1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXV. é como Santa Maria fez veer ao clerigo que era mellor pobreza con omlldade ca requeza mal gãada con orgullo e co[n] sobervia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Santa Maria punna d ' avĩir || os seus por se deles mellor servir. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Senpre faz o mellor || a Madre do Sennor || Salvador. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 318 |
[[C]omo Santa Maria fez veer ao clerigo que era mellor pobreza con omildade ca requeza mal gãada con orgullo e con sobervia.] |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E como quier que estos falaguen al ome; (pero) mas (quieren) ser amados que Et sse for mançebo mellor entendera e fara todalas cousas que ouuer de fazer con ajuda de seu amigo que solo. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Et amizdade de natura he a que o padre e a madre han a seus fillos e o marido aa moller. e esta non tan soamente a enlos omees que an rrazon en si. mays aynda todalas outras animalias que an poder de engendrar. por cadahun deles a(n) naturalmente amizdade de con seu conpanneyro e conlos fillos que naçen deles. e amizdade an outrossi segundo natura aque les que son naturaes de hua terra de maneyrra que quando sse achan en outro lugar estranno an (plazer) huns con outros e aiudançe enlas cousas quelles son mester ben assy como sse fossen amigos de longo tempo. a segunda maneyra de amizdade he mays noble que a premeyra. porque pode seer entre todos omees que aian bondade en si e por ende e mellor que a outra que esta naçe de bondade tan soamente. e a outra de deuedo de natura. e a en si todolos bees de que falamos en las leys deste tidoo. a terceyra maneyra por placer que espera del auer, (luego que lo aya, o le desfallezca la pro, o el plazer que espera auer del amigo), desatase porende la amistad que era entre ellos, porque no auia rayz de bondad. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Os cristãos forõ logo tornãdo as espadoas pouco et pouco et tirandose afora; os mouros seguindoos todauia, chegar[õ] a hũu outeyro a que diziã Clauyo; pero tornãdo os cristãos sobre si, et lidando segundo o mellor que podiam; et tomoos aly çerca daquele outeyro a noyte todos, de guisa que nõ poderõ lidar, et assy se partirõ os hũus dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Et el rey dom Afonso, chegandole mandado da vĩjn[d]a da oste daquelles mourros, enviou per toda a terra seus mandadeyros que fossem ajuntados logo alj cõ elle todos aquelles que armas podessem tomar, et o mellor armados que podesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Mays, como fezo este bem, se fezese çento tãto mellor, eu nũca lj daria seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Rey, mays gãano eu ena[s guerras que enas] pazes, ca o caualleyro poble mellor viue en guerras que en paz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et se algũu o souber departir mellor ou o diser mays cõ uerdade, deuele seer cabudu, ca nos dizemos o que achamos per latĩjns en liuros antigos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Et ontre todalas mellores doõas foy hũa crux muy grand[e] toda d ' ouro puro, chea de pedras preciosas, que el mandara fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 63 |
Et sse el foy boo eno começo de seu rreynado, mellor foy a sua ffim. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et ende ouverõ seu acordo et seu cõsello os omes boos et fezerõ de ssi dous juyzes, que escollerõ ontre si -et, segudo diz o arçebispo don Rrodrigo de Tolledo, nõ dos mays poderosos, mays dos mays sesudos et de mellor entẽdemento - que julgassem a terra de Castella et apacificasem todallas cõtendas que se y leuãtassen, et os desacordos, et que adusesen todallas querelas, et esteuesen todas pollo seu juyzo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Ca, pero que era Castella pequeno logar, senpre y ouve omẽes bõos et entẽdudos et muy leaas que punarõ en chegar seu senor aa mayor onrra que poderon et ao mellor estado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et elle ouve cõ elles seu acordo, et rogoulles que o cõsellassem qual seria mellor: d ' ir aos mouros ou de os atender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et [de] todos quantos ẽno mundo viuẽ, estes som os que mellor gardarõ lealdade et senores, et t[ĩjnan]se por deuedores de morrer ante ca elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et, amjgos, seede çertos que nos vençeremos a Almãcor desta uez, ca seria grãde a mj̃a onrra et a uossa mayor, et faredes de mj̃ o mellor ome d ' Espana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Mays cõfortaos tu logo o mellor que poderes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et dipartill ' as tu o syno o mellor que souberes, et elles perderam logo todo o medo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et demays, quando eu morrer aqui me enterrarey, por tal que este lugar seya por mj̃ onrrado et mellorado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et fezeramos mellor siso se nos ouveramos tornados, que por ollo veemos que Deus quer ajudar os mouros; poys com̃o pode[re]mos nos yr contra elles? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Onde uos envia dizer que se lle querredes enmẽdar estas querrellas que a de uos et mellorar assi co mo for dereyto, que uollo gradeçera, et faredes en isto uossa bondade et uossa mesura; se nõ, que uos envia desaffiar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Amjgo, yde dizer ao conde que lle nõ mellorarey nẽhũa coussa de quanto me ele envia dizer; mays que me faço muy marauillado del, com̃o me oussa a desfiar, ca o teno por louco en ello et foy mal cõsellado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Et agorra envieylles dizer que uos mellorasem os tortos et os danos que uos auiã ffeytos; mays semella[me] que dobrarnollo[s] querem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Et poren, se nos elles cometẽ, muyto le daremog grã melloria; mays se virẽ que nos ymos a elles et os cometemos esforçadamente, leyxarnos an o canpo ante que os feyramos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Quãdo o conde Ffernã Gonçaluez ouve acabada sua razõ, teuerõ todos que disera muy bẽ et que aquillo era o mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et seguro soo eu de uos que nõ seremos uençudos, ca ante nos leixaremos todos morrer que esso fosse, nẽ queriamos leixarnos prender, et bem sey eu que o mellor faremos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et en aquel lugar meesmo, du iazia morto dom Gonçaluo Gostios, morreu outrosy hũ sobrino do conde, cõ que lidara hũu dos mellores mouro et mays esforçado caualeyro que y andaua, et matarõsse hũu por outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et por nõ ueer aquel dia muyto me seria mellor a morte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Mays aqui açerca a hũa hermida, que he lugar muy onrrado, et terria eu por bem de enterralos aly, ca en mellor lugar deste nõ podem iazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et elles entõ oyrõ o que o cõde dizia, mesurãdo o feycto en que estaua et estãdo en esto en que era, teuerõ que o mellor que poderia seer que aquelo era que o conde dizia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et outorgarõlle entõ quanto el queria, et leuarõ os corpos logo a aquela hermida, et enterrarõnos en aquel lugar, o mellor et mays onrradamente que elles poderõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Et este dom Uela alçouse contra o cõde Fernã Gonçaluez et nõ llj quiso obedeeçer, por que tijna que era ome de tã alta guisa com̃o el et aynda de mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 130 |
Andados quatro ãnos do reynado del rey dom Sancho -et foy esto ẽna era de IX çentos et Ltaxvj ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et XXte viijto anos; et o enperio d ' Enrique, enperador de Roma, en xiijze -, o conde Fernan Gonçaluez, iazendo ena priiom, era muy bem guardado de todolos nauarros, por que era sonado per toda a terra que el era o mellor caualeyro d ' armas que outro nẽhũu que fosse, et auiã todos sabor de o veer et de o conoçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 132 |
Senor, disso ella, esto fez fazer o grande amor, ca esta he a cousa do mũdo que mays tolle aas donas pauor et uergonca de quantas cousas som; et polos amjgos tã bem a moller com̃o o barõ oluidam os padres et os parẽtes et a todallas cousas do mũdo, ca do que sse omẽ paga esso tẽ por mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 134 |
Amigo, rogote que nos tenas puridade et, se o fezeres, prometoche que che de hũa çibdade en Castela, das mellores que y ouuer, assy que sempre [a] aias por tua herdade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 142 |
Et ouuerõ seu acordo que a terçar dia seyssẽ ao cãpo a lidar cõnos mouros, ca mellor seria ca iazerẽ ençerrados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 146 |
Mays algũus a y que, en lugar de seerẽ conselleyros, som loamineyros, et nõ querem consellar ao senor se nõ o que entendẽ que lle praz, et dizemllj que aquelo he o mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 146 |
Et, sem esto, fezestesme muytos pesares et muytos tortos et nũca mos mellorastes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 150 |
Et por que o curaçõ do ome anda sempre bolindo et pensando arte ata que ache carreyra per hu possa conprir aquelo que a sabor, nõ queda et a forte cousa sse faz ligeyra de fazer desta guisa, ca o grande amor todalas cousas vençe; et os castelãos tã gram sabor auyã de sacar da priiõ a seu senor o conde, que seu curaç[õ] lles disso qual seria o mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 150 |
Et o conde, guisado en esta maneyra, foysse para a porta en semell[ã]ça de dona, et a condessa enpos el, encobrindosse quanto mays et mellor podia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 152 |
Et assy com̃o sodes uos de muy boo conoçer et muy entendudo senor, deuedes escoller o mellor et catar que nõ façades cousa que uos achẽ os omes en que trauar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 160 |
Et faziã todo este mal con consello et guiamento daquel grande ome d[õ] Vela de Castela, de que dissemos ante desto, que o deytara da terra o conde Fernan Gonçaluez, por que nõ queria esse dom Vela conoçerlle senorio en Castela, com̃o era dos mayores et mellores et mays poderoso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 162 |
(E) En aquela sazõ que esto conteçeu dos nauarros en Galiza et ẽno rreyno de Leon, Fernã Gonçaluez, conde de Castela, outrosy oyndo tãtos danos et astragamentos com̃o os mouros fezerõ ẽno rreyno de Castela, pesoullj et foy en muy sanudo, et sayu et chamou todas suas gẽtes, et apoderousse o mays et o mellor que el pode, et foy et lidou con elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Gonçaluo Gonçaluez, quando uyu que nõ auya y outra mesura nẽ mellor que aquela, tomou ẽna mão o açor que lle tijna o escudeyro et foy dar a Rroy Valasquez cõ el hũ[a] tã gram ferida ẽna cara, a uoltas cõno puno, que todo llo quebrãtou daquel golpe, de guisa que logo lle fez quebrar o sangue pelos narizes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Et comecarõ con elles hũa fazenda tã forte et tã aspera que nũca ome de mellor oyu, com̃o por seer de tã poucos caualeyros com̃o os cristãos erã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Et dissemoslle assy por que, os que oyrem esta estoria, que o conoscam mellor per este nume Almãçor que por este outro que dissemos Alagib. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Et assy sabia afaagar et auer os cristãos que semellaua que mellor lles queria que aos mouros; et amaua ia aos seus tãto que todos se traballauã, quanto mays podiam, en fazerllj seruiço. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et este Mudarra Gonçaluez, poys que ueeõ a ydade mayor para elo, sayu tã bõo caualeyro et tã esforçado que, se Almãçor nõ era, nõ auya mellor del enos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Et Caçim, yndo fogindo cõ aquelles berberis que podo auer, enuyou dizer a seus fillos, que erã en Seuilla, que guysassem mil et quinẽtas casas, das mellores que fossẽ ena çibdade, para os berberis que yam cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Et, por que era omẽ uil et de vil linagẽ, demostraua toda sua vileza en todos seus feitos, et nõ se acordaua en catar que omẽ era, nẽ de que ssãge uijna, ca tijna el que mellor omẽ era ca todos os da villa et que mais ualia, assi que nẽgũu nõ acordaua cõ el nẽ el cõ outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
O conde ouue entõ del doo, et disso aos outros que nõ era bẽ de matarlo assi; mays que seria mellor de tomar aquello que lles daua, et a el que o deitassẽ da terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Dom Rrodrigo, ante que lli matassemos os caualeiros fora esso mellor; mays agora nõ he tẽpo de leixalo assi. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 296 |
[Et] Bal[e]ares tãto quer dizer en linguagẽ de Castella com̃o cousa que pertẽesca para balestas, porque dizẽ que en aquellas ysllas soya auer as mellores beestas do mundo et os mellores beesteyros et mays sotijs et que mays sabiã auijr en feycto de beestas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 307 |
Et as fillas mandoas estar enos estu[d]os das donas, per que fossem mellor ensinadas et mellor custumadas en todo bẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Layn Caluo casou cõ dona Tareyia Nunez, filla de Nuno Resuera, et ouuo en ela quatro fillos: et a hũu disserõ Fernã Lanes, et deste veẽ os de Biscaya; et ao outro Layn Laynes, de que ueẽ os de Mendoça; et ao outro Rroy Laynes, de que ueẽ os de Castro; et ao mellor disserõ Diego Laynes, de que uẽ Rrodrigo de Biuar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Et, quando llo ouuo a dar, meteo ontre muytas boas egoas que y estauã cõ seus potros, et mandoullj que escollese o mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 311 |
Et rogou muyto sua madre que a amasse et llj fezese muyta onrra, et elle por esto que a seruiria de mellor tallente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 331 |
Et a çidade de Leõ he asentada ẽno mellor lugar do rreyno, et he bõa terra et saa et de muy boo aar, et auondada et deleytosa de todas cousas que a mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 331 |
Et osm[ou] com̃o a podesem mellor onrrar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 335 |
Et fezerõ grã moesteyro de coẽgos rregulares, et herdarõno muy bem, per que se podesse mellor manteer ordenadamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 344 |
Et he pouco meos da quarta parte do mũdo et a mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 344 |
Et das en que morã [he] esta Eurropa a mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 344 |
Ca(y)m, et os que delle desçendem, ouuerõ Africa, que he com̃o a quarta parte do mũdo et a mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 360 |
Metome en vosas mãos, ca çerto soo que me consellaredes bẽ et lealmente et me ajudaredes o mellor que poderdes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 360 |
Pero, se uos entenderdes que a y outro preito mellor, farey eu como uos mandardes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 360 |
Et elles diserõli que o seruiriã et ajudariã bẽ et lealmente, quanto mays podessẽ, et que fariã quanto el mandasse, et que tijnã elles a lide por mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 377 |
Senora, en uos queyxar muyto nõ fazedes boo recado, mays a tempo da grã coyta he mester syso et castigo, et escoller o que he mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 379 |
Et elles consellarõno que se tornasse para el rrey, ca mellor era ficar ena terra et seruir Deus ca nõ de se yr para mouros et deseruillo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 388 |
Et todos os mays et os mellores ficarõ en suas tendas et en seus rrayales sobre Çamora. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 422 |
Amigos, ia melloraremos as camas et as pousadas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 422 |
Et yde todos a uosas pousadas et catiuade os mouros et as mouras que achardes, et nos matedes daqui adeante, que mellor sera de nos seruirmos delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 427 |
Primeyramente Rruy Diaz, com̃o mayor et mellor; et dom Aluar Fanges; et Martin Antolynes; et Pero Uermudes, sobrinos del Çide; et Muño Gustios, et Aluar Aluarez, et Martin Saluadores, et Felis Moños, et Guillẽ Garçia, que teue Mont[e] Mayor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 435 |
Et, poys que de sua contenda nõnos podemos partir, mellor sera que o aiamos aqui cõ elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 435 |
Et leixauã hũu polo al et o peyor polo mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 439 |
Mellor seria que deses algũu auer a teu yrmão que chi desçercase o castelo, ca nos nõ poderemos cõ elles, ca tantos som com̃o as areas do mar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 455 |
Et [entõ to]marõsse todos os mellores cõ suas molleres et seyrõ reçebelo cõ alegria a hũa aldea a que dizem Olyas |
[+] |
1295 |
TC 1/ 476 |
Et amauaa moyto o padre et, pola onrrar mays et por que ouuesse mellor casamento, deulle Cũca et outros lugares que uos auemos contados, cõ muy bõas cartas et cõ muy boo rr[e]cado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 477 |
Et el rrey, veendo que era muy grande ajuda para a sua conquista aquillo que lle a rreyna daua, et que auer[i]a por ende muy mellor Toledo, ouue seu cõsello cõnos rricos omes et cono Çide et cõ todos os outros rricos omes et onrrados, et mostroulles com̃o lle era muy grande ajuda aquillo que lle a Çayda daua para sua cõquista. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 478 |
Et, veendo como erã os mellores [omes d ' España], por amor de meter a sseu tribudo os mouros d ' España, ouue el rrey cõsello cõ seu sogro et, per consello del, enviou alem mar polos alar[a]ues, que erã os mellores caualeyros que ontre os mouros auiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 479 |
Et o cõde, quando o vio, deçeu logo a elle et cubrio cono escudo et defendeu[o] quanto mays et mellor podia cona espada, a guisa de muy boo caualeyro como el era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 483 |
Et falaron sobre ello en sua puridade qual seria mellor: seruir mouros que erã da sua ley ou cristiãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 483 |
Et en cabo disserõ que mellor era seruir os mouros, poys que erã da sua ley. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 490 |
Et onrouos muyto et envioullis muyto presente en conduyto do mellor que el pode auer, et cõvidoos que entrassem comer cõ elle eno alcaçer cõ aquelles que elles quisesẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 493 |
Et, desque sse aj[ũ]tarom elles et os mouros, forõ tãtos que coydauã que fugeria o Çide ante elles, ca os mouros coydauã que os frãçeses erã os mellores o(o)mes do mũdo, et por esto tomauã muy grande esforço en elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et prendeu os mellores et mays onrados delles et meteos en ferros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 502 |
Et, quando chegou este mandado a Valença, o bispo que y estaua et todos os cristãos tomarõ o que poderõ leuar do mellor que tĩjnã et foronse ende, que nõ ousarõ y ficar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 504 |
Et, quando vio que todo o poboo tĩjna cõ el et o ajudauã et erã a seu mandado et que tĩjna preso o algozil do Çide, creçeullj muyto [o] curaçõ, et parouse tam loução que nõ preçaua os mouros da vila nada, pero que erã mellores omes que nõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 505 |
Et jsto fazia el por abaixar hũu seu primo que auja nume Albafauch, que fora alcayde mayor da villa, pero que era o outro mellor de manas et de custumes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et entõ Abenjafa tomou todo o auer mellor para si et ascondeo, ca nõ sabia nengũu quanto era; et o al enviou cõ aquelles messegeyros que ali ordinarõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 512 |
Et seyrõ a el hũa peça dos mays onrrados mouros da villa cona mellor preitesia que poderõ, et entregarõllj o lugar, en tal maneyra que elles que ficassem y por moradores. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 517 |
Et tomou mayor plazer et mayor conpaña por sse guardar mellor, que nõ passassem contra elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 520 |
Conta a estoria que os mouros (que os mouros) que morauã enos arauaas nõ estauam bem seguros do Çide, et tomarõ o mellor que tijnã et meterõno ena vila, et cõno al ficarõ elles en suas casas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et entõ morrerom tres omes dos mellores da vila et mays onrrados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et elle estaua com̃o rrey et estauam con elle os trobadores et os uersificadores et os maestres, departindo quẽ dizia mellor, et elle estando assi en seus solazes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 539 |
Et entẽ deu que por aquelo o nõ leixara asentar conos outros caualeiros mais preçados et que o asentara mais consigo polo uiltar ca polo onrrar; ca outros auia y mellores caualeiros et nõ lhis fazia aquela onrra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 540 |
Et foy aquele dia hũu dos mellores que hi auia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 549 |
Pedimoste por merçee que nos conselles do mellor et mais leal consello que en ti ouuer; pois que eras de nossa ley, deuelo a fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 556 |
Et en este acalço foy muy boo Martin Pelaes, el Asturaao, assi que nõ ouue y mellor caualeiro, nẽ que tãto bẽ fezesse, nẽ que tãto afam leuasse, nẽ que tamanho prez ouuesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 573 |
Senor, pidimosuos por merçee que nos ajudedes, et sera uoso seruiço et uosa prol et onra; ca, senor, uossos naturaes somos et, quanto nos mays ricos formos, mellor uos poderemos seruir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 573 |
Senor, çertos somos que o Çide nõ fara senõ o que uos mandardes et llj consellardes en esto et eno al; et, quando uos uirdes en hũu, acordaredes o mellor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et o Cçide leuãtouse et tomou o leõ pelo pescoço, bẽ com̃o se fosse hũu alaao manso, [et meteuo] en sua iauola de ferro en que sse criara, et mãdouho tornar ao lugar onde auia eixido; et mãdou que o guardassem mellor desi adeante. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Quen uos poderia contar com̃o andou en esta batalha o onrrado dom Jheronimo, bispo da uila, et todos os outros segundo sua guisa et sobre todos o Ccide Cãpeyador, com̃o mayor et mellor! |
[+] |
1295 |
TC 1/ 613 |
Et poserõ eno mellor lugar a sela del rrey, a qual era muy nobre et muy rrica, que ele gaanara cona çidade de Toledo, que fora dos rreis ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 613 |
Et mandoulli que fillasse o seu escaño de marfil, que ele gaanara cõ Valença, et que o fossem armar eno mellor lugar do paaço, çerca da sela del rrey, por que nẽhũu nõ lli fezesse mal nẽ desonrra eno escano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 617 |
Por uerdade posso dizer que sodes as mellores d ' España. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 622 |
Et, cõna merçee de Deus et cõna uossa que teno et o seu mal que elles fezerõ contra Deus et contra uos, cõna uerdade que prometeron a suas molleres, eu os decenderey da onra en que som, en tal maneyra que eu et mjnas fillas ficaremos onrados; ca mellores omes ca elles ey eu uençudos; assi que se uossa merçee for, dentro a Carrõ os yrey çercar ata que os tome presos pelas gargantas, et leualos ey a Ualença, hu tomẽ pẽedença do pecado que fezerõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Senor, uossos naturaes somos et dos mellores de Castela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 631 |
Loado seia o nume de Deus, por que quiso que a desonrra que uos foy feyta, en razõ de uossas fillas, que uola quiso tornar en onra; ca ante erã molleres de fillos de condes et agora seram casadas cõ fillos de rreis, de que atenderã a seer reynas, que seram muy mellor casadas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 633 |
Nõ queira Deus, Çide, que o tome, ante uos daria outro mellor, se o podesse auer; ca mellor enplegado e en uos ca nõ en mj̃ nẽ en outro nẽhũu, ca [co]n este caualo onrrades [a] Deus [et] a uos et a nos et a toda a cristaidade polos bõos feitos que cõ ele fazedes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 635 |
Et envioullj dizer ca non auja que ueer en elas, senõ que metesse cada hũu as mellores armas et as mellores espadas que teuesse, sol que nõ metesse mays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Senor Çide, se uos fossedes presente ante meu senor o soldã, por uos onrar mays daruos ya a comer a cabeça do seu caualo, segundo custume dos mouros; mays, por que en esta terra nõ a este custume, douuos eu este caualo, que, seguro seede, que este he o mellor caualo que a en nossa terra; et uos mandadeo tomar por onra do soldã, que ual mays ca nõ a cabeça coyta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 646 |
Et o almoxarife começoullj a contar sua fazenda, et dissollj com̃o era muyto esforçado, mays ca ome do mũdo et o que mellor tĩjna sua ley; "et en parauoa nõ a de mentir, et e muyto amigo d ' amjgo, et aas cousas uẽçudas muy piadoso et de merçee, et he muyto entendudo et muy peruiso en todaslas arterias; pero a tanto muy braua catadura et o que o nõ conoçe, quando o uee primeyramente, toma muy gram medo da sua catadura. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 658 |
Primeyramente mandou a sua alma a Deus; et mandou que o seu corpo fosse enterrado eno moesteyro de San Pero de Cardeña; et mandou y cõ seu corpo muy bõos herdamentos, per que oge este dia he mellor seruido o lugar et mays rico et mays onrado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 661 |
Et ao dozeno dia armarõse as cõpanas do Çide ena manaã et carregarõ as azemelas do mellor que tĩjnã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 665 |
Et ela disse, mentre o seu corpo asi parecese, que nũca en atoude entraria, ca mellor o veeriã asi as suas fillas et os seus genros et seus amjgos, que nõ enserrado en ataude. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 669 |
Et Gil Dias ficou seruindo os corpos do Çide et de dona Xemena o mellor que pode et soube. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 673 |
Et, se Gil Diaz foy boo et fezo muyto bem, conta a estoria que mellor foy Diego Gil. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 677 |
Et rogarõlle que, quando uisse el rey de boo talante, que llo mouesse et que llo dissesse o mellor que el podesse et soubesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 684 |
Et el rey tornouse para Castela, queymando et astragando quanto achaua; pero muy perdidoso da sua gente, ca auja perdudos os mays et os mellores caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 701 |
Et el rey dõ Fernando disso que vijna a elle com̃o a seu yrmão [mayor et] mellor, et que llj fe zer[ã] entender que llj queria entrar pela terra, et que llj rogaua que o nõ quisesse fazer, ca elle prestes et aparellado estaua para fazer delle o que el mandasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 729 |
Conta a estoria que o muy noble rrey dõ Afonso de Castela, que soube sempre gaanar preço et onrra et melloria sobre os rreys seus vezinos, et quiso enmendar sua vida et seu estado com̃o om̃e de grande entendemento; et foy muy granado et muy ardido et muy temudo en sua terra et ẽna allẽa et muy conplido en justiça, et daua muy grandes dõas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 733 |
Et el rrey don Afonso, por fazer emenda a Deus et por cõsello da rreyna dõna Leonor, sua moller, (et) fezo o moesteyro de Santa Maria a Real das Olgas de Burgos, et herdoo muy bem et deulle muytas liberdades, por que e o moesteyro mellor seruido et mays onrrado, et sera para sempre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et por ende tijn[ã] por mellor de yr a la batalla, que nõ ficar aly. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 749 |
Et tomou hũa lança ena mão et yaos ferindo et deostando, et dizendolles que tornassem et que o nõ desenparassẽ asi, nẽ fugissem com̃o maos, ca mellor llis era a morte onrada ca nõ a vida desonrada para sempre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 758 |
Et esto foy ẽno mes de Setenbre, en dia de Santa Maria Ffe, ẽna era de mil CCLaIJ ãnos; et, mal pecado, finou entõ o mellor rey que auia en Espana, et escudo et ampar[ã]ça de cristãos; et foy muy leal et muy uerdadeyro et muy dereytureyro en todalas cousas [et] conpli(n)do en todas as bõas maneyras et muy esforçado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 775 |
Desy forõ cheg[ã]do a(a) gente del rrey et foy o torneyo muy forte; mays nõ durou muyto, ca logo foy preso o conde dõ Aluaro et os outros caualeyros cõ elle, dos mellores que elle auya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 782 |
Conta a estoria que el rrey, estando sobre Jahem, ouue seu consello cõnos omes bõos da oste como nõ tijnã guisado para cercar [a] vila, poys nõ tragiã engenos, et que seria mellor andar pela terra et astragala ca nõ ficar aly. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 788 |
Et cortar[õ]lle a cabeça et enviarõna al rrey de Seuilla, coydando que llj fariam seruiço et plazer en ello; mays elle entendeullo muy mellor; et, pola treyçõ que fezerõ, mandoulles cortar as cabeças et mandoos deytar aos cães. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Abeũc, nõ sse atreuendo aa ficar en Eixerez, en quanto enas suas gentes assy dolauã et destruyã, foysse sayndo cõ a cõpaña que podo, et alçou as uellas et foysse contra a mellor guarida que soubo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
O meu consello he este: que, poys que aqui estamos, que façamos o sinal da cruz et que nos acomendemos a Deus et a Sancta Maria et [ao] apostolo Sanctiago, et punemos de acabar ysto por que aqui ueemos en seruiço de Deus; et, se nõ podermos deytar as escaleyras de corda, poñamos estas de fuste et punemos en subir per ellas; et s[ub]ã os mellor algaraujados que ouuer ontre nos, et uaã uestidos com̃o mouros, por tal que, se se acharẽ cõ os mouros, que os nõ conoscã et que cuydẽ que som mouros com̃o elles; et estes punẽ de sse apoderar da primeyra torre que acharẽ, ata que a outra gente suba. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Pero ueẽo tempo cõuenente et mellorado das aguas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Senor, o meu consello he este: que estedes quedo en este lugar en que estades; et puñade en guardar mellor vossa oste de quanto sse guarda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et o consello que llj derõ foy este: que, com̃o quer que cristãos aujã gãanado a Eixerquia de Cordoua, que a villa que a nõ poderiã gãanar nẽ tomar tã agiña, et que fosse lidar cõ el rrey d ' Arangõ et, se o uençesse, que poderia depoys acorrer a Cordoua; et a aquel tẽpo que seria minguada a oste del rrey et que o aueriã de mellor mercado cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 814 |
Este nobre rrey don Fernãdo, desque ouue gãanada a çidade de Cordoua, pensou en como a mellorasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 839 |
Et elle disse que o mellor cõsello que el entẽdia era este: yr çercar Jahem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Et cada hũus delles llj consellauã aquillo que entendiã que era mellor: os hũus diziãllj que enviase correr contra terra de Seuilla; os outros que se fosse deytar sobre algũus dos castelos que erã dos mouros por cobralos delles que os fossẽ conquerer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Et asi cada hũus o consellauã, segũdo seus entendementos, o mellor que entendiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Et muytos dos outros: que mellor era de [a] correr et de a tallar ante algũas uezes; et, desque a ouuess[ẽ] bem quebrantada et se uissẽ esses mouros dela apremados, que a poderiã depoy[s] çercar et auerlla en meos tempo et mays sen custa et sen perigoo ca se a logo asi çercassem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Mays o meestre et algũus caualeyros que y auja perfiarõ cõ el rrey, dizendollj que o tempo que poyna en corrementos et entradas et a custa que faria en çercar os lugares, que el sen çerca poderia auer Seuilla, acabãdo que mellor era poerllo todo sobre ela; o outro que [a] lazeyra(ria) et o traballamento [que] as gẽtes, et el cõ elles, eno al sofreriã, que o sofresẽ ali sobre Seuilla; et, desque Seuilla ouuese, que aueria todo o al; et asi, que mellor era de o acabar todo per hũu afam et per hũu tempo, que per uentura nõ poderia acabar mẽos do que coydaua per tẽpos nẽ per afães que posesẽ nẽ por custa que y fosse feyta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 843 |
Grande au[a]nta[iẽ] et gran mellorãça ouue de quantas outras eno seu tempo reyno teuerõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 844 |
Et asi, entendendo que llj era mellor a ficada ca la yda de Castella, para ençimar sua cõquista et parar bem sua fronteyra, et estando el rrey dõ Fernando en Cordoua, mesurado todo esto, se(e)yu ende et foyse para Jaem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 845 |
[et], desque ouue suas cousas cõ elle falado, mandoo logo tornar apressa que fosse gui[s]ar naues et galees et a mayor frota que podesse et a mellor guisada, et que se uẽese cõ ela para Seuilla quebrãtar esse forte et alto capelo do coroamẽto real da Andaluzia, sobre que el queria yr per terra et per mar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 846 |
Et os que ficarõ trouxeron sua preitesia, a mellor que poderõ, cõ el rrey dõ Fernando, et deronllj a villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 881 |
Ena era de mĩll et CCLXXXavj, quando andaua o ano da encarnaçõ del Senor en mĩll et CC et XLviij anos, Oriaz cõ outros mouros dos mellores de Seuilla passarõ a Tiriana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 881 |
Et ueẽo y Rreymõ Bonifaz cõ toda a mayor parte dessa gente dessa frota, nẽ a mellor que el acabdelaua; daquelles nõ foy outorgada a passada a esses onrados mouros, a que muyto pesou de que o passo ouuerõ preso, et se presos virõ asi que [ll]e nõ defendia nẽ ualia terra nẽ agua, nẽ aujã guarda nẽ saluamento a nẽhũa part[e] das do mũdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 886 |
Dez et seis meses teue çercada essa nobre çidad[e] de Seuilla esse bem auẽturado rrey dõ Fernando et nõ fazia sen razõ de fazer muyto por ela, ca he muy nobre çidad[e] et he a mellor çercada ca nẽhũa outra que aalen mar nẽ aaquen mar pode seer, que tã [chã]a esteuesse; os muros dela sõ altos et fortes sobeiamente et muy anchos; torres altas et bem departidas, grandes et feytas a muy gran lauor; por bem çercada terriã outra uilla da sua baruacãa tã solament[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 886 |
Et, segũdo o proua a estoria, hũa foy essa das mayores et mays altas conquistas que eno mũdo todo foy visto nẽ feyta que se en tã pouca sazõ fezesse; poys per qual razõ pode seer de la el asi auer et en tã pouco tempo a gãanar, nõ pode ome entender y al, fora a merçee que foy do senor, cuio seruidor el era, que o quis y onrar et darllj uentura boa, porque tã nobre senorio et tã acabado ouuesse; o al, que he a frol dos acabamentos de todas onrras: a gran lealdade dos boos uasalos que auya, ca rrey que eno mũdo fosse nõnos ouue mellores nẽ taes de sua naturaleza, que sabemos ca per todas partes do mũdo ouuerõ sempre os castellãos prez desto sobre quantas outras gentes som, et mays seruidores de senor, et mays sabedores de todo afam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 893 |
Senor te leixo de toda [a] terra delo mar a[c]a, que os mouros del rrey Rrodrigo d ' España gãanado ouuerõ; et en teu senorio fica toda: a hũa conquirida et a outra tributaria; se a en este estado que cha eu leixo a souberes guardar, eras tã bõo rey com̃o eu; et, se gãanares per ti mays, eras mellor ca eu; et, se desto mj̃ guas, nõ seras tã bõo com̃o eu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Mentre el esto andou ffazendo, prougo a Deus que cobrarõ os cristãos a peña de Ssancto Esteuõo et meteosse en ela o conde don Garçia Fferrnandez et anparoua o mellor que pode. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 125 |
E sobre todo disso que en qualquer hedade que seia omẽ, a mester [axuda; ca se fora neno, ha mester] amĩgo que o crie, e o garde que non faça nẽ aprenda cousa que lle este mal; e sse for mãçebo, mellor entendera e fara todalas cousas que ouuer de fazer, cõ ajuda de seu amĩgo que solo ; e sse for uello aiudarsea de seus amingos en las cousas de que foy mĩgrado, [o] que nõ poderia fazer por si por los enbargos da uelleça. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 126 |
A segũda maneyra de amizdade he mays noble que a premeyra, porque pode seer entre todos omees que aian bondade en si, e por ende e mellor que a outra, que esta naçe de bondade tan soamente e a outra de deuedo de natura, e a en si todolos bẽs de que falamos en la leys deste titulo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 3 |
Onde por todas estas cousas eu dom Afonso, por la graça de Deus rrey de Castella, de Toledo, de Leon, de Galliza, de Seuylla, de Cordoua, de Murçia, de Iahem et del Algarue, fillo do moy nobre rrey dom Fernando et da moy nobre [rreyna] dona [Beatriz], despois que [fige] ajuntar moytos escritos de moytas estorias dos feytos antigóós, escolly deles os mays verdadeyros et mellores que ende soyue; et fiz ende fazer este libro, et mandey en el poer todoslos feytos senalados tam bem das estorias da Biblia, cõmo das outras grandes cousas que acaesçerõ [perlo] mũdo, despoys que foy começado ata agora em este tempo enque somos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 7 |
Et desque Adam et Eua vierõ aaquel lugar de val de Ebrom, hu os Deus enviaua acharõ y moy bõa terra, et Adam cõ suas mãos et cõ fustes arrancaua as eruas et mouya aterra, mays agrande traballo dessy; et pero laurauáá omellor que el podia, et semẽtaua [daquelas] semẽtes quelle Deus dera pensando quelle nasceriã et colleria ende froyto donde gozase cõmo laurador que traballaua por ello; mays aterra mays lle criaua cardos et espyñas et outras eruas et cousas danosas queo estoruauam que [nõ] oque el semẽtaua; et avia Adam grande dolor et tristeza dello et era moy triste por que de seu traballo nõlle vjña froyto cõmo el coydaua quelle deuya vĩjr. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 9 |
Et Adam et Eua en sua vida aspera que aviã et en sua synnerdade enque erã plougolles moyto cõ estes dous fillos et cõfortaronse cõ elles, et criarõ os omellor que poderõ, pero quese fazia moyto aEua dous fillos asemade asuas tetas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 11 |
Et Abel offereçia do mellor leyte, et mays puro, et mays limpo, et [os primeyros] cordeyros, et mellores, et mays limpos, et grossos, et os mays [saos] de toda agrey, et outrosi dos outros gãados; et todo moy de grado et de moy bõa voõtade, et esto he oque mays plazia a Deus ẽnos sacrifiçios, et ẽnas offerendas, et ẽnas esmolnas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 11 |
Et por queo fazia el do mellor et de moy bõa voõtade, plougo a Deus cõ o sacrifiçio del, et catou ael et aos seus dões, et rreçebeos por la bõa voõtade de Abel; mays a Caym, por la maldade que vya en el, et ẽno tallente [do] seu coraçõ [et] en suas offortas desapostas, nõ curou del nẽ dellas; de mays que diz aescritura que comya ante queo sacriffiçio fezesse cõmo omẽ gargantõ e glotõ, enque semellaua que despreçaua oque fazia et que queria fazer prazer asy mẽesmo ante que aDeus. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 11 |
Pero se tu codiçias de mellorarte, aquela codiçia seja suty et tu sobrela, pera [apremer] omal de [o] nõ fazer, et nõ ella sobre ty pera te leuar aello; et do teu tallente tu sey [señor]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 15 |
Et buscou et pensou todaslas cousas que soubo et podo [per] queos omẽ mellor poderia criar et aver; et por que nõ achaua por las montañas cada lugar [couas] ou [algũus] cobertiços onde sse amparase das neues et das outras tẽpestades do vento, cõmo soyam os omẽs morar em taes lugares, catou as maneyras das feyturas das casas que vya feytas, et pensou de fazer outras taes feyturas de cuberturas de [rroupas]; onde foy [el] o primeyro que achou pera os pastores maneyras de tendas en que morasem ẽnos estremos, et partyo os gãados em greys de sẽnas maneyras asy cõmo ofazẽ ajnda agora os pastores do noso tẽpo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 16 |
Et el foy oprimeyro [que] buscou çytolas, et vyolas, et arpas, et moytos outros estormẽtos pera esto; et primeyramẽte garneçeos cõ sedas de bestas, ata que buscase mays em este saber; et despoys achou que faria as cordas pera tãjer mellores das tripas dos gãados et que seriã mellores et mays rrizeas que as das sedas das bestas, et nõ quebrariã tam agina cõmo ellas, et fazẽ mayores vozes et mellores sones. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 16 |
Et Jabel, seu yrmão, quando [vyña] de seus gãados aapobla da villa et oya aJubal, seu yrmão, tãger aqueles estormẽtos avia delles grande sabor, et pensou que algũas alegrias de táes cõmo aquelas, que bõas seeriam pera toller tristeza aos seus pastores ẽnos montes onde andauã com os gãados, et quelles dariã algũ [solaz] et alegria por que sofressem mellor as (Moyto mal me [fezo] neste dia. ) lazeyras et tristeza que ally leuauã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 25 |
Et diz sobresto Jeronymo ẽna Glosa, que Enos , segũdo ho ebrayco, tanto quer dizer ẽna nosa lyngagéé cõmo omẽ; et departe et diz ajnda mays mẽestre Pedro que esto he por que sayo Enos rrazoado et forte, et que entre todoslos outros omẽs do seu tempo, el foy [omays] rrazoado et mays esforçado pera chamar onome de Deus; et el ho chamou primeyro et achou palauras de oraçõ pera ochamar et rrogar; et ajnda conta em este lugar o ebrayco que este Enos, cõ desejo de véér afegura de Deus, que el fezo primeyramente ymagẽes aaonrra del, por las bõas rrazões que del oyra aseu [avoo] Adam et aseu padre Seth, et as aprendera delles; et queo fezo por tyrar dos omẽs aoluydança que [avyam] da rrenẽbrãça de Deus, et [avyuar] los por quese nẽbrasem del, et oadorasem et gardasem [mays], et [coñosçessem] mellor oseu fazedor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Pero diz Estrabo queo ãno méésmo enque Noé começou afazer aarca quelle diso esto: que se em estes çento [ãnos] se fossem rrepentyndo que bem lles dera Deus de mays os víj́nte, mays cada dia acresçentauã ẽno mal et queos destroyo Deus aos çento ãnos, et diz que [poys] que em estes nõ se começarõ amellorar que nõ ouvo coydado delles [emader] nẽ de asperar los, os outros víj́nte ãnos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Mays esta feytura postromeyra era mays aposta et mellor pera nõ se apoderarẽ y tanto os ventos nẽ as ondas do deluvio de Deus, que seriam tam grandes cõmo nũqua forã nẽ pensamos que sejam nũqua. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Et esta feytura mellor et mays aposta era para se acabar em hũ couado, cõmo foy mandado quese acabasse aarca et se acabou; et aarca deuedes saber que he [a igleia] dos [fiees] de Deus et ocouado he Ihesu [Cristo] enquese acaba toda [a igleia]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 50 |
Et ajnda sobre esta rrazõ achamos que filosofos ha y que [pensam] [[que]] omũdo, queo contem todo, que por esta meesma maneyra vay, et que acansar [a] et afalesçer, et despoys séér [rrenouado] em mellor natura, cõmo sera dos omẽs ẽno dia do seu rresuçitamento; et esto sera quando Deus quiser. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et por que era menor que os outros, ca os outros todos tres erã ja casados quando este nasçeo et ajnda quando entrarõ ẽna arca, querialle Noe et Puarfara sua madre mellor que aos outros, et tyñano cõ sygo ẽna casa, et aos outros tres suas moradas lles avyam ja dadas acada hũ em seu cabo; et ensynauã aYonjto quanto sabyam et podyam aos costumes de Noe. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et tam bem sabya Noe cõmo cada hũ destes seus fillos mayores queria yr cõ as grãdes [cõpañas] que avia contra hũa destas partes cada hũ cõ os seus aasua parte, et que nõ ficaua terra apartada pera Yonjto, pensou, oque foy despoys, dizendo que seus fillos falariã sobrela partida da terra et que outorgariã os outros aSem, que era yrmão mayor, a mays grande et mellor destas tres terras que he Asya. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et por que era grande terra pera hũ yrmão, casou aYonjto com hũa filla dos de Sem por que ouvessem [mayor] deuedo em hum et se quisessem mellor; et doulle com plazer de Sem et das outras [compañas] contra ouriente hũa morada de moytos et grandes termynos aalende de hũa terra aque diserõ despoys Etam; et beyzeo et doulle sua [cõpaña] pero pouca que leuasse consigo, et envioo aaquela terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Et destas tres partidas da terra departamos aqui por que possamos despoys dizer mellor as poblas et vos entenderlas; et cõtaremos dellas cõmo as achamos departydas et contadas de omẽs sabeos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 64 |
Assur, o [segũdo] fillo, poblou outra terra [en] que fezo hũa grande çidade por cabeça de todo orreyno, et chamoulle Assur [do] seu nome, et aaterra toda diserom Assiria por Assur; et por que paresçe mellor os de aly am nome os assyrios, segũdo conta Josefo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 67 |
Et fazemos lo por estas tres rrazões; ahũa por que prouado he que nasçerõ asy; a outra por que achamos ẽno Genesis que bendiso Deus aNoe et atodos [estes] tres fillos ygoalmente, que nõ tyrou ende anẽgũ nẽ omellorou em ello, mays diso atodos ajuntados: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 81 |
Onde paresçe que aquel yrmão mayor por que el avia bõa ventura et sorte, que queriam dela os outros, et por ventura foy cõmo por synal que ẽna [vijnda] de [Ihesu Cristo] que [vijnria] em aquela sua partida, et avia el de aver amelloria em esto et elles queriam aver ende asua parte, pero que algũas destas gentes nõ vam oje por essa carreyra, et aly ficarõ, et poblarõ, et morarõ, et morrerõ, et destes meesmos passarom despois poblar aEuropa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 87 |
Et nõ vestiam vestidura nẽgũa cõmo os de agora; mays [hũus] ajuntauã cõ eruas et cõ juncos omellor que podiã das follas das aruores et das cortezas delas, et cobrian se dello mays nõ as cousas vergoñosas; os outros de coyros de bestas et de venados que elles matauã ou dos que achauã mortos, et outrosy dos [de seus] gáándos quando morriam et vestiam se desto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 88 |
Et tomarõ das láás dos gãados et dos cabelos das bestas pera fazer delo de vestir, et começarõ de fazer das lãas lyñas et torçerlas cõ cambitos de fustes torçidos em cada hũ dos cabos, et ajuntãdo hũas lyñas cõ as outras enlaçauanas hũas ontre as outras, et teçiam las cõ os dedos et cõ fustes cõmo mellor podiam, asy cõmo vyam enlaçadas et teçidas ẽnas folas, et ẽnas cortyças et ẽnas rrayzes das aruores et das eruas amodo de hũas venas que vam [per] ellas et paresçem aas vezes, et fezerõ desta [guisa] as primeyras vestiduras quaes mellor poderõ fazer. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 88 |
Em pos esto, aqueles que esto faziam por rrazõ de se vestir, pensarõ que mellores moradas poderiam aver que as que aviam, et buscarõ mays sobre esto, et tomarõ madeyros que arrymarõ aas pẽnas et aas grandes aruores et cobriã aqueles madeyros dos rramos das aruores et das eruas, et fezerõ logo desto moradas pequenas asy cõmo cabanas ou choças enque morassem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 89 |
Aqueles omẽs que disemos que buscarõ primeyramente aarte do teçer donde se vistisem, et labrar aterra, et semear, et coller, et comer as carnes das anymalyas et das aves, começarõ apensar ẽnas creaturas das cousas pera se tomarẽ et averẽ algũa creẽça; et catando pera terra vyam em ella algũas pedras claras, et [fermosas], et fortes, et coydauã, et diziã que aly era Deus et bayxauã se [cõtra] ellas et adorauãnas; et [despois] de todos estes, vierõ outros adeante quese vestirõ mellor, que teçerõ os panos cõ mayor et mellor mẽestría et arte que [os] outros dantes; et buscarõ tynturas de colores de moytas [guisas] pera os [tyngir] et colorar doutra [guisa], aalende da color que aviã natural; et por que nõ sabyam fazer casas nẽ as poderiã fazer em cada lugar, por que avyam de andar de terra em terra cõ seus [gaãdos] bus candolles toda vya mellores paçeres, et começarõ afazer tendas de panos sobrepostos em varas et em madeyros enque morassem, et sayam se das choças et morauã ẽnas tendas que leuauã cõsigo de lugar em lugar cõ seus gáándos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 89 |
Et estes omẽs yam comendo as carnes ja et os peyxes et pescados que achauam et matauã elles os que podiam prender; pero nõ os coziã que nõ [sabiam] ajnda amaneyra delo, mays enxugauam aquelas carnes et peyxes ao sol quando era grande et forte, et tanto osecauã ao sol queas tyrauã algũ pouco de sua natura crua, et mudauam as em outro sabor mellor algũ pouco. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 90 |
Despoys daqueles omẽes que avemos ditos, vyerom outros que entenderõ mays ẽnos saberes das cousas, et aamaneyra das tendas das [rroupas] enque morauã, começarõ afazer casas de madeyros mal labrados et tortos, quaes lles acaesçiam, et atados cõ vyncallos de caruallo torçidas et cõ outras pertegas, que nõ sabiam elles ajnda mays desta arte nẽ de carpentaria pera aquelo, et morauã em ellas et fezerõ fogo, et começarõ de asar as carnes et os pescados que comyam, . et sabiam lles mellor, et [vsarõ] em ello; et vestirõ sse estes mellor que os outros primeyros, et fezerõ calçaduras pera os péés de coyros de bestas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 90 |
Et despois desto começarõ aséér mays sotyles et buscarõ mays soteleza, et oque mays sotelezaua et mays achaua syso de soteleza, mays se preçaua et mays lo preçauã os [omes]; et ouvo y outros entre estes que penssarõ ẽnos peyxes do mar et das agoas dulçes et virõ cõmo erã cousas viuas asi cõmo as anymalyas [da] terra, et que aviam de melloria que eram mays lympos que as bestas [da] terra por que viuyam ẽnas agoas, et leyxarom por esto de adorar as [anymalias] da terra et adorarõ os pescados. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 92 |
De cõmo os omẽs começarõ afazer mellores casas et das creenças deles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 92 |
Em pos estes auçiáos vierõ outros et pararõ mentes moyto mays ẽnas naturalezas, et ẽnos poderes, et ẽnos estados das cousas, et em buscar, et fazer mayores aposturas et comecarõ afazer casas de paredes de pedra malposta cõ barro de lodo; et fezerõ [hũus] estormẽtos asy cõmo feyturas de selas, que deytauã aas bestas enque caualgauã, et em lugar de frẽos, por quanto os nõ sabyam ajnda fazer, enfreauã as em varas torçidas quelles metiam ẽnas bocas por tal deas [guiar] et mãdar mellor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 92 |
Outros ouvo y que estudarõ ja mays despois em esta rrazõ do adorar dos elamẽtos, et diserõ et julgarõ, segundo os seus sisos et seus aruydrios que era mellor de orar oelamẽto da agoa queo da terra; et esto por estas rrazões: por que pensauã elles et [crijam] que mays grande era oelamẽto da agoa queo da terra, et mays lympo, et tal que nẽgũa cousa tẽporal nõ apoderia nẽ pode escusar, por que aagoa laua et alympa et tẽpera todas las cousas, et por estas rrazões aqueles adorarõ aagoa et nõ aterra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 92 |
Et despoys destes vierõ outros et diserõ que se por mayoria fosse, que mellor et mays grãde era oelamẽto do ayre queo da terra et da agoa, et demays que por este elamẽto se alumeauã todaslas cousas et que por el mostraua cada hũa cousa de que color era et de que fegura, et ajnda mays que todas las cousas que rrespirauã que del ou por el rreçebyam os rrespiramentos da vida, que som mellores et mays nobles que os corpos, et que mays açerca dos çeos que som as seedas de Deus et dos angeos era oelamẽto [do] ayre queo da terra nẽ da agoa, et leyxarõ por esto de adorar aestes outros dous elamẽtos et adorarõ ao ayre. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 92 |
Et despoys destes vierõ outros et catarõ ẽnas calidades dos quatro elamentos, et leyxarõ os outros et adorarõ ao fogo, departyndo sobre ello et dizendo que aquel elamẽto do fogo que era mellor et mays onrrado queos outros tres elamentos, et esto por estas rrazões: aprimeyra por quee mays alto et mays açerca do çeo que elles et aluz que alumea; asegunda por que ençarra aos outros tres que som aterra, et as agoas, et o ayre, et os escaenta, et os tẽpera acada hũ cõmo lle faz mester, donde [vem] a mayor parte da força et do poder por que nasçem todaslas cousas ẽnos outros elamẽtos, et cresçem et se acabã segundo seus tẽpos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 92 |
Et fazemoslo nos outrosy dizer ajnda por estas outras rrazões: aprimeyra por queo achamos escrito de bõos omẽs que forõ sabyos; asegũda por que téémos que he [rrazom] dereyta aque nos moue adizerlo, que [acomo] quer que [gentijs] eram aqueles queo faziã, enpero bõos omẽs forõ, que pero que erã alongados da verdadeyra creẽça de Deus, nõ leyxauã toda via por esso apojar de hũa cousa em outra, cõmo de grado a créénça de mellores cousas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 94 |
Et catarõ pera çima sobre todoslos elamẽtos ao çeo; et ẽna noyte, quando foy dado aas estrellas que paresçessem luzẽtes, et virom cousas tam claras cõmo as estrellas et a lũa, et por la vista destas que tam bem paresçiam de noyte, et pararõ mẽtes ao sol cõmo alomeaua o dia; et quanto era mays grande et mellor oque el paresçia et alumeaua que a lũa et as estrellas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 98 |
De cõmo os omẽs fezerõ moyto mellores vestidos et [apostarom] mellor os seus templos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 98 |
Cõmo quer queos omẽs ouvessem ẽno comẽço leteras, estes de que agora disemos estudarõ et apurarom et catarõ mays et mellor as sçiençias; et fezerõ mellores escritos et mellores libros que todoslos outros, et ordenarõ mellor as rrazões. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 98 |
Et estes vestyronse mellor et mays noblemẽte, et labrarõ pãnos de seda cõ ouro et plata mays [sotilmente] queos outros de ante elles, et poserõ em elles pedras preçiosas, cousa que nũca ajnda acharã feyta em panos nẽ em al, et fezerõ corõas douro pera os rreys et rreynas, et poserõ em ellas moy nobles et preçiosas pedras; et [fezerom] os çerçelos, et os coraas, et as [presas], et as çintas, et os colares, et os aneles moy [mays] sotyles queos nõ acharõ feytos dos que vierã ante deles; et fezerõ estes ajnda de mays çintas et çapatos dourados moyto mellor et mays onrradamẽte que os outros dante deles, et asy se adeantarõ em todoslos outros offiçios et afeytamẽtos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 98 |
Pero ontre estes ouvo y outros [algũus] omẽs leterados et sabyos, et entẽderõ por lo seu saber et por la sua rrazõ que nõ [eram] moytos deus nẽ poderia séér mays de hum Aquel que da força et vertude atodas las cousas et nẽgua outra cousa nõ da aEl poder; et diserõ que nõ [cõuyña] nẽ era rrazõ dereyta de orar senõ aaquel sóó; et ensynarõ aas gentes que aquelas ymages et orações que faziã aos çeos et aas estrellas que de creaturas erã et feytas acreaturas; et que mellor era fazer las aAquel que as criara todas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 98 |
Et ontre todos estes nos achamos que aquel queo mellor entendeo et mostrou ẽno seu tẽpo que foy Abraã, et de cõmo oel fazia plougo moyto aDeus, onde quiso que el et os do seu linage fossem seu pobóó apartadamẽte; et por esso os mãdou çircondar, et daly sse começou aley dos judios. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Et esto podo seer asi segũdo dizẽ [algũus], que este Nẽprot Saturno que foy [Nẽprot] ho de [Babilonja]; et que avendo seus fillos ja casados et ajuntados pera rreynar, por que oyo dizer de Europa cõmo era amellor et mays tẽperada terra do mũdo, et mays abondada de [mpytas] bõas cousas -que tal he Europa, et ontre moytas bõas terras quea em ella, cõmo aprouỹçia de [Guadalquiuir] he amellor de quantas ẽno mũdo som, asy cõmo diz Plinio ẽno terçeyro libro enque departe destas tres terras, cõuẽ asaber, Europa, Asia, Africa, et das prouynçias delas - et outrosi por que avia aprendido Nẽprot em terra de Edom de Yonyto, seu tyo, por la arte da astronomya, cõmo ontre - los quatro prinçipaes rreynos do mũdo avia de séér hũ ho de ouçidente, et que este vençeria aos outros tres, et seria señor deles, et duraria sempre despoys que começasse, et com sabor de rreynar el aly, et leyxar de sua geeraçõ [que] rreynasse y sempre, outrosy mudouse onome; et vẽeo aly aaquela terra, aJano, teẽdo que aquela terra aque Noe viera, et poblara et acabara em ella que este acabamẽto de Noe em aquel lugar que era cõmo synal de séér aquela terra começo et cabeça et [synal] de todo omũdo ata afim. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Et em tẽpo deste Tare eram ja todas as gẽtes asentadas porlas terras et feytas as cabeças das poblas donde se fezerõ despoys as outras poblas menores et ajnda algũas das mayores, mellorando seus lugares donde sse cõplio et tomou todo omũdo, et despois queos omẽs começarõ de [coñoçersse] [porlas] vezindades, et souberõ os [hũus] das moradas dos outros, et conosçerõ as terras et os termynos delas quamanos et quaes erã cada [hũus], nom ouvo y nẽgum deles quese por cõtento nẽ pagado touesse da contya das terras que tynam et avyam tomadas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Et andados de Noe oytoçentos et seséénta et oyto ãnos et de Tare [vijnte] et sete, morreo el rrey Belo de [Babilonja], et rreynou seu fillo el rrey Nyno, despoys del; et segũdo diz Preçiam ẽno seu Libro Mayor ẽno começo, os omẽs quanto mays mãçebos veem tanto mays sotiles et entẽdidos som et tanto mays fortemente buscam et catã as cousas, et esto asy he et deue séér sempre segundo bõa et dereyta rrazõ, que os omẽs quanto ssom de mellor et mays ensynado lugar de primo, tanto mays ensynados et sabedores nasçem, et esto asy deue séér se em ello nõ ha erro de natura; et outrosi mays saberes bõos acham ẽnas çidades que ẽnas aldeas. et, ẽnas grandes vilas et poblas, que ẽnas pequenas, et véémos que esto asy he oje en dia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
"Quẽ esta ymage tover em sua casa creçerlleam as rriquezas, et oque [touer] esta outra nõ myngoara do que ouver mentre [quea] touer"; et outrosi asi diserõ das outras ymages ẽnas outras cousas et passarõ os omẽs estas loucuras aas pedras aque dizem preçiosas, et creçiam toda via as gentes [en] estas loucuras dos ydolos et oluydauã aDeus; et estas cousas tu as deuyas saber todas mellor que eu et ensynarlas anos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 147 |
Os hũus dizem que Tare quelle nõ quiso dar seus fillos et que el et sua moller et seu fillo Nacor quese escusarõ omellor que poderõ; et Abraã et Aram que sayrõ mays fortes em suas palauras para téér et créér de todo coraçõ acreẽça de Deus sem toda cõfeyta, et diz queos mãdou logo aly rrecadar el rrey aestes ambos et mãdou fazer hũa grande fogeyra, tam grande cõmoa faziã os caldeos et ajnda mayor, pera os fazer pasar por ella, et mãdou tomar por força aAram et aAbraã et dar cõ elles em aquela fogeyra; et Abraã sayo della em saluo, et Aram cayo de guysa que nõ podo [ende] sayr et morreo aly, et sacarõ ho dende morto os seus, et suterrarõlo em essa çidade [Vr] de Caldea hu morauã el et seu padre et seus yrmãos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 149 |
Et por mostrar os santos Padres queo feyto de Abraã, -que mostrou et nomeou primeyramẽte hum Deus sóó, criador de todaslas cousas, que el começou [creẽça] et maneyra de ley et acabou em ella -, et que ouvo parte em estes tres tẽpos, et por esto queo chamarõ primeyramẽte [Rram], que nõ semella nome cõprido, et da aentẽder otẽpo de ante da ley enque nõ avia cõplimẽto de créénça pera o omẽ séér saluo; et por quelle chamarõ despoys Abram quee nome mays cõplido quese entende otẽpo da ley enque ouvo mays cõplimẽto pera entrar omẽ em ley et em creẽça [por que viese despoys mellor aa creẽça]et abõo camyno que avia de víj́nr pera séér saluo; et por lo nome terçeyro quelle diserõ despoys Abráám, quee nome cõplido de todo, danos [aentẽder] otẽpo de despoys da ley, ou otẽpo de graçia quee esse méésmo em quea todo cõplimẽto de ley et de fe, et enque fezo noso señor Deus Ihesu [Cristo] ao [vmanal] lynage graçia de [seer] saluo todo aquel que cõplidamẽte em El créér et gardar asua ley. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 155 |
Trebeter vyo arreyna poderosa et apoderada do rreyno de seu marido, et forte moller et que yria [perlo] que começara et coydando que seu yrmão nõ averia mellor syso, et que faria sua madre ẽno rreyno oque quisesse partyose de nõ fazer outra cõtenda cõtra arreyna; et despoys que vyo quese avia apartyr do rreyno de seu padre, alongouse moyto daly, et sayosse de Asia, et passou toda Europa, et vẽeo a Alamanya, et chegou aterra de Germanya, et as gentes rreçebiamsse ajnda ẽnas terras hũus aos outros quando acontesçia de vĩjrem, por que aterra nõ era ajnda tanto poblada, et ficauã os termynos ermos moyto grandes, et rreçeberõ aly aTreuer os [germanos]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 156 |
Et doulle dos seus privados os que ella avia de mellor poridade et de mellor siso et de que ella mays fiaua em todos seus rreynos que viessem cada dia aaqueles pááços et [seuessem] ẽnos portaes aoyr os pleytos dos rreynos, et que elles mãdassem ao pobõo cõmo [fezesen] et viuessem et librassem os pleytos, cõmo se mãtevessem em justiçia et em paz todos los rreynos do seu señorio, et mandoulles em sua puridade que disessem que por mãdado del rrey seu fillo ofaziam por que encobrindóó desta guysa coydasem as gentes do rreyno que aly viessem que todo quanto eles librauã et mãdauã que por siso del rrey era, et por esta rrazõ todo opobõo queo [tovese] por sabio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 158 |
Et as gentes que estauã em [algũus] lugares por onde [quer que esta] esta rreyna ya se nõ faziã guerras et viviam em paz, et os ella asy achaua, tã cruel et tam sem mesura era ella, queos mataua todos dizẽdo que nõ aviã coraçõ, et [quea conpaña] et oprinçepe que [coraçõ] nõ aviam que mays valyam mortos que vivos, et que os lugares que tynã enbargados et ocupados ẽno mũdo viuẽdo queos leyxasem morrẽdo aoutros que verriã em pos [ellos] et [estes], por ventura, que séériã de mellores corações; et que oprinçepe ou outro omẽ qual quer quanto de mellor coraçõ et mays viuo et ardido he, que tanto mellor entende et coñosçe obem et omal, et aDeus, et tanto mays dereytamẽte vay [a qual] deles quer ou aaquel quelle acaesçe. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 160 |
Outrosi oystes ja de cõmo Nẽprot ogigante, que foy oprimeyro rrey deste mũdo, asy cõmo contam as estorias, começou ẽno cãpo de Senáár cõ as outras géérações dos fillos de Noe apoblar açidade de Babilonya, et despoys queas [compañas] das gẽtes forõ espargidas cõmoa el poblou, et acresçentou, et fezoa mays grande, et mellorou moyto em ella, ca tãto era forte de coraçõ que por lo synal et maravilla que aly acontesçeo ẽnas lenguages por lo feyto da torre, que nõ leyxou de estar et morar, tãto via bõa aterra em aquel lugar, et foy ende rrey em quanto viueo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 160 |
Et outrosi asy fezo rrey Belo, seu fillo, que rreynou aly despoys del; et em pos este el rrey [Njno], fillo de Belo Mays do que esta rreyna Semyrramis fezo em aquela çidade, despoys destes todos, quando ella [comecou] arreynar porsy, vos queremos contar: ella acresçentou moyto logo esta çidade de Babylonya aforandoa cõmo os pobladores quiserõ, et fezoa mellor em moytas cousas mays que todos los outros rreys dante della nẽ despoys; et segundo conta Paulo Orosio et os outros, aquela [rreyña] labrou em esta çidade estas fortelezas, et aposturas, et noblezas que oyredes: fezo ella logo apobla em toda quadra; et podia esto fazer moy bem, ca era ẽno cãpo de Senáár, quee tã grãde et tam ancho queo nõ pode omẽ devisar, et todo tam plano cõmo apalma por quese podia fazer em este tal oasentamento da çidade moyto mellor que se fose outeyros et vales. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 162 |
(Et agora nos tornamos aarrazõ de que diziamos: et tantolle [cresçeo] otallente et osabor de aquel máo solaz et viço, que cometeo se poderia aver pera esto aquel seu criado, et enviou ael esto demãdar em poridade; et el veendo em cõmo [este] feyto era tam desaguysado, et tam grande maldade que cõmo quer queo feyto era em adulterio et em pecado, et tam bem que seu yrmão [Nynjas] queo nõ quiso fazer, pero avia mellor syso et nõ oquiso consentir por nẽgũa maneyra. ) |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 164 |
Andados çinquoeenta et hum ãnos de Abraã, et quareenta et hũ da [rreyña] Semyrramis, et sete del rrey Apis de Apia, esto he de Sityonya, et çinquoeẽta et hum do [rreyno] dos tebeos do Egyto, passados antes çinquoeenta ãnos jubileus de quando Adam fora feyto, segũdo aconta de Eusebio ẽno grego et de Jeronymo ẽno latym, começouse em esta [sazom] oçinquoeenta et hũ ãno [jubileu], et os judios asy téém quee por la sua conta, et dizẽ asy, cõmo rrecõta por elles Eusebio, que ouvo [mj̃ll] et noveçẽtos et çinquoeenta ãnos des Adam ata este ãno de Abraã; mays por quenos nõ semella que vem dereyta esta conta, et achamos adeante ẽno tẽpo de Abráám hu el vençeo os çinque rreys, cõmo oyredes em este libro ẽna estoria, em seu lugar, que diz y mays naturalmẽte do ãno [jubileu], et moy mellor do seu começo, et de toda arrazom do seu feyto, [mays] leyxamos de dezerlo aqui por lo contar et departyr aly, et diremos das outras rrazões que aqui veem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Despoys que morreo arreyna Semyrramis et ficou Zameys por rrey et herdeyro dela et del rrey Nyno, [ajuntarõsse] os caualeyros et os omẽs bõos das terras et vierom aBabilonya por véér seu rrey et seu señor por que [algũus] avia y que oyram algũas novas et cousas aprendidas del, et quando chegarõ y traballarõse os alcalles do rreyno et os priuados et amygos em cujo poder arreyna leyxou seu fillo de encobrir lo et escusarlo de todos queo nõ visem em maneyra que soubessem que tal era, et poynã sobre esto as mays grãdes et mellores escusas que elles podyam achar et dizer. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Mays tam grandes et tantos avia y dos outros prinçipes et omẽ bõos queas gardas del rrey quese nõ poderõ escusar quelles lo nõ ouvesem amostrar, pero [apreçeberõse] tanto as bõas gardas que el avia que ouverõ seu acordo queo nõ vissem todos aqueles queo véér queriam et nõ entrarõ senõ moy poucos et estes forõ os mellores et os mays mesurados. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
"Por nos agora fazer por pouco tẽpo que esto pode durar, quanto nos podermos por el seera nossa onrra, que fillo de nosso señor natural he, et outrosy podemos aver del fillo erdeyro que el avera et que seera nosso señor natural, et seo nõ sofremos et ho nõ [asperarmos], et ajnda ajudarlo pera ello esto sééria grãde maldade nosa, et grande [mj̃goa]; et vasalos mesurados et leaes bem deuem sofrer aseu rrey et aseu señor natural vida de hũ omẽ ajnda que máo fosse et que viuesse mays queos que agora aqui estamos; et avyda [do] omẽ pouca he et pouco dura et abõa obra et bõa estança moyto, et nẽbra et fica ẽnos que veem despoys; et mays lygeyra cousa he pera nos et mellor et mays onrra de estar et asperar, asy cõmo sem señor vida de hũ rrey que nõ desfazer nosso señorio natural. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Et desto todo plazera moyto aDeus este feyto, et fara anoso señor moyto bem et merçed et anos cõ el et su oseu señorio por la maneyra queo nos fezermos, et ajnda acharedes que por esta lealdade nos terram as outras gentes por mellores et temernos am temẽdose que Deus sééra cõnosco por ello et El asyo fara. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Et andados çinquoeenta et seys ãnos de Abraã et quatro [de aqueste] rrey Zameys começouse esse ãno orreyno da ysla de Creta et rreynou y Cres, et foy oprimeyro rrey [della] et natural dende, segundo diz Eusebio et segũdo conta mẽestre Godofre este Cres foy fillo del rrey Nẽprot de [quẽ] avemos dito quelle [gaañara] opadre aquela ysla et queo fezera rrey della; et esto podia acaesçer segundo queo conta mẽestre Godofre, et segũdo dizem [algũus] podo séér que ouvese este rrey Cres começado arreynar moyto antes deste tẽpo, seendo bem de dias el rrey Nẽprot, seu padre, mays que ata este tẽpo queo nõ avia rreçebido por rrey todo orreyno; pero diz ajnda Eusebio adeante ẽnas rrazões deste rreynado et deste rrey, que foy hũ dos poderosos dos curetas que tomarõ el rrey Jupiter quando era moço, et asconderõno ael rrey Saturno, seu padre, queo queria matar, et ho criarõ, por que foy despoys rrey da mayor parte do mũdo, et omellor et mays sabio em aquela sua sazõ, et ajnda foy rrey desta meesma ysla de Creta, cõmo cõtaremos adeante. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 172 |
Et diz Josefo quese traballaua desto Abraã por estas quatro rrazões: aprimeyra por que ouvessem el et suas [compañas] por onde se mãteer et pasar aly bem em aquel tẽpo tam mao; asegunda por oyr os clerigos sabedores daly et aprender deles oque diziam de Deus; aterçeyra que se achasse alguũs que creesẽ em Deus, mellor et mays cõpridamẽte que el que [tevesse] aquela créénça; aquarta senõ achasse ẽno Egyto quẽ créése em Deus tã bem cõmo el quelles mostrasse averdade et lles la fezese entender et creér. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 177 |
Hum rrio destes tres entra per Etyopia et partea por medio dia et chamã aaquel o rrio Astapo, que quer dizer segundo olengage daquela terra cõmo agoa que corre de téébras; et este rrio rrega moytas yslas que som tam grandes que por aquela que menos entra nõna pode pasar em çinque días [enpero] vay moyto forte et yrado; et amays nobre et mellor destas yslas he aquela aque chamamos Merçe que disemos ante desto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 180 |
Et Julio Çesar fezo sua conta empos esto, et achou, por dereyto da arte que acabo de çinque ãnos contesçia aquelo; et acharom os outros sabios que mellor contara Julio Çesar que nõ Endoxo: et [estes] çinque ãnos som otẽpo aque em Rroma despoys diserom lustro, quando leuauã os averes de todaslas terras do mundo aRroma acabo dos çinque ãnos; et destes aueres nasçeo oconto da era, cõmo contaremos em seu lugar ẽna seysta ydade; et agora tornaremos aarrazõ da nosa estoria. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 189 |
Et em esto alçou os ollos Loth et catou contra arribeyra do rrio Jordam, et vio quese poderia rregar toda asy cõmo terra do Egyto; et esto era escontra açidade Segor, onde se rregaua aquela terra mellor por pe que em outro lugar pera amorada dos daly. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 194 |
Abraã, quando oyo que seu sobrino era preso, foy moy triste et pesou lle moyto; et segũdo diz Josefo, pesaualle outrosi moyto por lo mal que [rreçeberã] os de Sodoma, que eram seus vizinos et seus amygos; et escolleo de sua [cõpaña] trezentos et dez et oyto omẽs dos mays ardidos et fortes, et arrizados, et mellor armados que y achou. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
De cõmo Deus prometeu fillo aAbraã et aSarra et lles mellorou os nomẽs. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 225 |
Et Abraã, despoys que oyo [este] mandado de Deus, leuãtouse de noyte et tomou seu fillo et dous [seruentes] cõ el, et hũ asno [en] que leuaua aquelas cousas que avia mester [pera] fazer osacrifiçio, et pera sua despesa, et nõ quiso dizer nada asua moller nẽ asuas cõpañas por tal que o nõ estoruasem de complir o [mãdado] de Deus; et foysse pera omõte et forõ aqueles dous seruẽtes cõ el, et andarõ duas jornadas, et yam tallando da leña mays seca et mellor pera osacrifiçio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 225 |
"Fillo todaslas orações et todoslos sacrifiçios que eu soybe et poyde fazer anoso Señor Deus por aver aty, todoslos [fige]; et el oyu me et douteme ẽna myña velleçe et de tua madre, et esto foy marabilla; et despoys que El te me dou crieyte omellor que eu poyde et castiguete et mostreyte os mellores costumes que eu soybe, et nũca me tove por mellor andante que aasazõ que que te vy ajuntado pera te leyxar por meu herdeyro, et sobre todo esto era eu moy mays alegre por que fuste feyto por la voõtade de Deus, et esto teuerõno por marauylla. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
Mays segundo [dizem] os santos Padres entẽdese por Abraã apersona de Deus padre, et por Ysáác apersona de Deus fillo -et este he [nosso] Señor Ihesu [Cristo] quee señor comunal atodos, de prinçepes, et de prelados, et de pobóós que nõ era cabrõ se quer quee ocarneyro mellor [oferenda] et mays lynpa, et téémos que pertéésçe mays aapersona do fillo de Deus ocarneyro que nõ [ocabrõ] por quee oferenda mellor et mays lympa, et nos dizemos cõ Moysem et cõ Aquila et cõ Symaco [asi] cõmo elles diserõ em pos esto: estaua hũ carneyro preso dos cornos em hũa rrede dizemos que foy carneyro et aduzido aly doutra parte et criado de novo, cõmo diz Rrabano, et dizemos queo nõ estorua aquela rrazõ que Deus nõ criou nẽgũa cousa [despois] dos seis dias, ca em criar Deus [este] carneyro nõ era criar cousa de novo, et téémos que criar cousa de novo seeria se criase algũa anymalia ou cousa doutra feytura que nõ as que forõ criadas, et feytas em aqueles seys [dias], mays ocarneyro ẽnas obras dos seys dias he, et foy feyto en oseysto dia enqueo foy ho omẽ, et por que dizemos que este carneyro que de novo foy criado et tragido aly doutra parte. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 230 |
"Señor, rrogamos te que nos ouças: tu [eras] profeta de Deus et mays grande et mellor ontre nos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 233 |
Aquela ora logo, cõmo esto foy feyto, tomou Eliezer dez camelos da grey de seu señor Abráám et carregóós das cousas que aviã mester pera ocamyno, et de moytas bõas altezas et joyas estrayas que sabia que nõ avia em aquela terra [pera] onde el ya por que entendia por ellas alibrar mellor et mays agiña seu mandado. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 238 |
Mays pero diz Jeronymo em este lugar sobreste viçessimo quinto capitolo do Genesis que asy cõmo Agar et Ysmael seu fillo significarom os carnaes omẽs do Vello Testamento que se coydam chegar ael et entenderlo mellor queo entenderom os santos Padres, et averlo et teenrlo et nõ téém nada, por queo entendem aavesas et andam partidos del, et por ende am nome ereges que tanto quer dizer cõmo partidos da fe. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 247 |
Pero este Orion fezo aÇelio. Çelio foy bõo et mellorou et ẽmendou ensy os costumes et amaldade do padre, et foy [este] oque disemos que rreynara em Creta. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 252 |
Et aeste pastor, tal et de tantas gardas de ollos cõmo oydes, dou [arreyña] Juno agardar aquela jovenca, et opastor [desque a] tomou gardoa, et onde quer que el estaua sempre cataua pera hu ella estaua, et sempre avia et atyña ante os ollos por donde quer que ella andasse; et leyxauaa paçer de dia et [despois] que se poyña o sol ençarrauaa et atauaa [perlo] pescoço, cõmo aboy: et ella paçia das follas das [aruores] et das eruas amargosas et de quaes quer que [acaesçiã], et bebia de quaes agoas podia aver aas vezes de rrio, aas vezes de lagõas estancas et limosas; et em lugar de bõo leyto enque ella soya jazer cõmo filla de rrey, jazia em terra, aas vezes em erua, aas vezes ẽno astrago puro; et áás vezes por fazer prazer aseu pastor que ouvesse merçede dela, et lle desse mellor ida, queria alçar os braços et alçauaos cõtra el et nõ os podia estender, et quando lle queria falar, emlugar de palaura [mudiaualle] cõmo vaca; et era desto moy maravillado opastor et entendeo oque era et cõmo andaua encantada, que ao seu soon meesmo avia medo et da sua voz espantaua sse. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 254 |
"Tu pastor qual quer que tues, podes seer comygo em esta pẽna alta, et bem véés tu que em nẽgũ lugar nõ acharas mellor pasco, et alende desto esta aqui moy bõa soõbra pera pastores et lugar moyto nobre. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 256 |
Da morte de Argo et do feyto do pauõ et da [rreyña] Juno, et de Yo cõmo mellorou seus costumes et foy feyta déessa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 256 |
Et foy arreyna Juno moy sanuda por la morte de Argo, et asaña que ende ouvo nõ ha alongou moyto contra avaca, sua conbóóça et meteo lle hũ [tam maao talẽt] et [tam] mááo espanto ẽnos ollos et ẽno coraçõ que por nẽgũa maneyra nõ podia estar queda ajnda que quisesse, et segio a et fezoa correr por todo omũdo, et [despois] queo ella ouvo corrido todo chegou aas rribeyras do rrio Nylo ẽno Egyto, quelle nõ ficaua ja de correr terra [negũa] nẽ agoa mays queo Njlo; et Yo despoys que foy ẽnas rribeyras de aquel rrio bayxouse et ficou os geollos ẽna rribeyra, et alçou acara contra o çeo et cõtra as estrelas omellor que podo, et começou de gemer , et mudiar, et chorar, et querelarse cõtra Jupiter cõmo contra deus, et pedirlle merçede quelle acorresse et posesse ja fim aos seus males. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 256 |
[Mouydo] foy estonçes Jupiter por los [rrogos] de Yo, aquẽ el queria moy grande bem et avia ja moy cansada et lazerada, et chegou aarreyna Juno, sua yrmãa et sua moller, et deytoulle os braços ao colo, et rrogoa [o] mays forte que podo que tollese aYo aquelas pẽnas, et aseguro a que nũca mays lle faria pesar nẽ nojo cõ ella et que çerta (Deus mantẽna Nuno Freire Amen; mantenao Deus moito e per bem). fose delo et nõ temese nada; et porla [çertificar] mellor jurou lle por hũa lagõa quea ẽnos jnfernos aque chamã Stix. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 271 |
Ajnda diz mays mẽestre Pedro et afirma que esto asi foy, senõ diz que se [algũus] [oqueserom] entender por outra guisa que seruyo Esau aJacob em este segudamẽto, cõmo faz alyma ao ferro, et afornaz ao ouro queo purga et esmera et ofaz puro et paresçe mellor, et cõmo faz outrosi omáále áámesse quea degrana em çeueyra et parte apalla do graão quee omellor; et tal fezo Esau sayr aJacob em seu segudamento; et segundo dizem [algũus] esto foy tal cõmo hum dom et seruyçio, mays em outra guysa acaesçeo despoys ẽnas géérações delles ofeyto daquela profeçia que diso queo mayor seruyria ao menor, por queos de Esau seruyrom aos de Jacob. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 272 |
Mays amadre queria mellor a Jacob por que era [synple] et por queo poyña Deus em sseu coraçõ, asi cõmo diz meestre Pedro. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 273 |
De cõmo cõprou Jacob aEsau amelloria et aauentaja da mayoria que era sua. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 279 |
Et dizẽ mays que amayor parte dos mays grandes, et mellores, et mays poderosos dos españóós, que deste liñagẽ forõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 279 |
Mays de ambas estas molleres cananeas cõ que conta Josefo que casou Esau, achamos que [erã] moy despagados Ysáác et Rrebeca, et dizem Josefo et mẽestre Pedro que pero que ellas eram dos mellores et mays poderosos dos cananeos, que por todo eso nõ quiserã Ysáác et Rrebeca que seu fillo casasse cõ molleres daquela terra, por que eram doutra gente deque elles nõ erã, et doutra creẽça et ley. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 279 |
Et pero sofrerõ elles todo por nõ fazer nojo aseu fillo, nẽ pesar, quelle queriã bem, nẽ se quiserõ traballar deo partyr delas, et acharõ que era mellor dese calar que por ventura em falar em ello nõ lles aproveytaria, et leyxarõ aseu fillo fazer oque avia começado. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 280 |
"Teu padre mandou aEsau, teu yrmão que fosse acaça et quelle dese acomer de seus venados et de sua caça que tomasse, et queo beyzeria de ante Deus ante que morresse; et, fillo, abeyçom do padre grande cousa he et grande rriqueza pera ofillo; toma agora meu cõsello et vay moyto apresa ao noso gáándo et trageme os mellores dous cabritos que ende achares, et faremos ateu padre deles mãjar algũ que coma que el ama moyto este manjar et comera et bendizertea. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 288 |
"Mellor he darla aty que aoutro, et mora comygo et dartea ey. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 291 |
Et esto fazia el logo que começauã de andar em çeos ata medio do tempo, et de aly em deante nõ lle las poyña et os fillos que naçiam tẽpoãos eram de mays colores que de hũa, por mudanças que viram os padres et as madres; et ajnda faziam sse mellores, et estes eram de Jacob, et os de hũa color de Labam, et quando estremauã os fillos das madres apartaua Jacob os seus aseu cabo, et por esta rrazõ em rriquesçeo moyto [fortemẽt], et ouvo moytas greys, et seruẽtes, et seruẽtas, et camelos, et moytas outras bestas menores. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 292 |
"Nos nõ avemos aaver nada do mouele nẽ da erdade de noso padre, et el tomou onoso preço; mays mellor lo fezo Deus que dou anos et anosos fillos todas las rriquezas del. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 292 |
¿Et nõ fora mellor que [mo] fezeses saber cõmo te querias vĩjr, et enposera eu com grandes alegrias et [onrradamẽte], et espedira me de myñas fillas et ellas demj́? |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 292 |
Mays catou Deus, et vio omeu traballo et fezóó mellor et castigou aty eyre queme nõ fezeses nẽgum mal. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 296 |
Agora ficam nos pera dizer das rrazões dos gentijs que [contesçerom] ẽnos outros seteenta et çinque ãnos que ficã; et pero por quese siguã as rrazões, et se enxiram mellor hũas com outras, [começamoslo] aqui em seteẽta et dous ãnos por que avemos ja dito del este pouco que dizemos asi. |
[+] |
1301 |
PP V, 48/ 29 |
E disseron que se el prelado leyxasse de fazer ou de dizer algũa cousa por medo descandalo, que fosse de tal natura que por dexarla cayse en pecado mortal, que mellor era que la gente se escandalizasse que el pecasse mortalmente. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 7 |
Et era o mays forte castello de toda aquella terra, et mellor de herdades, et mays abondado de todas las cousas de moytas fontes et rrios et de moytos bõos montes. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 9 |
Pero por memoria d ' esta estoria de Troya, et por que fose o seu feyto todo hum, et que se entendese mellor a estoria et os achaques d ' onde veẽo aquel destroymẽto d ' esta çibdade, catemos estas estorias et suas rrazões todas para aqui asy cõmo veẽ hũas em pus de outras ordenadamente. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 13 |
Et mandou logo Ercoles a as cõpañas que se metesen por la çibdade, et [firisen] et matasen dos mellores et quantos defender -selles quisesem, et prendesen aos fillos d ' algo et aos onrrados et fezerõ lo asy. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 13 |
Et tomou Ercoles de quanto y achou o mellor de que se pagou et leuou todo o que quiso. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 15 |
Et o ydolo dou lles rresposta que se fosen de aly, ca outra terra achariã en que lles yria mellor que aly. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 18 |
Et des que se virõ, soubo ella de cada hum dos mellores quẽ eram. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 21 |
Et eu averey coñosçẽçia de mellor lugar ou me coñosçerã, cujos castelos, et çibdades, et fortelezas, et nobles olores, et afeytes et sabores sonã en esta terra. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 30 |
Et colleu ella de [aq[ue]las] mellores et mays nobles et virtuosas eruas hũa partida cõ suas rrayzes, arrãcãdoas cõ hũ pico de hũa fouçe. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 30 |
Et tirou se lle o color amarelo, et achaarõ se lle as rrugas et tornou logo mãçebo et esforçarõ se lle os nẽbros, et tornou se mançebo et carrou çe toda a chaga, et rresurgeu Eson et espertou et leuãtou se logo cõmo õme mãçebo de ydade a que mellor seer podia. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 50 |
Leuantou se a deesa Juno, et parou se ante Paris moy apostamẽte - et tynja ẽna cabeça hũa corõa d ' ouro cõ moytas pedras preçiosas - , et começou sua rrazõ cõmo dona entendida, et diso: ' sabeas, Paris, que me prouvo quando Jupiter ante ty nos mãdou vij̃r, et sey que tu entẽdes o dereyto, et que o amas julgar, et tal fama as sabeas que eu sõo yrmãa et moller lynda del RRey Jupiter, que he o grãde enperador et señor dos rreys da terra et entender podes tu que se el dona mays fremosa ou mellor ouvese achado, nõ tomara a mj̃ por sua moller lynda. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 52 |
Et por mostrar cõmo pareçeria mellor que as outras en quaes -quer cousas, diz que poso alcofor ẽnos ollos, et que tyngeu as [sobrõçellas], et cõposo se de seus afeytos et quando ouvo a falar, catou contra Paris, fazendo moy aposto gesto et synaes cõ os ollos; et esto por tal que Paris lle parase mẽtes et catase para ela et mesurase ontre ella et as outras qual meresçia de seer julgada por mays fremosa. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 52 |
Et digo te que se tu por mj̃ julgares a maçãa, que eu te darey dom en quanto viuas que senpre te gozes cõ el; ca a que te promete [rryqueza], nõ teño que te promete grã cousa por que eu sey que sen estas deesas tu averas asaz d ' elo da promesa da caualaria et de armas, digo te outrosi que Eytor de Troya ha ende grã fama et prez, ca nõ he en [elas] mellor que tu. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 69 |
Et começou sua rrazõ em esta maneyra: ' Señores et amygos, vos sodes os mellores caualeyros que eu sey en toda Greçia; sodes moy rricos et poderosos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 69 |
A hũa, he que tomemos vengãça et dereyto dos troyanos por que deytarõ d ' aqui os gregos, que son os mellores [omes] d ' entre nos, et que somos todos de hũ lynagẽ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 72 |
Et os gregos cobrarõ o cãpo ja quanto pouco, mays pero troyanos perderõ estonçe dos mellores caualeyros que entre elles avia que se mellor cõbatiam. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 72 |
Et nũca õme veu estonçe caualeyro mellor armado ca el estouo aquel dia. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 72 |
Et veedes outrosi meu sobriño, [Eliatus], onde jaz morto, mays agora verey quẽ me mellor seguira, et quẽ me mellor ajudara a vingar ' depoys que esto ouvo dito, fezo sonar hũ corno de elyfante et el que estaua moy sanudo, et foy primeyramente ferir et forõ cõ el d ' ensũu dez mjll caualeyros. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 72 |
Et quando estes males todos vio, [per] pouco nõ foy morto ca vio [vĩjr] contra sy mjll caualeyros derrẽjados que lle queriã dar de cada parte; et seguian los, (que) nũca vistes mellor, el RRey Nastor et el RRey Poleus et el RRey Castor et da outra parte Hercoles et el RRey Talamõ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 85 |
Et poys que Vlixas soubo que el era en casa de donas, pensou qual seria a maneyra [per] que o mellor podese coñosçer et falarlle et tirarlo de ala. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 85 |
Et poys a morrer as, mellor he a morte onrrada que a vil; por que digã os [omes] senpre bẽ de aquel que onrradamẽte morre, ca aquel que desonrra sua persona morre ẽna fim vil morte, et mellor he a o(n)rra de aqueste mũdo que nẽgũa outra cousa ' Et quando Achilles oyo estas palauras et veu cõmo era descuberto, nõ se quiso el mays encubrir. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 85 |
Et esto seera a ty grande onrra, et averas mellor vida que estar aqui con aquestas jnfantas ascondido et ençarrado. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 85 |
Et moyto mellor seerya a ty seer morto que estar asi [ascondido]. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 91 |
Et fezerõ -n o por tal maneyra que quantos ouvesen de [vij̃r çercar] Troya por mar et por terra, que todos lle [obedisçesen] et fosen su o seu señorio, et fezesen o que el mãdase. pero que outros avia ẽna oste rreys et prinçipes que cada hũ d ' eles era mellor et valia mays que el; mays por lo bõo siso que avia foy escolido por señor, ca sen falla el foy ho mays sesudo de quantos elles erã et o mays rrico de todos depoys que esto ouverõ feyto, et fezerõ seu acordo en como fariã. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 92 |
Et nõ forõ estes os postromeyros, ca moytos mjllares de mellores se perderõ por ella, segũdo cõtara adeante |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 100 |
Et estauã lle tam bem panos que nõ podiã mellor. ella nõ tragia as espaldas curuas mays moy dereytas et mesuradas et de moy bõo talle, nẽ moy anchas nẽ moy estreytas. ella avia tal corpo (et) os seus peytos [erã] tã blancos que mays nõ podiã seer. ella avia os braços longos et as mãos moy fremosas et os dedos longos et ben feytos. en pero digo vos tãto que cõmo quer que era moy fremosa (que era) tam alegre que moytas vezes paresçia sandia, ca tã leda era et tãto era en ella o plazer do coraçõ et en tal guisa que todo õme se pagaua de falar cõ [ella] por que se rrazoaua tam bem, que a todos [aplazia] quanto ella dezia et todos se maravillauã de sua fremosura. et quando algũ saya a rreçeberla, fazia ella tã bõo cõtenẽte que nõ a ẽno mũdo õme que ende nõ fose moy pagado. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 101 |
Archelaus et Protenor trouxerõ de Boeçia, donde erã señores, seseẽta naves as mellores que poderõ, basteçidas de todas las cousas que mester ouverõ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 101 |
O duque de [Arenas], Monesteus, leuou y çinquoeenta naves das mellores que ende erã. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 103 |
Et este he o mellor cõsello que eu sey demays nõ he tam longe que moyto ala morẽ, ca em pouco tẽpo [serã] aqui aqueles que ala forem ' |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 108 |
Entre [nos] son os mellores señores que a ẽno mũdo et de mellor entendemẽto. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 109 |
Et nõ poderiam achar dous mesageyros mellores para os ala enviar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 109 |
Et eram oblados por tal natura que paresçiam em elles todos los colores que som ẽno mũdo quando lles o sol daua Et yam em dous palafrẽes rruçios apomelados moy fremosos que nũca õme do mũdo veu mellores. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 111 |
Et se deus quiser, mellor se pasara este pleyto ca elles nõ pensam. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 111 |
Et esto sabem elles tã bem que mellor nõ podem. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 116 |
Et tragiã todos elmos et escudos et selas pyntadas todas a hũ color que asy o quiso el RRey RRemus por que se coñosçesem mellor ẽna batalla. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 116 |
Et nõ [erã] armados cõmo os troyanos, ca elles tragiã escudos de coyros et broslados de pedras preçiosas das que sayen ẽno rrio de Eufrates et ẽno rrio de Tygres ¿que uos dyrey? ho peor escudo de todos elles valia mays ca o mellor de [todo] Troya Et de [aquela] guisa tragiã os escudos et os frẽos et as selas. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 119 |
Ca os gregos erã taes caualeyros et tã fortes et tã orgullosos et tã ardidos et de tã grã prez que se os troyanos nõ fosen bem armados et castigados ou nõ ouvesen medo ao prinçipe que aviã, tã sandiamente poderiã seyr que moyto agiña [poderã] seer mortos ou perdidos mays ordenarõ todos asi sua fazenda et fezerõn a tã bẽ que nõ podyã mellor mays ben vos digo que de hũa cousa os troyanos nõ aviã asperança nẽ sospeyta que fosen cõbatudos ẽnos muros. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 120 |
Et sabede que en toda a oste nõ avia mellores tres, ca el era moy entẽdido et moy engeñoso et moy ardido mays poyã lle grã culpa et rretrayã del por que tardara tãto. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 120 |
Et ajũtarõ se desi todos hũ dia os mellores da oste a auer seu cõsello sobr esto que fariã mays eu nõ vos poso cõtar quantas rrazões se y pasarõ, mays dizer vos ey a rrazõ que y diso Palomades. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 120 |
Et des oy mays eu nõ sey outro consello senõ o que uos agora direy que logo sem mays tardar apreçebamos nosas naues o mellor que podermos et poys que forẽ ben preçebidas de batalla, armemos moy bem nosos corpos et vaamos dereytamente a a villa. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 122 |
Et leyxarõ se yr [aa] terra et armarõ se todos o mellor que poderõ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 127 |
Et fezerõ tã bem aquelas oras et aquel dia el et Troylos, seu yrmaão que estaua y cõ el, que nõ poderõ mellor ca elles fezerõ moytas ydas cõtra os gregos, et perderõ y moytos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 127 |
Et poserõn as en aqueles lugares que entẽderõ que erã mellores |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 129 |
Et d ' estes foy señor Troylos . Et sey bem que nõ avia mester nj̃gũ d ' eles por que buscase mellor cabdillo, ca bem sey que por mj̃goa del nõ poderia õme fazer erro. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 129 |
Et sabede que sera moy bẽ garnjda de moyta bõa gente,ca [yran] cõ vosco todo los da terra de Laçona que son caualeyros moy ardidos que nõ ha ẽno mũdo mellores. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 134 |
Et este sabia mellor xedrez de quantos no mũdo avia. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
Et nũca ẽno mũdo forõ [omes] que se mellor quisesen nẽ touesem lealdade, fe et verdade hũ ao outro. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
A quinta az, [basteçerõna] os de Boeça, et era tã nobre caualaria que nõ avia mellor em Greçia; et forõ [senores] de estes Achilles et Protenor, que erã anhos primos cormaãos et caualeyros moy ardidos ẽna sesta az foy Menelão, marido que foy de Elẽna et forõ cõ el todos los de Paria, onde el era señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
Et as azes [per] todas forõ XXVI et forõ as mellores et mays temjdas que en todo o mũdo nũca forõ nẽ poderiã seer ca aly en esta az forõ tantos caualeyros armados, et tãtas as seetas tendidas, et tãtos os caualos de bõo prez, et tãtas as armas preçadas que seeria graue cousa de cõtar ¿que uos [direy]? nũca foy õme que en nẽgũ lugar podese veer tãtos [omes] ajũtados em hũ lugar pero ben vos digo sen mẽtira que o mays preçado et ardido d ' eles que se aly vio que ouvo grã pauor ẽno seu coraçõ |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et des oy mays poderedes conosçer esta terra pero segũdo vos acaesçeu, mellor vos fora estar ala em paz ' desi descaualgou logo para o desarmar das armas que tragia et sabede que erã as mays rricas et as mays preçadas de que õme oyu falar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et ante y queria perder moyto do seu sangre que ll ' as nõ tomar, ca moyto as desejaua po que erã as mellores que ẽno mũdo avia. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et estando elles en esta pressa, vẽu el RRey Priamos de Çisiçonya por lles acorrer et tragia co(n)sigo tres mjll caualeyros que nũca vistes mellores et vyña y Polidamas, que Ector dera a aquestes por cabdillo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et por ende deuemos nos a seer dos bõos os mellores. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et os que mellor fezerẽ, nos lo deuemos fazer mellor que elles. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et el RRey Tençor andaua en aquela (batalla) sobre hũ caualo que era o mays grãde et mellor de quantos aly andauã. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 147 |
Et rreçeberõ [y] grãde perda ca os mays rricos et mellores perderon aly os corpos |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 148 |
Et librarõn o estonçe et foy lles moy mao de librar ca ante que o ouvesen tirado do poder dos gregos, morrerõ y mays de çen caualeyros dos mellores que el tragia ca cõmo quer que brauos vjñã, cõ taes encõtrarõ que ben lles dauã batalla sabede que de aquesta vez os troyanos forõ ben d ' aly mays sen dulta ao partir elles ouverõ o peor ca vierõ y os de Creta et de Pirra et ferirõ se de tal guisa que todos los espargirõ et matarõ mais de mjll estonçes mesturarõ se as azes de tal guisa que nõ o pode õme osmar cõmo forõ departidas sabede que aly ouvo moyto elmo desmẽdado, et moytas lorigas rrotas, et moytos escudos quebrados. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 148 |
Et agora cobrarã os troyanos, et averã o mellor da batalla |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 186 |
Et todos la onrrauã et cõfortauã, dizendo -lle que moyto mellor lle yria ca ella nõ coydaua nẽ pensaua; et ante que terçer dia fose, nõ averia da çidade nẽgũ desejo nẽ dos que en ella morã |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 186 |
Et sabede que cada hũ d ' estes persianos que tragiã duas espadas para mãteer et sofrer mellor o torneo despoys sayo Deyfebus et cõ el el RRey Menõ, que tragia consigo moytas conpañas et fortes et estrayas depoys que estes forõ fora, sayrom rreys et prinçipes et outros moy altos [senores] con suas azes bem apostadas por grãde sabedoria. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 186 |
Et agillauã cõtra os de Troya quanto podiã, et chegauã se a elles moy sẽ medo depoys chegou el RRey Santipus et el RRey Filis, que erã caualeyros de grã preço et de grã coraçõ et dos mellores da oste. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 186 |
Et todos apostauã suas azes o mellor que podiã. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 186 |
Et yan cõ el os calçedonyos, que erã tres mjll caualeyros, en moy bõos caualos de Arabia, todos en hũ de consũu seus escudos enbraçados et yan moy brauos et moy yrados cõtra os troyanos mays Ector, que era nobre caualeyro en armas et avia a melloria dos de Troya, agillou cõtra elles cõ toda sua cõpaña que leuaua ben acabdillada. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 191 |
Et derriuo o do caualo, et matou lle çen caualeyros dos mellores que tragia. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 191 |
Et mays te digo; nõ era Troylos vilão que fose asi rroubado nẽ perdido nẽ prendido de nẽgũ ca ben sey que ẽno mũdo nõ ha mellor caualeyro que el et seguramẽte que el querra seer ben entregado d ' esta prenda. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 191 |
Et tal coydara de ll ' a toller que a cõprara moy caramente torna -te para teu senor et souda m ' o moyto; et dille que se me el quer bem, que eu faria grã torto se lle mal quisese quando m ' o el mays nõ mereçese enpero tamaño bẽ aynda lle nõ quero por que lle mellor vaa do que lle ante ya ' Et o donzel se parteu d ' ela et foy se para a batalla. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 191 |
Et todos los mataua quantos pasauã por cabo del ¿que uos direy? poucos estauã y por onde el estaua mays a as vezes acaesçe que o grãde orgullo a de abayxar quando a ventura quer, cõmo agora oyredes Troylus, que andaua moy loução et moy ledo ẽno cãpo ẽno caualo de Diomedes, que era tã bõo que nũca foy quẽ mellor vyse. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 194 |
[Et vn m[e]estre moy bõo, a que diziam m[e]estre Bros de Pula, que era o mellor m[e]estre ẽna çelurgia que avia ẽno mũdo ,curou a chaga de Ector.] |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 194 |
[Et as duas de aquestas ymagẽes erã a feguras de donzelas, et erã tan fremosas et tã ben feytas que mellor nõ poderiã seer, et semellauã angeos, tã fremosas erã.] |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 194 |
[Et hũa das donzelas que mellor paresçia tyña hũ espello d ' ouro ẽna mãao, tã fermoso que ẽno mũdo nõ ha cousa que mays clara podese seer.] |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 196 |
Et logo cõmo aquela agya estaua queda en seu lugar et o rrapazillo tomaua sua pelota ẽna mão et estaua quedo, logo a ymagẽe lançaua flores nouas et de mellor olor que as outras. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 197 |
Da ymagẽ do quarto pyllar A ymagẽe do quarto pillar en que estaua o donzel, cõmo vos ey contado, era de grã valor et encantada por grande mẽestria ca todos [aqueles] que entrauã ẽna camara et parauã mẽtes a a ymagẽe, todos la catauã . Et ela a todos daua a entẽder por synal o que lles seria mellor para fazer, et esto en tal maneyra que hũ nẽ outro nõn o podiã entẽder. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 199 |
Et eu dar uos ey este caualo, ca poys o voso avedes perdido nõ podedes outro aver mellor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 199 |
Et eu bem sey que nõn o pode aver mellor que el nẽ que mays valla et nõ era maravilla do caualeyro perder agyña seu caualo en tal lugar, poys se quer conbater con bõos caualeyros et endurar Et quanto he por la perda de aquel caualo, eu nõ dou nada mays pero se me mãdardes que garde este, por lo voso amor eu gardar lo ey o mellor que poder. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 276 |
Et quando Paris chegou a ella, acho a moy triste et moy coytada; et começou de a confortar o mellor que el podo, mays ella nõ se curaua de cousa que lle disese. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 276 |
Agora cata cõmo me rrespõderas mellor, et cõmo y querras fazer ' |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 278 |
Et este he o mellor consello et acordo que elles ja podem aver. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 280 |
Cõmo Paris se ascondeu ẽno tẽplo con [vijnte] caualeyros En outro dia Paris escolleu [vijnte] caualeyros,aqueles que entendeu que o mellor ajudariã a este feyto et cõmo foy noyte, meteu se dentro ẽno tẽplo de Apolonys et ascondeu se moy bem, ca o tẽplo avia claustras et [bobedas] et camaretas en que orauã et outros moytos lugares. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 284 |
Cõmo Agamenõ enviou pedir a Priamo sepultura para Achilles Despoys d ' esto enviou el RRey Agameno outros mãdadeyros a el RRey Priamo que lle prouvese que Achilles ouvese sepultura cõmo era dereyto ca sen falla rrazõ era de tã bõo caualeyro en que ouvera tãta franqueza et que era o mellor dos mellores et que tam onrrado era et tan preçado que ouvese sepultura onrrada. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 286 |
Cõmo os gregos ouverõ rresposta dos dioses que enviasen por Pirrus Pasado o terçer dia, todos los mays sesudos et de mellor entẽdemẽto et aqueles mellores dos gregos se acordarõ que fosem demandar rresposta dos dioses. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 288 |
¡Ay, deus! que mellor fora a meu padre nũca eu seer nada, et a myña madre que nũca viese viua a este mũdo que asi por mj̃ he destroydo et ermo ! ¡ o deus ! ¡que maa ventura veẽo ao mũdo aquel dia que eu nasçi sobre terra! ca aquel dia lançou deus ẽno mũdo plaga et gerra mortal. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 288 |
Et vos, [rreyña] Ecuba, ¿que coydades a fazer? ca ja -mays nũca de mj̃ poderiades seer vengada ca por mj̃ perdestes os vosos fillos que erã moy ardidos et moy louçãos et moy ensinados ca ẽno mũdo nõ avia caualeyros mellores nẽ mays preçados nẽ mays granados nẽ de mellor [talente] que elles ca erã omjldosos para os seus amygos, et orgullosos et fortes contra os enamygos, et en todo bem mellores dos mellores. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 290 |
[Et o moymẽto era tam rrico et tã fremoso que nũca foy fillo de rrey que jouvese em mellor.] |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 290 |
[Et buscarõ os mellores m[e]estres que achar poderõ et fezerõ vn betume de sangre de dragõ et çarrarõ cõ el o moymento.] |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 296 |
Et era tã lyujaa et tam bem tallada que nũca foy õme que mellor visse. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 296 |
Et depoys que foy [armada], paresçia tã bem que nũca foy quẽ vise corpo mellor tallado nem tam fremoso em armas. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 340 |
Por ende mellor cousa ẽno mũdo nõ pode seer para se bem [avij̃r] o õme estrayo cõ aqueles cõ [que] a de fazer que lles dar ou prestar do seu. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 340 |
Et quantos ẽno rreyno avia, todos yan cõ el por mãdado del rrey mays Antenor o seruya tan ben et tã lealmẽte que mellor nõ podia |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 341 |
Et aviã tã bõo tẽpo et o vento tã bõo et tã dereyto que mellor nõ podiã Et tãto andarõ que chegarõ ao mar Engẽno. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 342 |
Et Palomades dizia que meteria as mãos a hũ delles dos mellores, cõ tal rrazõ que el nũca fora culpado em tal cousa, nẽ tal disera, nẽ tal pensara, nẽ tal coydara, nẽ o aver que acharõ so o leyto que nũca llo nẽgũ dera nẽ llo pprometera, nẽ soubera delo parte, nen fora metido aly per seu cõsello onde o acharõ et o sacarõ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 345 |
Ca poucos ouvera y mellores que el mays quando se parteu de Greçia, seus amygos et seus parẽtes rrogarõ por el a Diomedes -por que era seu parente moy chegado et de -mays por que era seu cuñado -, que o gardase de mal et parase por el mẽtes et el lles prometeu que nõ rreçeberia mal nẽ dãno se o el nõ rreçebese cõ el mays sua ventura foy de [Asandruz] que tomase aly morte. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 347 |
Et por aquesta rrazom o quisera matar Treuerus mays nõ ll ' o quiseron consentir os moradores da çibdade a seus amygos et elles fezerõ lla en guisa que en pequeno tenpo forõ y ajũtados dez [mjll] caualeyros de taes que nõ queria mays nẽ mellores para se vengar de Egistus. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 347 |
Et os da villa [lançauã] lles dos muros, que erã altos, moytas pedras pedras et moytos cãtos et moytas seetas et defenderõ se o mellor que poderõ mays pero ante de quinze dias forõ tomados [per] força Orestes prendeu entõ todos aqueles que achou feytores et cõselladores et os hũus mãdou queymar, et os outros afogar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 354 |
Et foy me a hũ lugar de oraçon moy nobre et moy preçioso et moy vertuoso en que as ditas potestades dauã moy çertas rrespostas a aqueles que lle las demãdauã . Et fige y myña oraçon et meus sacrifiçios cõmo eu mellor soybe. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 356 |
Et cada hũ d ' eles fazia o mellor torneo et mays fremoso que podia, et outros trebellos de moytas et diuersas maneyras. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 357 |
Et nũca ẽno mũdo foy rrey mellor rreçebido nem mays onrradamẽte dos seus que el em seu [rreyno]. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 357 |
Et el RRey Vlixas amou et preçou moyto a Penalope, sua moller, des -d ' aly en [deãte] porque tan maravillosa mẽte se prouara por bõa dõna et todos diziam d ' ela tanto bem que mellor nõ podiam. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 368 |
Et por ende o fezo gardar o mellor que el podo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 368 |
Et en derredor, andameos et arcas por que o lugar podese seer mellor defendido. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 368 |
Et a morada foy tã bõa que ẽno mũdo nõ ouvo mellor desi fezo gardar moy ben as portas et as saydas et entradas. |
[+] |
1350 |
LT [1]/ 60 |
Gram peça durou a batalla em esta guisa, que nẽgũu nõ no podia saber quaes auyã mellor, sse Lançarote, se os caualleyros. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 215 |
Et achou y a Cástor et a Poleus, que erã dous yrmãos que ẽno mũdo mellor sse quiserõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 215 |
Et sabede que en todo Greçia nõ moraua mellor rrey que el, nẽ mays paação, nẽ mays atreuudo, nẽ que mellor ajudasse a sseu amjgo, ca nũca lle ajuda demãdaríã que per el ficasse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 215 |
Et cõtoulle a gran desonrra que auj́a reçebuda del rrey Leomedón, et rrogoulle que enviasse suas cartas a tódaslas suas gẽtes mellores de sua terra et que os ajuntasse a ssy. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 217 |
Meus señores et meus amjgos, uós sodes os mellores caualleyros que eu sey en todo Greçia. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 217 |
Et a hũa he que tomemos vengança et dereyto dos troyaos, porque deytarõ d ' aquí os gregos, que son os mellores homes d ' ontre nós, et que somos todos de hũ linagẽ, ca o sseu mal et a ssua desonrra, nossa foy, et nõ ual nehũa cousa o que sse nõ sente. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Et os gregos cobrarõ seu cãpo et ja que pouco, mays pero troyãos perderõ estonçe dos mellores caualleyros que en Troya auj́a, nẽ que sse mellor conbatíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Et nũca home ueu estar caualleyro mellor armado que el esteuo aquel día. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
El rrey Cástor, que sij́a sobre hũ bon caualo rroán de España et que estaua ante tódoslos seus, tã ben armado que nũca home ueu mellor, catou a Çésar, aquel que derribou a rrey Nástor, et veu que sse chegaua moy ben et que ajudaua moy ben os seus, et que nõ auj́a y njhũ de quantos el rrey tragía que sse tã ben cõbatesse, foy moy sañudo et leixousse yr aos troyaos et foyos ferir. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Agora veerey quen me mellor segirá et quen me ajudará mellor a uj̃gar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Et segíãno assý, que nũca uistes mellor, el rrey Nástor et el rrey Peleus et el rrey Cástor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 230 |
Et sabede que esta foy a mellor dona que ouuo ẽno mũdo, que passou de siso et de sabedoría tódoslos outros que forõ ẽno mũdo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 231 |
Et eu acho ẽnos anteçessores que esta foy a mayor çidade, nẽ mays rrica, nẽ mays saborosa, nẽ mays uiçosa, nẽ mellor de tódaslas outras que ẽno mũdo forõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 231 |
Et a cárcoua, que foy toda danada, foy depoys çen tãto mellor feyta que ante fora. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 231 |
Et sabede que el rrey metía todo seu saber cõmo o faría mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 234 |
Todos toueron por ben aquel cõsello, et respondérõlle que nehũ home nõ podía mellor dizer do que el dezía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 237 |
Et ameya et ámoa et amarla quero, et tẽerla ey en quanto poder, ca nũca vj mellor dona. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Et tu gárdaos o mellor que poderes, assý cõmo bon señor, ca tu ás y dereyto que seias rrey depoys de mj̃. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Et, sen falla, os de Europa son a mellor cauallaría do mũdo, nẽ que mays saben de gerra, ca elles nũca quedarõ de gerrear, et ja mays nũca outro mester ouueron. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 245 |
A mj̃ semella outra mellor rrazõ que a que uós auedes dita, que poys nós auemos moytas cõpañas bõas et rricas et poderosas et a mellor caualaría que ẽno mũdo ha, et outrossý auemos tã forte çidade que nõ teme a ome naçido. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 252 |
Pares era moy fremoso caualleyro et moy grãde de corpo et moy ben tallado, et mellor pareçía que quantos outros cõ el andauã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 253 |
Et cõtoulle logo sua fazẽda, assý cõmo el mellor soubo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 254 |
A esta festa vẽerõ os moy mellores de Greçia et os que sõ mays rricos, et adusserõ cõsygo moy grãde auer et moytas doas moy marauillosas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 254 |
Senores, façamos assý depoys que a lũa for abaixada et forẽ todos assessegados, estonçe nos armemos todos os mellores et vaamos moyto encubertament, en tal maneyra que nõ façamos uolta, et feyrámoslos sen sospeyta, tã esforçadamet que nos nõ possan elles ferir. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 255 |
Et nũca foy home que njhũa mellor nẽ tã grãde gaãça visse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 257 |
Et sabede que mellores pousadas que as que en el auj́a nõnas acharía home en njhũ lugar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 267 |
Mays o synal era tã fremoso que pareçía por ende mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 273 |
Mays, sen falla, nõ o podera fazer mellor de quanto o fezo aýnda que en ssy mayor poder ouuesse; ca sabede que, quanto el era mj̃gado en seu pareçer et en sua fremosura, que todo o cobraua en fazer ben. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 275 |
Sabede que dos de Troya nõ auj́a y mellor caualleyro nẽ mays vrgulloso, senõ Éytor, seu yrmão, que foy segurament señor de armas sobre tódoslos do mũdo, segundo Dayres afirma, que ueu todo et que nũca mẽteu de nehũa cousa que dissesse; ca el diz que Éytor foy frol de tódoslos caualeyros et seu yrmão Troylos que lle teuo moy ben lealdade et hyrmãdade, en seer moy bon caualeyro et moy paação et moy cortés en proheza, et outrossý en seer moy grãado sobre todos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 275 |
Et era moy fremoso et moyto aposto en todo, et tiraua mellor de arco de quantos ẽno mũdo auj́a, et era mellor caçador de mõt de quantos ẽno mũdo achassen, et tomaua en esto moy grã prazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 278 |
Et ela auj́a o colo longo et dereyto quanto lle auj́a mester, et estáuãlle tã ben pãnos que nõ poderíã mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 279 |
Archalax et Protenor trouxerõ de Boeçia, onde erã senores, outras sessẽeta naues, as mellores que poderõ, bastiçidas de tódaslas cousas que mester ouueron. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 279 |
Et el rrey Nástor adusso outroussý oyteẽta naos de seu rreyno de Pira, ca tódoslos de seu señorío metí[ã] toda sua força cõmo lle seríã mellor gisados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 281 |
Et este he o mellor cõssello que eu sey. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 291 |
Et nõ poderíã achar dous messajeyros mellores pera enviar aló. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 291 |
Et ýan en dous palafrẽes rruços apomelados, moy fremosos, nũca home ueu mellores. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 293 |
Et se Deus quiser, mellor passará este pleito. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 300 |
Et tragíã todos armas frescas et nouas, et tragíã elmos et escudos et selas pintadas todas a hũa color, que assý llelo quiso el rrey Rremus, por sse coñosçerẽ mellor ẽna batalla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 300 |
O peor escudo delles ualýa mays que o mellor de todo Troya, et daquela gisa tragíã os escudos et os freos et as selas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 303 |
Mays ordenarõ assý todos sua fazẽda et posérõna tã ben que nõ podíã mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 304 |
Et sabede que en toda a oste nõ auj́a mellores tres del. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 305 |
Desý assũarõsse todos hũ día, os mellores da oste, a auer seu acordo que faríã sobre aquesto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 305 |
Et des oymays eu nõ sey outro cõssello senõ o que uos agora dyrey: que logo, sen mays tardar, gisemos nossas naues o mellor que podermos et, depoys que forẽ ben preçebidas et ben gisadas de batalla, armemos moy ben nossos corpos, et uaámonos dereytament aa vila, et cõbatámonos cõ elles, et nõ tardemos mays, ca nõ sey por que os leixamos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 307 |
Et leixárõsse yr aa terra, et armárõsse todos o mellor que poderõ, ca uirõ estar seus ẽemjgos moy ben gisados pera os rreçeber. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 313 |
En aquelas oras chegou Éytor aa batalla, et andaua sobre hũ caualo grãde de España, et era o mellor de que nũca home oýra falar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 314 |
Et fezeron tã ben aquel día el et seu yrmão Troylos, que estaua y cõ el, que nõ poderõ mellor, ca elles fezeron anbos moytas ydas cõtra os gregos, et moyto espessas, et perderõ y moytos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 314 |
Desý posérõnas en aquelles lugares que ouueron por mellores. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 317 |
Et destes foy señor Troylos et, sen falla, teño que nõ auj́a nehũ delles por que buscar mellor cabdillo, ca ben sey que por mj̃ga del nõ podería home fazer erro. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 317 |
Et sabede que será moy ben gornida de moyta bõa jente, ca yrã cõuosco tódoslos de terra de Lançona, que son caualeyros bõos et moy ardidos, que nõ ha ẽno mũdo mellores. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 317 |
Et sabede que aquel caualo foy tal que nũca foy home ẽno mũdo que sobre outro tal caualo caualgasse, nẽno tal podesse auer en seu poder, ca el foy o mays grãde et mays fremoso de quantos ẽno mũdo ouuo, nẽ mellor, nẽ mays ligeyro, nẽ mays corredor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 323 |
Et sabede que este sabía mellor asederez de quantos ẽno mũdo auj́a. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 324 |
Et acordarõ que estouessen estes et ficassen pera estar frescos et folgados pera sse parar mellor aos grãdes feytos, quando os cometessen. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Et nũca ẽno mũdo forõ omes que sse mellor quisessen, nẽ que sse mellor touessen fe et lealdade. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
A quinta basteçerõ os de Boeça, et era tã bõa caualaría que nõ auj́a mellor en toda Greçia, et forõ senores destes Echiles et Protenor, que erã anbos primos coyrmãos et caualeyros bõos et ardidos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Et leuou cõsigo tres mill caualeyros, tã ben armados que nũca uistes mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Et as azes forõ per todas vij̃t et seys azes, et forõ as mellores et mays temjdas et mays dultadas que ẽno mũdo poderõ seer, ca alý forõ tãtos os caualeyros armados et tãtaslas synas tẽdidas et tãtos os caualos de grã preço et tãtaslas armas preçadas que sería longa cousa de cõtar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et des oymays poderedes coñosçer esta terra; pero, segundo uos acaesçeu, quiçays fora mellor estar aló en paz. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et foysse a rrey Patróculos, que jazía morto, porlo desarmar, que ja por nehũa cousa que lle fezessen el nõ leixaría de tomar as armas, se podesse, ante y quería perder moyto do seu sange que llas nõ tomar, que moyto as deseiaua; et nõ era moy sen rrazõ, ca erã as mellores et as mays preçadas que ẽno mũdo auj́a. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et estando elles en aquela pressa, chegou aa batalla el rrey Rremus de Çezonia por lles acorrer, et tragía cõsygo tres mill caualeyros ou mays, tã ben gisados que nõ uistes mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et por ende deuemos nós a sseer dos moy bõos os mellores, et dos que y mellor fezeren, nós deuemos a fazer mellor que elles. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et el rrey Ténçer andaua en aquela batalla sobre hũ caualo que era o mays grãde et mellor de tódoslos outros que y andauã, et era o mays fremoso et o mays ligeyro que y auj́a. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 344 |
Et foylles moy forte de liurar, ca, ante que o ouuessen sacado do poder dos gregos, morrerõ y ante mays de çẽ caualeyros dos mellores que el tragía; ca, a cõmoquer que elles brauos vĩjnã, ben sey que cõ taes se acharõ que lles endurarã a batalla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 344 |
Et agora, sen falla, cobrarã os troyãos et auerán o mellor da batalla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 348 |
Et erã os mellores que podíã seer achados en tódaslas partes de Éufrates. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 352 |
Et a frol dos mellores caualeyros et de mayor prez que ẽno mũdo ha todos aquí son juntados pera destroyrnos a nós et a nossa terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 365 |
Et ben çerto sõo que o cõprará perlo mellor peñor que el ha. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
As trégoas que forõ postas cõmo ja auemos dito, forõ tã ben gardadas que mellor nõ podíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Et, señores, hũa cousa uos dyrey, et nõ entẽdades que uosla digo gabándome: digo que, se sessudo he Agamenõ, téñome eu por mays sysudo, et ey mays cõdes et mays duques et mays caualeyros et mays gentes que el, et mellor cõssello sabería dar hu conprisse, et mellor sabería enderẽçar a batalla hu fosse mester, et sõo mays apreçebudo et mays engeñoso que el, et sey mellor coñosçer a fin que an as cousas que sse começã a fazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Demays, atreuerme ey a justar mellor et endurar mellor o torneo que el, et sabería mellor juntar et acaudillar os nossos caualeyros cõtra os outros cõtrarios, et cometer mellor et rrecollerlos mellor, se mester fosse; et sabería mellor põer as ascoytas et mellor trager a esculca, et sey mellor parar as uelas que el et giarlas mellor, et sey mays agiña dar de comer a hũa grãde oste que el. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Et mays uos digo: sey mellor fazer toda cousa que pertẽesçe a home que he pera moyto et pera seer mellor ẽno tenpo da pressa, quando conpre. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Outrossý sey mellor partir grãde algo per grã gente, a cada hũ cõmo pertẽesçe, et sey mellor uelar de noyte et mellor traballar de día en toda cousa que cũpla de fazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Et outrossý sey mellor falar [aas] gentes et dizerlles palauras por que sse elles esforçẽ et acorden cõmjgo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Demays, sey mellor et mays agiña fazer auinẽça ontre aqueles que andan desauj̃údos, et sey moy ben castigar a aqueles que erran et afaagar aqueles que quero, en tal gisa que por mj̃ga de castigo nõ leixarã de fazer aquelo que pertẽesçe a homes ben cõssellados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Éytor nõ quiso mays tardar et seýo de Troya tã ben gornido que nõ uistes mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Et estaua tã ben armado que, quenquer que o uisse, ben diría que ẽno mũdo nõ veería mellor formado caualeyro, nẽ de mellor pareçer en armas, nẽ mays atreuudo, nẽ mays fardido, et todo esplandeçía da claridade das suas armas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
En este torneo morrerõ de ánbalas partes seteçẽtos caualeyros, dos mellores et mays fardidos que y auj́a. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Et moytos que este colpe uirõ, que estauã a derredor, tomarõ ende grãde espanto et grã pesar, ca era grã señor et moy poderoso et moy preçado et hũ dos mellores caualeyros de armas que andauã en esta oste dos gregos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Et segundo que diz a estoria, nõ auj́a estonçe dous caualeyros mays preçados ẽno mũdo nẽ mellores en todas bondades. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Polidamas, aquel caualeyro troyão, era y tã bõo que mellor nõ podería, et quen y estouesse ben entẽdería que nõ era uello nẽ flaco, que os troyãos desbaratauã tã mal aos gregos que todos (que todos) se bañauã en sange. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Mays o grã dano et a grã perda foy dos gregos, et dyzeruos ey cõmo: aueo assý que ẽna oste dos gregos auj́a hũ rrey a que dezíã Pratanor, et era rrey de Boeçia, et era dos mays rricos et mays poderosos et mellores que auj́a en todo Greçia. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Et este era moy bõo caualeyro d ' armas et moy fardido et moy orgulloso, et auj́a tal prez que era o mellor dos bõos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Et aquelles que erã mays husados de gerras et de batallas et mays entendudos en seu feyto, tyrarõ do cãpo os seus, o mellor et mays passo et mays sen uergonça que poderõ, jndo todos ajuntados et nõ dando a entẽder que sse ýan fogindo, nẽ cõ pauor dos outros. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Et os troyãos, que aquel día ouuerã o mellor da batalla et que forã y moy bõos, ýansse acollendo a ssua çibdade, moy passo et moy de cõtenẽt. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 375 |
Senores et amjgos, uós sodes os mellores caualeyros que ẽno mũdo ha, et mays rricos et mays preçados et mays nomeados do começo do mũdo acá, que ssabede que aqueles que ante de uós uẽerõ taes forõ et en tal gisa gardarõ seu prez et sua onrra que nũca forõ abaixados de nehũa gente estraya. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 377 |
Mays eu sey ben, segundo creo, que, ante que elles o ajan morto ou preso, cõmo elles queríã, ante fará taes esporoadas et taes feytos et taes entradas et taes caualarías que el meesmo tomará pauor en ssy, por matar dos mellores et mays onrrados et mays sabedores que éntrelos gregos ha, en gisa que senpre lles ende auerrá mal et tal dano de que sse doyan. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 379 |
Alý ueeriades moytos bõos caualos cõ coberturas moy rricas et moy apostas, que nõ foy home que mellores uisse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 384 |
Et tomou çẽ caualeyros dos mellores que podo escoller et poso toda sua força ẽno matar ou ẽno prender, se podesse, ou de lle fazer algũ grã dãno, en gisa que lle fezesse cõprar carament sua moller que lle tomara. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 388 |
Veede uós se he mellor, se por auẽtura algũ de nós acõteçer de seer preso ou rretiúdo, moy de grado o darã por este. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 392 |
Et a tẽpestade durou ata que o día uẽo et, depoys que o día chegou, foy o tenpo tã mãsso et tã claro et tã bõo que mellor nõ podería. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 393 |
Desý tomou o caualo, que era tã bõo et de tã grã preço que da hũa parte nẽ da outra nõ andaua mellor, et deo a hũ seu donzel que llo gardasse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 393 |
Et vĩjnã todos tã ben gisados de todos gornimentos que nehũ rrey nõnos podería mellor gisados trager. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 402 |
Et porque el nõ esteuera alý hu seu padre fora preso, tĩj́ñasse por desauẽturado, ca ben coydaua el que mellor fora defendudo et que o nõ leuarã tã a sseu saluo, sse el estouera presẽt. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 403 |
Et poys nós este feyto começamos cõtra troyãos, por Deus, nõ lle demos nehũ uagar ata que deles tomemos uẽgança, nẽ os leixemos folgar ata que entẽdamos que elles an o peor da batalla et nós o mellor, et que os ajamos presos ou uẽçudos ou cõquistos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 403 |
Mays el fezo todo seu dereyto, ca don Tideus, seu padre, foy o caualeyro mays fardido et mays gerreyro et mellor en armas que nũca çengeu espada, nẽ que ouuo mayor prez nẽ mayor nomeada. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 403 |
Et quantos sij́ã ẽno cõssello agradesçérõllo moyto, et ouuéronllo por ben, et quisérõlle por ende mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 408 |
Señores, ben entẽdemos cõmo nõ podemos sofrer per nehũa maneyra esta pestilençia, nẽ este mal, ca, se nos moyto dura, a toda gisa a morrer nos cõuerrá; ca este odor nos cofonde et nos mata, en tal gisa que os mellores et os mays esforçados de nós son ja tã flacos que nõ poden tomar armas nehũas, sse adur nõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 409 |
Et erã tã ben penssados et tã ben seruidos que nõ poderíã mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 412 |
Mays os troyãos nõ quedauã noyte et día por afortelezar sua uila, et leuãtarõ motas moy altas, et fezerõ cárcouas moy fondas, et adubarõ moy ben os muros per u erã baixos, et tódaslas cousas en que entẽderõ que a uila poderíã mellor afortelezar, todo o fezeron ben et conpridament. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 414 |
Estando en aquelas uistas, Achiles foy veer Éytor, et forõ cõ el ben çẽ caualeyros ou mays dos mellores da oste, ca nõ ouuo y tal que nõ fosse rrey ou almjrãte ou duque. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 414 |
Alý dezíã en quaes lydes forã mellores ou peores, et quaes justarã, et quaes sse ende partirã, et quaes fogirã, et quaes tornarã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 415 |
Et de cada parte dauã moytos cõsellos, et dezíã moytas rrazões sobre este feyto, cada hũ o que lle mellor semellaua. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 419 |
Desý caualgou en çima de hũ palafrén moy bõo et tã preçado que nõ foy quen mellor uisse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 424 |
Et este tendillón fora cõprado por moy grãde auer, ca era tã nobre et tã estrayo que ẽno mũdo nũca foy mellor, nẽ ha home ẽno mũdo tã sotil nẽ tã sabedor que podesse dizer en latĩ nẽ en rromãço as feyturas et as marauillas et as uertudes que en el auj́a. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 424 |
Et des oymays lle yrá a ela moy mellor que ela nõ coydaua, nẽ penssaua. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Depoys que as trégoas dos tres ãnos forõ seýdas et que todos erã folgados et ben sãos, logo en outro día, sen mays tardar, armárõsse tódoslos da oste et os da çidade o mellor que poderõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Et sabede que cada hũ destes caualeyros perssyãos tragíã duas espadas pera mãtẽer et sofrer mellor o torneo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Despós estes chegaua el rrey Santipos et el rrey Felis, que erã caualeyros de grã prez et de grã coraçõ et dos mellores da oste. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Et todos apostauã suas azes o mellor que podíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Et poys que tódoslos gregos et os troyãos ouueron suas azes apostadas o mellor que poderõ, alý pareçíã tã rricas et tã grãdes cõpañas et tã estrayas et tã marauillosas que esto sería hũa grã marauilla de cõtar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Mays Éytor, que auj́a o mayor prez en armas et a melloría dos de Troya, agillou cõtra elles cõ todas suas cõpañas, que leuaua ben acaudilladas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Et, cõ todo esto, Éytor fora maldesbaratado, se lle Troylos mays tardar, ca foy alý, per força, mouudo do cãpo, et perdeu moytos dos mellores et mays preçados caualeyros que cõsigo tragía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Pero ben sey que a nõ pode trager mellor caualeyro que uós, nẽ de tã grã força, nẽ que sse assý faça temer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Et seus uassalos fezeron y tã ben porlo liurar que mellor nõ poderíã, et foy liure. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 431 |
Et el por ende fezo esporoada escontra el, cõmo eu vj, et derriboo do caualo et matoulle çẽ caualeyros dos mellores que el tragía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 431 |
Et mays che digo: nõ era Troylos uilão pera seer assý rroubado nẽ poñorado de nehũ, ca ben sey que ẽno mũdo nõ ha mellor caualeyro que el. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 431 |
Tórnate pera teu señor, et soúdamo moyto, et dille que, se me el quer ben, que eu faría torto se lle mal quisesse, quando mo el mays nõ mereçesse, pero aýnda tamaño ben nõ lle quero por que lle a el mellor vaa do que ante lle ýa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 431 |
Troylos, que andaua moy loução et moy ledo ẽno caualo de Diomedes, que era tã bõo que nũca foy quen mellor uisse, cobreusse ben de seu escudo et apertou ben seu elmo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 436 |
Et hũ m[a]estre moy sabedor, a que dezíã maestre Booz de Pula, et era o mellor m[a]estre en selorgía que auj́a ẽno mũdo, penssou da chaga a Éytor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 436 |
Et as duas destas jmágẽes erã de figura de donzelas, et erã tã fremosas et tã ben feytas et tã ben oosmadas et tã ben acordadas que mellor nõ podíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 436 |
Et hũa das donzelas, a que paresçj́a mellor, tĩjña hũ espello d ' ouro ẽna mão, tã claro et tã fremoso que ẽno mũdo nõ ha cousa que mays clar[a] podesse seer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 440 |
Et esto fazía cada día doze uezes, et tã en punto que a agia estaua queda en seu lugar et o rrapazeio tomaua sua pelota ẽna mão et estaua quedo, log[o] a ymagẽ lançaua nouas froles, de mellor color que as primeyras. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 441 |
A jmagẽ do donzel que estaua ẽno quarto piar, cõmo uos ey cõtado, era de grã ualor et encãtada per grã gisa, que todos aqueles que entrauã ẽna cámara et tĩjnã mẽtes aa jmagen (et) tódasla catauã, et [a] todos dau[a] a entẽder per synal o que lles estaría mellor de fazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 445 |
Et eu daruos ey este caualo, ca, poys o uosso auedes perdido, nõ podedes achar mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 445 |
Et eu ben ssey que o nõ pode auer mellor que el, nẽ que mays y ualla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 445 |
Mays pero, se me mãdardes que guarde este, gardarlo ey eu o mellor que poder, que o nõ partirey de mj̃, sse per força nõ for. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 457 |
Sabede que os mays deles, todos o fazíã tã ben que nõ podíã mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 461 |
Et ferírõnos tã brauament et tã sen piadade que os enpuxarõ, querendo ou nõ, hũa grã peça perlos chãos, de tal gisa que desta uez nõ foy o mellor da batalla dos gregos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 461 |
Et fazía colpes tã esquiuos et tã synalados que nõ ha home que o creer podesse, ca el nũca tĩjña mẽtes senõ hu uij́a a mayor pressa et os mellores caualeyros et mays fortes, et alý ýa ferir. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 469 |
Et poserõ suas uelas o mellor que entenderõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 471 |
Et diz a estoria que o primeyro era de jagonça muy preçada et moy fremosa, laurado tã noblement que era marauilla; et o outro era de p[r]asmos uerdes, tã bem laurado que mellor nõ podería; et o terçeyro era de hũa pedra moy preçiosa a que dizíã jaqueina, que he achada en moy poucos lugares et por eso he mays cara et á bem çem uirtudes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 471 |
Et pois que todo esto ouuerõ acabado, fezerõ hũa ymagẽ, mays rrica et mays aposta que nũca ome ẽno mũdo outra tal ueu; ca tomarõ aqueles maestres pedras çafíjs et esmeraldas et almarinas et sardis et topazas, et fezérõnas todas moer en poluos, et desí fondérõnas cõ ouro, et deytarõ delas en hũ molde uão que fezerõ d ' ouro, o mays fremoso et o mellor feyto que poderõ fazer, a fegura d ' ome. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 471 |
Éutor fuy o mellor dos mellores et o mayor en tódaslas bondades. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 475 |
Hvn día auẽo así que tódoslos rreys et os senores et os mellores prínçipes et senores da hoste forõ ajuntados por auer seu cõsello. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 480 |
Despois que el rrey Príamos ouuo sua rrazõ acabada, aos troyaos prouuo muyto, et touerõ por bem que seýse cõ elles aa batalla, ca entendíã que seríã por ende mays ardidos et mays esforçados, et faríã por ende mellor batalla et mellor fazenda. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 480 |
Et, despois que forõ fora ẽnos canpos, a alende as barreyras, partirõ muy bẽ suas azes et guisárõse o mellor que poderõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 480 |
Et diz o conto que nõ ouuo, de hũa parte nẽ da outra, quen mellores feytos fezese per suas mãos que el rrey Príamos, ca tãto acoytou alí seus ẽemigos et tãtos matou deles et tãto fezo y d ' armas que d ' ánbaslas partes gãanou y grã plez. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 480 |
Entõçe chegou rrey Neutálamos, que era señor de Córdoua, o mays ardido et o mays hurgulloso et o mays ualente caualeyro que éntrelos gregos andaua et mellor en armas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 480 |
Mays el rrey Serpedóm ouuo o mellor deste pleito. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 483 |
Mays el fezo cõmo sesudo: tomou tres mill caualeyros dos mellores et dos mays sesudos et mays ardidos, et foy ferir ẽnos gregos muy brauament. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 483 |
Et cõmoquer que muytos bõos caualeyros d ' ánbaslas partes fezerõ muytas bõas caualarías en esta batalla, sobre todos el rrey Príamos fezo y mellores, ca el per suas mãos chagou et derribou et maltrouxo moytos bõos caualeyros et prendeu moytos outros. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 483 |
Et diz a estoria que el fezo mellor et gãanou y mellor preço que os mellores tres que y uẽerõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 485 |
Et fórõse cõ el dez caualeyros dos mellores de sua cõpaña. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 487 |
Mays, sen falla, el fezera muyto de seu proueyto nõ vĩjnr y aquel día, et muyto lle uẽera ende mellor, ca moyto por seu mal uẽera y aquela uez; ca ante que se ende partise, leuou cõsigo sua morte; ca Políçena, que y uẽo, fuj rrazõ et maneyra por que el perdese sua uida, cõmo adeante oyredes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 493 |
Et esto quer et esto uos demãda et d ' auer a Políçena por moller, ca, sen falla, se ela cõ el for casada, esta auerá por marido o mellor caualeyro et o mays ardido et o mays cortés que ẽno mũdo á. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 494 |
Agora ey do que cobijçaua et bẽ entendo que os dioses se pagã de mj̃, pois que quiserõ que eu achase cõsello por que podese conprir mĩa uoontade et meu prazer, en guisa que senpre me yrá mellor et auerey ende prazer et alegría, ca auerey a cousa (a cousa) do mũdo que mays deseio; et, sen falla, se a esto nõ chegara, eu tomara a morte sen dultança. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 496 |
Et se lla eu asý der loucament, grã loucura faría se o desto creer, ca eu ueio muytos rreys et muytos prínçipes mays rricos ca el, et mellores á ẽna hoste ca el. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 497 |
Entõçe sería eu rrico et sería o mellor dos mellores. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 500 |
Outro día de grã manãa fezo Achiles ajuntar tódoslos mellores da hoste: rreys et duques et condes et almirantes et tódoslos outros que erã prínçipes et coudillos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 502 |
Et este cõsello fora mellor ẽno cõmeço, que nõ agora, et tardastes cõ el muyto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 506 |
Et da outra parte seýamse os troyãos, tã bẽ guisados de batalla et tã bẽ gornidos que mellor nõ poderíã, ca eles tragíã suas lorigas moy boas et muy preçadas, et uĩjnam gornidos de gornimentos muy rricos et muy nobles, et tragíã suas cuberturas tendudas et seus pendões de seus sin[a]es, cada hũ de qual guissa era. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 506 |
Et mais de dez mill deles desçenderõ aas tendas, et nõ ouuerõ outro defendemento senõ elas et os tendillões, et aquelas erã suas torres et seus muros, et alý se defendíã o mellor que podíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 512 |
Et bẽ o meresçeu, que os mellores tres que y ouuo nõ fezerõ tãto cõmo el soo, ca vijnt azes uençeu de que os gregos auíã o peor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 517 |
Outrossý por el rrey Serpedóm fezerõ todos moy grã doo et moy grã chãto, et todos se teuerõ por mays fracos et por moy coytados, poys que o auíã perdudo, ca en toda a uila nõ auía mays preçado, nẽ mais amado ca el, nẽ que mellor defendese a sy et aos seus. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 522 |
Et eu sobre esto nõ uos farey longa rrazõ, ca tã ben o ssabedes cõmo nós ou mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 522 |
Demays, an ja perdudo a Éytor, que era seu defendedor et seu escudo et sua asperança, et era o mellor caualeyro en armas et en todas bondades que en Troya auj́a, et uós o matastes cõ uossas mãos, a pesar dos de Troya. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 522 |
Mays agora nos podedes fazer ledos et esforçados et ardidos et darnos tã grãde ardimento et tã grã coraçõ que os da uila auerán o peor et nós o mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 525 |
Don Vlixas, nũca uj nẽ oý, nẽ coydo oýr nẽ veer home que mellor que uós sábea dar grã cõssello. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 525 |
Et eu ben sey, et tenpo ha que o soybe, que uós amades meu ben et mj̃a onrra et que me cõssellades o mellor que uós sabedes et entẽdedes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 525 |
¿Seméllauos que fora mellor de tornarẽ a seus rreynos ledos et en paz pera os rreger, et outrossý mãtẽer seus fillos et suas molleres et seus naturaes, que leixarõ pobres et desanparados, ante que morrer aquí a maos dos troyãos et ficar en esta terra? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 525 |
Que tãta he a gente que o cõprou et cõprará, que ben creo que nũca o mũdo será poblado cõmo ante era, ca ben ueio eu que de tódaslas partes do mũdo as gentes forõ aquí ajuntadas et morrerõ ende y os mellores. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 525 |
Et este cõssello será mellor et mays proueytoso que o que uós cõssellades a mj̃. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 532 |
Et en este primeyro torneo que cõ elles ouuermos, os cometamos de tal gisa que mays de mill fiquen ẽno cãpo mortos, dos mellores et dos mays ardidos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 534 |
Et toda a onrra deste feyto será uossa, et por elles agora aueren o mellor deste feyto nõ uos auedes por ende a desmayar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 535 |
Et aquela uez foy moy ben agardado dos seus, ca mays de trij̃ta mill caualeyros o agardauã aquel día, que ja mays nũca sse del partirõ, tãto ouueron sabor de uẽçer aquel torneo et de fazer partir seus ẽemjgos de alý aontados; et, sen falla, assý o esforçarõ que elles ouueron aquel día o mellor da batalla et os gregos o peor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 540 |
Et, sen falla, eu deuj́a moyto a penssar en este feyto, et assý o farey, ca eu foy en este feyto moy aleyuosa et moy uil, et mudey o meu coraçõ moy ligeyrament; ca eu auj́a por amjgo o mellor caualeyro que nũca donzela ouuo et, se eu fezesse agisado, amaría a todos aquelles que el amasse, et quería mal a todos aqueles a que el mal quisesse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 540 |
Mays cõuẽome de curar de mj̃, ca era moy desanparada et deytada de todo ben; cõmoquer que eu fezesse maldade, tomey o mellor do jogo, ca algũas uezes ey agora alegría ẽno coraçõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 544 |
Estonçe mãdou chamar Achiles todos seus caualeyros, et fézoos moy ben armar, et mãdou a todos uestir sobresynaes de púrpuras uermellos por sse coñosçerẽ por ende mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 544 |
Et poys que todo esto foy feyto, fézoos vĩjr ante ssy, et parou sua aaz deles cõmo entẽdeu que mellor apostados yríã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 544 |
Ca elles o fezeron tã ben que nõ poderíã mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 544 |
Et leuárõlles en este desbarato çẽ tẽdas das mellores et mays rricas que ẽna oste auj́a. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 548 |
Mays agora sse pareçerá qual de nós era mellor caualeyro pera seer entendedor de hũa donzela. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 551 |
Outro día gran manãa, forõ os gregos et os da çidade ajuntados en hũus grãdes chãos pera auer sua batalla, tan bẽ gisados de cada parte que mellor nõ poderíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 552 |
Mays pero toda a melloría da batalla era dos troyãos, ca en tan pouco tijñan seus ẽemjgos et tã pouco os dultauan ja que esto era hũa grã marauilla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 552 |
Et erã dous mill ou mais de bõos caualeyros et ardidos et ualentes, et andauã tã bẽ armados et tã ben encaualgados que mellor nõ poderíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 559 |
Et tragíã suas azes tã bem acabdelladas que mellor nõ poderí[ã]. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 564 |
Mais el leixará y o mellor p(r)inor que ouuer, se eu poso. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 565 |
Que nũca fuj caualeyro mais guerreyro, nẽ mais forte, nẽ mais ardido, nẽ mais graado, nẽ de mellores maneyras, nẽ que mellor ajudase quen auj́a d ' ajudar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 570 |
Et nõ se deue marauillar njhũ dela ordir et engeñar a morte de Achiles por qualquer maneyra del mellor podese tomar uingança, ca fortement era coytada por seus fillos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 570 |
Et quando Paris chegou a ela, achoua moy triste et moy c(on)oytada, et começoua de confortar o mellor que el pode. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 572 |
Et a rreýna enujou logo, sem mays tardar, a Achiles seu mãdadeyro, o mais cortés et de mellor palaura que ela podo achar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 572 |
Et este he o mellor cõsello que ia eles podem fazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 575 |
Et por ende taes cõpaneyros busca que seiã uerdadeyros et leaes et fortes et cometedores, et seiã os mellores que tu auer poderes, ca el he tã hurgulloso et tã ardido et tã ualent que aduro et con grã traballo o poderás chegar a morte. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 575 |
Outro día grã manãa escolleu Paris vijnt caualleyros, daqueles que o mellor ajudaríã et que mais erã pera este feyto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 582 |
Despois desto, enujou el rrey Agamenõ a el rrey Príamus que lle prouuese que Achiles ouuese sepultura cõmo era dereyto, ca, sen falla, rrazõ era de tã bõo caualeyro, et en que ouuera tãta franqueza, et que era o mellor dos mellores, et que tã honrrado era et tã preçado, que ouuese sepultura honrrada. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 584 |
Mais dígao o mellor que souber, et seia muy ben ascoytado et obidientmẽt, ca eu ben sey que nõ uiuemos aquí en grã uiço, que poucos ay a que nõ despraza et que ende ia nõ seiã enfadados deste feyto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 585 |
Pasado terçer día, tódoslos mais sesudos et os mellores dos gregos se acordarõ que fosen demãdar rresposta dos dioses. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 588 |
Et el andaua en muy bõo caualo, muy fremoso et moy ligeyro et tal que en todo Greçia nõ auía mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 591 |
Ca ia de mj̃ nũca seriades uingada, ca per mj̃ perdestes os uosos fillos, que erã muyto ardidos et muy louçãos et moyto ensinados, que ẽno mũdo nõ auía caualeyros mellores, nẽ mais preçados, nẽ mais grãados, nẽ de mellor talente, ca eles erã omildosos contra os amigos et en todo mellor dos mellores. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 594 |
Et o moymento era tã rrico et tã fremoso que nũca fillo de rrey jouuo en mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 594 |
Et os mellores maestres que poderõ achar fezerõ hũ betume de sange d[e] dragóm et sarrarõ cõ el o moymẽto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 604 |
Et a rreýna Pantaselõna uestío hũa loriga muy preçada et tã branca cõmo a neue, et era tã bẽ tallada et tã ligeyra que nũca fuj õme que mellor uise. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 604 |
Et desque fuj armada, paresçía tã bẽ tallada que nũca fuj ome que mellor uise, nẽ corpo tã bẽ tallado, nẽ mais fremosa en armas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 604 |
Et quen as uise, bẽ podería dizer que nũca uira tãta conpaña tã bẽ guisada, nẽ mellor armada, nẽ que paresçese tã bem, nẽ mais aviuada, nẽ mais hurgullosa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 605 |
Et todos uĩjnã rretraendo que a rreýna fezera bẽ aquel día et en dereyto deuía ende a auer preço, ca ela, per suas mãos, matou ende mais que os mellores dous que y ouue. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 605 |
Et aquela noyte lle fezerõ moyta honrra, et touérõna en grã uiço, et en grã plazer, en todas aquelas cousas que entenderõ que mellor sería. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et alí chegou Pirus Noutálamos, encaualgado en hũ caualo d ' España, tã fremoso et tã ligeyro et tã ualente que nõ acharíã en nihũ lugar mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et desque õme naçeu nũca ueu caualeyro mellor pareçer en armas, nẽ que mais semellase ualente et ardido. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et muyto ag(u)ina o dará a entender, ca, cõmoquer que el fose muy pequeno de días, nõno semellaua ẽnos feytos, ante diriades que era caualeyro ẽna mellor ydade que podería ẽno mũdo seer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Sabede que eles o fezerõ atã bem que mellor nõ podíã, que per força et perlas topadas dos caualos fezerõ fazer afora os mermidões, et trouxérõnos muy mal. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et fezo y tãto aquela uez que a sua espada fuj y tã temuda et tã dobrada que os mellores caualeyros et mays hurgullosos, eses lle dauã o canpo per u ýa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et eu uos juro perlos dioses que ia mais nũca tome armas, nẽ entre en torneo, se oie este día nõ for nosa a melloría desta batalla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et sabe tu que nõ á ẽno mũdo gente que eu tãto desame cõmo a gregos, et sobre todos a ti desamo, porque teu padre Achiles matou a Éutor, que era muy bõo caualeyro et de muy bõo coraçõ, et que se mellor cõbatía de quantos ẽno mũdo son, et era tal que uençía a todos de preço et de franqueza. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Pero muytas uezes perdía y das suas donzelas, das mellores et das mais preçadas que ela tragía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 621 |
Et tã grã sabor auíã de se matar que nõ podíã entender quaes auíã o mellor da batalla, así estaua espesa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 628 |
Et nõno tẽemos ia en al senõ en fazer quanto mellor podermos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 630 |
Et eu dulto que tẽem pensada algũa braueza ou algũa maldade, ca eles son ẽna uila tã apoderados et tã parentados que dos mellores que son ẽna uila fazẽ sua uoontade, et fazerlles am cõsentir tódaslas cousas que cometer quiserẽ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 630 |
Et por ende, meu fillo, cõtigo quero falar sobre este feyto, ca ẽno mũdo nõ ey mellor amigo, nẽ tã bõo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 636 |
Et comeron tã bẽ et tã uiçosament que mellor nõ podíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 637 |
Et destes quatro somos todos neptos, et así todos somos dũ linagẽ, que ẽno mũdo nõ á mellor, nẽ mais linpo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 637 |
Et nõ podemos mellor mercar ca en cõprar nosas uidas, ca bẽ ueedes que pouco nos podemos ia defender, se esta guerra muyto dura. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 650 |
Et tomou entonçe o uello traedor o Paladiõ et, por se encobrir mellor, leuoo aa hoste dos gregos ante que fose bẽ manãa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 652 |
Et a ymagẽ fuj atal cõmo adeant oiredes, et fuj tã boa que nũca fuj õme que tal uise, nẽ mellor, do seu tallo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 653 |
Et rreçebíãse tã bem que mellor nõ poderíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 664 |
Et a cada hũ dauã sua parte, segũdo seu estado de cada hũ et segũdo que mellor seruira. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 666 |
Ca senpre o mũdo mays ualuera, se dela ficarã fillos, ca [a] sobreguisa forã bõos entre os outros, et ouuerã grã melloría de paresçer sobre quantos visem. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 672 |
Et tã mesurado fuj et tã sesudo que el deuera ende a auer bõo grado, mellor que uós, dom Vlixas, que uos tãto estades gabãdo et loãdo aquí de uosas falas uergonçosas et áuoles et de uoso engano et de uosa rreuolta grand; ca solament en este feyto mereçera el o Paladiõ, mays que uós en quanto fezestes desque soubestes falar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 678 |
Et, sen falla, mester lles fazía de se guardar et uelar seus corpos, perlas pousadas, dos mellores caualeyros et mays ardidos que auía ẽna hoste. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 679 |
Desí mãdoulle fazer sepultura, a mais rrica et a mellor que el podo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 683 |
Conta Dites en sua estoria que Perio Nectálamos rrogou moyto aos prínçipes de Greçia, aos mayores et aos mellores, que fezesen doo por el rrey Ayas Talamõ, que tal morte morrera, ca el fora primeyro [afogado], et despois espedaçárõno todo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 688 |
Et hũus afaagaua per paráuoa et aos outros daua das suas doas porlos auer por ende mellor, ca hũa(s) das cousas do mũdo he por que o õme estrayo se pode bẽ auĩjnr cõ aqueles cõ que uiue, se lles presta daquilo que á. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 689 |
Et auíã muy bõo tenpo, et o uento tã bõo et tã dereyto que mellor nõ poderíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 692 |
Palomades dizía que metería y as mãos a hũ deles, o mellor, que nũca fora culpado en tal cousa, nẽ a disera, nẽ a coydara, nẽ o auer que acharã so o seu leyto que nũca llo nĩguẽ dera, nẽ llo prometera, nẽ soubera del parte, nẽ fora y metudo per seu cõsello, alí onde o tirarã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 699 |
Et diz o conto que, se tãto viuera que fora sobre Troya, (et) ferament fora y sua lança muy dultada, ca poucos ouuera y mellores caualeyros nẽ de mayor ualor ca el. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 706 |
Et eles fezérõlla, en guisa que, en pouco tẽpo, forõ y ajuntados dez mill caualleyros, de t[ae]s que nõ quiría el mais nẽ mellores pera se uingar de Egistus. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 706 |
Et defendérõse quanto eles mellor poderõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 716 |
Et fige y mĩa oraçõ et meus sacrifiçios, cõmo mellor soybe, et dema[ndey] por rresposta per u ýam as almas, quando se partíã dos corpos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 720 |
Et nũca nihũ rrey fuy mellor rreçebudo, nẽ mais honrradament, en seu rreyno ca el. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 723 |
Et logo, sem mays tardar, se quisera d ' alý partir por yr alá, mays despois ouuo cõsello que primeyrament enuiase alá saber en cõmo este feyto era, et así se podería aperçeber mellor et fazerlo mais aguisado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 727 |
Entõ se chegou a el Çireneas et, sen falla, fezera mellor siso de fogir. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 727 |
Desý tornouse logo a sua naues et uesteu pãnos de custume de Troya, muy mellores ca os ante nõ tragía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 729 |
Et alý fezerõ todos tres amor et perdoança, o mellor et mays firme que poderõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 739 |
Et as torres et os cubetes erã todos de mármor, muy bẽ lauradas, et en derredor andámeos et arquas, per que o lugar podese seer mellor defendudo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 739 |
A morada fuy tã bõa que nõ ouue ẽno mũdo mellor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 747 |
Et sabede que este Fernã Pérez foy fillo de Rroy Freyre d ' Andrade, et por mj̃ creede de çerto que a este tenpo que este liuro foy escripto, que este Fernã Pérez era o mellor home que auía entõçe en Galiza dos cõde ou rrico home afora. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 12 |
Et hũu home que avia nome Payo, dos mellores que hy avia, tomou hũa cãdea sen lume et foy aly hu o seu corpo jazia et diso asi: - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 19 |
Estando en esto et oyndo o poboo as preegações, fillando creẽça en Ihesus, derribarono de çima do tẽple en fondo, et aa caeda que caeu, ergeuse sen ferida et começou de estar moy rregeo et a preegar mellor que ante. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
Et porque Josephus era mellor ca eles, queriano primeiramẽte matar por aver Deus deles mays çedo misericordia. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Et o fillo liidimo, com̃o era de mellor lugar, asi era mais apraziuele et mellor que Pilatus en toda las cousas et mais gisado para feicto[s] d ' armas. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Et eles todos a hũa voz meresçia morte; et el rrey coydou en sua voõtade et nõ quis jũtar hũu pesar cõ o outro et envioo a Rroma en arrafees por seer liure do trebuto que avia a dar cada ãno ao enperador, et por seer quito da morte do fillo; et en aquel tenpo era en Rroma hũu fillo de rrey de França que en tal gisa alo fora enviado por tributo, et fillarõ anbos ontre si cõpana, et porque Pilatus vio que o outro era mellor que el en toda las cousas et que se pagauã del mais, cõ enveja matoo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 92 |
Et Aigolãdo, quando esto vio, el et os outros rreis, os mellores da sua corte, fogirõ de noyte cõ moy grã medo, ascondudamente por los canos et por los furados dos muros da vila. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 104 |
COM̃O LIDARÕ OS DO ENPERADOR SOBRE LA CREENÇA Calrros et Aigolando pois que ouverõ tregoa entre si, sayose Aigolando cõ todo los seus da çidade et paroos todos a cabo da vila; et foise cõ saseenta caualeiros dos mellores para hu estaua Calrros cõ todo los seus a medea legoa d ' y. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 104 |
Por boa fe, desagisada cousa he que a nosa lee obedesca aa tua, ca a nosa he mellor ca a tua, ca nos auemos Mafomete que foy mãdadeiro de Deus que nos el enviou, cujos mãdados teemos; et avemos nostros ydalos que son moy poderosos a que oramos et por que vyuemos et rreynamos que nos mostran as cousas [que] an de viinr d ' este noso santo Mafomete. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 104 |
Et por esto bẽ paresçe que a nosa lee he mellor que a tua. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 104 |
Et desi poserõ ontre si tregoa, et foy Aigulando falar cõ Calrros, et disolle et cõfirmou que era mellor a lee dos cristiãos que a dos mouros, et prometeu ao enperador que se baptizaria en outro dia el et sua cõpana; et desi volueuse para os seus et diso aos rreys et prinçipes que cõ el erã que se queria baptizar, et mãdou a todo los seus que cõ el erã, que rreçebesen baptismo, et deles outorgarõ et deles non. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 110 |
Aqueles que seẽ vestidos de hũa gisa, et tẽẽ barretes todos de hũa color, son arçibispos et bispos que nos ensinã os mãdamẽtos da nosa lee, et nos quitan dos pecados et nos dan a beeyçõ de Deus; et aqueles que veedes do abeto negro son abbades et mõjes de mellor vida que aqueles outros, que senpre estan en oraçõ rrogãdo a Deus por nos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 112 |
COM̃O AIGULÃDO FOY MORTO ET OS MOUROS VENÇUDOS A batalla outorgada d ' amba las partes, en outro dia armarõse todos para lidar sobre lo feicto da lee qual era mellor. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 112 |
Et Calrros lidou cõ Aigolando sobre la nosa creẽça et matoo; et por esto bẽ se paresçe et he cousa firme que a lee dos cristiãos he mellor ca toda las outras lees santas do mũdo et por la sua vondade os que a bẽ tẽẽ som onrrados ẽno Parayso sobre las ordẽes dos angeos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Et os mayores caualeiros et mellores de Calrros nõ quiserõ tomar senõ o vino que lles el tragia, et os outros caualeiros, que nõ erã tã boos, tomarõ as mouras. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Et por cõsello de Galarõ mãdou a Rrulã seu sobrino, cõde de Maans et señor de Blayas et Oliueiros, cõde de Jenes, cõ outros caualeiros mellores et cõ viinte mĩll cristiãos, que ficasen en Rroçauales a gardar a çaga ata que el pasase os portos cõ toda a outra jente, et eles asi o fezerõ. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Et forõ y mortos todo los mellores caualeiros de Calrros, saluo Rrulã et Baldouĩ et Turpĩ et Tedriquo et Galarõ. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 176 |
MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Mellor he aos homes segundo diz a Escriptura, nõ prometer a cousa que a prometer et nõ a dar nẽ atẽder. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 208 |
Et desque esto ouve dito, desapareçeulle, et aa manãa, desque sayrõ dos matiins chamou o home boo os mellores homẽs clerigos et leigos que achou, et cõtoulles en coõmo vira todo esto et oyra, et com̃o despois aparesçeu que era bẽ çerto, et escripuio o dia et a era. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 208 |
Et el por auer o seu amor fez d ' ali endeante mellor vida et mayor oraçõ, et viueo y en seruiço de Deus todo o tenpo da sua vida. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 222 |
Com̃o rrogarey eu primeiro pois tu es apostolo da nosa craridade, et primeiro dos apostolos et de meus yrmaãos que aqui estam et que som mellores que eu, pois tu rroga por nos todos, que Deus enviara a sua graça sobre nos. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 57 |
Et deue o home saber que en tal tenpo deuen deitar o Cauallo aa Egoa, que posa naçer en tenpo conuynjuel das heruas porque a Egoa, paçendo auondosamente, mays lleite et mellor dara ao filo. esto he verdade et semella rrazon. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 57 |
Et se o potro en o tal llugar naçer, as hvnas mais duras et mais fortes porllo vuso da naçença et mayor mente se husar, en mentre he tenro, dandar en eses montes pedregosos, et por huso do sobyr et do deçer deses montes faranxelle as qoixas mellorres, et a natura, aparellada poren para defendimento das coixas, faze os osos mais grosos. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 57 |
Afirmo pero que o potro que ata a tres anos en bom llugar de pazqo uiuer liureduuen, sem conpania doutras bestas, mellor et mays saão seerya, asy que huse canpos verdes cada dia ca o aar et livreduen, et garda soude no corpo et nos nenbros do potro Naturalmente et espiçialmente as coixas som llimpas de magooas et por todas coussas mellorres. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 61 |
Ao Cauallo deuen teer a maniadeira baixa antre as maaos, asy que adur posa fillar con sa boca o feeo ou a palla, et husando o Comer asy que a natura et huso lle faran o collo et a cabeça seer mais ligeiros, et seer moi mellor denfrear, engrosara mais no alcafar et nas coixas et pareçera mais; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 61 |
Et deuen saber que o Cauallo para mellor seer non deue seer moi groso nen moy magro, mais antre anbos. Et se for moy groso os humores sobeios deçen aas coixas et geeranse y leuemente doorres, et se traballar podese perder por moitas doores ligeiramente; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 67 |
et quanto no começo lle meos mal fezeren no freeo, tanto adeante mellor sofrera; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 67 |
et deuen llo vntar para o rreçeber outra uez mellor; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 67 |
ual moito que o que cauallga o Cauallo a trote ou a gallope mandandoo duun lugar para outro, traga na maão a rredeẽa testa et os mosos do freẽo no peito do Cauallo, que amerga a cabeça aos peitos et encurue o collo, et esto se faça no começo pouco et pouco, et como uyr que mester faz, et en por moito en esto estudo et caamento, et seeria proueito et saamento do Cauallo et do que o caualgar, porque quando o Cauallo trouuer a cabeça jncrjnada, et a o peito et chegada dobrara o Cauallo mais fremosamente, et trotando ou gallopando, como dito he, mais abertamente et mais craramente agardara seus passos et mellor et mais ligeiramente se uoluera ao destro et mellor se parara; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 71 |
ha mester que o que no potro caualgar, para o ensinar, que suba en el, et destar ligeiro et mansamente para o mellor custumar; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 81 |
Et para auer de noite maior folgança deue estar en lugar frio, et se a llandoa ouuer uerme se non consume por lla sangrya et por llas sedas ou por sobegeduen dos homores deçe o jnchaço aas pernas deuen sutilmente tallar o coiro ao llongo et desy a carne ata a que chege aa llandooa ou ao uerme, et pois que a acharen deuenlla fillar con garffe de fero, et meter da hũa parte et da outra os dedos et as huñas das maãos para tirar fora de Reyz o mays sutilmente et o mellor que poderen, asy que non fiqe della nenhũa cousa no lugar; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 103 |
Et fage en todas estas cousas asy como ia dito he no capitollo da door saluo que esta decauçon deue seer deteida no ventre do Cauallo en quanto se y pode deteer, porque os entestios et o uentre del amolleçem por y mellor. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 105 |
Et porque por rrazon desta enfirmjdade esterca esterco rraro ameude mais que sooe, por ende andando o Cauallo solto liura mellor os tripos et o uentre, comendo como dito he, heruas verdes prestarllam moito, porque se mooen no estamago mais ligeiramente; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 105 |
o estamago, que estaua fraco por rrazon do moito comer do orio, liurar sa mellor et mais ligeiramente por rrazon do paçer das eruas. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 115 |
Nota que a cal et o mel solda mellor as chagas que nenhuun dos outros poos sobre ditos, ante que nas chagas lançem poo deuennas llauar con vino ou con vinagre caente. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 121 |
Jtem. Para esto faras ajnda outro pedamaço, que he mellor: |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 131 |
Et por en deuen se cauidar de o fender nen tallar en nehũa maneira, mays he mellor et mays ssaão que o Cauallo que ten ouas que o paren en agoa frya na veea huu correr mays tesa ataa os geollos et tenano y hũa gran peça a manãa et a noyte, he esto por alguũos dias ataa que se desfaçan et menguen as ouas por llo apretamento dagoa frya et tesa, depois queime ao longo et ao traueso arredor das junturas as ouas con verga conuinyuelmente, desy curaras das ceimaduras como dito he, asy minguaran as ouas et non puderam adeante creçer. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 135 |
et se jnchar o lugar porllo asanamento dos neruos fage enprasto da alforua et da semente lineij et da çebolla albarrãa et das outras coussas que som contyudas no capitollo ante deste et pono sobre lla juntura que he doente, et se por rrazon do ensartillamento se mouer osso do seu lugar alça o outro pee que for saão do Cauallo et llegallo no rrabo o mellor que poderes, et pois trage o Cauallo porlla rrenda mansamente por algũa ereyta subindo para suso et para esto o osso que andar voluese a seu lugar asy como conuen; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 141 |
Outra qousa he ainda mellor para matar o caçer conuen a saber: |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 151 |
et esto asy posto amansa a door et abre os poros et faz as huñas humidas para se tallaren mellor et mays ligeiramente por hu as tallar quiseren, et deuen a gardar a besta que for encrauada dagoa et do lixo et de caualgaren en ella porque lle seera perigoo see a non gardasen. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 155 |
Et para sse o Cauallo mellor curar et para uyr a huña a sseu estado ffaras como che adeante ensynarey eno capitollo ssyginte que ffalla do dessollamento das huñas. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
Et foy acordado que mellor era [morrer] en batalla que sofrer et padesçer tanto obprobrio et determẽto da santa fe catholica. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
Et oyda a mjssa, cõ muytas lagrimas et sospiros, ordenarõse o mellor que poderõ et sayron aa batalla. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 116 |
Et enton o señor Santiago lançou enõs mouros tanta desinteria et menaçõ, que os mays et os mellores que vijnã cõ el rrey Almeçor morrerõ máá morte sopitanja de menaçõ. |
[+] |