| 1200 | FX III, 5/ 699, col. a | Por la fe xpristiana gardar a lee deue poner bonos costumbres e deue refrenar aquelos que fazen munga de sus corpos, ca esto dizemos de bon conseio á la gente et a la terra que nonos tollemos os maes das terras et poner termino á los que son feytos. | [+] |
| 1275 | CPb 1/ 6 | Outrossi sse deuen gardar que non descobrar as poridades que sse disseren hun o outro. e sobresto disso salamon que quen descobrir a poridade de seu amingo. destalla a fe que auia con el.a terçeyra garda he que omee deue ben obrar por seu amingo assi como lo faria por si mesmo. | [+] |
| 1275 | CPb 1/ 6 | Vl. como deue homee (gardar) a seu amingo. | [+] |
| 1290 | FR I, 10/ 123 | Titullo dos preytos que deuen a ualler ou non Todo preyto que entre alguus dereytamente for feyto, quer ſeya ſem eſcripto quer por eſcripto, macar que pea que non ſeya y poſta, firmimente ſeya gardado, et o alcayt fagao gardar. | [+] |
| 1290 | FR I, 10/ 123 | Se algun omem fezer preyto dereyto con outro, o que herdar o ſou, quer ſeya fillo quer outro, seya teudo de gardar o preyto aſſy commo aquel que fezo o preyto, ſe non for preyto que non paſſe a outros nengúús ſenon á áquellos que o feçeron, como ſe prometeu hum a outro que lle aiudaſe ou a outra couſa ſemelauel. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 38 | Et, poys que isto ouue apostado conos tolledãos desta guisa, tornouse para Cordoua et mandou gardar aquellas arafeens. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 39 | Et cõta a estoria que bem assi [foy] com̃o el disse, que os del rrey adu[z]iã muy grandes algos cada que u[ijna]m sobre el, et gãanau[a]o delles; ca nõ se podiã elles gardar que assi nõ fose. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 65 | Et a este rrey dom Ordono dera el rrey dom Afonso Galiça por terra, que a ouuesse de ueer et de gardar. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 89 | Et aquelles onde nos vĩjnmos sempre gardarõ lealdade et por isso se preçarõ; | [+] |
| 1295 | TC 1/ 89 | Et todauja gardaronse de fazer mao feyto, nẽ lo pode nẽgũu prouar nẽ retreer; ca nõ fezerõ por que nẽ quiserõ auer herdamentos per u elles meos ouvesen. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 89 | Et [de] todos quantos ẽno mundo viuẽ, estes som os que mellor gardarõ lealdade et senores, et t[ĩjnan]se por deuedores de morrer ante ca elles. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 92 | Et agora ueerey eu como os castellãos sabedes agardar senor. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 97 | Et alj ueerey eu com̃o os castellãos sabẽ agardar senor. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 100 | Et nõ teñades, senor, que uos isto dizemos por couardia nẽhũa, mays por que uos queremos gardar com̃o a nosas almas et a nossos corpos. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 134 | Et uos desnuadeuos dos panos et, mentre que nos ysto liurarmos, gardaruolos a o conde. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 247 | Mays auẽo assy que hũu porteyro, que auya de gardar as portas da vila, que ouue sua fala cõ elles, de guisa que lles leixou de noyte hũa porta aberta. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 260 | Os de Cordoua mandarõ entõçe a aquel Humeya et [a] Jsen, que era seu rrey outrossi que, sse sse queri[ã] gardar de perigoo et de morte, que desenparassem logo o alcacer et se fossẽ sua uia para hu quisessẽ. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 294 | Et o conde dos frisões et o conde de Tolosa, cõ algũus dos catalaes, teuerõ suas espadas et gardarõnas bem et fugirõ. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 533 | Et ouueo de saber Abeniafa et prendeuhos et meteuhos en priiões et deuhos a gardar. | [+] |
| 1295 | TC 1/ 682 | Et demãdou aos naturaes da terra que llj dessem a terra que tijnã dela; et elles nõ llo negarõ et, por gardar a lealdade et boo deuedo que auiã cõ sua senora natural, derõllj a terra, cada hũu assy com̃o a tijnã. | [+] |
| 1300 | CPa XXVII, 4/ 127 | Outrossi sse deuẽ gardar que non descobran as poridades que sse disserẽ hũ o outro; e sobresto disso Salamon que quen descobrir[a] a poridade de seu amigo destalla a fe que auia cõ el. | [+] |
| 1300 | CPa XXVII, 4/ 128 | Ley .vj. com̃o deue home gardar a seus amĩgos. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 3 | Et esto fezerõ por que dos feytos dos bõos tomasem os omẽs enxemplo pera fazer bem, et dos feytos dos máos que rreçebessem castigos pera se saber gardar de nõ fazer [nj̃gũ] mal. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 7 | Et desque forõ en Pareyso nõ gardarõ omãdado de Deus, mays, porlo consello do diabro queos enganou falando aEua em fegura de serpente, comerõ daquela froyta da aruore do medeo do Pareyso dequelles Deus defendera que nõ comessem senõ [que] [morte] morreriam. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 7 | Et noso señor Deus por que sabia que fose esto osmado desta [guisa], por gardar que se elles fosem quese nõ comprise oque pẽsauã, ca se ao Pareyso tornasem et en el entrasem et daquela froyta daquela aruore de saber obem et omal comesem, nũca despoys poderiã morrer, et esto nõ queria Deus que asy fose, et poso Deus ẽna entrada do Pareyso hũ angeo cõ hũa espada de fogo ẽna máo que nũca ja mays ala leyxase entrar anj̃gum, nẽ aelles, nẽ aoutro omẽ seo Deus nõ fezese; et Adam et Eua tyrarõse deste acordo entẽdendo que era loucura, et morarõ em ese lugar de val de Ebrõ, et laurarõ et traballarõ, et aly vyuerõ segundo quelles acaesçeo, et y fezerõ suas [geerações] cõmo diremos agora. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 17 | Et este Jubal por aquel saber da arte da musica que el avia achado quese nõ perdese ẽna fim, mays que [ficasse] pera os que viesem despoys del et desa fim, et outrosy acõmo quer que soubera das [fĩjs] que avjã de vĩjr et nõ aprendera qual dellas seria [primeyra], pero por se gardar de todo et quelle nõ faleçese ael o hum ou o outro, fezo dous pylares hum de ladrillos et outro de pedra. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 22 | Sobre esto diz Josepho ẽno segundo capitolo, que Lamec era omẽ sabeo, et sabya as cousas de Deus sabeamẽte, et por que vya que el jazia su apẽna de Caym enque caera Caym por la morte de seu yrmão Abel et el por la de Caym, dizia esto asuas molleres; doendo se el do feyto que fezera, et ellas quese doessem ende asi cõmo el; oal que por lo medo de ellas seerẽ penadas porla morte del, seo [matasem], et ajnda ellas sete tãto mays que el por que matara aCaym, et que duldariã ellas delle fazer [njhũ] pesar, nẽ deo matar, nẽ ajnda sofrer [anjhũ] queo matase, et [escarmẽtaarlas] asy desta [guisa], et ajnda por lo deuedo que avya cõ ellas de gardar las que nõ caesem em tal morte nẽ em tal [pena], ca erã [maos] todos los seus, asy cõmo diz Josepho, et ho avemos nos dito. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 38 | Sobre este lugar diz mẽestre Pedro que nomeou Deus aqui aNoe os omẽs aseu cabo et as molleres aseu; et diz queo fezo por dar aentender que ẽno tẽpo da tormẽta et dos outros peligros quese deue o omẽ gardar da achegança da moller. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 44 | Que voõtade avemos ẽnos corações de nos gardar de fazer as cousas que ateu [deseruyço] [som] nem aquelas que te fazẽ pesar. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 87 | Et tyrados asaluo estes da lyña, et poucos outros, todos erã de começo taes cõmo avemos dito; et vyuyam mays amaneyra de costumes de bestas que nõ de omes -asy cõmo conta Tulyo ẽna sua primeyra Rreutorica, et outorgam cõ el outros moytos sabeos - que logo que aviam fame ou sede, comyam et bebyam quando et cada que aviã sabor, cõmo fazẽ agora et fezerõ sempre as outras anymalyas que nõ entẽdẽ nẽ am rrazõ desse desto gardar. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 96 | Et começarõ afazer templos, asy cõmo casas de oraçom, et fezeronos aaqueles ydolos; pero tẽplo tãto quer dizer cõmo catamẽto em Deus, porque aly catam os omẽs em Deus et nõ deuẽ aly outra cousa catar, nẽ [penssar], senõ nẽbrarsse de seus pecados et erros et confesar sse et [rrogar] aDeus [quellos] perdõe, et gardar sse atodo seu poder de fazer outros. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 106 | Outrosy ẽno tẽpo deste Seruc, vẽeo Evandro, rrey de Arcadia de Greçia, cõ os seus apoblar aterra de Rroma em aquel lugar; et el rrey Jano querendose gardar de nõ caer em outro tal feyto cõmo el rrey [do] Tibre, et de mays dizendo quese poblasse sua terra de bõos omẽs, que taes poblarõ Rroma, asi cõmo seerẽ rreys os mays segũdo aqui oydes, rreçebeo et outorgoulle pobla; et Euãdro fezo sua çidade em aquel mõte Palatyno. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 119 | Et destes quatro prinçipaes rreynos do mũdo, et diz Orosio queos dous de medio, que vierõ cõ poderio que durou pouco tẽpo et som estes: orreyno de Affrica et orreyno de Maçedonya; et leuãtarõse ontre orreyno de Babilonya et ho dos rromãos; et outrosi mostra como ontre padre vello que foy o de Babilonya et fillo pequeno, ou que chega tarde, et novo et ajnda pequeno ẽno começo, et foy este ho dos rromãos; et chegarõ em medio do tẽpo ontre estes, aquel de Affrica et ho de [Maçedonja et forõ] cõmo tutores et curadores, esto he, defendedores et gardadores; et estas palauras som as quedizẽ as leys sobrelas gardas dos bẽes dos orfóós pequenos que ficam de seus padres ou de suas madres ou de todo, por que asy gardarõ et defenderõ aqueles dous rreynos suas herdades et seu dereyto ao rreyno dos rromãos ata que el cresçesse et chegase atomarlo. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 119 | Onde sobre esto diz ajnda Orosio, que forõ estes dous rreynos, ho de [Maçedonja] et ho de Cartago, rreçebidos por prinçipaes ontre estes outros dous, nõ por rrazõ de elles seerẽ erdeyros, mays por gardar seus dereytos ao postromeyro, que foy ho dos rromãos Et os nomẽs destes rreynos mayores et prinçipaes do mũdo, segundo diz Orosio, som estes sobre ditos cõmo avedes oydo: o de oriente em Babilonya o de ouçidente em Rroma, o de septẽtriom em Maçedonya o de medio dia em Cartago. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 130 | "Señor, gardarey teu [mandado], et se Deus quiser eu me gardarey bem que nõ faça fillo, donde aja opesar et amazela et veja del atristeza que veẽ os outros queos em este tẽpo fezerom. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 141 | "Tare, oque tu oyste dizer do feyto do deluvio general, que matou todaslas cousas saluo ende Noe et os outros que Deus quiso gardar [pera] viuer cõ el ẽna arca, et oque aprendiste despoys do departimẽto de hũa lenguage em seteẽta et duas, que foy feyto sobrela rrazõ da torre de [Babylonya], et ho espargimẽto de todaslas gentes que aly forõ ajuntadas et despoys forõ daly espargidas [per] todo omũdo, et todo esto vẽeo por rrazõ dos ydolos et dos [grãdes] pecados que faziã os omẽs; et em aquel departimẽto que foy feyto das lenguages, asy cõmo foy agente tyrada da lenguage que antes avia, asy esteuerom todos cõmo em hũ ponto de séér tirados de todoslos sentydos que antes aviam, et asy cõmo de novo lles vierõ os sentidos et sysos que despoys ouverom, et todos ficarõ asi cõmo loucos por la loucura [en que contendiam] contra Deus, saluo ende aqueles da lyña de que tu vẽes de Noe et de Sem et dos outros dende aty; et ficou em nos aquel primeyro lengage, et obõo sentido, et obõo siso pera conosçer Deus; et as gentes partyndosse neyçias et loucas de Babel et de Senáár, nũca ouverõ acordo de catar por seus deus despoys, et fezerõ sempre toda cousa que seus corações queriam, [et lles derõ] et cõ os moytos bẽes quelles dou Deus et os viços que tomauã y por codiçia de mãteerlos et quelles nõ myngoassem, buscarom suas ymages que fezerõ, et ydolo nõ quer al dizer senõ ymage, et diserom algũus; | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 149 | Et por mostrar os santos Padres queo feyto de Abraã, -que mostrou et nomeou primeyramẽte hum Deus sóó, criador de todaslas cousas, que el começou [creẽça] et maneyra de ley et acabou em ella -, et que ouvo parte em estes tres tẽpos, et por esto queo chamarõ primeyramẽte [Rram], que nõ semella nome cõprido, et da aentẽder otẽpo de ante da ley enque nõ avia cõplimẽto de créénça pera o omẽ séér saluo; et por quelle chamarõ despoys Abram quee nome mays cõplido quese entende otẽpo da ley enque ouvo mays cõplimẽto pera entrar omẽ em ley et em creẽça [por que viese despoys mellor aa creẽça]et abõo camyno que avia de víj́nr pera séér saluo; et por lo nome terçeyro quelle diserõ despoys Abráám, quee nome cõplido de todo, danos [aentẽder] otẽpo de despoys da ley, ou otẽpo de graçia quee esse méésmo em quea todo cõplimẽto de ley et de fe, et enque fezo noso señor Deus Ihesu [Cristo] ao [vmanal] lynage graçia de [seer] saluo todo aquel que cõplidamẽte em El créér et gardar asua ley. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 158 | Et segundo diz Eusebio ẽno libro do conto dos ãnos, ẽna rrazõ de [Abram], andando ella por las terras ya fazendo torres ẽnas mays grãdes alturas dos mõtes et dos outeyros donde fosse mayor avista das terras; os [hũus] dizem que cõmo atalayas pera fazer fortelezas pera gardar aterra; outros dizẽ que por rrazõ do deluvio, se acaesçesse de [vĩjr] quese acollessem aly as [cõpañas] de aquelas terras et que guaresçessem aly; et paresçe que esta rreyna tragia ajnda osiso et aloucura da soberuea del rrey Nẽprot, avóó de seu marido, de [que] oystes [(que oystes)] que começara [torre] cõ que Deus nõ podese cõ el. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 202 | Et por ende nõ quero que des aqui adeante te chamem Abraã, mays Abrafam, ca seras padre de moytas gentes et moytos rreys auera em teu [lyñage] [a que] darey aterra que aty promyti, et serey seu señor et seu Deus deles, et elles serã meu pouõo; et opleyto que porrey cõtigo gardarloas tu et todos aqueles que de teu lynage vierem. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 202 | Et esta sera apostura que gardaredes [pera] sempre: que çircondedes os menynos aos oyto dias que nasçerẽ, et esto faredes tam bem ao [menyño] seruo que compraredes, cõmo ao fillo da serua que nasçer em vosa casa; et todo omacho que nõ for çircondado seja deytado do meu pobõo, por que quebrantou [amyña] postura. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 206 | "Traballa de guaresçer et nõ morreras cõ os mãos de Sodoma, ca Deus te quer gardar; et pensa logo de fogir porlos mõtes et nõ te pares en nẽgum lugar açerca daqui, nẽ cates tras ty por nẽgũa cousa, senõ perderteas tu cõ os destas çidades. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 215 | Et conta outrosi mẽestre Godofre queo outorgaua Sarra et dizia que Abraã era seu yrmão: et esto fazia [ella] por gardar seu marido de morte. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 252 | Arreyna Juno, sabedor das cousas da terra et do mũdo, asy cõmo aqueles que oje dello som sabedores et as querem et codiçiam de aver et as gardam, et ella avia hũa garda pera as cousas terreaes, et por que as rriquezas mayores daquela eram de gaãdos desta rreyna deque aquela garda et aquel moordomo era pastor, et ael chamauã[lle] Argo, et ẽna cabeça aderredor avia çento ollos, todos postos por ordem; et por mãtéér et gardar bem aencomẽda das cousas que el avia em garda, nũca dormya [hũa] ora de todos los ollos; mays quando queria dormyr os dous ollos velauã, outros dous dormyam, et desta guysa faziam todos aderredor. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 252 | Et aeste pastor, tal et de tantas gardas de ollos cõmo oydes, dou [arreyña] Juno agardar aquela jovenca, et opastor [desque a] tomou gardoa, et onde quer que el estaua sempre cataua pera hu ella estaua, et sempre avia et atyña ante os ollos por donde quer que ella andasse; et leyxauaa paçer de dia et [despois] que se poyña o sol ençarrauaa et atauaa [perlo] pescoço, cõmo aboy: et ella paçia das follas das [aruores] et das eruas amargosas et de quaes quer que [acaesçiã], et bebia de quaes agoas podia aver aas vezes de rrio, aas vezes de lagõas estancas et limosas; et em lugar de bõo leyto enque ella soya jazer cõmo filla de rrey, jazia em terra, aas vezes em erua, aas vezes ẽno astrago puro; et áás vezes por fazer prazer aseu pastor que ouvesse merçede dela, et lle desse mellor ida, queria alçar os braços et alçauaos cõtra el et nõ os podia estender, et quando lle queria falar, emlugar de palaura [mudiaualle] cõmo vaca; et era desto moy maravillado opastor et entendeo oque era et cõmo andaua encantada, que ao seu soon meesmo avia medo et da sua voz espantaua sse. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 275 | [em] aquela sazõ sobre ofeyto de Rrebeca, cresçeo grande fame em terra de Canaã, asi cõmo acontesçera outra vez em dias de Abraã; et Ysaac, temẽdose da grande mj́goa das viandas et querendo gardar suas compañas, pensou dese yr perao Egyto por quelle diserõ que era estonçes terra moyto [avondada], mays pero nõ ofezo quese foy pera Gerara aAbymalec, rrey dos palestinos que fora amygo de seu padre Abraã. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 283 | "Eu sõo oDeus de Abraã et de Ysáác, teu padre, et esta terra enque tu dormes Eu darla ey aty et ao teu lyñagéé, et oteu lyñage seera tam grande et tanto cõmo opoluo da terra, et [tẽera] todas las quatro partes do [mũdo], et em ty et [em] el seeram benditos todoslos lyñagéés da terra, et Eu te gardarey [per] onde quer que fores, et tornarte ey aesta terra et nõ te leyxarey daqui yr que nom acabe enty et ẽnos teus todo oque dito he. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 283 | "Se Deus for comygo, et me quiser gardar em esta carreyra, et me der de comer et de [veber] et de vestyr, et me tornar bem andante acasa de meu padre cõmo me prometeo, sééra meu Sseñor; et esta pedra que eu aqui ergi em [rrenenbrança] desto, sééra chamada casa de Deus, et ofereçer lle ey aqui os dezimos de todas aquelas cousas queme el der. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 291 | Et rrespondeo Jacob et [disso] aLabam se el apartasse todaslas ovellas et cabras de suas greys, as que eram de moytas colores, et as desses aseus fillos agardar, et as que eram de hũa color, as hũas todas blancas et as outras todas pretas queas desse agardar ael, et as que dellas nasçessem que fossem de moytas colores, queas dese ael em sua soldada, que moraria com el, et lle gardaria seus gaãdos, et oque saysse todo de hũa color, todo blanco ou preto que fosse de Labam. | [+] |
| 1300 | XH I, 0/ 292 | Por esto te seruy víj́nte ãnos et te gardey teus gaãdos, et nũca comy carneyro de tuas ovellas, nem ho achou besta braua quelle podesse mal fazer por que tu menos ouveses, et se algũa cousa se ende perdia ou mo furtauã, moy bem me demãdauas todo, et eu pagaua de todo cõmo tu bem sabes; et noyte et dia traballaua, et sofria soles, et caenturas, et frios, et agoas, et todo tempo forte queme acaesçeo et nõ durmya por gardar bem teus gáándos, et desta guysa te seruy estes ãnos, os quatorze por las tuas fillas, et os seys por aquela parte queme ouviste adar por la garda [das] tuas greys, et tu dez vezes me mẽtiste et nõ me atendiste oque posiste comygo, et por ventura pobre et myngoado, et sem consello me leyxaras tu agora. | [+] |
| 1301 | PP V, 48/ 29 | Pero este yerro atal mas de ligero deve seer perdonado al prelado que a outro ome, ca apenas se pode gardar el que a de governar conpãna e de castigarla que nõ faga ou nõ diga aas vegadas algũa cousa ademas. | [+] |
| 1301 | PP V, 48/ 29 | Pero develo fazer de guisa que nõ nasca ende grand escandalo se devẽ gardar e de qual nõ fezerõ os sanctos padres departimẽto en esta rrazõ. | [+] |
| 1325 | TPc II, 19/ 37 | Pero muyto sse deve gardar o demandador quando a cousa demãda por sua quer sea movil ou rrayz que se sabe a rrazõ porque ouve o sennorio dela assi como por [compra] por donadio ou por outra maneyra qualquer que aja que lla ponga en sua demanda. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 21 | Et se gardar a flota de Greçia que se nõ perda, myna sera ende a onrra et a alabança. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 50 | Et seja voso fiel, ca he voso parente Et vos gardara moy bem et lealmente verdade cõmo deue. et agora leyxemos este pleito et todos los outros, et ajamos nosa festa et noso solaz a que somos cõvidados. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 52 | Et mostrã me a mj̃ estes dous nomẽes esto, ca o que me dizẽ Palas, sõo deesa de batalla, et corro mõte et caço Et quando d ' alo veño, tã fremosa me paro que nẽgũa d ' elas nõ ygoaria comygo en paresçer ben onde teño que por todas estas cousas, ou por qual quer d ' elas, que deuo eu de aver a maçãa demays tu, Paris, deues valer por armas et por caualaria; et de cõmo sõo eu mẽestra et deesa, que te ey de gardar et ajudar en elo para seer tu ben andante et se quiseres, oje me podes gaañar para senpre. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 62 | Et eu [te seerey] amyga moy leal et moller verdadeyra en quanto eu viua se me tu gardares esto. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 84 | Et de moytas terras en que coydou para o gardar achou por mays alongada et mays encuberta et mays segura o algarbe de ouçidente de Europa em España, que he ẽno rreyno de Purtugal. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 95 | Et quando se asañaua, nõ gardaria cousa que nõdisese, quer fose vergonçosa quer maa quer bõa, todo o diria. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 103 | Et nos asi o deuemos fazer ca nos deuemos gardar de rreçeber abayxamẽto nẽ consentir subjugamẽto em nos nẽ en aqueles que verrã de poys de nos. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 114 | Et fazer me as rriqua sepultura et todo meu dereyto et meu seruyço desi gardaras ben tua terra. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 129 | Et gardar me ey bem que nõ caya en vosa saña ' Et poys lle esto ouvo dito, sayo se fora da villa cõ toda sua cõpaña. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 182 | Et sabede que se eu voso amor poder aver, eu me gardarey que nũca de mj̃ rreçebades nojo, nẽ oyredes dizer nẽ rretraer cousa que uos desaplaza. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 183 | Et queria lle a gẽte ben, et el a mj̃ Et leyxey a terra et as gẽtes cõ que fora criada (et) en que avia moyta onrra et grã rriqueza et todas las cousas en que avia plazer Et agora [son] fora de todo esto et por ende nõ he tenpo de falar en amor de -mays, bẽ uos digo et uos bẽn o [entẽdedes] que [nõ] ha dõna nẽ donzela que se tã agiña vençese que a nõ ouvesen por rrafeçe et nõ por preçada ca vejo eu que aqueles que tragẽ seu feyto cordamẽte et mays encuberto que podẽ, que adur se podẽ encobrir nẽ gardar que a as vezes d ' eles nõ posfaçem. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 183 | Et por ende eu ben me gardarey, se deus quiser et vos sodes tã bõo caualeyro et tã preçado et tã palação cõmo me a mj̃ semella. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 199 | Et se o bem non gardardes, agyña vos lo poderiã tomar. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 199 | Et eu bem sey que nõn o pode aver mellor que el nẽ que mays valla et nõ era maravilla do caualeyro perder agyña seu caualo en tal lugar, poys se quer conbater con bõos caualeyros et endurar Et quanto he por la perda de aquel caualo, eu nõ dou nada mays pero se me mãdardes que garde este, por lo voso amor eu gardar lo ey o mellor que poder. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 287 | Et Agameno fezo estonçe gardar moy bem a entrada da porta a dez mjll caualeyros gregos. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 295 | Et vos, rrey, fazede moy (agiña) apreçeber vosas cõpañas, et yremos falar cõ os gregos et en todas guisas mostrar lles emos quaes donas eu trago comygo et quanto valen depoys que son en batalla - a cõmo quer que me pesa moyto por que avemos menos a Ector, que nõ sera [conosco] - mays nõ se poden tãto gardar que lles eu nõ faça caramẽt cõprar a sua morte ' | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 338 | Et el fezo gardar suas naues moy bem et (moyto) agiña, poys que veu que tal era a sua ventura que nõ podia y al fazer. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 343 | Et sabede que de quantos aly chegarõ, nũca hũ podo escapar mays as que [vjnã] postromeyras, quando oyrõ as nouas, gardarõ se et nõ forõ aly quebrar ca se ellas nõ virã, ou a luz tã çedo nõ chegara, nũca ende õme escapara viuo mays partirõ se logo d ' aly, et arredarõ se da rribeyra et da serra. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 343 | Et eu ben creo que se nõ pode esta frota tãto gardar que nõ rreçeba dãno, por u for, de mal en peor de aqui en [deante] | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 348 | cõmo Orestes matou a [Egistes] et sua madre Teendo ajnda Orestes çercada a çidade de Myçenas, Egistus ouvo ende mãdado et ajuntou grã caualaria et veẽo se a mays poder para acorrer a todos los seus, mays soubo mal gardar sua fazenda. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 350 | Et se se d ' elles [per] seu engano nõ escapara et partira, nõ ha ouro que o gardar podera de nõ seer enforcado. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 354 | Et fuy en este feyto moy aguçoso et moyto rrecordado de me gardar d ' este peligro. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 368 | Et mãdo o gardar a aqueles que mays amaua et em que mays fiaua en guisa que por nẽgũa maneyra nõ podese sayr d ' aly nẽ chegar a el ca nẽgũa cousa do mũdo nõ temya tãto cõmo a el pero sabede que tã ben lle queria que nõ poderia mays mays el queria se gardar do soño se o podese fazer. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 368 | Et por ende o fezo gardar o mellor que el podo. | [+] |
| 1350 | HT Miniaturas/ 368 | Et a morada foy tã bõa que ẽno mũdo nõ ouvo mellor desi fezo gardar moy ben as portas et as saydas et entradas. | [+] |
| 1350 | SP 26/ 129 | (LEY OYTAUIA quen pode fazer desonrra. Desonrra ou torto pode fazer a outro todo home ou moller de des anos e medio aRiba porque ouueron por ben os sabeos antiquos que deste tenpo adeante (deue) auer cada huu entendemento para entender se faz desonrra a outro (ou non). (saluo ende) se aquel que o fesese fosse louco ou desmemoriado ..............seria tiudo de facer emenda de nehua cousa que disese ou fecese porque non entende o que faz mentra esta... ..............loucura. pero os parentes mais.... ......que ouuesen estes ataes ou os que ouuesen en garda (deuianos) gardar de maneira que non posan facer torto nen desonrra a outro. asi como en moytas lees deste liuro disemos que o deuen facer e se non o fecesen ben se poderia (facer emenda deles do torto tuerto que aquestos atales fizieren.) LEY IX. --(Contra quien puede ser fecha deshonrra, e quien puede demandar emienda della, e ante quien.) Tuerto, o deshonrra puede ser fecha a todo ome, o muger, de cualquier edad que sea, maguer fuesse loco, o desmemoriado. ) | [+] |
| 1370 | CT 1/ 233 | Demays d esto, auj́ã de rrenda todos çinquo mill marquos, que erã synalados pera gardar as portas. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 237 | Et poys ma derõ tódoslos rreys por galardón do que fige, quero gardar meu galardón, en tal gisa que nũca a de mj̃ possa(n) auer home que ẽno mũdo seia. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 249 | Mays ualrrá estar assý et gardar en paz teu rreyno que começar cousa de que uerrá mal a tj et a teu señorío. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 249 | Et se te gardar quiseres, cõmo faz home de bon siso, ia mays nõ perderás y nada. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 258 | Et ela soa uos gardará, que nõ sofreredes mal nẽ desonrra. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 281 | Et ben outrossý deuemos nós assý a fazer, ca nos deuemos gardar de fazer nosso abaixamento, nẽ cõsentir sojugamento en nós, nẽ ẽnos que uerrã depoys de nós. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 317 | Et gardarme ey ben de caer en uossa saña. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 367 | Et esto nõ teño eu por syso et, se nós por elo mays ualemos, nõno entẽdo eu; ca, segũdo rrazõ, tal deuj́a de seer o señor de tãtas et taes cõpañas que aquí son ajuntadas que os soubesse enderẽçar et correger, et podesse sofrer afán et traballos et mãtẽer et gardar tal oste cõmo esta, et outrossý que podesse dar cõssello proueytoso et dereyto quando acaesçesse. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 375 | Senores et amjgos, uós sodes os mellores caualeyros que ẽno mũdo ha, et mays rricos et mays preçados et mays nomeados do começo do mũdo acá, que ssabede que aqueles que ante de uós uẽerõ taes forõ et en tal gisa gardarõ seu prez et sua onrra que nũca forõ abaixados de nehũa gente estraya. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 378 | Agora diz o cõto que os gregos fezeron poer uelas por gardar ben suas ostes. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 386 | Mays Deus, porla sua merçee, uos queyra gardar de mal et de perígoo. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 389 | Et por ende fazede moy ben gardar uossa uila de toda parte et nõ uos leixedes desherdar en uossos días, et uosso ben et uossa onrra et uossa prol seerá en uós, et senpre os que de uós uẽerẽ serã onrrados et amados dos rreys que depoys de nós an de rreynar. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 400 | Quando Diomedes ueu o grã dãno que o Ssagitario fazía, penssou de fogir pera sse gardar del, ca el andaua ja malchagado ẽna cabeça de hũ dardo. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 414 | Et se me eu nõ podera gardar ou defender da força dos uossos braços, ben me semella que me cõuẽera de prender morte a uossas mãos. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 414 | Mays en toda gisa cõuẽ que seia, ca uos nõ podedes de mj̃ gardar, se me a uẽtura nõ mj̃ga. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 420 | Et sabede que, sse eu o uosso amor poder auer, de gisa o ssaberey gardar que nũca ja mays rreçebades torto, nẽ oyredes dizer nẽ rretraher cousa que uos despraza. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 421 | Et demays ben uos digo et bẽno entẽdedes uós, que nõ ha dona nẽ donzela que sse tã agiña uẽçesse, que por ende mẽos nõ fosse preçada, que ueio eu que aqueles que tragen seu feyto [o] mays cordament et mays encuberto que poden, que aduro sse poden encobrir nẽ gardar que aas uezes deles nõ posfaçẽ. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 421 | Et por ende eu ben me gardarey, sse Deus quiser. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 445 | Et se o ben nõ gardardes, toste uoslo poderã tomar. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 445 | Mays pero, se me mãdardes que guarde este, gardarlo ey eu o mellor que poder, que o nõ partirey de mj̃, sse per força nõ for. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 517 | Et, sen dulta, nos fará grã mj̃gua et somos por ende maltreitos, ca moyto era bom caualeyro et urgulloso et ardido et marauillosament rrecudía bẽ aos grandes feytos, et sabíanos gardar moy bẽ perlo grãd entendemento que en el auía, et dar os cõssellos muy bõos, et adeantarse moy ben. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 522 | Et esta onrra gardádeuos de a baixar et a çerca estades ende, se uos nõ gardades et nõ quiserdes tomar outro cõssello; ca, cõmoquer que home pode gãañar bõo prez, mester ha sabedoría pera o gardar. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 522 | Et perdérõsse a ssy et a ssua fazẽda et os seus feytos bõos, porque o nõ souberõ gardar. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 522 | Et aquel que quer gardar seu prez, mester lle he que aja bon siso et grãde entẽdemento, ca ẽno mũdo nõ ha tã grã coyta cõmo do que ha bon prez et del deçẽde, mayorment que son aquí ajuntados de tódaslas partes do mũdo, et por ende será o posfaço mays grãde sobre este feyto, ca se (a) home fosse en lugar onde tãtos posfaçar nõ podessen aýnda o yría passando. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 522 | Et de mj̃ uos digo que me gardaría a todo meu poder de seer posfaçado de poucos, nẽ de moytos nẽ de loucos, nẽ de cordos. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 529 | Et uós fazede bon siso de uos gardar, ca aquel que ben garda o sseu corpo garda bõo castelo. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 532 | Et nõ ha syso nẽ rrecado o que tal rrogo et tal cõssello dá, nẽ quen o toma, ca todo home que syso aia deue senpre gardar sua onrra et seu loor et seu prez et sua ualor et sua franqueza et sua alteza et sua bondade. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 534 | Et os dioses poño y por testemoyos, que ueiã cõmo uos eu desengano et uos quería gardar de dãno et de uergonça. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 537 | Et moyto uos podedes gardar, se a uós assý auedes soo, ca uós nõ fostes o primeyro, nẽ querrá ela que seiades o postremeyro, nẽ ficará aýnda por aquesto, ante fará senpre en gisa que seus óspedes serán pagados dela, ca moller he de tal maneyra. | [+] |
| 1370 | CT 1/ 540 | Mays eu foy tã louca et tan ligeyra que cõsentj́ de oýr loucura, et, se me eu gardar quisera quando me aduserõ, nõna deuera consentir, ante a deuera a esquiuar; ca aquela que boa quer seer nõ deue oýr quanto lle dizer quiserẽ, ca nõ ha ẽno mũdo tã entẽduda que uẽçuda nõ seia, se oýr quiser o que lle disserẽ. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 31 | "Et pois que Nostro Señor vio que os judeus que el agardara por tãto tenpo se nõ queriã tornar a el por la preegaçõ dos apostolos nẽ por las marauillas que lles mostrauã, a cabo de XL ãnos enviou Tito et Vaspasiano a Iherusalem et destroyrona toda segundo oyredes. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 117 | Et os mouros ajũtarõse todos et os cristiãos, quando aquelo virõ, ouverõ cõsello ontre si de os agardar et de lidar cõ eles. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 136 | Et por cõsello de Galarõ mãdou a Rrulã seu sobrino, cõde de Maans et señor de Blayas et Oliueiros, cõde de Jenes, cõ outros caualeiros mellores et cõ viinte mĩll cristiãos, que ficasen en Rroçauales a gardar a çaga ata que el pasase os portos cõ toda a outra jente, et eles asi o fezerõ. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 136 | Et sabede que quen quer viinr para destroyrla, que seera cõdenado en aquel outro mũdo; segundo que sempre todos aqueles que a gardarõ do poder dos mouros aver[ã] galardon do Rrey Çelestial. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 176 | Et outorgado este pleito ontre eles para esto gardar, fezerõ juramẽto aos santos Auãgeos; et este juramento fezerõ os viinte et noue, et hũu soo nõ quis jurar. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 176 | Os cõpaneiros quando esto virõ, por gardar seu juramento, leuarõno d ' ali cõ grã traballo aas veçes [en] besta, aas veces de pee, dandolle as maãos ata os montes de Rro[ç]auales. | [+] |
| 1390 | MS [I, 1]/ 180 | Et os que lle esto oyrõ cõtar forõ moy marauillados, ca este nõ era asno mais era verdadeiro angeo en semellança del, que envia Nostro Señor aos seus amigos que o amã et que o temẽ para os gardar de mal. | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 65 | non deuen cauallgar o Cauallo nen lle fazer noio des juno por todo o mes meiado ataa çima dagosto, mais deuen no gardar, como dito he, En llugares frios et deue husar deruas et doutras cousas uerdes, et se en el caualgasen por lla gran caentura que enton faz et por llo gran traballo poder se ya de dentro desecar. | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 67 | ual moito que o que cauallga o Cauallo a trote ou a gallope mandandoo duun lugar para outro, traga na maão a rredeẽa testa et os mosos do freẽo no peito do Cauallo, que amerga a cabeça aos peitos et encurue o collo, et esto se faça no começo pouco et pouco, et como uyr que mester faz, et en por moito en esto estudo et caamento, et seeria proueito et saamento do Cauallo et do que o caualgar, porque quando o Cauallo trouuer a cabeça jncrjnada, et a o peito et chegada dobrara o Cauallo mais fremosamente, et trotando ou gallopando, como dito he, mais abertamente et mais craramente agardara seus passos et mellor et mais ligeiramente se uoluera ao destro et mellor se parara; | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 71 | et todo esto como he se deue gardar ataa que o Cauallo aia çinquo anos, et enton aia todos llos dentes mudados; | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 147 | et non deue o Cauallo comer eruas nen qousa uerde, mays coma pouco das outras qoussas ataa que da jnfirmidade seia saão, porque as eruas et o moyto comer acreçenta os omores et see o por tal cura gardaren o Cauallo sera liure et saão. | [+] |
| 1409 | TA III,4/ 151 | et esto asy posto amansa a door et abre os poros et faz as huñas humidas para se tallaren mellor et mays ligeiramente por hu as tallar quiseren, et deuen a gardar a besta que for encrauada dagoa et do lixo et de caualgaren en ella porque lle seera perigoo see a non gardasen. | [+] |
| 1460 | CI 1/ 114 | Et quando el rrey Veremũdo soubo da vijnda del rrey Rrenamiro, Juntou todolos galegos do rreyno de Galliza, et foy agardar a Portella de Ares açerqua de Monte Rrosso. | [+] |
| 1460 | CI 1/ 119 | Et esto asy outorgado, o dito Diego Gelmeriz entrou o rregemẽto da eglleia et, cõ consello dos nobres et sabedores varõos, comesçou de rreger et rrestoyrar as cousas destroydas et cõseruar et gardar as vijndeyras. | [+] |
| 1460 | CI 1/ 120 | Et os que a gardarẽ aJan paz cõ Christo para senpre. | [+] |
| 1460 | CI 1/ 135 | Et logo comesçou a rreparrar o castello do Est por gardar a terra dos ysmaelitas et normanos, que entrauã porla rria e estragauã toda a terra. | [+] |