiões et te[n] das de grandes rendas, et outras cousas moytas que aqui nõ som contadas; et moynos et ortas et vinas et soutos et fornos, por que a jgleia he rrica et onrrada et sera para sempre, por cantar y missas cada ãno por el rrey dõ Alfonso, por moytas frãquezas et liberdades que lljs deu para sempre | [+] |
| 1295 | TC 1/ 455 | A mj̃ fezerõ este mal, ca nõ a uos os que quebrãtarõ a mjna fe et a mjna uerdade; ca ia daqui adeante nõ me posso gabar de grãde lealdade nẽ de grã uerdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 472 | Et en esto consellauao muy bẽ et muy uerdadeyramente; mays el rrey nõno quiso fazer. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 474 | Et deullj muy boas herdades en que viuesse. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 474 | Et nõ preçauã as herdades nada, por que non erã seguros dos corpos nẽ dos aueres. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 495 | Et nos nõ creemos ontre nos senõ en hũu uerdadeyro Deus, que nos vingara de ty. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 495 | Et por uerdade che dizemos que cras ẽna manaa seeremos contigo. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 495 | Uerdade he [et] direyuos por qual rrazõ: ao tempo que uos erades cõ el rrey dõ Afonso deostasteme et dissestes muyto mal de mj̃, et que nõ ousaria entrar en terra del rrey Aben Alfange cõ medo de uos. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 522 | Et en esto, tã bem os grandes com̃o os chicos, todos diziã que era uerdade o que dizia Abeniafa. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 525 | Et tãto os aficaua que tĩjnã todos que dizia en (en) elo uerdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 540 | Et uiueu senpre cono Çide et seruiuo muy bẽ et muy uerdadeiramente. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 546 | Et por ende uos mãdo que uos uaades logo a uossas herdades, segundo que as soedes d ' auer; et, o que a achar uazia, entrea logo sem outro alongamento nj̃hũu; et, o que a achar laurada, pague a custa da semente et do lauor et fique con ela. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 547 | Et bẽ tijnhã que seria uerdade aquelo que lljs o Çide dizia. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 547 | Et, desque o Çide ouue posto en rrecado o seu, assi com̃o elle queria, os mouros quiserõ ir aas herdades, assi com̃o o Çide lljs auia dito; mais ouuerõ ende o contrario, ca de quanto os cristaos tijnhã laurado nõ lho queriam leixar, com̃o quer que llj leixauã os que nõ erã laurados. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 549 | Et os mouros, quando o oyrõ, forõ muy espantados, pero bẽ sabiã que dizia uerdade quanto era na morte del rrey; mays pesaualljs por que seya da postura que posera cõ eles o outro dia. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 555 | Mais eu tenho por bẽ et mãdo que todos os mais onrrados que moredes ena vila, en uossas casas et en uossas herdades, et nẽhũu de uos nõ tenha mays dhũa besta muar, et que nõ husedes d ' armas nẽ as tenades, senõ quando eu mãdar; et a outra gente que s[a]ya morar eno arraual da Alcudia, hu eu soya pousar; et que aiades duas mesquitas, a hũa ena uila et a outra eno arraual; et que aiades uossos alcaydes et uosso alguazil assi com̃o os ey postos; et que aiades uossas herdades et que mj dedes ende o dizimo dos fruytos; et a justiça que seia mjña; et eu que mãde lauar moneda qual me quiser; et os que quiserdes ficar comjgo a esta condiçõ, [ficade]; et os outros yde a Deus tã solamente conos corpos, ca eu (nõ) uos mãdarey poer en saluo. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 558 | Pero louuado seia senpre o nume de Deus que lli leixaua quitar a uerdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 591 | Muyto plougue ao Çide, cuydando que dizia uerdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 601 | Amigos, mais nos ualrria que fossemos enpos aqueles traedores et nos matassemos cõ eles, polo mao feito que fezerom; ca nõ nos e onrra de nos tornar para o Çide, nosso senhor, a meos de tomar uingança, senõ nõ somos para ant ' ele; et, se os nõ podermos acalçar no camjño, uaamolos mostrar a el rrey dom Afonso, et digamosle ende a uerdade, per que faca ende a justiça que deue a fazer con dereito sobre tal feito; ca çertos seede que lli pesara, desque o souber, et estranalo a, ca ele as pediu ao Cide para llas dar por molleres. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 607 | Par Deus, mjñas sobrinhas, sabe Deus uerdade et uosso padre et uossa madre, ala hu esta cõ que o eu faley, quanto mj pesou et rreçehey muyto a uossa uijda cõ aqueles desleaes. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 609 | Et uos en tãto tornadeuos a Molina et tragede miñas fillas, ca teno de falar cõ elas, per que mj digã a uerdade deste feito, per que eu uaa aa corte con çerta cousa, ante nosso senor el rrey, demãdar et coomar a desonrra de mjnas fillas. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 611 | Desi falou cõ suas fillas et mãdoullis et rogoullis que lli dissessem uerdade deste feito, com̃o passara, et que lli nõ dissesem mentira. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 617 | Et fezeos jurar sobre sanctos auãgeos que guardassem dereito d ' anballas partes bem et uerdadeiramente. ' Et, desque esto foy assi feito, mãdou ao Çide que começase sua rrazõ. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 617 | Por uerdade posso dizer que sodes as mellores d ' España. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 619 | Senor, o auer que o Çide demanda, que diz que llis deu, uerdade he; mays elles despẽderõ[no] en voso seruiço, por que dizemos que nolo deuẽ dar, poys que o despenderõ en uoso seruiço; pero, se achardes por dereyto que llo deuẽ dar, mandadellis dar prazo et yram a Carrõ, sua herdade, et farã entrega, asi com̃o uos mandardes. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 622 | Et, cõna merçee de Deus et cõna uossa que teno et o seu mal que elles fezerõ contra Deus et contra uos, cõna uerdade que prometeron a suas molleres, eu os decenderey da onra en que som, en tal maneyra que eu et mjnas fillas ficaremos onrados; ca mellores omes ca elles ey eu uençudos; assi que se uossa merçee for, dentro a Carrõ os yrey çercar ata que os tome presos pelas gargantas, et leualos ey a Ualença, hu tomẽ pẽedença do pecado que fezerõ. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 623 | [Et], ao que diz que as leixamos, uerdade [he] et tẽemos que nõ erramos en ello; mays que ualemos mays por ello. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 625 | Cala, Diego Gõçaluez, ca ena tua boca nũca Deus poso uerdade nẽhũa; et demays es grande et er es couardo et mao, ca nõ as curaçõ. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 625 | Et, por que entendã os que aqui estã que tj digo uerdade, nenbrete quando ena lide do Quarto diseste que ti prouarias cõ hũu mouro, et foschi contra hũu caualeyro bõo que andaua y; et el, quando te uio vĩjr contra si, atẽdeute a guisa de bõo et tu nõ ousaschi yr a el. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 627 | Boca maa en que Deus nũca poso uerdade, com̃o ousastes soltar a [lengoa] en falar na barua do Çide? | [+] |
| 1295 | TC 1/ 629 | Mays os condes disserõ que nõ tĩjnã guisado de lidar logo et pedirõ por merçee que llis desse algũu prazo, et hiriã a Carrõ, sua herdade, et trageriã guisamento para lidar. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 637 | Et por isso uos dey prazo et uĩ aqui; et trouxi comjgo estes caualeyros do Çide, et elles en mjna fe et en mina uerdade vẽerõ. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 638 | Et Pero Uermudez meteu mão aa espada Tiçõ; et, quando a Diego Gonçaluez uio sobre si, conoceua bem et, ante que recebesse golpe cõ ela, conoçeu que era uençudo et que era uerdade o que Pero Uermudez dissera. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 639 | Nõ me feyrades mays, Mono Gustios, ca uençudo sõo, et todo he uerdade quanto uos dissestes. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 640 | Et quantos fillos dalgo y estauã disserõ que dizi[ã] dereyto et uerdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 653 | Omes bõos da aliama dos mouros de Valença, bem sabedes que, des o dia que eu foy senor desta çidade, sempre fostes onrrados et guardados et defendudos, et passastes muy bẽ et muyto onrradamente uosso tẽpo en vossas casas et en uosas herdades, que nẽgũu nõ uos fezo pesar nẽ mal nẽ noio, nẽ eu, que sõo uoso senor, nũca uos passey nẽhũa cousa contra dereyto. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 665 | Muyta foy a gente que y acharon, que vĩjna de muytas partes por ueer o Çide en qual maneyra o tragiam, que o tĩjnã por muyto estrana cousa; ca por uerdade nõ achamos en nẽhũa estoria que a nẽhũu corpo d ' ome fezesem tal onra nẽ cousa tam nobre nẽ tã estrana. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 679 | Et cantarõ y muytas missas et fezeronllj seus ofizios, com̃o a atal senor cõvĩjna, ca elle foy hũu dos bõos reys que ouue en España, et manteue muy bẽ seus reynos, et justiçoos en uerdade, et nũca desaforou nẽgũu de seu senorio, et gãanou muyta terra dos mouros, et enrequeçeu muy bẽ os moesteyros, et fezo muyto bẽ en elles, et enrequentou muyto seu senorio, et fezo jgleias et muytos spitaes. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 694 | Et o mançebo creeullo, por que o achara uerdadeyro en outras cousas que llj dissera de sua fazenda. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 697 | Conta a estoria que o emperador era muy justiçeyro, et de com̃o amaua justiça aqui sse pode entender: hũu jnfançõ auya en Galiza, que auya nume dom Fernando; et tolleu per força a hũu laurador sua herdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 697 | Et o emperador envioullj sua carta cõ aquelle meesmo laurador, en que llj enviaua mandar que logo, uista a carta, llj entregasse sua herdade, et que llj fezesse enmenda do mal que llj fezera. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 697 | Et mandou chamar os omes bõos da terra et o meyrino, et mandoulles que lle(s) dissessem uerdade daquel feyto; et chamov os omes boos daquel lugar. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 699 | Et este rey dõ Sancho, en este pouco tempo que reynou, foy enderẽç[ã]do o rreyno et conpl[ĩ]do [a] justica; ca era muyto entendudo et muy esforçado et muy sisudo et leal et uerdadeyro et loução. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 704 | Et dõ Garçia Fernandez era ome muyto onrado et nõ se cataua de maa uerdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 726 | Et dom Diego disse que uerdade era, que el que era boo caualeyro, mays elle que queria seu castelo, se llo el desse. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 726 | Et entõ el rrey deullj sua carta et seu porteyro, que llj fosse entregar o castello, et [m]andoullj que o desse a dom Diego et que saluasse sua uerdade et quitasse(m) sua menagem. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 733 | Et el rrey don Afonso, por fazer emenda a Deus et por cõsello da rreyna dõna Leonor, sua moller, (et) fezo o moesteyro de Santa Maria a Real das Olgas de Burgos, et herdoo muy bem et deulle muytas liberdades, por que e o moesteyro mellor seruido et mays onrrado, et sera para sempre. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 742 | Et aynda por uerdade bem asy foy, que enfermarõ et morrerõ moytos, ca os prouou a terra et a agua de Aguadiana, quanto mays adeante forõ. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 745 | Et destes et dos outros era tam grande o rroydo delles, que nõ a om̃e que lles podesse poer cõta, nen os podese osmar foras tãto que souberõ despoys os rreys en uerdade que erã oyteenta mĩll caualeyros; mays a[a] gente de pee nõ souberõ poer conta. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 752 | Onde conta o arçebispo dom Rrodrigo [et] diz que, segũdo depoys foy achado en uerdade, que de oyteenta mil caualeyros que elles erã, (et) ficarõ y os trijnta et çĩco mĩl; et dos outros de pee morrerõ y bem duzẽtas uezes mil. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 752 | Et en aquelles dous dias que y folgarõ os mays dos cristãos nõ queriam queymar senõ astas de lanças et de seetas, das que os mouros tragiam, o que om̃e nõ pod[er]ia creer, pero fosse uerdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 758 | Et esto foy ẽno mes de Setenbre, en dia de Santa Maria Ffe, ẽna era de mil CCLaIJ ãnos; et, mal pecado, finou entõ o mellor rey que auia en Espana, et escudo et ampar[ã]ça de cristãos; et foy muy leal et muy uerdadeyro et muy dereytureyro en todalas cousas [et] conpli(n)do en todas as bõas maneyras et muy esforçado. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 759 | Pero a rreyna, temendo o que depoys auẽo, ante que llo metesse en poder, fezo jurar sobre os santos auangelios et sobrela cruz, os geollos ficados, que fosse amigo del rrey, enteyro et uerdadeyro, et leal vasalo et que o conssellasse sempre bem, et que acreçentasse sempre sua onrra et sua prol, catando dereytamente sua onrra, et que llj guardasse o corpo de dãno, et que nõ tollesse terra a nẽhũu rrico ome sẽ seer oydo sobre ello, et que mãteuesse dereytamente a terra et as çidades et os poboos a seus foros, [et] que nõ tomasse herdamento nẽ desse a nẽgũu sem mandado da rreyna, nẽ fezesse nẽhũu grã feyto sem ela. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 765 | Et veeõ y cõ ela dõ Gonçaluo Rruyz Girõ et seus yrmãos, et mostrar[õ] o muy grã mal que o conde lles fazia et o astragamento da terra et que lla tolle[ra] et com̃o lles queria toller sua herdade. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 777 | Et por uerdade quanto era a madre bẽno mereçia; ca era dona de bõo entendemento et uerdadeyra et mesurada et muyto ensinada dona, et foy lume et espello de Castela et de Leom, et todos catauã por ella et por seu entendemento se guyauam. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 793 | Et por uerdade assy era, mays el nõno queria seer. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 797 | Entõçe deu el rrey dõ Fernando Queyiada por herdade a dõ Rrodrigo, arçebispo de Toledo. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 806 | Et en outro dia de manãa chegarõ y dous mouros a caualo del rrey de Ualenca, con que enviaua dizer a Abehũc de com̃o soubesse por uerdade et por çerto que el rrey don James de Arangõ vĩjna cõ todo seu poder, et que llj enviaua rogar que llj acorresse. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 841 | Desi enviou por pobradores a todas partes, enviando prometer grandes liberdades a quantos y uẽessem a pobrar. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 843 | A numeada dos seus bẽes et das suas boas obras et das nobrezas desta(s) foy espargido per todo o mũdo; ca esta foy eixẽplo de toda bondade, aa qual aia Deus merçee et piedade, cuia serua et amjga uerdadeyra era, et a faça herdeyra eno seu rreyno cõ os seus fiees. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 871 | Et el rrey dõ Fernando, en creẽça uerdadeyra, mandou poer ençima dos maschos desas duas naues senllas cruzes, com̃o aquel que firme auja de toda creẽça uerdadeyra. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 888 | Aforou sua çibdad[e] muy bẽ et deullj grandes liberdades et grandes franquezas, para fazer onra et merçee aas gentes que y erã, que ao seu conqueremento se açertarõ, et por llis peytar os aficamentos et as lazeyras que y tomarõ, et llis dar galardõ de llos grandes seruicos que llj ouuerõ feyto. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 890 | Mays este rrey tãto punou enos usos de todas bondades guisar et obrar sempre en toda sua vida, que nume conprido de todo o bõ prez gãanou en suas grandes conquistas fazer et en todos outros conpridos bẽes, quaes nẽ quantos ome cõtar nõ poderia: en herdar caualeyros, ricos omes, et ordĩjs, jgleias, et adaliles, et almogauares, et a todos quantos outros el sazõ auja de fazer merçee; en dar bõos foros et frãquezas et grandes liberdades; et seer muy justi çeyro et nõ mĩguar alj [u] deu[ia]. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 890 | Este foy rrey muy mesurado et cõprido de toda cortesia et de bõo entendemento, muy sabedor; et muy brauo et muy sanudo enos lugares hu cõueesse; muy leal [et] muy uerdadeyro en todalas cousas que uerdade et lealdade deuese seer guardada. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 893 | Et demandou primeyramente a cruz, et pararõlla deant[e], et ĩclinouse muyto omildosamente contra ella et tomoa enas mãos cõ muy gran deuoçõ, et começoa a orar, nenbrandollj quantas peas sofrera Nosso Senor Ihesu Cristo por nos, cada hua sobre si, et en como as reçebera, beyiandoa muytas uezes, ferindo enos seus peytos muy grandes feridas, chorando muy forte dos ollos, et culpandose muyto dos seus pecados, et maẽfestandoos a Deus, et pedindollj perdõ, et creendo et outorgando todas creẽças uerdadeyras que a todo fiel cristão conuẽ creer et outorgar. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 893 | Et rrogou a dõ Afonso que chegasse seus yrmãos a si, et os criasse et os manteuesse bẽ et os leuasse adeant[e] quanto podesse; et rogoullj porla rreyna, que a teuesse por madre et a onrasse et a manteuesse sempre en sua onra com̃o a rreyna cõvĩjna; et rogoullj por seu yrmão, dõ Afonso de Molina, et porlas outras yrmãas que el auja, et por todos os rricos omes de seus rreynos, et porlos caualeyros, que os onrasse et llis fezese sempre algo et merçee et se mãteuesse bẽ cõ elles et llis guardasse sempre bẽ seus foros et sas franquezas et suas liberdades todas, a elles et a todos seus poboos; et, se todo esto que llj el comendaua et mandaua et rogaua conprisse et o fezese, que a sua bẽeyçõ conprida ouuesse; et se nõ a sua maldiçõ. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 898 | "Assi como Njcodemos sacou os clauos a Nostro Senhor Ihesu Cristo, et e uerdade, assi guaresca esta besta desta door et deste mal". | [+] |
| 1295 | TC 1/ 898 | "Assi como Njcodemos sacou os clauos a Nostro Senhor Ihesu Cristo et he uerdade, assi guaresca esta besta desta door et deste mal. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 898 | "Assy com̃o Ñycodemos sacou os clauos a Nostro Señor Ihesu Cristo et e uerdade, assy guaresca esta besta desta door et deste mal". | [+] |
| 1295 | TC 1/ 898 | "Assi como Njcodemos sacou os clauos a Nostro Senhor Ihesu Cristo et he verdade, assi guaresca esta besta desta door et deste mal. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 898 | Et o papa soube en uerdade do arcobispo de Sanctiago don Gonçaluo Gomez et do bispo don Martiño de Leõ en com̃o desaforaua seus poboos, et nõ lle quiso dar o enperadgo, et deulle algo et enuioo para sua terra. | [+] |
| 1300 | CPa XXVII, 4/ 125 | E por ende disso Aristotilis que sse os homẽs ouuessen ontressi uerdade, nõ auerian mester justiça, nẽ alcaydes que os julgassen; porque a amizdade lle faria conplir e guardar aquelo meesmo que quer e manda justiça. | [+] |
| 1300 | CPa XXVII, 4/ 126 | A terceyra maneyra que de suso falamos nõ he uerdadeyra amizdade, porque aquel que ama o outro, por sua proe e por plazer que espera auer do amigo, destallasse por ende a amizdade, porque non auia rrayz de bondade. | [+] |
| 1300 | CPa XXVII, 4/ 127 | E por ende hũ filosofo a quẽ dizian mal de seu amigo, que dissera mal del, respondeo e disso que sse uerdade era que seu amigo dissera mal del, que teme que sse mouera a dizerlo por algũ ben e nõ por seu mal. | [+] |
| 1300 | CPa XXVII, 4/ 128 | Uerdadeyramente e sen enganno nehũ deue omee amar a seu amigo, pero en la quãtidade do amor foy departido entre los sabios; ca os hũs disseron que omẽ deue amar a seu amigo quanto o outro ama a el, e sobresto disso Tulio que esta nõ era amizdade con benquerença mays era com̃o en maneyra de merca outros y ouo que disseron que deue homẽ amar a seu amigo quanto el ama assi meesmo, e estos outrossy non disseron ben, porque pode seer que o amĩgo nõ sse sabe amar, ou non queren, ou non poden, e por ende non seria conplida a amizdade que desta guysa ouuesse omẽ cõ seu amĩgo. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 3 | Et fezorõ desto muytos libros, que som chamados estorias, enque contarom dos feytos de Deus, et dos profetas, et dos santos, et outrosy dos rreys, et dos altos omẽs, et das caualarias, et dos pouóós; et diserõ auerdade de todaslas cousas et nõ quiserõ nada encobrir, tamben dos que forõ bõos como dos que forõ máos. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 3 | Onde por todas estas cousas eu dom Afonso, por la graça de Deus rrey de Castella, de Toledo, de Leon, de Galliza, de Seuylla, de Cordoua, de Murçia, de Iahem et del Algarue, fillo do moy nobre rrey dom Fernando et da moy nobre [rreyna] dona [Beatriz], despois que [fige] ajuntar moytos escritos de moytas estorias dos feytos antigóós, escolly deles os mays verdadeyros et mellores que ende soyue; et fiz ende fazer este libro, et mandey en el poer todoslos feytos senalados tam bem das estorias da Biblia, cõmo das outras grandes cousas que acaesçerõ [perlo] mũdo, despoys que foy começado ata agora em este tempo enque somos. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 9 | Et Adam et Eua en sua vida aspera que aviã et en sua synnerdade enque erã plougolles moyto cõ estes dous fillos et cõfortaronse cõ elles, et criarõ os omellor que poderõ, pero quese fazia moyto aEua dous fillos asemade asuas tetas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 10 | Et Caym era omẽ moy máo em moytas cousas, et moy codiçioso de gááñar qual quer cousa que podia et de herdade; asi que com avariçia et cõ codiçia de aver foy oprimeyro omẽ que achou arte de labrar aterra cõ estromẽtos; et labroa et tomou della quanta mays podo, cõmo se [ouvesse] medo que lle falesçeria. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 11 | "Et Abel, nõ se gardando nẽ catando de tal cousa, outorgoullo et sayrom; et desque forõ en suas herdades foysse Caym aAbel em aquela sua erdade, et feryo, et dou com el em terra et matóó. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 12 | ¿Et cõmo me tu agora negas averdade ca tu o mataste? | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 17 | Et quẽ o oyr entendao que foy feyto por de qual parte quiser, et segundo a verdade da estoria os pilares et aescritura destes saberes foy feyta; et podo séér queos de Caym fezeron oseu, et que foy das artes aque chamã mecanycas et os de Seth que fezerõ odas artes aque dizẽ liberães et do que aellas pertẽesçea. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 22 | Et queremos que sabeades em este lugar que en todas as gẽerações de Caym nẽ ẽnos seus feytos que em [njhũ] lugar nõ posemos conta de ãnos nẽ fezemos y [canonyca njhũa] asy cõmo conta de tempo quea nõ achamos feyta dos santos Padres, nẽ de Moysem ẽna Biblia, nẽ de outros [en] outros lugares; mays contamos sua estoria cõmo foy averdade do feyto, et he dito et leyxado em escrito. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 39 | Et pregontauãlle outrosy que era aquelo que aly labraua et el dizialles que fazia aly hũ lauor quelle Deus mãdara, mays nõ [lles] descobria ende pera quea fazia, temẽdose que quando vissem averdade do deluvio et das agoas, queselle collessem aarca nẽ se metessem em ella [per] força ou omatassem quando lles lo el quisesse defender; et elles tynãllo por [vaydade]. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 44 | "Señor Deus verdadeyro et poderoso sobre todaslas cousas, pydo te merçede por la moy grande piedade et mesura que enty a, que poys queos máos son penados que nos nõ [percamos] de cabo nos et as outras anymalias, as quaes oteu ordenamẽto touo por bem deas saluar do deluvio et leyxarlas aavida; et rrogo te por [lo] estado dos que agora somos et seeram daqui adeante que tal destroymẽto cõmo este que nũca oenvies sobre elles; et aestes poucos que leyxaste por la tua bondade, et ajnda por ventura por que nõ achaste em elles tanta maldade, por que quiseses que ontre os outros pereçessemos que nos prometas este dom et nos faças esta merçede: que [nos nõ] mates mays cõ morte de deluvio. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 53 | Moysem ẽno Genesis nẽ em outro lugar nõ achamos que disese nẽgũa cousa que Noe mays fillos ouvese daqueles tres que avemos dito; mays léémos do bispo Metodio, martere, que jazendo preso ẽno carçere ondeo tyña oPrinçepe da terra, que pedio mercede anoso señor Deus quelle mostrasse çertamente averdade dos primeyros omẽs et das suas generações. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 53 | Et conta desto mẽestre Pedro ẽno trasllado da sua Estoria, ẽno capytolo das generações de Adam, que descobrio estonçes aly aMetodio toda averdade noso señor Deus por lo Espyrito Santo; et falou Metodio de Noe despoys desto em estas rrazões, et diso asy: | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 53 | Et andados duzentos ãnos do deluvio vyo Noe cõmo cresçiam seus fillos, arrequeçiam [moito em compañas], et morauã ajnda todos arredor del et da arca, et que seria bem desse esparger daly por la terra, et queo averian fazer, ohũ por que eram moytos et nõ cabyam aly em aquela terra, oal por que começauã ja avíj́r entre elles contẽdas et barallas [sobrelas] herdades et gãados que criauã ja et outras cousas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 56 | Et cõmo quer que Deus dera segurança aNoe doutro deluvyo nõ se asegurauã ajnda bem os fillos nẽ se ousauã alongar da arca pera em outro lugar fazer morada, por que se por ventura acaesçesse que viesse outro deluvio, quese poderiã coller aella; pero despoys que virõ cõmo seu padre Noe avya enviado tam longe da arca cõmo de Armenya aoriente aYonyto seu fillo, [a que el] tam grande bem queria, et viansse cõ rreys et que erã ja [cõpañas] tam grandes que era forte cousa, et enchyam aquelas terras onde estauã, et nõ cabyam em ellas; et de mays acontesçeo lles esto, et touerõ no por moy bõo synal, que [nẽgũa] de quantas chuvias Deus fezera ẽna terra em tantos ãnos cõmo elles aviã aly morado, que nũca os rrios sayram da madre que por aquela terra corriam, enque elles comarcauã de [guisa] que quisessem fazer semellança de tal deluvio et forõse asegurando, et ouverõ aqueles seus rreys seu acordo ontresy, et despoys cõ suas [compañas]; et diserõ: ¿pera que moramos aqui em estas serras onde nõ avemos agoas nẽ froytas nẽ as herdades pera os pães, [laurar] aabondo cõmo o averemos ẽnos chãos? et que desçendesem daqueles montes altos [aos] vales et aos cãpos hu averiã bõas moradas et [agoas] et do al que quisessem. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 69 | Sabba poblou contra ouriente hũa terra et chamoulle Sabba et aos omẽs dela sabeos, et asy am agora nome; et desta terra vem obõo jnçenso et verdadeyro. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 70 | Mays estes ordenamẽtos de Moysem et de Josefo et dos outros que falarom desto, todoslos tomamos por bõos, por que as rrazões que nos dizemos enque he aforça de toda aestoria, asy [seem] contadas aqui verdadeyras, em quaes quer destes ordenamẽtos, cõmo as os santos Padres diserom et leyxarõ escritas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 72 | Teuerõ despoys os judeus que vynã de Eber, que foy da lyña de Sem et outrosy os de Jafet, que quanto dos de Cam podesem leuar ou tomar da terra ou doutras cousas quer por batalla, quer por força, et ajnda prenderlos et tomarlos por vasalos peyteyros et por seus seruos, que nõ faziam pecado nẽ erro nẽgũ, que seu padre Noe, que fora padre de todos, dos [hũus] et dos outros, lles leyxara esto por erdade. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 81 | Pero que disemos que Sem et seu lynagéé poblarõ Asya, he de saber que esto foy verdade ontre el et seus yrmãos, que cada hũ deles forõ apoblar asua parte, asy cõmo avemos dito. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 81 | Et outrosy outros dos lynages dos fillos de Cam tomarõ logo a partida de Asia, ẽnas primeyras poblas da terra, que foy [despois] aprovynçia de Syria dos montes Amã et Libano, et esto dito oavemos ja, todas las terras que apartam daly omar Ouçião, et fezerõ as suas proprias; et outros de esses méésmos de Cam apartaronsse et tomarõ hũa partida de Asia, delo por força, delo sem [gerra] et sem força, ca erã estonçes [moy] grãdes as anchuras das [erdades], et das terras, et dos rreynos; et tomarõ açidade Salem et deytarõ dende os fillos de Sem; et por que diziam aaquel [linage] os gebuseos [emaderõ] gebus aaquela çidade aalende onome que ante auya, et [mudarõ] aletera b daquel nome Gebus ẽna letera r, et cambeando lle onome desta [guisa] de Gebusalem chamarõlle Jerusalem. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 85 | Et quando chegarõ aaterra aque despoys diserõ Toscayna, ahũa lugar nõ moy longe onde agora he açidade de Rroma, et paresçeolles moy bõo lugar de erdades, et de montes, et agoas, et açerca do mar, et poblarõ aly hũa çidade et poseronlle o nome de Noe. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 87 | El estes da lyña de Adam, ata esta santa Maria et Ihesu [Cristo] logo, et toda via ouverõ bõos costumes et bõa créénça, et créérõ em Deus [saamente] et verdadeyramẽte, que por outra [naneyra] nõ quisera Deus que santa Maria deles viesse, nẽ queo seu Fillo, saluador do mũdo, tomasse dela carne; et avida destes et os dias cõtaos aestoria, et [porlos] ãnos deles vay contada aestoria da santa Escritura et todas las outras estorias dos feytos do mũdo. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 89 | Et estes começarõ aleyxar de andar errados por los mõtes et por los ermos donde andauã antes, amaneyra de bestas saluages tomando oje hũa moller et leyxandoa logo, et [de manãa] outra, et asy dende endeante cõmo as outras anymalyas; et escollendo os lugares que vyam bõos de erdades, et de mõtes, et de agoas, et acollerõse amorar aly alugares [dous] casados, alugares tres, alugares mays, segũdo que eram as anchuras et as bondades das moradas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 89 | Et estes casarõ ja et ouverõ molleres [coñosçidas] por tal de [coñosçer] cada hũ seus fillos, et labrarõ as erdades, et plantarõ aruores, et criarõ et partirõ esto entre sy por que soubesse cada hũ qual era a sua erdade et quaes erã suas aruores et seu froyto, por que nõ viessem acontẽdas nẽ apeleja cõ seu parente nẽ cõ seu [viziño]. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 92 | Et fazemoslo nos outrosy dizer ajnda por estas outras rrazões: aprimeyra por queo achamos escrito de bõos omẽs que forõ sabyos; asegũda por que téémos que he [rrazom] dereyta aque nos moue adizerlo, que [acomo] quer que [gentijs] eram aqueles queo faziã, enpero bõos omẽs forõ, que pero que erã alongados da verdadeyra creẽça de Deus, nõ leyxauã toda via por esso apojar de hũa cousa em outra, cõmo de grado a créénça de mellores cousas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 96 | Et tãto cresçeo et vẽeo amáo siso ofeyto dos ydolos et das creẽças deles et do seu adorar, queos omẽs cõ grande et desmesurada codiçia de aver, que encomẽdauã acada cousa seu Deus quella gardasse, et faziam ydolos aaqueles deus cõmo adona Çeres, [deessa] das messes, et adona Paalla, [deessa] das [olyuas], et de saber, et de batalla, et adona Diana, [deessa] de caça et de castidade, et aVenus, [deessa] de fermosura, et aBaco, deus dos [vyños], et outrosi de todaslas outras cousas; et cõ grande loucura adorauã [a] estes ydolos em lugar de verdadeyro Deus Et quando achauã algũ omẽ ou moller que [ouvesse] cõplidamẽte algũa destas mañas, quer bõas quer máás, chamauãlle deus ou [deessa] daquela maña que avia, et [faziãlle] logo ydolos et adorauã os cõmo ofaziã, aaventura, quando o omẽ avya bõa ventura ou saya bem andante em algũa cousa. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 99 | De quinẽtos et dous ãnos era Noe quando fezo estes fillos, et cõ os novéénta dante do deluvio et cõ estes dous despoys, que ouvera Sem os ditos çẽto ãnos, et esto fora sem erro et fora verdadeyra esta palaura: | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 119 | Et destes quatro prinçipaes rreynos do mũdo, et diz Orosio queos dous de medio, que vierõ cõ poderio que durou pouco tẽpo et som estes: orreyno de Affrica et orreyno de Maçedonya; et leuãtarõse ontre orreyno de Babilonya et ho dos rromãos; et outrosi mostra como ontre padre vello que foy o de Babilonya et fillo pequeno, ou que chega tarde, et novo et ajnda pequeno ẽno começo, et foy este ho dos rromãos; et chegarõ em medio do tẽpo ontre estes, aquel de Affrica et ho de [Maçedonja et forõ] cõmo tutores et curadores, esto he, defendedores et gardadores; et estas palauras som as quedizẽ as leys sobrelas gardas dos bẽes dos orfóós pequenos que ficam de seus padres ou de suas madres ou de todo, por que asy gardarõ et defenderõ aqueles dous rreynos suas herdades et seu dereyto ao rreyno dos rromãos ata que el cresçesse et chegase atomarlo. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 122 | Et agora, poys avemos dito das estorias da segũda ydade, et dos feytos que em ella [cõtesçerõ], diremos daqui adeante das rrazões da terçeyra ydade; et contaremos as estorias et as outras cousas que em ella forõ feytas, et as que ende acaesçerõ por los ãnos de Abraã, et despoys por los outros lynages que vierõ despoys del ẽna lyña ẽno lugar que aver podermos os seus ãnos por verdadeyra conta, et onde falesçerẽ estes, contaremos [perlos] da catyuydade enque os [judeus] forõ ẽno Egyto, et em pos esses [perlos] dos juyzes de [Yrrael], ata rrey [Dauyd] vse acabou esta ydade. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 124 | Et estas duas contas segũdas, ahũa segundo os judios, aoutra segũdo os [traslladadores], achamoslas asy contadas et postas de mẽestre Pedro ẽno Libro das Géérações do Vello Testamẽto; et Metodio outrosi conta as ydades por [mjllares] de ãnos, et da hũa [mjllaria] acada ydade, et se mays ãnos [veẽ] y nõ os conta et se menos nõ os toma nẽ em outra [coñosçida] nõ enade, nem faz al senõ que conta [mj̃ll] ãnos acada ydade, et diz que [mj̃ll] ãnos som hũa ydade do mũdo; mays esta conta nõ semella çerta et esto asyo outorga mééstre Pedro ẽna Estoria; ẽno capitolo que vem primeyro despoys do de Sem, et da sua gééraçõ; et diz outrosy da cõta que Moysem [faz] destes ãnos, por que Moysem delo tẽpo desta estoria des lo começo ata [aqui] nõ curou tanto em dizer çertos os ãnos do tempo, cõmo em aduzer et trager as [geerações] todas dereytas et ajuntadas desde Adam ata Abraã, ẽno qual se começou acreẽça daquel Deus que he hũ et verdadeyro Deus, et fazedor de todaslas coussas, et que Moysem apartou aestoria em poucas rrazões ata este lugar. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 124 | Mays aconta dos ãnos das geerações et da estoria da Biblia oquea pode aver çerta et verdadeyra, téémos quee moy bõa segundo oque achamos queos santos Padres et mãtéédores da ley dizem et [espoẽ] et nos dam aentẽder por esses ãnos. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 128 | Sobre olugar onde nasçeo Abráám, fillo de Tare, fillo de [Nacor]Seruc, fillo de Rragau, fillo de [Falec], fillo de Eber, fillo de Sale, fillo de Arffaxat, fillo de Sem, fillo de Noe, nõ acordam os hũus sabios que desta estoria falam cõ os outros, nẽ outorgã em hũ, pero que este desacordo nõ faze nẽ trage dano ẽna verdade da estoria; que os hũus dizem que nasçeo em Acus, et os outros [que em Alcufa], outros que em Cufida; et estes nomẽs som de lugares et poblas de Caldea; et dizem ajnda algũus que daly foy rrey Nẽprot natural mays que de outro lugar; et contã algũus dos aravigos que viuo era Nẽprot quando Abraã nasçeo, et dizem elles que nasçeo Abraã [mj̃ll] et seteẽta et nove ãnos despoys do deluvio; outros dizẽ que noveçentos et quareẽta et dous, et que era Nẽprot em aquela sazõ rrey de oriente; et diz que em seus dias deste rrey que estudiauã os omẽs ẽnos juyzos das estrelas et ẽnos andamẽtos dos çyrcos do çeo, et queo prouauã todo moy bem, et ojulgauã porlas moy longas vidas que aviam. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 128 | "Señor, oque nos entendemos et véémos em aquela estrella nõ te queremos encobrir oque he, mays diremos te toda averdade; et señor, pedimos te por bem et por merçede que nos nõ sejas sañudo por ello, nẽ nos váá peor contigo. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 130 | Et desto pesaua aseu padre, nõ por que el nõ tovesse por verdade et por bẽ oque Abraã dizia et fazia, mays por la gente que se leuãtaria contra el; et castigauao dello et dizialle asy: | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 130 | "Abráám oya as palauras [de] seu padre et ascoytauao cõmo apadre, mays nõ de feyto, et quanto mays lo el castigaua, tanto mays el predicaua hũ Deus verdadeyro fazedor et señor poderoso de todaslas cousas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 134 | De cõmo prouou Abraã aseu padre Tare acréénça de nosso señor Deus [uerdadeyro perla] vaydade dos ydolos. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 134 | Et segundo diz hũ doutor dos frayres menores quese traballou de tornar as [rrazoes dOvjdio] mayor ateoligia, diz que falou [Ovjdio] aqui encobertamẽte et por semellança, et daquelo que el diso que viuera aquel sangre em aquela [guisa], diz ofrayre que nõ poderia al séér senõ queos do lynagéé de aqueles que ficauã ẽna terra, moços pequenos ajnda, que despoys que forã cresçendo et se vestirom dos bẽes de seus parentes, cõmo se [enbestia] aquel sangre da terra de seus mayores, cõmo diz [Ovjdio], et apoderarõse da terra estes cõmo erã poderosos seus primeyros parentes et estes que ouverõ [a forteleza] et os talentes de aqueles padres, et empero diz que nõ erã tã grandes de corpos nẽ tã valentes amãos cõmo elles, et despoys que forõ moytos leuãtarõse contra seus deus et lidarõ cõ elles, et diz queos vençerõ et que Jupiter et os outros deus que fugirã ao Egipto, et hũ delles, que avia nome Tyfoueo ogrande gigante, foy tras elles, et elles cõmo erã moy sabedores por lo saber que sabiam das estrellas et por la arte magica, quee osaber dos encãtamẽtos, et osabiam elles todos moy bem, trasfigurarõse em aquelas feguras que disemos por se encobrir dos gigantes queos nõ achassem, nẽ os podessem tomar; et em tal [guisa] sse mudarõ que aqueles queos vissem que creessẽ que aquel carneyro de Jupiter que verdadeyro carneyro era, et outrosi que cada hũa das outras [anjmalias], em cujas feguras disemos queos adorauã os [gentijs], por ydolos dos seus deus. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 134 | Em este lugar espõ ofrayre et diz que el rrey Jupiter que fogio ao Egyto ante os [gentijs], que quer [signjficar] anoso señor Ihesu [Cristo] que fugio ao Egyto ante amaldade dos judios, et os outros deus que erã cõ Jupiter et forõ aly [trasformados], que dam aentender asanta Maria madre de Ihesu [Cristo] et nosa Señora et aJosep et aos outros omẽs que consigo leuauã quando fugirõ ala cõ Ihesu [Cristo], ca nõ paresçe rrazõ que elles sóós fossem; et os gigantes que erã os judios et Trifoueo ho grande gigante que ya em pos elles que foy rrey Herodes, cujo poder ya tras [Ihesu Cristo] ao Egipto ata ondeo Deus sofreo; et que noso señor Ihesu [Cristo] sééndo Deus verdadeyro tomou carne et forma de seu seruo, que tal semellança lle pertẽesçia de tomar de fegura de carneyro ou de cordeyro [anjmal], qual oferesçiam et osacrificauã ẽna sua fegura ẽna vella ley, ata que El vẽeo daquela vez em carne atoller as feguras et ficar os omẽs ẽna verdade em que somos oje das feguras. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 141 | Et tu nõ paras mentes cõmo em esta terra ha moytos omẽs bõos vellos et auçiãos, et cááos ja, et nẽgũ deles nõ te dizer de Deus os bẽes que te teu fillo diz del, sééndo moço, mays esto nõ marauylla, ca Deus nõ cata vello, nẽ moço, nem mãçebo, enque poña oseu espirito, mays pono em aquel em quese El quer et em qualquer tempo; et rrogo te que teñas por bem de perder [asaña] queas contra teu fillo et creamos em Deus verdadeyro cõmo deuemos, et porla carreyra que [o] teu fillo diz. " | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 145 | Do feyto de Aram cõ el rrey Nẽprot et de como lle com el acontesçeo Abraã, despoys que quebrantou as ymages de seu padre, começouse adescobrir de todo dizendo que hũ era oDeus verdadeyro et nõ mays, et todo oal que erã ydolos et vaydade et descreẽça. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 145 | Et forõse maravillando del et de seus ditos todos los da çidade de [Vr et] os outros da terra; et vynam moytos oyrlo et pagauãse moyto de quanto dizia, et moytos deles yamse partyndo dos ydolos por quelles predicaua que Deus, que todaslas cousas criara et as [tyña] em poder, et este era hũ sóó verdadeyro Deus, et que todaslas outras cousas ajnda que tragem os omẽs abõa andança, dizia que aquelo queo nõ aviam os omẽs por sy, et aquelas cousas que erã dadas aos [omes] que por mãdado de Deus lles vjnã et nõ por seu poder nẽ força deles, nẽ por seu saber, nẽ por sua vertude do omẽ; et mostraua lles esto por las naturas das cousas et por moytas prouas et rrazões, et todoslo aviam por moy sabedor, et achegauãsse moytos ael. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 147 | Et el rrey, cõ moy grande pesar que [tyña en] seu coraçõ do dito [que lle] diserõ os estreleyros et grande [saña dos] synaes que via em Abraã, et quiso saber mays de seu feyto, et enviou por seu padre et por sua madre et seus yrmãos; et elles vierom logo antel, et progontoulles el rrey quanto avia que nasçera aquel seu fillo Abraã et quelle disessem auerdade et que el lles faria bem et merçed; et se averdade nõ disessem queo saberia el por outra parte, et queos mataria por ello, asy cõmo aaqueles que mẽtem aseu rrey et señor natural. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 147 | Tare et Adiara temẽdose del rrey que era forte et sabio das estrellas, et pensando queo saberia el por outra parte, nõ lle ousarom [emcobrir] averdade, et diserõlle todo: otẽpo enqueo fezerõ, et cõmoo encobrirõ et todas las cousas desto contarõ por via ordenaria ael rrey; et cõmo quer queo manyfestauã por lo medo que aviam del rrey diz aquela sua estoria queo [manyfestarõ] fiando ẽna vertude et merçed de Deus. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 147 | Et el [rrey] despoys que soubo averdade et foy entendendo et vééndo quese ya mostrando oque diseram os estreleyros, et demãdou aTare et asua moller por que nõ passarã os seus fillos por lo fogo, segũdo queos caldeos faziã, [rrecordandosse] da palaura queo seu rrico omẽ Mayzam lle cõsellara quelle demãdasse os fillos et queos pasase por lo fogo, por onde ajnda nõ aviã passado et quellos dese pera pasar por el. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 149 | Et Tare cõ solaz et sabor de seu fillo Aram, por que avia aquela çidade nome cõmo el, ficou aly et fezo sua morada el et sua [cõpaña]; et Abraã predicaua ẽnas poblas, et [perla] carreyra, et onde lles acontesçia de pousar, dizẽdolles que era hũ Deus verdadeyro sóó, criador de todaslas cousas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 165 | Et demays se Deus quiser que verra moy bõo fillo herdeyro et empos aquel outros moytos; ca Deus, que da soude aos rreys et aaoutra gente quandoo meresçẽ, asyo ordenou moytas vezes segundo queo aprendemos dos nosos auçiãos, que por hũ rrey que veña máo ou myngoado em algũa cousa, asy cõmo agora he este noso señor; despoys da Deus empos este moytos et bõos rreys cõplidos de toda sabedoria, et esto faz El por mostrar oseu grãde et nobre poder, et asua merçed, que de máo pode fazer séér bõo cõmo oque he poderoso em todas las cousas; demays, que fica orreyno ẽnos nosso aluydrio et ẽno noso ordenamẽto; et nos sejamos bõos vassalos et ayos verdadeyros et fiees et [mãteñamoslle] orreyno em justiça et em paz, et nõ lle danemos delo nada, nẽ façamos nẽgũas cousas por queos seus dereytos sejam [mynguados] em nẽgũa [guisa], ca se el sysso ouvesse cõplido el nos lo faria fazer cõmo ofezerõ aqueles donde el vem. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 167 | Et esto fazia Abraã ca sabia moyto et traballaua sempre em bõas obras; et por que el era tam bõo et tam justo cõtra Deus, asy cõmo diz Josefo, amóó Deus [mays] que aos outros omẽs daquela sazom, ca empero que [algũus] outros [nomearom] Deus antes que Abraã nõ achamos quese afirmassem em ello; et foy el oprimeyro quese [atreveo] a dizer et afirmar et mostrar aas gentes que aquel hũ sóó era Deus oque criara todaslas cousas, et sem El que nẽgũa cousa nõ poderia séér et que outra creẽça nõ era nada senõ asua; et catou Deus por esto abõa bondade et voõtade de Abraã que avia contra El et nõ quiso que morasse ontre aquelas máás gentes, et segundo diz Josefo [leuãtauã] se contra el et buscabam lle moyto mal por esta verdade quelles dizia et mostraua; et estando el em pensamento desse tornar aterra de Babilonya et de Caldea ou cõmo faria, rrenẽbrousse del noso señor Deus et faloulle. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 172 | Et diz Josefo quese traballaua desto Abraã por estas quatro rrazões: aprimeyra por que ouvessem el et suas [compañas] por onde se mãteer et pasar aly bem em aquel tẽpo tam mao; asegunda por oyr os clerigos sabedores daly et aprender deles oque diziam de Deus; aterçeyra que se achasse alguũs que creesẽ em Deus, mellor et mays cõpridamẽte que el que [tevesse] aquela créénça; aquarta senõ achasse ẽno Egyto quẽ créése em Deus tã bem cõmo el quelles mostrasse averdade et lles la fezese entender et creér. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 173 | De cõmo fezo Faraom com Sarra Estonçes el rrey Faraom, despoys [que] vio que tam fermosa era, Sarra, enviou por ella et por Abraã et leuarõlos aseu pááço, et mãdou estonçes el rrey adubar moytos mãjares, et fazer moytas alegrias com elles, segũdo diz mẽestre Godofre et outros cõ el; onrraua el rrey moyto aAbraã por amor de Sarra, coydando que era sua yrmãa cõmo el dizia; et ajnda por lle fazer mays [grãde] onrra mãdou que em toda sua terra queo onrrassem et otevessem por hũ dos mays sabios de toda aterra do Egypto, et daualle aonrra et olóór delo, et alauauao moyto, et todos los priuados de sua casa et os outros do rreyno onrrauã no moyto, por que viam queo el rrey tanto onrraua; et por esto diserõ verdade os sabedores, que aquel que el rrey onrra que esse he onrrado, ca todos onrrã ao que ael rrey veẽ onrrar; et pero queo elles faziam, mãdóó el rrey fazer aos de sua casa et do seu rreyno et diso queo onrrassem todos moyto et lle fezesem todos moyto algo et bem; et todos lle derõ dões: seruos et seruas et bestas et gáándos de todaslas maneyras, asy cõmo camelos, egoas, asnos, boys, vacas, ouellas, et cabras, et ouro, et plata moyto, et panos de seda, et outras dõas de moytas maneyras; et todo esto faziam aAbraã por que viam que plazia ael rrey. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 180 | Et se verdade he oque nos achamos escrito que os teus mayores ensynarõ as suas cousas santas aPlatom de Atenas ofilosofo, ensyna tu amyn esto, et [teño] que ata oje nõ foy mays dereyteyro omẽ que eu perao oyr, nẽ ¿qual outro vẽeo aqui por ospede que mays soubesse do mũdo nẽ mays por el ouvese andado, nẽ gáánado de gentes et terras que eu? | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 180 | "Empero que eu aja tam grande vertude de aqueste saber, et ho teña ẽno meu coraçõ pera querer ordenar osegre, et [tamaño] seja oamor que eu ey de mostrar averdade et leyxar aescritura, pero [nom] ha cousa [negũa] que eu mays queyra [coñosçer] que saber as rrazões do rryo Nylo, que estam ascondidas aos omẽs et ajnda asabedores que por tantos segres de ãnos cõmo som pasados queos [non] sabe nẽgũ çertamẽte; et que saba eu acabeça et afonte del onde he ou ondese começa, oque nũqua foy sabido de quantos eu sey ata o dia de oje que eu saber [podese que o] sabia seo tu nõ sabes; et tu que eras tam nobre omẽ, et tam santo varõ, et tam sabedor que teño queo sabes tu, mostrame por que eu aja por ty çerta asperança de véér et saber as fontes do Nylo; et por aprender esto leyxarey esta batalla çidadáá enque ando, [pero] que me sééria de outra [guisa] moy graue cousa de leyxar. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 183 | Et quando el he ẽna parte do çeo hu as estrellas do syno do Leon se ajuntam áás estrellas do syno [do] Carneyro, aly onde aestrella Srio -et esta he aaque dizem canycula, donde som chamados os dias canyculares - et deyta os fogos yrados [porla] boca, et mudase aly oçirco do ãno enquese outrossy muda otẽpo, que sal estonçes oestio et entra ho outono; et outrosi quando he osyno do Capricornyo et do Carneyro su [quẽ] esta aboca do Nylo ascondida, quando vay aeste lugar quee dito destes synos aestrella de Mercurio, quee señor das agoas, fere ẽnas bocas ou ẽnos manadeyros do Nylo posto de suso ofogo da sua estrella; estonçes o Nylo abre sua fonte et [maña] et cõmo cresçe omar ẽnos cresçementos da lũa et sal o Nylo cõmo lle manda Mercurio, et cresçe et cobre as terras et tẽperaas, donde am todaslas terras do Egyto todo oque am mester et de quese [mãteẽ] et nõ colle as agoas nẽ as torna aamadre ata quea noyte nõ aja as oras ygoães cõ odia. ""Et em esta rrazõ sobre este lugar da fonte do Nylo achamos que ouverõ [hũus] dos auçiaos hũa créénça vãa: queo cresçer da fonte do Nylo donde el sal por las terras et rrega as herdades, diziam que aquel cresçer quelle [vyña] daquelas neves de Etiopia. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 187 | Daqueles penedos et do lugar daquel rrequedamẽto aadeante, a primeyra terra et os cãpos et as herdades que rreçebem ensi o Nylo et se del rregam, som os da prouynçia de terras de Mẽfis, et esta provinçia torna ao Nylo asobegedũe do cresçer et ho das rribeyras ontre que topa et vay. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 195 | Et poso que por estas rrazões ditas ficassem em aquel ãno libres de todoslos que seruos eram, et fossem soltos todoslos que presos jaziam, et quitos todos los que algũa cousa deuyam, et queas herdades que forã vendudas ou [empeñadas] quese tornassem ese ãno aos [señores] cujas eram primeyro. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 199 | De cõmo se entendem estas palauras que Deus diso ha Abráám. Ẽno que Deus diso aAbráám primeyramẽte queos do seu lynage seeriam pelygrinos et estrayos em terras alleas, esto foy verdadeyra palaura, por que elles forõ sempre pelygrinos et estrayos, andando porlas terras alleas, de hũa em outra, ata que tornarom aaquela que Deus prometeo aAbraã et aelles por herdade. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 204 | Sabeas [verdadeyramente] que nõ ha nẽhũa cousa ẽno mũdo que máá seja de fazer ao poder de Deus, et eu tornarey aqui cõmo te digo, daqui ahũ ãno, et Sarra, tua moller, avera fillo. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 204 | "Sarra, nõ he verdade esso que tu dizes ca rrijste; mays asy sera cõmo eu digo. " | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 205 | "Afama máá dos pecados de Sodoma et de Gomorra cresçeo moyto et oseu pecado cada dia he mays graue, et por esto quero saber averdade, se he asi cõmo amyn foy dito, ou nõ. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 205 | Et pero que esto era verdade dizia noso señor Deus, que sabe todaslas cousas, que ajnda véér et prouar se era asy et El [veẽdoo] queria ajnda saberlo; et esto fazia por dar anos enxẽplo, que nõ creamos as cousas máás que nos diserẽ ata que nõ sabeamos se som [verdade] de feyto. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 223 | "Bem te digo em verdade que esta cousa que nũca soybe quẽ afezo, nẽ tu nũca mo disiste, nẽ eu nũca o oy senõ agora aty; onde [teño] que por tal rrazõ cõmo esta queme nõ deues poer culpa, mays [evas] teu poço, quito et libre, et mando que daqui adeante nẽgum omẽ de todo o meu rreyno nõ seja ousado de te [o] contrariar. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 223 | "Esa ora tomou Abraã de suas vacas et suas ovellas et presentou as aAbymalec, et poserõ logo en aquel lugar outra vez sua amystança leal et verdadeyra et jurarõna. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 225 | Da morada de Abraã em Bersabee Plantou logo aly Abráám hũ montezillo, et estouo aly moytos dias, et labrou asy cõmo diz mẽestre Pedro, mays nõ por morada, ca segũdo diz Esteuoo sobre os feytos dos apostolos nõ tomou aly Abraã herdade nẽ quanto seeria espaçio de hum pe. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 230 | Et este cãpo et esta coua outorgarõ et rrenovarõ outrosi os fillos de Het, em cuja terra et señorio era ocampo, et cõfirmarõ aAbraã por jur de herdade enquese suterrassem el et todo seu lyñage; et daly adeante ouverõ sepultura Abraã et os que del vierom et suas compannas. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 234 | "Bendito seja Deus señor de meu señor Abraã, que fezo [mjsericordia] et touo verdade ameu señor assy cõmolle prometeo et guyou amyna carreyra dereyta acasa de Nacor, yrmão de meu señor. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 238 | [despois], por que plougo aDeus, fezo em sua moller Sarra aYsáác, seu fillo lyndo; et desy, morta Sarra, casou cõ Çetura; et coydam [algũus] que aquela Çetura que foy Agar, et dizemos que pode séér, et de aquestas tres molleres Sarra, Agar et Çetura, et de suas generações verdadeyra he aestoria, comoa escriuyrõ os santos Padres et os outros omẽs bõos et sabios, et nos cõtamosla asi. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 238 | Et diz aly Jeronymo que tam bem Çetura, cõmo Agar, forõ ambas et duas barregãas de Abraã, et que nõ ouvo ontre ellas moller lijdyma nẽgũa senõ Sarra soa, et por ende apartou da [herdade] da promjssom et do rreyno et de quanta rrays avia opatriarca Abraã tam bem aos fillos de Çetura cõmo ao de Agar, et lles dou seus dões et os enviou fora do [rreyno] aoutras partidas de terras gáanar et goaresçer, et ficou ẽna erdade et ẽno rreyno por [herdeyro] et señor Ysáác sóó, que foy fillo de Sarra que era moller lijdema el sóó. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 245 | Agora em este lugar Ovjdio que foy moy sabio et moy complido poeta ontre todos os autores, et poeta tãto quer dizer cõmo achador de rrazõ nouamẽte et fijnçidor dela, et buscador et engenador por mostrar rrazões de solaz, por suas palauras em este feyto, et ajnda rrazões et palauras de verdade, segundo oque ellas querem dar aentender por ellas et mostrar cõmo oyredes adeante. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 247 | Et diz ally mẽestre Godofre, que se verdade quisermos dizer em esta rrazõ, este Jano de hũa ydade foy cõ Ysáác, et rreynaua outrosi estonçes ẽna ysla de Creta el rrey Çelio, et Çelio foy padre del rrey Saturno, que rreynou y despois, et era tam bõo este rrey Saturno queo chamauã seu gentíj́s deus da terra -cõmo adeus de todo, deus do çeo -; et este Saturno que rreynaua em Creta, avia hũ fillo aque chamauã Jupiter; et ageneraçõ del rrey Jupiter [descende] desta guysa daquel aque os gentijs chamauã que era oprimeyro omẽ do mũdo, ao que nos chamamos Adam. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 250 | "Et esto he verdade, que Jupiter he planeta, asi cõmo conta Plinio ẽno segũdo libro, que aaplaneta de Jupiter som dados os rrayos, et mostrou Jupiter aYo com amão aquelas soombras aque dizia quese fosse. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 251 | "Et asy cõmo se ella nõ souvesse delo averdade de cõmo acontesçera pregontoulle cuja era aquela jovenca, et donde et de quaes vacas; et Jupiter, por tal que nõ entrasse Juno mays áás pregũtas da verdade, nẽ demãdasse quẽ afezera, nẽ [soubesse] ende mays, disolle que aquela jovenca que aly nasçera da terra. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 262 | Et segundo diz Orosio et as glosas de sobre el, comyam aly os filosofos moy pouco pam, et das rrayzes das eruas que achauã por aly, et bebiam da agoa daquel rrio, et aly estouerõ ata que apurarõ aqueles sete saberes, et poserõ cada [hũus] em suas rreglas çertas; et pero que nos avemos dito de Yo segundo Josefo, que os saberes do quadrunyo ouverõ ocomeço em Caldea, et daly vierõ ao Egyto, et do Egyto aGreçia, esto dizemos quee verdade quanto ao seu começo, mays de outra guysa em Greçia forõ apurados, et acabados, et postos em çertedũe, et despoys Rroma ou os rromãos, ou ajnda os latinos, quese entendem, cõmo disemos, por aquel Pam que amaua aSiringa que queria el aver aconosçençia de todaslas cousas, por que quiserom aver dos gregos aqueles sete saberes et ouverõ os deles, et nos os latinos dos gregos avemos os saberes. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 266 | Et porlos outros que conta que quinze ãnos ante que Abraã morresse que fezerõ Ysáác et Rrebeca seus fillos, dizemos outrosi que mẽtre souberom que Abraã tỹna ha alma ẽno corpo et se podia leuãtar, quelle chamarõ viuo; et teemos segundo esto he que [nẽgũus] nõ desacordam ẽna verdade et que todos diserom bem, et todos acordam que viueo çento et setéénta et çinque ãnos. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 266 | Et nos dizemos do tẽpo do acabamẽto de Abraã que morreo andados de quando nasçera seu fillo Ysaac seteẽta et çinque ãnos, et de quando noso Señor Deus lle mãdara sayr de sua terra et lle prometera terra de Canaã por herdade çento ãnos, et de quando el meesmo nasçera çento et seteẽta et çinque ãnos, et do departimẽto das lynguas duzentos et hũ, et do deluuyo quatroçentos et seteẽta et sete ãnos, et de Noe [mjll] et seseenta et sete, et de Adam dous mjll et oytoçentos et [vijnte] et çinque. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 273 | Et diz Josefo queas avantajéés queos mayores yrmãos aviam estonçes eram logo [primeyramẽt] hũas vestiduras escolleytas que vetiam quando aviam afazer sacriffiçio, et rreçebiam apostromeyra [beyçom] dos padres, et [beyziam] elles outrosi aos menores ẽnas grandes festas aas mesas, et aviam elles por ello doble rraçom dos mãjares, et esto ouverõ ata Aarom; et dizem outrosi que por esta rrazõ tomauã doble sorte ẽna partiçom da herdade. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 280 | "Et diz Josefo em este lugar sobre aquesta rrazõ que verdade foy que Esau seruyo aJacob, et esto contesçeo quando terra de Ydumea, que era poblada dos de Esau, foy peyteyra aos de Jacob, mays diz outrosi que ẽno tẽpo enque Judas ficou por señor das cõpañas de Jacob, queselle alçarõ os de Ydumea et seyrõ de seu señorio et de sua premea, et nõ lle peytarõ nada. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 283 | "Chẽo estou agora de pauor; este lugar [verdadeyramẽt] santo he et de Deus, mays eu nõ ho sabia, et ajnda digo mays: nõ he aqui al senõ casa de Deus et porta do çeo. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 288 | "Agora me querra bem de uerdade meu marido, poys tres fillos demj́ ha. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 292 | "Nos nõ avemos aaver nada do mouele nẽ da erdade de noso padre, et el tomou onoso preço; mays mellor lo fezo Deus que dou anos et anosos fillos todas las rriquezas del. | [+] |
| 1301 | PP V, 48/ 29 | Et esto seeria quando el prelado dexasse de fazer boa vida, ou demandar a los outros que lla fezessẽ o de dizer ou de fazer la verdade que es enla justiça e en el ensinnamento de la fe , por medo descãdalo e porque los omes nõ sse escandalizasse. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 7 | Et por fazer pobla que fose cabeça de seu rreyno, o que nõ avia y estonçe, catou por toda aquela terra o mays apoderado lugar [per fortelezar] que achar podo para defenderse de emijgos moya de herdades et de rrios et de mõtes et das outras cousas para que a pobla fose mays forte et noble et avondada. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 7 | Et era o mays forte castello de toda aquella terra, et mellor de herdades, et mays abondado de todas las cousas de moytas fontes et rrios et de moytos bõos montes. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 15 | Et aquelas primeyras duas d ' elas semella mays cõ rrazõ que a postromeyra segundo o feyto do carneyro et o cõto da estoria, a primeyra foy a verdadeyra. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 21 | Et Medea começou de chorar quando aquelo oyo, caendo -lle as lagrimas en terra et diso: ' Bem vejo o que farey; et nõ me enganara o nõ saber da verdade mays cõ o teu amor bem sey que defendido seras et gardado por meu don que me as prometido enpero cata que se defendido fores, et libre et saão et cõ soude ficares dos peligros que el rrey, meu padre, te diso que avia en gaañar a lãa dourada, que me teñas o que me prometes et o cũplas ' Et jurou lle estonçes Jaasõ por las santidades da deesa [Caches], en cujo tẽplo estauã, et por la deydade que aquel mõte avia, et por lo sol que cata et vee todas las cousas, padre del RRey Oeta, a quẽ el queria por sogro. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 26 | Et nõ lle queria eu fugir, mays uos pensade de fugir, que bem poderedes goa(re)çer depoys que fordes ẽno mar ẽnas barchas ' Ali diso Jaason a Media: ' sabede verdadeyra mẽt que o nõ farey, et ante quero morrer contigo que te leyxar ' Et en esto vyña ja pareçẽdo el RRey Oetes [per] hũ chaão. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 41 | Et eu coydo o a criar; se deus quiser; et depoys seja o ' que poder ' o escudeyro, des que veu o rrecado en que o moço ficaua, et cõmo o acharia se em algũa sazõ por el demãdase, et se o feyto do jnfante rrecudise a outra cousa cõmo depoys rrecudeu por saber ende a verdade. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 46 | Et Tãtalo, veẽ(do) -se tam onrrado, pensou sobre duas cousas: a primeyra, cõmo poderia fazer seruyçio aos dioses por tãta onrra que lle faziã; a segũda, de prouar o [saber] que avia (et aquela) deydade dos dioses que cousa era, ou se era verdade ou mẽtira. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 46 | Et era Palas señora d ' esto,(et) rrogarõ lle as outras que disese a verdade et nõ mays depoys que Juno et Venus mãdarõ a Palas que disese [o feyto] por que [vynã], et ela começou sua rrazõ et contou a el RRey Jupiter, ante todos los que y estauã, todo o feyto, et diso [asi]: ' RRey, señor, nos estando todas tres falando em nosos solazes, veẽo esta maçãa et caeu ontre nos, et nos nõ sabemos (de) onde et he scripto em ella que a a mays fremosa seja dada. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 50 | Et seja voso fiel, ca he voso parente Et vos gardara moy bem et lealmente verdade cõmo deue. et agora leyxemos este pleito et todos los outros, et ajamos nosa festa et noso solaz a que somos cõvidados. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 52 | Et quanto he ẽna alabança de alto [liñagee], verdade te diserõ. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 53 | Cõmo vierom as tres deesas oyr a sentença de Paris que el dou em [rrazom] da maçãa Oydas as rrazões das deesas, diso Paris: ' departir quero sobre lo que cada hũa de vos ha dito ante que de a sentẽça, por que seja manifesta a verdade do que eu julgarey uos, deesa Juno, rrazoastes que erades mays rrica que as outras et mays poderosa deesa et vos, a deesa Pallas, et deesa et señora das batallas, et aviades [ende] a ventura en o saber. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 53 | Et d ' estas rrazões departo [eu] asy: que a terra et o rreyno, que a deesa Juno rrazoou por sy, que ben he verdade que son rriquezas en que a grandes viços et [deleytos]; mays esta nõ he rrazõ de fremosura outrosi do que diso a deesa Palas, que he señora da batalla, et que daria ventura et donayro a quen quisese ca he d ' elo poderosa; digo que a batalla he grãde gloria para aquel que a vençe et grãde onrra, et cresçe lle poder; mays a batalla nõ a de fazer cõ a fremosura. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 54 | Et cõmoquer que el RRey Priamo avia oydo del por outros juyzos que avia dados, oyu de aquela vez moy mays; ca toda a terra falaua de aquel pleito das deesas et [do] juyzo que Paris y dera, [0] tanto que el rrey et seus fillos falarom em aquel feyto. et em pos esto apartou se el RRey Priamo com a [rreyña] Ecuba et falarom anbos em feyto de Paris, et departirom d ' esta gisa sobre ello: rrecontarõ logo o soño que a rreyna soñara, que aquel que ella parise em cõmo por el aviã de seer destroydos elles et Troya et todo o seu rreyno; et em cõmo por esta rrazõ o mãdaram matar et leuar aos montes por tal que se perdese ala et que nũca mays viuese; et outrosy em cõmo foy a criatura deytada, et cõmo foy sua ventura de nõ morrer nẽ peresçer em lugar tam ermo et tam despoblado. et sobre esta rrazom de -partirom et ouverõ grã peça de dia seu consello et seu acordo et diserom que poys que todos de aqueste jnfante falauã et elles meesmos o [aviam] oydo, que aquel pastor que dera aquel juyzo entre aquelas tres deesas que aquel era seu fillo, et que fora achado en aquelas mõtañas tam hermas onde elles ambos o mãdaram deytar por tal que morrese ende, et que nõ seria nada o que soñara a RReyna Ecuba; et agora poys que todos los pouoos dizem que el que he moyto noble et moy grande et moy fremoso et moy ensynado et moy sysudo et de moy bõas [mañas] et moy escolledor et julgador de dereyto,, tanto que bem semellaua fillo de rrey et de liñagẽe de rreys en todos seus actos; et poys que asy era que nõ aviam por que nõ enviar por el et rreçeberlo por fillo, ca a aquelo do soño da [rreyña] a que elles aviã medo moy grande diserom asy que aquel feyto do soño se de suso era ordenado et fondado et estabelesçido de asy seer et de se complir, que nõ era outro señor ẽno mũdo que o podese estraeçer nẽ desviar [senõ] aquel que o estabelesçera. et se desviado ouvese de seer por algũa gisa que aquel jnfante que morrera et nõ viuera mays, que se acomendase(n) a deus et que rreçebese(n) seu fillo; et deus que fezese de lo todo o que quisese. et des que el rrey et a rreyña ouverom este consello et acordo entre sy anbos et dous, librarõ em esta gisa; chamarõ a Ector et a todos los outros seus fillos, et contaron [lles] todas as rrazões que aviã avidas; et diserõ lles que se a elles provese et o nõ tomasen por nojo, que enviarian por seu yrmaão Paris et que o rreçeberiã por fillo. en conçello virõ os jnfantes que aquel avia de herdar et que nõ perdiam y nada, nẽ aos outros nõ lles enpeesçia nem fazia nẽgũ dãno o rreçebemẽto de Paris et todos se acharon en acordo que enviasem por el; et enviarõ logo por seus caualeyros el rrey et a rreyña, et deron lles suas cartas, et mandarõ lles que fosem por el et que o adusesem o pastor Paris, despoys que ouvo dada a sentença da maçãa ontre as tres deesas, segũdo que de suso ja avedes oydo, ficou em garda de seus gãados en çima de aquestes mõtes et vales de Astra, et fazia todas las cousas asy cõmo ante que dese aquela sentença. et acontesçeu em todo esto que dormyndo aly Paris hũa noyte ẽno meesmo lugar onde dera aquel juyzo, et veẽo a el em soños a deessa Venus, et diso lle em cõmo lle avia de acontesçer et de cõmo avia a seer rreçebydo moy çedo por fillo del Rey Pryamus et da Reyna Ecuba, et ajnda mays lle diso et o çertificou que Ector et todos los outros seus yrmaãos o rreçebiam et tomauã por yrmaão. ' Et tu yras ' -diso a deesa Juno -, ' et seeras moy bem rreçebydo. et despoys que fores ẽna graça et ẽna merçede de teu padre et de tua madre et de todos teus yrmaãos, tu me averas mester por vengança da desonrra que fezerom et foy feyta a teus parentes et estonçe te darey eu a ty a dõna que te promety, et esta he a mays fremosa criatura de que tu em todo o mundo oyste falar nem viste com os teus ollos; et quer seja casada quer outra qual quer, atal te darey eu a ty ' et ditas estas palauras, desapa resçeu Venus et foy se et Paris despertou do [sono en] que jazia et foy moyto alegre com el, et rretouo o em seu coraçom, et em [sua] voontade. et despoys de aquesto, [chegarom] os cavalevros del RRey Priamo et da RReyña Ecuba, sua moller, et de Ector et dos outros seus fillos; et el rreçebeu os moy bem et moy ensynadamẽte. et despoys d ' esto falarom elles [con] el et diserõ le o mandado a que [vjnã]: cõmo el RRey Priamo et a [rreyña] Ecuba oyram dizer que [aquel] pastor Paris seu fillo era, aquel que acharã ẽno monte et outrosi oya el que el RRey Priamo que era seu padre et a RReyña Ecuba sua madre et el rrespondeu a aqueles caualeyros que [vjnã] a el con aquel mãdado et diso lles asy: ' RRogo vos agora moyto cõmo vos sodes cavaleyros, fillos d ' algo et avedes dereyto et ben, que uos me desenganedes et me digades a verdade por que vijndes; ca nõ queria eu agora que me leuasedes [en] rrazõ de fillo del rrey, et depoys que ficase escarnjdo et perdese meu lugar que teño, et desi que ouvese de buscar outro por donde viuese et guareçese cavaleyros, eu esto vos rrogo que o nõ queyrades fazer ' et elles estonçe çertificarõ -n o por las cartas que tragiã, et lle mostrarom logo et outrosi por suas palauras et por seu menagẽe, dizendo que asy era. et Paris, poys que foy çerto et firme que asy era cõmo diziam os mãdadeyros, gisou se cõmo se fose cõ elles et enviou logo por seu amo em aquel lugar donde gardaua aqueles gaandos de el RRey Adymalet, a dizer -lle o ffeyto cõmo era et a rrazon cõmo estaua, et que lle enviaua rrogar que viesse logo aly, que moyto lle fazia mester et o pastor veẽo et falarõ anbos em rrazom d ' aquel feyto que lle el rrey et a [rreyña] enviaram dizer; et plouvo moyto d ' elo ao pastor et de quanto lle Paris d ' esto diso. et Paris preguntou moyto aficadamente a seu amo, o pastor, conjurandoo que lle disese cõmo ou [cal] maneyra o achara, cõmo quer que ll ' o avia dito algũas vegadas; et o pastor diso lle a verdade et fezo o çerto d ' elo. et en pos esto acordarõ anbos cõmo fezesem et Paris, pẽsando en seu coraçõ se lle fose menester para aquelo algũa prova ante el rrey et ante a rreyna et seus fyllos, et rrogou ao pastor, seu amo, moy fortemẽte que fose cõ el; et el outorgou ll ' o moy de grado et prouvo lle moyto. et Paris dou estonçe moy bõa conta de seus gãados a seu amo, et de toda las outras cousas que del teuera et ouvera et poserom aly todas las cousas por moy bõo [rrecado] Paris et o pastor, seu amo, que o criara et fezerõ moytos plazeres a aqueles caualeyros que vieram por Paris et dou aly o pastor a Paris, seu criado, moytas vacas et outros moytos gãados que leuasem cõ el, que ouvese que comese et que dese a quen quisese et leyxado aly todo o seu en rrecado,forõ sua carreyra et tragia cõsigo Paris, por onde andaua, hũa dõna moy filla d ' algo que avia nome Oenone; el [leuoa] (consigo) | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 56 | [disy] Paris, cõmo era mançebo entendido et sabedor, ante que aly viese pensou en seu coraçon que el rrey et a rreyna que algũas demãdas et pregũtas lle fariam et pregũtariã de sua [fazenda]; et por aquesta rrazon trouxo cõsigo [o] pastor, seu amo, et algũus dos outros pastores [auçiaos] que sabiam outrosi de sua fazẽda, et cõmo fora achado ẽno mõte do val de Astra. et Paris rrespondeu a el rrey et a a rreyna et aos outros, seus yrmãos, et diso asy: ' señor rrey, aquel que me a myn achou et me criou foy este pastor que aqui esta, et outros pastores cõ el de aqueles que estonçe eram y, et ajnda fasta agora son viuos et saãos o dia de oje et se [vosa] merçede for et teuerdes por bem que venam ante vos, señor, a elles preguntade, et elles vos contaram todo o feyto da verdade ' et el rrey et a rreyna et seus fillos entenderõ moy bem cõmo el tragia todo seu feyto por rrecado, et cõmo era sesudo et de bõo entendemẽto, et cõmo de todas estas cousas el avia fama et loor et prez; et tenya[n] lo por moy ben rrazoado et de dereyto juyzo. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 62 | Et que nõ faça cousa nẽgũa que uos em pesar caya ' Et enton diso Media: ' Meu amygo Jaason, nõ avedes vos mays que me prometades; et por bõa fe esto he verdade, tanto que m ' o queyrades atender mays quero que me façades menagẽe de todo esto, et juramento, que todo me atendades quanto me prometedes; et m ' o gardedes asy cõmo dizedes ' Et Jaason rrespondeu que o faria moy de grado et de bõo talente, et que nõ duldase que ja mays nũca lle falesçeria de todo aquelo que lle prometido avia. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 62 | Et sobre ella quero que me jures, et sobre estas santas leys, que sempre me terras amor et fe et verdade et [lealdade]; et que casaras comygo; et que ja mays de ty nũca seja leyxada por outra [et que em] quanto vjuas, que nũca sayras de meu poder [ca] eu por nẽgũa rrazon nõ quero este pleyto meter a joglaria, nẽ a escarno. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 62 | Et eu [te seerey] amyga moy leal et moller verdadeyra en quanto eu viua se me tu gardares esto. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 92 | Et ja mays nũca ouverõ nouas d ' eles, senõ de hũa gente sen siso que yan fazẽdo nouas que elles erã fadados en tal guisa que nõ poderiã peligrar ẽna terra nẽ ẽno mar; outros diziã que eram peligrados, et nũca d ' esto poderõ saber a verdade. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 92 | Agora leyxa o conto a falar d ' esto por diujsar as feyturas dos que criarom Troya Beneyto de Santa Marta, que tornou esta estoria em françes et que nõ quiso leyxar nẽgũa cousa de [escripuyr] do que fezerõ os que çerquarõ a Troya et esso meesmo dos que a defendiã, segundo que o el aprendeo por Dayres, quer nos agora mostrar dos que se y [açertarõ] de cada hũ que semellança avia ca Dayres, de que o el aprendeu, andaua os catãdo hũus et outros quando [poyan] suas tregoas de vn mes et ou de mays ou de menos ca el ben sabia dos troyanos quaes erã cõmo aquel que era natural de Troya et viuya entre elles. mays fazia moyto por veer os gregos por achar çertamẽte en todo et cõplir verdadeyra mente sua estoria. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 93 | Et semellaua moy bem a seus yrmãos anbos. et segundo nos cõta Dayres, que nõ leixaua por escripuyr nẽgũa cousa da verdade, et diz que Elena avia vn sinal ontre anbas as sobrõçellas moy fremosas et [moy] delgadas et o synal era moy [fromoso] a a [maravilla]. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 94 | Et senpre dezia verdade. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 94 | Et nũca foy çerto nẽ verdadeyro õme de cousa que disese nẽ prometese que a teuese nẽ atendese, ante era mẽtidor. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 94 | Ca el nũca diria verdade tã solamẽte hũa ora enpero, era moyto entendido et de bõo siso natural. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 103 | Et eu sey bem que os dioses nos dirã verdade sem falimẽto. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 105 | Et por lo grã pagamẽto que [de sy] ambos ouverõ, poserõ entre si que ambos posasen d ' ensũu, et que se touesem [lea[l]dade] et fe et verdade en toda sua vida | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 112 | Et nũca deus querra que se tal cousa faça ẽna çidade moy noble de Troya que senpre foy verdadeyra. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 129 | Et des oy [mays] tẽpo he de lidarmos et de juntar cõ elles ' Eutor lle respondeu: ' por çerto vos dizedes grã verdade mays se o elles fezerẽ, seede çerto que ante averã estoruo de dez mjll caualeyros que eu enviey deante Et sabede que elles son taes que ante poderiamos nos sayr que elles fosem vençidos nẽ ençarrados [aqua] Et des oy mays ydeuos que eu logo seerey cõ uosco mays por nẽhũa cousa que seja nõ uos jũtedes a aqueles da ostee ata que eu seja fora cõ todos los meus. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 135 | Et nũca ẽno mũdo forõ [omes] que se mellor quisesen nẽ touesem lealdade, fe et verdade hũ ao outro. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 146 | Et diso a el RRey Domerus et aos que estauã cõ el: ' [senores], leyxade este donzel ca eu vos juro por verdade que el nõ prendera dãno se o eu poder fazer Ante lle farey ajuda quando lle fezer mester ca [a] el pesou oje este dia do meu dãno et por ende he rrazõ que pese a mj̃ do seu Et se por mj̃ avede a fazer, rrogo vos que o fazades logo caualgar en seu caualo moyto agiña, et que o [leyxedes] yr para suas cõpañas, et [metedeo] en sua az ' tã toste que Ector ouvo esto dito, todo foy feyto asi cõmo el mãdou et Teseus gradeçeu ll ' o moyto | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 183 | Et graue cousa he de coñosçer o leal amador ca por hũ soo que seja verdadeyro, son outros moytos en que nõ ha verdade. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 184 | Cõmo Diomedes [rrespondeu] a Breçayda Despoys que Brezayda ouvo sua rrazõ acabada, ben entendeu Diomedes que ella era de bõa rrazõ, (et) diso lle asy: ' [senora], acõmoquer que a vos nõ plaz de falar en este pleito, a vos dou o meu coraçõ; et poño en vos mjña asperãça et amar vos ey senpre de amor verdadeyro, asperãdo en vos merçede que me ajudaredes, avendo de mj̃ doo; et me tomaredes por voso leal amygo, ca eu por nẽgũa maneyra nõ poso cõtradizer ao amor que quer que eu seja voso todo quito. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 194 | Et fazia caçar falcões et [gaviaes] et açores et outras aves outrosi mostraua naves en cõmo yam synglando por lo mar et a todos semellaua que verdade era ẽno mar mostraua moytos pescados. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 277 | Et avemos por el perdido todo noso linagẽ, et perdemos [nosa] terra et nossa erdade et demays el RRey Priamo, teu padre, he medio morto por lo que lle faz Achilles; ca se me el nõ matara meus fillos cõmo os matou, nõ seria el rrey tã [coytado] de gerra nẽ tã pensoso et aontado cõmo he fortemẽt nos a mal -treytos et confondidos et faz nos moytos dãnos cada vez, et nõ se quer ende enfadar demays errou me malamẽte en quanto me avia prometido, que el me prometera que tomase a Poliçena, tua yrmãa, por moller; et fezese yr os gregos para sua terra; et que se partise esta gerra, dizendo que amaua a Poliçena tãto que mays nõ podia. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 279 | Et Achilles rrespõdeu lle: ' [amjgo], vayte moyto agiña, et dy a RReyna [Eucuba] que me(n)tre que eu viua ẽno mũdo, senpre lle serey fillo leal et verdadeyro. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 279 | Et depois que ouver falado con ella, tornar me ey ante que seja mañãa, ca eu nõ queria que esto nẽgũ entẽdese en jogo nẽ en verdade. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 279 | Et contou lle todo o que lle Achilles enviou dizer, et cõmo el fora ledo, et lle enviara prometer que lle verria ala falar cõ ella ' Et tu, meu fillo, apreçebete et toma cõ -tigo taes cõpañeyros que sejam verdadeyros et leaes, et te ajudẽ os mays fortes que aver poderes ca Achilles he tã orgulloso et tã ardido et tã valente que moyto adur et cõ grã traballo o poderedes chegar a morte ' Paris rrespondeu a sua madre, et diso lle: ' Señora, eu nada nõ temo senõ que el nõ verra y ca seede bem segura que se el ao tẽplo ven, que outra prenda que valla mays que seu mãto lle ficara y, ca eu lle farey leyxar y a pel et tanto sangre que lle [convijra] morrer. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 291 | Et se bem catardes a rroda, ella vos mostrara moy bem a verdade de todo o que avemos rrazoado et dito | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 342 | Ca o auer he moy grãde sem mesura ' estonçe coydou Palomades que Vlixas lle [dizia] moy grã verdade, et dou lle moy grãdes merçees. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 356 | Et aviã grã voõtade de a leuar para sua terra mays ella por [negũa] maneyra nũca quiso consyntir a cousa que lle disesem nẽ que lle prometesem mays sempre touo fe et lealdade et verdade a seu marido despoys que cõ el foy juntada, et des que se parteu de Arcadia et foy sobre Troya -a cõmo quer que forõ moytos ãnos pasados, et moytos coydauã que el era morto. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 357 | Et aynda contou lle [per] nome quaes eram, et quantos ende y estauam, et quanto avyam feyto sobre esta rrazom çerto vos direy verdade despoys que foy noyte et ja todos do(r)mjam, aqueles prinçepes et rricos [omes] que aly vieram por rrazõ de [aver] a moller de Vlixas et dormyndo todos, el RRey Vlixas et el RRey Alçeom con todas suas cõpañas sayron do lugar donde jaziã ascondidos. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 363 | Et fezerõ seus sacrifiçios aos dioses moy ben et moy rricamẽte, rrogandolles que lle desen verdadeyro perdon em guisa que a sua alma ouvese [bendiçõ] et nõ andase en pena desi entrarõ ẽno mar, et tãto andarõ fasta que chegarõ a sua terra a que deziã Paliotĩ. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 367 | Et moyto sera meu amygo para senpre aquel que m ' o soluer soubese verdadeyro [sen] mẽtyra ' | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 369 | Et tãto pregũtou por esta cousa fasta que ouvo saber a verdade. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 370 | Et entẽdeu que dizea verdade, et que era seu fillo aquel que o matara, et que lle nõ metirã aqueles que lle o sonno soltarõ que tyña a morte ẽnas mãos de seu fillo. | [+] |
| 1350 | LT [1]/ 41 | Por estas nouas que disso Glingaym ffoy a rreyna tã confortada ca bẽ crija ela que llo nõ diría se nõ fosse uerdade, mays la fazenda de Dom Tristan era em outra guisa ca el dissera aa rreyna. | [+] |
| 1350 | LT [1]/ 44 | Et Lãçarote disso que em seu fillo nõ meteria mão sse lle ante non fezesse desonrra conoçuda. -"¡Ay!, por Deus, disse o padre, el he hũu caualeyro muy menino et nõ he tã sisudo com̃o lle sería mester, et nõ catedes uos a el, mays catade uos, se uos prouguer ao uosso bóó ssem et ao meu rrogo. -"Ora sabede por uerdade que em uosso fillo nõ meterey mão saluo se m ' o cuyta nõ fas faser. | [+] |
| 1350 | LT [1]/ 49 | Et Queya, quando uiu o caualeyro ficar, que todó ó dia andara deante, et viu o outro caualeyro armado que a ponte guardaua, teue que o seu cõpañeyro ficaua cõ pauor do caualeyro da ponte et teuello por mal et por couardia, et nõ sse pode theẽr que o nõ dissesse a Brãdelis, et disso a Brãdelis: -"¿Nõ metedes em este caualeyro mẽtes que nosco uay? -"¿Et que he? -disso ele. -"Todo o dia, disso Queya, andou oge cõnosco, et ora, tãto que uiu o caualeyro que a ponte guardaua, uay ficãdo detras por nos meter deãte et que lle paguemos esta portagẽ. -"Verdade dizedes, [disso] Dom Brandeliz, et bẽ metedes y mẽtes, mays nõ uos ynchal, ca nos anbos, se Deus quiser, liuraremos a ponte. | [+] |
| 1350 | SP 26/ 129 | LEY XI(que pena mereçen os que penoran ou entran bees dalguo doõente sen mandado do julgador) Coytados estan(do) alguos homes a as vegadas de enfirmidade de que morren e jazendo asi (viuos) outros atreuudamente (van) a suas casas (a entralles) todo o que an ou algua partida delo sen mandamento del Rey julgador do lugar dizendo son seus deuedores. e aqueles contra quen he feyto este torto Reçeben desonrra con daño ou os que o fazen mostranse por tortiçeiras e por desmesurados. ca pero (en verdade fosse) deuedor doutro e que jouuesse asi dante. con todo eso non deue seer desta maneira penorado nen agrauado por (los que deuer en)...................... ......................... tal rrazon. e por ende mandamos que ne alguo sen mandamento del Rey..... ......................(he que era en uerdade seu deuedor) (perga) por ende Judgador, prendare, o entrare los bienes de alguno, en la manera que sobredicha es, (que si era en verdad su debdor que) pierda por ende el debdo que auia contra el, e peche a sus herederos otro tanto, quanto era aquello que deuia auer, e pierda demas desto la tercia parte de lo que ouiere, (o) sea de la Camara del Rey, e aun finque el (por ende) enfamado para siempre. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 233 | Agora uos quero cõtar hũa cousa que he moy grã uerdade, segundo eu acho en scripto. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 243 | Et Deus, que sabe a uerdade do mal que nos os gregos fezeron, cũpra nossos talentes en prender delles uẽgança. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 246 | Eu sey moyto de adiujñar, atãto que nõ sey home ẽno mũdo que atãto sábea, et ey moytas cousas ditas que seýrõ todas uerdade, et nũca cousa dixe que uerdade nõ fosse et todo assý nõ o uisse, nẽ ja mays nũca adiuiñey cousa en que falesçesse. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 250 | Et, sen falla, uerdade lles dezía. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 258 | Et dona Elena fazía senbrãt que quería morrer cõ pesar et cõ coyta, et fazía grã doo, et chamaua moyto seu señor Menelao et sua filla Herméona et sus yrmãos Polus et Cástor et seus amjgos et todos seus parẽtes et sua herdade et seu paresçer et sua fremosura et sua onrra et sua rrequeza et seu prez et seu ben. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 265 | Outros dezíã que erã perdudos, et nũca ende uerdade poderõ saber. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 266 | Mays fazía moyto por veer os gregos, por falar çertament en todo et cõprir verdadeyrament sua estoria. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 267 | Et segundo nos cõta Dayres, que nõ leixaua de escriuir nẽhũa cousa de toda a uerdade, diz assý que ela tijña hũ synal entre anbas as sobrẽçellas, que auj́a moy fremosas et moy delgadas. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 269 | Patrúcolus auj́a moy bon corpo, et era longo et dereyto et fremosos et cortés, et era moy sisudo, et auj́a os ollos moy uerdes, et dezía senpre uerdade, et nõ era nũca sañudo, mays era senpre alegre todauj́a, et era moy uergonçoso, et nõ quería faleçer ẽno que prometía. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 270 | Ulixas vençeu a todos de beldade, et nõ era moy grãde de corpo nẽ de pequeno, mays era moy sisudo, et falaua moy ben, et entre dez mill nõ podería õme achar tã rreuoluedor de preytesýa, nẽ tã grã bulrrador, que el nũca dería uerdade hũa ora; mays enpero era moy entẽdudo et moy cortés. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 281 | Et eu sey ben que os deuses nos dyrã verdade sen falimento, ca el he de moy bon cõssello et moy dereyteyro, et, sse del ouuerdes boa rresposta, nõ dultedes nehũa cousa. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 295 | Et hũa cousa creede por uerdade, que uos coñosco moy ben et que ey moy grã sabor de uos poder achar en lugar hu uos eu podesse dar galardón do bõo acollemento que nos aquí fezestes, que uós auedes dita hũa tal palaura que uos seerá rretrahuda de moytos altos senores. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 305 | Mays terría por rrecado que nõ estouessemos aquí mays, ca ben podedes saber tãto por uerdade que nõ yredes a elles en nehũ tẽpo, que nõ achedes batalla. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 317 | Éytor lle rrespondeu estõçe: -Çerto, uós dizedes grã uerdade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 328 | Et que uos eu diga uerdade, por ela foy coñosçido et moy preçado et temudo moy longo tenpo, ca ela lle enuiou por grãde amor que auj́a del hũ caualo moy bõo et moy corredor et hũas armas tã preçadas que, quando as uestía, tódoslo catauã, tãto erã fremosas et nobres. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 352 | Desý outrossý sabede por uerdade que, se nos oie elles uẽçen en batalla, que nos destroyrã nossa terra toda et nos destroyrã todos. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 375 | Et grã falimento nosso seería sse aquela onrra que nos elles leixarõ por herdade mj̃gasse en nosso tenpo ou se a per nós perdessemos. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 389 | -Todo esto que auedes dito, dizedes en elo grã uerdade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 408 | Rrógouos que me digades ende a uerdade, ca ben me semella que fazedes pouco rrecado en andar tal ora soos; ca, sse agora mester ouuerdes acorro, nõ sey onde uos veña. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 421 | Et graue cousa he de coñosçer o leal amador, ca por hũ soo que seia uerdadeyro, sson moytos outros en que nõ ha uerdade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 422 | Et díssolle assý: -Señora, cõmoquer que uos nõ plaz de falar en este pleito, a uós dou meu coraçõ et poño en uós mj̃a asperança, et amaruos ey senpre de amor uerdadeyro, asperando en uós merçee, et que aueredes de mj̃ doo, et me tomaredes por uosso leal amjgo, ca eu por nehũa maneyra nõ sey nẽ posso contradizer ao amor, que quer que eu seia uosso quito d ' aquí adeãt. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 438 | Outrossý mostraua naues cõmo ýan singrando perlo mar, et a todos semellaua que assý era uerdadeyrament. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 445 | Et aquel caualeyro que o uosso ten, nõ he couardo nẽ ponto. -Çerto, sseñora -disso Diomedes -, assý cõmo uós dizedes, he uerdade, ca moyto he bõo caualeyro et ardido. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 448 | Et desto a fezeran ben çerta per suas demostrãças uerdadeyras. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 476 | Et, se uós dizedes que uós nõ pregu[n]tarõ a uós quando me derom este poder, sen falla uós dizedes uerdade, ca auía ia bẽ hũ ãno que nós este pleito auiamos cõmeçado quando uós chegastes a nós et nos cõmeçastes a fazer ajuda. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 489 | ¡Ay, Deus, quen podese adeujnar et soubese a uerdade da fim deste pleito! | [+] |
| 1370 | CT 1/ 493 | Et sabede que desto nõ faleçerá, et tẽeruos á ende uerdade en todo, mays esto será grã puridade ata que este pleito aia acabamento. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 496 | Dõna, nõ poso eu agora entender pleito nẽ rrazõ nẽ siso por que posa fazer que me a mj̃ Achiles seia amigo uerdadeyro nẽ leal. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 515 | Mais rrogo aos dioses que tu, Achiles, que ante que este mes seia conprido aias tal çima que a tua alma ueña enpús das nossas, porque nos es tã traedor et tã sen uerdade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 522 | Et esto he cousa sabuda, et uós sabedes ende a uerdade, que a vitoria et o prez deste feyto a uós foy prometudo. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 525 | Et mays uos digo: poucos ha en toda a oste que sse tãto chegassen aos muros que cõ uerdade podessen dizer de que pedra son feytos. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 534 | Et eu digo a Deus uerdade que en todo o mũdo, camaño he, que nõ ha caualeyro que tãto ualla en armas cõmo Troylos, et nõ he mẽos ardido, nẽ ha mẽor força que seu yrmão Éytor, nẽ mẽos esforçado, nẽ mẽos orgulloso, nẽ mẽos ualẽt, nẽ mẽos cõprido de bondade, nẽ sse cõbate peor que el. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 548 | Et ch[a]maua aas donas todas enganosas et sen uerdade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 550 | Et, sen falla, el disso grã uerdade, ca ja mays nõ a poderá[s] auer, poys ela faz grã dereyto de te desamar. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 571 | Et auemos por el perdudo noso linagẽ, et perdemos nosa terra et nosa herdade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 573 | Amjgo, uayte agora moyto ag(u)ina et di aa rreýna Écuba que, mentre eu ẽno mũdo uiua, lle serey fillo leal et uerdadeyro. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 573 | Et pois que ouuer falado cõ ela, tornarme ey ante que seia manãa, ca eu por nihũa guisa nõ quirría que este feyto njhũ entẽdese, en jogo, nẽ en uerdade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 575 | Et por ende taes cõpaneyros busca que seiã uerdadeyros et leaes et fortes et cometedores, et seiã os mellores que tu auer poderes, ca el he tã hurgulloso et tã ardido et tã ualent que aduro et con grã traballo o poderás chegar a morte. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 596 | Et se bem catardes esta rroda, bem uos mostrará ende a uerdade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 613 | Et por ende te desafía de morte esta mĩa lança, et tu saberás oie, se te eu acalçar, que he así uerdade cõmo eu digo. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 623 | A enueia he de tal maneyra et tal natura que do bem ha poder de fazer mal, et muda a paz en guerra, et a alegría en tristeza, et da uerdade faz mẽtira, et da apustura fealdade, et se algũa cousa uee en que aia algũ desfaleçemento, aquel he o seu prazer et o seu bẽ, et alý traua, et alí está quanto pode. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 637 | Et esto uistes uós bẽ ata aquí ẽnas trégoas que uosco ouueron, que nũca uos ende hũa quebrantarõ, et nũca deles fuj oýda traiçóm, nẽ uerdade quebrantada. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 645 | Et todos bem creemos et sabemos por uerdade que Palas, a deesa da batalla, a que dizẽ Minerua, a cuio nome el rrey fazía aquel tenplo, enuiou y aquel sinal por segurança que troyaos fosen bẽ çertos et nõ ouuesen pauor de mays perder esta uila en quanto [o] y teuesem. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 645 | Et se gregos este Paladiõ podesen auer fora dos muros de Troya, nõ auíã mester outra pleitesía, que logo poderíã auer et acabar quanto quisesem. -¿Et esto he uerdade? -diso Ulixas. - | [+] |
| 1370 | CT 1/ 651 | Et des oiemays uós [et nós] ser[e]mos amigos uerdadeyros, [et] tã bẽ da nosa parte cõmo da uosa guárd[e]se fe et lealdade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 656 | Rrey Príamo teuo que lle dizíã uerdade et outorgóullelo logo asý. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 662 | Senores, todos sabedes o que auemos prometudo et jurado per nosas uerdades et en nosa fe a Antenor et a Eneas, que nos derõ esta çidade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 672 | Et desde moço pequeno fuj leal et uerdadeyro et ia mays nũca soube fazer nẽ treyçõ nẽ engãno. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 672 | Et esto paresçeu bem depois que era uerdade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 679 | Et bẽ daua a entender que lle auía amor uerdadeyro et leal. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 692 | E[n]tó[n] coydou Palomades que Vlixas lle dizía grã uerdade, et doulle grandes merçees. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 696 | Esta estoria, cõmoquer que nõ seia uerdadeyra, pero he figurada, segũdo a mezcla que (que) fezerõ aos gregos cõ rrey Napus, padre de Palomades, et de cõmo Palomades dizẽ que fora morto et que o matara eno alguarue Vlixas et Diomedes. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 703 | Et façamos que a terra fique por ende despobrada et deytada d[e] gente tã desleal et tã sen uerdade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 716 | Et fujme a hũ lugar de oraçõ muy preçioso et uerdadeyro, en que as sanctas podestades dauã moy çertas rrespostas a aqueles que as y demãdauã. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 719 | Mais ela por nihũa maneyra nõ quiso cõsentir, mais senpre teuo lealdade et uerdade a seu marido, desque fuy sobre Troya. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 723 | Os caualeyros lle pregũtarõ entonçe et lle rrogarõ que lles disese a uerdade deste pleito. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 724 | Desý falou cõ el muytas cousas, et contoulle a uerdade do pleito en cõmo pasara. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 726 | ¡Ay, Deus, cõmo o mundo he cruu et mão et sen uerdade! | [+] |
| 1370 | CT 1/ 731 | Et fezerõ seus sacrifiçios aos dioses, rrogándolles que lle desen uerdadeyro perdóm, en guisa que a sua alma ouuese bẽeyçóm et nõ andase en pena. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 742 | Et logo entendeu que dizía uerdade, et que lle nõ mentirã nada aqueles que lle o soño soltarã que tina a morte en mãos de seu fillo. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 745 | Et des oymays uos encomendo a mj̃ et a mĩa estoria, et rrógouos que uos nõ tome enueia contra mj̃ per que m[a] façades perder, ca, sen falla, eu scripuj́ o mays sen bandaría et mays uerdadeyramente que puyde. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 747 | Et Ferrol et a Pontedeume dérallas el rrey por sua herdade. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 12 | Et verdadeiramente este foy home de boa voontade et que nũca mal fez por suas maãos et nõ rreçebeu a sua alma en vaão, et por ende rreçebeu [de] Deus grraça et misericordia para ela. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 19 | Et [e]ste he chamado ẽno Avãgeo Santiago o Menor, et foy o primeiro bispo que ouve en Iherusalem, et era conuçudo por omẽ justo et chamaualle a escriptura ome de voz et obrador de uerdade. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 19 | Eu foy aqui posto en esta altura para dar testemoyo de Ihesucristo Nazareno que os judeus cruçificarõ porque deziades que era encãtador et que nõ era uerdadeiro fillo de Deus et el uerdadeiro fillo de Deus he, et ante que o çeo et a terra fosem feictos ante el foy feicto. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 19 | "Eu tirey ende o erro, et mostrey aquelo que he uerdade". | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 19 | Este Santiago he chamado home de luz, obrador de uerdade, et era tã santo que o omẽ que o vise cobiiçaua moyto a tãjer dos fios da sua rroupa que tragia vestida. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 19 | Este he o que foy testemoyo da verdade aos judeus et aas outras jentes, que este Ihesus, de que el preegaua, he Ihesucristo fillo de Deus viuo, que rreyna por senpre jamais. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 47 | Uerdadeiramente morreu morte desonrrada o que nõ quis perdoar a si de se matar cõ sua mão. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 59 | Et el fezo y moy boo moesteiro et çelas et rrefortoiro et toda las outras cousas que entẽdeu que era mester para mõjes; et poso y calez et vestimentas, et cõprou casas et erdades et outras moytas posisoes, quantas entendeu que podia abondar a el et a outros mõjes; et gaanou del rrey boos priuilegios por que o coutou. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 59 | Et nõ creas que por ende cayas en periuro, ca che tomara a santa cabeça de Santiago et leuarla as a Galiza, hu jaz o corpo de Santiago Zebedeu; et que esto que che eu digo he uerdade, esto averas: quando chegares ao porto acharas hũa naue aparellada de quanto ouveres mester, et poys que entrares en ela averas grãde door de feuere, et entõ teus cõpaneiros furtarã da cabeça que leuas dous dentes, et entõ leuãtarse a hũa tã grãde tẽpestade, que por pouquo a naue seera afondada, et os cõpaneiros et os outros que y foren, cõ medo de morte, chamarã Nostro Señor que por lo rrogo de Santiago os liure do perigoo d ' aquela tẽpestade. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 70 | Et Señor Santiago, se uerdade he que me tu aparesçiste gaaname poder por que eu a posa tomar. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 112 | Et todo cristião que creuer bẽ et firmemente de coraçõ et fezer boas obras en quanto poder, verdadeiramẽte seera sobre los rreynos dos çẽos cõ Jhesucristo que he cabeça de que os cristiãos son nẽbros. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 117 | Verdade dizes, diso Rrulan, que el he hũu, mais ẽno que dizes que nõ son trres, en esto erras, ca se crees ẽno Padre, cree ẽno Fillo et ẽno Spiritu Santo, ca o Deus que he Padre, he Fillo et Spiritu Santo, et pero he hũu Deus que he en si trres persoas". | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 117 | Nõ foy soo o fillo de Deus que rresurgio d ' ontre os mortos mais verdadeiramente todo los omẽs que forõ des o começo do mũdo et an de seer d ' aqui endeante an de rresurgir depois da fim et yrã ao dia do Juyzo ante a sua cadeira oyr sentẽça para rreçeber galardom do bẽ et do mal que fezerõ. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 170 | Et este miragre do bẽaventurado apostolo da a entẽder que todo home que vier en verdadeyra penitẽçia buscar o corpo de Santiago cõ boo coraçõ, de todo en todo, seera quito de todo los pecados, asi com̃o nõ aparesçeu nemigalla do pecado, que este rromeu fezera, en aquel scripto. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 180 | Et os que lle esto oyrõ cõtar forõ moy marauillados, ca este nõ era asno mais era verdadeiro angeo en semellança del, que envia Nostro Señor aos seus amigos que o amã et que o temẽ para os gardar de mal. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 188 | Et porque por la mayor parte ẽnos homẽes nõ ha verdade dou a es[c]ae[ç]er o que prometera a Santiago et nõ lle atendeu et por ende v[e]u en tal door que foy chegado a morte. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 193 | O caualeiro asi llo prometeu por sua uerdade, et o mercador creẽdo a palabra de tã boo home leuou suas mercadarias et foyse cõ el. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 196 | Amigo, d ' aqui endeante nõ te queiras mais chegar a Garĩ Calueiro, teu señor, que tu seruische ata aqui, ca sabe verdadeirameẽte que el he perdudo et çedo mor[r]era maa morte. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 206 | Et eles entrarõ cõ grã prazer; et com̃o quer que se moyto alegrarõ do miragre que virõ, moyto se alegrarõ mais por que lles semellaua que Santiago, caualeiro de Nostro Señor que nũca foy vençudo, viuo era uerdadeiramente que lles atã agina abrira as portas et lles oyra o seu rrogo et o cõprira. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 208 | Et d ' ali endeante aquel home preegou que quen quisese demãdar merçee a Santiago, que lle chamase caualeiro, ca el era aquel que ajudaua et lidaua por aqueles que tinã uerdade. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 226 | Uerdadeiramẽte tu cõ Ihesus Nazareno eras, et gardoute el entõ, que te nõ prenderõ, agora vos rrogo a todos que ajades merçee de mĩ et nõ me tenades em pouquo. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 231 | Uirgẽe Señora, madre de Nostro Señor Ihesucristo, rrogote et pidote por merçee que me nõ leixes agora aqui desanparado nẽ asi triste de uos falar et dizer d ' aquesto que eu agora vejo que pode seer; et que saba contar a verdade d ' aquesto feicto aos apostolos meus yrmaãos quando me juntar cõ eles. | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 57 | [C]omo ontre todas as qousas anymalyas que Deus fezo a uso et seruiço do ohmen nehũa non seia mays nobre que o cavallo, porque por el os prjncypes et os grandes senores et os caualleiros se deporten, et porque sen el o señor ontre os outros priuados asy como deue, non poderya seer esgardado poren aprol daquelles que vsam dos Cauallos, espiçialmente aa onrra daquelles que con nobre curaçon se deleitam aa bondade et aa onrra da cauallarya et da batalla, algũas cousas do Cauallo, segundo mjña opinion et a braueza do meu engeño ordiney ajuntar liuro no que por todas llas cousas posam sutilmente mostrar aquellas qousas que ao Cauallo et a sua geraçon perteeçen mais lliuremente a verdade por orden dereita segundo o que prouey Eu Jurdam Ruvyo de callabrya, Caualleiro en marescella en outro tenpo de meu Señor o Enperador Fradarique segundo, de mjña vontade, de todas llas qousas, rrazoes uerdadeiras mostrarey. | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 57 | Et deue o home saber que en tal tenpo deuen deitar o Cauallo aa Egoa, que posa naçer en tenpo conuynjuel das heruas porque a Egoa, paçendo auondosamente, mays lleite et mellor dara ao filo. esto he verdade et semella rrazon. | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 73 | Et deues saber que a fremusura das feituras do Cauallo mais abertamente et mais verdadeiramente se poden mostrar et conoçer no Cauallo magro que no groso, que en seendoo encobre moito desa mingooa. | [+] |
| 1460 | CI 1/ 110 | Et foy coussa verdadeyra que os christaãos, comõ os mouros, vijã corporalmente peleJar o apostollo Santiago. | [+] |
| 1460 | CI 1/ 120 | Enã qual letera se contiña que o santo padre, por rreuerençia do apostollo Santiago, mudaua et traspasaua a cathedra episcopal, que os obispos predeçessores [de] Dalmaçio ouue[rõ] et tijnã eña eglleia de Yria, enã eglleia de Santiago de Cõpostella, adonde o corpo de Santiago verdadeyramente era sepultado, con toda a diocesi et con todalas cousas, terras, et senorios et Jurdições a eglleia et çibdade de Yria e sua diocesi perteesçentes. | [+] |
| 1460 | CI 1/ 131 | Et fezóós exeptos et as herdades da eglleia. | [+] |
| 1460 | CI 1/ 132 | Et foy a villa de Grallal açerqua de San Fagũdo a visitar o prinçipe Rreymũdo, et foy ende rreçebido cõ gran rreuerençia et dou o sacramento ao dito prinçipe, que cõfiou de sua alma et fazenda, o qual leyxou, ao mosteyro de Cha[n]tada en Rriba de Mjño, et a eglleia de San Mamede et aas outras eglleias, herdades que el avia entrella Vlla et o Tamere. | [+] |
| 1460 | CI 1/ 133 | Et entõ el rrey mandou chamar ante sy o bispo et en presença de todos fezo a saber a verdade, et tirou o señorio aos çibdadaos da çibdade para sempre, dizendo que seus avoos o derã a Eglleia de Santiago. | [+] |