1200 |
FX III, 5/ 699, col. a |
Por la fe xpristiana gardar a lee deue poner bonos costumbres e deue refrenar aquelos que fazen munga de sus corpos, ca esto dizemos de bon conseio á la gente et a la terra que nonos tollemos os maes das terras et poner termino á los que son feytos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito se leven tẽer || por gentes de mal recado || os que mal cuidan fazer || aa de que Deus foi nado. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Niun poder deste mundo | de gente nada non val || contra o poder da Virgen, | ca x ' é tod ' espirital. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pero que seja a gente | d ' outra ley [e] descreuda, || os que a Virgen mais aman, | a esses ela ajada. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muitas vezes volv ' o demo | as gentes por seus pecados, || que non quer Santa Maria, | pois lle son acomendados. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como a demais da gente | quer gãar per falsidade, || assi quer Santa Maria | gãar per sa santidade. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XXXI. é como Santa Maria fez que tres meninos alçassen os marmores que non podia alçar toda a gente que se y ajuntava. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXVI. é como Santa Maria de Castroxerez guardou a gente que siia na ygreja oyndo o sermon, dũa trave que caeu de cima. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non é mui gran maravilla | seerem obedientes || os angeos aa Madre | daquel cujos son sergentes. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LXXXVI. é como Santa Maria avondou de pescado al Rey Don Affonso con muy gran gente que convidara en Sevilla. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Niun poder deste mundo | de gente nada non val || contra o poder da Virgen, | ca x ' é tod ' espirital. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muitas vegadas o dem ' enganadas || ten as gentes, porque lles faz creer || [muitas sandeces; e taes pecados || desfaz a Virgen por seu gran saber]. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 712 |
[Como Santa Maria fez que tres minỹos alçassen os mármores que non podian alçar toda a gente que sse y ajuntava.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 49 |
[[C]omo Santa María de Castroxerez guardou a gente que siia na ygreja oy[n]do o sermon, dũa trave que caeu de çima da ygreja sobr ' eles.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 339 |
[[C]omo Santa Maria avondou de pescado al Rey Don Affonso con mui gran gente que convidara en Sevilla.] |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et, quando soube daquellas gentes, envioule dizer que lle nõ entrasem en sua terra et que lle nõ fezesem y dano nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Mays os das naues nõ leyxarõ estõçe [de] estar atendendo y outras naues que les aviã de vijnr cõ mays gentes et mayor ajuda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et p[er]derõ y essas gentes quatro naues das suas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Andados quatro anos do rreynado deste rey dom Rramiro -et foy isto ena era de oytoçẽtos anos et lxxaij; et andaua entõce o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xxtiijos; et [o] d[e Loys], enperador de Rroma et rrey de Frãça, en xiiijze -, chegarõ a foro de Galliza, cõ muytas naues, os normães, hũa gente muy crua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Mays contra Espana todalas gentes do mũdo se atreuiam aa vĩjnr a gerrealla et as[e]norala, et fezerõ y do que quiserõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et enpos esto, contra aquella vĩjnda dos normãos, logo que o soube el rey dõ Rramiro, sacou sua oste muy grãde et foy lidar cõ aquellas gẽtes brauas; et prouge a Deus que tã de rrigeo fferirõ [en] elles que se uẽzerõ os narmães, pero que era gente aspera et forte, segundo conta a estoria, [et] morrerõ y muytos delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et, como estaua a çidade de Seuilla quebrantada da outra gente que disemos ante desto, nõ poderõ acordar en si tam bem que se defendesem delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
[et] foy est[o] na era d ' oytoçẽtos et LXX et quatro anos -, morreu este rey dom Rramiro, et foy enterrado muyto onradament[e] ena cidade de Ovedo, ena jgleia de Sam Saluador, cõ muyta onrra de clerigos et de caualleyros et doutros fillos dalgo et de toda outra gente, chorando polla sua morte et rogando polla sua alma a Deus, cõ que el seia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
As atalayas que estauam fora da villa de Tolledo, quando o uirõ vijnr cõ poucas gentes, coyda[ndo] que nõ erã mays cõpanas, fezerõno a saber aos da cidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Desi foyse guerear conos talamaes et aos prouẽcialles et aos françesses, [et] matou muytas destas gentes, cada hũu per seus lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et quando Carllos, fillo do enperador Loys de Rroma, que era endeantado de Frãça, vio que sem grã custa et sen grã gerra nõ podia yr contra Muça nẽ uedarlle o que lle fezo et aquelles malles que pellas gentes et pella terra andaua fazendo, envioulle(s) muytos dineyros et grande auer que lle nõ astragasse a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et este rey dõ Ordono outrosi, quando aquillo soube, apoderouse de muyta bõa gente d ' armas et foy çercar hũu castello a que diziã entõçe Albeyda, que Muça tollera a cristãos, et uio muy bem laurado et bem cercado ( et) de muy bõo murro cõ suas torres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et foy vençudo Muça cõ sua oste et morrerõ y mays de X mĩll caualleyros dos seus, sen a outra gente que foy muyta ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 22 |
Andados IX anos do rreynado deste rey dom Ordono -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et LXXa et iij anos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et XXXtaVe -, arribarõ a Espana, a Algazira, hũa flota de gente de narmenes, en que aujã LXa naues bẽ bastidas et grandes desa gente et do que auiã mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et ajuntou grandes cõpanas do rreyno et grandes gentes de gallegos et d ' asturãos et doutras partes, tãtas que llj chamaua a estoria grande oste. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Este rrey dom Affonso, quando lle chegarõ estas nouas, ffillouse cõ sua gente que logo a ora pode auer et ffoyse para Benavẽte, et achou y os mourros como lle disserõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et poys que forõ chegados [et] el rrey vyo que se juntauã et que era muy grã gente, saliu et foy sobre Bernaldo et çercouo naquel castello do Carpyo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et tam grãde era o medo et o espanto que delle aujã as gentes que nõ sabiã que fezesem ante el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Andados xx[x]j ano do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy esto na era de noueçẽtos et Ve ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçom do Senor en oytoçetos xlavije; et o enperio de Locario en xvjes - en este ano Homar Abenhazõ, que era hũu dos mays altos omes que auja en Cordoua, alçousse contra el rrey Abdala, et alçarõse cõ el muytas gentes et muytos castellos, que som estes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et dessa uez matou muytas gentes delles et ffez muy grãde astragamento en hũa terra que dizẽ Çessilya et hermoua toda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et conta a estoria que tam grãde foy a gente et o poder que juntou de rreys et de caualleyros et doutros homes d ' armas, que ouve y mays de vij lig[i]ões. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Quando o conde ouve acabada esta raçõ et esforçada sua gent[e], moueusse de manãa cõ toda sua gente et foysse para Lara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Mays perdoame tu, Senor, et dame esforço et ajuda contra aquella gente pagãa que uẽ a destroyr Castella; ca, se a tu nõ enparas, eu por perduda a teño. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et ante de tercar dia seeras en muy grã coyta, ca ue[e]ras toda tua gente muy espantada por hũ sino que veerã muy forte, et nõ auera y tan esforçado que desmayado nõ seia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et en outro dia bõa manãa mandou mouer toda sua gente, que erã tã poucos que auja da outra parte dos mouros mill para hũu dos cristiãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et uos todos sodes omẽes d ' alta guysa, et ueio ora uossos curações enfraquezer contra gentes que non son senõ soonbra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Et el rey don Sancho de Nauarra, [quando] oyo dizer que o conde Ffernan Gonçaluez que lle entrara pella terra, ajuntou toda sua gente et fuysse para hũu logar que diziã en Nauarra a Era Degollada, et e en Valpira. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Onde a mester que folguedes uos et uossas gentes ata que seiades são dessa ferida que teedes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et dessi mandou logo mouer dalj toda sua gente et foysse para aquel logar du estaua o conde de Tollossa cõ todollos nauarros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et sabas que venceras Almãçor et todo seu poder, pero perderas y muyta gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et os mouros vironos entõ com̃o o conde et ouuerõ muy gram medo, et forõ muy mal espantados, ca se teuerõ por muy enbargados delles, por que uijã tantas gentes todos de hũu sinal; et marauillarõsse muyto donde uijnã aly. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Et en aquellas cortes foy muyta gente ajũtada; mays, poys que o conde chegou, nõ durarõ as cortes senõ poucos dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 130 |
Et tu por ende es muy meoscabada [en]o teu prez, et seeras deostada por ende, quando o souber toda a gente, et esta culpa a ti a porrã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 145 |
Com̃o o conde Fernã Gonçaluez ajũtou sua gente et foy lidar cõ el rey dõ Garçia de Nauarra et o vençeu |
[+] |
1295 |
TC 1/ 157 |
Et aly logo, ante todalas gentes da hũa et da outra parte, rreconoçeullj senorio daquela terra que tijna et da Estremadura de Leom dalen Doyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 161 |
Enpos esto que dicto auemos, assy com̃o aveeo(m) segũdo cõta a estoria, que andados tres ãnos do rreynado del rey dom Ramiro -et foy esto ẽna [era] de noueçentos et lxxavij ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ en noueçentos et xxxaix ãnos; et a do emperador de Rroma en vj - assy acaeçeu que aquela gente dos nauarros, poys que ouuerõ corruda todo Galiza, et roubada toda a terra, et feycto a sua guisa quanto quiserõ, (et) querendosse ia elles tornar a seus nauios con grandes gaanças et muytos cristãos que leuauã catiuos para sse yr para suas terras, sayu a elles o conde Gõçaluo Sanchez, con gram poder, a prouar se poderia auer delles algũa vingãça do mal que lle fezerã ẽna terra aos cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 161 |
Et cõna merçee et a uertude de Deus et do apostolo Santiago, cuia jgleia elles quebr[ã]tarõ et roubarõ et desonrrarõ, vençeuos et desbaratoos et astragoos, de guisa que todos morrerõ y con seu rey; assy que, de muy gram gente que erã, nõ ficou que arma podesse alçar contra elles nẽ fazerlles nẽhũu dãno; ca todolos mays y forõ mortos, com̃o dicto [he], os outros catiuos et presos et todo seu feycto desbaratado et desfeycto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Quando o conde Garçia Fernandez et sua moller dona Sancha chegarõ a Castela, (et) enviarõ por todas suas gentes que veessẽ a Burgos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et forõ y chegadas muytas gentes ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 187 |
A gente, quando o souberõ, forõ muy alegres cõnas nouas, por que dõ Rrodrigo era sempre bem andante, et os que cõ elle yã ẽnas ostes que fazia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 187 |
Et chegarõsse aly entõçe tã grandes gentes que marauilla foy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Et, desque os ouuerõ apeoados, a muytedũe da gente forõ a elles et prenderõnos aas mãos et desnuarõnos das armas, et descabeçarõnos hũu et hũu a ollo de seu tio Rroy Valasquez, o traydor, sem outra tardãça nẽhũa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 203 |
En este lugar conta dom Lucas de Tuy, ẽna sua estoria per seu latĩ, que muytas das conpanas que estauã alj que, de com̃o erã gentes necias, rrijã et escarniçiã do arçebispo por que assy vijna uestido. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 222 |
Andados xvij ãnos do rreynado deste rey dõ Bermudo -et foy ẽna era de mil et xvj ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxxaviij ãnos; et a de Oto, enperador de Rroma, en xj - en aquela sazõ terra d ' Espana, sofrendo gram coyta de fame pola pestilẽçia da sequidade que y auya et faziã com̃o agora dissemos aqui ante desto, adoeçeusse Deus da gente et quiso, pola sua merçee, demostrar esta gram coyta por que era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 222 |
Et apareçeu el en visom a hũus boos omes d ' ordẽ et dissolles que, polo pecado que el rey dõ Bermudo fezera contra aquel bispo d ' Ovedo en prendelo, era aquela pestilẽçia Esses omes boos forõ a el rey dõ Bermudo entõ et contarõlle todo quanto lles fora mostrado, et que nũca fame salrria da terra nẽ aueriã agoas as gentes, ata que nõ sacasse da priiom o bispo que prendera et tijn[a] ẽna priiom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Andados vj ãnos do reynado daquel rey dõ Afonso, ena era de mil et xxiij ãnos; et a da encarnacõ do Senor en IX çentos et LXXXaVCco ãnos, aquel mouro Mahomad Almoady, de que dissemos ante desto que prendera Ysem, rrey de Cordoua, e [o] ascõd[er]a, poy[s] que ouue o senorio, fezo muytos agrauamentos a toda a gente, tragendolle mal as molleres et escarneçendollas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 229 |
Et, quando chegou o conde Garçia Fernandez et vio tã gran mal en sua terra, nõno pode sofrer et, pero que a gente andaua partida ontre el et seu fillo, poso en seu curaçõ de morrer [p]o[r] defender a terra, ante ca viuer veendoa asy perder. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et aquel Mahomade Almoadj, quando aquillo uio, sacou da priiõ a Ysẽ, el rrey que dissemos suso que fezera creer [a]as gentes Mahomat que era morto, et demostroo a todos, consellandolles que tomassẽ el ante por rey ca Çuleyma. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 236 |
Andados XVze anos deste rrey don Afonso -et foy esto ena era de mill et xxxj ãno; et andaua o ano da encarnaçõ en noueçẽtos et noueẽta et tres anos - aquel mouro Alhagib Alhameri, aquel de que ia dissemos suso ena estoria, chegou muytas gentes de todas partes, assy de mouros com̃o de cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 236 |
Et Mahomad outrosi chegou muy gran gente et muy mayor que aquella de Alhagib. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Et essa gente dos berberis, nõ podendo sofrer a fome aly, ouuerõse ende yr para Seuilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Et os moradores da çibdade ficarõ poderosos et senores de toda sua villa, ca mays queriam ia morrer ca uiuer en tal quebrãto et en aquel mal, cõ tã maa gente com̃o os berberis erã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 265 |
Et por amor de meter coraçõ a sua gente, que lidassem de rrigeo et dessem guerra aos mouros, aas uezes entraua enas lides de caualo et aas uezes de pee cõ os peoes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 300 |
Et ajuntou logo muy gran cauallaria et foy [a d]esora cõ[tra] el rrey dõ (Garçia) Ramiro, et matoullj muytas gentes ademays, com̃o os achou de[s]armados; ca tã arrebatadamente ueẽo sobre elles que sse nõ poderõ armar nẽ se guardauã del que desta guisa os cometeria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 303 |
Et ajuntarõse ali as ostes dambalas partes et lidarõ et ferironse muy de rrigio, assy que outra auij̃ça nõ andou y, et morreu y muyta gente de cada part[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Et pagauãse delle as gentes, por que se paraua bẽ a defender a terra dos cristãos dos mouros que a conqueriã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 319 |
Andados sete anos do rreynado del rrey dõ Fernãdo, quando andaua [o ano] da encarnaçõ en mill et XXe anos, el rrey don Garçia, auendo curaçõ de se vingar da desonra que llj fezera el rrey don Fernando, seu yrmão, chegou muy grandes gentes, tãbem das suas com̃o das outras partes, de gascões et mouros, et pasou Mõtes d ' Ouca et chegou ata Portas, que he a quatro legoas de Burgos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 319 |
Et el rrey dõ Fernando, quando o soubo, pesoullj muyto de curaçõ et ajuntou muy grã poder de gente et foy contra elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 319 |
Et desi, quando as azes forõ paradas, aquel caualeyro, ayo del rrey, deytou o escudo et a loriga et a chapellina et todaslas outras armas, senõ a espada et a lãça que leuou, et asi entrou pelas azes dos castellaos, et morreu logo por nõ ueer a morte de seu senor, el rey, et o astragamento da sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 319 |
Et depoys que as azes forõ mesturadas danbalas partes, et a lide ferida muy cruamente et muy sen piadade, foyse vençendo a gente del rrey don Garçia, ca era mays et mayor poder o del rrey don Fernando; et demays que el rrey dõ Garçia nõ ouue os curações dos seus uasalos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 331 |
Et Rroy Di[a]z de Biuar foy muy boo en aquela çerca, yndo guardar as gentes que yam por vianda et por erua, et ouue ala muytas lides que vençeu; et por pressa en que sse uyo nũca quiso enuiar mãdado a el rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 334 |
Estando el rrey en Çamora cõ toda sua gente, chegarom a Çamora os mesegeyros dos reys mouros que erã vassalos de Rroy Diaz de Biuar cõ muy grandes aueres que llj tragiam en parias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 344 |
Et disy enviou por todas suas gentes et porlas ordees et apilidou toda sua terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 351 |
Et leuãtouse de sobre elles muy rico et muy onrrado, elle et toda sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 353 |
Et, estãdo a lide en peso, el rrey dõ Sancho começouse de numear et foy ferir ẽno mayor poder da gente, que per força os fez arrãcar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 353 |
Et, a avijnça feyta, tornouse el rrey dom Sancho para sua terra muy rico et muy onrrado, elle et toda sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 357 |
El rrey dõ Sancho ajuntou muy grandes gentes -castelã[o]s et bisqueyn[o]s et asturãos et das Estremaduras et arãgoeses - para yr sobre seu yrmão, el rrey [dõ Garçia], et enviou ala a dõ Aluar Fãges, primo do Çide, que o fose desafiar et que lle dissesse que lle leixase o rreyno et que sse fose a outra parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 364 |
Et el rrey dõ Sancho tĩjna muy grandes gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 365 |
"Et, senor, fazede agora [acoller] a gente que vem fogindo et falade cõ elles et esforçadeos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 366 |
En outro dia de manaa, estãdo el rrey dõ Alfonso muy loado dos seus et seg[u]ro cõ sua gente, porlo bẽ que Deus lle fezera, chegou el rrey dõ Sancho muy rrauyosamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 374 |
Et, empero que el rrey era mãcebo et lle vĩjnã est[õ]çe as baruas, era muy brauo et de muy gram curaçõ, et temyano muyto as gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 374 |
Andados sete ãnos do rreynado del rrey dõ Sancho -que foy ena era de mĩll et çento et sete ãnos, quando andaua a encarnaçõ de Nostro Senor Jhesu Cristo en mĩll et saseenta et IX ãnos, et o emperio d ' Emrrique en XVIIJto - poys que as gentes forõ chegadas en Sam Fagũdo ao dia que el rrey mandou, alcou as mãos a Deus et gradeçeulle muyto a onrra que lle fazia, et disse: -Beeyto seia, Senor, o teu sancto nume, que me desche os rreynos que forõ de meu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 379 |
Et el rrey seyu a reçebelo con todas suas gentes, et reçebeo muy bẽ et fezollj muyta onrra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 381 |
Do gran dano que reçebeu a gente del rrey don Sancho |
[+] |
1295 |
TC 1/ 381 |
Et morrerõ y muytas gentes dambas partes, en guisa que [a] agoa de Doyro toda ya tinta de sangue dela villa [a] fõdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 381 |
Et o conde dõ Garçia de Cabra, quando o vyo, pesoulle muyto pola grã gente que se perdia, et foyse para el rrey et disollj com̃o reçebia muy grã dãno ẽna gente, et que os mãdase tirar afora, que ia muyta gente y avya perduda, et que a mandase tirar afora et nõ conbatesẽ mays, [et] que a teuese çercada ata que a tomase per fome. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 387 |
Peçouos por merçee que dedes este traedor aos castellãos, senõ sabede que nos uerra ende muy gram dãno; ca os castellãos nos querrã rretar, poys que iaz ena villa, et ser[a] muy gran desonrra das gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 388 |
Et diz o arçebispo dõ Rrodrigo que, desque el rrey foy morto, que as gentes da oste começarõ a deramar, et os dos conçellos et outros muytos leixarom suas tendas et suas pousadas et que yam fogindo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Et que lle rrogaua que lle desse algũa gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Et el rrey dõ Afonso dissollj que, se elle soubese as nouas et todo o feyto com̃o era del rrey dom Sancho, que se nõ temeria delle se lle desse algũa gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 411 |
Et forõ presos o(s) conde(s) Garçia [Ordo]nes et Lopo Sanches et Diego Peres et outros muytos caualeyros et moyta da outra gente, asy que nõ auyam cõta (a)os mouros que se perderõ y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 412 |
Et ajũtou a gente que podo auer et enderençou contra elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 416 |
Et, quando o Çide vio os [s]eus paaços destroydos et as suas gentes et os portaes et os curraes, tornouse contra ouriente et ficou os ge[o]llos a Deus, et disse: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 416 |
Manda castigar esas gentes que nõ façã mal ena terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 418 |
Et forõsse para el muytos omes onrrados et muytos fillos dalgo de Castela et outras muytas gentes chegarõ a elle a Sam Pedro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 418 |
Et, estando y, chegoulle hũa conpaña de gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 418 |
Et, ante que seyse o sol, mandou fazer alardo por saber a gente que leuaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 422 |
Et, desque vyo que nõ podiã auer os castelos, mandou mouer sua gente com̃o se fosse fogĩdo, et mandou leixar as tendas ena bastida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 423 |
Et mãdou a dous rreys, que erã y cõ elle, que tomasem tres mĩll caualeyros et gente de pee quanta quisesem leuar, et outra gente das frõteyras, et que se fossẽ ala et que llj leuasẽ o Çide preso a vida, et que desta guisa tomaria delle dereyto d[o] grã mal que llj fezera ẽna terra |
[+] |
1295 |
TC 1/ 431 |
Et, tẽendoo cercado, lidou cõ elles et uẽçeos et matou y muy grandes gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 432 |
Et tragia cõsygo trezentos caualeyros fillos dalgo et outra gente moyta de caualo et de pee et escudeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 432 |
Moyto plougue ao Çide (et) cona gente que tragia et começou de rrijr, cõno grã plazer que ouue, et gradeçeulle moyto, por que fora atã boo mandadeyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 433 |
Et outro dia moueose ende cõ sua gente et foysse asentar ẽno porto d ' Aloyta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 433 |
Et o Çide, quando [o] oyo, fez passar a presa adeante et elle tornou cõ sua gente contra elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 436 |
Et o conde diso: -Çide, agora en saluo jogades, ca pagado uos teño para este ãno, uos et uossa gente, et nõ teño en curaçõ de uos buscar tam agina. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 438 |
Andados xvijte ãnos do rreynado del rrey dõ Alfonso, o Çide, estando en Saragoça, guisou suas gentes para correr Orta et Monçõ et Almenar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 438 |
Et apelidou toda sua terra et ajũtou muy grandes gentes et foy contra elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 439 |
Et, quando o Çide viu que o nõ queriã fazer por cousa que lhi enuiasse dizer, mãdou armar a gente et foy contra eles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 441 |
Et el rrey enviou ala al jnfante don Rramyro [et] ao conde dõ Garçia de Cabra, cõ muy grãdes gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 442 |
Et tãta seyu da gente que ficou o castelo hermo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 458 |
Et aj[ũ]tarõsse hũu dia el rrey et o legado et o primado et muy grã gente da clerizia et todo o poboo da vila, [et] contenderõ et departirõ sobre elo muyto, parandosse a clerizia et o poboo contra el rrey et a rreyna et o legado, por que sse nõ mudasse(m) o ofiçio d ' España, el que era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 460 |
Et, quando as gentes virõ que a fazer lles er[a], husarõ delle per força. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
Et a gente da villa fezerõ outrosi dous bandos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
Et aiũtou todas suas gentes -caualeyros et beesteyros et peões - et foysse para Valença. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 473 |
Et dõ Aluar Fanes estaua aperçebudo cõ sua gente con medo dos françeses. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 478 |
Et el, nõ se nẽbrando com̃o seu senor [o] enviara por cabedel daquellas gentes, fezose chamar Miramalĩ, asi com̃o seu senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 479 |
Et el rrey don Afonso ouue muy grã pesar, por que lle nõ podia acorrer per seu corpo, et enviou ala o jnfante don Sancho, seu fillo, et o conde don Garçia de Cabra cõ muy grã gente do seu senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 479 |
Et os condes et os ricos omes et outras gentes que seyrõ da batalla chegarõ a Toledo muy uergonçosos et muy quebrantados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 485 |
Et el rrey, cõ essa pouca gente que lle ficou, acolleusse cõ elles para Coyra et os mouros tornarõsse para seus lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 489 |
Et [a]o Çide creçia cada dia a gente, por que diziam que queria correr terra de mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 489 |
Et cõna muy grã cobijça que ouue de yr sobre Valença (que) nõ catou a gente que leuaua cõsigo, ca erã mays os do Çide ca nõ os seus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 492 |
Et enviou suas cartas al rrey dõ Afonso en que llj enviaua pedir por merçee que teuese por bem que ficasse cõ elle aquella gente, et que faria seruiço a Deus cõ ela, et que gaãnaria dos mouros cõ que a manteuese; et, cada que a ouuese mester, que uerria a seu seruiço sen custa nẽhũa, et que tãta guerra faria aos mouros et os quebrãtaria en tal maneyra que poderia per hi cobrar toda a terra dos rreys mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 492 |
Et chegou a hũa aldea a que dizẽ Torres, que era çerca Mu[r]uedro, et pousou y cõ toda sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 493 |
Et, quando sse vio o senor de Torcosa asy astragado et que llj nõ ficaua pam nẽ vino nẽhũu, (et) enviou seu mandado ao conde dõ Beringuel que ajũtasse tãtas gentes quantas mays podesse auer, en guisa que deytasse o Çide da terra ou que lidasse cõ elle, et que llj daria quanto auer ouuesse mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 493 |
Et o Çide confortou sua gente muy bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 493 |
Et outro dia enviarõllj dizer que seysse lidar cõ elles en cãpo et el envioulle dizer que nõ queria lidar cõ elles nẽ queria cõ elles contẽda nẽhũa, mays que queria andar per ali cõ sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et partio sua gente en quatro partes et envioos aos lugares per u aujã a seyr. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et o Çide estaua muy bẽ guisado cõ sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 500 |
Et esto fazia el cõ arte, por que sabia que llj uerria acorrer el rrey dõ Afonso; et se per uentura uẽesse cõ pouca gente, que o mataria ou o prenderia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 501 |
Et ficarõ os seus moordomos en Valença, -que recadauã o seu [et] que colliã o tributo que llj dauã - et hũu seu algozill mouro a que diziam Aben Alfarax, et hũu bispo que enviara y el rrey don Afonso, et outra gente de cristãos que leixou eno araual del Alcudia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 502 |
Et guisouse el rrey et o algozil et meterõ grã gente eno alcaçer para defender[lo]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 502 |
Et o alcayde de Aliazira moueo ende aa meya noyte cõ muy grã gente et ueẽo a Valença, a hũa porta que chamauã de Todela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 502 |
Et el rrey mandoullj sarrar as portas da villa et que posesẽ gente eno muro para guardalo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 502 |
Et subirõ per sogas muyta gente dos alaraues dentro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 506 |
Et o Çide, quando o soube, moueu ende cõ sua gente et uẽeose a mays andar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et estaua y muy grã gente de mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et o Çide mandou ficar hũa peça de gente ena ponte que diziã d ' Alcantara et que os conbatessem en quanto el lidaua cona outra gente que queria emparar o araual, cuydando que o gãanaria et que entraria a mays da vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et o Çide cona outra gente entrou per aquelles mouros, ferindo et matãdo en elles muy sen piadade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 514 |
Et, desque esto ouue feyto, mandou guisar suas gentes et nõ quiso dizer hu ya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 514 |
Et aa meya noyte moueo ende contra Aluarrazim et passou a ponte et, com̃o estauã as gentes seguras, nõ sse catando daquelo, enviou suas algaras pela terra a gaanar algo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 514 |
Et matarõ et catiuarõ moyta gente et rroubarõ moytos gãandos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 516 |
Conta a estoria que demandou o Çide [a] Abeniafa que llj desse hũa orta, que era çerca da vila, en que fosse folgar et tomar plazer, et a outra gente que ficaria en Xerea. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 520 |
Et Abeniafa estaua perçebudo con sua gente et guardauase quanto podia, coydando(sse) que sse moueriã contra elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 521 |
Et era muy grã gente a marauilla eno arraual da Alcudia, que fezera y pobrar o Çide, por que os tijna muy bem guardados, que nõ reçebiã mal nẽ noio nenhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 521 |
Et logo enviou mandar aos dos castelos que lle enviassem beesteyros et gente de pee para cõbater a villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 521 |
Et elles fezerõ seu mãdado et enviaronllj muy grã gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 525 |
Desi seu hũu dos mayores da villa das casas de Abeniafa cõ muy grã gente de pee armados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 530 |
Et era muy grande a fame ena vila, et nõ achauã nẽhũa cousa a uẽder et morriã muytas gentes de fame. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 532 |
Et el rrey de Saragoça enuioullj dizer que llj acorreria, ca el rrey don Afonso lhi enuiara muy grã caualaria cõ Garçia Ordonhes, et que el rrey dom Alfonso, que hia enpos eles con muy grandes gentes, que o sacaria de prema do Çide et da coyta en que estauã, ca auia por ende muy grã pesar et que sse tijnha por muy coitado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et prenderõ Abiagid, que estaua aa porta do alcaçer con sua gente que era de seu bando, que estauã atẽdendo que lljs ujnhã os da vila a sua ajuda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 535 |
Et ajuntou toda sua gente et castigoos como fezessem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 535 |
Et o Çide entrou en hũu chão, que estaua çerca do muro, cõ muy pouca gente, por sse guardar das seetas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 535 |
Et a gente era tã fraca que nõ podiã achar quen sobisse ao muro, senõ os rricos que auiã algo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 538 |
Conta a estoria que, en quanto estauã en esto, vijnha Martin Pelaes, (a)o Asturão con hũa rrecoua en que tragia vianda para a gente do Çide; et, pass[ã]d[o] çerca da vila, seirõ a ele muy grã gente de mouros pola tomar; mais ele, com̃o quer que tragia pouca gente, enparouha muy bẽ et fez en eles muy grã dano et meteuhos pela vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 544 |
Et logo aa ora abrirõ a porta ao meyo dia et ajuntousse toda a gente da uila; et semellaua que seyã das fossas, assi com̃o dize o do pregom que sera o dia do juizo, quando sayrã os mortos das fossas et uerrã ante a maiestade de Deus, assi seyã todos demudados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 545 |
Et os mouros gradeçerõlhi muyto quanto bẽ et quanta onrra lhi mãdaua fazer, dizẽdo que nũca tã boo ome uirã nẽ que tam bẽ mãdada gente trouuesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 547 |
Et punhade de laurar et de criar seguros, ca eu tenho bẽ castigadas mjnas gentes que uos nõ façã noio nẽ pesar, nẽ [en]trẽ en uosa vila vender nẽ conprar, mais que morẽ ena Alcudia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 549 |
Et, quando foy o lũes, ajuntouse toda a gente com̃o de cabo ena orta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 549 |
Demãdouos consello, se uirdes que he guisado que ficasse sen nj̃hũas gentes; ca, se sen eles ficar, serey tal com̃o o boo lidador que nõ tẽ lança nẽ espada, ou com̃o o que a hũu braço et nõ outro, ou como a aue que nõ a aas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 549 |
Pois eu a primeira cousa que ey de fazer he de mjna gente en fazer en guisa que uiuã onrrados, de guisa que me possam seruir et guardar a mjnha onrra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 551 |
Et tomarõ muyta [gente] armada dos da uila et forõ a casa d ' Abeniafa; et cõbaterõ a casa et quebrantarõ a porta, et entrarõnos per força, et prenderõ Abeniafa et seu filho et toda sua cõpanha, et leuarõnos ante o Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 552 |
Et ficou muy assessegado cõ o que llj Deus ajudara a gaanhar con muy grã lazeira, elle et todas suas gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 555 |
Mais eu tenho por bẽ et mãdo que todos os mais onrrados que moredes ena vila, en uossas casas et en uossas herdades, et nẽhũu de uos nõ tenha mays dhũa besta muar, et que nõ husedes d ' armas nẽ as tenades, senõ quando eu mãdar; et a outra gente que s[a]ya morar eno arraual da Alcudia, hu eu soya pousar; et que aiades duas mesquitas, a hũa ena uila et a outra eno arraual; et que aiades uossos alcaydes et uosso alguazil assi com̃o os ey postos; et que aiades uossas herdades et que mj dedes ende o dizimo dos fruytos; et a justiça que seia mjña; et eu que mãde lauar moneda qual me quiser; et os que quiserdes ficar comjgo a esta condiçõ, [ficade]; et os outros yde a Deus tã solamente conos corpos, ca eu (nõ) uos mãdarey poer en saluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 555 |
Et diz a estoria que, tãta era a gente que seiu, que durou dous dias, que nõ fezerom al senõ seir, sen os que hi ficauã per mãdado do Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 557 |
Conta a estoria que essa noite ouue o Çide seu conselho con dom Aluar Fanges et conos outros omes onrrados de sua poridade, en que ele mays fiaua, para ordinar sua fazenda, por rrazõ que tĩjnha que sse yria muyta gente da sua, por que estauã muy rricos, et que sse tornariã para suas terras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 557 |
Et por seer mais çerto mãdou meter ẽ hũa nomjna quanta gente y auia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 557 |
Et acharõ que auia y mil et quinẽtos caualeyros de linagẽ, et da outra gente d[e] caualo quinẽtos et çincoẽta, et da gente de pee VCco mil et quinẽtos, sen rrapazes et sen outra gente meuda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 558 |
"Et leuade uosco uossa gente, para que uaades mais acõpanhados et onrrados para uijr cõ dona Xemena". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 559 |
Et, quando uiu os caualeyros et a outra gente pregũtou quen erã, et disseronllj que erã do Çide, que lli enuiaua seu presente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 559 |
Et mãdo que uaã cõ elas gente, a que ouuerẽ mester, per que uaã guardadas et onrradas para o Çide, a que plazera muyto cõ elas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 563 |
Et ouue muy grande alegria cõ dona Xemena, sua moller, et cõ suas fillas et cõ toda sua gente et conpanha. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 565 |
Et tragia çincoẽta mil omes de caualo et gente de pee sen conta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 565 |
Et ajuntou muy grã gente de cristaos et de mouros do seu senhorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 565 |
Mais, com̃o as gentes erã ia aperçebudas, nõ llis pode fazer dano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 565 |
Et o Çide, quando o soube, mãdou chegar toda a gente ao alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 566 |
Et a outra gente yasse tornãdo contra a uila muy acadeladamente, ata que seirõ do poder dos mouros et entrarõ ena çidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 566 |
Et, se o por bem teuessedes, queria que acordassedes com̃o s[a]yamos a eles, en maneira que nõ rreçebessemos deles mais dano, ca eles som muy grande gente et nõnos poderemos uençer, senõ com muy grã maestria de guerra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 568 |
Et o Çide cõ toda a outra gente erã ia seydos et yam muy bẽ de uagar, por que nõ era aynda bẽ de dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 568 |
Et os mouros cuydarõ que era muy grã gente que llis uijnha en acorro aos cristaos et começarõ de fugir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 570 |
Et, cuydando cada dia ena andança maa que lli acaeçera, et como fora uençudo de tã pouca gente, et com̃o per dera (ia) muyta da sua, estando ia en Marrocos, leixouse morrer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 571 |
Et logo outro dia caualgou el rrey cõ todas suas gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 571 |
Et el rrey mãdoa armar et entrou dentro en ela cõ sa gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 576 |
Conta a estoria que el rrey don Afonso leuou consigo condes et ricos omes et os condes de Carrõ, cõ muy gram gent[e], et outras muy grandes gentes, et muy bẽ guisados com̃o para uistas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 576 |
Et, quando ysto virõ as gentes, ouuerõ muy grã plazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 576 |
Et o Çide disse al rrey que comesse cõ el; mays el rrey disse que nõ era guisado, "ca nos chegamos a[y]er et uos oy; mays comede comjgo, que o teño guisado para uos et para as gentes". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 576 |
Et forõ chegando as gentes do Çide et beyiarõ as mãos al rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et asu(mh)ou muy grã gente, que ouue y dos cabedees soos XXIX rreiss. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et as gentes, quando o uirõ, arrebataronse todos a muy grã pressa, cõ grande medo que ouuerom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 586 |
Et eles, estando en esto falando, ouuirõ muy grã rruydo pela vila, que faziã as gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Pero osmarõ que morrerõ ena batalla xvij mil pessoas; mais as [mais] gentes eno mar mor[rerõ]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 604 |
Et matou y muy grandes gentes et catiuou muytos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 607 |
Et dom Aluar Fanes ficou con as donas et toda a outra gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 611 |
Et leuaua quinẽtos escudeyros de pee filhos dalgo, sen os outros de criaçõ de sua casa [et] sen outra gente muyta de pee. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 611 |
Senor, Deus uos de vida et saude, ca enos uossos paaços nõ cae de pousar nenhũu, senõ uos; mais, se teuerdes por bẽ, pousarey enos de Sam Seruande et sera mais sen noio; ca uẽ comjgo muy grã gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 627 |
Do gran denodo a que os condes veerõ cõ gente do Çide ante el rrey |
[+] |
1295 |
TC 1/ 635 |
Et a la alua do dia foy muy grã gente juntada de redor do cãpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 635 |
Et mandou armar os condes seus genros, don Ramõ et don Anrique, et os outros condes, que guardassem o campo cõ muy grã gente, por que nõ fezesẽ uolta as conpanas dos condes de Carrõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 635 |
Muy grandes gentes d ' España foron y juntadas por ueer a lide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 637 |
Et seyo el rrey do campo et mandou aredar a gente de redor do cãpo sete passaes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Et en outro dia grã manaã caualgou o Çide cõ sua gente, muy nobremente uestidos, seus caualos ante si et suas armas enfestas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Et o mouro, quando vio a gente tã bem uistida, entendeu quan nobre ome era o Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Et, desque entrarõ pela villa, era muy grande a gente que vĩjna ueer aquellas animalias estranas, de que se marauillauã muyto, por que as nũca tã estrayas virã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 646 |
Entõ começou sua razõ en esta maneyra: que a terra d ' Ultramar estaua en tal estado que todos coydauã que se perderia et que a cobrariã os cristãos, que tanta era a gente cruzada que alo passaua de França et d ' Alamaña et de Lonbardia et de Cezilia et de Calabria, que auiã ia gaãnada a çidade d ' Antiochia et muy grã partida da terra, et que iaziam sobre Iherusalem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 648 |
Quando o Çide soube como vĩjnã os jnfantes, seyos a reçeber ben ata seys legoas, cõ todas suas gentes, muy bem guisados de corte et de guerra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 653 |
Et a cabo destes çĩco anos, que uos auemos contado, nouas que muyto corrẽ chegarõ a Valença, com̃o Buca[r], fillo de Miramamolĩ de Marrocos, tẽendosse por muy quebrantado de com̃o o vençera o Çide de Valença ante eno cãpo do Quarto, et llj matara et llj catiuara muyta gente, et como correra cõ elle ata que o metera pelo mar, et gaanara delle todalas cousas que trouxera d ' alem mar, et nẽbrandosse com̃o escapara muy auiltado et com̃o escapara cõ muy grã perda, diz que elle meesmo andou prehegando per sua pessõa toda Africa et toda Beneia ata os Montes Claros para pasar o mar, para uingarse, se podesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 653 |
Et passou aquẽ mar cõ muy grã gente, que nõ a ome que llj podesse poer conta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 653 |
Et agora chegoumj mãdado com̃o era passado aquẽ mar, con muy grã poder de gente, rrey Bucar de Marrocos et que uẽ sobre mj̃ co grã poder por mj toller esta cidade, que eu gãaney cõ muy grã traballo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 655 |
Pero tãta merçee ti quer Deus fazer, que a tua gente vença et desbarate rrey Bucar, et que tu, seendo morto, uençeras esta batalla, por onrra do teu corpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 655 |
Et cada uez mj dizẽ: "muyto auedes aca morado; uaamosnos para as gentes perdurauilles". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 657 |
Et ele foyse para a jgleia de Sã Pedro, estando y o bispo don Geronimo et toda a clerizia et os caualeyros et os omes onrrados et outra gente, quanta y quiso vĩjr. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 657 |
Et, quando el rrey Bucar chegar, mandade seyr todalas gentes da villa pellos muros et pelas torres (et) cõ trõpas et façã as mayores alegrias que poderẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 657 |
Et, quando uos quiserdes yr para Castella, fazedeo ante saber a todaslas gentes en puridade, por que se perçebã para leuar todo o seu, en guisa que o nõ entendã os mouros; ca nõ poderedes ficar con esta çidade depoys de mjna morte, por que iaz ontre o mayor poder de mouros que a en España. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 657 |
Et uos, don Aluar Fanes, acabdelaredes mjnas gentes et ordinaredes as azes como o soedes fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 658 |
Senor Ihesu Cristo, cuio he o poder et o querer et o saber, et cuios som os reynos; ca tu es rrey sobre todolos rex, et todaslas gentes som a teu mandamento. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 662 |
Et dõ Aluar Fanes et as outras gentes, depoys que os mouros forõ uençudos, roubarõ o campo, en que achauã muy grande auer, assi que llj nõ podiã dar cabo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 663 |
Et disse com̃o era a çidade uazia das gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 665 |
Muyta foy a gente que y acharon, que vĩjna de muytas partes por ueer o Çide en qual maneyra o tragiam, que o tĩjnã por muyto estrana cousa; ca por uerdade nõ achamos en nẽhũa estoria que a nẽhũu corpo d ' ome fezesem tal onra nẽ cousa tam nobre nẽ tã estrana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 665 |
Muyto era grande a gente que y estaua de toda Castela por veer o Çide en qual guisa vĩjna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 669 |
Et de outras partes veerõ y muytas gentes por veer o Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 669 |
Et, depoys que foy soterrada, morarõ y as gentes sete dias, fazendo el rrey cantar muytas missas et fazendo muyto bem pola sua alma. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et acaesçeu hũa uez que, fazendo hũa festa, asi com̃o soyã, que sse ajũtarõ y mu[y]tas gentes, et judeus et mouros por veer o corpo do Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et o abade auya por custume de predicar aas gentes, quando fazia aquela festa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et por que a gente era seyda aa praça, ca nõ cabiã en[a] jgleia, et estando en sua predicaçõ, ficou hũu judeu soo ena jgleia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 682 |
Et o conde dõ Pero Ãsurez, quando uyu o preyto desta guisa, por fazer lealdade et por conprir o deuedo que auya cõ sua senora, deullj a terra et foysse para el rey d ' Arangõ muy bem aconpanado et muy bem vestidos, elle et toda sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 684 |
Et desta guisa forõ uençudos os castellaos, porla nimjga do conde dõ Pedro, que os desemparou cõ sua gente, por malquerença do conde dõ Gomez cõ çeos da reyna, por tal que o matassem ẽno cãpo, assy com̃o sse conpliu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 684 |
Et el rey tornouse para Castela, queymando et astragando quanto achaua; pero muy perdidoso da sua gente, ca auja perdudos os mays et os mellores caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 685 |
Et asy reynou el rey dom Afonso, loado seia Deus, sem perigoo das suas gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 685 |
Et enpos esto rreynou dõ Alfonso, o fillo do conde dõ Ramõ de Barcelona; et, quando oyu o roydo que andaua pela terra com̃o aquel rey, seu anteçessor, era uiuo, et que o [cr]ijã as gente[s] et [se lle] chegauã cada dia caualeyros, temendo que llj ueesse delle mal ẽno reyno, ou per enqueyiõ perdelo muyto agina, (et) mandoo prender et matar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 692 |
Et, por que Cordoua era muy poblada de muy gram gente, o emperador nõ pode y leixar tãta gente que sse apoderassem dela, se mester fosse; et deua [a] Abemcanõ, o mouro que lla dera, que a teuesse en fialdade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 694 |
Et estes d[o]us, cõ sua predicaçom, tantas gentes tor[n]arõ a ssy, que el rey Aboagj, que era senor dos alaraues, lidou cõ elles muytas uezes et ueçeos; mays, tam grande foy a muytedũe delles, que nõ pode cõ elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 695 |
Et, quando soube que vĩjna, seyu[o] a reçeber cõ todas suas gentes: condes et ricos omes et muytos omes onrados, et cõ muytos fillos dalgo muy bem guisados et muyto apostamente; ca era y cono (o) emperador el rey de Nauara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 695 |
Et tã grandes gentes erã en Toledo que todos [os] cãpos de fora da vila estauã cubertos de tendas et de tendillões et sinas et pendões de muytas maneyras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 697 |
Et tã grande foy o espanto que as gentes tomarõ del por aquel feyto, que nõ erã ousados de fazer torto hũu a outro, por poderoso que fosse; et, se llo fazia, logo llo enmendaua da outra parte, por poderoso que fosse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Et leixou en elle muy gram gente, que o guardassem, et os mouros ficarõ y por seus peyteiros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 701 |
Et el rrey dõ Fernando ueẽo y entõ cõ pouca gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 703 |
Et moueu para ala muy gram gente, que forõ per sy, et outros enviarom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 703 |
Et o abade moueu logo para ala cõ seu monge et cõ aquella gente, et derõlla logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Et, quando o soube, vẽo y muy bem aconpanado; et el rrey deullj hũu lugar hu cõbatesse cõ sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
Et era y cõ elle en sua ajuda o conde dõ Lope, cõ muy grande gente de cristãos et de mouros, seus vasalos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Pero que dom Fernã Rruyz parousse en hũu lugar cõ toda sua gente et n[õ] sse quiso vençer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 720 |
Et partiu sua gente, et leixou a meatade per Castela por frõteyr[o]s; et elle cõna outra meyatade foysse a Çidaa Rrodrigo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 720 |
Et foy vençudo el rrey de Portugal et foy fugindo contra a vila, et a gente del rrey dõ Fernando enpos elles ferindo et matando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 731 |
Et el rrey dom Afonso sabia ia sua venida, et foy contra elle cona mays gente que pode auer; et chegou a Laroos et atendeo y cõ pouca gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 731 |
Et cõ grã louçeylla nõ quiso a muytas gentes que yam a sua ajuda atender; mays atendeuo cõnos rricos omes et cõnos conçellos que pode auer mays [a] mão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 735 |
Conta a estoria que o jnfante dõ Fernãdo, com̃o era boo et obediente a seu padre, moueu cõ aquelas gentes que el rrey seu padre lle(s) deu, et correu Beença et Hubeda [et] Iaheem et Anduiar et Santo Esteuoo et toda a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 735 |
Et, quando el rrey dõ Afonso soube com̃o era perdudo o castelo, te[m]eusse que veesem os mouros mays adeante, com̃o erã muy grandes gentes et el non tijna logo guisado para lidar cõ el[les]; et mandou apelidar toda a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 735 |
Et uẽerõ a esta cruzada muy grandes gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 735 |
Et daua muy grãde spaço a sua terra et poupaua muyto as gentes, por que se podesse acorrer delles para a batalla que coydaua fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 735 |
Et chegou a Toledo cõ dous mil et trezentos caualeyros de linaje, et conos dos concellos et cõ outras gentes erã xiiijze mil caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 738 |
Com̃o as gentes vĩjnam aa batalla |
[+] |
1295 |
TC 1/ 738 |
Et quanto mays gentes vĩjnã tãto era mays auondada a çidade de Toledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 738 |
Et começarõ a vĩjr as gentes eno mes de febreyro et forõ vĩjndo todo o jnuerno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 738 |
Et chegouse y muy grã gente, et todos cabjã ena villa; mays, tantas erã as gẽtes et departidas enas lenguagẽes, que faziam muytos males et muytas soberuas pela uila, et matauã os judeus, et faziã muytas cousas desaguisadas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 738 |
Et ouue y muytas gentes d ' alende os portos d ' Aspa, estes [que] uos contaremos: condes et biscondes et omes de gran cõta: o arçebispo de Bordel, et arçebispo de Narbona, et o abbade [de] Çistel, et Jofre d ' Acaraĩt, et Jofre del Torõ, et o bisconde de Castelarce, et Jofre d ' Argõ, et don Rinal de Piranca, et Tibalte de Blascõ, et o conde de Tureña, et Vgo d ' Argũto, et Jofre de Narçal, et Onris de Brõo, et Vgo de Loferte, et o conde de Benanebẽt, et Sans de la Barca, et muy grandes ricos omes de Pieteus, et outra gent[e] muyta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 738 |
Et para todas estas gentes conprir auja mester el rrey cada dia doze mĩll morauedis, daquella moeda que entõ corria, que era boa moeda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 738 |
Et jsto era para as gentes que o uẽerã ajudar, sen a muy grã custa que el fazia conos do seu senorio, ca erã y de fora bẽ XXXta mil omes de caualo, et a gente meuda era sen conta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et estaua y Abiabis cõ duzentos caualeyros et outra gente muyta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et el rrey dõ Afonso conbateu a sua parte, et el rrey ' Arãgon a sua, et el rrey de Nauarra et a gente d ' alende os portos aa sua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et tã grande er[a] a presa que llis meterõ et que [llis] derõ a gente del rrey dõ Afonso, que tomarõ hũa torre; et a gente del rrey de Arangõ tomarõ outra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et poserõ y muy grã gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et quanto auer auja ena villa deo todo el rrey dõ Afonso al rrey d ' Arangõ et al rrey de Nauarra et aas gentes de fora do rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Poys que se tornarõ os d ' alende os portos, que erã muy grã gente, ficarõ os d ' Espana en seu cabo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et fezerõ alardos cada hũus con suas conpanas; et, quando se virõ tã gran gente et tam bem guisada, nõ derõ nada polos frãçeses nẽ pola outra gente que se tornara; ca virõ que llis nõ fazia mingua; ca tãta era a gent[e] que y ficaua et tã bõa, que nõ a ome eno mũdo que se nõ teuesse por muy pagado dela, se a ouuesse en sua aiuda; et moyto llj deuia a pesar a quẽna ouuesse en seu destoruoyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 742 |
Conta a estoria que Mafomad, Myramamolim de Marrocos, tijna suas gentes chegadas de rredor de Iheem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 742 |
Et, quando as gentes d ' alende os portos d ' Aspa [se tornarõ], forõ cõ estas nouas al mouro, et os anazados que andauã eno rreal del rrey disserõ ao mouro [como] he[ra] tornada muy grã gente, por que nõ auiã vianda, et que tijnã boo tempo para sse vingar delles et de os quebrantar para sempre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 742 |
Et moue[u] logo para Beeça, et enviou muy grande gente, que guardassem o porto das Nauas, por que nõ podessem passar os cristãos, et sobirõ ena serra pola guardar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 742 |
Et el rrey dõ Afonso mandou a Lopo Diaz et a Martin Nunes et a Sancho Fernandes que fossem suso al porto; et envi[ou] cõ elles muy grã gente et muy bõa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 742 |
Et en outro dia (caualgou) joues, aa ora de noa, chegou a (primeyra) oste ao pee de Muradal, et subirõ muytos en somo, et a mays gente ficarõ çerca da agua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Et destes et dos outros era tam grande o rroydo delles, que nõ a om̃e que lles podesse poer cõta, nen os podese osmar foras tãto que souberõ despoys os rreys en uerdade que erã oyteenta mĩll caualeyros; mays a[a] gente de pee nõ souberõ poer conta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 752 |
Et tam grande era a gente dos mouros que os cristãos nõ [poderon] poblar a meytade do rreal que os mouros tijnam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 754 |
Et, senor, as outras gentes, se algo gaanarõ, prestemsse delo, cada hũu de lo que gaanou, ca o al nõ seria guisado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 754 |
Et el rrey dõ Afonso quisera yr mays adeante, mays os rreys et as outras gentes nõ llo quiserõ cõsentir, ca diziam que llo nõ podiam sofrer, por que enfermauã de muy maa guisa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 756 |
Et os rricos omes et os bispos et os omes boo[s] da terra faziam muyto bem; et nõnos podia auondar, tanta era a gente dos pobres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 757 |
Et, quando chegarõ a Calatraua, achou as gentes muy lazeradas de fame. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 757 |
Et o arçebispo enviou vianda ao castelo et gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 758 |
[Et] todas as gentes se doyam da sua morte et chorauã muyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 758 |
Muy grandes gentes veerõ y de cada cabo et faziã por el muy grã doo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 765 |
Et deulle quatroçentos La caualeyros muy bem guisados que fossem cõ elle et muy gram gente de omes de pee. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 767 |
Et, estando y seguros, que nõ sabiam parte del rrey, virõ muy grã poo contra Palença, que erã gente del rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 771 |
Et acordarõ todas as gentes que fossem lidar cõ elle et que o fossem deitar [da] terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 773 |
Et o conde dõ Fernando veẽosse para Rribela de Valgera cõ duzentos caualeyros por saltear a gente del rrey, mays nõ pode. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 775 |
Conta a estoria que, quando viu vijr a gente del rrey, seyu aas barreyras cõ sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 775 |
Desy forõ cheg[ã]do a(a) gente del rrey et foy o torneyo muy forte; mays nõ durou muyto, ca logo foy preso o conde dõ Aluaro et os outros caualeyros cõ elle, dos mellores que elle auya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 776 |
Pero que lle matarõ muy grã gente, que forã correr a hũa aldea. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et os (outros) duzentos caualeyros entrarõ entre elles [et a vila] et os outros duzentos [rrecudirõ da outra parte] et muytos da gente da oste del rrey, ferindo et matando en elles, ata que os meterõ pela vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et entõ a gente foy mouyda a conbater, assy que os nõ podia asesegar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 784 |
Et el rrey nõ queria, polo que ante auyã dito; mays os omes bõos trauarõ [con] elle que era bem et que escusaria muy grande dãno que poderia rreçeber ena gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 789 |
Et dõ Telo Afonso guisousse logo, cõna mays gente que pode auer, et foy correr a terra dos mouros - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 789 |
Et fezo hũu tropel da sua gente et enderençou para a vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 797 |
Et, desque el rrey dõ Fernãdo ouue enviado seu fillo dõ Afonso et dõ Aluar Peres de Castro a sua caualgada, cõ as outras gentes que cõ elles mouerõ et cõ os que adeante tomarõ, sayo logo el rrey dalj de Salamãca et foysse para Ledesma, et ende a Çibdad Rrodrigo, et ende a Alua, et desi pelas outras partes do rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Abehũc vio alj seu poder grande et o dos cristãos muy pequeno contra o seu; com̃o quer que a oste dos cristãos grande parecese polo apressuramento da pressa que os apressurau[a] muyto, pero [con] todo esso era nimigalla contra a vista do poder de seus eemjgos; ca sen conta era grande a caualaria dos mouros, poys a da gente de pee nõ ha quẽ llj dar podesse conta, saluo que serras et cãpos todos erã cubertos de todas partes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Abehũc, com̃o quer que os cristãos pouca gente erã, receandoos el et nõnos tẽendo en todo en pouco, fezo acabdelar suas azes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Mays per quantos seer poderiã en esta batalla per todos nõ passauã per mil os caualeyros, cõ toda [a] outra gente de caualo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Quando os cristãos virõ tã gram gente contra sy, et o seu tam pequeno, se medo ouuerõ, esto nõ me demande nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Grande era o perigoo et a coyta en que os cristãos estauã, ca ao mar nõ sse podiã acoller nẽ aca tornar, ca lles estaua [a] agoa alta da hũa parte [et a gente dos mouros da outra]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Dom Aluar Perez ouue seu consello cõnos omes boos da oste, et acordarõ que toda a gente de pee que a apartassem dos caualeyros, com̃o a dos mouros estaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
En este dia se uestiu dõ Aluar Peres (de) hũa falifa delgada et tomou hũa uara na mão; et con taes armas entrou ena fazẽda muy loução et muy alegre et muy esforçado, acabdelando suas gentes et dizendollj muytos bẽes et dandollj grandes esforços, dando a entender que o poder de Abeũc tĩjna en pouco. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et fezerõ en elles tã gran morteydade que as gẽtes de pee que en acalço yam nõ podiam passar nẽ seyr adeant[e], ante o grande enbargamento da muytedue da gente dos mouros mortos que ante sy achauã, ata que os meterõ pelas portas de Xerez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Abeũc, nõ sse atreuendo aa ficar en Eixerez, en quanto enas suas gentes assy dolauã et destruyã, foysse sayndo cõ a cõpaña que podo, et alçou as uellas et foysse contra a mellor guarida que soubo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
As gentes de pee começarõ a derrẽiar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et todalas outras gentes ao comunal forõ y todos muy boos et fezerõ muyto bẽ: tã conprida foy a merçee que lles Deus y quiso fazer et llis fezo, et o acorro aynda que lle enuiou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Mays, quando as gentes se forõ acollendo et teuerõ ollo por el, (et) nõno virõ nẽno poderõ achar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
[et] muyto et grande o mal et o quebrãto que deu aos mouros; assy que de toda a oste dos cristãos nõ acharõ que sse perdess[ẽ] y X omes per toda gente, poys dos mouros nõ a quen os pode[sse] conta[r]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et ontre tãto que dõ Pero Rruyz ya a dõ Aluar Perez, seu yrmão, achegarõ elles quanta gente poderõ auer, et guisarõ suas escaleyras aquella noyte que poserõ, et chegaronse ao pee do muro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
O meu consello he este: que, poys que aqui estamos, que façamos o sinal da cruz et que nos acomendemos a Deus et a Sancta Maria et [ao] apostolo Sanctiago, et punemos de acabar ysto por que aqui ueemos en seruiço de Deus; et, se nõ podermos deytar as escaleyras de corda, poñamos estas de fuste et punemos en subir per ellas; et s[ub]ã os mellor algaraujados que ouuer ontre nos, et uaã uestidos com̃o mouros, por tal que, se se acharẽ cõ os mouros, que os nõ conoscã et que cuydẽ que som mouros com̃o elles; et estes punẽ de sse apoderar da primeyra torre que acharẽ, ata que a outra gente suba. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et el rey dõ Fernando, estando sobre a çerca de Cordoua, yaxilli acrescentando mays gente que se vĩjna para elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et Abehũc, estando en Etyia, soube com̃o el rey dõ Fernando era ali cõ pouca gente, et quisera uĩjr cõ todo seu poder a leuantalo dalj hu iazia sobre Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Mays acorreu Deus al rrey dõ Fernando en com̃o agora oyredes: aquel rey Abehũc [era ome] que se reçeaua de cometer grandes feytos, por que as mays uegadas que os cometia era uençudo et achauasse ende mal; et por esta razõ, com̃o quer que a el dissessem que el rrey dõ Fernando tĩjna pouca gente consigo, nõno pode creer, ca tĩjna que tal ome com̃o el rrey dom Fernando et tã poderoso que nõ vĩjna ali con tã pouca gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Mays prometed[eme] que, ata que eu a uos torne, que nõ mouades daqui uos nẽ uossa gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et sabede que gente tẽedes ena Eixerquia; et, se for tãta que, ficando o lugar en recado, que se possa guardar, a mays mandade que se veña para uos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et eu tornarey para Abehũc et punarey en llj desbaratar as nouas que llj disserõ, por tal que [de]rrame sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Senor, eu nõ uolo ouso dizer, por que ey medo que non mj creades; mays enviade y quẽno ueia et acharã el rrey don Fernãdo y cõ muy gran gente et muy boa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et el rrey dõ Fernãdo jazendo na çerca de Cordoua, foyse chegando cada dia sua gente, que vĩjna de cada part[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Outrosi, v[eendo] com̃o a gente del rrey don Fernando crecia cada dia et seu feyto ya adeant[e], mouerõ preitesia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 814 |
Depoys daquillo el rrey don Fernando deullis algũas rendas aos da jgleia de Cordoua. . . et o sola[z] dela et a plantia, que logo as gentes, oydo o pregom desta çidad[e], vẽerõ de todas partes d ' Espana pobladores a morar et a poblar; et correrõ ali, asi com̃o diz a esto[r]ia, com̃o a uodas de rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 814 |
Et nũca lle mostrou os custumes nẽ as cousas que pertẽeciã a molleres, ma[y]s lo que fazi[a] a grande[za] de curaçõ et a grandes feytos. ca esta (he) muy boa et nobre rreyna dona Berĩguela co[m] tamana aguça gardou sempre este fillo et llj meteu no curaçõ feyto de obras de piedade de ome barõ, mãçebo et nino, et todo linagẽ de omes -esto he barõ et moller -; et toda preitesia delles -et esto he [o] liure et [o] quito et [o] adeuedado -; et todolos teudos a outra uida -esto he todos [os] outorgados a ordĩ -; et toda a naçõ, fas[c]as toda gente; et toda lengua sent[i]se en talent[e] cono feyto en este rrey dõ Fernando, et que [a] muytedũe d[as] uertudes nõ partindo en elle, entendesse(e)n todos et vissẽ que partia elle obras de misericordia a todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 822 |
Et, quando forõ y açerca et virõ tã gran poder de mouros a derredor da pena, et com̃o estauã conbatendo tã de rrigeo, se forom en grã coyta ou se ouuerõ ende gran pesar, por que elles nõ estauã dentro para defẽdela, esto nõ me deue demandar nengũu; ca ouuerõ muy gran medo: o hũu, por que se perderia a pena naquel dia, que era chaue de toda essa terra; et o al, por que iazia y dentro a condesa, sua senora, et que a leuariã catiua os mouros, ela et as donas que erã y cõ ela; et por que uijã que de nẽhũa parte nõ podiã seer acorrudos que ante nõ fosse a pena perduda et ellas catiuas, nẽ elles nõ podiã entrar dentro que as defendessem, senõ se entrassẽ per meyo dos mouros; en tal guisa estaua çercada de grã gente de mouros et nõ ousauã de cometer d ' entrar dentro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 829 |
Et el rrey aca, desque o soubo, moueusse logo cõ sa gente que teue et foy dereytamente para u el estaua correndo a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 832 |
Desi el rrey mandou logo guisar seu fillo, o jnfante dõ Afonso, muy bẽ et envioo ao rreyno de Murça cõ grandes recouas et cõ gran gente et boa et cõ muyta vianda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 832 |
Et seyu dalj et passou o porto Amuradal con muy pouca gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 832 |
Et morreu y Martin Rruyz d ' Argoçe, o que foy muy bõo ena prisom de Cordoua; et foy y preso Martin Ruyz, seu yrmão; ata XX caualeyros poderõ y morrer per todos; et de outra gente de pee et de almogauares a caualo gran peça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 833 |
Et ende mandou a Nuno Gonçalues et a dõ Rrodrigo, fillo da condessa, que se tornassẽ para Ariona et que a conbatessẽ muy forte de todas partes, et que se asentassẽ y a maneyra de a tẽer çercada; et enviou a (de)mays da gente cõ elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 833 |
Et dõ Afonso cõ esta gente que el rrey seu yrmão cõ el mandou yr, começou a entrar per essa ueyga adeãte contra Grãada, fazendo todo esto que llj seu yrmão mandara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 835 |
Mays, quando elles chegarõ, ia os mouros ydos erã; ca os freyres que y estauã, cõ outra gente que xi (e)lles y chegarã et que y cõ elles auja, seyrõ et lidarõ cõ elles, et uẽzeronos et enviaronos desbaratados; et matarõ peça delles, et catiuarõ et ouuerõ delles caualos et o mays do que tragiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 835 |
Mays leixemos el rrey dõ Fernando en Cordoua descansar suas gentes, et tornaremos a contar de dõ Afonso, seu fillo, porlo que andou fazendo pelo rreyno de Murca, hu o seu padre auja enviado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 836 |
Et, el estando y cõ a rreyna sua moller et cõ suas gentes, segũdo contado auemos de suso, chegoullj mandado de dõ Afonso, seu fillo, que el enviara ao rreyno de Murça, en com̃o gãanara Mula et que fora ben andãte contra esses mouros que tã rebeldes estauã, et de com̃o quebrãtarã outrosi os mouros de Lorca et de Cartagena. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 838 |
Et logo, cõ toda sua oste de sua gente que y consigo tĩjna, deu cõsigo [en] Jaem, et cortou et tallou vinas et ortas et pães et o que achou, que nõ leixou y cousa enfesta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 839 |
Mays os frio[s] erã tã grãdes et as aguas tã apurtunadas que as gentes se uiã en muy grã perigoo; et perdiãse muytas bestas et muytos omes, et vijanse en muy grãde afronta, et sofrerõ y muy grã lazeyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Et ve[e]rõ y muytas gentes de toda a terra, et mandoullis partir a villa et os herdamentos todos muy conpridamente, a cada hũus segũdo llj pertẽeçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Mays o meestre d ' Ocres, dõ Paay Correa, et caualeyros bõos que auja cõ el rrey sabedores de guerra, consellauãllj que fosse çercar Seuilla, et que poderia por aquillo todo o al auer mays sen lazeyra del et de todas suas gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 843 |
Chorada foy [p]e[r] Castella dos conçellos et de todalas outras gentes de todas lees. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 845 |
Alj se foy chegando al rrey muy grã gente de concellos que llj vĩjna de parte de Leõ: de Coyra, de Granada, de Mõteges, de Medelim, de Caçeres et de outros muytos lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 846 |
Et el rrey dõ Fernando, partido de Carmona, passou a uao Agua do Alquiuir a muy grã perigoo de si et de suas gentes; pero mandou fazer sarçes, que poserõ aa entrada, pelos tremedales grandes que y auja; et quiso Deus et passarom peado, pero sen gran dano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 847 |
Onde diz a estoria que, estando este rrey dõ Fernando en Alcala do Rrio, de que diziamos, que lle chegou mandado y com̃o vĩjna Rreymõ Bonjfaz per mar, a que el mandara yr guisar a frota para a çerca de Seuilla, et que u[ijña] muy bẽ guisado de naues et de galees et doutr[o]s [n]a[u]y[o]s, quaes para atal feyto conuĩjnã, et que tragia sua flota bẽ basteçida de gente et de armas et de grande vianda et de todalas cousas que mester erã para gui[s]amento da çerca; mays vĩjna grã poder sobre elles de Tãger et de Çeta et de Seuilla, per mar et per terra, et que llis enviasse acorrer apressa, ca muyto llis era mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 849 |
Os mouros erã tantos dala -os hũus que iaziã en Fazalfax, caualleyros gran peça et de outra gente muyta ademays; os outros que vĩjnã de contra esse Axaraf de muytas partes - asi que se vijã os do maestre en grã coyta, quando cõ hũus quando conos outros, que nũca uagar aujã de folgar; et todauja uençendoos esse maestre cõ esses seus freyres, correndo cõ elles et enbarrãdoos et fazendo grandes morteydades et gran destroymento en elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 850 |
Et elle, receando o poder dos mouros, que era muy grande, et a oste nõ muy creçuda, ca nõ chegarã aynda as gentes nẽ os conçellos das villas, se muy poucos nõ, et seer guardado d ' erro [et] de sobreuenta, mandou fazer derredor do lugar u pousaua gran carcaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 854 |
Et, jndoos ia acalcãdo, ferirõ en hũa çiada en que iaziã quinentos caualeyros de mouros, et passarõ essa et ferirõ en outra en que auja trezentos caualleyros, et de gente de pee muyta ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et o arraz en passando con sua caualaria que leuaua, o meestre sayo a el cõ sua caualaria; pero que xi llj nõ guisou com̃o coydaua, ca a çiada estaua arredada daquel lugar per u o arraz passaua; et, desque forõ descubertos, o arraz se foy acollendo; pero, con todo esto, acalçoo o meestre bem çerca do castello et matoulle noue caualeyros; et ouuerao a prender, saluo pelo poder da gente que lle acorreu agyna: (et) os hũus [que] seyã do castelo acorrer(on)llj, com̃o estauã açerca; et os outros que se yã cõ el, que puñauã eno defender quanto podiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 859 |
Et ena oste f[ica]rõ dõ Lourenço Suares et Ares Gonçaluez Queixada con muy pouca gente dos seus et da masnada del rrey que ficara y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 859 |
Os dictos Lourenço Suares et Ares Gonçaluez, cõ esta pouca gente que consigo tĩjn[ã], fezerõ sua esporoada contra elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 861 |
Et tomou suas naues muy bem guisadas et bẽ guarnidas et de suso gente, os que se pagou, nõ muyta, mays muy boa; et começou a yr muy derreniadamente contra as naues dos mouros, et achoas nõ muy aperçebudas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 867 |
Os mouros, veendo os cristãos apartados et non muyta gente, yanos seguindo cada dia et muy ameude, et aficauanos muy forte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 867 |
Diego Lopez, quando os vio tã açerca, nõnos quiso y fazer detẽer muyto et fezo armar sua gente apressa, et armouse et sayo a elles, et foyos ferir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 873 |
Et en outro dia el rrey dõ Fernando, grã manãa, mandou a don Afonso et aos meestres das ordĩjs et a todolos rricos omes et aos conçellos, et a toda a outra gente que ena oste auja, apregoadamẽte que fossem a conbater Tiriana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 873 |
Et ueendo el rrey por esto mayor o dãno que y poderia reçeber en sua gente que o enpeçamẽto que aos de dentro poderiã fazer sen auer y outro mayor recado, mandou a gente tirar afora et que se seissem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 874 |
Esses mouros de Tiriana, poys que ouuerõ da hũa parte a põte quebrantada, per hu seu acorro soyã auer, et da outra parte que [de] tantas guisas punauã de os ençerrar, punarõ de sse basteçer muy bem et en meter eno castelo todalas cousas que de fora tĩjnam; et meterõ y muytas armas et muyta gente et quanta uianda poderõ auer; et tĩjnã muytas beestas et muy fortes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 877 |
En essa sazõ chegou o arçebispo de Sanctiago, don Joh[a]n Ares, a essa çerca, et foy pousar a Tagarẽt, que he bem alonge dela; et, logo que chegou, adoeçeu muy mal, et a mays de sua gente outrosi. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 877 |
Estes cõ sua gente et cõ adaliles - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 877 |
Domĩgo Monoz, o adalj que foy muy bõo, et outros peça que y erã -et cõ gente outrosi de dõ Afonso, o jnfante, caualeyros nõ muytos, mays muy bõos, meteronse en çiada, et deytarõ os carneyros a paçer desses do arçebispo -que tĩjnã y gran peça delles - porlos susacar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 881 |
Et ueẽo y Rreymõ Bonifaz cõ toda a mayor parte dessa gente dessa frota, nẽ a mellor que el acabdelaua; daquelles nõ foy outorgada a passada a esses onrados mouros, a que muyto pesou de que o passo ouuerõ preso, et se presos virõ asi que [ll]e nõ defendia nẽ ualia terra nẽ agua, nẽ aujã guarda nẽ saluamento a nẽhũa part[e] das do mũdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 882 |
Desque essa gent[e] pagãna desses mouros que en Tiriana estauã se virõ asi presos de todos cabos et desasperados de todas guaridas et de todos acorros que gentes auer deuessem, non sabendose ia dar consello, ca nõ podiam aa villa entrar nẽ a outra parte nẽ ficar y; ca, macar que ficar quisesem, nõ aujam que comer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 884 |
Dia era d(esl)a tralaçõ de Sant Isidro de Leõ, arçebispo que foy de Seuilla, ena era de mĩll et CC et LXXX et vj ãnos, quando andaua o ano da encarnaçõ de Nostro Senor Ihesu Cristo en mĩll et CC et xlviijo, quando esse nobre et bẽ auenturado (el) rrey don Fernando, de que a estoria muytos bẽes a cõtado, entrou en essa dicta cidade de Seuilla, capital de todo esse senorio da Andaluzia, hu foy recebudo cõ muy gran preciçõ dos bispos et de toda a clerizia et de todalas outras gentes, cõ muy grandes alegrias et cõ muy grandes vozes, loãdo et beezendo et dãdo graças a Deus, et gabando os feytos del rrey dõ Fernando; et entrou asi desta guisa esse bẽ auenturado rrey dõ Fernando dentro ena jgleia de Sancta Maria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 886 |
Conprida era de todas cousas et de todas noblezas [que a] auondamento de conprida et de auõdada çidade pertẽeçia: cales et praças auja y departidas de todos mesteres, cada hũu sobre si; hũa cal auja y de los trapeyros et dos cambyadores; outra dos espeçieyros et das alaquimes dos meezinamentos que aujã mester os feridos et os doentes; outra dos carniçeyros et dos pescadores; et asi de cada mester, de quantos eno mũdo poderiam seer, auja y de cada hũus suas cales departidas, cada hũa per ordĩ conpassadas et apostas et bem oridinadas; asi quen (en) aquella oste vio, bem poderia dizer que nũca outra tã rica nẽ tã apostada uyo, que de mayor gente nẽ de mayor poder ca esta nõ fosse, nẽ tam conprida de todas nobrezas nẽ marauillas fosse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 886 |
Et asi aujã reygado as gentes cõ corpos et cõ aueres et cõ molleres et cõ fillos, com̃o se por sempre ouuessẽ y de durar; ca el rrey auja posto et prometudo que se nũca ende leuãtasse en todolos dias de sua vida, ata que a ouuesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 886 |
Et, segũdo o proua a estoria, hũa foy essa das mayores et mays altas conquistas que eno mũdo todo foy visto nẽ feyta que se en tã pouca sazõ fezesse; poys per qual razõ pode seer de la el asi auer et en tã pouco tempo a gãanar, nõ pode ome entender y al, fora a merçee que foy do senor, cuio seruidor el era, que o quis y onrar et darllj uentura boa, porque tã nobre senorio et tã acabado ouuesse; o al, que he a frol dos acabamentos de todas onrras: a gran lealdade dos boos uasalos que auya, ca rrey que eno mũdo fosse nõnos ouue mellores nẽ taes de sua naturaleza, que sabemos ca per todas partes do mũdo ouuerõ sempre os castellãos prez desto sobre quantas outras gentes som, et mays seruidores de senor, et mays sabedores de todo afam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 888 |
Depoys que el rrey dõ Fernando ouue todo esto ordinado, [ordinou] outrosi sua villa muy bẽ et muy nobrement[e], et pobloa de muy bõas gentes, et deoa a partir, et herdou y as ordijs et muytos bõos caualeyros et jnfantes et ricos omes herdou y outrosi et llis deu y grandes algos et muy ricas moradas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 888 |
Et de outras gentes, meestres et sabedores de per todas uidas saber bẽ uiuer, mãdou y estabeleçer cales et ruas departidas a gran nobreza, cada huus sobre si de cada mester et de cada ofiçio, de quantos ome osmar poderia (en) que a nobleza de nobre et rica çibdad[e] et auondada pertẽeçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 888 |
Partio o Axaraf outrosi et fezo pobrar et laurar a muytas gentes, et de muytas partes da terra vĩjnã ali pobrar por numeada das grandes noblezas de Seuilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 888 |
Aforou sua çibdad[e] muy bẽ et deullj grandes liberdades et grandes franquezas, para fazer onra et merçee aas gentes que y erã, que ao seu conqueremento se açertarõ, et por llis peytar os aficamentos et as lazeyras que y tomarõ, et llis dar galardõ de llos grandes seruicos que llj ouuerõ feyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Et sobre todos o foy aos seus naturaas, que tã loados et tã reçeados et tã duldados en todos feytos erã de todas gentes; ca per el erã temudos et reçeados et exalçados en alteza de alta numeada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 896 |
As marauillas dos chantos que as gentes da çibdad[e] faziam nõ a ome que o podesse contar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 896 |
Outrosi, quando el rrey de Grãada, seu uasalo, soube da morte del rrey dõ Fernando, seu senor, mandou fazer muy grandes chantos per todo seu rreyno; et nõ era marauilla de o fazer, ca tĩjna el et seu rreyno enparado et defendudo de todas gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 896 |
Miragres que Deus f[ez por] lo sancto rrey dõ Fernando, que iaz(ia) en Se[uilla, de]poys que foy finado; porla qual razõ [as gentes] non deuẽ duldar que santo confir[mado de] Deus nõ seia, et coroado eno cor[o çelestial] en cõpaña dos seus sanctos seruos |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
En esta ssazõ se meteu Maffomade de Meca et ffuy preegar a terra d ' Arabya et tornou grandes gentes aa ssua ffe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et estas gentes sson os mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et en aquelas mõtanas se acollerõ todalas gentes da terra que escaparõ da batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et poys acordarõse as gentes et alçarõ dous juyzes que julgassen toda a terra, et estes dous juyzes a hũ disserõ Nuno Rrassoyra et ao outro Laym Caluo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
Et el foy oprimeyro que esto fezese apobla; et faziao por moytos enamygos que avia, segundo que as gentes erã aasazõ, ca nũca quedaua de [rroubar] et de forçar aos outros, et yrlos buscar onde quer que el [soubese] que erã quanto quer que fossem aalonge, et arroubarlo todo et tomarlo pera sy, et poerlo su oseu poder, segundo orrazoa Josep. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 39 |
Fezo Noe moyto apressa todaslas coussas quelle mãdara Deus; et labrãdo ẽna arca el et seus fillos cada día, et pero se alongara das outras gentes asy et sua morada, cõmo he dito, nõse alongou tanto por queo ala nõ fossem véér [cõpañas] dos outros de Seth, que erã os seus; et aNoe plazialle cõ elles, que em todos aqueles çento ãnos nũca quedou de predicar et de castigar atodos los que ael vynam; et chegauãse aly moytos, o hũ por el que era cabeça [do] lynagée, o al por la fama et por lo nome daquela arca que oyam quese fazia, obra tam maravillosa quanto nũca oyram doutra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 41 |
Et as gentes de Armenya som barbaros et am este nome de barbas que nũca as fazẽ cõ navalla et tragẽ as longas, et [departẽ[sse]] outrosy das outras gentes em sua [leenda] et en seus costumes; et os seus sabeos que [escrivirõ] emsua terra as estorias dos feytos que y acaesçerõ, falarõ deste deluvio et desta arca em suas leendas barbaras, [et] asyo outorga Josefo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 57 |
Et segũdo cõta ojudio ẽno primeyro libro dos quinze do seu Libro Mayor queos chama y gigantes et diz que sua voõtade era de deytar os deus ende fora que som os aos angeos, et seer elles señores, pero sobre todo, se viesse odeluvyo queriã esta torre fazer por queos nõ alcançasse nẽ chegasse aelles nẽ podesse Deus cõ elles et quese podesem elles aly defender dEl, et esta era a sua grande loucura; que elles aprenderam de Noe queo outro deluvio pasado que pojara quinze couedos sobre omays alto mõte do mũdo, cõmo avemos ja dito, et que aquela torre quea coydauã elles fazer tã alta que omays que ella averia em alto sobre aqueles quinze couedos que nõ seeria em conta, segundo diz Josefo ẽno seysto capitolo; hu mostra aly Josefo que amultydue daquela gente que toda estaua prestes pera fazer os mãdados de Nẽprot, et teer por graue oseruyço de Deus, ca asy os avia enssynados et ensandentados Nẽprot ẽna loucura desto et em soberuea asy cõmo oel era em [descoñosçer] osseu Deus queos fezera; et dezialles que toda quanta bõa andança avyam que por seu syso lles [vjña], et nõ porlo bem fazer nẽ porla merçede de Deus, et se [rrequizas] et bẽes aviã quelles nõ arrequeçiam por la piedade de Deus, mays por la sua forteleza deles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Sobre esta rrazõ fala et diz mẽestre Pedro ẽno departymẽto de hũa lyngagéé em moytas, et diz que nõ fezo y Deus cousa de nouo nẽgũa, por que as rrazões et as sentẽças das palauras hũas ficarõ em todas las gentes mays quelles partyo Deus aly as maneyras et as formas de dizerlas, de [guisa] que nõ soubessem os [hũus] oque deziam os outros nẽ oque queriam, et quedaria logo aobra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Outrosy [Rregma] poblou os rregmeos, et ouvo dous fillos: hũ Juda et o outro Saba; et Juda foy morar em fondo de Africa, et aquela terra anome Asperia cõmo a postromeyra terra de España, da estrella aque dizẽ Espero, que nasçe et paresçe sobrelo termyno de ambas estas terras; et desto ficou aaquela gente este nome quelles diserõ despoys Judeos do nome del, segundo conta Josefo ẽno sexto capitolo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 70 |
De estes yrmãos, Amateo poblou asua parte desta terra, et chamou aos seus amateos et aaterra Amaçia; et diz Josefo que os das [prouynçias] de arredor que ajnda agora chaman aaqueles amateos os amatos; et diz que em pos aquelo que ouvo hũ poderoso em esse lyñage, et disseronlle Epyfanes, et que tanto fora bõo, queos gregos que forõ mudadores dos nomẽs das terras et das gentes, por la rrazõ que diremos ẽnas generações de Jafet, que tollerõ este nome Amaçia aaterra. et poserõlle nome Epyfanya do nome daquel Epyfanes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 74 |
Depoys torna esta rrazõ enque os judeus destroyrom aqueles sete pouõos dos cananeos cõ todas suas gentes et poblas et suas terras por fondo do terreo, que cousa do mũdo nõ ficou de todos elles nẽ do al senõ as terras acháándas et ermas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Et segũdo diz Josefo ẽno sexto capitolo em esta rrazõ, os omẽs das outras terras por onrrar aestes fillos de Jafet poserõ os nomẽs de seus fillos de Jafet aas suas gentes, dos poedores dos nomẽs acada [hũus] por onde quer que chegarõ aaterra que tomassem et apoblassem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Et poblou Madeo terra de Media em Asya, donde chamarõ os gregos aas gentes daly medos, que diz tãto cõmo os de Media, de Madeo que os poblou, et foy el aly oprimeyro señor, et despoys os seus cõmo forõ víj́ndo del. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Et estas gentes sayrõ dos fillos de Jafet, et forõ pobladas delles aquestas terras que avemos ditas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Et Elisas, que foy oprimeyro chamou aos seus elyseos, et esta terra et esta gente he em Greçia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Et de Jafet et [(et)] de seus fillos et netos vierõ estas gentes, et fezerõse estes pouõos que nõ perderõ seus nomẽs; et diz Josefo que esto foy por queos nõ conosçe rom os gregos, [et] nõlles mudarom os nomẽs ẽna [sazõ] enqueos mudauã aas outras gentes et terras; pero diz Josefo que por apostura et fremosura dos escritos et por deleyto dos queos leyam, mudarõ os gregos [os] nomẽs aas gentes et aas terras. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Estes Iynages et terras et pouõos, que avemos dito segundo dizẽ Moysem et Josefo et mẽestre Pedro, ouverõ os tres fillos de Noe segũdo suas géérações cada [hũus], et suas lengages, et seus rregnos, et terras apartadas em suas gentes; et estas som as compadas de Noe segundo suas nasciões Et daqui donde he dito forõ espargidas et partidas todas las gentes, segundo queas noso Señor Deus partyo et espargeo de Babel, et de Babylonya, et de Senáár [per] todo omũdo, et todaslas terras que som su o sol destas gentes et de Yonjto, cõmo he dito, et dos que delles vierõ, destes forõ et som. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 78 |
Et [todos] estes termynos poblarõ Jafet et os seus et outras terras que [son] em Europa, que nos nõ nomeamos aqui ajnda agora, mays diremos dellas adeante onde falaremos das poblas de Tubal que nõ entrarõ y outras gentes das dos outros yrmãos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 78 |
Et de mays, víj́ndo por Asia aapobla da sorte que era Europa, acõmo quer que eram moytas aquelas gentes mẽtre que estauã [ajuntadas] em hũ, mays pero faziãsse poucas pera tomar et poblar por sy todas las terras do mũdo logo, et elles outrosy que nõ podyam poer tãto tẽpo em andar sempre cõ suas [cõpañas] meudas pera chegar aEuropa, nẽ sofrer [otraballo] et [mj̃goa], tomarõ em essa partida de Asya os termynos que avemos ditos ante desto, que vierõ logo poblando da parte de septẽtríom, et desque pousarõ aqui et poblarom, forõ víj́ndo por seus tẽpos et pasarõ a Europa, et tomarõ as terras que disemos, et poblarõ em ellas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 81 |
Onde paresçe que aquel yrmão mayor por que el avia bõa ventura et sorte, que queriam dela os outros, et por ventura foy cõmo por synal que ẽna [vijnda] de [Ihesu Cristo] que [vijnria] em aquela sua partida, et avia el de aver amelloria em esto et elles queriam aver ende asua parte, pero que algũas destas gentes nõ vam oje por essa carreyra, et aly ficarõ, et poblarõ, et morarõ, et morrerõ, et destes meesmos passarom despois poblar aEuropa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 92 |
Et oelamẽto do fogo tem mayor espaço et mays grande lugar et parte ẽna feytura et ẽno corpo do mũdo, que nẽgũ dos outros tres elemẽtos; et durou grãde sazõ esta creẽça dos que adorauam os quatro elamẽtos; et cada hũas destas gentes adorauã aseu elamento, asy cõmo os caldeos ao do fogo; et os [do] Egyto [ao] da agoa, et asi as outras aos outros dous elamentos, [asi] cõmo [hu cõtaremos] adeante hu contaremos as estorias das gentes que esto começarõ primeyramẽte, et omãteverom despoys ata que durou, et por quaes outras rrazões sem estas que aqui disemos ofezerom. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 92 |
Et ajnda em estas rrazões ouvo y outras gentes que vierõ despois destas, et começarõ ẽno tẽpo delas, et estudarõ, et buscarõ et acharõ que avia y aalende desto outras mays cousas mays altas et mays nobles de creẽças ante que chegasem aDeus. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 94 |
Et fezerõlles em sete partes do mũdo sete tẽplos moy grandes et moy onrrados, segũdo seus [gentijs], et aaqueles vynã as gentes orar et em rromaria de todaslas terras. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 96 |
Indo as gentes [perlas] creẽças que avemos ditas cõ grande sabor de véér com os ollos carnaes, sotelezarõ de fazer suas ymagéés aaquelas cousas [en] que críj́am pera as adorar. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 98 |
Os outros orauã aqual quer [das] planetas aque queriã orar em aquel tẽpo teendo que aquel era seu deus; et estes erã gardadores dos ydolos et daquela sua ley que elles avyam, et mostrauã aas gentes que aly vynã em rromaria, que mays valya orar aos çeos et aas estrelas, donde vyna aforça aos elamẽtos méésmos, que nõ aas cousas que deles se fazíam enque elles [crijam]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 98 |
Pero ontre estes ouvo y outros [algũus] omẽs leterados et sabyos, et entẽderõ por lo seu saber et por la sua rrazõ que nõ [eram] moytos deus nẽ poderia séér mays de hum Aquel que da força et vertude atodas las cousas et nẽgua outra cousa nõ da aEl poder; et diserõ que nõ [cõuyña] nẽ era rrazõ dereyta de orar senõ aaquel sóó; et ensynarõ aas gentes que aquelas ymages et orações que faziã aos çeos et aas estrellas que de creaturas erã et feytas acreaturas; et que mellor era fazer las aAquel que as criara todas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 99 |
Et [Falec] , em [ebrayco], tãto quer dizer cõmo [departymento] ẽna nossa lengage, por que quando este nasçeo foy feyto odepartymẽto das lengages em [Babilonya], et odas gẽtes por las terras, et outrosi odas terras ontre las gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 106 |
Et [depoys] desto, em tẽpo de Seruc, [hum] prinçepe [a que] chamauã Tybre, rrey de hũas gentes [a que] diziã os aborigenes, vẽeo cõ sua oste aaquela terra de Rroma, et fezo hũa pobla acerca daquel rrio Tibre; et por que el nõ poblara y aprazer del rrey Jano et dos outros da terra -et yam ja as gentes sééndo moytas, et queriã cada [hũus] aver oseu [coñosçido], et nõ rreçebiã de bõa mẽte [hũus] aoutros pera erdarẽ [densuu] todos em hũ, por quese estreytauã ja as terras com moytas poblas et lugares et veẽo aquel rrey Ytalo et lidou aly cõ este rrey Tibre; et matou Ytalo aTibre ẽna fazenda em aquel rrio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 106 |
Outrosi em aquela sazõ vẽeo aly, em pos esto, el rrey dos coriberatos, cõ oste de hũa gente aque diziã os sacranos; et rreçebeo el rrey Jano, et fezo aquel rrey dos coriberatos sua çidade açerca do mõte Palatyno, juso ẽno val ao pe do mõte. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 108 |
Et esto foy moyto pera todo [õme], empero que diz [Plimo], onde fala das feyturas dos corpos dos omẽs et gentes, que terras ha enque forõ os omẽs de quareẽta cobedos em longo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 110 |
Et em este tẽpo as gentes das géérações dos fillos de Noe auyam ja tomados lugares de poblas, et yam se asesegãdo et acollendo ao poblado donde andauã ante desto ẽnos mõtes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 110 |
Et as gentes em esta [sazõ] começarõ abolyr, et apartar as terras et ajuntarlas cada [hũus] pera sy. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 110 |
Mays empero as gentes nõ curauã ajnda estonçes senõ de se asentar, et poblar, et laurar, et cada [hũus] buscar mesteres [per] que viuessem, pero por que aquela terra era ja rrica, et ya mays cada vez em rriqueçendo, et avia em ela bõos omẽs, nõ podo el rrey Belo dela gááñar senõ moy pouco; mays aquelo pouco que ende tomou, touoo et rreynou em ello. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Onde por que ouvo moyta [cõpaña] et gente ẽna çidade de Babilonya, logo que [desçenderã] dos mõtes de Armenya, et vierõ aly, et poblarõ em ella, et ouverõ rrey que era sabedor, et boliçoso, et de grande coraçõ, forõ eles por esto mays sabedores et mays boliçosos por el et cõ el. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Et esto entẽdemoslo daqueles que andauã ajnda por los mõtes et por los ermos errados, et sem poblas, et alonge da [cõpaña] da gente, ca em outros lugares poblados sabeos avya ja, et de começo os ouvo, et nõ mays que os da lyña. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Despoys que rreynou este rrey Nyno sayo sabedor, et moy viuo et moyto bulidor et [mañoso], cõmo aquel que era et [vyña] de rreys viuos, et de grãdes corações et moy [buliçosos] et fazedores; et asy otrage ja et lle vem cõmo de patrimonyo antigóó; et despoys que foy apoderado de todaslas terras do seu rreyno começou de rreuoluer, et cometer as gentes das outras terras, et guerrearlas et cometerlas fortemẽte por las meter su o seu señorio, et rreynar sobre ellas, asy cõmo oystes que quisera guerrear et aseñorarse rrey Nẽprot, de seu avõo, ẽnos mõtes de Armenya et despoys ẽnos cãpos de Senáár, sobre todaslas geerações dos fillos de Noe; onde semella queo tallente do avoo que nõse perdera ajnda ẽno neto nẽ se podia oluydar. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 115 |
Et cõmo [as gentes das] outras terras tomarõ del rrey Nyno enxẽplo pera fazer ymages et ydolos, assy tomarõ daquela [ymagee] nome pera as outras suas ymages que faziã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 116 |
Et diz Orosio que começou Nyno ẽna parte de medio dia, ẽna fronteyra, et ẽnas rribeyras do mar Vermello, aconquista de Asya, et que leuãtandose daly vẽeo sempre guerreando ata apostromeyra partida de septẽtriom; et destroyo arribeyras do mar Exyno et vençeo todas aquelas gentes, em tal maneyra queas fezo tomar asy, et rreçeberlo por señor; pero eram ellas poucas ajnda et symples et nõ sabedores de armas, nẽ de guerras nẽgũas, nẽ dos boliçios do mũdo, cõmo disemos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 116 |
Ca nõ aviã ajnda rreynos apartados, nẽ rreys deles, nẽ gentes apartadas sobre sy cõ algũus outros prinçepes, ou caualeyros, ou [senores] por sy quese alçassem et se leuãtassem cõtra el, et lle dessem guerra, et lle cõtradisessem; ca de aquel Jeutam et de Susenem, que vos disemos queos [alçarã] por rreys sobre sy as [compañas] de Sem et as de Jafet quando desçenderõ dos mõtes de Armenja et ẽno cãpo de Senáár, non achamos que foy deles despoys nẽ onde forõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 116 |
Et chegou em cabo a septẽtriom aterra de Çiçia, donde viérom despoys os godos, et fezolles aquelo méésmo; et erã barbaras aquelas gentes, et poucas, et espargidas. et flacas estonçes quando aesta primeyra vez, et sem batalla, et que nõ buscauã, nẽ faziam mal anẽgũ nẽ outro aeles; et estauã em suas terras quedos cõmo dormyndo, et espertóós el, et fezolles [coñosçer] as suas forças; et ante desto viuyam elles do [leyte] de seus gãados, mays tam fortemẽte os arrequeyxou el et os apremeo por queo nõ quiserõ rreçeber, quelles fezo comer nõ tã solamẽte oleyte dos gãados, mays beber do sangre dos omẽs; et em cabo vençeo os, et amãsóós de [guisa] queos tornou seus por força, et esto lles fezo el rrey Nyno desta vez, et despoys vẽeo aly outro rrey daquela terra por leuar esto deles, mays elles lidarõ cõ el [et] vençerõno et quebrãtarõno [en] tal maneyra que nũca despoys alçou cabeça, cõmo vos lo contaremos adeante queo diz outrosi Paulo Orosio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 125 |
Ontre todas las outras terras, os de Caldea se traballauã do saber das estrellas mays que outra gente em aquela sazõ; et plouvo moyto dello aTare, et quedou aly et morou el et sua [cõpaña]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 125 |
Et os caldeos adorauã os ydolos, así cõmo as outras gentes das outras terras, et adorauã mays das cousas çelestiaes et dos elemẽtos que outras, et aqueles corpos dos de çima vyam elles aver mayores poderes em suas terras, et entallauã ymages aaonrra de aqueles seus ydolos, et adorauã os et faziam ante aquelas ymages seus sacriffiçios aaonrra daqueles corpos çelestiaes, [et asy faziã aos elamẽtos cõmo aos corpos çelestiaes] cõmo os [do] Egipto que adorauã ao elamẽto da agoa por que quanto bem elles aviã da agoa lles [vjna]; et esta agoa era da cresçençia do rrio [Njlo]; et outrosy em Caldea por que oelamẽto do fogo pode aly moyto et cria y moytas et bõas cousas, os moradores daly faziam lle suas ymages de seus ydolos et adorauã aaquel elemẽto do fogo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 130 |
Et despoys que foy Abraã moço grandezillo, el rrey tyrou odecreto que avia posto et dado da morte dos nenos; et asegurousse Tare, et esto foy quando o sol foy posto, et tyrou sua moller et seu fillo da coua; et quando [forom] fora da coua, catou Tare ao çeo et vio aestrella de Jupiter estar sobrela cabeça de Abraã; et foy Deus fazendo bem aafazenda de Abraã, et começou logo aléér et aaprender osaber das estrellas, et sayo em suas palauras et em seus feytos moyto amygo de Deus et seu seruo; et começou logo adizer que nõ erã nada os ydolos senõ loucura et vaydade; et predicaua que hũ era oDeus que criara [todaslas] cousas do mũdo, et as fezera, et as mãtyna, et as [tyña] todas em poder, et que nõ [erã] moytos deus cõmo as gentes loucas diziã et os faziam, et os adorauã; et predicaua avnydade de Deus, et desdezia os ydolos, et viltauaos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 130 |
Et desto pesaua aseu padre, nõ por que el nõ tovesse por verdade et por bẽ oque Abraã dizia et fazia, mays por la gente que se leuãtaria contra el; et castigauao dello et dizialle asy: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 130 |
"Fillo nõ te descubras tu tanto em estas rrazões, que todo aquel que he sóó et nõ mays de hũ et desdiz et quer desfazer acreẽça et aley que hũa grande terra tem, et [toda a] gente, et seu prinçipado, et onrrã, et gardã esta ley toda agente por bõa, contra moytos vay; quea gente enflaquẽta et aluoroça ao prinçepe ẽno seu señorio, quando querem tomar ou acordar [en] outras creẽças que el nõ tem; ante quea outra [creença] seja asessegada ẽna terra, os hũus tẽndóó por bem, et os outros por mal, leuãtansse pelejas et véém y feridas et mortes, et mudamẽto de senorio; porque ondese muda créénça forçado he dese mudar oseñorio; et se te nõ gardas el rrey et agente entender team, et leuãtarseam contra ty et matarã aty et anos cõtigo, por que te terrã por louco et sandio, et mays querrã que moyras tu sóó et nos ajnda contigo, ante [ca] tu meteres toda sua terra em rreuolta et em destoruamẽto; mays tu tem ateu Deus em teu coraçõ et tua créénça, et [adoroo] et syrueo et El te fara moy grande merçede, et [te] dara moy bõo acabamẽto ao que dizes et aesto que fazes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 139 |
"Padre et meu señor: asy queria eu, que vos que esso dizedes que entendessedes ofeyto dos ydolos cõmo som fuste, et pedra, et terra, et feyturas das mãos dos omẽs, et como os mãdam fazer as gentes aseus talentes, et cõmo querem, et de dous ollos, et de duas orellas, et de dous narizes, et de duas mãos, et de dous péés, que fazẽ ao que de fegura de omẽ he; et se nõ quisesse oque faz aymage nõlle faria de estas cousas todas mays de hũa, et ẽno poder et mesura do omẽ quea faz, jaz todo oseu cõplimẽto, et ajnda mays digo quelle faça todas estas cousas cõplidas et ajnda dobladas, ou mays quatro ollos, et quatro orellas et [asi] das outras cousas, et ajnda quantas mays quiser, como dizẽ de Argo opastor [da] sua deessa Juno que avia çento ollos, empero queo matou Mercurio, nũca lle tanto farã que veja nẽ ouça, nẽ entẽda, nẽ synta, nẽ som os ydolos em outro estado senõ que cada dia vam tornãdose em aquelo donde forom et esto he aterra, ca as aruores, et as pedras, et ajnda os ferros et todaslas outras cousas que ẽna terra som, della forõ tomadas et della nasçem et em ella se tornã quanto quer que [tardem]; poys destas cousas som as ymages dos ydolos. " |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
Onde, segundo todas estas rrazões que avemos ditas, os ydolos nõ am nada daquelo por que as gentes neyçias et enganadas os adorã; et sobre todo queos espiritos maos nõ vam anẽgũa cousa se nõ por soltamento de Deus, cõmo he dito, asy cõmo quando véém aos encãtamẽtos et aos espirimẽtos que prouã os sabios por queos solta Deus aaqueles espiritos por los nomẽes de noso señor Deus que El quer que ajam sua vertude et seu poder et sua onrra; et esto cõplese ajnda quando oespirimẽto se faz cõ ordenamẽto das estrellas que pertẽesçem pera ello. et otẽpo he estonçes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
"Em este lugar fala obispo dom Lucas ẽno quinto capitolo da segũda ydade, ẽna rrazõ da ymage que fezo el rrey Nyno aBelo seu padre, et diz que despoys que as gentes começarõ dea adorar et tẽer por seu deus, por que erã aly defendidas et amparadas, et que por aquelas torpedades et pecado que aly faziam os omẽs em leyxar aDeus et adorar ao ydolo, que vynam os espiritos máos et faziam açerca da ymage hũas semellanças de escarnos aos omẽs, et elles tynãlo por vertude et maravillauãse delo, mays nõ diz Lucas que ẽna ymage [entrasem] aqueles espiritos máos, mays diz que arredor della ofaziam. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
"Tare, oque tu oyste dizer do feyto do deluvio general, que matou todaslas cousas saluo ende Noe et os outros que Deus quiso gardar [pera] viuer cõ el ẽna arca, et oque aprendiste despoys do departimẽto de hũa lenguage em seteẽta et duas, que foy feyto sobrela rrazõ da torre de [Babylonya], et ho espargimẽto de todaslas gentes que aly forõ ajuntadas et despoys forõ daly espargidas [per] todo omũdo, et todo esto vẽeo por rrazõ dos ydolos et dos [grãdes] pecados que faziã os omẽs; et em aquel departimẽto que foy feyto das lenguages, asy cõmo foy agente tyrada da lenguage que antes avia, asy esteuerom todos cõmo em hũ ponto de séér tirados de todoslos sentydos que antes aviam, et asy cõmo de novo lles vierõ os sentidos et sysos que despoys ouverom, et todos ficarõ asi cõmo loucos por la loucura [en que contendiam] contra Deus, saluo ende aqueles da lyña de que tu vẽes de Noe et de Sem et dos outros dende aty; et ficou em nos aquel primeyro lengage, et obõo sentido, et obõo siso pera conosçer Deus; et as gentes partyndosse neyçias et loucas de Babel et de Senáár, nũca ouverõ acordo de catar por seus deus despoys, et fezerõ sempre toda cousa que seus corações queriam, [et lles derõ] et cõ os moytos bẽes quelles dou Deus et os viços que tomauã y por codiçia de mãteerlos et quelles nõ myngoassem, buscarom suas ymages que fezerõ, et ydolo nõ quer al dizer senõ ymage, et diserom algũus; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
"Quẽ esta ymage tover em sua casa creçerlleam as rriquezas, et oque [touer] esta outra nõ myngoara do que ouver mentre [quea] touer"; et outrosi asi diserõ das outras ymages ẽnas outras cousas et passarõ os omẽs estas loucuras aas pedras aque dizem preçiosas, et creçiam toda via as gentes [en] estas loucuras dos ydolos et oluydauã aDeus; et estas cousas tu as deuyas saber todas mellor que eu et ensynarlas anos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 145 |
Et em todo esto forom sonãdo por toda aterra estes feytos de Abraã tanto que chegarõ as novas ante el rrey, dizendolle quea gente quese ya [aluoroçãdo] contra os ydolos et cõtra acréénça deles quelles el [rrey] dera, et lles ensynara aorar, et conque os [tiña] quedos et apagados atodos; et que perderia el em esto; et desto pesou moyto ael rrey, et nẽbrouse moyto do que oystes quelle diserõ os seus estreleyros da estrella, et foy tam [sañudo] quelle vẽeo em coraçom de matar Abraã, et seu padre, et toda sua [cõpaña]; et leyxou de fazer esto cõ medo de Deus. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 145 |
Et el rrey vyo mãçebo, moço, aposto et moy bem rrazoado et gardado em suas palauras, et mudouse otalente del do que avia antes pensado de matar ael et asua [cõpaña], et apartouse et [cõsellousse] cõ seus rricos omẽs et cõ seus bispos que [tyña] y, dos ydolos et de sua créénça; et os mays deles oyndo oque disera Abraã, duldarõ [en] consellar ael rrey, pero hũ deles que avya nome Mayzam, cõsellóó queo mandase queymar, senõ quea gente quese tornaria em outra creẽça, et que el perderia orreyno por ello, et que avía moy bõa rrazõ pera ello et era esta; que os caldeos, em rrazõ da creẽça do fogo faziam moy grandes fogueyras et passauã seus fillos [per] ellas cõmo amaneyra de boptismo que agora os [cristiaos] fazẽ; et Tare que moraua ontre elles que nõ avia ajnda pasadas aquelas fogueyras [a aquelas] seus fillos, et quelle las mãdase passar, et el queo nõ faria, et averia el estonçes contra el et contra seus fillos moy bõa rrazõ, et sem bráádos et clamor de torto ante todo opobóó, et deytarlos ẽno fogo et queymarlos y. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 149 |
Et este outro nome Abráám, segundo diz Rramyro, tanto mostra cõmo padre que vẽeo ao pobõo ou padre aque vẽeo multidue, ou padre de moytas gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 155 |
Trebeter vyo arreyna poderosa et apoderada do rreyno de seu marido, et forte moller et que yria [perlo] que começara et coydando que seu yrmão nõ averia mellor syso, et que faria sua madre ẽno rreyno oque quisesse partyose de nõ fazer outra cõtenda cõtra arreyna; et despoys que vyo quese avia apartyr do rreyno de seu padre, alongouse moyto daly, et sayosse de Asia, et passou toda Europa, et vẽeo a Alamanya, et chegou aterra de Germanya, et as gentes rreçebiamsse ajnda ẽnas terras hũus aos outros quando acontesçia de vĩjrem, por que aterra nõ era ajnda tanto poblada, et ficauã os termynos ermos moyto grandes, et rreçeberõ aly aTreuer os [germanos]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 156 |
Despoys que Trebeta foy deytado do rreyno et alongado dende, ficou [Semyrramis] com seu fillo Zemeys, por rreyna et señora de todoslos rreynos et gentes que foram del rrey Nyno, seu marido; et diz Paulo Orosio ẽno quarto capitolo do primeyro libro, que tanto era forte esta rreyna Semyrramis, que semellaua aseu marido ẽno esforço et ẽna forteleza do coraçõ; et ẽna cara et ẽno vestyr ao fillo; et asy era ja afeyta et vsada de mortes de omẽs et de sangre cõ seu marido, que seendo ella [moller], doze ãnos andou cõ ostes, lidando, et matãdo as gentes et cõquerindoas, nõ se teendo por contenta nẽ abastada de todas las terras et rreynos que seu marido gaañara em çinquoeenta ãnos, et eram moytos por que nõ achaua el estonçes outro lidador que cõ el lidase nẽ quelle contradise queas nõ tomasse; et todas las aella leyxou el rrey Nyno seu marido. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 156 |
Et doulle dos seus privados os que ella avia de mellor poridade et de mellor siso et de que ella mays fiaua em todos seus rreynos que viessem cada dia aaqueles pááços et [seuessem] ẽnos portaes aoyr os pleytos dos rreynos, et que elles mãdassem ao pobõo cõmo [fezesen] et viuessem et librassem os pleytos, cõmo se mãtevessem em justiçia et em paz todos los rreynos do seu señorio, et mandoulles em sua puridade que disessem que por mãdado del rrey seu fillo ofaziam por que encobrindóó desta guysa coydasem as gentes do rreyno que aly viessem que todo quanto eles librauã et mãdauã que por siso del rrey era, et por esta rrazõ todo opobõo queo [tovese] por sabio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 156 |
Et diz aestoria que por rrazõ desta encuberta et deste feyto, tomarõ os rreys de Babilonya [custume] de estar [emçarrados], dizendo que quanto menos los vissem, tanto mays codiçiariã deos véér, et temerlos yam et fariam oque elles mãdassem; et faziã ajnda esto por esta outra rrazõ: que quando morresse rrey queo nõ soubessem tam agyña as gentes, por tal quese nõ alçassem os grãdes contra orreyno nẽ fezesem em el nẽgũ nojo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 158 |
Andados [vijnte] et dous ãnos de Abraã et doze do rreynado desta [rreyña] Semyrramis, despoys que ella vio que ajuda nẽgũa nõ [tyña] ẽno fillo pera [mãtẽer] os rreynos, et teẽdóó [ella] asy encuberto et ençarrado desta [guisa] que disemos, por mostrar grande esforço et fazer queas gentes ensy ouvesem que véér et que nõ pensassem ẽno feyto de seu fillo, ajnda queo oyssem, tomou logo grãdes ostes et ajuntou seus caualeyros et moytas [outras cõpañas], et sayo afazer cõquistas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 158 |
Et as gentes que estauã em [algũus] lugares por onde [quer que esta] esta rreyna ya se nõ faziã guerras et viviam em paz, et os ella asy achaua, tã cruel et tam sem mesura era ella, queos mataua todos dizẽdo que nõ aviã coraçõ, et [quea conpaña] et oprinçepe que [coraçõ] nõ aviam que mays valyam mortos que vivos, et que os lugares que tynã enbargados et ocupados ẽno mũdo viuẽdo queos leyxasem morrẽdo aoutros que verriã em pos [ellos] et [estes], por ventura, que séériã de mellores corações; et que oprinçepe ou outro omẽ qual quer quanto de mellor coraçõ et mays viuo et ardido he, que tanto mellor entende et coñosçe obem et omal, et aDeus, et tanto mays dereytamẽte vay [a qual] deles quer ou aaquel quelle acaesçe. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 159 |
Et tam grande acodiçia et sabor aviã de matar omẽs et esparger sangre deles cõmo era afeyta aelo et ho avya [vsado] com omarido conque fezera moytas fazendas et vençera moytas lides [et batallas] cãpaes cõ el, et despoys da morte del ella porsy seendo caudillo mayor de todos, doze ãnos contenuados andou em guerra vençendo moytas batallas, et conquerindo gentes, et acresçentando seu emperio et señorio, et fazendo moytas fortelezas, por las terras por donde andaua ẽnos lugares onde fazia mester, pera defendemẽto dos rreynos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 162 |
(Et conta Paulo Orosio duas cousas desta rreyna [semyrramys] de quese nũqua vio abondada nẽ farta: aprimeyra de matar omẽs et de esparger osangre deles; asegunda que nũqua foy farta de pleyto de omẽ ẽna maneyra que dito he. ) Et ajnda mays conta Orosio que ela fezo que por encobrir oseu máo feyto et de seu fillo, por ventura se sonasse em maneyra queo soubessem as gentes que esto queo tomariã por escandalo et cousa moyto máá aademays, que fezo ordenamento dos casamẽtos et mãdou que casasse opadre cõ afilla, et ofillo cõ amadre, et oyrmão com ayrmãa et ocriado cõ sua ama, et deu lles cõplido poder quanto pera casar, que casasse oque quisesse cõ quẽ se pagasse, et que vergonça nẽ deuedo de parentesco que nõ fosse y gardado por nẽgũa rrazõ, que ella omãdaua asy. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Et demays se Deus quiser que verra moy bõo fillo herdeyro et empos aquel outros moytos; ca Deus, que da soude aos rreys et aaoutra gente quandoo meresçẽ, asyo ordenou moytas vezes segundo queo aprendemos dos nosos auçiãos, que por hũ rrey que veña máo ou myngoado em algũa cousa, asy cõmo agora he este noso señor; despoys da Deus empos este moytos et bõos rreys cõplidos de toda sabedoria, et esto faz El por mostrar oseu grãde et nobre poder, et asua merçed, que de máo pode fazer séér bõo cõmo oque he poderoso em todas las cousas; demays, que fica orreyno ẽnos nosso aluydrio et ẽno noso ordenamẽto; et nos sejamos bõos vassalos et ayos verdadeyros et fiees et [mãteñamoslle] orreyno em justiça et em paz, et nõ lle danemos delo nada, nẽ façamos nẽgũas cousas por queos seus dereytos sejam [mynguados] em nẽgũa [guisa], ca se el sysso ouvesse cõplido el nos lo faria fazer cõmo ofezerõ aqueles donde el vem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Et desto todo plazera moyto aDeus este feyto, et fara anoso señor moyto bem et merçed et anos cõ el et su oseu señorio por la maneyra queo nos fezermos, et ajnda acharedes que por esta lealdade nos terram as outras gentes por mellores et temernos am temẽdose que Deus sééra cõnosco por ello et El asyo fara. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 167 |
Et esto fazia Abraã ca sabia moyto et traballaua sempre em bõas obras; et por que el era tam bõo et tam justo cõtra Deus, asy cõmo diz Josefo, amóó Deus [mays] que aos outros omẽs daquela sazom, ca empero que [algũus] outros [nomearom] Deus antes que Abraã nõ achamos quese afirmassem em ello; et foy el oprimeyro quese [atreveo] a dizer et afirmar et mostrar aas gentes que aquel hũ sóó era Deus oque criara todaslas cousas, et sem El que nẽgũa cousa nõ poderia séér et que outra creẽça nõ era nada senõ asua; et catou Deus por esto abõa bondade et voõtade de Abraã que avia contra El et nõ quiso que morasse ontre aquelas máás gentes, et segundo diz Josefo [leuãtauã] se contra el et buscabam lle moyto mal por esta verdade quelles dizia et mostraua; et estando el em pensamento desse tornar aterra de Babilonya et de Caldea ou cõmo faria, rrenẽbrousse del noso señor Deus et faloulle. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 170 |
"Abraam, sal fora [de] tua terra, et de teu parẽteesco, et de casa de teu padre, et vem aaterra quete eu mostrarey, et fazer te ey cresçer em grãde gente, et beyzer, te ey et farey [crescer] oteu nome, et séér grande atua nomeada; et seeras tu bendito, et bendizerey eu aos que [te] [bendiserẽ], et maldirey aos que te [maldiserẽ]; et eu farey que do teu lyñage saya [per] quẽ seram benditas todas as generações da terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 170 |
"Abraã em sua tristeza que avia quanta quer que era, cõmo oque saya dos lugares enque moraua et avia [coñosçidos], et viasse em terra estraya et el estrayo et [provolle] moyto cõ as palauras, et cõforto de noso señor Deus et cõ aquela promessa tam grande quelle daria aquela terra, et sobre todo quando obendiso et lle diso que de seu lyñage sayria por que seeriam benditas todas las gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 172 |
Et começou Abraã de ensynar aly as gentes et teer escolas dos saberes que disemos da arte da astrologia et da aresmetyca et da geometria, asy cõmo fazia em Caldea et em Cananea. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 177 |
Do correr diz que do lugar donde lle chamã este nome Nabul que corre adeante, ata as terras de hũas gentes que am nome libiogitas, et que aly faz hum tam grande lago quee sem mesura, et quese mete todo em aquel lago, et aly se acaba, et que daly adeante nõ corre saluo se vay por su terra por lugares queo nõ podem os omẽs véér, et entra ascondidamẽte ẽna madre daquel rrio que avemos dito que sal da rribeyra do mar Vermello, ca este lago postromeyro [en] quese asconde o Nylo nõ he moy longe daquel rrio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 180 |
"[oobyspo] Acoreo, tu eras moy nobre varõ auçião et dado asantydades et mostras et provao atua ydade et moy bem entendo quete amã os deus, [rrogote] eu et pydote que tu quenos digas et nos departas os começos da gente do Egyto, et os ensynamẽtos das poblas daqui; et outrosi os costumes das vosas orações et as feyturas et as maneyras dos vosos deus, et todo aquelo que esta estoriado por seus entallamẽtos ẽnas entradas dos vosos tẽplos vellos, et dynos esto et demostra nos todo oque he et os deus que [mays] querem seer conosçidos dos omẽs et onrrados deles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 180 |
Et se verdade he oque nos achamos escrito que os teus mayores ensynarõ as suas cousas santas aPlatom de Atenas ofilosofo, ensyna tu amyn esto, et [teño] que ata oje nõ foy mays dereyteyro omẽ que eu perao oyr, nẽ ¿qual outro vẽeo aqui por ospede que mays soubesse do mũdo nẽ mays por el ouvese andado, nẽ gáánado de gentes et terras que eu? |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 183 |
Et quando se ençende aboca do [Leom] et queyma o Carneyro aasua çidade Syem [de] nostro Egyto, estonçes creçe o Nylo contra as bocas do [Leom] et do Cangro, et atempera ofogo deles, et esto he cousa que estam estonçes as gentes pedindo et am omoyto mester. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 187 |
Onde quer que te veẽ os sabios et as gentes pregũtã por ty, et eu nõ ouso falar nẽ dizer de [ty] cousa mẽtirosa [da] tua fonte; et esta gloria de saber oteu feyto nõ acaesçeo ajnda anẽgum quea posa aver, nẽ agente algũa ẽno mũdo, que te achase nẽ que seja alegre por tu séér seu Nylo que por ella sabea oteu nasçemẽto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 187 |
Et aas vezes descobreste em Arabia, aas vezes ẽnas areas de Libia, mostrãdo te aos pobõos destas terras fazendolles moyto algo et moyto bem, ca nõ te poderiã aly escusar nẽ viuer sem ty, et estas som as primeyras gentes que te veẽ; pero aqui em este lugar desta rrazõ demãdam outrosi os pobõos dos Seres, que som os de oriente do teu nasçemẽto, et tu feres os campos de Etiopia cõ agoa cõmo allea, et nõ sabe omundo aqual das terras del te de. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 192 |
Anrrafel, osegũdo, em Senáár, et he aqui Senáár, segundo diz meestre Pedro et outros, por Babilonya porlo seu rreynado daquel rrey que era em terra de Assyria; oterçeyro rrey Aryot ẽna ysla de Ponto; oquarto rrey Tedal que rreynou [em as] yslas das gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 193 |
A Anrrafel rrey de Senaar, et Ariot rrey de Ponto, et aTedal rrey das gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 193 |
Et Cadolaomor cõ aquela gente que tragia destroyrom et rroubarõ toda [aquela] terra, et leuarõ quanto em [ella] avia: gãados, et rroupas, et todo quanto [acharõ] que fose [pera] comer; et trouxerõ moytos omẽs et molleres presos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 196 |
Et dizẽ outrosi que [des] Noe ata Aarom, forõ todos los fillos [mayores] desta gééraçõ byspos, et bendiziam aos pobõos quando faziã oraçõ et quando comyam, cõmo Melchisedec fezo aAbraã, et pero que [algũus] deles eram rreys ou caudillos em aquela sazõ nõ leyxauã por tanto de séér bispos et esto faziam por apoderar as gentes [en] duas maneyras: ahũa tẽporal [como] rreys: aoutra espiritual cõmo bispos; et por esso lles dauã primeyro as [primyçias] que disemos, et desi lles derõ as dezimas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 197 |
"Sabas tu Abraã, queoteu lyñage yra morar em terra allea, et os daquela meteram os teus em seruydũe, et estarã em ella quatroçentos ãnos; mays Eu julgarey aquelas gentes queos apremearẽ, et despoys sayram elles daquela terra cõ grãde rriqueza et tu morreras em bõa velleçe, et suterrar team ontre teus parentes, et despoys os do quarto linage que sayram de ty tornarã aesta terra et Eu lles la darey estonçes por que em aquel tẽpo averam meresçido os daquelas terras et feyto por quele llas Eu tollerey. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 199 |
Et da outra palaura que diso noso Señor que El julgaria aaquelas gentes que mal lles fezessem, esto asy foy, que aos do Egyto, queos toverõ [enseruydũe] et os apremearom, julgóós El cõ os synaes et cõ os mallamẽtos que diremos adeante, et outrosi todos los [ymijgos] deles quiso Deus que fossem destroydos et vençidos dos judios, ata queo elles [perderom] por sua culpa, segundo contaremos adeante em seu lugar. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 199 |
Et da outra palaura que diso queas gentes daquelas terras averiã meresçido por que el lle las tolleria, asy foy, ca tantos forõ os maes et os pecados que fezerõ aquelas outras gentes, et tanto se arredarõ de conosçer aDeus, que por ende lles [tolleo] noso señor Deus aquelas terras et dou as aos fillos de [Ysrrael] queo [coñosçiam] et guardauã asua ley. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
"Eu [sõo] Deus todo poderoso sobre todaslas cousas, et faz oque te Eu mãdar et sey cõplido de bõdade, ca Eu quero põer meu pleyto contigo et cõ aqueles que de ty víj́nrã, et acresçentarey moyto teu línagem, ca de ty sayrã moytas gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
Et por ende nõ quero que des aqui adeante te chamem Abraã, mays Abrafam, ca seras padre de moytas gentes et moytos rreys auera em teu [lyñage] [a que] darey aterra que aty promyti, et serey seu señor et seu Deus deles, et elles serã meu pouõo; et opleyto que porrey cõtigo gardarloas tu et todos aqueles que de teu lynage vierem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
Et quero que [Asarray], tua moller, des oje mays nõ seja chamada senõ Sarra, por que quer dizer madre de moytas gentes, ca Eu beeyzia, et averas fillo dela et sera bendito demj́, et deste teu fillo sayrã moytas gentes et rreys que lidarã cõ os cananeos, et vençerlos am, et eles serã [senores] de toda Cananea, asy cõmo som de terra de Sydom, et vay ata os termynos do Egyto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
"Sabeas que Ysmael viuera, et Eu beeyzer lo ey et acresçentarey seu lyñage, et sayram del caudillos et outras gentes moy grandes; mays de Sarra, tua moller, averas fillo [a que] chamaras Ysaac, et Eu porrey [myña] postura cõ aquel teu fillo Ysáác et cõ [o lynage] que del desçendera. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
Et diz Josefo quelle mãdou essa ora asi cõmo ja mãdara que çircondasse asy, et aseus fillos et [(et)] atodos los de sua [compaña] et sua gééracõ, et por esta conosçençia fosem departidos et conosçidos das outras gentes; et desta çirconçisom cõtaremos [adeãt] hu falaremos da de Ysáác, hu Abraã conplio este mandado de Deus; et sem esta rrazõ poemos outra por que foy esto feyto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
"Non me quero encobrir de Abraã das cousas que Eu ey mester, poys que del ha asayr grande gente et forte, et por lo seu lynage serã benditas todaslas gentes da terra; et demays que el mãdara aseus fillos et aos que del vierẽ [quẽ] gardem moy bem os meus mãdamẽtos et faça justiçia et dereyto, que por amor del atẽderey todo oquelle Eu prometi. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 212 |
Et amenor ouvo outro fillo aque diserõ Amon, et deste leuã onome as gentes aque chamã amonytas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 215 |
"Señor ¿tu mataras agente dereyta por lo pecado que faz nõ ho [entẽdendo]? |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 219 |
Et pero farey Eu que grandes gentes venam de Ysmael por quee teu fillo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 219 |
Nõ ajas medo; leua te et toma omoço que oyo Deus avoz del et oteu dolor, et omoço viuera et del verrã grandes gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 220 |
Sobre esto diz mééstre Pedro ẽno capitolo desta sayda de Agar que onome do omẽ de quese lee que primeyramẽte foy demostrado de noso Señor Deus que este nome Ysmael foy, et de mays todo aquelo que diz Moysem queas mãos ou poder deste moço seria contra todos et as mãos de todos ou os poderes, contra el, departe mẽestre Pedro em esse capitolo que se entende de Ysmael aquesto desta guysa, quee dito por seus fillos [Codar] et os outros que diremos adeante que forom fortes omẽs, et de [que] sayrõ fortes [cõpañas] de gentes, et conquistarõ atodos seus viziños, et deronlles sempre moyta maa folga et contẽda, et elles aelles, et ouverõ nome primeyramẽte de Agar os agarenos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 220 |
Et por esto diz Metodio que he aquesto dito: os asnos mõteses ou os ezebros, et as corças que verram do deserto sobre pojaram cõ sua crueleza aacrueldade de todaslas outras bestas; et esto he quea crueleza destes sera mays grande que de todaslas outras gentes et serã quebrantadas deles todas as anymalias mansas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 220 |
Et departe sobre esto meestre Pedro que esto diz Metodio dos fillos de Ysrrael, por que diz que tẽpo verra que sayram estas gentes hũa vez, et toda aterra conqueriram, et gáánarla am, et téérla am em seu poder seys semanas de ãnos, ou tantos ãnos cõmo som os dias de sete semanas, et veẽ [per] conta quareẽta et nove ãnos; et que acarreyra daquelas gentes sera chamada carreyra de angustura por que Deus chamou aYsmael padre deles onagro, et dito vos avemos que he; et matarã estas gentes por las terras aos saçerdotes, et farã estrabariças dos santuarios, et dormyram aly cõas molleres ẽnas [igleias], et atarã os cabestros das bestas aos moymẽtos dos santos; et esto verra por la maldade et pecados dos [cristiaos] que estonçes serã, de quẽ he profetizado, et serã ẽnos postromeyros dias dos omẽs amadores dessy méésmos et estonçes se complira esto quee dito por Ezechiel oprofeta: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 222 |
Nabayot, Çedar, Abdehel, [Mabsam], Masma, Yduma, Massa, Adad, Tema, Etur, Nafis, Cathma, et estes forõ prinçepes et señores cada hũ do seu lynage; et dos nomẽes destes forõ nomeados moytos castelos et vilas et gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 225 |
Et seera omõte da casa do señor ẽna altura dos mõtes et aaquel monte correrã todaslas gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
Et Ysáác [seera] de longa vida et sempre Eu averey coydado de ty et del et [do voso] lynage, et nũca em mj́ sééredes enganados, et todaslas gentes da terra serã benditas por lo teu [lyñage], por que obedisçiste áámyna palaura et compliste omeu mãdado. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 235 |
"Nosa yrmãa es, bẽdiga te Deus et te faça cresçer em mj́ll mjllares de gente, et seja oteu lyñage señor sobre as portas de seus ymíj́gos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 238 |
Os de Latusym, diz [ques] fezerõ ferreyros, et olivez et moyñeyros, et quese derõ agoarir et viuer por estes mesteres ontre las outras gentes; outros ouvo y desses de Çetura, que diz Jeronjmo que tomarõ terras de Yndia et grãde parte de Assiria et forõ ende prinçepes, et señores, et grandes omẽs, et moy poderosos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 247 |
Este rrey Çelio fezo ael rrey Saturno, et este foy prinçepe dereytureyro, et começou afazer moytos dereytos ẽna terra: vender as cousas amedida et apeso, et fazer mercados por los bõos lugares [vsados] et pregoados aquese fosem os omẽs vender et comprar, et mandou tomar metales em preço das outras cousas segundo valesem, et fazia viuer as gentes sem rroydo et sem contẽda acada hũa ẽno seu, et mãtiña a terra em paz, em justiçia abondada et gardada [em] toda cousa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 247 |
Et estando Saturno pera fazer esto por corte, [souvoo] Jupiter; et era Jupiter moyto amado da gente, et assanouse contra seu padre, et lydou cõ el et vençeo et fezolle oque el queria fazer ael: et deytóó fora do rreyno, et ficou el rrey et señor de todo orreyno; et Saturno fugio de Creta et foyse pera Lombardia et ascondeose aly et segundo dizem os que departem sobrelos nomẽs das cousas donde forom tomadas et por que rrazom, cõmo ho Guyçio, Papia et oBretõ, por esta rrazõ del rrey Saturno quese ascõdeo em aquela terra, por esto ella ha nome Lacium. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 259 |
Leemos ẽnos [Jntegumentos] dos sabios que esposerõ escuros os ditos dos gentíj́s -et [Jntegumẽto] he descubrimento mantẽnate Deus Nuno Freyre; (mantẽna te Deus Nuno Freyre, Amen. ) por que departe et descobre [chãamẽte] as palauras et rrazões sobre oque quiserõ dizer em ellas os sabios dos gentíj́s enque diserõ encubertamete hũa cousa por outra -; et achamos que departẽ que por poder et saber que aviam [algũus] deles ẽnas cousas et ẽnas naturas delas, mays que os outros omẽs, chamarõ os gentíj́s seus deus aaqueles queo meresçerõ desta guysa; et qual quer rrey ou deus que elles diserõ que era rrio, diziãllo por rrazõ da fryura desa terra hu el rreynaua et da castidade das gentes dela, et dizianlle lo outrosi por séér el rrey ou aquel deus moy poderoso das rribeyras et das terras [viziñas] daquel rrio, et por que aagoa he fria de natura departe ende mẽestre Juã ontrelos outros departimẽtos desto, et diz que aagoa he madre da friura, et afriura madre da blancura et da castidade, et diz que por que as donzelas virgéés ata otẽpo de casar soem séér de fria natura et casta, mays que ẽno tempo despoys, por eso chamarõ aalgũas delas esses autores dos gentíj́s fillas daqueles deus et rreys. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 264 |
Esta Ysis foy ẽno Egyto dona moy complida em toda bondade; et os do Egyto, que eram moy grandes estreleyros et sabedores das naturas das cousas, adorauã oelamẽto da agoa et as planetas mays que aoutra cousa; et a agoa por rrazõ do Nylo, donde lles [vina] quanto bem aviam; et os caldeos adorauã ofogo por quea em aquela terra mayor poder que outro elamẽto, et onde quer que elles achauã ydolos feytos aonrra doutra cousa queymaua nos et faziam aas gentes adorar os seus. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 265 |
Andados seséénta ãnos de Ysaac et çento et [sseseenta] de Abraã, [naçerõ] aYsaac os dous fillos em bellizos; et oprimeyro foy Esau, que ouvo em outra maneyra nome Edom, donde veẽo a gente dos ydumeos, cõmo [diremos] adeante. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 271 |
Et diz [meestre] Pedro sobrestas rrazões que aqual quer destas duas guisas queo ella fezo, quer ahũa, quer aaoutra, que ouvo rresposta de Deus que duas gentes tragia ẽno ventre; et entendese que padres de duas compañas quese aviã apartyr ontresi, et que lidariam [hũus] cõ outros, et que omayor seruyria ao menor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 275 |
Et por lo teu [lyñage] serã benditas todas las gentes da terra por que Abraã, teu padre, [obedisçeo] aa myña palaura et gardou sempre os meus mãdamẽtos et as myñas festas, et mãtouo as mjñas leys. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 279 |
Mays de ambas estas molleres cananeas cõ que conta Josefo que casou Esau, achamos que [erã] moy despagados Ysáác et Rrebeca, et dizem Josefo et mẽestre Pedro que pero que ellas eram dos mellores et mays poderosos dos cananeos, que por todo eso nõ quiserã Ysáác et Rrebeca que seu fillo casasse cõ molleres daquela terra, por que eram doutra gente deque elles nõ erã, et doutra creẽça et ley. |
[+] |
1301 |
PP V, 48/ 29 |
E disseron que se el prelado leyxasse de fazer ou de dizer algũa cousa por medo descandalo, que fosse de tal natura que por dexarla cayse en pecado mortal, que mellor era que la gente se escandalizasse que el pecasse mortalmente. |
[+] |
1301 |
PP V, 48/ 30 |
Pero se aquelles a quen castiga el prelado fossen tã poucos e poderosos e connoscesse aquel erro en quelles travã e nõ se quiserẽ ende quitar, esforçando en si miismos ou en outra grand gente que sse touvesse cõ ellos , quando tal cousa acaescer, manda sancta igreja que el prelado lle de passada por nõ meter escandalo de que nasce escandallo e departimento ontre sancta igreja e ellos . |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 1 |
Cõmo Jaason et Media chegarõ a sua terra, et os rrreçebeu RRey Poleo et as outras gentes moy bem. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 7 |
Demays que a sua gente poblou a çibdade de RRoma cõmo uos contaremos todo adeant [em] seus lugares. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 9 |
Et asy morrerõ y moytas gentes et moytos prinçipes a esto. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 13 |
Et Ercoles nõ curou deste dizer mays ouverõ el et Peleo et Chelameo seu cõselo cõ os outros que para elo erã et cõmo estauã ja dentro ẽna çibdade apoderados de grande caualaria et moy bõa et de outra gente moyta pero pensarõ que se lles defenderiã por lo encãtamẽto de aqueles caualos blancos que nõ queria dar Leomedon. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 18 |
Et aly por donde andaua por lo rreyno fazia moyto plazer a toda sua gente et erã todos moy pagados del. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 23 |
Et era tanta a gente que nõ cabiã ẽno cãpo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 23 |
Et todas las gentes paradas a veer aquela maravilla, pasou Jaason aquel rrio en hũ barquete. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 23 |
Et el rrey et toda a outra gente estauã en lugar que o viã todo moy ben quanto se aly fazia. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 26 |
Et Medea et Jaason, en quanto el rrey et sua gente se deteuerõ a fazer doo sobre la cabeça, forõ se alongãdo del. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 50 |
Vos, Juno, sodes mjña yrmãa et moller lynda, et rreynades comygo. et vos, Palas, sodes [mjña] filla que naçestes da mjña cabeça. et vos, Venus, sodes mjña yrmãa que vij̃des do sangre del RRey Saturno, meu padre; et sobr esto sodes mjña amyga de meu corpo, ca nõ ey vergonça de o dizer por que vso cotiano he dos nosos prinçipes et das nosas gentes de aver esto por que digo: que se eu julgase a maçãa para Juno, diredes vos -outras que rreçebedes torto ca julgaua a maçãa a mjña yrmãa et a mjña moller. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 69 |
Mays, señores, poys o dia ven he mester que nos armemos et que nos acaudillemos moy bem nos et nosas gentes et poñamos moy ben nosas azes por tal maneyra et por tal rrecado que se Leomedon a nos vier, que o vaamos logo ferir primeyramente sen nẽgũ outro deteemẽto em tal [guisa] que nos nõ teña por gente vil et maa et sem rrecado. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 70 |
Et poys ja he dia, he ben de se armar nosa gente. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 70 |
Et eu et el RRey Poleus cõ toda nosa gente yremos primeyros em hũa parte. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 70 |
Et cada hũ teña cabo sy suas gentes ben guisadas. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 72 |
Et feriã se por tal saña que en pouca de ora forõ todos los cãpos cubertos de [moytos] mortos et chagados mays quando Leomedon foy ferir, topou primeyramente cõ el RRey Nestor et cõ sua gente. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 72 |
Et estonçe el rrey de Troya, Leomedon, vio que rreçebia grã dãno, et que o rreçeberia mays grãde se o en outra guisa (nõ) o fezese por que derramauã sua gente moy sandiamẽte sen rrecado, et nõ tomauã de si garda, et por ende morriã todos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 92 |
Et ja mays nũca ouverõ nouas d ' eles, senõ de hũa gente sen siso que yan fazẽdo nouas que elles erã fadados en tal guisa que nõ poderiã peligrar ẽna terra nẽ ẽno mar; outros diziã que eram peligrados, et nũca d ' esto poderõ saber a verdade. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 103 |
Et tã grãdes [senores] et tã grã poderio avemos que nõ ha rrey tã poderoso que contra nos ousase tomar gerra, saluo aquesta gente astrosa de Troya que por seu mal et por seu astragamẽto tomaron contra nos aquesta entençõ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 103 |
Et sen falla elles ouverõ mao cõsello et fezerõ grã sandeçe ca ben sabedes vos [cam] pouca da nosa gente, ẽnos tenpos pasados a, an destroyda et astragada moy abiltadamẽte toda sua terra, et matarõ quantos y avia. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 104 |
Et toda Troya sera destroyda et toda a gente desbaratada ' Et Achilles fezo logo escriuyr todo quanto lle aquel deus diso. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 104 |
Et por nẽgũa cousa nõ os leyxes partir de Troya, depoys que açercarẽ, fasta que seja tomada et toda sua gente destroyda por gra(n)de crueza ca todo asy cõven de vij̃r, et nõ pode seer al ca asi plaz aos dioses ' |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 105 |
Et poys que oyue dadas mjñas oferendas et feytos meus sacrifiçios, estando ante o altar fazendo mjña oraçõ, diso me hũa voz que me partise d ' aly; et viese falar con vosco; et vos rrogase comunalmente que por nẽgũa cousa nõ vos partades ata que tomedes Troya; et que matedes et destroyades toda a gente d ' ende. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 108 |
Et Troya he moy forte et ha y moyta gente et moytos caualeyros. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 114 |
Et contou a todas suas gentes de seu rreyno cõmo avia toda sua terra cobrada [per] Ercoles, padre de Talefus. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 116 |
Et el contou lles todo quanto lle acaeçera, et cõmo o ouvo cõ as gentes que vençera cõ que pelejou, et cõmo em esta peleja matou a [Teutyãtes], rrey de Mersa. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 116 |
A [hũ] diziã Carros, et ao [outro] Mãsies, et ao outro Nastor, et ao outro Anfimatus, et ao outro forte todos quatro vjerõ moy guisados et aduserõ moyta bõa gente et moy bem armados. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 116 |
Et a gente d ' aly he moy braua et moy cruel. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 120 |
Et diso asy: ' señores, hũ ãno ha que aqui aportastes et nũca ajnda vistes a Troya dizẽ nos que moyta gente entrou em ella despoys, et que farã quanto poderẽ por la defender. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 122 |
Et erã todos bem garnydos et bẽ bastidos de bõas cõpañas et bem armados mays ante hũ pouco que saysem das [naves], os troyanos matarõ et chagarõ moytos d ' eles pero des que forõ ajũtados cõ os outros de Greçia que estauã fora, mãteuerõ a batalla fasta que vierõ as gentes del RRey Nastor, que era señor de Pira. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 122 |
Et quando se partirõ d ' aly, perderõ moytas gentes. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 122 |
Et bem uos digo que nũca vy gente tã maltragida et grã perda avemos rreçebyda. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 129 |
Et mays semellauã ambos gigãtes que outra gente. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 129 |
Et sabede que sera moy bẽ garnjda de moyta bõa gente,ca [yran] cõ vosco todo los da terra de Laçona que son caualeyros moy ardidos que nõ ha ẽno mũdo mellores. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 133 |
Et outrosy uos estade bẽ acordado ẽnas barreyras, et tẽede y cõ uosco uosa signa tendida, ca he grã rrazõ Et acubdillade vosa gente, et armadeuos en tal maneyra que se nos aca tornar -mos, nõ posamos dar en vos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 133 |
Et rrogo vos que se virdes que a batalla he moy forte, que nos acorrades cõ gente ' Et Priamos lle rrespondeu que o faria. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 134 |
Outrosi nõ sayo y a gente de Alisonya et estes todos forõ os que nõ sayrõ nẽ se partirõ aquel dia da villa, por que todos acordarõ et teuerõ por bem que nõ fosẽ todos de cõsũu para [aquela] grã batalla por nõ seerẽ todos em hũ dia cãsados. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
Et dou a Patruculus a primeyra az, et que fose moy grãde et moy forte, et estouese en ella moyta gente. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
Et leuarõ cõsigo quatro mjll caualeyros moy bõos et bem garnydos ẽna terçeyra az foy Talefus et forõ cõ el todos los de Armenja, donde el era rrey ẽna quarta az foy seu fillo Almus, et [bastecerõna] de hũa gente moy ardida que leuou consigo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
A setima az, fezerõ Pytrofus et Çelideas, que erã ambos rreys de terra de Façides mays pero nõ leuarõ cõsigo gente a pe nẽ balesteyros, mays leuarõ caualaria escolleyta et esforçada ẽna oytaua az foy Talamõ, que foy rrey et señor de Salamyna et leuaua de aquela terra Teuçor, que era rrey, et quatro almyrãtes que uos aqui cõtarey: o primeyro foy Teseus; o segũdo, Durion; o terçeyro, Ulixano; o quarto, Afimatus ẽna nona az foy el RRey Toas, que era moy sisudo, et leuou consigo todas suas masnadas ẽna deçima [as] forõ os de Longros, et ouverõ por señor a RRey Ages, que era seu natural. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
Et Polibetes fezo outra az de todos los de todos los de Melibea que se defenderã moy ben outrosi Cimelios et Capedor de Capadia, que tragiã moy bõa gente, fezerõ outra az cõ todos los de Çipre. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
Et sabede que esta foy moy grãde, ca el tragia moy grã gente de terra de Mjçenas, onde el era señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
Et estes todos que y andauã que [senores] nõ aviã, todos se acolliã a el Et por esta rrazõ tragia mays gente que todos los outros. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et por ende creçeu o torneo mays danoso que ante quando el RRey Telafus d ' Artamonja et seu fillo Alynus virõ estar o Duque [Monesteus] moy triste por [Troylos] que lle tomarã os troyanos a [mãao] seu grado et que avia de sua gente moyta perdida, acorrerõ lle o mays toste que poderõ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 147 |
Et [vjnã] cõ el mjll caualeyros todos escudados que erã moy ardidos et moy ligeyros, outrosi el RRey Filitoas cõ moyta outra gente ca [vjnã] cõ el todos los de Calçedonja. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 150 |
Et avia el tãta de caualaria nobre et bõa que nõ ha gente a que nõ podesem dar batalla. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 182 |
Et se o fazer nõ quiserdes, ben vos digo que tanto afan ey de sofrer por voso amor fasta que esto cobre de uos mays de hũa cousa ey grã pauor, que uos [que] desamades moyto a nosa gente et amades moyto os de Troya. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 186 |
Et asi matou Ector en este torneo dous rreys que erã tyo et sobriño, et sua gente foy vençida et desbaratada, et rreçeberõ grã dãno et cõta Dayres que Achilles chegou a esta volta, et que fezo tanto aquela vez que o nõ podiã sofrer os troyanos; ca el tragia moy noble caualaria et moyta. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 194 |
Et os nomẽes d ' eles son estes: mermyos, çenoçefaly, çicopes, lenplans, panoçios, arcabatidas, pynes, [setiros], çiopides, macabios, antipedes outros que som feyturas et feguras de gentes estrayas de que fala a escriptura cõmo vos demostrarey os mermyones son feos et de maa semellança et escarneçidos tanto en feyturas que esto he hũa grãde maravilla. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 194 |
As arcabatidas son moy astrosa gente, ca andan abayxados cõmo [bestas]. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 288 |
Et mãdade me despedaçar en peças, et faredes grã dereyto et grã rrazõ eu nũca vy gente que se de ssi nõ doese et do su mal senõ esta ¡Ay, deus! ¡ que gente tã piadosa ! |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 290 |
Et mãdou que fezesen y a Paris vn moymẽto en que jouvese, ca en aquel lugar avia vn cõuẽto de gente santa que y moravã, que lle cãtariã suas oras, et orariã por el. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 291 |
Et enviou seus caualeyros que fosem [per] todas las partes et provinçias que som su [ẽno] mũdo su o çeo, em tal maneyra que nõ foy serra nẽ provinçia nẽ rrio nẽ comarca que nõ fezese escripuyr, et quantas gentes avia ẽno mũdo -açerca et alonge - , por tal que despoys nõ se podesem oluydar aqueles a que o mãdou fazer. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 297 |
Et aly oyriades a bolta et os braados moy grandes, et o rreboluer et o bolir das gentes, et o rrinchar dos caualos, et o sonar dos cornos et dos anafijs, que esto era hũa grã maravilla. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 338 |
Et diso lles asy: ' [senores], asy vos vay agora cõmo vos veedes, ca despoys que o mũdo foy feyto nũca gente foy tã mal penada nẽ tã mal -treyta nẽ sera em quanto o mũdo durar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 341 |
Et nõ [avia] y tal que podese dar cõsello a outro nẽn o tomar para sy sabede por çerto que nũca gente foy ẽno mũdo en tã grãde coyta nẽ peligro nẽ tal tormẽta Et ẽno dia segũdo, depoys de ora de nõa, perderõ se mjll naues de [aquela] frota et [todos] [perigaron] que nũca tã solamente hũa escapou, nẽ õme que en [ella] fose |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 343 |
Et quando os gregos virõ aqueles fogos en tã altos lugares, ben coydarõ que a gente d ' aquela terra aviã d ' eles doo et piedade, et (que) lles faziã aqueles fogos en tantos lugares por que visen que era ali prouado et lugar de tomar porto. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 345 |
Et por esto era jnfamado moyto das gentes do rreyno. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 349 |
Et quando lle outrosi cõtarõ a vingãça que por el fora [tomada], todo lle paresçia grã mal et grã desonrra [Aqui] conta Dites que toda a gẽte da terra se ajũtou pera [veer] a Elena, aquela [per] que todo o mũdo foy cõfundido et [perdidoso]; et por que tãtos rreys et tãtos altos [omes] forom [mortos]; et por quen nasçeu a grã gerra por que tãtos rricos [omes] et tãtas rricas terras forõ destroydas et tornadas [pobles]; et por quen tantas donas forõ veuuas et doloridas, [Et donzelas] desanparadas, et tãtos fillos orfõos sem madres, (et) madres sen fillos; et por quen Greçia et outros moytos [rreynos] ficarõ myngoados de moyta bõa caualaria; et [por] quen Troya foy conquista et queymada que uos digo, [tanta] era a gente ajuntada para a veer, que esto era hũa gran [maravilla]. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 349 |
Et que mãdariã sobr este feyto cõmo se saluase d ' elo et se o cõ rrazõ et dereyto fezera, que nõ perdera por ende o rreyno nẽ myngoaria en sua fazẽda, cõmo quer que as gentes andauã dizendo o que lles ende semellase ca nõ seria ben tal cousa cõmo esta leyxar asi passar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 357 |
Et Deus quisese que asy fosen todos os outros rreys amadores das suas gentes et cõpañas. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 362 |
Et forõ se logo todos ajuntados para Telasia depoys que as novas forõ sabidas por lo rreyno, todas las gentes forõ ajuntadas et fezerõ cortes. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 368 |
Et sobre este feyto falauã moyto todas las gentes do rreyno |
[+] |
1350 |
LT [1]/ 55 |
El estando assy chegou a el hũu escudeyro que lle disso sem salualo: -"Senor caualeyro, ¿onde sodes uos?, ¿se sodes dos caualeyros de casa de Rrey Artur? -"Escudeyro, disso Lança[rote], ssi sóó sem falla, de casa de Rrey Artur sóó et conpaneyro da Tauola Redonda. -"¡No nume de Deus! disso o escudeyro, ca aynda oge sera ora que uos pesara muyto, et mays uos uallrria de nũca ............ de hũa tenda et começoo a tãger o mays de pre[ssa que] podo, assy que o muro todo do castelo sse começou a encher de dõnas et de dõzelas et d ' outras gentes, tanto que oyrõ o son do corno, entẽderõ que os seus caualeyros auyã d ' auer justa ou batalla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 215 |
Rrey Talamõ, sse me uós amades ou ben queredes, rrógouos que me vaades ajudar, ca, sse eu a uós ey, çerto sõo que aueremos gran gente. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 218 |
Et por ende me semella que he bon cõsello et dereyto, poys he ja de día, de sse armar nossa gente. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 218 |
Et eu et el rrey Peleus yremos primeyrament cõ toda nossa gente en hũa parte, et ascõdernos emos en hũ lugar moy seguro que eu sey, moy gran peça da vila, ca eu catey a vila en derredor et a terra outrossý, quando nos Leomedón fezo a desonrra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 218 |
Et cada hũ teña cabo ssy suas gentes ben gisadas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 218 |
Se algũus dos da vila seýrẽ et souberẽ que nossas gentes están todos armados et que tẽemos apostadas nossas azes, logo se acollerã aa vila. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Mays, quando Leomedón foy ferir, topou primeyrament cõ el rrey Nástor et cõ sua gente. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Entõçe parou mẽtes el rrey de Troya, Leomedón, que prendía moy grã dãpno et que o rreçebería mayor, se (o) de outra gisa nõ fezesse sua fazenda, ca sua gente derrancáuasse sen rrecado et moy sandiament et nõ prendía de ssy garda. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Et apartou a ssy todas suas gentes et díssolles assý: - |
[+] |
1370 |
CT 1/ 229 |
Et senpre ja serey triste porla bõa gente de Troya. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 230 |
Et esto feyto, el rrey Príamos chamou toda sua gente et ouuo cõ elles seu cõsello que quería rrenovar Troya et que a faría tã forte que nõ temería a nehũa cousa, nẽ orgullo de ueziño, nẽ de ẽemjgo que ouuesse, nẽ dos gregos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 231 |
Et fezo y vĩjr poblar tódaslas gentes de tódaslas terras onde el era señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 234 |
Et nós auemos moy forte uila et moy poblada de moy grã gente. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 239 |
Et foy en sua terra moy denodado cõtra nossa terra et cõtra nossa gente, que lle nõ fazía guerra, nẽ mal, nẽ dano, no seu rreyno. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 239 |
Mays logo, sen mays tardar, seýde fora et catade que eu que uos nõ ache y mays, que, sen falla, quero moy grã mal a uosso rrey et a uós todos et a toda uossa gente de Troya. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 241 |
Et sequer, nõ queyramos que posfaçẽ de nós as gentes et que digã que nós nõ queremos vengar o grã torto que dos gregos auemos reçebudo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 241 |
Et o meu entẽdemento he este: que escollamos de nossa gente tãta quanta entendermos que pera esto auõdará, et que seiã bõos caualleyros ardidos, et ben gisados de todas armas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 241 |
Et ante que seia sabudo en Greçia, vaamos moy encubertament, et entrémoslles ẽno rreyno, et façámoslles tal gerra et tã forte que seia per y toda sua terra cofonduda et despoblada et astragada et açenduda et rroubada de tódaslas cousas, et as gentes todas presas et mortas, ca sse nõ catã agora de nós, nẽ coydan que nos vingaremos, nẽ que o ousaremos penssar de entrar per força de guerra en sua terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Demays, sabemos ben que son moy fortes gentes et moy esforçados, et an toda a terra de Eyropa, que tẽ a terça parte do mũdo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 249 |
Et foy home que auj́a grã gente, et passaua de estrología et de negromãçia tódoslos do mũdo et tódoslos coñosçía, et nũca disso cousa que depoys assý nõ auẽesse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 249 |
Et Éytor, entretãto, foy buscar caualleyros et gente et amjgos cada lugar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 250 |
Et se mester ouuerdes ajuda, eu uosla enviarey, tãta de moyta gente que nõ aia en toda Greçia castello nẽ vila que logo nõ seia tomado et astragado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 252 |
Et as gentes todas fazíã y moy grãdes sacrifiçios, et que[n] resposta quería de algũa cousa que demãdasse, logo a alý achaua por Uenus. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 255 |
Et nũca uistes gentes que tã toste nẽ tã agiña fossen armados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 255 |
Et virõ en cõmo a gente que leuauã presa daua grãdes uozes, que todo aquel lugar retenj́a, de tal gisa que nehũ nõ sse podía oýr. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 265 |
Et ja mays nũca oýrõ nouas delles, senõ de hũa gente sen siso que ýan fazẽdo nouas que elles erã fadados, en tal gisa que elles nõ poderíã perigoar en terra nẽ en mar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 278 |
Outras gentes auj́a estonçe en Troya que ualýan moyto, et erã moy rricos et moy sisudos et de moy grãde onrra, que nõ son cõtados aquí de que gisa erã nẽ quaes, nẽ eu nõ os dyrey, ca nõ quero passar o que disso Dayres et Bẽeyto de Santa Marta. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 281 |
Et por ende, señores, a nobreza et o grã brío de Greçia nõ seia per nós abaixado, mays ja por senpre onrrada et timjda, ca tãtos somos aquí ajuntados en hũ, et assý todos acordados, et tã grãdes señorýos et poderes auemos, que nõ ha rrey tã poderoso que contra nós ousasse tomar guerra, saluo aquesta gente astrosa de Troya, que, por seu mal et por seu astragamento, moueron contra nós esta entẽçón. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 281 |
Et, sen falla, elles ouueron mao cõssello et fezeron grã folía, ca ben sabedes uós que pouca da nossa gente ẽnos tenpos passados ha destroýda et astragada moy auiltadament toda sua terra, et matarõ quantos y auj́a. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 281 |
Et por ende uos digo que uós todos sabedes ben que os de Troya se gorneçẽ cõtra nós, et an assũadas moytas gentes de moytas partes pera esta guerra, et grã rrazõ he de sse quererẽ defender en quanto lles a força durar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 285 |
Et eu enviey porlo deus, que o amaua moyto, et poys oyue dadas mj̃as oferẽdas et feytos meus sacrifiçios, estando ante o altar fazẽdo mj̃a oraçõ, díssome hũa uoz que me partisse de alý et vẽesse falar cõuosco et uos rrogasse comunalment que ja por nehũa cousa nõ uos partissedes ata que tomassedes Troya, et que matedes et destruyades tódaslas gentes d ' ende. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 288 |
Et Troia he moy forte et ha y moyta gente et moytos caualeyros. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 293 |
Demays, fezéronme agora outra soberua: vẽerõ a mj̃a terra, et rroubárõma, et matárõme y mj̃as gentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 297 |
Et chamou a Tálafus ante ssy, et cõtou a tódaslas gentes de seu rreyno cõmo auj́a toda sua terra cobrada per Ércoles, padre de Tálafus. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 297 |
Desý guardarás ben tua terra, et amarás ben tuas gentes et sen engãno, et nõ lles faças mal. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 299 |
Et el cõtoulles todo cõmo andara, et o acaesçemento que ouuo cõ as gentes cõ que lidou, et en cõmo en essa peleia matou Cateutranes, rrey de Mersa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 300 |
Todos quatro vẽerõ moy ben gisados, et adusserõ moy bõa gente et moy ben armados, et poýnã toda sua puña en defender o rreyno de Príamos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 300 |
Et desque de alá partirõ, perderõ moytas gentes ata que chegarõ a Troya, ca passarõ per tã fortes lugares que, a poucas, y nõ despereçerõ todos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 303 |
Cõmo Éytor foy prínçepe et señor de tódolos que ue[e]rõ a defender Troya, et cõmo parou suas gentes, et quaes fezo príncipes delas |
[+] |
1370 |
CT 1/ 305 |
Et dízẽnos que depoys entrou y moyta gente et que farã sua força ẽna defender. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 308 |
Pero, desque forõ ajuntados cõ os outros de Greçia, que estauã fora, mãtoueron a batalla ata que uẽerõ as gentes de rrey Nástor, que era señor de Pira. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 308 |
Et quando sse partirõ de alý, perderõ moytas gentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 308 |
Quando el rrey Proteselao, que sofreu moytas coytas et rreçebeu moytos colpes et fezera moy ben aquel día, veo jazer ẽna rribeyra arredor de ssy moyta da sua gente morta, pesoulle moyto dela, et fézosse estonçe afora. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 314 |
Et, sen falla, os gregos fezeron aquel día moy ben sua fazẽda, et forõ moy ledos porque tomarõ porto, pero que fezeron moy [gran] pérdida de suas gentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 315 |
Non me quero eu aquí detẽer por cõtar as feyturas das tẽdas que ouuo Achiles et Menelao et Olixas, nẽ os outros rreys que y andauã, que esto sería hũa grã marauilla de cõtar, ca nõ ha home que os uisse que sse ende nõ marauillasse, nẽ ha home outrossý que cõtar podesse as gentes desauariadas de moytas terras que y erã ajuntadas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 316 |
Et mãdou a cada hũ cõmo seýsen et per qual maneyra, et que leuassen todos suas gentes acabdilladas ao seýr da vila. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 324 |
A esta batalla nõ seýrõ este día estes rreys que aquí dyremos: el rrey Págaros de Liça, nẽ el rrey Afión, nẽ el rrey Adastros, nẽ seýrõ y outrossý quatro rreys de Calafona nẽ suas masnadas, nẽ seýrõ y mays dous rreys de Traça, nẽ as gentes de terra de Oeçia, hu auj́a as espeçias moytas et moy bõas; nẽ os de Beotina, que entõçe y erã; nen seýrõ y aquela uez os de Palfegonja, mays aquelles nõ era marauilla, ca auj́ã grã pesar et fazían grã doo por seu señor Filomjnis, que tĩjnã chagad[o] a morte et auj́ã grã pauor que o perderíã; nen seýrõ outrossý a gente de Alysonja. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Et deu logo a Patróculos que gisasse a primeyra aaz, et que fosse moy grãde et moy forte, et en que esteuesse moyta gente. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Óna quarta aaz foy seu fillo Almus, et basteçérõna de hũa gente moyto ardida que leuou cõsigo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
A séptima aaz fezerõ Pítrofus et Çélides, que erã anbos rreys de terra de Fáçides, mays pero nõ leuarõ cõsigo gente a pe, nẽ beesteyros, mays leuarõ caualeyros bõos et escolleytos et de grã prez et esforçados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Et sabede que esta foy moy grãde, ca el tragía moy grã gente de terra de Miçenas, onde el era señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Et por esto tragía el mayor gente que tódoslos outros. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et díssolles assý: -¡Maa gente! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et quando el rrey Tálafus d ' Arcamonja et seu fillo Almus uirõ estar o duque Menesteus triste et coytado por Troylos, que lle os troyãos tomarã, mal seu grado, et que auj́a moyta de sua gente perdida, acorrérõlle o mays toste que poderõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et fazíã por el orações, que o guardasse Deus de mal et o tornasse uiuo et cõ soúde aos seus. et Menesteus, que estaua moy triste de seu preso que lle auj́an tollido et da gente moyta que perdía, foy ferir, cõ grã saña, alý hu ueu aquela batalla que era mays braua et mays dura et mays espessa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Senores, se uos prouuer, façamos hũa cousa: nõ topemos aquí en esta batalla, ca estes que aquí están son quantos cõpren pera esto; ca a nossa gente he moyta et, se todos estouermos en hũ lugar, menos acabaremos por ende. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et catousse a derredor, et ueusse estar çercado de moytas gentes, et ueu estar os seus moy longe de ssy; ca, por uos eu nõ mẽtir, ben sse estauã cõbatẽdo en mays de duzẽtos lugares. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et a mj̃ pesará moyto, mays quéyrao Deus assý gisar que nõ rreçebades oie mal de nossa gente. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Mays estonçe rreçebeu y moytas feridas et perdeu y moytas de suas gentes, ca elles erã moy poucos et os outros erã moytos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 343 |
Outrossý el rrey Felitoas cõ outra moy grã gente, ca vĩjnã cõ el tódoslos de Calçedonia. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 347 |
Et quando ueu os de sua terra moy maltrajudos, et os da sua parte, et que erã tirados afora, et auj́ã ja o cãpo leixado per força, et outrossý erã ja moytos deles presos et mortos et chagados, et sentíndosse moyto desto, catou todas suas gentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 347 |
Et toda sua gente será desbaratada aa entrada da porta, aýnda que nós mays y nõ seiamos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 348 |
En aquesto estando, chegou Felisteos cõ todas suas gentes por acorrer a Ajas Talamõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 348 |
Et poys que os de Felisteos sse ajuntarõ cõ os de Ajas Talamõ, fezeron detẽer os troyãos alý hu ýan en acalço enpús de suas gentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 352 |
Mays sey çertament que os gregos an ajuntados sobre nós moy grã gente et moy rrica et de moy grã ualor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 352 |
Et vẽerõ moy longe d os seus aa batalla et forõ et ferírõnos en trauesso et cometérõnos de tal gisa que, mẽtre o mũdo durar, nũca será home que ueia gente assý cometida cõmo aquela foy, nẽ que uisse tã braua batalla, nẽ quẽ oýsse dela falar, ca elles auj́ã todos moy grã saña dos gregos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 357 |
Aquel día se perdeu y moyta gente, mays en çima do pleito os gregos forõ uẽçudos et desbaratados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 361 |
Estonçe Ajas Talamõ rrogou a Éytor que tirasse afora sua gente. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 361 |
Et esta gente uẽ sobre nós, nõ sabería eu dizer por que, et annos ja destroýda malament nossa terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 366 |
Et quando ela oyeu a grã uolta et veu a grã mortaldade da gente que y era, ouuera grã pesar en seu coraçõ, et daua grãdes uozes et fazía grã doo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 366 |
Et dezía assý: -¡Ay, gente mezquiña et perdida et desauẽturada! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Et, señores, hũa cousa uos dyrey, et nõ entẽdades que uosla digo gabándome: digo que, se sessudo he Agamenõ, téñome eu por mays sysudo, et ey mays cõdes et mays duques et mays caualeyros et mays gentes que el, et mellor cõssello sabería dar hu conprisse, et mellor sabería enderẽçar a batalla hu fosse mester, et sõo mays apreçebudo et mays engeñoso que el, et sey mellor coñosçer a fin que an as cousas que sse começã a fazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Outrossý sey mellor partir grãde algo per grã gente, a cada hũ cõmo pertẽesçe, et sey mellor uelar de noyte et mellor traballar de día en toda cousa que cũpla de fazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Et outrossý sey mellor falar [aas] gentes et dizerlles palauras por que sse elles esforçẽ et acorden cõmjgo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 375 |
Senores et amjgos, uós sodes os mellores caualeyros que ẽno mũdo ha, et mays rricos et mays preçados et mays nomeados do começo do mũdo acá, que ssabede que aqueles que ante de uós uẽerõ taes forõ et en tal gisa gardarõ seu prez et sua onrra que nũca forõ abaixados de nehũa gente estraya. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 378 |
Depoys desto seýo toda a outra gente en aaz, moy ben apostados et per grã rrecado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 378 |
Et quen uisse quantos elmos et quantos escudos et quantos pendões et quantas synas et quantos caualeyros de lynagẽ, fardidos et esforçados, et quantas bõas cõpañas tragíã, ben armadas et ben apostadas, por grã marauilla terríã onde tãta gente podería seýr nẽ seer juntada, ou qual seería a força ou o poder que os podería cõtrariar ou se lles defender. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 387 |
Et poyslo nós en nosso poder tẽemos, quería saber de uós que cõssello dades de seu feyto, et se queredes que leuẽ del algo, ou sse queredes que o faça enforcar, ou que o faça desnẽbrar nẽbro et nẽbro, ou se me cõssellades de o mãdar arrastrar a caualos, et que sábeã tódaslas gentes et entẽdan que esto lle fezemos porlo desagisado que nos uẽerõ fazer, et outrossý que entẽdan que outro tal galardón auerán de nós, se a nosso poder veẽ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 393 |
En aquela pressa estando, el rrey Çedios cõ seus uassalos et cõ toda sua gente acoytauã et feríã Éytor, tã sen piadade que marauilla era, et penssauã de o chegar a morte. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 399 |
Et elles estendíã, andando ontre as gentes das tẽdas, os hũus andando a pe et os outros a caualo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 403 |
Et ben semella rrazõ que, hu quatro rreys morrerõ, outros moytos caualeyros et outra gente mj̃úda deuj́a morrer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 406 |
Conta a estoria que os da oste erã ferament agraueados et sañudos, porque sua fazẽda nõ adeãtauã, nẽ podíã acabar o por que uẽerã, ante auj́ã moyto perdido, ca eles achauã gente forte et braua, et que defendíã moy ben sua terra et a ssy meesmos, et que os desbaratauã de maa gisa et lles fazíã moytas uezes leixar o cãpo, a mao seu grado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 406 |
Et demays desto sabíã que elles tĩjnã sua çidade atã forte et tã ben bastiçida de uiandas et de gente que nõ auj́ã que temer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 417 |
Et hũa gente saluagẽ que ha cõtra Ouriẽt, en terra de Çenofolj, moy layda et de feytura moy estraya, prenden estas bestas a moy grãde affán et a moy grã perígoo et moy poucas uezes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 420 |
Mays de hũa cousa ey grã pauor, que uós per auẽtura desamades moyto a nossa gente, et uós amades moyto os de Troya, et fazedes gisado, [ca] fostes entre elles criada. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 421 |
Et leyxey a terra et as gentes cõ que fora criada, et en que auj́a grãde onrra et grã rriqueza, et tódaslas cousas en que auj́a prazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 422 |
Et fáçome marauillada en cõmo uosso coraçõ pode sofrer en seer ajudador en tal obra, ou que he do uosso syso que as gentes dizẽ que auedes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Et assý matou Éytor en este torneo dous rreys que erã tío et sobriño, et sua gente foy uẽçuda et desbaratada, et rreçeberõ grã dãno. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Et ýan matãdo en elles, et fazíãlles grã dano, ata que chegou el rrey Menelao et outra moy grã gente, que acorrerõ a Achiles et a ssua cõpaña. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 431 |
Mays ante ouuo y moytos caualeyros mortos et de grã prez et outra moyta gente, que era sen cõta. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 438 |
Estes son figuras et feyturas de gentes estrañas de que fala a estoria, cõmo uos eu contarey. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 438 |
Os arcabatidas son moyto astrosa gente, ca andan apremjdos assý cõmo bestas, et o mays uello deles nõ uiuerá dez ãnos, et son tamaños cõmo moços pequenos, et os narizes deles son longos et curuos, et tẽen cornos ẽnas cabeças, et an os pees cõmo de cabras. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 457 |
Et nũca home ueu en tã pouca de ora nẽ oýo falar que tãtas gentes morressen cõmo estonçe alý morrerõ, de hũa parte et da outra, ca os de Palfona erã moy lygeyros et cõbatíãsse moy ben, et tã pouco dultauã os gregos que marauilla era. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 457 |
Et alý foy o torneo moy duro et moy esquiuo, et tã grãde foy o destroymento et a mortaldade ẽnas gentes que nõ ha home que o cõtar podesse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 457 |
Mays todo esto nõ tĩjña prol, ca depoys que a gente he desbaratada, adur pode seer cobrada, mayormẽt que ja erã dez mill caualeyros ou mays entrados ẽna uila, que nõ fazíã semellança de tornar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 460 |
Quando Éytor oýo os braados et as uozes et a uolta grãde que fazíã os da uila, et lle dysserõ que os seus auj́ã rreçebido grã dano et mortal, et ueu a gente andar a cada parte, et soubo que os seus erã ja tralas portas da uila vençudos et maltreytos, et moytos deles mortos et malchagados, ouuo ende moy grã pesar et tornou de tã mao senbrãt et tã sañudo que nõ ouuo y home que o c[a]tar ousasse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 465 |
Et poys que entrarõ perla çidade, chegarõ rrey et cõdes et duques et rricos homes et caualeyros et burzeses et donas et donzelas et tódaslas outras gentes mj̃údas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 471 |
Et as gentes tijnã por grã marauilla cõmo as ymágẽes nas mãos destras podíã sofrer tã grã peso. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 471 |
Et a gente se achegou moyta et o doo se rrenouou, que todos ýam enpús del, batendo as palmas et mesando os cabelos, et fazendo tã grã doo et tã grã rroýdo que esto sería hũa grã marauilla de contar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 471 |
Et se dous ãnos durara mais, todos seus ẽemigos forã cõfundudos et destroídos et seus amigos defendudos et anparados; mays a auentura dura et braua et áspera nõ o quiso sofrer et fuy muy crua contra el et contra suas gentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 475 |
Et nõ me pago ende nẽ me semella bem que Agamenõ cõstrenga mj̃, nẽ mĩa gente, nẽ cousa que eu aia a demãdar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 480 |
Et primeyrament seýo Deýfebus cõ sua cõpana, et enpús del Pares cõ os seus persiãos, et despois Troyllos cõ sua gente, et enpús estes seýo el rrey Príamos et Eneas et el rrey Menõ et Polidamas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 480 |
Et Palomades uĩjna da outra parte ante suas gentes et, tã toste que o ueu, el rrey Príamos fujo ferir muy sanudament per sobre hũ escudo que tragía cuberto de prata, que fezo o pendóm seýr da outra parte, et dou cõ el do caualo en terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 485 |
Et seýo cõ el grã gente da çidade. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 495 |
Mays uos direy, señor: se este pleito nõ queremos et nos esta çerca moyto dura, podemos ende uiuer a grã menoscabo et a grã dãno, ca esquiua gente et muyta et forte de gregos estã en esta terra, et será grã pecado que tãtos omes et tãtas cõpañas moyrã, cõmo cada día morrẽ de cada cabo ẽnas batallas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 502 |
Et esto, se fuj loucura ou nõ, nós ja y feyto auemos todo noso poder, et cõbatémosnos cõ eles, et p[er]demos ia y muyta gente de rreys et de duques et de caualeyros, bẽ çem mill ou mays; pero asý os auemos acoytados et gastados que nõ am de sy cõsello. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 515 |
Et se uós agora ydes cõ uosa gente, pois que estades folgado, os de dentro seerã desbaratados et mortos et nõ se poderã defender, ca tódaslas cõpañas son ẽna batalla et son ia lasos et cansados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 522 |
Et por tãto uos digo et uos cõssello, se me creer quiserdes, que prendades garda de uosso bon prez et nõ façades cousa por que cresca posfaço ontre a gente, et que nõ possan dizer que uos mj̃ga a franqueza et a bondade et uos creçe [a] auoleza, ca uós sabedes que tódoslos bõos feytos que home faz, viuẽdo en sua terra ou andando ẽnas guerras, todo esto he porque digã del ben perlo mũdo et por al nõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 522 |
Et esso mijsmo fazẽ toda a outra gente. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 522 |
Por ende, nõ teñades este feyto en pouco, nẽ o leixedes en olujdo, et prázauos de nos ajudardes; ca, se nõ fordes aa batalla, todo uosso prez auedes perdido, et tẽeruos an d ' aquí adeãt por rretrahudo et por mj̃gado, et os braados das gentes serã todos sobre uós, en gisa que será grã uergõça et grã mal. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 525 |
Que tãta he a gente que o cõprou et cõprará, que ben creo que nũca o mũdo será poblado cõmo ante era, ca ben ueio eu que de tódaslas partes do mũdo as gentes forõ aquí ajuntadas et morrerõ ende y os mellores. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 534 |
Et eu uos digo de sua parte, sen mẽtir, que, ante que vaades desta terra, os vençeredes, et por uós an de seer destroýdos et cõquistos, ca os dioses, que saben tódaslas cousas que an de vĩjr, demostrã aos sanctos homes que an seu amor (et) suas poridades et seus cõsellos, et mãdanlles que as preegẽ et as demostrẽ aas gentes, et ben çertos seede que uós auedes de cõquerir os troyãos a ssua desonrra moy grãde. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 540 |
Et por aquesto quige tomar mays çedo cõforto, ca nõ deue home porlos ditos das gentes viuer senpre en dolor et en pesar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 565 |
Et despois que Achiles defendeu a suas cõpañas que nõ fosen aos torneos, os da hoste perderõ moytos das suas gentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 591 |
¡Ay, Deus, que gente tã piadosa! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 594 |
Et en aquel lugar auía hũ conuento de gente santa, que y moraua, que lle cantaríã suas oras et oraríã por el. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et sabe tu que nõ á ẽno mũdo gente que eu tãto desame cõmo a gregos, et sobre todos a ti desamo, porque teu padre Achiles matou a Éutor, que era muy bõo caualeyro et de muy bõo coraçõ, et que se mellor cõbatía de quantos ẽno mũdo son, et era tal que uençía a todos de preço et de franqueza. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 621 |
Et a espesura et o trauamento fuj ẽna entrada dos portaes, et mais de mill forõ y mortos, ca tã anchas nõ erã as portas que per elas podese caber a espesura da gente. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 636 |
Amigos, guardádeuos bẽ et nõ façades aos gregos senõ paz quanto poderdes, ca ẽno mũdo nõ á tã cortés gente, nẽ tã boa, et sobeiament me fezerom muyta honrra, de quanta sõo marauillado et espantado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 637 |
Mays agora tã pobre et tã mizquina he ia a gente que nõ he senõ morte. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 655 |
Et entõçe chegouse toda a gente. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 666 |
Qvando as gentes souberõ que quiríã matar a Políçena, todos se chegauã alí, et pesáualles ende moyto, tãto que era hũa grã marauilla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 667 |
Sabede que a donzela, ensinada et bela sobre tódaslas outras, et d ' alto linagẽ, et que nũca mal mereçera, fuj degolada sóbrela sepultura d ' Achiles perlas mãos de Perius Nectóllamos, et ueéndoa toda a gente et a rreýna, sua madre. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 669 |
Et porque auía o coraçõ tã brauo et tã sem rrazõ, dizíã as gentes que çertament se fazía sandía por rreçeber aquela morte et nõ viuer mays ẽno doo et ẽna coyta et ẽno pesar grande en que uiuera. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 669 |
Et poderedes bẽ dizer que nũca uistes gente mais desauenturada, ca todos forõ perdudos et destroídos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 679 |
Que en nihũ tenpo nũca forõ gentes tã tristes, nẽ tã coytadas, por morte doutro ome. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 685 |
Senores, así uos uay agora cõmo uós ueedes; ca, despois que o mundo fuj feyto, nũca gente fuj tã malmenada nẽ tã maltreyta, nẽ será en quanto o mundo durar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 689 |
Sabed[e] que nũca gente ẽno mũdo fuj en tã grã coyta, nẽ en tã grã perígoo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 696 |
Et quando os gregos uirõ aqueles fogos en tãtos lugares, bẽ coydarõ que a gente da terra auía deles doo et piadade. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 699 |
Et por esto fuy desamado muyto das gentes do rreyno, et Egeal, sua moller, yrmãa de Asandrus, ia mais nũca cõ el uiueu, segũdo que conta Dayres, et ordinou en cõmo fose deytado do rreyno. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 703 |
Et façamos que a terra fique por ende despobrada et deytada d[e] gente tã desleal et tã sen uerdade. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 704 |
Mais rrógouos que tomedes meu cõsello: aueñámosnos muy bem cõ as gentes das çidades, et cõ os outros caualeyros et cõ tódaslas outras gentes da terra, et mayorment cõ aqueles que som nosos parentes chegados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 704 |
En esta parte diz o conto que, estando Eneas en Troya rrefazendo suas naues et guisando pera se yr da terra, cõmo a estoria de suso conta, tódaslas gentes da terra se leuantauã contra el, et fazíãlle grã guerra, et si et si quiríano matar, et nũca en al pensauã noyte et día, ca o desamauã mortalment. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 709 |
Agora leyxa o conto de falar de Orestes por contar cõmo Menalau tomou porto, et cõmo as gentes se chegauã por ueer a Elena |
[+] |
1370 |
CT 1/ 709 |
Aquí cõta Dites que tódaslas gentes da terra se ajuntarõ por ueer a Elena, aquela por que todo o mundo fuy confundudo et perdidoso, et por que tãtos rreys et tãtos altos omes forõ mortos, et per quen naçeu a grã guerra, por que tãtas rricas terras forõ destruídas et tornadas pobres, et per que tãtas donas forõ ueúuas et dooridas et tãtas donzelas desanparadas, et per que tãtos fillos ficarõ órfõos et tãtas madres sen fillos, et per quen Greçia et outros muytos rreynos ficarõ mĩguados de muytos bõos caualeyros, et per quen Troya fuy destruýda et quebrantada et queimada. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 709 |
Tãtas erã as gentes ajuntadas porla ueer que esto era hũa gram marauilla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 709 |
Et as gentes meúdas rrazoauã muytas cousas sóbrelo seu feyto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 710 |
Agora leyxa o conto a falar de Menalao et torna a contar cõmo fuy Orestes entrado en seu rreyno et coroado por rrey Orestes era muy dereyto et muy preçado das gentes, porque tã cruament matara a sua madre. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 710 |
Et se el fezera guisado ou dereyto ẽno que fezera, (et) nõ perdería por ende o rreyno, nẽ mĩguaría en sua fazẽda, cõmoquer que ende as gentes andasẽ despois dizendo o que se lles antollase, ca nõ sería bẽ de tal pleito cõmo este leyxarẽ así pasar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 730 |
Qvando ueu el rrey Acastus que seus fillos auía perdudos et que nõ ficaua y outro herdeyro que mãtouese o rreyno, logo, sen mays tomar cõsello de parent nẽ d ' amigo que ouuese, et sen cõsintemento das gentes do rreyno, dou[o] logo a Pirius, seu bisneto, et fézoo señor de si et do rreyno et de quanto y auía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 730 |
Et despois que as nouas forõ sabudas perlo rreyno, tódaslas gentes forõ ajuntadas et fezerõ cortes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 731 |
Et as gentes da terra falauã y todas, et hũus dizíã que se fora a sua madre, a que chamauã Deesa; et os outros dizíã que, cõ coyta et cõ grã doo do yrmão, que perdera o siso et se fora perlo mũdo a perder; outros dizíã que fora longe d ' alý, cõ grand auer leuada; mays pero nũca dela poderõ auer çertedũe. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 733 |
Et cõmeçou de fogir perlas rruas, braadando et pedindo me(e)rçee aas gentes, que se doesem dela et a defendesen de morte, a ela et a seu fillo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 738 |
Et sobre este ffeyto falauã muyto tódaslas gentes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 739 |
Et por ende apartouse en hũ lugar despobrado, alongado das gentes, et nõ leuou cõsigo senõ os seus da criaçõ et seus priuados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 740 |
Sem falla -djso Telégonus -, nũca gente fez tã grã brauura, nẽ tal loucura, que nõ leyxase õme entrar ẽno lugar hu está seu padre, mayorment aquel que nũca uj et o tanto cobijçaua a ueer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 742 |
Et quando ueu ao donzel de longe, et nõ soubo que seu fillo era, et ueu en cõmo lle mataua sua gente cõ sua espada que tragía, bẽ coydou que asý quiría a el fazer. |
[+] |
1375 |
QP 26/ 116 |
Otrosi dezimos, que si los portadgueros fueren negligentes, en non demandar por cinco años las penas, e los derechos sobredichos, a los que tales yerros ouiessen fecho, (que dende) en adelante non lo podrian demandar a ellos, nin a sus herederos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 31 |
Et a cabo de algũus dias, quando se queria poer o sol, virõ de toda aquela terra traier por lo eer carretas et moytas jentes armadas que se jũtauan nas nuves et çercauan a çidade cõ gentes moyto espantosas. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 70 |
Et as gentes que el cõuertera en Galiza, despois por los seus pecados perderõ a creẽça de Deus, que lles el enviara que os ensinase, ata que fui cobrada ẽno tenpo d ' este Calrros, depois que cõquereu cõ grã traballo moytas partes do mũdo, convẽ a saber: |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 70 |
Señor Ihesucristo, en cuja creença eu vy a esta terra para destroyr a gente pagãa porfiosa que he cõtra a tua lee, rrogote, Señor, que me des grraça por que eu posa tomar esta çidade aa onrra do teu santo nome. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 70 |
Et marauillãse os mouros porque viã a gente de França moy boa et moy bẽ vestida et de moy fremosa façe; et sen arma nĩhũa sayan a eles, et rreçebianos moyto onrradamente et cõ grã omildade. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 85 |
COM̃O AYGOLÃDO CÕQUEREU A ESPAÑA CÕ GRÃ GENTE Poys que Calrros acabou esto, segundo avedes oydo, foyse para França. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 96 |
DA BATALLA DE SANTES ONDE FROLEÇERÕ AS LANÇAS Despois d ' esto Aigolando foyse d ' aquela para Santes, que era entõ dos mouros, et morou y cõ sua gente hũa peça. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 98 |
Et mãdou que d ' ali endeante os françeses nõ fosem seruos de nĩhũa gente estraya, aqueles que fosen cõ el a liurar Espana do poder dos mouros. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 98 |
Et Aigolando entẽdeu que o nõ podia defender a vila, quisose ante sayr da vila a lidar cõ el, ca morrer en ela desonrradamẽte, et envioulle dizer que lle dese prazo en que podese sayr cõ sua gente da vila para lidar cõ el; et queria ante falar cõ el porque o desejaua moyto a veer Calrros. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 104 |
Rrogote que me digas por que a terra en que tu nõ as dereito, et en que nũca erdou teu padre, nẽ teu avoo, nẽ teu visavoo, nẽ foy nũca do teu linageẽ, por que a tomaste aa gente da nosa lee. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 104 |
Et por esta rrazõ baptizate tu et tua gente et escaparas a vida, senõ lida cõmigo et morreras tu maa morte. - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 104 |
Nõ queira Deus, diso Aygolando, que eu rreçeba baptismo et neg ' o meu señor Mafomete que he poderoso de toda las cousas, mays eu et mĩa gente lidaremos cõtigo por tal pleito que se a [u]osa fe mais apraz a Deus que a nosa, que nos sejamos uẽçudos; et a parte que for vençida fique senpre desonrrado, et a parte que vençer aja onrra para senpre; et cõ todo esto se a mĩa gente for vençuda et eu ficar viuo, quero rreçeber baptismo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 180 |
MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Ẽno da Encarnaçõ de Nostro Señor Ihesucristo de mĩll et çento ãnos, que era dom Guillellme conde de Pitheus, so o senorio de dom Loys rrey de França ouve atã grãde mortaldade ẽna gente do condado de Apitheus que aas vezes leuavã a soter[r]ar o señor da casa cõ toda sua cõpana. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 222 |
Eu estaua en hũa çidade preegrãdo a moy grã gente, et vẽo sobre mĩ hũa nuve moy crara et çercoume et tomoume ben d ' ontre todos; et veendoo eles posome aqui et acho grã gente cõ Nosa Señora Santa Maria asi com̃o veedes. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 222 |
Et Sam Pero chamou a gente que y viera et disolles: - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 226 |
Que pode seer de tã grã gente que asi vã loando a Deus? |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 231 |
COM̃O SANTA MARIA FOY LEUADA AOS CEOS ET COM̃O FOY DEMOSTRADA A SAN TOME ẼNO VAL DE JOSEFA Logo que os apostollos forõ tornados a Iherusalem, avẽo asi que San Tome apostolo estaua preegando en hũa çidade a moytas gentes. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 115 |
Aas quaes danaduras acorran con estos rremedios segentes. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 98 |
Et tanto trabalou que destroeu as ditas herresijas por suas predicaçoõs; et tirou toda a España dos errores et tornou as gentes aa fe catholica, leyxando os ditos errores. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 102 |
Et vierõ sobrela çidade, mays non (sse) ousarõ de se a chegar aa çidade porla grãde gente de homes d ' armas et homes de pee que ende aJuntarã o conde de Trastamar et os caballeyros. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 102 |
Esta gente tenja el Ja achegada para se lançar sobre Santiago, et Deus teuo por bẽ de o leuar para sy. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 102 |
Enõ camjño se lançou huũ capitan do conde de Lemos et lle matou muyta gente, et o desbaratou et lle prendeu dous fillos, porlo qual esteuerõ presos gran tenpo. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 102 |
En este çerquo morreu moyta gente de fora. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
Et tanta foy a graça de Deus et a aJuda do Apostollo, señor Santiago, que el rrey don Rramjro, cõ aquela pouqua gente de christaãos que cõsigo tijna, vençeu todo aquel gran poder dos mouros, et matou eles moytos d sen conto et vençeu a batalla. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 114 |
Et en este anõ, enã dominjca mediante de Coreesma, vi[e]ron moytas naues de normanos, et frandeses et moyta gente de enemjgos da fe ao porto de Vacariça et entrarõ a Ylia. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 116 |
Et o conde vééo cõ sua gente de péé et entrou enã camara, onde o bispo Jazia dormjndo, et con grande crueldade o espedaçou todo en pedaços, era de mjll et çento et sete años. |
[+] |