1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LIa. é como a omagen de Santa Maria alçou o gẽollo e reçebeu o colbe da saetada por guardar o que estava pos ela. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXIX. é como Santa Maria guareçeu un ome dũa saetada que lle deran pelo ollo. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXXVIII. é como San Johan Boca -d ' Ouro, porque loava a Santa Ma[ria], tiraron -ll ' os [ollos] e foi esterrado e deitado do Patriarcado; e depois fez -lle Santa Maria aver ollos, e cobrou per ela sa dignidade. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CXLI. é como Santa Maria acorreu a un monje seu que a servia e que ficava os gẽollos cada que ementavan o seu nome na ygreja e que beijava a terra. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XLVI. é como Santa Maria guareçeu a un donzel que ya en romaria a Santa Maria d ' Albeça, e topou con seus ẽemigos, e sacaron -lle os ollos e cortaron -lle as mãos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXVII. é do que tiraron os ollos, que sãou Santa Maria de Salas, e viu ben. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XLV. é como Santa Maria tirou un ome de prijon e o fez passar un rio que era mui fondo, e non se mollou. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XIIII. é como Santa Maria guareçeu un cavaleiro de Segovia que avia perdudo o lume dos ollos. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 246 |
[[E]sta é como a omage de Santa Maria alçou o gẽollo e recebeu o colbe da saeta por guardar o que estava pos ela.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 466 |
[[C]omo Santa Maria guareceu un ome dũa saetada que lle deran polo ollo.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 493 |
[Como San Joan Boca -d ' Ouro, porque loava a Santa Maria, tiraron -ll ' os [ollos] e foi esterrado e deitado do patriarcado; e depois fez -lle Santa Maria aver ollos, e cobrou per ela sa dinidade.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 499 |
[Como Santa Maria acorreu a un monge seu que a servia e que ficava os gẽollos cada que ementavan o seu nome na eigreja e beijava a terra.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 512 |
[Como Santa Maria guareceu a un donzel, fillo dũa bõa dona de Brieyçon, que ya en romaria a Santa Maria d ' Albeça e topou con seus ẽemigos na carreira, e sacaron -lle os ollos e cortaron -lle as mãos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 579 |
[E]sta é do que tiraron os ollos, que sãou Santa Maria de Salas e viu ben. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 750 |
[[C]omo Santa Maria tirou un ome de prijon e o fez passar un rrio que era mui fondo, e non se mollou.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 166 |
[Como Santa Maria guareceu ũu cavaleiro de Segovia que avia perdudo o lume dos ollos.] |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 124 |
Mays aquel a quem preguntedes reſponda por ſſy miiſmo abertamente, (porqu)e? en la ley por en conſentio que (lo)s auogados raconaſſem et demandaſſem pollos donoſ dellos preytos por que el iuyz podeſſe mays ayna entender et ſaber a uerdade, ſe (se) abſcondeſe por ellos . |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Titollo del curſo huſſado dos pleytos et dos enpraçamentos que ſe an de fazer. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 127 |
Titullo dos padres et dos fillos Porque llos fillos deuem onrar a llos padres et a los auolos et facerlles reuerencea, aſſy como deuem fazer os meores a llos mayores, raçon et dereyto e que fillos nen netos non podem chamar en iuyço (nen a) ſeus padres, nen ſuas madre, nen auollos, nen avollas, nen biſavollos, nen biſavolas, ſenon ſobre couſas aſinaladas, aſſy como ſe o fillo foſe ſalido do poder do padre e gaanaſe algo de donadio del rey ou de oſte en que foſe, ou ſe ſou fillo foſſe maeſtro dalgum arte, ou alcayde, ou auogado, ou eſcrivam del rey, ou lle deſſe alguas couſſas el rey por razon de ſou ofizio, ou de ſua maeſtria, et acaezeſſe contenda entrellos fillos et os padres, ou entre llas penſſoas ſobredictas sobre taes doazoes que ſom dictas en latim caſſtrenſſ uel quaſi caſtrenſſe peculium , (podem) os fillos chamar a os padres ou quaes (quer outras perſoas sobredictas a iuyzo.) |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et quando o virõ fugir deytarõ enpos el; et tãto o seguirõ ata que o acalçarõ en hũu lugar que auja nume Pramaria, et prenderõno et derõ logo en terra cõ ele, et sacarõlle os ollos, que nõ asperarõ mays el rey que llo mãdasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Estando alla chegados todos en hũu, rogarom a Deus todos en seus curações, chorando dos ollos et fazẽdo preçes et rogandole que os nõ desenparase(m), mays que os ajudasse et les acorese en aquela presa en que erã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et çertamente sabede que todollos uẽzeredes a espada et os mataredes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et el prendeu[o]s et sacou logo os ollos a Aldaredo, et mandou escabeçar Preuiolo et aquelles seus sete fillos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Depoys disto, a cabo de vije dias, fillou aquella villa que ent[õ]çe çercara, et matou todollos mouros que dentro achou, et catiuou todolos mininos et as molleres; et diribou a villa ata o s[o]lo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 22 |
Et, depoys disto, forõse pollo mar a Greçia et correrõ assy a terra et gãanarom muy grãde algo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Poys este rey Affonso, o Magno, começou a rreynar [teuo ollo] et (o) coraçom, com̃o auemos dito, en parar o estado do rreyno quanto el mays pode et s[ou]be et pode trager sua fazenda cõ siso et cõ recado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et os d ' Allaua souberõno et ouuerõ grã medo del rey pollo que aujã feyto et acordaronsse de sse meter en suas mãos et en seu poder et sua messura, et pidindolle mercee et prometendolle de lle nũca errar, mays que llj seeriam lea[a]s uasalos daqui endeant[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
El rrey dom Alffonso, logo com̃o ysto oyo, tomousse cõ huus poucos de caualleyros que y fficaram cõ el, ca todollos outros sse foram poys que a batalla de Benauent[e] ffora uençuda et liurada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Bernaldo, quando aquillo ouuyo, foyse para el rrey chorando dos ollos et pideulle merçee que le desse seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Agora, poys que tãtas vezes mo auedes prometudo et mo nõ querredes cõprir, rretouos por ende et a todo uoso linagẽ et a todollos que da uossa parte som. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 38 |
Et os de Tolledo, quando o souberõ, forõ muy espãtados et tristes pollo que aujã feyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et, el yndo pollo camjno, caualleyros del rrey dom Affonso, que vijnam da caça, virõ as armas de Bernaldo et conocerõnas et ouverõ muy gram medo, et quiseranse acoler aa villa, mays Bernaldo n[õ] lles deu vagar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et el rrey dom Affonso, cõ pesar de[sto], mandou pregoar per toda sua terra que todollos que para armas eram, com̃o caualleyros et peões, que se ajuntasem et vẽesem para a çidade de Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Mays, quantos dos outros poderdes auer et acalçar, todoslos m[e]t[ede] aas espadas et todollos mat[ade], que nõ fique nẽhũu aa vida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et el rrey, quando o soube, mãdou armar a grã pressa todollos seus caualleyros et que caualgasem todos logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et el rrey mãdou entõçe a Orios Godos et ao conde Teobalt et a vije caualleyros de sua masnada que fossem pollo conde Sant Diaz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et enos xviijo, quando uyo el rrey don Afonso que tanto mal le fazia seu yrmao dom Vermudo, foy sobre el con sua oste et matou et astragou todollos mourros que cõ elle eram. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et seendo el ome de bõa voentade et grãando, leyxou logo en começo de seu rreynado a todollos de sua terra as dizimas do que soyam aa dar aos outros rreys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 51 |
Depoys disto pobrou el rrey dõ Affonso os cãpos que dizẽ dos Godos -et estes som terra de Cãpos et Touro - et esses logares que estauã hermos et despobrados pollo destroymento dos mourros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Desi foyse outrosi aos outros castellos dy da terra et matou outrosi por essa meesma maneyra todollos senores delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Andados xxxa iijes anos do rreynado deste rey don Affonso, o Magno -et foy isto na era de nouecentos et sete anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et saseenta et noue ãnos; et o enperio de Loys en xviijto ãnos - en este ano pobrou el rrey don Affonso a cidade de Çamora, ca ante nõ era ben pobrada de gent[e] pollas guerras et pollo mal dos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Titollo da carta que enviou papa Joham a el rrey don Affonsso |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
"Joham, obisspo, sseruo dos sseruos deDeus, ao muy boo cristião rrey dom Affonsso et a todollos bisspos et abbades et aos gardadores da ffe, ssaude et apostoligar bẽeyçom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Por que nos Deus posso en garda de toda a cristi[ã]dade porlla outoridade de San Pero, primeyro dos apostollos, que lle Deus outorgou, quando lle disse: "tu es Pero et sobre esta pedra começarey eu a mj̃a jgleia et a tj darey as chaues do rreyno dos çeos, et o que tu soltares sobrella terra, solto sera outrosi en[o] ceo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Et, por que entendemos que sodes deuoto aa nossa sancta jgleia, gradeçemosuollo muyto et rrogamos a Deus que uos auonde uossa força do uosso reyno sobre os vossos ẽemjgos, et que uos outorgue vençemento et garde uoso reyno, assi com̃o uos, nosso amado fillo, nos enviastes dizer et demandar per muytos rrogos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Et nos galardoaruollo emos este dom da beeyçom de Sam Pero. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
[et que], depoys que el rey dom Garçia foy morto, que se juntarõ todollos altos omes d ' Espana, et os bispos et os condes et os rricos omes, ena cidade de Leõ et allj [o] alçarõ rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et tam grãde foy a morteydade que fezo en elles, que nõ ha ome que o podese cõtar; ca, della ribeyra do Doyro, du elles pousauam, ata Atẽça et Paraçollos, mõtes et valles et cãpos todos iaziã cubertos de mouros mortos, assi que poucos ou nẽhũus forõ os que ende escaparom nẽ que o mãdado podesem leuar a el rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
A çidade de Leõ era entom mal pobrada pollo deribamento dos mouros et este rrey dom Ordono pobroua entõçe muy bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et matou todollos que y morauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et ende ouverõ seu acordo et seu cõsello os omes boos et fezerõ de ssi dous juyzes, que escollerõ ontre si -et, segudo diz o arçebispo don Rrodrigo de Tolledo, nõ dos mays poderosos, mays dos mays sesudos et de mellor entẽdemento - que julgassem a terra de Castella et apacificasem todallas cõtendas que se y leuãtassen, et os desacordos, et que adusesen todallas querelas, et esteuesen todas pollo seu juyzo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Asi que, depoys que seu padre morreu, ajuntarõse todollos homes bõos de Castella et, auendo seu cõsello et seu acordo, poserõno ẽno logar de seu padre, cõ ajuda daquelles que se cõ el criarã, que erã ya muy bõos mãçebos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et desoy mays vayte a bõa ventura cõ isto que as oydo, ca acharas todollos teus muy tristes por ti, fazẽdo chantos et doo, ca tẽem que eras presso ou que te matarõ mouros et que ficã sem senor et sen todo cõsello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et fezeramos mellor siso se nos ouveramos tornados, que por ollo veemos que Deus quer ajudar os mouros; poys com̃o pode[re]mos nos yr contra elles? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Outrosi foy y muy bõo Rroy Uallasquez, et Orujta Fernandez, alfferez do conde, et outrosi todollos outros que y vẽeran. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et dissy foyse o conde cõ todollos seus para o moesteiro de San Pero -que era aquella hermida do o mũge [o] ouve por ospede [et] lle dise que vençiria aquela batalla, com̃o he cõtado ante disto - et deu y muytas nobrezas daquelas que acharõ ẽnas tendas dos mouros, et fez muyto algo ao mũge cuio ospede fora Poys que isto ouve assi feyto, o conde foyse cõ todollos seus para Burgos, et folgou y cõ sua cõpana ia quantos dias, et mandou catar maestres para garecer os que forã feridos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Onde uos envia dizer que se lle querredes enmẽdar estas querrellas que a de uos et mellorar assi co mo for dereyto, que uollo gradeçera, et faredes en isto uossa bondade et uossa mesura; se nõ, que uos envia desaffiar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Et quando o conde Ffernan Gonçaluez oyo o que lle enviaua dizer, ouue ende muy grã pessar, et mãdou chegar os rricos omẽes et os cauallevros et todollos outros de Castella que erã y cõ elle, por saber seus curações. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Amjgos, muytas soberuas et muytos malles nos am feytos os nauarros nõ lles fazendo nẽ lles buscando nos por que, et nũca aynda teuerõ por bem de uollo enmẽdar, et nũca nos teuemos tẽpo para demãdarllo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Et agorra envieylles dizer que uos mellorasem os tortos et os danos que uos auiã ffeytos; mays semella[me] que dobrarnollo[s] querem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
[et] mays uallen Ç caualleyros todos dũu curaçõ ca CICCos dos outros; a y bõos et maos, que nõ pode y al sseer, et as vezes ansse de vẽzer os boos pollos maos, et esto he coussa que acaeçe muytas vezes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et chegarõ[se] logo todollos nauaros a elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Quando o conde Ffernan Gonçaluez soube que o conde de Tollossa vĩjna sobre elle conos nauarros, mandou logo mouer contra elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et entãto yrã chegando uosas cõpanas, de que son aynda muytos por vĩjnr, et depoys yremos lidar cono conde de Tollosa et vencerllo emos, sse Deus quiser. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Todollos homes que grãdes feytos fezerõ et passarõ per muytos traballos, nõ comerõ quando quiserõ çẽa nẽ jantar, et o[u]uer[o]m a oluid(r)ar os viços deste mũdo et da carne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et outrosi de Carlos, o enperador, et doutros muytos barões bõos, que pollos seus feyctos grãdes et bõos que fezerõ seerã enmẽtados et cõtados ata a ffin do mũdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et dessi mandou logo mouer dalj toda sua gente et foysse para aquel logar du estaua o conde de Tollossa cõ todollos nauarros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et os de Tollosa et os nauarros estauan da outra parte et nõnos leyxauã passar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Hu esta aqui o conde de Tollosa? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et deu o conde Ffernan Gonçaluez ao conde de Tollosa tal lançada, que lle passou todas [as] garniçoes, et deu cõ el do cauallo morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Poys que os de Tollosa virõ seu senor morto, comecarõ de fugir; p[e]r[o] os castell[ã]os prenderõ CCCos caualleyros delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et desque o conde Ffernan Gonçaluez ouve arrancado o canpo, deceu de seu cauallo, et desarmou el per sua mão o conde de Tollosa, allj hu jazia morto, et fezeo [ban]ar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et soltou todos aqueles de Tollosa que tĩjna pressos, et deulles que despendesem, et fezeos jurar que fosẽ cono conde et que se nõ partisem delle a(a)ta que o ouvesem leuado et posto en sua terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et sobrelo que tragia ajuntou todollos mouros da Andaluzia; et, apoderado desta guisa, vẽe[u]sse para Castella, para estragar toda a terra et prender o conde Ffernã Gonçaluez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
[Et o conde Fernã Gonçaluez] outrosi, quando isto soube, ajuntou todollos castellaos et fo[y]sse para Fita. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et, quando o conde aquillo ouvyo, pesoulle muyto de curacom, et entrou ena jgleia et ficou os geollos ante o altar de Sam Pero, et fezo sua. oraçõ desta maneyra, chorãdo muy forte dos ollos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et eu todollos outros desenparey por fazer a ti seruiço. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et somos ende muy maos por que tãto uollo sofremos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Mays deu o mouro a Gonçaluo Gostios hũu tã gram (tã) golpe da espada per somo do capelo, que lle cortou o capelo et o almofre da loriga et a cofya, de guisa que ouue de chegar o golpe ata os ollos, assy que caeu morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Quando o conde oyu esto, alçou os ollos suso, catãdo a todas partes se ueria quẽ era o que o chamaua et lle aquello dissera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 130 |
Depoys que ouuerõ todo falado quanto quiserõ, espediusse o conde de Normãdia do conde Fernan Gonçaluez, et sayuse chorando muyto dos ollos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Et o conde teue[os] a ollo et foy parando mentes, et conoçeu logo com̃o erã os castelãos, que vijnã buscar seu senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 146 |
El rey de Leom me a enviado dizer per suas cartas que llj de o cõdado, et eu querollo dar, ca nõ seria dereyto de llo tomar per força; et, por que nõ aueria que dizer, rretaria a mj̃ et a quantos veessem depos mj̃, se ende eu al fezesse. . . ca, sse fezesse a mj̃ çẽ bees et depoys fezesse hũu erro, ante elle contaria hũu mal feycto ca os çẽ bees que aia feyctos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 150 |
Et, desque entrarom na vila, foysse el rey para sua pousada, et a condessa foy veer o conde et, quando o viu, foy (moyt)o abraçar, chorando muyto dos ollos ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 161 |
Sobre todo aquelo, aquel conde Gonçaluo Sanches foy logo et queymoullj todollos nauios du estauã na rribeyra do mar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 163 |
Et o caualeyro, por guardar seu custume, nõ quiso sayr da jgleia et esteue y ata que todalas oyto missas forõ dictas; et sempre esteue armado, en geollos ficados ante o altar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Et el, a maneyra d ' ome pobre, ficou os geollos ante ela quando a vyu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et mays ualeu el aly soo ca todollos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Se as dõnas de mj̃ falã, fazẽ dereyto, ca entendẽ que uallo mays que todollos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Rroy Valasquez, quando sse uyu tã maltreyto, começou a dar uozes et dizer "a armas, a armas" muy apressa, que logo forõ ajũtados cõ el todollos seus caualeyros. . . ca bem uijã que sse dariã a mal daquella uez, se Deus llo nõ desuiasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Entõçe dõna Lambra, quando soube que vijna dõ Rrodrigo, catou et, quando o uio entrar pelo paaço, foy para el toda rascada et chorando muyto dos ollos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Et, desque os ouuerõ apeoados, a muytedũe da gente forõ a elles et prenderõnos aas mãos et desnuarõnos das armas, et descabeçarõnos hũu et hũu a ollo de seu tio Rroy Valasquez, o traydor, sem outra tardãça nẽhũa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Et desy tomaua as cabecas hũa et hũa, et retraya et contaua dos jnfãtes todollos boos feyctos que fezerã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Gonçaluo Gostez estãdo en aquel quebrãto, fazendo seu doo muy grande et chorãdo muyto de seus ollos, veẽo a el a moura que dissemos que o seruia, et dissolle: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Ca por chorar tu muyto per teus ollos nõnos podes nũca cobrar por ende; |
[+] |
1295 |
TC 1/ 202 |
Mays acorreu y a merçee dos mereçementos de Sanctiago, o apostolo de Cristo; ca asy acaesçeu que caeu ennos mouros tal enfermidade que todollos mays delles morrerõ dela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Et Alagib quer dizer en arauigo tãto com̃o "sobreçella" ẽno castelão, o[u] "ome que tem lugar de rrey", com̃o auemos ia departido suso ante desto ena estoria; por que a sobreçella assy he com̃o defendemento et cubertura dos ollos, ca assy era el cubertura et defendemento de seus poboos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 217 |
Et Almãçor et todollos de sua oste de guisa forõ consumidos et desfeyctos os corpos que todos morrerõ, senõ muy poucos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 218 |
Et os de Cordoua, que queriã yr ala a aquel ome et chegarsse a elle por dizerlle algũa cousa et pregũtallo, desfaziaxelle dante os ollos et nõ o vijã, et desi pareçialle en outro lugar, dizendo aquellas palauras meesmas que ante; et choraua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Et tã malamente corriã a terra et tã grãdes danos y faziã que muytos logares forõ despobrados et hermos pollo grã medo que auiã delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Et tomauã os barbaris todollos lugares que elles leixauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Os çibdadaos de Cordoua, quando este perigoo tã grande uirõ, forõ a Jseem, et disserõlle que seyse et ouuesse sua batalla cõ elles et os deitasse da terra, ca muyto erã en grã perigoo pollo que elles faziã, et nõno podiã ia sofrer, et que a sua paçiẽçia del (del) que o sofria muyto era danosa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Logo que esto oyu, Ysem mãdou ferir os atãbores, que sse chegassẽ a el todollos da cidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Et fezollo saber. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Quãdo aquello uirõ o algozil [de] Yahaia et todollos outros escripuaes et toda a outra cõpana sua, fogirõ logo et forõse para Malega. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Et teue ollo en mãteelo todo muy bẽ, cõ siso et cõ rrecado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 269 |
Et esses altos omes de Castella acordarõ d ' enuyala pedyr a este rrey dom Bermudo de Leõ, que lla desse por moller para o jnfante Garçia, o conde, et outorgasse ao conde que erdasse cõ ella todollos dereitos que deuesse a auer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 275 |
Et desque esto ouue feyto sacoulle os ollos con que uira todo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Et assi que o parassem em lugar onde o [ou]v[e]sse ella todavia a ollo dallj onde seuesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 310 |
Et ficou os geollos ante el rrey, et disse: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 311 |
Et el rrey graçiollo muyto et enuiou logo polo bispo de Palẽça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 314 |
Et aa meya noyte, dormĩdo Rrodrigo, deullj o gafo hũu gran bafo resollo pellas espadoas, que tã rigio sayu pelos peytos, que foy hũa gran marauilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 314 |
Et Rrodrigo leuantouse da cama et ficou os geollos en terra et fezo sua oraçõ contra Deus, et gradeçeullj quanta merçee llj fazia, et rogando a Uirgẽ Sancta Maria que rogasse o seu fillo beeyto que llj ouuesse en guarda o corpo et a alma et todos seus feytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 318 |
Et ueẽo a el sua curmaa, moller do conde don Garçia, et ficou os geollos ant ' elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 323 |
Et el rrey don Fernando mandoulle sacar os ollos et cortar os pees et as mãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 331 |
Et este meesmo ano finou o papa Leõ et foy posto en seu lugar o bispo de Colloña, que foy chamado Victor, o segundo; et foron cõ elle CLxvj apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 334 |
Et, desque beyiarõ a mão a el rrey, ficarõ os geollos ante el [et beyiarõllj a mão et chamarõllj "Çide"] en lugar de "senor", et presentaromllj muy grande auer que llj tragiam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 335 |
Et entõ s[ã]tigollos o santo cõfesor et forõ metudos en acordo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 337 |
Et o Çide, quando [o] oyo, pesoulle muyto de curaçõ, mays pollo cõsello que lle dauã ca porlo que lle enviauã dizer da corte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 342 |
Conta a estoria que el rrey dõ Fernando, andando por seu senorio, que achou despoblad[a] a cidade d ' Avila de longo tempo, pollo destroymento que lle os mouros fezerõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 346 |
Poys Tubal, com̃o uos disemos, et os de seu linagem, que delle veniã, pasando des Asya, du he a terra de Bolloña, pasarõ a Eu[ropa] et uẽerõ dereytamente poblar a España. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 349 |
Et foy aos geollos fitos contra os corpos sanctos, fazendo sua oraçõ asi com̃o convijna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 367 |
Et entõ ela ficou os geollos ante el rrey dõ Sancho, et o Çide et dõ Pero Ansures et outros muytos cõ ela, et pedirõ merçee por el rrey dõ Alfonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 368 |
Et Nostro Senor oyollo, segũdo adeante oyredes pela estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 370 |
El rrey dõ Afonso entõ mollou todo o faceyroo et fezose mao d ' espertar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 388 |
Senor, eu fico desemparado mays que outro d ' España, ca eu gaaney por eemigos a v[o]sos yrmãos et a todollos omes do mũdo que contra uos forõ, ou uos fostes contra elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Querollo dizer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 398 |
Et disy deulle a sua beeyçõ cõ sua mão destra, dizendolle que en tal ponto veese lidar pollos da villa com̃o veera Nostro Senor Ihesu Cristo ena virgem Santa Maria por saluar o mũdo, que se perdia per pecado de noso padre Adam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 399 |
Et Pedr Ares, cõna grã rauya da morte et do sãgue que xe lle ya pellos ollos, abraçou a çeruys do caualo, pero cõ todo esto nõ perdeu as estribeyras nẽ a espada da mão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 404 |
Este rrey dom Alfonso foy muy boo et manteue moy bem o rreyno et muy sabiamente, asy que todos os altos omes et os outros do seu senorio vi[u]jã en asesego et en paz, asy que nõ tomaua hũu contra outro arma nẽ ousaria tomala pollos ollos da cabeça; ca el rey era muy ardido et temjano muyto as gẽtes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 406 |
Et ouue en ella a dona Eluira, que foy moller do conde dõ Ramõ de Sam Gil de P(e)roença, que era torto de hũu ollo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 418 |
Et o Çide seyu logo da cama et ficou os geollos et fez sua oraçõ, logo que se espertou, et gradeçeo muyto a Deus a merçee que lle fazia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 422 |
Et entõ o Çide ficou os geollos en terra et gradeçeu muyto a Deus a merçee que llj fazia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 433 |
Poys que assy he, querollo demandar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 455 |
Et os mouros, com̃o erã muy entendudos, catando o de adeante, ficarõ os geollos ante el rrey chorando et pedirõlle por merçee que os oyse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 478 |
Et, poys que forõ aquẽ mar, [el rey don Afonso, coydando que seriã en sua ajuda contra todollos mouros de aquẽ mar], o acordo delle[s] foy atal que tomarõ aquelle algozil et alçarõno por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 481 |
Ay, meu fillo, alegria do meu curaçõ, lume dos meus ollos, solaz da mjna velleçe! |
[+] |
1295 |
TC 1/ 482 |
Et mandoo el rrey trager ante si et mandoo todo espedaçar a ollo dos da villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 490 |
Et el rrey de Saragoça tĩjna ollo que llj dessem a vila, asi com̃o posera Abucano cõ elle, quando o fezera y uĩjr, et nõ vija ende nẽhũu sinal nẽ achaua razõ como o cometesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 498 |
Et o Cide foy muy alegre et ficou os geollos en terra et gradeçeu muyto a Deus a merçee que lli fezera en acabar tã grã feyto com̃o aquelle, et os outros que auja acabados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et ontre tanto fezose o apelido pela villa et seyrõ todollos mouros et lidarõ cõnos cristianos ante a ponte, bem des meyodia ata a tarde. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 561 |
Quãdo esto ouuirõ, dona Xemena et suas fillas ficarõ os geollos en terra et gradecerõ muyto a Deus a merçee que llj fazia, a ele et a elas, en lljs dar o senhorio de Valença. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 619 |
Et, senor, bẽ sabedes uos que asi uollo dixe eu logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 625 |
Et, desque isto ouue dito, os do Çide começaronse a catar hũus outros cõ maos ollos et cõ maa catadura, et nẽhũu nõ ousaua falar a meos de mãdar o Çide, ca asi os auja castigados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 631 |
Et, quando chegarõ os messegeyros al rrey, ficarõ os geollos ante elle et deronllj as cartas, et disseronllj sua messeiaria; et esso meesmo ao Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 640 |
Et ficarõ os geollos en terra et loarõ muyto o nume de Deus por que llis dera vingança dos que llis fezerã muy grã desonra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 652 |
Et el, com̃o ome ensinado, ficou os geollos ante el, et dissollj: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 655 |
Et, desque forõ todos ant ' elle começou sua razõ, chorando dos ollos, en esta maneyra: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 655 |
Et de com̃o ouuerdes a fazer daqui adeant[e] eu uollo direy ante que me de uos parta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 657 |
Desi leuantouse et espediose de todos, chorando muyto dos ollos, et foysse para seu alcaçer, et deytouse en sa cama, et nũca ia mays se leuantou ende; ca dalj enfraqueçeu mays ata que non ficou do plazo mays de sete dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 658 |
Et o Çide demandou ao bispo que llj desse o corpo de Deus et reçebeo muy deuotamente, os geollos ficados, chorando ante todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 661 |
Et o corpo del foy guisado en esta maneyra: com̃o ia oystes que foy balsamado, et por esta razõ ficou o corpo yrto et colorado, et os ollos ygualmente abertos, et a barua muy longa et muy apostamente, asi que todo ome que [o] visse coydaria que era uiuo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 666 |
Et el rrey estaua catando muyto ao rostro do Çide, et vijallo tã fresco et os ollos tã claros et tã jguaes, que nõ semellaua senõ viuo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 673 |
Conta a estoria que, desque o judeu entrou en seu acordo, ficou os geollos ante o abade et pediullj por merçee que o tornasse cristão et que o babtizasse ẽno nume de Nostro Senor Jhesu Cristo, ca en ela queria viuer et morrer; ca a ley que tijna que era error. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 678 |
Et fezerõ seu sermõ muy boo; et a missa et o sermõ acabado ficarõ os geollos os bispos ante o altar u mãaua a agua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 678 |
Et os bispos et a outra clerizia estando assi os geollos fitos, chorando et beeyzendo muyto o nume de Deus pola grã marauilla daquel miragre, (et) beuerõ dela et collerõ dela en redomas de uidro por testemoyo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 679 |
Desque esto ouue dicto, demandou o corpo de Deus et reçebeuo muy bem et muy deuotamente, os geollos ficados, chorando dos ollos cõ muy grã deuoçõ, arepintindosse muyto dos seus pecados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 682 |
Et, quando chegou a el rey, sobyu en hũu caualo, que era todo brãco de collor, et pos hũa corda a seu pescoço, com̃o se fosse preso, et dissollj per corte: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 689 |
Et ouue en ela fillos: dõ Sancho, que reynou enpos elle en Portugal; et outro a que disserõ dom Afonso, que casou cõ dona Matella, condesa de Bolloña, et por ela ouue o condado; et outro a que diserõ dom Fernando, que casou en Castela con Sancha Fernandes, filla do conde Fernando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 690 |
Et, por que nõ era dereytureyro nẽ conplia a justiça com̃o deuya eno reyno de Portugal, (et) o papa ouue seu consello sobre elo, et enviou mandar a dom Afonso, conde de Bollona, que ueesse a Portugal guardar o reyno de seu yrmão dõ Sancho. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 707 |
Senor, nõ (llj) podedes de dereyto prender nẽ dizer mal por esta rrazõ ao conde dõ Amrrique, ca el guardou o que deuia; et nõ lle podedes dizer mal por esto, senõ que fezo bem et dereyto et lealdade; et oge mays nõ tenades mays ollo por el rrey, ca lealdade dos castelãos uolo am tollido. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 716 |
Et el rrey ficou os geollos en terra et pedio[lle] por merçee que rrogasse a Deus por el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 720 |
Et tã rrigeos entrarom pela porta da villa que quebrou a perna al rrey de Portugal, ẽno ferrollo da porta da vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 726 |
Et tomarõno(s) enos braços et poserõno en hũa rroupa, et deytarõlle de agua pelos ollos, et começoos d ' abrir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 744 |
Et, quando os mouros virõ com̃o os cristãos erã pasados ante elles, pesoulles muyto et foylles muy grã mal Et os reys mandarõ ficar as tendas en hũu lugar a ollo dos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 759 |
Pero a rreyna, temendo o que depoys auẽo, ante que llo metesse en poder, fezo jurar sobre os santos auangelios et sobrela cruz, os geollos ficados, que fosse amigo del rrey, enteyro et uerdadeyro, et leal vasalo et que o conssellasse sempre bem, et que acreçentasse sempre sua onrra et sua prol, catando dereytamente sua onrra, et que llj guardasse o corpo de dãno, et que nõ tollesse terra a nẽhũu rrico ome sẽ seer oydo sobre ello, et que mãteuesse dereytamente a terra et as çidades et os poboos a seus foros, [et] que nõ tomasse herdamento nẽ desse a nẽgũu sem mandado da rreyna, nẽ fezesse nẽhũu grã feyto sem ela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 765 |
Bem sey eu qu[e] esto que o nõ manda meu yrmão n[ẽ] lle plaze ende; mays, poys que a uo[z] de meu yrma[o] me los demanda, querollos dar et nõnos quero mays rreteer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Et logo o primeyro que mãdou aa gent[e] de pee [que fezessem] trãbollos et que leuassem sogas para leuar en elas os cristãos catiuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et as sogas et os tranbollos, que para elles erã feytos, forõ cheos daquelles que para elles os auiã feytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Mays, quando as gentes se forõ acollendo et teuerõ ollo por el, (et) nõno virõ nẽno poderõ achar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et Martin de Todela entrou al rrey et spertoo et dissollo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 822 |
Et fezerõ de ssi tropel et acordarõ que nõ teuessẽ ollo por al, senõ por derrõper pelos mouros ata a porta do castello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 833 |
Mays, desque el rrey dõ Fernando foy chegado, nõ llis ficou cousa nẽhũa en pee de quanto fora das paredes acalçar pode: torres nẽ aruores nẽ cousa que enfesta fosse, que todo nõ fosse astragado a sollo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 835 |
Et asi começou a andar pelos lugares todos desta guisa, dandollis et asesegandollos et fazendollis muyto bẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 851 |
Et dõ Lourenço llo preguntou depoys muytas uezes quẽ fora aquel caualeyro et sempre llj disse que o nõ conoçia nẽ sabia quẽ era; et nũca o del podo saber, pero conoçiao el muy bẽ et vijao cada dia en cas del rrey; mays nõ queria que o caualeyro perdesse per el sua boa fama que ante auja, ante defendeu ao seu escudeyro que por os ollos da cabeça nõ dissesse que o conoçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Garçia Perez teue ollo porlo jnfançõ de que uos ia dissemos, et vio ali hu o leixara quando começara cõ os mouros, que sse nũca ende partio, et dissollj: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Alẽ mar tĩjna ollo por passar et conquerella dala dessa parte [que a] m[ou]risma l[ey] tĩjna, ca o d[a]ca por en seu poder o tĩjna, que asi era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Muytos bẽes ouue en si que nõ sõ aqui retraudos; en Deus teue todo seu tẽpo et seus ollos et seu curaçõ, por que el foy teudo sempre de o ajudar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 893 |
Et, quando uio uĩjr o frayre que o adusse, fez hũa muy marauillosa cousa de grande omildade, ca aa ora que o asomar uio, leixouse derribar do leyto en terra; et, teendo os geollos ficados, tomou hũu pedaço de soga que mandara y apegar, et deytoa ao colo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 893 |
Et demandou primeyramente a cruz, et pararõlla deant[e], et ĩclinouse muyto omildosamente contra ella et tomoa enas mãos cõ muy gran deuoçõ, et começoa a orar, nenbrandollj quantas peas sofrera Nosso Senor Ihesu Cristo por nos, cada hua sobre si, et en como as reçebera, beyiandoa muytas uezes, ferindo enos seus peytos muy grandes feridas, chorando muy forte dos ollos, et culpandose muyto dos seus pecados, et maẽfestandoos a Deus, et pedindollj perdõ, et creendo et outorgando todas creẽças uerdadeyras que a todo fiel cristão conuẽ creer et outorgar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 895 |
Conprido et dito todo esto que o santo et ben auenturado rrey dõ Fernando, et a saluamento de sua alma [et a] cõprimẽto dos sacramentos de sancta jgleia fezo, et de todalas outras cousas que dictas sõ, diz a estoria aynda del(o) que, poys que seu Saluador, que he [o] corpo de Deus, ouue reçebudo, et adorada a cruz, et ouue tirados de si os panos reaes, com̃o dissemos, que foy chegada a ora en que seu Saluador enviaua por elle; et el, desque a ora entendeu que era chegada et uio a sancta conpaña que o estaua atendendo, alegrouse muyto, dando ende grandes graças et grandes loores a Nostro Senor Ihesu Cristo, demãdãdo a candea que todo cristão deue a teer en mão ao seu finamento; et deronlla; et, ante que a tomasse, tendeu as mãos contra o çeo, et alçou os ollos contra o seu criador, et disse: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 895 |
Et todos, chorando muyto dos ollos, recudirõ que rogauã a Deus que llj perdoasse, ca delles perdoado ya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 895 |
Desi, muy simplemẽte et muy passo, jnclinou seus ollos et deu o espiritu a Deus. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 11 |
Caym, ẽno seu sacrifiçio que fazia aDeus, ofereçealle mõollos de espygas de messe et tomaua oque estaua açerca das carreyras que era rroso dos gãados et dos veados dos mõtes, et do pysado das bestas; et outrosi das postromeyras çeueyras dos mõtões, por que era mays liuyão et de todo opeor, tam bem ẽna messe cõmo ẽna çeueyra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 20 |
Et Lamec andando acaça et seu moço cõ el, atravesaua Caym de hũa parte do monte pera aoutra por hũ carreyro que vyña por esse monte, et todo era veloso, et cuberto de cabelos cõmo anymalia, andando sempre fogindo et morando omays sempre ẽnos mõtes et por los ermos; et asy ya fogindo et tal andaua toda vya ca dito avemos cõmo lle dera Deus que nũca podesse estar quedo em hũ lugar; et desque passou mẽteosse em hũa mata, et hũas molleres acõtesçeo que pasauã estonçes por essa carreyra, et acharõ aCaym et maravyllarõse de tal cousa, et el [outrosy] quando as vyo esteuo quedo hũ pouco et catou pera ellas, et ellas quando virom tal omẽ et tã estrayo, et os ollos todos cubertos de cabelos das pestanas et ajnda afaçe, ca tã longos erã os outros cabelos de todo ocorpo em sua [guisa], et espãtarõse del et deron vozes; omoço et Lamec oyrom as vozes, et omoço pregontoulles que aviam; ellas diserõlle que viram hũa [anymalia] velosa, cõmo besta estraya quelles atrauesara acarreyra, et quese metera ally en aquela mata; et el disolles quelle mostrasem o lugar, et ellas tornarõse cõ elles et mostrarõlle onde se metera, et desy forõse logo sua carreyra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 44 |
Andados seysçentos et hũ ãno da vida de Noe, et [mj̃ll] et seysçentos et seteenta et seis de Adam, abrio Noe hũ lugar em çima do teyto da arca, et poso fora acabeça et tendeo os ollos atodas partes, et vio as agoas todas myngoadas et a terra descuberta et ja seca. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 96 |
Indo as gentes [perlas] creẽças que avemos ditas cõ grande sabor de véér com os ollos carnaes, sotelezarõ de fazer suas ymagéés aaquelas cousas [en] que críj́am pera as adorar. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 134 |
Et destas ymages diremos agora aqui as feyturas et semellanças de algũas; aymage do elamẽto da terra fegurauã ha em semellança de moller coroada, mays [em pero] moy grande era et moy grandes nẽbros avia os outros, et fea, et espantosa, cõ hũa catadura sanuda, et as vestiduras et a corõa pyntadas afegura de aruores, et de eruas, et de messe, et de rrios, et fegurada de todas las cousas que ella cria et que em ella som; et ẽna hũa maão hũ grande mõollo de espigas, moy bem feytas, et ẽna outra hũa vide [moyto] aposta; pero algũus outros dizẽ queo adorauã em fegura de serpente et chamauãlle em suas orações estes quatro nomẽs: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 139 |
"Padre et meu señor: asy queria eu, que vos que esso dizedes que entendessedes ofeyto dos ydolos cõmo som fuste, et pedra, et terra, et feyturas das mãos dos omẽs, et como os mãdam fazer as gentes aseus talentes, et cõmo querem, et de dous ollos, et de duas orellas, et de dous narizes, et de duas mãos, et de dous péés, que fazẽ ao que de fegura de omẽ he; et se nõ quisesse oque faz aymage nõlle faria de estas cousas todas mays de hũa, et ẽno poder et mesura do omẽ quea faz, jaz todo oseu cõplimẽto, et ajnda mays digo quelle faça todas estas cousas cõplidas et ajnda dobladas, ou mays quatro ollos, et quatro orellas et [asi] das outras cousas, et ajnda quantas mays quiser, como dizẽ de Argo opastor [da] sua deessa Juno que avia çento ollos, empero queo matou Mercurio, nũca lle tanto farã que veja nẽ ouça, nẽ entẽda, nẽ synta, nẽ som os ydolos em outro estado senõ que cada dia vam tornãdose em aquelo donde forom et esto he aterra, ca as aruores, et as pedras, et ajnda os ferros et todaslas outras cousas que ẽna terra som, della forõ tomadas et della nasçem et em ella se tornã quanto quer que [tardem]; poys destas cousas som as ymages dos ydolos. " |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 170 |
Et Betel, segundo departe Rrabano ẽna Glosa, quer dizer tanto cõmo casa de Deus; et despoys diserõlle Betauẽ, et esto quer dizer al, ca Betauẽ tanto quer dizer cõmo casa de ydolo, et Hay quer dizer ollo ou fonte. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 189 |
Et em esto alçou os ollos Loth et catou contra arribeyra do rrio Jordam, et vio quese poderia rregar toda asy cõmo terra do Egyto; et esto era escontra açidade Segor, onde se rregaua aquela terra mellor por pe que em outro lugar pera amorada dos daly. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 191 |
"Abraã, alça os ollos et cata aterra de todas partes, aouriente, et aouçidente, et amedio dia, et [aa parte] do vento çerço, et toda aterra que vires darey aty et ao teu lyñage et acresçentar loey cõmo opoluo da terra, et asy cõmo nõ contaria nẽgum opoluo, asy nõ poderam contar oteu lyñage. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 204 |
Despoys de todo oque avemos dito, paresçeo noso señor Deus aAbraã ẽno val de Mãbre açerca da aruore que [desemos] su que morauã el et Sarra et sua [cõpaña], et mostrouselle em esta guysa: sya Abraã aaporta de sua tenda et alçou os ollos, et catou, et vio víj́nr açerca dessy tres que coydou que eram omẽs et elles eram angeos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 219 |
"Estonçes abrio lle Deus os ollos et vio ella hum poço cõ agoa açerca de sy et foy ael et encheo aquel odrezillo dela, et deu ao moço abeber. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 225 |
Et [despois] que aly foy Abraã alçou os ollos et vio moy alto et moy arredado aquel lugar onde avia afazer osacrifiçio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
Estonçes alçou Abraã os ollos, segundo conta Moysem aos víj́nte et dous capitolos do Genesis, et catou atodaslas partes por veer donde vyña aquela voz et quẽ lle dizia aquelo, et vio hũ carneyro tras suas espaldas preso dos cornos ẽno mõte. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 237 |
Et era ja contra ora de vesperas, et segundo dizem [hũus] andaua veẽdo os lauores et perfeytos que ende estauam; outros contam que [andaua] pesando ẽna tardança de Eliezer; et el andando asi, pensoso, alçóu os ollos et vio os camelos de Rrebeca et de sua [cõpaña vĩjr] aalonge, et outrosy aquela ora vio primeyro Rrebeca [asaac] et pregontou logo aEliezer que era aquel omẽ que vyña por aquel cãpo cõtra elles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 250 |
Et esta Juno sabia moyto de [encãtamentos], et das estrellas, et os costumes de seu marido Jupiter, et estaua estonçes ella em hũ tam alto lugar que toda de aly paresçia aquela terra avista de ollos, et vio aquelas neblas em aquel vale, et catou por todo omũdo , et ẽno çeo nem ẽna terra nõ vio outro nublo, nẽ [nuve], nẽ nebla, senõ aquela; et segũdo conta Ovjdio ẽno primeyro libro do seu Libro mayor, diz que sabia ella que destas duas cousas et naturas se [leuãtauã] estonçes aquelas neblas; ou de terra mollada et humorosa, ou de rrio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 252 |
Arreyna Juno, sabedor das cousas da terra et do mũdo, asy cõmo aqueles que oje dello som sabedores et as querem et codiçiam de aver et as gardam, et ella avia hũa garda pera as cousas terreaes, et por que as rriquezas mayores daquela eram de gaãdos desta rreyna deque aquela garda et aquel moordomo era pastor, et ael chamauã[lle] Argo, et ẽna cabeça aderredor avia çento ollos, todos postos por ordem; et por mãtéér et gardar bem aencomẽda das cousas que el avia em garda, nũca dormya [hũa] ora de todos los ollos; mays quando queria dormyr os dous ollos velauã, outros dous dormyam, et desta guysa faziam todos aderredor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 252 |
Et aeste pastor, tal et de tantas gardas de ollos cõmo oydes, dou [arreyña] Juno agardar aquela jovenca, et opastor [desque a] tomou gardoa, et onde quer que el estaua sempre cataua pera hu ella estaua, et sempre avia et atyña ante os ollos por donde quer que ella andasse; et leyxauaa paçer de dia et [despois] que se poyña o sol ençarrauaa et atauaa [perlo] pescoço, cõmo aboy: et ella paçia das follas das [aruores] et das eruas amargosas et de quaes quer que [acaesçiã], et bebia de quaes agoas podia aver aas vezes de rrio, aas vezes de lagõas estancas et limosas; et em lugar de bõo leyto enque ella soya jazer cõmo filla de rrey, jazia em terra, aas vezes em erua, aas vezes ẽno astrago puro; et áás vezes por fazer prazer aseu pastor que ouvesse merçede dela, et lle desse mellor ida, queria alçar os braços et alçauaos cõtra el et nõ os podia estender, et quando lle queria falar, emlugar de palaura [mudiaualle] cõmo vaca; et era desto moy maravillado opastor et entendeo oque era et cõmo andaua encantada, que ao seu soon meesmo avia medo et da sua voz espantaua sse. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 252 |
Et el rrey Ynaco, seu padre, tomaua das eruas et chegauallas aaboca queas comese, et ella [beyjaualle] as mãos et lanviallas, et cayanlle as lagremas dos ollos, et se falar podesse diria seu nome et como lle acontesçera et pederia ajuda quelle acorresem atal feyto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 254 |
Et Mercurio por matar aArgo mays em saluo traballaua quanto podia por lo adormẽtar, mays gardauasse delo Argo outrosi quanto podia, ca empero quelle osono vyña aos [hũus] dos ollos, cõ adulçedume dos cantares de Mercurio, pero velaua dos outros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 256 |
Em todo esto Mercurio catou pera Argo, et violle os ollos çarrados et ael adormeçido, et abarba posta ẽnos peytos dormyndo, et calou, et nõ cantou mays aquela ora nẽ tãgeo mays. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 256 |
Et poys que esto ouvo feyto Mercurio et vio cõmo era Argo preso do sono de todo, et tirou hũ seu [alfangere] da beyña -ca asy avia nome a espada de Mercurio et ẽno latim diz lle arpe , et era dũa feytura curua cõmo que queria [vĩjr] em arco daquela parte do agudo - et ferio cõ aquel [alfangere] em aquel lugar hu se ajunta acabeça cõ opescoço, et degolóó et cayo acabeça del em terra, et sayolle tãto sangre que todo olugar encheo et morreo Argo et ficarõ çegos todoslos ollos del pero que avia moytos cõmo he dito. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 256 |
Et foy arreyna Juno moy sanuda por la morte de Argo, et asaña que ende ouvo nõ ha alongou moyto contra avaca, sua conbóóça et meteo lle hũ [tam maao talẽt] et [tam] mááo espanto ẽnos ollos et ẽno coraçõ que por nẽgũa maneyra nõ podia estar queda ajnda que quisesse, et segio a et fezoa correr por todo omũdo, et [despois] queo ella ouvo corrido todo chegou aas rribeyras do rrio Nylo ẽno Egyto, quelle nõ ficaua ja de correr terra [negũa] nẽ agoa mays queo Njlo; et Yo despoys que foy ẽnas rribeyras de aquel rrio bayxouse et ficou os geollos ẽna rribeyra, et alçou acara contra o çeo et cõtra as estrelas omellor que podo, et começou de gemer , et mudiar, et chorar, et querelarse cõtra Jupiter cõmo contra deus, et pedirlle merçede quelle acorresse et posesse ja fim aos seus males. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 256 |
Et fezose oque antes fora, et tyrarõselle as sedas et os cabelos de todo ocorpo dondeos nõ deuya aaver seendo em natura de moller, et [desfezerõselle] os cornos et tornarõselle os ollos, et aboca, et os beyços, et os ombros, et as mãos, todo fremoso, tal cõmo deuja seer de [dõna] et jnfanta filla de rrey; et as vnllas do pe que erã antes duas, tornarõse em çinque cõmo eram dantes ẽnas mãos et ẽnos pees. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 258 |
Et aquelo que el diso ẽno primeyro libro del rrey Ynaco, que era hũ rrio que [pasaua] porlo seu rreynado et el era deus dese rrio; et aquelo que dizia que Yo era filla del rrey Ynaco et quea forçara [rrey] Jupyter, et desi quea mudara em vaca; et aquelo quea dera rrey Jupiter aareyna Juno, sua moller, quella pedira; et aquelo quea rreyna Juno aencomẽdou aseu pastor Argo, que avia çento ollos quea gardasse; et outrosi aquelo que mandou Jupyter aMercurio, seu fillo, que matasse aArgo por que [poyña] aspera et forte garda sobre ella; et aquelo que Mercurio tomou cobertura ẽna [cabeça], et alas ẽnos péés, et virga de virtude ẽna mão, et foy ael em fegura de pastor, cõmo era Argo, tãgendo [se[u]] buguete, et cabras ante y tãgendoas cõ sua pertega em lugar de cayado, et se pagou Argo del quandoo oyo et asentou ho consigo, et sentouse el, et cantou; et aquelo quelle preguntou Argo do buguete que era nouo; et aquelo quelle el rrespondeo, que amara Pam aSiringa, et que era ella moyto onrrada ontrelas [dõnas] daquela terra, et que fora mudada em canaveyras ẽna rribeyra do rrio Ladom; et aquelo que Mercurio matou aArgo [com] oseu [alfangere], et ho escabeçou et dou cõ asua cabeça em terra, et sayo moyto sangre, et ensuzou todo ho lugar; et aquelo quea rreyna Juno tomou os ollos [do] seu pastor et os poso ẽna cola do [pauõ] que era sua ave; et aquelo que el rrey Jupiter rrogou aarreyna Juno, sua yrmãa et sua moller, por Yo; et aquelo que arreyna Juno ho oyo et perdeo [toda] asaña, et outorgou aseu yrmão et seu marido oque pedio; et aquelo que Yo [porlo] rrogo de Jupiter foy mudada de vaca em moller, et daly adeante dada [abõos] costumes et despoys feyta [deessa] ẽno Egyto, esto nõ oteña nẽgũ por escarno, nẽ por palaura de mẽtira por que som das rrazões do Judio, ca aquel que as suas rrazões bem catar et as entender, achara que nom som palauras váás nẽgũas delas, et os frayres predicadores et os menores quese traballam de tornarlo ẽna nosa teoligia nõ [o fariã] se asy fose, mays todo he dito em fegura et em [semellanca] de al. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 259 |
Et outrosi ocanto que [seya] daquel [jnstormẽto] feyto das canaveyras de Syringa con que cantaua Mercurio trage os omẽs cõsua dulçedũe cõmo trouxo aArgo, acõmo quer que avia tantos ollos et era tam arguydor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 259 |
[O pauõ], acõmo quer que da aentender em cabo opobre, ẽno começo entendese por lo rrico; et os ollos de Argo ẽno pauõ som as rriquezas do mũdo ẽno rrico, et dizẽ que se omẽ alabar opauõ que enderença as pẽnas, et faz [suas] rroda, et mostra toda afermosura que tem, et quanta rriqueza ha em [suas] pẽnas, et pero mostrao contra aparte de deante. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 262 |
Em pos esto onde diz quea pedio arreyna Juno aJupiter, et el doulla, et ella dou ha em garda aArgo, oseu pastor dos çento ollos, et he esto oquese entende que Juno he odeleyto da terra et das rriquezas, et Argo omũdo, et despoys daquelo se dou esta Yo amays grandes viços et desi apeores costumes, et atyña omundo em laçada em elles, cõmo diz oautor, quea tyña Argo presa ata quese doyo dela Jupiter et entendese aqui por Jupiter oseñor apartador, cõmo disemos; et enviou aMercurio, seu fillo, et esto he bõa rrazõ et sabia, ca esso quer dizer Mercurio; et vençeo Mercurio aArgos, asi cõmo ao mundo, rrazoando se cõ el sobrelas preguntas quelle fazia Argo falandolle encubertamẽte das rrazões das sete artes liberaes, et dizẽdolle que amara Pam aSyringa tornada em [canaueyras] ẽnas rribeyras do rrio Ladom; et em este mudamẽto de [siringa] et em amor de Pam lle falou destas rrazões segundo que mẽestre Juã conta; et diz que este rrio Ladom que corre por medio de Greçia et quee rrio de moy bõa agoa, moy clara, et moy sãa, et ha moytas canaveyras por todas las rribeyras del; et mostra que vierom aly aaquela rribeyra todoslos filosofos de Greçia aestudiar sobrelas sete artes liberaes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 275 |
Onbite, Appollopite, Hermotytem, Tymytem, Faturitem, Capititem, Diapolitem, Antiopolitem, Anfiso, Ditopolitem, Licopolitem; et aesta terra toda diz quelle chamã Tebayda; et achamos que daqui forõ estes tebeos de cujo linage [rreynou] ẽno Egito aqueles çento et noveenta ãnos que disemos, que aos outros da outra çidade de Tebas de Cademo chamarõ os tebeos, et aos desta terra Tebeyda [diserõlles] tebeos; et em pos estes rreynarõ os rreys faraões, aque chamarõ pastores por la rrazõ que avemos [dita]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 280 |
Despoys que Ysáác envellesçeo perdeo olume dos ollos, que nõ via senõ moy pouco ou nada; et chamou aseu fillo Esau que era omays grande et aquẽ el amaua moyto mays que ao outro et disolle [assy]: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 288 |
Et Lya nõ avia bõos ollos quelle corria moyta agoa delles, et Rrachel avia os seus bem saãos, et era moy formosa; et Jacob namorouse della, et diso aLabam: |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 1 |
El tenplo de [Apollo] que se ffizo ffuera de la villa para enterrar a don Ector . |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 11 |
Et el rrey começou de se queyxar a Feuo, que era esse meesmo Apollo que falaua con el, da grandeza d ' ela et da desmesurada cousa que ende era menester. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 11 |
Et demandou lle Feuo, que he [ese] meesmo Apollo, que lle daria por lle dar consello cõmo se acabase a obra começada. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 11 |
Et rrespondeu lle entõ Apollo: ' Eu averey meu acordo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 12 |
Cõmo el RRey [Leomedon] et don Febo outogarõ em hũ que çercasem os muros de Troya Oydas aquelas rrazões que ditas avemos entre el RRey [Leomedon] et Feuo, que era ese meesmo Apollo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 12 |
Et foy se logo Feuo, que [avia] estes dous nomẽes [Apollo] et Feuo, para seu tyo a quẽ chamauã os gentijs deus das agoas. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 21 |
Et depoys que se rrazoou, cõmo dito he, poserõ se lle de deant como en escrito ante os ollos o dereyto et a piedade et a vergonça et cuydou que era deus do amor que a ella aqueyxaua, et ja ya vençida, et paraua lle as espaldas et fugia d ' ela. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 21 |
Et de tal guisa ficaua os ollos em el cõmo se nũca o ouvese visto senõ en aquela ora. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 21 |
Et nũca tyraua del os ollos, asy que o ouvo de entẽder et veer Jaason. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 24 |
Et os gregos que estauã agardando de cõmo se yriã, poys que virõ a aqueles caualeyros, ẽnas maãos as astas das lanças com moy agudos ferros em ellas, et estar moy guisados para enderẽçar contra a cabeça et o corpo do mãçebo de Emonya, o qual era Jaason, et ouverõ tã gran pesar que vayxarõ os ollos et os corações cõ gran medo que aviam. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 26 |
Et começou Media de poer os ollos em seu yrmaão moy de rregeo, et pensou logo cõmo garesçeria. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 28 |
Et esto feyto, ficou os geollos ẽna terra dizendo: ' Et tu, noyte moy leal das puridades; et uos, as estrelas da color do ouro que ydes en pus os fogos do dia. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 30 |
Et mãdou a Jaason et a seus seruẽtes que se tirasem d ' aly, que nõ seria ben dos ollos que an de orar de os outros ende estar, nẽ catar, as cousas de puridade cõmo era aquelo que ella avia de fazer. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 33 |
Et el, cuando esto oyo, bayxou os ollos a terra, et envermelleçeu sua cara. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 50 |
Et de mjña fremosura nõ quero aqui mays rrazõar, ca o que a ollo pareçe nõ a mester outras prouas pero tãto quero dizer y que por la mjña fremosura moytos andarõ penados et andam ajnda et se o mãdases saber, esto poderia eu prouar. et por que sõo eu tã fremosa, me derõ semellança a pauões que am as penas mays fremosas que outras aves. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 52 |
Da razon de Palas por la maçaam [Despoys] que a deesa Juno ouvo dito, leuãtou se Palas - et tyña sua espada çinta cõmo deesa de batalla - , et diso: ' Paris, poys que Juno diso et rrazoou quanto quiso, agora oe a mjña rrazõ. eu digo que de grã liñage ven a deesa Juno cõmo ela diz, mays que outra deesa eu te digo que veño d ' ese meesmo lyñagẽe, et ajnda te digo mays, que de ollos et de cara mays fremosa sõo eu ca elas anbas, et sõo tal que nõ ey por que me preçe menos ca hũa enperatriz. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 52 |
Et por mostrar cõmo pareçeria mellor que as outras en quaes -quer cousas, diz que poso alcofor ẽnos ollos, et que tyngeu as [sobrõçellas], et cõposo se de seus afeytos et quando ouvo a falar, catou contra Paris, fazendo moy aposto gesto et synaes cõ os ollos; et esto por tal que Paris lle parase mẽtes et catase para ela et mesurase ontre ella et as outras qual meresçia de seer julgada por mays fremosa. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 52 |
Et começou de rrazõar seu pleito, et diso asi: ' Paris, se tu dereyto quiseres julgar sen outras rrazões tẽer, vees ja por ollo por quen deues julgar a maçãa et quen a deue de aver por mayor fremosura eu de aly veño d ' onde elas diserõ que [vynã]. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 54 |
Et cõmoquer que el RRey Priamo avia oydo del por outros juyzos que avia dados, oyu de aquela vez moy mays; ca toda a terra falaua de aquel pleito das deesas et [do] juyzo que Paris y dera, [0] tanto que el rrey et seus fillos falarom em aquel feyto. et em pos esto apartou se el RRey Priamo com a [rreyña] Ecuba et falarom anbos em feyto de Paris, et departirom d ' esta gisa sobre ello: rrecontarõ logo o soño que a rreyna soñara, que aquel que ella parise em cõmo por el aviã de seer destroydos elles et Troya et todo o seu rreyno; et em cõmo por esta rrazõ o mãdaram matar et leuar aos montes por tal que se perdese ala et que nũca mays viuese; et outrosy em cõmo foy a criatura deytada, et cõmo foy sua ventura de nõ morrer nẽ peresçer em lugar tam ermo et tam despoblado. et sobre esta rrazom de -partirom et ouverõ grã peça de dia seu consello et seu acordo et diserom que poys que todos de aqueste jnfante falauã et elles meesmos o [aviam] oydo, que aquel pastor que dera aquel juyzo entre aquelas tres deesas que aquel era seu fillo, et que fora achado en aquelas mõtañas tam hermas onde elles ambos o mãdaram deytar por tal que morrese ende, et que nõ seria nada o que soñara a RReyna Ecuba; et agora poys que todos los pouoos dizem que el que he moyto noble et moy grande et moy fremoso et moy ensynado et moy sysudo et de moy bõas [mañas] et moy escolledor et julgador de dereyto,, tanto que bem semellaua fillo de rrey et de liñagẽe de rreys en todos seus actos; et poys que asy era que nõ aviam por que nõ enviar por el et rreçeberlo por fillo, ca a aquelo do soño da [rreyña] a que elles aviã medo moy grande diserom asy que aquel feyto do soño se de suso era ordenado et fondado et estabelesçido de asy seer et de se complir, que nõ era outro señor ẽno mũdo que o podese estraeçer nẽ desviar [senõ] aquel que o estabelesçera. et se desviado ouvese de seer por algũa gisa que aquel jnfante que morrera et nõ viuera mays, que se acomendase(n) a deus et que rreçebese(n) seu fillo; et deus que fezese de lo todo o que quisese. et des que el rrey et a rreyña ouverom este consello et acordo entre sy anbos et dous, librarõ em esta gisa; chamarõ a Ector et a todos los outros seus fillos, et contaron [lles] todas as rrazões que aviã avidas; et diserõ lles que se a elles provese et o nõ tomasen por nojo, que enviarian por seu yrmaão Paris et que o rreçeberiã por fillo. en conçello virõ os jnfantes que aquel avia de herdar et que nõ perdiam y nada, nẽ aos outros nõ lles enpeesçia nem fazia nẽgũ dãno o rreçebemẽto de Paris et todos se acharon en acordo que enviasem por el; et enviarõ logo por seus caualeyros el rrey et a rreyña, et deron lles suas cartas, et mandarõ lles que fosem por el et que o adusesem o pastor Paris, despoys que ouvo dada a sentença da maçãa ontre as tres deesas, segũdo que de suso ja avedes oydo, ficou em garda de seus gãados en çima de aquestes mõtes et vales de Astra, et fazia todas las cousas asy cõmo ante que dese aquela sentença. et acontesçeu em todo esto que dormyndo aly Paris hũa noyte ẽno meesmo lugar onde dera aquel juyzo, et veẽo a el em soños a deessa Venus, et diso lle em cõmo lle avia de acontesçer et de cõmo avia a seer rreçebydo moy çedo por fillo del Rey Pryamus et da Reyna Ecuba, et ajnda mays lle diso et o çertificou que Ector et todos los outros seus yrmaãos o rreçebiam et tomauã por yrmaão. ' Et tu yras ' -diso a deesa Juno -, ' et seeras moy bem rreçebydo. et despoys que fores ẽna graça et ẽna merçede de teu padre et de tua madre et de todos teus yrmaãos, tu me averas mester por vengança da desonrra que fezerom et foy feyta a teus parentes et estonçe te darey eu a ty a dõna que te promety, et esta he a mays fremosa criatura de que tu em todo o mundo oyste falar nem viste com os teus ollos; et quer seja casada quer outra qual quer, atal te darey eu a ty ' et ditas estas palauras, desapa resçeu Venus et foy se et Paris despertou do [sono en] que jazia et foy moyto alegre com el, et rretouo o em seu coraçom, et em [sua] voontade. et despoys de aquesto, [chegarom] os cavalevros del RRey Priamo et da RReyña Ecuba, sua moller, et de Ector et dos outros seus fillos; et el rreçebeu os moy bem et moy ensynadamẽte. et despoys d ' esto falarom elles [con] el et diserõ le o mandado a que [vjnã]: cõmo el RRey Priamo et a [rreyña] Ecuba oyram dizer que [aquel] pastor Paris seu fillo era, aquel que acharã ẽno monte et outrosi oya el que el RRey Priamo que era seu padre et a RReyña Ecuba sua madre et el rrespondeu a aqueles caualeyros que [vjnã] a el con aquel mãdado et diso lles asy: ' RRogo vos agora moyto cõmo vos sodes cavaleyros, fillos d ' algo et avedes dereyto et ben, que uos me desenganedes et me digades a verdade por que vijndes; ca nõ queria eu agora que me leuasedes [en] rrazõ de fillo del rrey, et depoys que ficase escarnjdo et perdese meu lugar que teño, et desi que ouvese de buscar outro por donde viuese et guareçese cavaleyros, eu esto vos rrogo que o nõ queyrades fazer ' et elles estonçe çertificarõ -n o por las cartas que tragiã, et lle mostrarom logo et outrosi por suas palauras et por seu menagẽe, dizendo que asy era. et Paris, poys que foy çerto et firme que asy era cõmo diziam os mãdadeyros, gisou se cõmo se fose cõ elles et enviou logo por seu amo em aquel lugar donde gardaua aqueles gaandos de el RRey Adymalet, a dizer -lle o ffeyto cõmo era et a rrazon cõmo estaua, et que lle enviaua rrogar que viesse logo aly, que moyto lle fazia mester et o pastor veẽo et falarõ anbos em rrazom d ' aquel feyto que lle el rrey et a [rreyña] enviaram dizer; et plouvo moyto d ' elo ao pastor et de quanto lle Paris d ' esto diso. et Paris preguntou moyto aficadamente a seu amo, o pastor, conjurandoo que lle disese cõmo ou [cal] maneyra o achara, cõmo quer que ll ' o avia dito algũas vegadas; et o pastor diso lle a verdade et fezo o çerto d ' elo. et en pos esto acordarõ anbos cõmo fezesem et Paris, pẽsando en seu coraçõ se lle fose menester para aquelo algũa prova ante el rrey et ante a rreyna et seus fyllos, et rrogou ao pastor, seu amo, moy fortemẽte que fose cõ el; et el outorgou ll ' o moy de grado et prouvo lle moyto. et Paris dou estonçe moy bõa conta de seus gãados a seu amo, et de toda las outras cousas que del teuera et ouvera et poserom aly todas las cousas por moy bõo [rrecado] Paris et o pastor, seu amo, que o criara et fezerõ moytos plazeres a aqueles caualeyros que vieram por Paris et dou aly o pastor a Paris, seu criado, moytas vacas et outros moytos gãados que leuasem cõ el, que ouvese que comese et que dese a quen quisese et leyxado aly todo o seu en rrecado,forõ sua carreyra et tragia cõsigo Paris, por onde andaua, hũa dõna moy filla d ' algo que avia nome Oenone; el [leuoa] (consigo) |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 90 |
Et os saçerdotes et os rreys teuerõ lle senpre o ollo por veer que faria. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 92 |
Et os ollos aviã grãdes et pretos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 93 |
Et ouvo os beyços grãdes et os nẽbros moy conplidos os ollos del erã brauos et chẽos de ardimento. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 94 |
Et avia os ollos verdes. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 94 |
Et era moy ardido et moy [orgolloso?] et moy temydo en armas. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 95 |
Et era moy poderoso. et avia os cabelos longos et os ollos [rredondos] et as sobrõçellas vermellas et ladas (et) grosas. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 96 |
Mays os ollos d ' ela eram moy fremosos et moyto apostos que taes nõ poderiam veer en mjll molleres. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 100 |
Et avia os cabelos brunos et moy longos, et os ollos verdes et as sobrõçellas delgadas et enfestas para çima, et a façe moy blanca, et o rrostro moy fresco et moy viuo ca mays fresco era o seu rrostro et a sua cara que hũa rrosa quando naçe. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 104 |
Et cõ grande omjldade foy ficar os geollos ante o altar, et fezo sua oraçõ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 107 |
Et elles forom vençidos contra sua voõtade, et arroubados de quanto ẽno mũdo [aviam] a vista de seus ollos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et dar vos ey por ello galardõ se vos en lugar achar que o posa fazer ' entramẽte Menalao leuaua preso a Polidamas que Ajas Talamõ leuaua moy mal chagado et el o prendera de tal guisa que nõ podia seer liure se ajuda nõ ouvese, ca el perdera ja a espada; et o elmo que era todo rroto et amolado lle caera todo sobre los ollos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 194 |
Os çicopres nõ am mays de hũ ollo, et teẽn o ẽno medio da [fronte]; et nõ comẽ outra cousa senõ carne de bestias, qual quer que podẽ aver. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 194 |
Os [lapynas] nõ am cabeças, et am ollos et bocas mays os ollos tragen os ẽno medio dos peytos et outros que os tragen ẽnos onbros et outros que am rrostros de sabujos sen narizes. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 278 |
Et ficou os geollos ante el. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 281 |
Et estando sobr el defendendo -se, forõ todos a el et a força de mãos ho derribarõ et estando en terra, seendo de geollos, defendeu a Antilogus et a si o mays que podo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 342 |
Ataron a Palomades en hũa corda et enviarõno a fondo et depoys que o virõ ajuso, ferirõ -no de grãdes pedradas por tal guisa que lle deytarõ os ollos et os meolos fora da cabeça. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 352 |
Sabede que por nẽgũa maneyra nõ lles podiamos escapar nẽ fogir, que tãto aguillarõ que nos alcãçarõ moyto agiña mays nos escapamos d ' eles sen dãno [per] espirimẽtos et [per] arte pero Polifinus leuou ende sua yrmãa mays leuou el ende vn ollo quebrãtado ẽna cabeça que lle eu quebrãtey [per] mjñas maãos mays esto foy [per] gram ventura ca era de noyte. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 355 |
Et todas cousas que en el entrã, tan agiña veẽ ao ollo del que esto he hũa grã [maravila]. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 355 |
Et quando eu eu pasey [per] aquel lugar con mjñas cõpañas, foy malamẽte enganado ca mays da meatade d ' elas me sorueu ante meus ollos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 364 |
Et a cabo de tenpo acõtesçeu que Pyrro se guisou de yr a Delfon en rromaria por fazer y seus sacrifiçios a Apollo et aos outros dioses todos por que elles quiserã que seu padre fose vengado dos troyanos et de Paris, que o [matara]. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 232 |
Pero tã fina collor auj́a aquel mármol que semellaua que as figuras que en el andauã forã feytas cõ mão. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 239 |
Marauíllome agora porque te nõ poños os ollos fora da cabeça. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 240 |
Et el mijsmo me quiso sacar os ollos da cabeça, et quísome fazer arrastrar a coa de seu caualo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 253 |
Et se sse algũ delles vençía en seu catar, logo a pouca de ora alçaua os ollos, o mays toste que podíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 266 |
Et anbos auj́ã os cabelos bõos et longos, que lle dauã perlas espádoas, et auj́ã os ollos grãdes et pretos, et a todos pareçíã que erã chẽos de orgullo et de crueza. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 268 |
Achiles foy moyto aposto et moy fremoso en façe, et ouuo os peytos fortes et grosos et anchos, et ouuo os ossos grossos et grãdes et moy cõpridos, et os ollos del erã brãcos et cheos de ardimento. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 269 |
Patrúcolus auj́a moy bon corpo, et era longo et dereyto et fremosos et cortés, et era moy sisudo, et auj́a os ollos moy uerdes, et dezía senpre uerdade, et nõ era nũca sañudo, mays era senpre alegre todauj́a, et era moy uergonçoso, et nõ quería faleçer ẽno que prometía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 271 |
Et era moyto arrizado et moy engeñoso et moy fremoso en rrostro, et era moy poderoso, et auj́a os cabelos longos et os ollos rredondos et as sobrẽçellas uermellas et ladas et grossas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 272 |
Breçayda foy moy comunal en seu grãde, et dyreyuos cõmo: ela nõ era grãde nẽ pequena, mays a grã marauilla era ben tallada et moy fremosa, et, segundo me Dayres faz çerto, mays brãca foy que a neue nẽ que frol de lilio, cõmoquer que jaquanto a desafeaua as sobrẽçellas, que auj́a juntas; mays auj́a os ollos moy fremosos et moyto apostos, et falaua moy ben, et era de moy bõa rresposta et de moy bon donayro et moy graçiosa et moy mãssa et moy vergoñosa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 273 |
Et ẽna palaura dultaua jaquanto et auj́a hũ pouco os ollos uizcos, pero que lle nuzía pouco. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 275 |
Et era moy aposto et moy mesurado, et auj́a seu cabelo lezne et ben aposto, et os ollos uerdes et cheos d ' amor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 276 |
Et auj́a os ollos alegres et a barua et os cabelos rruujos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 277 |
Et auj́a os cabelos crespos et o rrostro longo et os ollos grossos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 277 |
Et ouuo seu rrostro et seus ollos tã fremosos que mays nõ podería. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 278 |
Sabede que Políçena era grãde et de bon tallo, et auj́a os cabelos brũus et moy longos, et os ollos uerdes, et as sobrençellas delgadas et enarquadas, et a façe moy brãca, et o rrostro moy fresco et moy viuo, ca seu rrostro era mays fresco que (de) hũa rrosa quando naçe. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 283 |
Achiles fezo logo escriuir todo quanto lle aquel deus ouuo dito, et, cõ grãde omildança, foy ficar os gẽollos ante o altar, et fezo sua oraçõ, et deulle aquelas mayores graças que podo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 284 |
A sancta rresposta que lle Apollo deu foy esta: - |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et, sen falla, el o prendera de tal gisa que nõ podera seer liure, se ajuda nõ ouuesse, ca el perdera y ja a espada et o elmo, que era todo rroto et amolado, que lle caera sóbrelos ollos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 347 |
Et que uós me queyrades ende dizer o cõtrario, nõ uoslo quero eu creer, ca o que eu cõ meu ollo ueio adeuj́noo cõ meu dedo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 357 |
Et deulle Matã Claruel hũa tã grã ferida ẽno ollo que llo lançou logo fora da cabeça. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 384 |
Et vĩjna cõ el el rrey Ajas, que desamaua mortalment a Pares; et vĩj́não moyto ameaçando, et tragíã cõsygo todos seus uassalos, et andáuãno buscando perla batalla, et tĩj́nã ollo a cada parte se o ueeríã, et ben dauã a ẽtender que grã sabor auj́ã de o achar et de lle buscar mal et dãno. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 416 |
Et des oiemays os meus ollos nũca sse enxugarã chorãdo, et senpre uiuerey triste et sen prazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Et foyo ferir per çima do elmo de hũa tã grã ferida que lle quebrãtou os laços del et fézollo caer en terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 438 |
Os açopros nõ an mays que hũ ollo et tẽeno ẽno meo do fronte, et nõ comẽ outra cousa senõ carne de bestas, qualquer que poden achar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 438 |
Os lanpinas nõ an cabeças, et an bocas, et os ollos trágenos ẽno meo dos peytos, et outros ha y que tragẽ os ollos ẽnos onbros, et outros que an os rrostros desapostos et sen narizes, et outros que an o beyço de juso tã grãde que cobrẽ del todo o rrostro quando sse pagã, et outros que nõ an boca senõ tã estreyta cõmo hũa casca de auelãa et comẽ a grãde afán, et outros ha y que nõ an léngoa, pero nõ lles faz mj̃ga, ca ja sse entẽden moy ben per seus sinaes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 449 |
Et tóuollo por grã loucura o que lle dissera. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 453 |
Et leuaua seu elmo de Pauj́a enlaçado ẽna cabeça, et leuaua o rrostro moy uermello et os ollos jnchados cõ saña et mays uermellos que hũa rrosa, et ýa mays brauo que hũ leõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 467 |
Mays, fillo, mays rreçeey senpre tua morte que cousa que fosse ẽno mũdo, et nõ coydo que es morto, mays marauíllome moyto por que me nõ falas et por que nõ abres os ollos pera veerme. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 471 |
Et pois que o ouuerõ catado, mãdárõlle fazer a sopoltura en hũ tenplo muy rrico, que estaua ante a porta a que chamauã Tinbrea, que era contra a hoste, et o tenplo era santo aa honrra de Apollo, laurado muy noblement de mármor branco et uerde et uis. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 486 |
Et alý acharõ quantas viandas quiserõ, et carretarõ et leuarõ quanta uianda se lles antollou. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 488 |
Et leuãtóuselle hũ ardor dentro ẽno corpo que, a poucas, nõ fuj morto, ca así lle ficou Políçena scripta et pintada ẽno seu coraçõ, et todas suas feyturas, et o cõtenẽt et o catar et os ollos, cõmo erã apostos et fremosos, et a cabeça et a boca et os dentes, que ensandeçer quiría cõ amor dela. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 489 |
Agora ueio que sõo preso et catiuo et a ollo ueio o meu grã dãno, ca eu quero amar quen me desama mortalment. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 489 |
Et eu troixe esta soonbra d ' alý onde uj aquela donzela, et troixe sua beldade et sua collor así pintada ẽno meu coraçõ, así cõmo se [a] uise et falase cõ ela; mays, quando a quero abraçar, nõ acho nada, nẽ me rresponde a cousa que lle eu diga. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 503 |
Et era ferament sanudo do que Achiles disera, et téuollo por grã torpidade et por grã folía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 506 |
Quando Deýfebus oýo a Paris fazer seu grã doo, abreu os ollos et djso assý: - |
[+] |
1370 |
CT 1/ 516 |
Et el quando oýo chorar, abreu os ollos muyto aduro et tãto se esforçou que pregũtou tres uezes se era uingado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 516 |
Pois esto ouuo dito, falaçeulle logo a palaura, et çarrou os ollos, et logo alý fuj morto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 572 |
Et achou a Achiles cõ seus caualeyros, seendo en hũ tendillõ muy rricament obrado dũ pãno que fuj de grã preço, uerde et uis et doutras collores muytas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 572 |
Et ficou ant ' el os geollos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 577 |
Et estando en terra, seendo de geollos, defendía [a] Antílogus et a si o mays que el podía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 604 |
Et desque a rreýna fuj en çima do caualo, pareçía forte et atreuuda et sañuda et hurgollosa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 605 |
Mays a rreýna leuou o escudo de Diomedes, et fézollo enarbornar do caualo, en guisa que a çerqua esteuo de caer del. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 610 |
Et a rreýna Pantaselona chegou y cõ suas donzelas amazenosas, que erã moyto hurgollosas et muy fremosas ademais. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et a rreýna meteu mão aa espada, et fereu a el rrey Talamõ per çima do elmo que lle quebrantou as correas del, et fézollo caer en terra, et fezo a el dar de mãos ẽno poluo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 621 |
Et a Pririus tãto sange se lle fuj que o meollo se lle uolueo et esteuo desacordado hũa peça, pero acordou logo et, tẽendo o trançõ da lança cõ seu pendóm en si, fuj ferir a rreýna. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 637 |
¡Ay, Troia maldita, en que hurgollo et en que alegría te eu uj, et todo este rreyno! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 649 |
Sabede que don Apollo he sanudo et brauo fortement, porque o seu tẽplo, que era muyto honrrado et muy preçado, fuj quebrantado et ensuçiado de sangre, cõmo nõ deuía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 650 |
Et quanto o ueu yr pera tomarlo, cobreu os ollos, que o nõ uise. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 650 |
Et por esto lles nõ uẽo enpeesçemento, senõ os ollos anbos (que) lle quebrarã ẽna cabeça. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 660 |
Traedor, falso et rrenegado, ¿cõmo podesche pensar traiçõ tã braua et tã desmesurada, por que el rrey Príamo, teu señor, fuj así morto ante teus ollos? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 672 |
Et el doumo et apedrámoslo alý ante os ollos de seu padre, cabo do muro, porque el nõ quiso fazer as pleitesías que lle nós demandamos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 681 |
Et esto aueredes de rreçeber porla morte del rrey Príamo, que matarõ ante o altar de Apollo, por que o seu altar fuj ensuçado de sangre del. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 689 |
Os mastos et os lostres et as entenas et as uelas, que erã muy preçadas et de muytas collores, todas forõ rronpudas, et quebrantado quanto y auía et tornado en peças. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 691 |
Et aquela ora entenderõ que por seu mal forã quebrantados os tenplos de Apollo et de Minuerua, onde sacarõ a Casandra et hu matarõ el rrey Príamo, seu padre. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 692 |
Et despois que o uirõ ajuso, lançárõlle grandes pedras, en tal guisa que lle poserõ os ollos fora et os meolos da cabeça. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 713 |
Pero Poliçemis leuou ende sua yrmãa, mais leuou ende el hũ ollo quebrantado ẽna cabeça, que lle eu quebrantey cõ mĩas mãos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 717 |
Et tódaslas cousas que en el entrã tã ag(u)ina uẽen ao ollo del que esto he hũa grã marauilla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 717 |
Et quando eu pasey per aquel lugar cõ meus cõpañeyros, fuy malament enganado, ca mais da meatade me sorueu deles, alí ante meus ollos, et fuj en tã grã pauor de morte que mayor nõ podería. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 727 |
Et os ollos del semelaua que ardíã, asý estaua brauo et sanudo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 729 |
Mays agora ueerey m[a]o conforto, se uir a meu padre matar ante meus ollos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 739 |
Et conta Dites que el auía os ollos verdes, et os cabelos corredíos [et] amarelos, et [a] boca et o narís et o fronte todo tã aposto que bẽ semellaua frol de tódoslos outros donzees. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 4 |
Por Nostro Señor foy todo esto feicto et he marauillosa cousa aos nosos ollos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 12 |
Et chegou y outro omẽ, que avia nome Pedro, que avia grã tenpo que era çego; et maso y et fez oraçõ cõ grãdes lagremas, et cobrou logo moy bẽ o lume dos ollos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 19 |
Mais despois que Nostro Señor sobio aos çeos, este Santiago Alfeu foy ordenado en bispo de Iherusalem por los outros apostollos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 133 |
Et avia ẽno rrostro hũu palmo et meo en longo et ẽna barua hũu palmo, et ẽno nariz hũu meo palmo, et ẽna testa hũu palmo et pouquo mais; et os ollos semellauã de leõ et esplandeçi[ã] com̃o a pedra carbũcula; et avia hũu meo palmo ẽnas sobrẽçellas et era sanudo, et quen quer que el cataua avia del medo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Entõ Rrulan martere de Ihesucristo alçou os ollos ao çeo et diso: - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Moyto he para onrrar et para temer Deus dos cristiãos que taes criados ha; com̃o quer que ja sejan pasados d ' este mũdo para aquel outro fillan dereito d ' aqueles que lles son rreueos, asi com̃o se fosen viuos, ca hũu tolleu o lume et d ' outro fez pedra muda, ca Santiago tolleu o lume dos ollos et San Rromão fez do omẽ pedra. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Mais Santiago he piadoso mais ca San Rromaão, ca el tornoume o lume dos meus ollos et San Rromã nõ me quer dar o meu omẽ. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 162 |
Moysen et Abraã [aa] seestra parte, Isaque et Jacob, que tẽẽ senllos roollos ẽnas maãos; et ẽna [superiori] ordẽe seẽ doze apostolos en rredor. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 170 |
Et o bispo et os outros que y estauã, que esto virõ, marauillarõse et entẽderõ bẽ que era miragre de Santiago et ouverõ moy grãde alegria, et fezerõ grãde festa et derõ grãdes loores a Deus et ao preçioso apostollo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 172 |
Et estando en esto gisando com̃o fazia mester para soterrarlo, et os parẽtes leuãdoo ja para a coua, por la grraça de Deus et por lo rrogo do apostollo Santiago, ergeose o moço viuo et saão, com̃o se se espertase de sopno. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 172 |
[A] Domino factum est istud [et est] mirabile in occulis nostris , que quer dizer: ' Por Nostro Señor foy esto feicto et he grã myragre aos nosos ollos ' . |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 176 |
Nostro Señor, que he fonte de piadade, que nõ desanpara aqueles que en el hã asperãça, enviou logo a el o apostollo Santiago, en cujo seruiço el viña, que o cõfortase. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 176 |
O apostollo santo vos envia dizer por mĩ que porque leixastes voso cõpaneiro et lle birtastes o juramẽto, que as vosas orações et a vosa rromaria, que vos la nõ rreçebera ata que nõ façades penitẽçia d ' este peccado. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 180 |
Et quando o rromeu esto oyo quisolle beijar os pees et logo entõ o moy onrrado Apostolo fuise d ' ante os seus ollos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 186 |
O ajutor omnium seulorum, o decus apostollorum, o lus clara galiçianorum, o auocate perigrinorum, Jacobe, suplantatur viciorum solue nostrorum cathenes delitorum e duc a salutum portum. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 196 |
Sabede que desque eu senti que me apertaua a door coydey en mãesfestar os meus pecados, et en me fazer ongir et rreçeber o corpo de Deus; et en tẽẽdo eu esto ẽna voõtade, vẽo hũa cõpana de demões que me apertarõ tãto que por parauoa nẽ por sinal, des aquela ora nõ poyde mostrar nĩhũa cousa que cõprise para soude da mina alma: et o que vos diziades entẽdiao eu moy bẽ, mais nõ podia rresponder nemigalla, ca os demoes que veerõ, hũus me ap[e]rtauã a lingoa et os outros me çar[r]auã os ollos et os outros me trauauã ẽna cabeça et ẽno corpo et rreuolui[ã]me d ' ũu cabo et do outro cõtra a mĩa voõtade. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 206 |
Et eles catarõ, virõ birtados os ferrollos et as cadeas et as serras de que as portas forã çarradas. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 226 |
Toma tuas manos et tua palma et vayte por la çidade et di a todos los judeus que som çegos nos corações, et quen creer que Ihesucristo he fillo de Deus viuo, abrirselle an os ollos et averã o bẽ de Deus et a sua vertude. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 226 |
Pom esta palma sobre los ollos d ' aqueles que esto creerẽ et veerã, et o que nõ creuer nõ podera nũca veer cousa de sua prol, nẽ aqui nẽ suso nos çeos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 231 |
COM̃O SANTA MARIA FOY LEUADA AOS CEOS ET COM̃O FOY DEMOSTRADA A SAN TOME ẼNO VAL DE JOSEFA Logo que os apostollos forõ tornados a Iherusalem, avẽo asi que San Tome apostolo estaua preegando en hũa çidade a moytas gentes. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 231 |
Et pasou hũa nuve et arreuatoo d ' ali et trouxeo a Iherusalem et poseo ẽno Val de Josefa en aquel lugar hu fora soterrado o corpo de Santa Maria. Et quando se vio y, marauillouse moyto, et alçou os ollos contra o çeo por fazer oraçõ a Nostro Señor, vio que Santa [Maria] sobia aos çeos en corpo et en alma cõ grã cõpana d ' angeos et moy fremosa, et yã en rredor dela cãtando et loando a Deus et fazẽdo grãde alegria. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 61 |
pois que o Cauallo for fillado et domado deuenno prender en cabresto de dous rramos feito de coiro con cabeçadas et llegeno ao preseuel et metanno en duas soltas, et tena os ollos de llaã que tragam doçemente os trauadoiros mais saaos, et outrosy as qoixas. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 61 |
Et asy aa mañaa como aa noite na agoa doçe ou salgada, deuenno meter na vẽẽa della hu uay mais tesa por tres oras ataa os geollos ou pouqo suso ataa as coixas; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 61 |
Ao Cauallo deuen teer a maniadeira baixa antre as maaos, asy que adur posa fillar con sa boca o feeo ou a palla, et husando o Comer asy que a natura et huso lle faran o collo et a cabeça seer mais ligeiros, et seer moi mellor denfrear, engrosara mais no alcafar et nas coixas et pareçera mais; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 65 |
Nota que o Cauallo para Seer mais saaõ deueno sangrar na vea do collo quatro vezes enno ano, conuen a saber: |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 67 |
et esto mesmo poden fazer de rrazon, se vsaren cauallgar en el por toios ou por llugares asperos a esto semellauijs, ven o Cauallo vsado a saltar et andar porllos llugares sobreditos, alçara as coixas et os pees mais apostamente pollos outros llugares; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 67 |
et asy o que en el seuer andara mais seguro et mais saaõ o Cauallo que trotar ben et ligeiramente ao destro et ao seestro pollos ditos llugares por maneira semellauel, por lla mañaa en meor salto que poder o tragam a gallopo, non deue moyto trager a gallope o Cauallo ca por ventura se anojarya et poderseya de depois ligeiramente fazer rreuellador; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 67 |
ual moito que o que cauallga o Cauallo a trote ou a gallope mandandoo duun lugar para outro, traga na maão a rredeẽa testa et os mosos do freẽo no peito do Cauallo, que amerga a cabeça aos peitos et encurue o collo, et esto se faça no começo pouco et pouco, et como uyr que mester faz, et en por moito en esto estudo et caamento, et seeria proueito et saamento do Cauallo et do que o caualgar, porque quando o Cauallo trouuer a cabeça jncrjnada, et a o peito et chegada dobrara o Cauallo mais fremosamente, et trotando ou gallopando, como dito he, mais abertamente et mais craramente agardara seus passos et mellor et mais ligeiramente se uoluera ao destro et mellor se parara; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 67 |
et breuemente encomendo esto en todollos custumamentos do Cauallo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 73 |
A fremusura do Cauallo deuese conoçer no corpo grande et llongo et que os nenbros rrespondem ao corpo asy como conuen et a cabeça ligeira et conuiniuelmente longa, boca grande et esllauada, os nares grandes et jnchados, ollos grosos, non cauados nen escundudos, orellas peqenas et esperilladas, o collo longo et delgado contra a cabeça, queixadas bem ligeiras et ben seqas, na coma pouqos cabellos et chaos, o peito chãao et rredondo, a çernella non aguda mais como tenduda, dereita et ancha; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 75 |
Agarda quando o Cauallo ouuer mais llonga a qeixada de juso que a de suso et quando o Cauallo naçe con dous rrabos et aas uezes nace con huun ollo aluo et outro negro. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 75 |
Et a miude con sobeieduen de carne sobre llo coiro a que dizen nara ou çelso et aas uezes naçe con algũas sobeieduens de carne ou de llandoas que se ieeran ontre o coiro et a carne, et son chamadas llandooas o serosullas que dizen porcas, mengoa a natura por çerto quando o Cauallo nace auendo ollo ou orella ou nares meeos dos outros, mengoa a Natura quando o Cauallo naçe con hũa anca mais dereita que a outra, onde todauia a coixa en algũa he mengada et tal Cauallo chaman stulmato; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 77 |
Capitollo das enfirmidades et danaduras que ueen ao Cauallo acidentalmente de fora. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 77 |
Na prjmeira parte digamos Segundo o Nume de cada hũa enfirmidade ou danadura, et onde ueen ao Cauallo, na terçeira parte digamos de todas llas meezinas que uallen contra as enfirmidades et danaduras vonde prjmeiramente digamos, segundo nos, os capitollos dos vocabollos de todas llas enfirmidades et danaduras como se começaran. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 77 |
Jtem De dollore ex indebita |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 81 |
Capitollo da dor a que chama uerme ou adraguchos. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 81 |
Verme he enfirmidade açidental que se jeera domores caentes et sobeios et começase no peito do Cauallo ou antre as coixas apar dos Colloõs et fazese ende jnchaço que deçe aas coixas et cebra por moitos llugares como vuçera, os quaes humores juntados en huun por llongo tenpo, corren depois a hũa llandooa que am os Cauallos naturalmente ontre hũa parte et a outra do peito a preto do coraçon et aas uezes antre as coixas arredor dos colloos por hũa door que sol auiyr por rrazon dos espiritos et dos homores que y soen correr porque naturalmente toda cousa demanda et cobiça outra semellauel a sy mesma; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 81 |
quando as llandooas creçeren ou jncharen enno peito ou nas coixas apar dos Colloos do Cauallo deuen llogo sangrar o Cauallo nas ueeas do collo en que soen sangar da hũa parte et da outra apar da cabeça, et en anbas llas partes do peito et outrosy nas coyxas ataa que fique o corpo fraqo et sayan del cumunalmente os homores que y andaren sobeios; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 85 |
Tytollo da door a que chama uerme uolatiuo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 85 |
Tytollo da door do Curaçon. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 89 |
Son ajnda outras llandooas que ha o Cauallo ontre o collo et a cabeça en anbas llas partes a preto das ceixadas que creçem ontre sy por rrazon da rreima que deçe da cabeça. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 89 |
Et estas llandooas jnchanse de gisa que asy apretan as gorgomellas et estreitan o goto por que espira o Cauallo que aduro pode espirar nen comer nen beber et fazenno suar moito et deitar gotas dagoa espesas et moitas pollos ollos et por todo o corpo et estendenselle o gorgomello en tal gisa que o non pode dobrar nen encoller, et se llo çedo non acorreren sarranselle as arteryas porque espira et da et fere con a cabeça en terra et quer se erger et non pode. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 89 |
Jtem. Dollore ex superfluitate sanginis que quer dizer door que uen de sobegeduen do sange et que faz deitar o cauallo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 89 |
Quando o Cauallo ouuer door de dentro do corpo et non qeda de bullyr nelle jncham os ollos por o que os guarda a miude da hũa parte et da outra, sangrao llogo da uẽea a que chaman çinlleira, et da hũa parte et da outra tiralle moito sange et outrosy o sangra de qual quer ueea do corpo de que poderes tirar sange. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 93 |
geerase ajnda outra door dentro no corpo do Cauallo que uen de rretimento da vrina et faz jnchar a uixiga et faz doores e storçimentos de moitas gisas sem outro jnchaço dos jllaes et do corpo por o que as uezes lle faz huun pouco jnchar os Colloos et a verga et faz lle a mehude feryr os jllaaes et llatejar. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 93 |
Et outrosy a pimenta muda con allos et metuda porllo ollo da verga ual moito. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 95 |
Jtem. Do inchaço dos colloõs. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 95 |
Auem ajnda outra enfirmidade aos Colloos do Cauallo, que os faz marauillosamente jnchar, et esto fazen os humores sobeios quando por y deçem, et auem moito quando Comen as heruas en tenpo do ueraão porque por lla uerdura et porlla humidade das heruas et do tempo corren os homores a aquel lugar por que he bayxo et espargese por el lleuemente et dooese ende moito o Cauallo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 95 |
Et aas uezes auem asy que por rrazon de gran carrega ou de gran traballo que ha o Cauallo caenlle os entestinos rompendo o mesen que ha nome aquella pelle que esta ontre os entestinos et os Colloos do Cauallo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 95 |
Et desto semellauelmente inchan os Colloos ao Cauallo et helle moy gran perigoo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 95 |
Jtem. Remedio para o Jnchaço dos Colloõs. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 95 |
filla o uinagre ben forte Et a greeda alua muda, et pouco de sal ben mudo, et amasa todo moy ben ataa que se faça ende hũa posta molle, et desta posta cubrir todos llos colloos moi ben et rrenouarllas esto duas ou tres uezes no dia et poerllas as asy como da primeira. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 95 |
Para esta door val moyto se pararen o Cauallo que a ouuer en agooa que corer tesa manaa et noite et este en ella metido ataa os Colloos hũa gran peça do dia. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 95 |
Se se faz o inchaço dos colloos por rrazon dos entestinos que caen eno messen, que he huun follello dontre elles et os Colloõs, crasten o Cauallo que ouuer esta door, et tirado o collon, que for danado ou anbos, uoluan logo a seu lugar os entestinos et cosam a fendedura et queimen a chaga darredor con fero feruente et ancho et curenlle da chaga asy como ante curauan da chaga da pelle dos Colloõs do Cauallo crastado et moitas vezes esta fendedura da pelle sobre dita, dizen que he sem cura en alguũos Cauallos. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 101 |
Outra enfirmidade uen ao Cauallo que lle ten enbargados os nebros et os Nerueos et aas uezes aduz asy jnchaço et estira asy o coiro que adur o pode omen fillar nen apertar con os dedos et non pode andar como se se sentyse de fondo et aas uezes lagrimeganlle os ollos, et esto auen quando o cauallo uen caente et suurento, et o param en lugar fryo ou uentoso porque entra entom o uento no Corpo pellos poros que estam abertos por rrazon da caentura et da suuor, Et esto faz estar o Cauallo atirido que non pode andar, et atal door chama Jnfustico. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 103 |
Et esto uen da magridade prollongada do pouco comer et do grande escaentamento. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 103 |
Et fage en todas estas cousas asy como ia dito he no capitollo da door saluo que esta decauçon deue seer deteida no ventre do Cauallo en quanto se y pode deteer, porque os entestios et o uentre del amolleçem por y mellor. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 105 |
Esto faça ataa que o Cauallo seia esforçado, et as uezes auen que se deita o Cauallo en esta door, et se se deitar fazelle como dito he do capitollo do jnfustico. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 107 |
Ha y outra enfirmidade que dizen Cimeira, que deçe da cabeça do cauallo, que e fria, et diz continoadamente pollos nares agoa ou humores fryos et non ligeiramente, quando o Cauallo ten frio vello na cabeça, et uen as vezes da door que chaman verme voador, onde o Cauallo lança porllos nares toda a humidade da cabeça. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 109 |
Outra enfirmidade ha y que tragem doores a toda a cabeça do Cauallo et fazeeo tosyr et apretalle alj o goto, et fazelle jnchar os ollos et aas uezes llagrimeiar, et nos jllaes llateiar, et esto uen ligeiramente quando meten o Cauallo na estada moi caente, et tirano depois ao uento. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 109 |
queimaras con fero feruente rredondo as llandooas que tem o Cauallo ontre o Collo et a cabeça so as qeixadas, furando aquellas llandoas, et queimao sotilmente con fero rredondo na cabeça en meio da fonte que os homores que ueen da freura saem fora et demays meter llas sedenos sooa garganta ende que os homores aian careira para sair fora porllo mouemento das sedas. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 111 |
Jtem. Do jnchaço dos ollos. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 111 |
Auen aas uezes que da dita enfirmidade ou freura da cabeça juntanse os homores et corren aos ollos et fazenos llagrimeiar, et aas uezes aduz aos ollos nuuẽs et escuriduen et aas uezes pano, das quaes doores o Cauallo non pode ueer asy como conuen. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 111 |
Jtem. Remedio para o jnchaço dos ollos. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 111 |
A estas enfirmidades dos ollos faras taes meezjnas: |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 111 |
primeiramente ao ollo que llagrimeia faras na fronte do Cauallo estritorio que quer dizer pegamaço como enprasto et rreello as apar das trincheiras, et filla o poo dalmeçega et azeite et as craras dos ouos, et amasa todo moy ben et pono en pano de lino ancho de quatro dedos, et seia tan longo que atanga de hũa trincheira aa outra et meio da fonte ponlle este enprasto et tenao ataa que se exugen os ollos, et quando quiseres tirar este enprasto mollao con azeite arredor, et con agoa caente et leuantao leuemente. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 111 |
Se os ollos foren escuros por rrazon da ferida ou de rreima que a elles deçer, abrirllas os ollos en quatro dedos a defora et llançalle nos ollos sutilmente por canudo o sal mudo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 111 |
Et se os ollos teueren pano uello ou rrezente filla a siba et o sarro da Cuba et a sal jema tanto de huun como doutro et fage poo de todo et peneirao moi ben et llançao nos ollos deste poo por huun canudo duas vezes no dia asaz del. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 111 |
Para esto ual mesturado con esterco de llagarto mudo en poo, et deitado deste poo sotilmente no ollo; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 111 |
et agardate non lle deites del moito nen sobeio ca se destruiran os ollos. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 111 |
Et se o pano for uello unta duas ou tres uezes a escuriduen do ollo con grosura. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 121 |
Et do conoçemento et da cura desta door acharas rremedio no capitollo das danaduras do espinaço, que suso acharas escrito. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 121 |
Jtem. Do proido et da sarna do collo et do rrabo do Cauallo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 121 |
Auen aas uezes que eno collo et eno rrabo do Cauallo fazese sarna et proido que lle arriga da Reiz os cabellos et tanto o faz esfregar que se esfolla en todo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 121 |
sangra o Cauallo na ueea do collo en que se soe a sangar, et tiralle do sange asaz, et depois fage este engento como ia dixe et deste vngento husaras ataa que seia saão. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 121 |
Reeras primeiramente os llonbos ou as rrens do Cauallo, depois faras pedamaço desta gisa, rreteras o pez, estendello as en pelle que posa cubrir os llonbos et as rreens dancho et de llongo, et depois fillaras duas ditas dramas de bollo armenico et do armonico et do pez grego et do galbano et do ençenço branco et dalmeçega et do sange do dagron et de agalla et de todas estas fillaras jgualmente tanto de huun como doutro et faras ende poo, et deste poo deitaras sobre llo pez da pelle, et seia o pez caente; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 121 |
filla a consolda mayor et bollo armenico et o galbano et o armanico et o pez grego et almeçega et o encenço macho et o sange do dagron et seja tanta cantya de pez et da almeçega et do encenço como de todas llas outras qousas asũadas; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 125 |
Et desta door curaras asy como ia desuso dito ey no capitollo da anca. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 129 |
Para esto ual o ouo torrado ataa que se faça duro et depois tollelle a casca et faz tal como bollo, et pono ençima caente, pero nenbrete que ante seia rreydo o callo como dito he, et rrenouallas este ouo duas uezes no dia. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 131 |
Et por en deuen se cauidar de o fender nen tallar en nehũa maneira, mays he mellor et mays ssaão que o Cauallo que ten ouas que o paren en agoa frya na veea huu correr mays tesa ataa os geollos et tenano y hũa gran peça a manãa et a noyte, he esto por alguũos dias ataa que se desfaçan et menguen as ouas por llo apretamento dagoa frya et tesa, depois queime ao longo et ao traueso arredor das junturas as ouas con verga conuinyuelmente, desy curaras das ceimaduras como dito he, asy minguaran as ouas et non puderam adeante creçer. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 133 |
depois vntaras as danaduras con vmgento de seuo de carneiro et de çera et de gema tanto de huun como doutro coito todo ensenbra con pena de gallina duas uezes no dia llauandoas ante as danadurras con ujno feruente caente, et ellas jxutas, depois vntallas do dito vngento ataa que as danaduras desta door seian soldadas, gardandoo non se tanga dagoa nen do estrabo, et soldadas as chagas como dixe, legen con corda a uea mestra da coixa, et sangreno adedentro como he contiudo no capitollo que dizen esparauanes, et liurando ende conuinyuelmente o sange, queimaras de moitas qeimaduras conuiniuilis a dita danadura, asy como ia de suso dito ey; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 135 |
et se jnchar o lugar porllo asanamento dos neruos fage enprasto da alforua et da semente lineij et da çebolla albarrãa et das outras coussas que som contyudas no capitollo ante deste et pono sobre lla juntura que he doente, et se por rrazon do ensartillamento se mouer osso do seu lugar alça o outro pee que for saão do Cauallo et llegallo no rrabo o mellor que poderes, et pois trage o Cauallo porlla rrenda mansamente por algũa ereyta subindo para suso et para esto o osso que andar voluese a seu lugar asy como conuen; |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 135 |
Conteçe aas uezes que por caiom nas junturas ou nos jeollos ou nos pees ou en outra parte do Cauallo entra espina ou estrepe ou escadeẽa de madeiro et fica ontre a carne en algũa maneira daquella chaga jncha todo arredor, et as uezes toda a coyxa moormente see a espina ou a escadeẽa tange alguun neruo, que faz o Cauallo çopegar. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 135 |
Et tirada a espina ou estrepe curen da chaga con crara douo et con outras qoussas que soldam asy como nos ditos capitollos he dito et contiudo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 135 |
Et sabuda qousa he que a todo asanamento et jnchaço molle he rrezente, que se faz fora de natura et de ferida nas coyxas et nos geollos ou nas junturas asaz lle val este enprasto molyficativo dalosna et da alfauega et das ditas qoussas, como dito he, posto et rrenouado ameude sobre llo jnchaço. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 139 |
sse esta door for Noua ou vella tal cura lle faras en todo como che ia dixe et ensyney enno capitollo dos sobre ossos. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 141 |
toma do çumo dos colloos das abroteeas et ssete dramas de cal uiua et douro pimente en poo quatro dramas, et amasa todo en huun et cozeo en ola noua ben cuberta de huun testo, que non posa ende sayr bafo nen fumo, et feruera tanto ao fogo ataa que se uoluera todo en poo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 141 |
Et Nota que o poo dos collos das abroteas ual mays que todos llos outros, et dos ditos poos deuen vsar nos llugarres neruossos et jntrincados de veas et darterias porque se deuen cauidar de fazer en taes lugares talladuras nen queimaduras a nehua gisa pero non he douida que enos carnosos sse non deuen fazer talladuras et queimaduras como conpryr, ca mays ligeiramente se pode curar o cançer por ellas que por llos ditos poos nos lugarres carnosos. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 143 |
Se a chaga vella ou cançer fforon mal curados et por antiguidade se tornaron fistolla sooelle a acorrer aas uezes con o poo dos Colloos das abroteeas mesturandolle tanto de cal uiua como douro pimente por seer mais forte. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 145 |
talla prima a huña ataa o uiuo da huña como suso dixe, et queima as rreyzes de fondo et matena con o poo dos colloos das abrotẽas ou con os outros poos que matam o cançer, des ende façan confeiçon do ençenço macho branco et da almeçega tornados en poo et coytos con seuo de carneiro et con çera. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 147 |
Remedyo contra a dollor que se chama peeyra. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 147 |
Et se por uentura por negligencya ou por maa garda se uoluer a chaga en caçer pensem del asy como dixe no capitollo da fistolla. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 149 |
se for pouco danado descobran con ferro cunuinyuel a solla da huña tallando a huña a arredor da chaga ataa que seia descuberta et depois que a encrauadura for descuberta façan a solla da huña delgada et sotil espiçialmente arredor da chaga et rrayan de fundo a huña ataa que chege aa chaga et que aia espaço ontre a chaga et a huña et que a huña non prema a chaga nen se chege a el por se non enbargar o soldamento da carne porllo chegamento da huña Noua et esto asy feyto encham a chaga ou danadura destopas molladas nas craras dos ouos, disy curen a chaga con sal mudo et con vinagre forte ou con poo de galla, como dito he no capitollo dante este. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 153 |
Auen aas uezes, por desensinança do alueiter, que a encrauadura non he bem descuberta nen pensada asy como deue, hu conuen que a podreen da chaga, que fiqa ençarrada dentro ena huña, faça camjño ontre a huña et a carne uiua, rronpendo a carne sobre llo pee, afazendo y a chaga por que saae aquella podreen a qual chaga se deue curar asy como desuso dito he no capitollo da encrauadura. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 153 |
Et se falleçer a sponssa que a non posas auer ual moyto para sse comer o ffigo o poo dos colloos das abroteeas, que lle porras, ou os outros poos corrosiuos ssobre ditos, ssaluo o rrossalgar que lle non porras porque he moy forte sen tenperar, garda de lle poer y queima por nehũa maneyra porque por llo fogo, sse llo posseres o toello que he tenrro se poderrya seqar et danar de tal giisa que se estremarya del a huña toda uya. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 155 |
Et para sse o Cauallo mellor curar et para uyr a huña a sseu estado ffaras como che adeante ensynarey eno capitollo ssyginte que ffalla do dessollamento das huñas. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 157 |
Cauallo que ha a door no corpo dentro contynoadamente ten as orellas fryas et os ollos couos he mal enfermo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 157 |
Cauallo que ha door do curaçon et llança os sospiros dos narizes et choramlle os ollos ameude aperto he de morte. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 157 |
Cauallo que ha door friura da cabeça et a cabeça et os ollos jnchados et em andando sabedeia con a cabeça que trage pesada et llança aas costas as orellas frias adur ou nunca escapara. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 157 |
Cauallo que ha door destrangollo et con gran careza et con soo llança et rreçebe o aar porlos nares et porlla boca et ha todo o goto jnchado et groso que adur podera goaryr. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 159 |
Titollo da sangrya do Cauallo. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 95 |
Et porquanto a Espana aynda nõ avia conoscemento alguũ da fe de Ihesu Christo (conosçemento da fe de Ihesu), a comõ quer que ende en vida viera predicar o santo Apostollo et nõ podera conuerter saluo huũ, segũ diz o mestre Belet, ca era poblada et senorada a terra porlos gentijs. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 101 |
Ao qual Deus teuo por ben de rreuellar o corpo do glorioso Apostollo, señor Santiago, en tenpo do dito rrey don Afonso o Casto, enã dita era, en maneyra que agora oyredes. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 101 |
Et, porla graça de Deus que queria illumjnar et onrrar a eglleia onde tal, porlo preçioso thesouro do corpo [do] glorioso apostollo Santiago, o dito obispo por sy meesmo vio as ditas candeas lumjnarias et oyeu os ditos cantares angelicaes. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 101 |
Et foylle rreuellado que era aly sepultado o corpo do apostollo Santiago Zebedeu, que avia oytoçentos años que ally Jazia ascondido en aquel monte, et siluas et matos. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 101 |
Et enton o dito obispo foyse a el rrey don Afonso o Casto por sy meesmo et disolle todo: comõ a el, porla graça de Deus, fora rreuelado o corpo do apostollo Santiago. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 101 |
Et cõ cõsello et auctoridade de moytos obispos et nobres varões, por honrra et rreuerençia de tan grande apostollo, hedificou ende moy grande et noble eglleia, et segũdo que agora veedes. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 101 |
Et mudou o bispado de Yria enã santa eglleia do apostollo Santiago, pero que o fezo sen liçençia do papa. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 105 |
Et o dito santo Theodomjro, viçesion obispo de Yria, foy o primeyro obispo que rregeu a santa séé do apostollo Santiago en tenpo de Carlo o Magno, rrey de França, et de don Afonso o Casto, rrey d ' Espanã. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 105 |
Et finouse o dito don Theodomjro, santo et rreligioso varon, et soçedeu en seu lugar A(l)teulfo et foy ordenado obispo enã santa séé do apostollo Santiago. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 108 |
Et estonçes don Juã, obispo de Rreuena, que despoys de Sam Pedro, çento et trinta et huũ años, rregeu et gouernou a Eglleia de Rroma, conosçendo a santidade do bispo Sisinando, envioull(e) por hũu seu porteyro leteras: que rrogase por el a Deus et ao Apostollo, señor Santiago, que fose seu defensor en este mũdo et eño outro. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 109 |
Et Jazendo asy ante o altar de Santiago en oraçõ, esperando que porla mjsericordia de Deus et rrogo do apostollo Santiago que seu fillo fose librado do poderio do diabro. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 109 |
Et ela espantada espertouse, et disolle huã voz: " -Sabe que, por tuas oraçoõs, o teu fillo he tornado aa cõpana dos santos, he perdoado de todos seus pecados et librado do poder do diabro por rrogo do apostollo Santiago". |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
Et cõ gran traballo, et noJo et pesar, adormeçeu el rrey Rramjro [et] aparesceulle o apostollo Santiago, defensor das Españas, caballeyro en çimade huũ caballo branquo, et cõ huũ pendon en hũa aste de huã lança leuantado, eño qual paresçia huã cruz, et cõ huã espada enã maão desnuda. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
Et el rrespondeu: " -Eu soo o apostollo Santiago a que meu senor Ihesu Christo encomendou toda España, a qual me caeu por sorte para que a cõuertese aa sua santa fe cathollica et a defendese. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
Et logo, en sayndo, o apostollo Santiago paresçeu ante elles en çima de seu caballo branco enã maneyra que aparesçera a el rrey. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
Et tanta foy a graça de Deus et a aJuda do Apostollo, señor Santiago, que el rrey don Rramjro, cõ aquela pouqua gente de christaãos que cõsigo tijna, vençeu todo aquel gran poder dos mouros, et matou eles moytos d sen conto et vençeu a batalla. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
Et desde aly, porla graça de Deus et do apostollo Santiago, foy librada toda España das parias et do poderio dos mouros. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
Et foy coussa verdadeyra que os christaãos, comõ os mouros, vijã corporalmente peleJar o apostollo Santiago. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
Et vençida a batalla, porla graça de Deus et aJuda do apostollo Santiago, el rrey don Rramjro, cõ consello et acordo de todolos de seu rreyno, poso esmolda para senpre en toda España desde Pisorga ata o mar oçiano: en cada Jugada de boys huã faneyga de t[r]ijgo ou de pan por voto para a eglleia do apostollo Santiago. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 112 |
Pero, avido cõsello con el rrey don Sancho, porla cruel guerra dos normanos, et frandeses et rroubos que moytas vezes faziã entrada porlo mar, et chegandose açerqua da çibdade de Santiago, por que nõ ocupassen o corpo do apostollo Santiago, nj̃ o podesen tomar con grandes traballos, comesçou a çerquar o santo lugar de Conpostella de torres, et muros, et almenas, et vallos et fossas, lançando agoa en ellas. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 114 |
Nõ sabemos se fezo oraçõ ante o altar do Apostollo, señor Santiago, antes entrou, cõ a espada nua eñas mãos, entõ por força enõ dormjtorio onde estaua dormjndo o bispo Rroosende cõ outros señores, et leuantou cõ a punta da espada o cobritor que Jazia sobrelo obispo et quiseralle cortar a cabeça. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 114 |
Et foy o deçimo obispo da santa seen de Santiago, o qual acreçentou as onrras, dignjdades, famjlias, rrendas et votos do santo apostollo Santiago et fezo ende moytas boas obras. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 116 |
Et entrou o rreyno por estas partes de Galiza, et entrou a eglleia de Santiago et destroeu moytas das paredes da eglleia, saluo o altar et o santo sepulcro do glorioso apostollo Santiago, et fezo outras muytas suzidades et villezas enã eglleia de Santiago. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 116 |
Et diseronlle que era do apostollo Santiago, diçipulo de Ihesu Christo fillo da Uirgeen Maria, que y Jazia sepultado. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 120 |
Et o dito obispo de Santiago se presentou cõ muy gran omjlldade ante o papa et cardenaes, ca entõ a Egleia de Rroma avia en odio a Eglleia de Santiago, porque lle nõ obedesçia tanto comõ deuja, et se afirmaua sua ygoal et cabeça das eglleias oçi(n)dentales, porque tijña o corpo do apostollo señor Santiago. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 120 |
O qual con muyta onrra [et] ohumjlldade pedeu ao papa et cardeaes que a Eglleia de Santiago fose sublimada de algũa onrra, dezendo que todalas eglleias onde Jaziã os santos apostollos erã onrras de papadego, et patriarchado et arçobispado, saluo se era a eglleia do apostollo Santiago. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 120 |
Enã qual letera se contiña que o santo padre, por rreuerençia do apostollo Santiago, mudaua et traspasaua a cathedra episcopal, que os obispos predeçessores [de] Dalmaçio ouue[rõ] et tijnã eña eglleia de Yria, enã eglleia de Santiago de Cõpostella, adonde o corpo de Santiago verdadeyramente era sepultado, con toda a diocesi et con todalas cousas, terras, et senorios et Jurdições a eglleia et çibdade de Yria e sua diocesi perteesçentes. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 126 |
Enpero, tu fillo, obispo, rroga a Deus et ao apostollo Santiago que este odio seJa tirado dos seus corações [et] da sua memoria; entra cõ grãde omjlldade et mesura, et a todos sey obediente et benigno et nõ demandes por ty esta dignjdade, mays envia dous dos teus mays honestos et sabedores que a demãden cõ muyta homjlldade." Et o bispo notou ben en seu coraçõ aquellas palabras que lle diso o santo abbade et rreuolueas en seu coraçõ muytas vezes. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 126 |
Eño qual, en suma, se conten que o santo padre por rreuerẽçia do apostollo Santiago, cuJo corpo he sepultado enã eglleia de Cõpostella, segũ ten et creen a eglleia oçidental, por rreuerençia do apostollo Santiago, do qual foy trasladada a Eglleia de Yria en Conpostella et sacada de subJeyçõ da metropolitana, a Eglleia de Bragãa, et santo menbro da Eglleia de Rroma. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 126 |
Porende, o santo padre, porla mays onrrar, outorgou ao obispo don Diego et seus subçessores para que senpre çelebrasen cõ palio enã dita eglleia en dia de Nadal, Epifanja, Anuçiaçõ, Çena Dominj, dia de Rramos, Asçensons, Pentecoste, as tres festas de Santa Maria, San Mjgell, San Juã Babtista, Santiago, os dias dos Apostollos, dia de Todolos Santos, Dedicaçon da Eglleia, San Lourenço, San Viçenço, San Martino, Santo Ysydro, cõ outras moytas festas et boas cousas contiudas enõ dito priujlegio, dado anõ Dominj millesimo CXXV. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 128 |
Et de comõ tornou et fezo ordenar o altar de Santiago que era muy pequeno, et moy diforme et mal ordenado, so qual criã et tijnã os fiees christaoos seer o santo sepulcro do apostollo Santiago. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 128 |
Et o santo obispo, cõfiando da mjsericordia de Deus et do apostollo Santiago, comõ bóó caballeyro esforçado para entrar en tal batalla, pero cõ grant themor, atreueuse et desfezoo, et poso ende hũa muy boa et moy grande ara et huũ rret(r)ablo de ouro et de prata. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 128 |
Hedificou o çinballo, en derredor do altar do apostollo Santiago, de fermosas feguras de ouro et de plata, moy maraujllosamente obrado. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 128 |
Et alende do arco, fezo o altar et capella de Sam Saluador et a capella de San Pedro, et Santo Andre, et San Froytoso, San Juã Baptista; et ẽno sinjstro corno, a capella de San Juã apostollo, et a capella de San Bertholameu et Santa Cruz, et vngeoos cõ a santa crisma et consegrou os ditos altares et o altar de Santa Fides. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 131 |
Jtẽ, o santo obispo considerando a grande onrra en que a Eglleia de Yria fora sublimada et cathedra de tantos santos obispos, ante que o corpo do santo apostollo Santiago fose rreuellado, et de cõmo agora de toda era destroyda et posta en tanta proueza que algũus pouquos clerigos, que ende morauã, partidos do (o) ofiçio clerical, nõ se diziã ende os ofiçios, saluo eño Avento et eña Coreesma et esto nõ muy conpridamente, porquanto non aviã ende abastança para seu manteemento et vistiario; cõdolendose moyto delo por cõsello de dez canoĩgos, por priujllegio del rrey, fezo ende huã moy boa eglleia aa onrra de Santa Maria cõ huũ muy grande altar en que poso moytas rreliquas, et fezo poer outros dous altares: huũ de San Martino et outro de San Mjguell. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 131 |
Et constituyo ende doze canoĩgos et huũ prior, por rreuerençia dos doze apostollos de Noso Señor Ihesu Christo, ben Jnstructos eño ofiçio diujno. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 131 |
Et, por onrra de tan grande ospede, cõ grande Jndustria rreparou et fezo ende de nouo hũa (hũa) muy boã eglleia cõ tres cabeças et tres altares: o de medeo a onrra [do] glorioso apostollo Santiago, porque ende fora rreçebido o seu corpo, et os outros dous altares: huũ a onrra de Santa Maria Salame et outro de San Juã, apostollo e euangelista. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 133 |
Et el rrey lle rrespondeu que plazendo a Deus, asentado o feyto dos mouros, que vijnrria a Tolledo, que entẽdia yr a péé a vissitar o ' postollo Santiago, seu defenssor, et que entonçes oferresçeria o priujllegio enõ seu altar. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 133 |
Et en outro dia porla manãa, vẽoo o bispo et achou el rrey et a rrayna en sua camara et foy deles muy bem rreçebijdo, et disolle el rrey quantas coytas de noyte passara, et comõ toda aquella noyte el nj̃ a rrayna nõ dormjrã departindo enãs grandes cousas que Deus fazia por rrogo do apostollo Santiago en les dar vitoria dos injmjgos da santa fe catholica. |
[+] |