1200 |
FX III, 5/ 699, col. a |
De los sodomiticos. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 699, col. a |
Por la fe xpristiana gardar a lee deue poner bonos costumbres e deue refrenar aquelos que fazen munga de sus corpos, ca esto dizemos de bon conseio á la gente et a la terra que nonos tollemos os maes das terras et poner termino á los que son feytos. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 699, col. a |
Onde agora entendemos de desfazer aquel pecado escumungado que fazen os barones unos con outros, et de tanto deuen seer mays tormentados os que se ensuzan en tal maneira, canto eles pecan mays contra deus et contra camdat. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 699, col. a |
Et por ende estabelecemos en esta lee que qualquer ome leygo ou de orden, ó de linage ó pequeno ó grande que for prouado que figer este pecado mantenente el iuyz os deue logo a castrar. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 699, col. b |
SEXTO TITOL. de los sposados et de los partimentos. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 699, col. b |
II. que os casados non se podam partir. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 699, col. b |
Que os esposados non se partam. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 699, col. b |
Et se o fezer, el senor da cibdade o el uicario o el iuyz despoys que o souber se foren personas que non podan constringir que se partan, fagan no saber al rey; et se foren personas de menor guisa fagan los partir logo; asi que a muger que casou contra uoluntade del primero marido en adulterio. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 699, col. b |
Et aquel que a tomo por muger , seam mitidos en poder del primero marido et faga de los o que quiser, todauia en tal manera se non eram partidos por iuyzo ó se el marido primero non se casó con outra. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 699, col. b |
Et se el marido dexa á muger as arras que lle el dera; non deue auer nada de las cosas que el dera a la muger . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Se aquel que descobre el furto, lo sopo que non se fezera, se de su uoluntade lo descobrio , non deue auer ninguna pena , nin deue demandar otro gualardon porque ó demostra ca abundar le deue que salga sin pena . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Et se por uentura aquel que lo demostra partió con el ladrón el furto, la parte que ouo da cosa , entreguela al Señor . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
El que descobre el ladron, si non for sabidor del furto , non deue auer mays por lo descubrir, se non quanto ual á cosa que e furtada. todauia, se el senor da cousa ouier auer so emenda complidamentre; et se el ome que fizo el furto es tal ome que deue prender morte por el furto et non ha nada de su bona; ó se for seruo por uentura et so senor toma quanto que el auía, aquel que o demostro deue auer terça parte de quanto ual la cousa que furtada por que lo demostro et non mays. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Se algum es acusado de furto o que dio eruas o uinino á beuer o dotras tales cosas, el que lo accusa uaya ante el iuyz o antel senor da terra que lo pesquira, et que sepa el fecho e depoys que lo souper, mande lo prender el culpado. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Et se a cousa es tal que non deue prender morte, fagal fazer emenda a aquel cuia cousa era a cousa que furto o quem fezo el mal; et se non ouere onde faga emenda sea seruo daquel a que lo fizo; et se se poder purgar, sea quito; et aquel que lo acuso , sofra la pena et el dano que est deuía á recebir, se el pecado le fosse prouado por uerdat . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Mays el iuyz non deue ningun ome tormentar en ascuso si non ante omes muchos ; mays todauia non deue penar ante que el fecho sea prouado por algunas prouas, o ante que aquel que lo acusa meta so corpo a atal pena como aquel que es acusado deue recebir et sil poder seer prouado, et assi deue seer tormento. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
SEGUNDO TITULO De los ladrones de los furtos. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Que aquel que busca a cosa de furto diga qual cosa es . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Se el seruo faz furto seendo seruo o depos que es libre. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
De los que son sabedores del furto . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Se algun ome compra cosa de furto non lo sabendo. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
De los que furtan as cousas que son del rey. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
De los que furtan as cenzarras del ganado . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
De los que furtan los ferros o las otras cosas del moyno. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
El ladron pos que es preso, sea presentado antel iuyz, et se el ome libre faz furto con el seruo. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
De las cosas que ome manea mal, que peche otro tanto por ello . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
De las cosas que ome toma en periglo dagua . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
De la bona et de los herderos del ladron . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Que aquel que busca la cousa de furto diga qual es la cosa . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Aquel que demanda a cosa de furto deue dizer al iuyz o que demanda en ascuso e que demostre por sinales o que perdio, porque sepa ome a uerdade si la cousa ha tales sinales como el diz, o se es aquelo lo que perdió . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Et si fezere furto poys que for franqueado deue recebir tal pena et tal emenda como se fosse seruo. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Se el que se torna a otro senor furta alguna cosa al senor primero ol faze algun dano, el iuyz lo deue pesquirir se lo fezo, et se lo fallare por uerdat, el senor postremero faga emenda por el seruo se quisere, et se non quisere sea tormentado el seruo como foe el feyto. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Se el home libre faz furto cun algun seruo ageno o roba alguna cosa, pague cada uno la emenda que deue fazer por el furto segun como es dicho ena lee de suso, et anbos sean azotados paladinamente. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Et se anbos fezeren tal cosa porque deuan seer escabezados, anbos prendan morte densuno. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Se algun ome conseia seruo aieno que faga furto, o que lo faga a el mismo que gelo conseia algum mal por que o perda sou senor por tal que el o poda ganar del senor mais ayna por este engano, poys que lo soupiere el iuyz, el senor del seruo non deue perder el seruo nin deue auer ninguna pena , mays aquel que conseió el seruo á fazer tal cosa por que lo perdiesse sou senor et que lo podese el ganar, peche al senor del seruo en VII dublos tanto quanto el seruo le furtara o quanto dano le fezera, et el seruo receba C. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
azotes porque creyo aquel que lo conseio que fezesse tal cosa por que lo perdesse sou senor et demays finque en poder de sou senor |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
De los que fazem falsos scriptos. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Se algum ome faz falso scripto ou lo vsare en iuyzo o en otra cosa sabendolo , el que desfaz a uerdat de lo scripto ou lo corrompe? |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
o el que faz seelo falso ou sinal falsa, ou aquel que del usa, Estos que fazen tales cousas et los que os conseian , poys que forem prouados, se foren omes de gran guysa perdan a quarta parte de su bona . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
E se alguno ome furta el scripto aieno o lo corrompió , et depoys lo manifesta ante el iuyz ou ante testimonias que furtou aquel scripto ou que lo desfizo ou que o corrumpio , et se se non poder acordar do que dizia el scripto, estonze aquel cuio era lo scripto deue prouar por sou sacamento et por un testimonia quelo que dizia aquela carta et aquela mostra ualla tanto como lo scripto. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Et si non ouuer tanto en su bona aquel que furto el scripto quanto fizo dano a aquel cuio era lo scripto, aquel que furto ou corropio el scripto sea seruo con toda su bona da quel cuio era lo scripto; et demays de la quarta parte de toda su bona que mandamos de suso que deue perder, deue a auer as tres partes aquel cuio era lo scripto et á outra parte deue a auer el rey, que faga dela o que quiser. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Et el ome de gran guysa o de uil guysa, se lo fezere, cada uno de los deue recebir C. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Se for seruo aieno el que furto lo scripto o que lo corrompio o que los ascondeo, sea seruo daquel cuio era lo scripto; et se o faz por mandado de sou senor, el senor peche el dano todo por el. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Otro si mandamos guardar de los que furtan o corrupen ou ascondem mandas aienas ou otros scriptos por fazer alguna gananza o por fazer ende dano a aqueles cuios eram, estos atales sean dichos falssos; et tal pena receban et tal dano, qual es dycho de suso segundo a persona de cada uno , se for uil o de gran guysa. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
De los que falso mandado leua o falsas letras sub nombre de rey o de iudiz. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Quem mostra falso scripto o falsas leteras ou falso mandado del rey non lo sabendo, non deue seer tenudo por falso; se poder mostrar aquel quegelo dio , mostrelo et aquel deue recebir a pena que es de suso dicha que deuem auer os que fazen falsos scriptos. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Et se anbos o sabem, anbos seam penados como falsos. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
De los que falsam la manda del uiuo contra sua uoluntade . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Quem falsa a manda del ome uiuo o falsare scripto dordenamento de las cosas del uiuo, o manifestar la manda del ome uiuo contra su uoluntade, sea iulgado como falso. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
De los que encobren la manda del muerto o que la falsam. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Todo ome que encobre manda de morto, o que la falsa, o faz alguna falsidat en ela, toda la gananza que deue auer daquel scripto, perdala , et ganenla aquelos a quem faze el engano et sea deffamado por falso. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Et si ninguna cosa ende non deue á ganar o muy poco, sea penado como falso. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
De los escriptos que son fechos que dizem que eram fechos ante que (?) El dano dalgunos nos constringe muchas uezes que fagamos noua lee porque entendemos a maldat de muchos omes que fazen por enganar a otros . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Et porque son muchos omes que por gran uolontad de ganar de los otros por una debda que les deuen, fazen scripto que lles deuen otras muytas. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Por ende stabelescemos en esta lee que todo ome que deue á otro alguna cosa , et aquel que a deue faz scripto por engano que es tenudo dotras muchas; o se por uentura auenere que non faga ende scripto mas por otras paraulas enganosas mostra que es tenudo dotras debdas muchas; estos atales que fazen tales enganos sean deffamados et paguen a pena a aquellos que enganaron qual manda a lee dos falsos. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Et otra tal pena deuen auer os que fazen scripto por engano que sus cosas enpenaron ante por fazer perder al que las tem enpenos de su debda . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Onde el debdor que faz tal scripto o aquel por cuio nombre o faz, se es sabedor del engano ambos deuen recebir la pena et el dano que es de suso dicho . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 707, col. b |
Rey don flauio rey de dios la fizo. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
[E]sta é a primeira cantiga de loor de Santa Maria, ementando os sete goyos que ouve de seu Fillo. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito devemos, varões, || loar a Santa Maria, || que sas gratas e seus dões || dá a quen por ela fia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Mais nos faz Santa Maria || a seu Fillo perdõar || que nos per nossa folia || ll ' imos falir e errar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Madre do que livrou || dos leões Daniel, || essa do fogo guardou || un menino d ' Irrael. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Santa Maria amar || devemos muit ' e rogar || que a ssa graça ponna || sobre nos, por que errar || non nos faça, nen pecar, || o demo sen vergonna. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Virgen Santa Maria || todos [a] loar devemos, || cantand ' e con alegria, || qua[n]tos seu ben atendemos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Por que nos ajamos || senpre, noit ' e dia, || dela renenbrança, en Domas adiamos || que Santa Maria || fez gran demonstrança. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .X. é de loor de Santa Maria, com ' é fremosa e bõa e á gran poder. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Rosa das rosas e Fror das frores, || Dona das donas, || Sennor das sen[n]ores. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XII. é como Santa Maria se queixou en Toledo eno dia de sa festa de Agosto, porque os judeus crucifigavan hũa ymagen de çera a semellança [de seu Fillo]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XIIII. é como Santa Maria rogou a seu Fillo pola alma do monge de San Pedro, por que rogaran todo -los Santos, e o non quis fazer senon por ela. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Par Deus, muit ' é gran razon || de poder Santa Maria | mais de quantos Santos son. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Todo -los Santos que son no | Çeo de servir muito an gran sabor || Santa Maria a Virgen, Madre | de Jesu -Cristo, Nostro Sennor. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen dona fremosa e bõa quiser amar, || am ' a Gloriosa, e non poderá errar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Sempre seja bẽeyta e loada || Santa Maria, [a] noss ' avogada. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XVIII. é como Santa Maria fez fazer aos babous que crian a seda duas toucas, por[que] a dona que os guardava lle prometera hũa e non lla dera. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Por nos de dulta tirar || praz a Santa Maria || de seus miragres mostrar || fremosos cada dia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XIX. é como Santa Maria Fillou vingança dos tres cavaleiros que mataron seu ẽemigo ant ' o seu altar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XX. é de loor de Santa Maria, [por] quantas merçees nos faz. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Virga de Jesse, || quen te soubesse || loar como mereçes, || e sen ouvesse || per que dissesse || quanto por nos padeçes! |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Santa Maria pod ' enfermos guarir || quando xe quiser, e mortos resorgir. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Mui gran poder á a Madre de Deus || de deffender e ampara -los seus. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XXVIIa. é como Santa Maria Fillou a sinagoga dos judeus e fez dela ygrega. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non devemos por maravilla tẽer || d ' a Madre do Vençedor sempre vençer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XXVIIIa. é como Santa Maria deffendeu Costantinobre dos mouros que a conbatian e a cuidavan a Fillar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XXXa. é de loor de Santa Maria, de como Deus non lle pode dizer de non do que le rogar, nen ela a nos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito valvera nnais, se Deus m ' a[n]par, || que non fossemos nados, || se nos non désse Deus a que rogar || vai por nossos pecados. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Gran poder á de mandar || o mar e todo -los ventos || a Madre daquel que fez || todo -los quatr ' elementos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XXXVa. é como Santa Mlaria fez queimar a lãa aos mercadores que offereran algo a sua omagen, e llo tomaran depois. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muit ' amar devemos en nossas voontades || a Sennor que coitas nos toll ' e tempestades. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Miragres fremosos || fal por nos Santa Maria, || e maravillosos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pois [que] Deus quis da Virgen Fillo || seer por nos pecadores salvar, || porende non me maravillo || se lle pesa de quen lle faz pesar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Deus te salve, groriosa || Reyn[n]a Maria, || lume dos santos fremosa || e dos Çeos via. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Virgen, Madre de Nostro Sen[n]or, || ben pode dar seu siso || ao sandeu, pois ao pecador || faz aver Parayso. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Virgen mui groriosa, || Reynna espirital, || dos que ama é çeosa, || ca non quer que façan mal. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XLVa. é como [Santa Maria] gãou de seu Fillo que fosse salvo o cavaleiro malfeitor que cuidou de fazer un mõesteiro e morreu ante que o fezesse. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Por que ajan de seer || seus miragres [mais] sabudos || da Virgen, deles fazer || vai ant ' omes descreudos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Virgen Santa Maria, || guarda -nos, se te praz, || da gran sabedoria || que eno demo jaz. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XLVIII. é como Santa Maria tolleu a agua da fonte ao cavaleiro, en cuja erdade estava, e [a] deu aos frades de Monssarraz a que a el queria vender. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tanto son da Groriosa | seus feitos mui piadosos, || que Fill ' aos que an muito | e dá aos menguadosos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XLIX. é como Santa Maria guiou os romeus que yan a sa egreja a Seixon e erraran o caminno de noite. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ben como aos que van per mar || a estrela guia, || outros[s]i aos seus guiar || vai Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LIa. é como a omagen de Santa Maria alçou o gẽollo e reçebeu o colbe da saetada por guardar o que estava pos ela. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Madre de [Deus] || devemos tẽer mui cara, || porque aos seus || senpre mui ben [os] ampara. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LIIa. é como Santa Maria fez viir as cabras montesas a Monssarraz, e se leixaron orden[n]ar aos monges. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como pod ' a Groriosa | muy ben enfe[r]mos sãar, || assi aos que non saben | pode todo saber dar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Toda saude da Santa Reynna || ven, ca ela [é] nossa meezin[n]a. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Atant ' é Santa Maria | de toda bondade bõa, || que mui d ' anvidos s ' as[s]an[n]a | e mui de grado perdõa. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LVI. é de como Santa Maria fez naçer as çinco rosas na boca do monje polos çinco psalmos que dizia à onrra das çinco leteras que á eno seu nome. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Gran dereit ' é de seer || seu miragre mui fremoso || da Virgen, de que naçer || quis por nos Deus grorioso. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LVII. é como Santa Maria fez guareçer os ladrões que foran tolleitos porque roubavan ũa dona e sa conpan[n]a que yan en romaria a Monssarraz. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Mui grandes noit ' e dia || devemos dar porende || nos a Santa Maria || graças, porque defende || os seus de dano, || e sen engano || en salvo os guia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LVIII. é como Santa Maria desviou aa monja que sse non fosse con un cavaleiro. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
De muitas guisas nos guarda de mal || Santa Maria, tan muit ' é leal. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Santa Maria sempr ' os seus ajuda || e os acorr ' a gran coita sabuda. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen ben serv ' a Madre do que quis morrer || por nos, nunca pod ' en vergonna caer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A creer devemos que todo pecado || Deus pola sa Madr ' averá perdõado. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quantos en Santa Maria || esperança an, || ben se porrá sa fazenda. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Reynna gloriosa | tant ' é de gran santidade, || que con esto nos defende | do dem ' e de sa maldade. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Groriosa grandes faz || mirages por dar a nos paz. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Santa Maria [os] enfermos sãa, || e os sãos tira de via vãa. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXI. é como Santa Maria mostrou aa monja como dissesse brevement ' «Ave Maria». |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Se muito non amamos, | gran sandeçe,fazemos, || a Sennor que nos mostra | de como a loemos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXII. é como o demo matou a un tafur que dẽostou a Santa Maria porque perdera. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ben pod ' as cousas feas fremosas tornar || a que pod ' os pecados das almas lavar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXVI. é como [Santa Maria] deu seu Fillo a hũa bõa moller, que era morto, en tal que lle désse o seu que Fillara aa sa omagen dos braços. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXVII. [é] como Santa Maria sãou na egreja de Santa Maria de Lugo hũa moller contreyta dos pees e das mãos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXVII[I]. é como Santa Maria guardou un [privado do Conde de Tolosa que non fosse queimado no forno, porque oya sa missa cada dia]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non pode prender nunca morte vergon[n]osa || aquele que guarda a Virgen groriosa. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ay, Santa Maria, || quen se per vos guia || quit ' é de folia || e sempre faz ben. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
De graça chẽa e d ' amor || de Deus, acorre -nos, Sennor. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXXI. é como Santa Maria guareçeu a moller do fogo de San Marçal que lle avia [comesto] todo [o] rostro. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXXII. é como Santa Maria guardou un monge dos diabos que o quiseran tentar e se lle mostraron en figuras de porcos polo fazer perder. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXXIII. é como Santa Maria sacou de cativo de terra de mouros a un ome bõo que se ll ' acomendara. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Aos seus acomendados || a Virgen tost ' á livrados. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pora toller gran perfia || ben dos coracões, || demostra Santa Maria || sas grandes visiões. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Acorrer -nos pode e de mal guardar || a Madre de Deus, [se] per nos non ficar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito pun[n]a d ' os seus onrrar || sempre Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXXVIII. é como Santa Maria fez a un fisico, que se metera monje, que comesse das vidas que os outros monjes comian, que a el [soyan mui mal saber]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen servir a Madre do gran Rey, || ben sey || que será de mal guardado, || com ' ora vos contarey. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXXXI. é como Santa Maria deçeu do çeo en hũa egreja ante todos [e] guareçeu quantos enfermos y jazian, que ardiam do fogo de San Marçal. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Virgen nos dá saude || e tolle mal, || tant ' á en si gran vertude || espirital. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
De vergonna nos guardar || pun[n]a todavia || e de falir e d ' errar || a Virgen Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXXXV. é como Santa Maria livrou un seu hermitan de prijon dũus mouros que o levavan alen mar, e nunca s ' en poderon pa[r]tir. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen aos servos da Virgen de mal se traballa || de lles fazer, non quer ela que esto ren valla. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non dev ' a Santa Maria | merçee pedir || aquel que de seus pecados | non se repentir. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXXXIX. é como Santa Maria destruyu un gran poboo de mouros que entraran hũa vila de crischãos e querian desfazer as ssas omages. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito se leven tẽer || por gentes de mal recado || os que mal cuidan fazer || aa de que Deus foi nado. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Santa Maria, || Strela do dia, || mostra -nos via || pera Deus e nos guia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.II. é como Santa Maria livrou un clerigo que os ladrões deitaran en un [poço]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Senpre aos seus val, || e de mal todavia || guarda -os sen al || a mui santa Sennor. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.III. é como Santa Maria fez estar o monje treçentos anos ao canto da passaryn[n]a, porque lle pedia que [lle] mostrasse [qual] era o ben que avian os que eran en Parayso. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.VI. é como Santa Maria sacou do[u]s escudeiros de prijon. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Prijon forte nen dultosa || non pod ' os presos tẽer || a pesar da Groriosa. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.VIII. é como Santa Maria fez que naçesse o Fillo do judeu o rostro atras, como llo Merlin rogara. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.IX. é como Santa Maria livrou un ome de çinquo diaboos que o queriam levar e matar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Razon an os diabos de fogir || ant ' a Virgen que a Deus foi parir. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tant ' é Santa Maria de ben mui comprida, || que pera a loar tenpo nos fal e vida. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
En todo tenpo faz ben || a Virgen que nos ma[n]ten. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Nas coitas devemos chamar || a Virgen, Estrela do Mar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Por razon tenno d ' obedeçer || as pedras á que Madr ' é do Rey, || que quando morreu por nos, ben sei || que porende se foron fender. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XIIII. é dun ma[n]çebo a que seus ẽemigos chagaron mui mal de morte, e sa madre prometera -o a Santa Maria de Salas, e foi logo guarido. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que serven todo -los çelestiaes, || guareçer ben pode as chagas mortaes. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Con seu ben || sempre ven || en ajuda || connoçuda || de nos Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XVI. é como Santa Maria fez atender duas candeas na sa egrega en Salamanca, porque o mercador que as y posera llas encomendara. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XVII. é como hũa moller prometera que non lavrasse no sabado, e per seu pecado lavrou, e foi logo tolleita das mãos; e poren mandou -sse levar a Santa Maria de Chartes, e foi [guarida]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Fazer pode d ' o[u]tri vive -los seus || Fillos aquela que Madr ' é de Deus. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XIX. é como Santa Maria tolleu un joyz aos diabos que o levavan e tornó -o a ssa casa e disse -lle que se maenfestasse, ca outro dia avia de morrer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como somos per consello do demo perdudos, || assi somos pelo da Virgen tost ' acorrudos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quantos me creveren loarán || a Virgen que nos mantem. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXI. é como un cavaleiro fazia a guirlanda das rosas a Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
De muitas maneiras busca | a Virgen espirital || carreiras en como guarde | os seus de mort ' e de mal. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Miragres muitos polos reis faz || Santa Maria cada que lle praz. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXIII. é como Santa Maria guardou un frade mẽor dos diabos, que na hora que quis morrer torcia -sse todo con me[do deles]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
O que pola Virgen leixa | o de que gran sabor á, || sempr[e] aqui lle demostra | o ben.que pois lle fará. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXV. é como santa Maria fez pa[r]tir o crerigo [e] a donzela que fazian voda, porque o crerigo trouxera este preito pelo demo, e fez que entrassen anbos en orden. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXVI. é como Santa Maria guareceu un ome en Elche dũa saeta que lle entrara pelos ossos da faz. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXVIII. é do Corpo de Nostro Sennor, que un vilão metera en hũa sa colmẽa por aver muito mel e muita çera; e ao catar do mel, achou dentro Santa Maria con [seu Fill ' en braço.] |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen entender quiser, ente[n]dedor || seja da Madre de Nostro Sennor. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXXI. é como Santa Maria guardou o Enperador de Costantinobre que non morresse so hũa pena que caeu sobr ' ele, e morreron todo -los outros que con ele eran. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
En tamanna coita non pode seer || om ' a que a Virgen non poss ' acorrer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXXII. é como Santa Maria fez ao crerigo que lle prometera castidade e sse casara, que leixasse sa moller e a fosse servir. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Resurgir pode e faze -los seus || vive -la Virgen de que naçeu Deus. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXXIIII. é como Santa Maria guareçeu na ygreja en Paris un ome que sse tallara a perna por gran door que avia do fogo de San Marçal, e outros muitos que eran con ele. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXXV. é como Santa Maria livrou de desonrra dous que sse avian jurados por ela quando eram meninos que casassen ambos en uno, e fez -llo ela comprir. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXXVI. é como en terra de Pulla, na villa que chaman Foja, jogava os dados hũa moller con outras co[n]pannas ant ' hũa egreja; e porque perdeu, lancou hũa pedra que désse ao Menino da omagen de Santa Maria, e ela alçou o braço e reçebeu [o colbe]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pois las figuras fazen dos santos renenbrança, || quenas cuida desonrrar mui fol é sen dultança. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXXVII. é como Santa Maria fez seer casto a un cavaleiro que soya seer mui luxorioso. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Sempr ' acha Santa Maria razon verdadeira || per que tira os que ama de ma[a] carrreira. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXXVIII. é como San Johan Boca -d ' Ouro, porque loava a Santa Ma[ria], tiraron -ll ' os [ollos] e foi esterrado e deitado do Patriarcado; e depois fez -lle Santa Maria aver ollos, e cobrou per ela sa dignidade. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXXIX. é como Santa Maria fez que falasse o Fillo que tiin[n]a nos braços ao da bõa moller, que lle disse : «papa.» |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Maravillosos || e piadosos || e mui fremosos || miragres faz || Santa Maria, || a que nos guia || ben noit ' e dia || e nos dá paz. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CXLI. é como Santa Maria acorreu a un monje seu que a servia e que ficava os gẽollos cada que ementavan o seu nome na ygreja e que beijava a terra. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XLIII. é como Santa Maria fez en Xerez chover por rogo dos pecadores que lle foron pedir por merçee que lles désse chuvia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen algũa cousa quiser pedir || a Deus por Santa Maria, || se de seus pecados se repentir, || ave -lo -á todavia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XLVI. é como Santa Maria guareçeu a un donzel que ya en romaria a Santa Maria d ' Albeça, e topou con seus ẽemigos, e sacaron -lle os ollos e cortaron -lle as mãos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XLVI[I]. é como hũa moller pobre deu sa ovella a guardar a un ovelleiro, e quando ao trosquiar das ovellas vẽo a vella demandar a sua, e o ovelleiro disse que a comera o lobo, chamou Santa Maria de Rocamador, e a ovella bra[a]dou u lla tiin[n]a o ovellero asconduda, e disse: «ei -m ' acá, ei -[m ' acá].» |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XLVI[I]. é como un cavaleiro guareçeu de mãos de seus ẽemigos por hũa camisa que chaman de Santa Maria, que tragia vestida. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
De mui grandes periglos | e de mui grandes maes || guarda Santa Maria | os que lle son leaes. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XLIX. é como un preste aleiman dultava do Sagramento de Deus e rogou a Santa Maria que lle mostrarse end ' a verdade; e Santa Maria assi o fez, porque era de bõa vida. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Fol é a desmesura || quen dulta que tornada || a Ostia sagrada || non é en [carne pura]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta C.L. é de loor de Santa Maria. || A que Deus ama, amar devemos, || a que Deus preça e nos preçemos, || a que Deus onrra, nos muit ' onrremos: || esta é sa Madre Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LI. é dun crerigo que onrrava as egrejas de Santa Maria e guardava os sabados, pero que era luxurioso. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Sempr ' a Virgen, de Deus Madre, | busca vias e carreiras || per que os seus tirar possa | de mal per muitas maneyras. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LII. é como un bon cavaleiro d ' armas, pero que era luxurioso, dizia sempre Ave Maria, e Santa Maria o fez en partir per sa demostrança. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tantas nos mostra a Virgen | de merçees e d ' amores, || que per ren nunca devemos | seer maos pecadores. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tan grand ' amor á a Virgen | con Deus, seu Fill ' , e juntança, || que por que y non dultemos, | a vezes faz demostrança. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LVI. é como Santa Maria fez miragre en Cunnegro por un crerigo que cantava mui ben as sas prosas a ssa loor, e prendérono ereges e tallaron -ll ' a lengua. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Madre do que de terra | primeir ' ome foi fazer || ben pod ' a lengua tallada | fazer que possa creçer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LVII. é dũus romeus que yan a Rocamador e pousaron en un burgo, e a ospeda furtou -lles da farinna que tragian. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Deus por sa Madre castiga | a vegadas ben de chão || o que faz mal, e muy toste | por ela o ar faz são. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LVIII. é como Santa Maria sacou de prijon un cavaleiro e mandou -lle que sse [fosse] pera Rocamador. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
De muitas guisas os presos | solta a mui Gloriosa, || Santa e Virgen Maria, | tant ' é con Deus poderosa. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LIX. é como Santa Maria fez descobrir hũa posta de carne que furtaran a ũus romeus na vila de Rocamador. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non soffre Santa Maria | de seeren perdidosos || os que as sa[s] romarias | son de fazer desejosos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXI. é como uun ome de Moriella, que ameude ya a Santa Maria de Salas e tragia sa Magestade, viu vĩir anuvradro, e pos a Magestade na sa vin[n]a; e non firiu y pedra, e todas las outras foron apedreadas en rredor. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A sas figuras muit ' onrrar || devemos da Virgen sen par. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXII[I]. é como un ome d ' Osca, que jogava os dados, descreeu en Santa Maria e perdeu logo a fala ; e foi a Santa Maria de Salas en romaria, e cobrou -a. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como deve dos crischãos | seer a Virgen onrrada, || outrossi ar deve deles | seer en todo guardada. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXV. é como Santa Maria de Tortosa d ' Ultramar defendeu a vila do Soldan. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXVI. é como Santa Maria guareçeu un ome que era tolleito do corpo e dos nenbros, na sa ygreja en Salas. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como poden per sas culpas | os omes seer contreitos, || assi poden pela Virgen | depois seer sãos feitos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXVIII. é dun miragre que fez Santa Maria de Salas por hũa moller de Lerida que lle morreron seus Fillos; e o postremeiro resuscitou -llo Santa Maria, que avia tres dias que era morto. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXIX. é dun miragre que fezo Santa Maria por hũa sa egreja que é ena Ar[r]eixaca de Murça, de como foron mouros acordados de a destruir e nunca o acabaron. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que por nos salvar || fezo Deus madr ' e Filla, || se se de nos onrrar || quer, non é maravilla. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Loar devemos a que senpre faz || ben, e en que toda mesura jaz. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Santa Maria grandes faz || miragres e saborosos, || e guarda aos que lle praz || de seeren perdid[os]os. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Madre de Jesu -Cristo | que çeos, terras e mares || fez, poder á d ' as tormentas | toller en todos logares. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tantas en Santa Maria | son mercees e bondades, || que sãar pod ' os coitados | de todas enfermidades. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXIIII. é como un cavaleiro servia Santa Maria, e avẽo -lle que jogou os dados, e porque perdeu dẽostou Santa Maria; e ar[r]epẽedeu -sse depois, e do pesar que end ' ouve tallou a lingua; e sãou -lla Santa Maria, e falou. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como aa Virgen pesa | de quen erra a çiente, || outrossi ar praz -lle muito | de quen s ' ende ben repente. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXVI. é do cativo de Mayorgas que sacou Santa Maria, quand ' era de mouros. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Soltar pode muit ' agin[n]a | os presos e os liados || a que faz ao seu Fillo | que nos solte dos pecados. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXVII. é do que tiraron os ollos, que sãou Santa Maria de Salas, e viu ben. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non vos é gran maravilla | de lum ' ao çego dar || a que con Deus, que é lume, | sé no Çeo par a par. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXXI. é como Aboyuçaf foy desbaratado en Marrocos pela sina [de] Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pero que seja a gente | d ' outra ley [e] descreuda, || os que a Virgen mais aman, | a esses ela ajada. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXXII. [é] como Santa Maria livrou un ladron da mão dos dia[bos] que o levavan. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXXIII. é dun miragre que mostrou Santa Maria en Faron, quand ' era de mouros. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXXIIII. é como Santa Maria livrou de morte un meninno que jazia no ventre da madre, a que deran hũa cuitelada pelo costado. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Madre de Deus || tant ' á en si gran vertude, || pe[r] que aos seus || acorre e dá saude. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXXV. é como Santa Maria amparou o castelo, que [chaman] Chincoya aos mouros, que o querian tomar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Poder á Santa Maria | grande d ' os seus acorrer || en qual logar quer que sejan, | e os de mal defender. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Coracon d ' om ' ou de moller | que a Virgen muit ' amar, || maca -lo queiram [encobrir] | ela o faz pois mostrar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pouco devemos preçar || o demo, se Deus m ' anpar, || pois nos a Virgen guardar || que nos caudela. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muitas vegadas o dem ' enganados || ten os omes, per que lles faz creer || muitas sandeçes; e taes pecados || desfaz a Virgen por seu gran saber. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Sobelos fondos do mar | e nas alturas da terra || á poder Santa Maria, | Madre do que tod ' enserra. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como o nome da Virgen | é aos bõos fremoso, || assi é contra os maos | mui fort ' e mui temeroso. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quena festa e o dia || da mui Groriosa || quiser guardar todavia, || seer -ll -á piadosa. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXXXVI..é como Santa Maria converteu un gentil que lle queria gran mal e fezera hũa forma pera deitar hũa ymagen do ydolo que adorasse, e sayu -lle hũa ymagen de Santa Maria con seu Fillo en braços. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Sempre punnou muit ' a Virgen | per u fosse connosçuda || dos que a non connoçian, | e sa bondade sabuda. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXXXVIII. é como Santa Maria fez fazer paz e que sse perdõassen ũus omees que se querian matar ũus con outros ant ' a ssa egreja en Terena. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muitas vezes volv ' o demo | as gentes por seus pecados, || que non quer Santa Maria, | pois lle son acomendados. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muit ' é mais a piedade de Santa Maria || que quantos pecados ome fazer poderia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.II. é como un clerigo en Paris fazia ũa prosa a Santa Maria e non podia achar ũa rima, [e foi rogar a Santa Maria] que o ajudasse y, e achó -a logo. E a Magestade lle disse: «Muitas graças.» |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito á Santa Maria, | Madre de Deus, gran sabor || d ' ajudar - quen lle cantares | ou prosas faz de loor. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.V. é como Santa Maria quis guardar ũa moura que tiin[n]a seu Fillo en braços u siia en ũa torre ontre duas amẽas, e caeu a torre, e non morreu, nen seu Fillo, nen lles enpeeçeu ren; e esto foi per oraçon dos crischãos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.VII. é como un cavaleiro poderoso levava a mal outro por un Fillo que lle matara, e soltó -o en hũa egreja de Santa Maria, e disse -ll ' a Magestade «graças» poren. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Se ome fezer de grado | pola Virgen algun ben, || demostrar -ll ' averá ela | sinaes que lle praz en. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.VIII. é como un erege de Tolosa meteu o Corpo de Deus na colmẽa e deu -o aas abellas que o comessen. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.IX. é como el Rey Do[n] Affonso de Castela adoeçeu en Bitouria e ouv ' hũa door tan grande que coidaron que morress ' ende, e poseron -lle de suso o livro das Cantigas de Santa Maria, e foi logo guarido. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito foi noss ' amigo || Gabriel, quando disse: || «Maria, Deus é tigo.» |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Apostos miragres faz todavia || por nos, e fremosos, Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XIII. é como Santa Maria livrou un ome bõo en Terena de mão de seus ẽemigos que o querian matar a torto, porque ll ' apoyn[n]an que matara sa moller. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XV. é como Santa Maria guardou sa Majestade que non reçebesse dano de muitos tormentos que lle fazian os mouros. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XVI. é como Santa Maria se mostrou en semellança da moller do cavaleiro ao demo, e o demo fugiu que a viu. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
O que en Santa Maria | de coraçon confiar, || non se tema que o possa | per ren o dem ' enganar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non dev ' [a] entrar null ' ome | na ygreja da Sennor, || se ante de seus pecados | mortaes quito non for. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Razon an de seeren | seus miragres contados || da Sennor que ampara | [a]os desamparados. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non conven aa omagen | da Madre do glorioso || Rey que cabo dela seja | figura do demo astroso. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
E quena non loará, || a que todo mal || tolle e todo ben nos dá! |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ben per está aos reys | d ' amaren Santa Maria, || ca enas mui grandes coitas | ela os acorr ' e guia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen ouver na Groriosa | fiança con fe comprida, || non lle nuzirá poçõya, | e dar -ll -á por sempre vida. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Todo -los coitados que queren saude || demanden a Virgen e [a] sa vertude. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito bon miragr ' a Virgen | faz estranno e fremoso, || por que a verdad ' entenda | o ne[i]çio porfioso. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XXVII. é como Santa Maria sacou un escudeiro de cativo, de guisa que o non viron os que guardavam o carçer en que jazia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen os pecadores guia | e aduz a salvaçion, || ben pode guiar o[s] presos, | pois o[s] saca de prijon. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XXVIII. é como un ome bõo avia un muu tolleito de todo -los pees; e [o] ome bõo mandava -o esfolar a un seu mançebo, e mentre que o mancebo se guisava, levantou -s ' o muu são e foi pera a egreja. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tan grand ' [é] a sa merçee | da Virgen e sa bondade, || que sequer nas beschas mudas | demostra sa piadade. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XXIX. é como Santa Maria guardou a sa ygreja en Vila -Sirga dos mouros que a queriam der[r]ibar, e fez que foss[en] end[e] todos çegos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Razon é grand ' e dereito | que deffenda ben a ssi || a que deffend ' outros muitos, | per com ' eu sei e oy. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XXXI. é como Santa Maria fez que tres meninos alçassen os marmores que non podia alçar toda a gente que se y ajuntava. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XXXIII. é como Santa Maria defendeu de morte un cavaleiro, que se colleu a hũa eigreja sua dũus cavaleiros que o queriam matar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Os que bõa morte morren | e son quitos de pecados, || son con Deus e con sa Madr ' e | sempre fazen seus mandados. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que faz os pecadores | dos pecados repentir, || ben pod ' os mudos e sordos | fazer falar e oyr. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XXXVI. é como hũa moller perigoou no mar, e tragia un Fillo pequeno nos braços ; e feze -a Santa Maria per çima das aguas andar de pe, assi como iria per un mui bon chão. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XXXVII. é como Santa Maria fez en Portugal, na vila de Santaren, a hũa moller pecador que non morresse ata que fosse ben confessada, porque avia gran fiança en ela e jajũava os sabados e as sas festas a pan e agua. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XXXVIII. é como Deus se vingou dum jograr tafur que jogava os dados e porque perdera descreeu en Deus e en Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Os pecadores todos loarán || Santa Maria, ca dereit ' y an. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XLI. é como un menino, que era esposado con hũa menina, caeu de çima dũa muít ' alta pena en fondo e quebrou per todo o corpo e morreu; e sa madre começó -o de pedir a Santa Maria, e deu -llo viv ' e são, e meteu -ss ' en orden con sa esposa. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XLII. é como Santo Maria de Castroxerez guariu de morte un pedreiro que ouvera de caer de çima da obra, e esteve pendorado e teve -sse nas pontas dos dedos da mão. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XLIII, é como ũus falcõeiros que andavan a caça estavan en coita de morte en hun regueiro, e chamaron Santa Maria de Vila -Sirga, e ela per sa merçee acorreu -lles. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Carreiras e semedeiros || busca a Virgen Maria || pera fazer todavia || seus miragres verdadeiros. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XLIIII. é como Santa Maria guareçeu un ome, que inchou que cuidou morrer, porque escarnecia dos que yan a sa ygreja. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Gran dereit ' é que mal venna | ao que ten en desden || os feitos da Groriosa, | con que nos faz tanto ben. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
O que en coita de morte | mui grand ' o en prijon for, || cham ' a Virgen gloriosa, | Madre de Nostro Sennor. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XLVI. é dũa bõa moller que ya cada sabado a hũa egreja que chaman Santa Marta dos Martires, e oblidou -xe -lle, e despoys foi alá de noite, e abriron -se -lle as portas da egreja. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que as portas do Çeo | abriu pera nos salvar, || poder á nas deste mundo | de as abrir e çerrar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta CC.XLVII. é dũa menina que naçeu çega, e a cabo de .X. anos levárona a Santa Maria de Salas, e deu -lle logo seu lume Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XLVIII, é como dous marin[n]eiros sse querian matar en Laredo ant ' o altar de Santa Maria, e pola sa gran merçee guardó -os que sse non matassen. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Sen muito ben que nos faze | a Sennor espirital, || guarda -nos que non façamos | quanto podemos de mal. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Por nos, Virgen Madre, || roga a Deus, teu Padre || e Fill ' e Amigo. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tan gran poder a ssa Madre | deu eno fondo da terra || Deus d ' acorrer os coitados, | ben come en alta serra. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
De grad ' á Santa Maria | merçee e piadade || aos que de seus pecados | lla peden con omildade. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LIIII. é como dous monges, que sayron da orden, foron livres dos diabos polo nome de Santa Maria que eme[n]taron. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
O nome da Virgen santa | [a]tan muit ' é temeroso, || que quand ' [o] oe o demo, | perde seu poder astroso. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Na malandança || noss ' amparança || e esperança || é Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen na Virgen gloriosa | esperança mui grand ' á, || macar seja muit ' enfermo, | ela muy ben o guarrá. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ben guarda Santa Maria pela sa vertude || sas reliquias, per que muitos reçeben saude. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Santa Maria punna d ' avĩir || os seus por se deles mellor servir. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXI. é da bõa dona que desejava veer mais d ' al ome de bõa vida, e bõa dona outrossi. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Se non loassemos por al | a Sennor mui verdadeira, || devemo -la loar porque | nos demostra en carreira. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXIII. é como Santa Maria guareçeu a hun ome que era tolleito de todo -los nenbros, e disse -lle que sse fezesse levar a sa egreja e seria logo são. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXIIII. é como Santa Maria fez pereçer as naves dos mouros, que tiin[n]an çrcada Costantinopla, tanto que os crischãos poseron a sa ymagen na rriba do [mar]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pois aos seus que ama | deffende todavia, || dereit ' é que deffenda | a ssi Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Sempr ' a Virgen santa dá bon gualardon || aos seus que torto prenden sen razon. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
De muitas guisas miragres | a Virgen espirital || faz, por que en Deus creamos | e por nos guardar de mal. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXVIII. é como Santa Maria guareçeu en Vila -Sirga hũa dona filladalgo de França, que avia todo -los ne[n]bros do corpo tolleitos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Gran confiança na Madre | de Deus sempr ' aver devemos || por muitos bõos miragres | que faz, de que nos loemos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que poder á dos mortos | de os fazer resorgir, || pod ' os mudos e os sordos | fazer falar e oyr. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Todos con alegria | cantand ' e en bon son, || devemos muit ' a Virgen | loar de coraçon. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCLXXI. é como hũa nave estedera tres meses en un rrio e non podia sair porque a conbatian mouros, e Santa Maria sacou -a en salvo. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Maravillosos miragres | Santa Maria mostrar || va¡ por nos, que no -lo demo | non faça desasperar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXXIII. é como Santa Maria en Ayamonte, riba d ' Aguadiana, fez aparecer dous fios con que cosessen os panos do seu altar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Poi -lo pecador pun[n]ar | en servir Santa Maria, || non temades que perder - | se possa per sa folia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que nos guarda do gran fog ' infernal || sãar -nos pode de gran raiva mortal. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXXVII. é como Santa Maria guardou oyto almogavares en hũa fazenda que ouveron con mouros, porque non comeron carne en sabado. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Santa Maria, valed, ay Sennor, || e acorred ' a vosso trobador, || que mal le vai. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
U alguen a Jesu -Cristo | por seus pecados negar, || se ben fiar en sa Madre, | fará -ll ' ela perdõar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Par Deus, muit ' á gran vertude | na paravoa comunal, || u dicen todos nas coitas: | «Ay, Santa Maria, val!» |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXXXV. é como Santa Maria fez aa monja, que non quis por ela leixar de s ' ir cono cavaleiro, que sse tornass ' a sa orden, e ao cavaleiro fez outrossi que fillasse religion. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tanto quer Santa Maria | os que ama deffender, || que non soffr ' en nulla guisa | leixa -los esca[r]neçer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXXXIX. é como un ome bõo de religion foi veer a ygreja u jazia o corpo de Sant ' Agostin, e viu y de noite Santa Maria e grandes coros d ' angeos que cantavam ant ' el[a]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXXXIX. é como Santa Maria de Tocha guariu un lavrador que andava segando en dia de San Quirez, que se lle çerraron os punnos a[n]bos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pero que os outros santos | a vezes prenden vingança || dos que lles erran, a Madre | de Deus lle[s] val sen dultança. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito demostra a Virgen, | a Sennor espirital, || sa lealdade a aquele | que acha senpre leal. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta CC.XC.IIII. é como hũa moller que jogava os dados en Pulla lançou hũa pedra aa omagen de Santa Maria porque perdera, [e] parou un angeo de pedra a mão e reçebeo o colbe. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non é mui gran maravilla | seerem obedientes || os angeos aa Madre | daquel cujos son sergentes. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XC.VI. [é] como Santa Maria apareceu a un monje na çibdade de Conturbel e mostrou -lle como a servisse. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.XC.VII. é como Santa Maria mostrou vertude na sa omagen, porque dizi[a] un frade que non avia vertude no m[adeir ' entallado]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Graça e vertude mui grand ' e amor || mostra Santa Maria no pecador. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
De muitas mane[i]ras Santa Maria || merçees faz aos que por seus ten. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Macar faz Santa Maria | mira gres dũa natura, || muitas vezes y os cambia | por mostrar sa apostura. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Madre de Jhesu -Cristo, | que é Sennor de nobrezas, || non soffre que en sa casa | façan furtos nen vilezas. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.III. [é] como hũa omagen de Santa Maria falou nas Olgas de Burgos a hũa moça que ouve medo. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Por fol tenno quen na Virgen | non á mui grand ' asperança, || ca noss ' esforç ' é nos medos | e nas coitas amparança. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Aquela en que Deus carne | prendeu e nos deu por lume, || das cousas linpias se paga | senpre, tal é seu costume. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.V. é como Santa Maria fez hũa carta de pẽedença que tragia hũa moller pesar mais en hũa balança que quant ' aver poseron na outra. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Sempre devemos na Virgen | [a] tẽer os coracões, || ca per ela gua[a]nnamos | de Deus mui grandes perdões. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Toller pod ' a Madre de Nostro Sennor || toda tempestade, se ll ' em prazer [for]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non deven por maravilla | tẽer en querer Deus Padre || mostrar mui grandes miragres | pola bẽeita sa Madre. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito per dev ' a Reyn[n]a || dos Çeos seer loada || de nos, ca no mundo nada || foi [ben] come fror d ' espin[n]a. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non conven que seja feita | nihũa desapostura || no logar en que seve | da Virgen a sa figura. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XIII. é da nave que andava en perigoo do mar, e os que andavan en ela chamaron Santa Maria de Vila -Sirga, e quedou a tormenta. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ali u todo -los santos | non an poder de põer || consello, pono a Virgen, | de que Deus quiso naçer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XIIII. é como Santa Maria guareçeu un cavaleiro de Segovia que avia perdudo o lume dos ollos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tant ' aos pecadores | a Virgen val de grado, || per que seu santo nome | dev ' a seer mui loado. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XIX. é como Santa Maria guariu en Terena hũa mançeba raviosa. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen quer mui ben pod ' a Virgen gloriosa || de door guarir, non será tan coitosa. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta CCC. XXII. é como Santa Maria guariu un ome en Evora, que ouvera de morrer dum osso que sse ll ' atravessara na garganta. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Virgen, que de Deus Madre | éste, Filla e criada, || d ' acorrer os pecadores | sempr ' está aparellada. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XXIIII. é como Santa Maria guareçeu en Sevilla un mudo que avia do[u]s anos que non falara. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XXVI. é como Santa Maria de Tudia prendeu os ladrões que lle furtaron as colmẽas. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XXVII é como Santa Maria guariu o clerigo que se lle tornaran as pernas atras porque fez ũus panos mẽores dun pano que furtou de sobelo altar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Porque ben Santa Maria | sabe os seus dões dar, || muito per faz gran folia | quen lle vai o seu furtar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Sabor á Santa Maria, | de que Deus por nos foi nado, || que se[u] nome pelas terras | seja sempre nomeado. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ena que Deus pos vertude | grand ' e sempre en ela creçe, || poder á d ' enfermidades | sãar e toda sandeçe. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XXXIII. é como Santa Maria de Terena guariu un ome contreito que andava en carreta mais avia de .XV. anos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Connosçudamente mostra | miragres Santa Maria || en aqueles que a chamam | de coraçon noit ' e dia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
De resurgir ome morto | deu Nostro Sennor poder || a sa Madr ' , e toda cousa | guardar de se non perder. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XXXV. é como Santa Maria converteu un gentil que adorava os ydolos, porque avia en si piadade e fazia caridade aos pobres. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Com ' en si naturalmente | a Virgen á piadade, || assi naturalment ' ama | os en que á caridade. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XXXVI. é com ' o cavaleiro que era luxurioso, per rogo que fez a Santa Maria [ouve] cambiada a natura que sol depois nunca, por tal preito catou. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ben como pun[n]a o demo | en fazer -nos que erremos, || outrossi a Virgen pun[n]a | como nos d ' errar guardemos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tan gran poder á a Virgen | aos da terra guardar || de mal, come aos outros | que nunca passaron mar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muitos que pelos pecados | que fazen perden o lume, || guareçe Santa Maria, | ca [a]tal é seu costume. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
En quantas guisas os seus acorrer || sab ' a Virgen, non se pode dizer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Virgen Madre gloriosa, || de Deus Filla e Esposa, || santa, pobre, preciosa, || quen te loar saberia || ou podia? |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Com ' á gran pesar a Virgen | dos que gran pecado fazen, || outrossi en salvar punna | os que en torto non jazen. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XLII é como Santa Maria fez pareçer a sa omage d ' ontre hũas pedras marmores que serravan en Costantinopla. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Con razon nas criaturas | figura pode mostrar || Deus de si ou de sa Madre, | pois elas quis figurar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XLIIII. é como Santa Maria de [Tudia] fez a hũa cavalgada de mouros e a outra de crischãos que maseron hũa noite cabo da sa ygreja e non se viron, por non averen ontre ssi desavẽença. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Os que a Santa Maria | saben fazer reverença, || macar se non amen eles, | ela met ' y avẽença. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XLV. é como Santa Maria mostrou en vision a un Rey e a hũa Reyn[n]a como avia gran pesar por que entrarom mouros a sa capela de Xerez. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Sempr ' a Virgen gloriosa | faz aos seus entender || quando en algũa cousa | filla pesar ou prazer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XLVIII. é como Santa Maria demostrou a un Rey, que trobava por ela, gran tesouro de prata. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ben parte Santa Maria | sas graças e seus tesouros || aos que serven seu Fillo | ben e ela contra mouros. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XLIX. é como Santa Maria mostrou muitos miragres por hũa omagen que tragia un Rey en sa capela. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Santa Maria, Sennor, || val -nos u nos mester for. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Fremosos miragres [mostra] | a Madre de fremosura || e grandes, ca á vertude | do mui gran Deus sen mesura. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LIII é como un meninno,que criava un abade en sa castra tragia de comer ao Meninno que tĩia a omagen nos braços, e disso -ll ' a omagen que comeria con ele muy çedo. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Eno pouco e no muito, | en todo lles ja - mercee || aos seus servos a Virgen, | Madre do que todo vee.] |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como torç ' o dem ' os nenbros | d[o] ome per seus pecados, || assi os correj ' a Virgen, | pois los á maenfestados. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LVI[I]. é como Santa Maria do Porto mostrou per sa vertude un logar u jaziam muitos cantos lavrados que meteron ena sa ygreja. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que as cousas coitadas | d ' ajudar muit ' é tẽuda, || non vos é gran maravilla | se x ' ela a ssi ajuda. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LIX. é como Santa Maria do Porto se doeu dũa moller que vẽo aa sa ygreja en romaria, a que cativaran un seu fillo, e sacó -o de cativo de terra de mouros e po[so -llo en salvo]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
As mãos da Santa Virgen | que tangeron acaron || Jesu - Cristo, mui ben poden | sacar presos de prijon. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Loar devemos a Virgen | porque nos sempre gaanna || amor de Deus, e que punna | de nos guar[dar] de [sa] sanna. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LXI. é como Santa Maria fez nas Olgas de Burgos a hũa sa omagen que se volveu [na cama] u a deitaron. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ben pode Santa Maria | seu lum ' ao çego dar, || pois que dos pecados pode | as almas alumear. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
En bon ponto vimos esta Sennor que loamos, || que nos tan çed[o] acorre quando a cham[am]os. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que en nossos cantares | nos chamamos Fror das flores, || maravilloso miragre | fez por ũus caçadores. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Grandes miragres faz Santa Maria || e fremosos a que[n] s ' en ela fia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LXVIII. é como Santa Maria do Porto guariu hũa moller dũa coobra que tragia eno ventre, e avia ben tres anos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como nos dá car[r]eiras | a Virgen que façamos || ben, outrossi nos mostra | como mal non ajamos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como Jesu -Cristo fezo | a San Pedro que pescasse || un peyxe en que achou ouro | que por si [e] el peitasse, || [outrossi fez que sa Madre | per tal maneira livrasse || a hũa moller mesquynna | e de gran coita tirasse]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Loemos muit ' a Virgen Santa Maria, || Madre de Jesu -Crist ' , a noit ' e o dia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tantos vay Santa Maria | eno seu Porto fazer || de miragres, que trobando | non posso os mẽos dizer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muit ' éste mayor cousa | en querer se mostrar || a Virgen aos omees, | ca d ' enfermos sãar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LXXIIII. [é como ũus almogavares, que senpre entravan a terra de mouros e eran desbaratados, teveron vigia na capela do alcaçar de Xerez e prometeron -lle ũa dõa, e entraron en cavalgada e ganaron muy grand ' algo]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito quer Santa Maria, | a Sennor de ben conprida, || que quand ' aos seus ajuda, | que sej[a] deles servida. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
En todo nos faz merçee || a Sennor que todo vee. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Virgen, cuja mercee | é pelo mundo sabuda, || fazer pod ' achar a cousa | aos que a an perduda. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LXXVII. é como el Rey deu ũa escrivania dũa vila a un seu criado, e avia muitos contrarios que o destorvavan, e pediu -a a Santa Maria, e fez -lla aver. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Senpr ' a Virgen gloriosa | ao que s ' en ela fia || ajuda -o per que vença | gran braveza e perfia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito nos faz gran merçee | Deus Padre, Nostro Sennor, || u fez sa Madre avogada | [e seu Fillo Salvador]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LXXIX. é como Santa Maria do Porto se vengou dos cos[s]arios do mar, que roubavan os omees que viin[n]am pobrar [en aquela vila]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que defende do demo | as almas dos pecadores, || os seus deffender ben pode | d ' omes maos roubadores. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como a voz de Jesu - Cristo | faz aos mortos viver, || assi fez a de sa Madre | un morto vivo erger. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Verdade éste a paravoa | que disse Rey Salamon || que dos rey[s] as voontades | enas mãos de Deus son. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
O ffondo do mar tan chão | faz come a terra dura || aos seus Santa Maria, | Sennor de mui gran mesura. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que por mui gran fremosura | é[ste] chamada Fror das frores, || mui mais lle praz quando lle loan | seu nome que d ' outras loores. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LXXXVII. é como hũa omagen que tragia hun rey fazia muitos miragres. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que per a Parayso | irmos nos mostra camin[n]os, || poder á de sãar vellos | e mançebos e menin[n]os. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XC.I. é como Santa Maria do Porto corregeu ũa moca contreita dos nenbros que levaron alá en romaria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como pod ' a Gloriosa | os mortos fazer viver, || ben outrossi pod ' os nenbros | dos contreitos correger. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCCXC.III. é como Santa Maria do Porto guareçeu un menino que trouxeron a ssa casa ravioso. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Macar é door a rravia | maravillosa e forte, || agyn[n]a a tolle a Madre | do que ena cruz pres morte. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCCXC.V. é como Santa Maria de Tortosa d ' Ultramar defende[u] a vila do Soldan. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCCXC.VI. é como Santa Maria de Tocha guariu un lavrador que andava segando en dia de San Quirez, que se lle sarraron os punos ambos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pero que os outros santos | a vezes prenden vingança || dos que lles erram, a Madre | de Deus [lles val] sen dultança. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muitas vegadas o dem ' enganadas || ten as gentes, porque lles faz creer || [muitas sandeces; e taes pecados || desfaz a Virgen por seu gran saber]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Madre do Pastor bõo que connosçeu o seu gãado || ben pode guardar aquele | que lle for acomendado. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
[P]ero cantigas de loor || fiz de muitas maneiras, avendo de loar sabor || a que nos dá carreiras... |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
[M]acar poucos cantares | acabey e con son, || Virgen, dos teus miragres, | [peço -ch ' ora por don]... |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Santa Maria, nenbre -vos de mi || e daquelo pouco que vos servi. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .La. é dos sete pesares que viu Santa Maria do seu Fillo. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non é sen guysa d ' enfermos sãar || o santo leite que Deus quis mamar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXVIIII.a é como Santa Maria faz en Costa[n]tinobre decer un pano ante sa omagen. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
De muitas guysas mostrar || xe nos quer Santa Maria || por xe nos fazer amar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como o demo cofonder, || nos quer acorrer || Santa Maria e valer || e del defender. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta é como Santa Maria sãou o escudeiro a que deron a saetada polo costado. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Cantando e con dança || seja por nos loada || a Virgen corõada || que é noss ' asperança. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Virgen Madre gloriosa, || de Deus filla e esposa, || santa, pobre, preçiosa, || quen te loar saberia || ou podia? |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tan bẽeyta foi a saudaçon || per que nos vẽemos a salvaçon. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Muito foi noss ' amigo || Gabriel, quando disse || «Maria, Deus é tigo.» |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Os sete dões que dá || Deus, a sa Madr ' os deu ja. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
[E]sta .IX. é da Vigilia de Santa Maria d ' Agosto, como ela passou deste mundo e foi levada ao Çeo. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Des quando Deus sa Madre | aos Çeos levou, || de nos levar consigo | carreira nos mostrou. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta deçima é no dia aa Proçession, como as processiões do Çeo reçeberon a Santa Maria quando sobiu aos Çeos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XI., en outro dia de Santa Maria, é de como lle venna emente de nos ao dia do juyzio e rogue a seu Fillo que nos aja merçee. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XII. é de como Santa Maria rogue por nos a seu Fillo eno dia do juyzio. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Madre de Deus, ora | por nos teu Fill ' essa ora. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como podemos a Deus gradeçer || quantos bẽes el por nos foi fazer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta segunda é de como os tres Reis Magos vẽeron a Beleen aorar a Nostro Sennor Jesu -Cristo e lle ofereron seus dões. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pois que dos reys Nostro Sennor || quis de seu lin[n]age decer, || con razon lles fez est ' amor || en que lles foi aparecer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta terceira é como Nostro Sennor resurgiu e como se mostrou aos Apostolos e aas tres Marias. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Alegria, alegria || façamos ja todavia. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta quarta é como Nostro Sennor subiu aos Çeos ante seus dicipolos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Subiu ao Çeo o Fillo de Deus || por dar Parays ' aos amigos seus. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta quinta é como Nostro Sennor enviou o seu Santi Sp[i]rito sobre los seus dicipolos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Todo -los bẽes que nos Deus || quis fazer polo Fillo seu, || nos conpriu quando aos seus || o seu Sant ' Espirito deu || que prometeu. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 420 |
Esta quinta é como Nostro Sennor enviou o seu Santi Sp[i]rito sobre los seus dicipolos. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 104 |
[Esta é a primeira cantiga de loor de Santa Maria, || ementando os VII goyos que ouve de seu Fillo.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 133 |
[Esta é de loor de Santa Maria, com ' é fremosa e bõa e á gran poder.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 137 |
Esta é como Santa Maria se queixou en Toledo eno dia de ssa festa de Agosto, porque os judeus crucifigavan ũa omagen de cera, || a semellança [de seu Fillo]. || |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 141 |
[Esta é como Santa Maria rogou a seu Fillo pola alma do monge de San Pedro, porque rogaron todo -los Santos, e o non quis fazer senon por ela.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 155 |
[Esta é como Santa Maria fez fazer aos babous que crian a seda duas toucas, porque a dona que os guardava lle prometera hũa e non lla dera.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 158 |
[Esta é como Santa Maria fillou vingança dos tres cavaleiros que mataron seu ẽemigo ant ' o seu altar.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 160 |
[Esta é de loor de Santa Maria, por quantas mercees nos faz.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 180 |
[Esta é como Santa Maria fillou a sinagoga dos judeus e fez dela eigreja.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 183 |
[[E]sta é como Santa Maria deffendeu Costantinobre dos mouros que a conbatian e a cuidavan fillar.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 190 |
[Esta é de loor de Santa Maria, de como Deus non lle pode dizer de non do que lle rogar, nen ela a nos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 202 |
[Esta é como Santa Maria fez queimar a lãa aos mercadores || que offerera algo a sua omage, e llo tomaran depois]. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 228 |
[Esta é de como o cavaleiro, que perdera seu açor, foy -o pedir a Santa Maria de Salas; e estando na eigreja, posou -lle na mão.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 230 |
[Esta é como Santa Maria gãou de seu Fillo que fosse salvo o cavaleiro malfeitor que cuidou de fazer un mõesteiro e morreu ante que o fezesse.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 239 |
[Esta é como Santa Maria tolleu a auga da fonte ao cavaleiro, en cuja erdade estava, e a deu aos frades de Monssarrad a que el queria vender.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 241 |
[Esta é de como Santa Maria guiou os romeus, que yan a sa eigreja a Seixon e erraron o camỹo de noite.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 244 |
[Esta é de loor de Santa Maria, que mostra por que razon encarnó Nostro Sennor en ela.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 246 |
[[E]sta é como a omage de Santa Maria alçou o gẽollo e recebeu o colbe da saeta por guardar o que estava pos ela.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 249 |
[[E]sta é como Santa Maria fez vĩir las cabras montesas a Monssarraz, e se leixavan ordennar aos monges cada dia.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 260 |
[Esta é como Santa Maria fez nacer as cinco rosas na boca do monge depos ssa morte, polos cinco salmos que dizia a onrra das cinco leteras que á no seu nome.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 262 |
[Esta é como Santa Maria fez guareçer os ladrões que foran tolleitos porque roubaran ũa dona e ssa conpanna que yan en romaria a Monsarrat.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 266 |
[Como Santa Maria desviou aa monja que se non fosse con un cavaleiro con que posera de ss ' ir.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 269 |
[Como o Crucifisso deu a palmada aa onrra de sa Madre aa monja de Fontebrar que posera de ss ' ir con seu entendedor.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 309 |
[[C]omo Santa Maria mostrou aa monja como dissesse brevement ' "Ave Maria".] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 312 |
[C]omo o demo matou a un tafur que dẽostou a Santa Maria porque perdera. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 327 |
[Esta LXXVII [é] como Santa Maria sãou na sa ygreja de Santa Maria de Lugo hũa moller contreita dos pees e das mãos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 329 |
[Como Santa Maria guardou un privado do Conde de Tolosa que non fosse queimado no forno, porque oya sa missa cada dia.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 336 |
[[C]omo Santa Maria guareçeu a moller do fogo de San Marçal que ll ' avia comesto todo o rostro.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 338 |
[Como Santa Maria guardou un monge dos diaboos que o quiseran tentar e se lle mostraron en figuras de porcos polo fazer perder.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 340 |
[Como Santa Maria sacou de cativo de terra de mouros a un ome bõo que se ll ' acomendara.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 353 |
[Como Santa Maria fez a un fisico que se metera monje que comesse das vidas que os outros monjes comian, que a el soyan mui mal saber; e começa:] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 362 |
[[C]omo Santa Maria deceu do ceo en hũa egreja ante todos e guareceu quantos enfermos y jazian que ardian do fogo de San Marçal.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 372 |
[Como Santa Maria livrou un seu hermitan de prijon dũus mouros que o levavan a alen mar, e nunca se poderon yr ata que o leixaron.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 383 |
[Como Santa Maria destruyu un gran poboo de mouros que entraran hũa vila de crischãos e querian || desfazer as ssas omagẽes.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 389 |
[Como Santa Maria librou un crerigo que os ladrões deitaran en un poço.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 392 |
[Como Santa Maria feze estar o monge trezentos anos ao canto da passarỹa, porque lle pedia que lle mostrasse qual era o ben que avian os que eran en Paraiso.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 402 |
[Esta é como Santa Maria sacou dous escudeiros de prijon.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 408 |
[[C]omo Santa Maria fez que nacesse o fillo do judeu o rostro atrás, como llo Merlin rogara.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 411 |
[[C]omo Santa Maria livrou un ome de cinquo diaboos que o querian levar e matar.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 421 |
[Esta é dun mancebo a que seus ẽemigos chagaron mui mal de morte, e sa madre prometera -o a Santa Maria de Salas, e foi logo guarido.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 433 |
[[E]sta é como Santa Maria fez acender duas candeas na sa eigreja en Salamanca, porque o mercador que as y posera llas encomendara.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 436 |
[[C]omo hũa moller prometera que non lavrasse no sabado e per seu pecado lavrou, e foi logo tolleita das mãos, ; e poren mandou -sse levar a Santa Maria de Chartes, e foi guarida.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 440 |
[Como Santa Maria tolleu un joiz aos diaboos que o levavan e tornó -o a ssa casa e disse -lle que se mẽefestasse, ca outro dia avia de morrer.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 444 |
[Esta é dun miragre do cavaleiro que fazía a guerlanda das rosas a Santa Maria.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 449 |
[[C]omo Santa Maria guardou un frade mẽor dos diaboos na ora que quis morrer, e torcia -sse todo con medo deles.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 453 |
[[C]omo Santa Maria fez partir o crerigo e a donzela que fazian voda, porque o clerigo trouxera este preito pelo demo, e fez que entrassen anbos en orden]. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 458 |
[Esta é como Santa Maria guareceo un ome en Elche dũa saeta que lle entrara pelos ossos da faz.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 463 |
[Esta é do Corpo de Nostro Sennor, que un vilão metera en hũa sa colmẽa por aver muito mel e muita cera; e ao catar do mel mostrou -sse que era Santa Maria con seu Fill ' en braço.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 470 |
[[E]sta é como Santa Maria guardou o Emperador de Costantinobre que non morresse so hũa pena que caeu sobr ' ele, e morreron todo -los outros que con ele eran.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 473 |
[Esta é como Santa Maria fez ao crerigo que lle prometera castidade e sse casara que leixasse ssa moller e a fosse servir.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 481 |
[[E]sta é como Santa Maria guareceu na sa eigreja en Paris un ome que se tallara a perna por gran door que avia do fogo de San Marçal, e outros muitos que eran con ele.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 484 |
[[C]omo Santa Maria livrou de desonrra dous que sse avian jurados por ela quando eran menỹos que casassen ambos en uno, e fez -lo conprir.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 489 |
[[E]sta é como en terra de Pulla, en hũa vila que á nome ' Foja, jogava hũa moller os dados co outras conpannas ant[t] ' hũa eigreja; e porque perdeu, lançou hũa pedra que déss ' ao Menỹo da omage de Santa Maria, e ela alçou o braço e recebeu o colbe.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 491 |
[Como Santa Maria fez seer casto a un cavaleiro que soya seer muy luxurioso.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 493 |
[Como San Joan Boca -d ' Ouro, porque loava a Santa Maria, tiraron -ll ' os [ollos] e foi esterrado e deitado do patriarcado; e depois fez -lle Santa Maria aver ollos, e cobrou per ela sa dinidade.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 496 |
[Como Santa Maria fez que falasse o Fillo que tĩia nos braços ao da bõa moller, que lle disse: "papa!"] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 499 |
[Como Santa Maria acorreu a un monge seu que a servia e que ficava os gẽollos cada que ementavan o seu nome na eigreja e beijava a terra.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 504 |
Como Santa Maria fez en Xerez chover por rogo dos pecadores que lle foron pedir por merçee que lles désse chovia. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 512 |
[Como Santa Maria guareceu a un donzel, fillo dũa bõa dona de Brieyçon, que ya en romaria a Santa Maria d ' Albeça e topou con seus ẽemigos na carreira, e sacaron -lle os ollos e cortaron -lle as mãos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 516 |
[Como hũa moller pobre deu sa ovella a guardar a un ovelleiro, e quando ao trosquiar das ovellas vẽo a vella demandar a sua e || o ovelleiro disse que a comera o lobo, chamou Santa Maria || de Rocamador, e a ovella braadou u [l]la tĩia o ovelleiro || asconduda e disse:] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 518 |
[Como un cavaleiro guareceu de mãos de seus ẽemigos por hũa camisa que chaman de Santa Maria, que tragia vestida.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 520 |
[Como un preste aleiman dultava do Sagramento de Deus e rogou a Santa Maria que lle mostrasse ende a verdade; e Santa Maria assi o fez porque era de bõa vida.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 524 |
[Esta é dun crerigo que onrrava as eigrejas de Santa Maria e guardava os sabados, pero que era luxurioso]. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 526 |
[Como ũu bon cavaleiro d ' armas, pero que era luxurioso, dezia sempr ' "Ave Maria", e Santa Maria o fez en partir per sa demostrança.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 535 |
[Este miragre fez Santa Maria em Cunnegro por un crerigo que cantava mui ben as sas prosas a ssa loor, e prendérono ereges e tallaron -ll ' a lingua.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 537 |
[Como ũus romeus yan a Rocamador e pousaron en ũu burgo, e a ospeda furtou -lles da farỹa que tragian.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 539 |
[Esta é como Santa Maria sacou de prijon un cavaleiro e mandou -lle que se fosse pera Rocamador.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 541 |
[Como Santa Maria fez descobrir hũa posta de carne que furtaran a ũus romeus na vila de Rocamador.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 544 |
[Como un ome de Moriella, que ameude ya a Santa Maria de Salas e tragia sa Magestade, viu vĩir nuveado e pos a Magestade na sa vinna; e non firiu y a pedra, e toda -las outras foron apedreadas en derredor.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 548 |
[Come uun ome d ' Osca, que jogava os dados, descre[e]u en Santa Maria e perdeu logo a fala; e foi a Santa Maria de Salas en romaria e cobró -a.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 552 |
[Como Santa Maria de Tortosa d ' Ultramar defendeu a vila do soldan.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 555 |
[Esta [é] como Santa Maria guareceu un ome que era tolleito do corpo e dos nenbros, na sa eigreja en Salas.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 558 |
[Esta é dun miragre que fez Santa Maria de Salas por hũa moller de Lerida que lle morreron seus fillos, e o postrimeiro ressucitou -llo Santa Maria, que avia tres dias que era morto.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 560 |
[Esta é dun miragre que fezo Santa Maria por hũa sa eigreja que é ena Arreixaca de Murça, de como foron mouros acordados de a destroir e nunca o acabaron.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 571 |
[Como un cavaleiro servia Santa [Maria], e avẽo -lle que jugou os dados, e porque perdeu dẽostou Santa Maria; e arrepentiu -sse depois, e do pesar que ende ouve tallou a lingua; e sãó -lla Santa Maria, e falou depois muy ben.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 577 |
[Esta é do cativo de Mayorgas que sacou Santa Maria quand ' era de mouros.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 579 |
[E]sta é do que tiraron os ollos, que sãou Santa Maria de Salas e viu ben. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 588 |
[Esta é como Aboyuçaf foy desbaratado en Marrocos pela sina de Santa Maria.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 590 |
[Como Santa Maria livrou ũu ladron da mão dos diaboos que o levavan.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 593 |
[Esta é dun miragre que mostrou Santa Maria en Faaron quando era de mouros.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 595 |
[Esta é como Santa Maria livrou de morte ũu menynno que jazia no ventre da madre, a que deran hũa cuitelada pelo costado.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 597 |
[Como Santa Maria amparou o castelo que chaman Chincoya aos mouros que o querian fillar.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 632 |
[[C]omo Santa Maria converteu un gentil que lle queria gran mal e fezera hũa forma pera deitar hũa ymagen do ydolo que adorasse, e sayu -lle hũa ymagen de Santa Maria con seu Fillo en braços.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 636 |
[Esta é como Santa Maria fez fazer paz e que sse perdõassen ũus omees que sse querian matar ũus con outros ant ' a sa eigreja en Terena.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 645 |
[Esta é como un clerigo en Paris fazia ũa prosa a Santa Maria e non podia [achar] hũa rima, e foi rogar a Santa Maria que o ajudasse y, e achó -a logo.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 651 |
[Como Santa Maria quis guardar hũa moura que tĩia seu fillo en braços u siia en hũa torre ontre duas amẽas, e caeu a torre, e non morreu nen seu fillo, nen lles enpeceu ren, e esto foi per oraçon dos cresch[ã]os.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 656 |
[[E]sta é como un cavaleiro poderoso levava a mal outro por un fillo que lle matara, e soltó -o en hũa eigreja de Santa Maria, e disse -lle a Magestade "gracias" poren.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 657 |
[Como ũu erege de Tolosa meteu o Corpo de Deus na colmẽa e deu -o aas abellas que o comessen.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 660 |
[[C]omo el Rey Don Affonso de Castela adoeçeu en Bitoria e ouv ' hũa door tan grande, que coidaron que morresse ende, e poseron -lle de suso o livro das Cantigas de Santa Maria, e foi guarido.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 668 |
[Como Santa Maria livrou ũu ome bõo en Terena de mão de seus ẽemigos que o querian matar a torto, porque ll ' apõyan que matara ssa moller.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 674 |
[Como Santa Maria guardou a sa Majestade que non recebesse dano de muitos tormentos que lle fazian os mouros.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 677 |
[Como Santa Maria se mostrou en semella[n]ça da moller do cavaleiro ao demo, e o demo fugiu que a viu.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 680 |
[Esta é de como un conde de França que vẽo a Santa Maria de Vila -Sirga non pude entrar na eigreja, e mẽos de sse confessar.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 704 |
[Como Santa Maria sacou un escudeiro de cativo de guisa que o non viron os que guardavan o carcer en que jazia.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 707 |
[Como un ome bõo avia un muu tolleito de todo -los pees, e o ome bõo mandava -o esfolar a un seu mancebo, e mentre que o mancebo se guisava, levantou -[s] ' o muu são e foi pera a eigreja.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 709 |
[Como Santa Maria guardou a ssa eigreja en Vila -Sirga dos mouros que a querian derribar e fez que fossen ende todos cegos e contreitos]. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 712 |
[Como Santa Maria fez que tres minỹos alçassen os mármores que non podian alçar toda a gente que sse y ajuntava.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 717 |
[Como Santa Maria defendeu un cavaleiro que se colleu a hũa eigreja sua dũus cavaleiros que o querian matar.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 725 |
[Como hũa moller perigoou no mar, e tragia un fillo pequeno nos braços; e feze -a Santa Maria per cima das aguas andar de pe, assi como yria per un mui bo chão.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 727 |
[Como Santa Maria fez en Portugal na vila de Santaren a hũa moller peccador que non morresse ta que fosse ben confessada, porque avia gran fiança en ela e jajũava os sabados e as sas festas a pan e agua.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 732 |
[Como Deus se vingou dun jograr tafur que jogava os dados e porque perdera descreeu en Deus e en Santa Maria.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 740 |
[Esta é como un menỹo que era esposado con hũa menynna caeu de cima dũa muit ' alta pena en fondo, e quebrou per todo o corpo e morreu.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 740 |
[E sa madre começó -o de pedir a Santa Maria, e deu -llo viv ' e são, e o moço e sa esposa meteron -ss ' en orden.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 744 |
[Esta é como Santa Maria de Castroxeriz guariu de morte un pedreiro que ouvera de caer de cima da obra, e esteve pendorado e teve -sse nas pontas dos dedos da mão.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 746 |
[Como ũus falcõeiros que andavan a caça estavan en coita de morte en un regueiro, e chamaron Santa Maria de Vila -Sirga, e ela por sa mercee acor[r]eu -lles.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 748 |
[[C]omo Santa Maria guareçeu un ome que ynchou que cuidou morrer, porque escarneçia dos que yan a sa ygreja.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 755 |
[Esta é dũa bõa moller que ya cada sabado a hũa eigreja que chaman Santa Maria dos Martires, e obridó -xe -lle, e depois foi alá de noite, e abriron -xe -lle as portas da eigreja.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 757 |
[Como hũa menỹa naceu cega, e a cabo de .x. anos levárona [a] Santa Maria de Salas, e deu -lle logo seu lume Santa Maria.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 759 |
[Como dous marỹeiros sse querian matar en Laredo ant ' o altar de Santa Maria, e pola ssa gran mercee guardó -os que sse non matassen nen se ferissen.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 19 |
[[C]omo dous monges que sairon da orden foron livres dos diablos polo nome de Santa Maria que ementaron.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 35 |
[Esta é da bõa dona que deseja[va] veer mais d ' al ome bõo e de bõa vida, e bõa dona outrossi.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 40 |
[[C]omo Santa Maria apareçeu a un ome que era tolleito de todo -los nenbros e disse -lle que sse fezesse levar a ssa ygreja e seria logo são.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 42 |
[C]omo Santa Maria fez pereçer as naves dos mouros que tii[n]am çercada Costantinopla, tanto que os crischãos poseron a ssa ymagen na rriba do mar. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 55 |
[Como Santa Maria guareceu en Vila -Sirga hũa dona filladalgo de França, que avia todo -los nenbros do corpo tolleitos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 61 |
[Esta é de como hũa nave estedera tres meses en un rio e non podia sair porque a conbatian mouros, e Santa Maria sacou -a en salvo.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 65 |
[[Esta é como Santa Maria deu fios a ũu ome bõo pera coser a savãa do seu altar.]] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 76 |
[Como Santa Maria guardou oito almograves en hũa faze[n]da que ouveron con mouros, porque non comeron carn ' en sabado.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 78 |
[E ela yndo -se pera sa terra, achou un cego que ya en romaria a Santiago, e ela consellou -lle que fosse per Vila -Sirga e guarecerie.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 80 |
[Como el Rei pidiu mercee a Santa Maria que o guarecesse dũa grand ' enf[e]rmidade que avia; e ela, como Sennor poderosa, guarecé -o] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 93 |
[Como Santa Maria fez aa monja que non quis por ela leixar de ss ' ir con o cavaleiro que sse tornass ' a sua ordin, e ao cavaleiro fez outrossi que fillasse religion.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 101 |
[[C]omo un ome bõo de relijon foy veer a ygreja u jazia o corpo de Sant ' Agostin, e viu y de noite Santa Maria e grandes coros d ' angeos que cantavan ant ' ela.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 103 |
[Como Santa Maria de Tocha guariu un lavrador que andava segando en dia de San Quirez, que se lle çerraron os punos ambos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 116 |
[[C]omo hũa moller que jogava os dados en Pulla lançou hũa pedra aa omagen de Santa Maria, porque perdera, e parou un angeo de pedra que y estava a mão e recebeu o colbe.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 121 |
[[C]omo Santa Maria apareçeu a un monje na çibdade de Conturbel e mostrou -lle como a servisse.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 123 |
[[C]omo Santa Maria mostrou vertude na sa omagen, porque dizia un frade que non avia vertude no madeir ' entallado.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 137 |
[[C]omo hũa omagen de Santa Maria falou nas Olgas de Burgos a ũa moça que ouve medo.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 141 |
[[C]omo Santa Maria fez ũa carta de pẽedença que tragia ũa moller pesar mais en ũa balança que quant ' aver poseron na outra.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 163 |
[Esta é da nave que andava en perigoo do mar, e os que andavan en ela chamaron Santa Maria de Vila -Sirga, e quedou logo a tormenta.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 166 |
[Como Santa Maria guareceu ũu cavaleiro de Segovia que avia perdudo o lume dos ollos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 178 |
[Esta é como Santa Maria guariu en Terena hũa manceba raviosa.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 186 |
[Como Santa Maria guariu ũu ome en Evora que ouvera de morrer dun osso que se ll ' atravessara na garganta.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 190 |
[Como Santa Maria guareceu en Sevilla ũu mudo que avia dous anos que non falara.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 195 |
[Como Santa Maria de Tudia prendeu os ladrões que lle furtaron as colmẽas.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 197 |
[Como Santa Maria guariu o crerigo que se lle tornaran as pernas atras porque fez ũus panos mẽores dun pano que furtou de sobelo altar.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 211 |
[Como Santa Maria de Terena guariu ũu ome contreito que andava en carreta mais avia de .XV. anos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 216 |
[[C]omo Santa Maria converteu en gentil que adorava os ydolos, porque avia en si piadade e fazia caridade aos pobres.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 220 |
[Com ' o cavaleiro que era luxurioso, per rogo que fezo a Santa Maria, [ouve] cambiada a natura que sol depois nunca por tal preito catou.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 236 |
[Como Santa Maria fez parecer a sa omage d ' ontre hũas pedras marmores que asserravan en Costantinopla.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 240 |
[Como Santa Maria de [Tudia] fez a hũa cavalgada de crischãos e outra de mouros que maseron hũa noite cabo da sa eigreja e non se viron, por non averen ontr ' eles desavẽença.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 242 |
[Como Santa Maria mostrou en vison a ũu Rei e a hũa Reỹa como avia gran pesar porque entraron mouros a sa capela de Xerez.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 250 |
[Como Santa Maria demostrou a ũu Rey que trobava por ela gran tesouro d ' ouro e prata.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 252 |
[Como Santa Maria mostrou muitos miragres por hũa sa omagen que tragia ũu rei en sa capela.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 261 |
[[C]omo un meninno que criava un abade en sa castra tragia de comer ao Menin[n]o que tiin[n]a a omagen enos seus braços, e disso -ll ' a omagen que comeria con ele mui çedo, e o abade.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 274 |
[[C]omo Santa Maria do Porto guareçeu ũa moller que vẽera a sa casa en romaria e avia a boca torta || e os nembros; e começa assi.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 276 |
[[C]omo Santa Maria do Porto mostrou per sa vertude un logar u jaziam muitos cantos lavrados, que meteron ena sa ygreja]. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 278 |
[[C]omo Santa Maria do Porto se doeu dũa moller que vẽo aa sa ygreja en romaria, a que cativaran un seu fillo, e sacó -o de cativo da terra de mouros e poso -llo en salvo.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 282 |
[[C]omo Santa [Maria] fez nas Olgas de Burgos a ũa sa omagen que se volveu [na cama] u a deitaron.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 298 |
[[C]omo Santa Maria do Porto guariu ũa moller dũa coobra que tragia eno ventre, e avia ben tres anos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 310 |
[[C]omo ũus almogavares que senpre entravan a terra de mouros e eran desbaratados teveron vigia na capela do al[ca]çar de Xerez e prometeron -lle ũa dõa, e entraron en cavalgada e gan[n]aron muy grand ' algo.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 317 |
[C]omo un [Rey] deu ũa escrivania dũa vila a un seu criado, e avia muitos contrarios que o estorvavan contra el Rey, e prometeo algo a Santa Maria do Porto, e fez -ll ' aver. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 322 |
[[C]omo Santa Maria do Porto se vengou dos cos[s]arios do mar que roubavan os omees que viin[n]an pobrar en aquela sa vila.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 345 |
[Como Santa Maria do Porto corregeu hũa moça contreyta dos nenbros que levaron alá en romaria.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 349 |
[C]omo Santa Maria do Porto guareçeu a un meninno que trouxeron a sa casa ravioso. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 351 |
A madre do Pastor bõo | que connosceu seu gãado ben pode guardar aquele | que lle for acomendado. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 362 |
[La. é dos sete pesares que viu Santa Maria do seu Fillo.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 375 |
Esta é como Santa Maria sãou o escudeiro a que deron a saetada polo costado. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 398 |
[E]sta .IX. é da vigilia de Santa Maria d ' Agosto, como ela passou deste mundo e foi levada ao çeo. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 404 |
[Esta deçima é no dia aa Proçession, como as proçessiões do çeo reçeberon a Santa Maria quando sobiu aos çeos.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 407 |
Esta .XI., en outro dia de Santa Maria, é de como lle venna emente de nos ao dia do juizio e rogue a seu Fillo que nos aja merçee. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 408 |
[Esta .XII. é de como Santa Maria rogue por nos a seu Fillo eno dia do juyzio.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 413 |
[Esta segunda é de como os Reis Magos vẽeron a Beleen aorar a Nostro Sennor Jesu Cristo e lle ofereron seus dões.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 416 |
[Esta terceira é como Nostro Sennor resurgiu e como se mostrou aos Apostolos e aas tres Marias.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 418 |
Esta quarta é como Nostro Sennor subiu aos çeos ante seus dicipolos. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 420 |
Esta quinta é como Nostro Sennor enviou o seu Santi Sp[i]rito sobre los seus dicipolos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E porende dixo Aristoteles, que si los omes ouiessen entre si verdade(ra amistad,) non aurian menester Justicia, nin Alcaldes que los judgassen; porque aquella amistad le(s) farie complir e guardar aquello mismo que quiere e manda la justicia. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Prouecho grande e bien, viene a los omes de la amistad; de guisa que segund dixo Aristoteles, ningun ome que aya bondad en si, non quiere biuir en este mundo sin amigos; maguer que aia ontressi concordia e por ende disso aristotiles que sse os homees ouuessen ontressi uerdade non auerian mester justiça nen alcaydes que os julgassen por que a amizdade lle faria conplir e guardar aquelo meesmo que quer e manda justiça ley. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Proueyto grande e (con) ben uen aos homees da amizdade de guysa que segundo disso aristotiles. nehun homee que aia bondade en si non quer uiuer en fuesse abondado de todos los bienes que en el son. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
(E) quanto los homes son mas honrrados, e mas poderosos, e mas ricos, tanto han menester mas los amigos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E esto por dos razones. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
La primera porque ellos non podrian auer prouecho de las riquezas,si non vsassen dellas, e tal vso deue ser en fazer bien, e el bien fecho deue ser dado a los amigos, e por ende los (que) amigos (non han,) non pueden vsar (bien) de las riquezas que ouieren, maguer sean abondados dellas. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
La segunda razon es, (por)que por los amigos se guardan, e se acrescientan las riquezas, e las honrras que los omes han: ca de otra guisa sin amigos non podrian durar, porque quanto mas honrrado, e mas poderoso es el ome, peor golpe rescibe, si fallesce ayuda de (los) amigos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
(E avn dixo el mismo, que aun los otros omes que no son ricos, nin poderosos, han menester en todas guisas ayuda de amigos,) que los acorran en su pobreza, e los esfuercen en los peligros que les acaescieren. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E sobre todo dixo, que en qualquier edad que sea (el) ome, ha menester (ayuda: ca si fuer niño, ha menester) amigo(s) que lo crie(n,) e lo guarden que non faga, nin aprenda cosa este mundo sen amigos macar seia auondado de todolos (outros) bees que en el son. (ca) quanto os homees son mays onrrados e mays poderosos e mays rricos. tanto an mays mester os amigos e esto por duas rrazoes. a premeyra (he) porque eles non poderian auer (nehun) proueyt o das rrequezas sse non husasen delas e tal huso deue seer en fazer ben. e ho ben feyto deue seer dado os amigos. e por ende os amigos non poden husar das rrequezas que ouueren macar car seian auondados dellas. a ssegunda rrazon he que porlos amigos sse gardan e sse acresçentan as rrequezas e as onrras que os homees an ca doutra guysa sen amigos non poderian durar porque quanto mays onrrado e mays poderoso e o omee peor golpe rreçebe se (lle) falleçe ajuda de amingos que os acorran en sua pobreça e os estorçan (t)odos perigros quelles aquaçeren. e sobre todo disso que en qual quer hedade que seia omee a mester amingo que o cria e o garde que non faça nen aprenda cousa quelle este mal. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
que le este mal; e si fuer mancebo, mejor entendera, e fara todas las cosas, que ouiere de fazer, con ayuda de su(s) amigo(s), que solo; e si fuer viejo, ayudarse ha de sus amigos, en las cosas de que fuere menguado, (o)que non puede fazer por si, por los embargos (que vienen a la) vejez. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Folgança, e seguramiento muy grande han los omes, quando se consejan con (los) amigos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E porende dixo vn Sabio, que ouo nombre Tulio, que ninguna cosa (era tan dulce, como) auer ome amigo, a quien podiesse dezir su voluntad, assi como a si mismos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Delibra con tu amigo todas las cosas que ouieres (menester); (pero) primeramente sabe quien es el: porque muchos (son), que paescen amigos de fuera, e son falagueros de palabra, que han la voluntad contraria de lo que muestran. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E como quier que estos falaguen al ome; (pero) mas (quieren) ser amados que Et sse for mançebo mellor entendera e fara todalas cousas que ouuer de fazer con ajuda de seu amigo que solo. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Et sse for uello aiudarse a de seus amingos enlas cousas de que foy mingoado que non poderia fazer por si por los enbargos (da) uelleça. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Folgança e seguramento muy grande an os homees quando sse concellan con (seus) amingos e por ende disso hun sabio que ouo nome talio que (en) nehua cousa (non pode) homee auer amingo a quen podesse dizer (seguramente) sua voentade assi como assi meesmo. e disso en outro lugar. deliura con teu amingo todalas cousas que ouueres (a fazer). primeyramente sabe quen he el. porque moytos (omees) que pareçen amingos de fora. e son falagueyros de parauua que an a uoentade contraria do que demostran. e como quer que estes (ataes) afalagan a omee (e) por mays seer amados. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
amar, e siempre son dañosos a los que los aman. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E sobre (esta razon) dixo otro Sabio, que ninguna pestilencia non puede empescer al ome en este mundo tan fuertemente, como el falso amigo, con que ome biue, e departe sus poridades (continuamente), non lo conosciendo, e fiandose del. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E porende dixo Aristoteles, que ha menester, que ante que ome tome amistad con otro, que puñe primeramente (de conoscerlo), si es bueno. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E esta conoscencia non pode ome auer, si non por vso de luengo tiempo: porque los buenos son pocos, e los malos (son) muchos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E la amistad non puede durar, sinon entre aquellos que han bondad en si. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Onde los que amigos se fazen, ante que bien se conozcan, ligeramente se departe despues la amistad (de) entrellos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Aristoteles, que fizo departimiento naturalmente en todas las cosas (deste mundo), dixo que eran tres maneras de amistad. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
La tercera es,la que el ome a con otro,por que amar. e sempre son danosos a aqueles que elles aman. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Et sobre (esto) disso outro sabio que nehua pestilença non pode enpeeçer a omee en este mundo tan fortemente. como o falso amigo con quen omee uiue e departe suas poridades (ançianamente) nonlo conesçendo e fiandosse en el. e porende disso aristotiles que a mester que ante que tome omee amizdade con outro que punne premeyramente se he boo e esta conosçença non pode omee auer se non por huso de longo tempo porque os boos son pocos e os maos muytos. e a amizdade non pode durar senon entre aqueles que an bondade en si. onde (por estas rrazoes) os que amingos se fazen ante que ben sse conoscan. legeyramente sse departe(n) depoys a amizdade entre eles. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
IIII. quantas maneyras son de amizdade (entrelos amigos). |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E amistad de natura es, la que ha el padre, o la madre con sus fijos, e el marido a su muger; e esta non tan solamente la han los omes, que han razon en si; mas avn todas las otras animalias, que han poder de engendrar: por(que) cada vno dellos ha naturalmente amistad con su compañero, e con los fijos que nascen dellos: e amistad han otrosi segund natura, los que son naturales de vna tierra, de manera,que quando se fallan en otro lugar extraño, han (amistad) vnos con otros,e ayuntanse en las cosas que les son menester; bien assi como si fuessen amigos de luengo tiempo. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
La segunda manera de amistad es mas noble que la primera, porque puede ser entre todos (los) omes, que hayan bondad en si: e porende es mejor que la otra, porque esta nasce de bondad tan solamente, e la otra de debdo de natura: e ha en si todos los bienes de que fablamos en las leyes de este Titulo. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
La tercera manera (de amistad, de) que de suso fablamos, non es verdadera amistad: porque aquel que ama al otro por su pro, e que a omee con outro por algua proe ou por algun plazer que a del ou espera aauer. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Et amizdade de natura he a que o padre e a madre han a seus fillos e o marido aa moller. e esta non tan soamente a enlos omees que an rrazon en si. mays aynda todalas outras animalias que an poder de engendrar. por cadahun deles a(n) naturalmente amizdade de con seu conpanneyro e conlos fillos que naçen deles. e amizdade an outrossi segundo natura aque les que son naturaes de hua terra de maneyrra que quando sse achan en outro lugar estranno an (plazer) huns con outros e aiudançe enlas cousas quelles son mester ben assy como sse fossen amigos de longo tempo. a segunda maneyra de amizdade he mays noble que a premeyra. porque pode seer entre todos omees que aian bondade en si e por ende e mellor que a outra que esta naçe de bondade tan soamente. e a outra de deuedo de natura. e a en si todolos bees de que falamos en las leys deste tidoo. a terceyra maneyra por placer que espera del auer, (luego que lo aya, o le desfallezca la pro, o el plazer que espera auer del amigo), desatase porende la amistad que era entre ellos, porque no auia rayz de bondad. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E aun y ha otra manera de amistad, segund la costumbre de España, que pusieron antiguamente los Fijos dalgo entre si que non se deue(n) deshonrrar, nin fazer mal vnos a otros, a menos de tornarse la amistad, e se desafiar primeramente. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E de esto fablamos en el Titulo del Desafiamiento, en las leyes que fablan en esta razon. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Ley V. --Como deue ser guardada la Amistad entre los amigos Tres guardas deuen auer, (e poner) los amigos en si, porque la amistad (dure) entre ellos, (e) non se pueda mudar. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
La primera es, que siempre deuen ser leales el vno al otro en sus corazones: e sobre esto dixo Tulio que el firmamiento, e el (cimiento de la amistad), es la buena fe, que ome ha a su amigo: (e) ningund amor non puede ser firme, en que fe non ha; porque cosa loca seria, e sin razon, demandar lealtad el un amigo al otro, si el non la ouiese en si. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E sobre esto dixo Aristoteles, que firme deue ser la voluntad del amigo, e non se deue mouer, a que de suso falamos non he uerdadeyra amizdade porque aquel que ama o outro por sua proe e por plazer que espera auer do (amigo) destallasse por ende a amizdade porque non auia rrays de bondade. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Et aynda y a outra maneyra de amizdade segundo o costume de espanna que poseron antigamente os fillos dalgo ontressi que sse non deue desonrrar nen fazer mal huns a(os) outros ameos de se tornar a amisdade e se desafiar primeyramente e desto falamos no tidoo do(s) desafiamento(s) en las leys que falan en esta rrazon. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
V. como deve seer gardada a amizdade entrelos amigos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Tres guardas deuen auer os amigos en si. porque a amizdade (de) entreles non se possa mudar. a premeyra he que sempre deuen seer leales hu hun ao outro en seus coraçoes e sobre esto disso talio que o firmamento e o (començo dos amigos) e a boa fe que o home a a seu amingo (ca) nehun amor non pode seer firme. se y non a (boa) fe. porque loca cousa seria e sen rrazon (de) demandar lealdade o hun amigo o outro. se el nola ouuesse en si. e sobresto dissso aristotiles que firme deue seer a uoentade do amigo. e non sse deue mouer. a creer nehua cousa creer ninguna cosa mala que digan de su amigo, que ha prouado de luengo tiempo, por leal, e por bueno. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E porende un Philosofo, a quien dezian (que vn) su amigo dixera mal del, respondió, e dixo: que si verdad era que su amigo dixera mal, que (tiene), que se mouiera a dezirlo por algund bien, e non por su mal. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
La segunda guarda (que) deuen los amigos (fazer) en las palabras, es guardarse de non dezir cosa de su amigo, de que pudiesse ser enfamado, (dol) puede venir mal porende: porque dixo Salomon en el Eclesiastico: |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Otrosi non deue retraer, nin profaçar el vno al otro, los seruicios, nin las ayudas que se fizieron. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E porende dixo Tulio, que omes de mala voluntad son aquellos, que retraen, como en manera de afrenta, los bienes, o los plazeres que fizieron a sus amigos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Ca esto non conuiene a ellos, mas a los que los recibieron. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Otrosi se deuen guardar que non descubran las poridades que se dixeron el vno al otro. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Et porende hun filosofo a quen dizian (mal de) seu amigo (que) dissera mal del. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Respondeo e disso que sse uerdade era que seu amigo dissera mal (del). que (teme) que sse mouera a dizerlo por algun ben e non por seu mal. a ssegunda guarda deuen (auer) os amigos enlas parauuas. gardandosse de non dizer cousa de seu amigo de que podesse seer enfamado (ou quelle) pode(sse) uiir mal por ende. pero disso salamon en ecclesiastico. quen desonra seu amigo de parauua destalla a amizdade que auia con el. outrossi non (se) deue rretraher nen posfaçer o hun ao outro. os seruiços e as aiudas que sse fezeren. e por ende disso talio que omees de maa uoentade son aqueles que rretrayen como en maneyra de afronto os bees e os plazeres que fezeron a seus amingos ca esto(nçe) non conuen a eles mays os que os rreçeben. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Outrossi sse deuen gardar que non descobrar as poridades que sse disseren hun o outro. e sobresto disso salamon que quen descobrir a poridade de seu amingo. destalla a fe que auia con el.a terçeyra garda he que omee deue ben obrar por seu amingo assi como lo faria por si mesmo. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
En la amistad no ha un grado mas alto que otro, (ca) siempre deue ser egual entre los amigos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
(E) otrosi dixo Tulio, que quando al amigo viene alguna buena andança, o grande honrra, que de los bienes que se siguen dellas deue (fazer) parte a sus amigos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Verdaderamente e sin engaño ninguno deue (el) ome amar a su amigo; pero en la quantidad de amar, fue (departimiento) entre los Sabios: ca los vnos dixeron, que ome deue amar a su amigo, (tanto) quanto el otro ama a el. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
(E) otros y ouo, que dixeron deue ome amar a su amigo quanto el (se) ama: e estos otrosi non dixeron bien, porque puede ser, que el amigo non se sabe amar, o non quiere, o non puede; e porende non seria complida amistad, (la) que desta guisa ouiese ome con su amigo. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
(E) otros Sabios dixeron que de - como o faria por ssi meesmo. (ca) assi como disso sant augustino en la amizdade. non ha hun grado mays alto que o outro (e) sempre deue seer ygoal(mente) entrelos amigos. outrossi disso talio que quando o amingo uen algua boa andança ou grande onrra que dos bees que sse siguen dela deue (dar) parte a seus amigos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Verdadeyramente e sen enganno nehun deue omee amar a seu amigo. pero enla quantidade do amor foy (departido) entrelos sabios. ca os huns disseron que omee deue amar a seu amigo quanto o outro ama a el. e sobre esto disso talio que esta non era amizdade con benõquerença mays era como (en) maneyra de merca. outros y ouo que disseron (que) deue homee amar a seu amigo quanto el ama (assi meesmo). e estos outrossy non disseron ben. porque pode seer que o amigo non sse sabe amar. ou non quere(n) ou pode(n) e por ende non seria conplida (a) amizdade que desta guysa ouuesse omee con seu amingo. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Outros sabios disseron que de - |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 123 |
Pero ſe auijr non ſe poderem con os donos dellas uozes ſobre ſsou ſolario, podem auer a ujçeſſyma parte della demanda ſegundo que manda la léé uoſa. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 123 |
Outroſſy non deuedes a conſintir que los uozeyros que tomam ſolario dambalas partes et falſan os preytos que razoem en uoſa corte nen ante uos, ca el dereyto o defende; et ſon ditos en latim preuaricatores causarum . |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 123 |
Senor, quando los auogados razoarem ante uos fazelloses eſtar en pe et non conſſintades que digan parauras torpes nen deſguiſadas nen uiláas ſenon aquellas tan ſollamente que pertéézerem al preyto. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 124 |
Mays aquel a quem preguntedes reſponda por ſſy miiſmo abertamente, (porqu)e? en la ley por en conſentio que (lo)s auogados raconaſſem et demandaſſem pollos donoſ dellos preytos por que el iuyz podeſſe mays ayna entender et ſaber a uerdade, ſe (se) abſcondeſe por ellos . |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 124 |
Titullo dos (uoçeeyroſ) perſoneyros Por que el uſo dellos perſoneyros es mucho prouecho , et es muyto meſter, que aquelles que non podem ou non querem ſéér preſentes a ffacer ſus demandas que am contra algunos ou a defenderse contra ſeus contendedores podenlo fazer perſoneyros tam bem en demandar como en defender. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 124 |
Porende uos quero dicer deſteſ perſoneyros que som dichos em latim procuratores , et quem pode ſeer perſoneyro, ou en que preytos, et como ſe compre ſeu offiçio. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 124 |
Procurador es dito aquel que tracta los preytos o los faz agenos por mandado de seus donoſ. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 124 |
Et podelo facer para um preyto ſolo ou por muchos ou por um dia solo ou por muytos o por tempo aſinalado ou por todo el preyto, e ſu condiçom, aſſy como el dono del preyto dize: "fago méo perſoeyro a fuam ſe algũa couſa me quiſer demandar". |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Léé III Se algum face dous perſoneyros ou muytos en algum preyto, todos de man cumum ou cada um de por ſy, aquel que primeyramente el preyto começar eſſe e ſenor del, et oſ outros non am poder eno preyto. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Mays ſe todos comecarem o pleyto de conſúú cada uno deles o pode ſeguir por ſi pero que os outros non ſeyam preſentes. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Et ſe algum faz muytos penſoeyros en um preyto et non diz ſináádamente que cada hum delles ſeya penſoeyro por ſy, nium delles non pode ſegir o preyto ſenon quanto for polla daquel preyto de que e penſoeyro. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Et os que defende o dereyto ſon eſtos : caualleyros que eſtam ena corte del rey et que recebem soldada del por le facer ſeruiço, foras ende en preyto de caualleyros que foſem ſu ſeu poderio e en ſas caſas; clerigos, monges et contractos que ſe non podem leuantar por algunas infirmidades ou los que ſon meores de XXV anos, ou os que ſon acuſados dalgum mal feyto, mentre durar a acuſaçom. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Pero mulleres ben podem ſéér persoeyras por padre, ou por madre, ou por auóós, ſe forem fracos por uellece ou por outra grande enfirmidade. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Outroſy ſe algum ſeu parente e iulgado para morte pode enfia -llo ou dar fiadores por elle et appellar et defender ſegundo como manda o dereyto. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Outroſy ſe algum demanda seus parentes por ſeruidue pode ſeer perſoneyro tam bem en demandar como en defender por liurandade de ſeus parentes ſeruos. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Léé Va Macar que e dito ena léé de suso, que aquel perſoneyro que tracta los preytos por mandado de ſeus donos, perſoas ſom çertas que podem ſéér perſoneyros por outre ſem ſeu mandado. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Aſſy como padre por fillo, ou fillo por padre, ou por madre, ou yrmaos por yrmaos, ou oſ maridos por ſuas mulleres, ou oſ que ſom forros por aquelles ſenores que os aforam, ou ſe ſom companeyros eno preyto, ou comecarom o preyto de conſúú por demanda o por reſpoſta. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Lee VJ Se outra algua perſoa que non ſeyam deſtas que ſom ſobredictas quiſer demandar por outro non auendo nen mostrando mandado algum daquel por que demanda aſſy como por cartas ou por testes, non deue a ſéér reçebudo macar que deſſe fiador como sobredicto e. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Lee VIJ Quando algum diz que e perſoeyro doutro e o demoſtra por algũas certedues que o recebeu ou que a por que ſeer perſoeyro aſſy como ſe o demoſtrar por algua teſtemoia ou por carta que non aya ſeelo outentico deue a ſéér recebudo dando tal fiador como sobredicto e ena léé que começa: "macar que e dicto". |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Léé VIIJa Todo ome pode defender a outro que non ſeya preſente, macar que non demoſtre que a ſeu mandado, nen carta de perſoarya, ca prol e de todos comunalmente que os que non ſom preſentes poſſam ſéér defendudos pellos outros que llos queren defender aſſy commo ſobredicto e. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Léé JXa En todo llos preytos podem ſeer dados penſoeyros ſe non forem preytos cumunales; et preytos criminalles ſom aquelles todos por que algum e demandado ou acuſado por morte ou por pea alguna de ſeu corpo. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Léé Xa Se el dono del preyto ou el perſoeyro morer, ou ſe o dono do preyto reuogar a penſoarya del perſoeyro ante que o preyto seya comecado por reſpoſta de ſi ou de non, ou ſe o preyto for acabado por ſentençea definitiua, comprido e el offiçio del perſoneyro. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Titollo del curſo huſſado dos pleytos et dos enpraçamentos que ſe an de fazer. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Arçebiſpo ou biſpo ou outro qual quer clerigo que miſa cante non deue ſéér apraceado mentre que dixer miſſa nen ermitan nen monge neuno, que por onra de ſua religion non poden ſayr de ſous lugares en que som; mays prelados et ſous mayores deuem ſeer apraceados et complir dereyto por ellos . |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Outroſſy los que ſon meores de VJ anos, que chamam en latim infantes , nen loucos, non deuen apraçea los; mays ſeus defendedores ou aquellos que os an en guarda, deuem ſéér apraceados et façer dereyto por ellos . |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Todo ome que e aplaçeado per ante el rey ſobre preyto alguno non deue ſéér apraçeado doutro menor, dementre que morar ena corte por raçon deſte enplaceamento; nen el marido nenlla muller dementre fecer ſuas uodas; nen aquelles que uam ſuterrar alguum de ſeus parentes ou de ſeus ſeruos ou de seus ſeruentes; nen pregoneyro nengum mentre uay pregonando por uillas ou por aldeas por mandado del rey, non deuem ſéér chamadoſ a iuyço. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 127 |
Titullo dos padres et dos fillos Porque llos fillos deuem onrar a llos padres et a los auolos et facerlles reuerencea, aſſy como deuem fazer os meores a llos mayores, raçon et dereyto e que fillos nen netos non podem chamar en iuyço (nen a) ſeus padres, nen ſuas madre, nen auollos, nen avollas, nen biſavollos, nen biſavolas, ſenon ſobre couſas aſinaladas, aſſy como ſe o fillo foſe ſalido do poder do padre e gaanaſe algo de donadio del rey ou de oſte en que foſe, ou ſe ſou fillo foſſe maeſtro dalgum arte, ou alcayde, ou auogado, ou eſcrivam del rey, ou lle deſſe alguas couſſas el rey por razon de ſou ofizio, ou de ſua maeſtria, et acaezeſſe contenda entrellos fillos et os padres, ou entre llas penſſoas ſobredictas sobre taes doazoes que ſom dictas en latim caſſtrenſſ uel quaſi caſtrenſſe peculium , (podem) os fillos chamar a os padres ou quaes (quer outras perſoas sobredictas a iuyzo.) |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 127 |
Outroſy (se o padre non) quiſer dar gouerneo a ſeu fillo podelle demandar que llo de en juyço. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 127 |
Macar que os fillos non podem chamar a ſous padres a juyzo ſenon como sobredicto e, et bem podem os padres chamar ſous fillos ſobre todas demandas que contra eles ... demanda for ſobre mouel ou ſobre ...... (cons)trenger oſ fillos que fazan ...... (comprimen)to de dereyto. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 127 |
Mays ....... criminal de torto ...... mande de lles fazer iuſtizea aſſy como madarem os padres. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 127 |
Et quando eſtes preytos ſobre dictos acaezerem entre padres et auoos et biſauoos ou fillos ou netos ou biſnetos uos deuedes a ſaber a uerdade ſen pellonganzea neũa et liurala o mays agina que poderdes. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 127 |
Quando algum yrmao quiſer aprazear ou acuſar a outro ſou yrmao ſobre tal preyto que ſe lle (fose pro)uado deuia a perder (a cabeza ou a ter)ra ou todo o auer, uos o non deuedes a oy(llo) nen fazello aprazear ſobre tal cauſſa. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 127 |
Mays aqueſte que acuſſa ſou yrmao ſobre tal razon como sobredicto e, deue a ſſeer deytado da terra, ſe non ſe quiſer acuſar de feyto que caeſe en dano do rey ou de ſua penſoa ou de ſous fillos ou de ſua muller ou de todo o reyno cumunalmente, ca en taes feytos ben deue a ſeer acuſado. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
... quer outro et del alzar (poſſa ſegir) a alzada por aquella perſoarya mijſma , et ſe la non quiſſer ſegir, fagao a ſaber ao dono da uoz, que uaa, ou que enuij outro perſoeyro ſegir aquella alzada; et ſe la non quiſſer ſegir ou lo non fezer a ſſaber ao dono da uoz, aya a pena que manda a llee. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Neum perſoeyro que ſeya dado en algun preyto, quer para demandar, quer para defender et para iuyzo tomar, non poſſa fazer nenguna auennencea, nen compoſtura en aquel preyto fora ende ſeo dono da uoz llo demandare nomeadamente na penſoarya. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Se aquel que for enpraceado ſobre alguna demanda que lle outro faga et non véér et enuiar ao praceo, et algum outro quiſſer reſponder por el, poſſao fazer dando bon recado, que el cumpra por el quanto for iulgado. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Et ſe o demandor non veér et enuiar outro nenguno, non poſſa demandar por el, macar que de recado que eſtara por ello ſe non for daquellos que ſon nomeados enna outra lee. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Se muytos am hum preyto de conſúú, quer en demandar quer en reſponder, dian todos hum penſoeyro, ca non he guiſſado que hum preyto ſe raçoe por muytos. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Quen quer que de hum penſoeyro en ſou preyto con outro, non de mays poderoſo penſoeyro ca e ſou contendor. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Mays ſe omem poderoſſo ouuer preyto con proue, et o non quiſſer trager por ſſy, de personeyro que non ſeya mays poderoſo daquel con que ha o preyto. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Et ſe o proue ouuer preyto con omem poderoſſo, poſa por ſy dar tan poderoſſo perſoneyro como e o contendedor. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Outroſſy mandamos que aſſy como o dono da uoz quer gáánar por aquello que o penſoeyro gáána ou melorar en ſou preyto, aſy mandamos que ſofra o dano que por el uéér, ſe por ſua raçon o preyto le enpeorar. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Et ſe en uoz entrou ante que o dono da uoz moreſe, todo o que foy feyto por tal penſoarya uala, e poſa trager o preyto ata que llo tolla aquel a que pertééçe o preyto por raçon do morto, ſe o preyto for comezado por reſpoſta aſſy como manda a léé. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Outroſſy ſe o penſoeyro morer ante que entre na uoz a penſoarya non ualla, et ſe enna uoz entrou ante que moreſe, ualla aquello que fezo, et sous herdeyros ayam o galardon que el auia ende auer, ſegundo o que mereçeu. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Mandamos que o que for ao praçeo sobre alguna demanda, quer de rayz, quer de mouele, et de poys quiſſer yr en romarya ou en oſte ou en outro lugar, leyxe por ſy penſoeyro que reſponda; et ſe o non fezer o allcayt do preyto faga contra el aſſy como manda a léé doſ que ſon apraceados et non queren fazer dereyto. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 123 |
Titullo dos preytos que deuen a ualler ou non Todo preyto que entre alguus dereytamente for feyto, quer ſeya ſem eſcripto quer por eſcripto, macar que pea que non ſeya y poſta, firmimente ſeya gardado, et o alcayt fagao gardar. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 123 |
Et ſe eno preyto pea for poſta, quen contra o preyto ueer, peyte a pea aſſy como foy poſto. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 123 |
Se algun omem fezer preyto dereyto con outro, o que herdar o ſou, quer ſeya fillo quer outro, seya teudo de gardar o preyto aſſy commo aquel que fezo o preyto, ſe non for preyto que non paſſe a outros nengúús ſenon á áquellos que o feçeron, como ſe prometeu hum a outro que lle aiudaſe ou a outra couſa ſemelauel. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Na era de oytocentos et çinquaenta et noue anos -et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Señor en oytocẽtos et xxtij; et a de Loys, enperador de Frãça, en onze; et a do bispo Eugenio papa en hũu ano; et a de Abede, rrey de Cordoua, en xjze anos; et a dos alarauez en CCos et xvjex - adiuntarõse os altos omes do rreyno et alcarõ rrey a este dõ Rramiro o primeyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
El rrey dõ Rramiro ouue nouas et sabedoria desto en Castella, hu estaua fazẽdo seu casamẽto; et, quando aquillo soube çertamente, leyxou todolos outros feytos et tornouse para Leõ o mays agina que el pode. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et ajuntou suas conpanas muy grandes et seus poderes, asi com̃o uijna; et outrosi fezo eno rreyno de Leõ ata que chegou aa çidade de Lugu, que he en terra de Galiza. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et desque chegou alo et xe lle juntarõ seus poderes acordouos hi, et entrou logo per Asturas de Ovedo, astragando a terra per u ya, por razõ que os asturãos daquellas Asturas tijnã cõ Nepoçião et erã en sua ajuda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Nepoçiano tornouse cõ aqueles asturaos et cõpanas de gascoes que erã cõ el y, et foy lidar cõ el rrey dom Rramiro çerca da ponte dũu rrio que auia nume Narçera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Mays desenpararõ os seus Nepoçiano; et quando se uio desenparado tornou as espadoas et começou de fugir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et quando o virõ fugir deytarõ enpos el; et tãto o seguirõ ata que o acalçarõ en hũu lugar que auja nume Pramaria, et prenderõno et derõ logo en terra cõ ele, et sacarõlle os ollos, que nõ asperarõ mays el rey que llo mãdasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et dali endeant[e] assessegouo et teueo en paz et en iustiça et en dereyto en guisa que nõ ou[u]e y nẽgũu dos seus que se lle ousase alçar nẽ fazer y outro pesar nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et aquelle conde Nepoçiano fezeo entrar en ordẽ; et por sua merçee mãdoule y dar quanto le fose mester ata que moreu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et cõta aqui a estoria enpos isto que este rrey e[r]a ome vertudeyro et home muy esforçado en todos seus feytos et defẽdeu de todos [seus] enmigos toda sua terra muy bem et mãteuea en paz en quanto uiueu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Capitolo primeyro. Como os mouros enviarõ pidir a el rrey don Rramiro, o primeyro, que lles desse Ç dõzellas por parias |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Andados dous anos del rreynado del rrey dom Ramiro -et foy isto ena era d ' oytoçẽtos et sateenta anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçentos et xxij ãnos -, asi com̃o conta a estoria, poys que os mouros souberõ que el rey dom Afonso o Casto, que era muy esforçado et muy forte et muy aventurado en batalas et os avia muyto apremados et quebrantados cõ lides et cõ correduras, que era morto et rreynaua en seu lugar el rey dõ Ramjro, coydando elles que el, como seria en sua noueza, que aueria medo, ca era o poder dos mouros muy grande en Espana, como oyredes adeant[e] na estoria, et que, auẽdolles medo, que daria o que lle demãdasẽ por razõ que le nõ desem guerra et que o leyxasem en paz; et enviarõle pidir que lles dese cada ano La donzelas das mays fillas dalgo, cõ que casasẽ, et outras La das outras do poboo, cõ que ouuesem outrosi seus solazes et seus deleytos; et estas çem donzelas que fosẽ todas uirgẽes et en cabello, asy como las dera el rey Mauragato en seu tẽpo, que fora ante dele. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Et por que era Mauragato mayor de dias ca el rey dom Afonso, cõ cobijça de reynar ele, foy falar cõnos mouros et fezo sua pustura cõ elles que o ajudasem et que lles daria çem donzelas taes quaes disemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Et os mouros outorgarõlle a preytesia et teuerõ la et ajudarõno, et deytarõ el rrey dom Alfonso del reyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Et el rey dõ Ramiro, quando esta demãda dos mouros le vẽo, daquellas donzellas que lle pediã, foy muy sanudo ademays por cousa tã maa et tã descumunal como aquella que lle enviarã demãdar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Et, polo grã pesar que ende ouue, achegou sua corte et, auẽdo seu cõselo, ssacou logo sua oste, et nõ deu aos mouros resposta nẽhũa daquilo que lle demãdauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Et foy logo muy apoderado et muy sanudo, et entroules pella terra, et foy logo yndo per ela ata que chegou a Nauarra, que era entõçe de mouros, queymãdo villas et castellos et destroyndo quanto achaua, et matãdo enos mouros quanto podia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Os mouros outrosi, quando souberõ o ardimento del rrey dom Ramiro en como fazia, ajuntarõse logo en hũu, et forõ muytos ademays et foronle logo dar batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Mays os cristãos, por que erã poucos, ouveronse de uençer, ca os mouros erã muytos mays ca elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Os cristãos forõ logo tornãdo as espadoas pouco et pouco et tirandose afora; os mouros seguindoos todauia, chegar[õ] a hũu outeyro a que diziã Clauyo; pero tornãdo os cristãos sobre si, et lidando segundo o mellor que podiam; et tomoos aly çerca daquele outeyro a noyte todos, de guisa que nõ poderõ lidar, et assy se partirõ os hũus dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Os cristãos acollerõse a aquella cabeça daquelle outeyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Com̃o Sanctiago apareceu a el rrey don Rramiro en sonos et lle disse que entrasse na lide et que uẽceria |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Estando alla chegados todos en hũu, rogarom a Deus todos en seus curações, chorando dos ollos et fazẽdo preçes et rogandole que os nõ desenparase(m), mays que os ajudasse et les acorese en aquela presa en que erã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et elles fazendo suas orações, como dizemos, adormeçeu rrey dõ Rramiro et apareçeule estõçe o apostolo Santiago. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Sabias que Nostro Senor Ihesu Cristo partiu a todolos outros apostolos meus yrmãos todallas prouĩçias da terra et a mj̃ soo deu Espana que a gardase et enparase de maos dos enemjgos da fe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Poys que o apostolo ouve dicto a el rrey dom Rramiro estas parauoas, achegouse mays a elle et tomoule a mão et apertoula ya quanto et disole de cabo: -(El) Rrey dom Rramiro, esforça en teu curaçõ et sey bẽ firme et forte en teus feytos; ca eu soo Sanctiago, apostolo de Ihesu Cristo, et ueno a ti por te ajudar cõtra estes teus enemigos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et sabas por uerdade que tu uençeras cras ena manaa, cõ ajuda de Deus, todos estes mouros que te agora teẽm cercado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et digoche que tom[a]rã y morte muytos d[o]s teus, ca les esta aparelada a gloria de Deus et a sua folgança en que sempre durarã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et uos logo pella manãa confesaruos edes de todos uosos pecados muy bem, et reçeberedes o corpo de Deus et o sangue de Nostro Senor Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et, poys que isto ouuerdes feyto, nõ dultedes nada d ' ir ferir ena oste dos mouros, et yde chamãdo "Deus, ajuda, [et] Sanctiago!". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et çertamente sabede que todollos uẽzeredes a espada et os mataredes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Poys que lle ysto ouve dito, o apostolo foyse dant[e] ele. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et el rrey dom Rramiro espertouse et fezo logo chamar os bispos et os abbades et todoslos altos omes de sua oste, et diselles aquella uisom que vira. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et fezerõ todos assy como les era mandado do apostolo, et forõ logo entrar na fazenda et lidarõ conos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Outrosi o apostolo Sanctiago foy y logo cõ elles, assy como les prometera, et esforçauaos muyto ena batalla, et ferio ele meesmo (na batalla) muy de rigeo enos mouros, asi com̃o les a elles semellaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Os cristãos, quando uirõ Sanctiago, forõ muyto esforçados, et fiando (en elle et) na ajuda de Deus et do apostolo Senor Sanctiago, começarõ de ferir enos mouros muy de rigeo, dando muy grandes uozes: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et os mouros forõ logo a ora uençudos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et os outros que escaparõ fugirõ todos os que poderõ fugir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et foy logo adeant[e] et tomou dessa uez Callafra et outros castellos desa terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et desi tornouse cõ sua oste para Leõ, muy onrrado et cõ grã prazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et daquel dia endeante ouuerõ et tomarõ os cristãos en vssu de dizer [n]as [e]ntradas [d]as fazendas et enos acalços dos mouros, seus enemigos mortaes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et este ano moreu Eugenio papa, et foy posto en seu logar Valentino, el primeyro; et conprironse cõ el noueenta et oyto apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Mays este papa Valentino nõ viueu mays de XLa dias, et alçarom en seu lugar Gregorio papa quarto; et forõ com ele noueenta et IXe apostolicos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Co iiio. En como forõ a Sanctiago os vodos |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Andados tres anos do rreynado deste rey dom Rramiro -et foy isto ẽna era de oytocentos et lxxj ãno; et andaua estonçe o ano da encarnaçõ en oytoçentos et xxxtaiijes; et a do enperio de Loys, enperador de Rroma et rey de França, en xij -, conta a estoria que chamou entõçe el rrey dom Ramiro os bispos et os abbades que forã cõ elle en aquella batalla que ouverã con os mouros, et ouue seu cõsello cõ elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Et foy este seu acordo que estabelleçerõ: que de quantas jugadas de boys ouuesem en terra de cristãos, que desem de cada ũa senllas mididas de pam, com̃o por primiça, aos clerigos que seruem a jgleia de Sanctiago; et outrosy do vino de cada moyo senas mididas, et isto que fose para senpre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Outrosi estabeleçerõ para sempre que, de todas las gaanças que fezesem caualeyros cristãos et os outros omes d ' armas en suas ostes et en suas lides que ouuesem cõ mouros, daquel dia endeant[e], que desem outrosi a[a] jgleia de Sanctiago, como en oferenda, outro tanto como a hũu caualleyro caese en sua parte da caualgada que fezesem ou da colleyta do cãpo que arãcasem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Et en este feyto, quando ysto foy prometudo a Sanctiago et stabeleçudo que se cõprise, (et) steuerõ y presentes dous arçebispos et quatro bispos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Et forõ estes os arçebispos: dom Dulçidio, arcebispo de Cantabria; et dom Sueyro, arçebispo d ' Ovedo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Et os bispos forom estes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Outrosy forõ en este feyto presentes deante omes d ' alta et muy bõos: dom Or dono, fillo del rrey dom Rramiro; dom Garçia, yrmão del rrey, que era outrosi chamado rey, [ca el rey] dom Ramiro tanto foy de grã bondade et de grã mesura et tãto ama[ua] o yrmão que o fezo outrosi cõpaneyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Et dali adeãte nũca ousarõ os mouros iamays enviar dem[ã]dar aos cristãos trebuto de donzellas, ca mal os trouxera quebrãtados el rrey dom Rramiro en esforço et en ajuda de Sanctiago. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 10 |
Este rey a que dizemos dom Garçia nõ [o] cõta a estoria por que el iasca ena numeada dos reys, mays cõta asi dele a estoria que, quando finou el rey dom Afonso, padre deste rey dom Rramiro, que aquel rrey dom Garçia ficaua jnfante minino muy pequeno, et que o tomou este rrey dom Rramiro e que ele o criou, et que tanto o amaua com̃o se fose seu fillo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 10 |
Mays doutra guisa nõ era rey, nẽ rreynou ẽna maneyra dos reys por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Da rreyna dona Oraca cõta a estoria et diz: a muy nobre rreyna dona Oraca, sua moller deste rey dõ Rramiro, onrrou outrosi a jgleia de Santiago de cousas que ella pode auer d ' ouro ou de prata et de pedras preçiosas et de uistimentas et de cortinas de seda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Outrosi fezo aa jgleia de Sam Saluador d ' Ovedo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et este dom Rramiro era bõo aos bõos et brauo aos maos et desfazia da sa terra os ladrões et queymaua os feytizeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Agora leyxa a estoria as crischandades del rey dom Rramiro et torna a contar de Auderahme, rrey de Cordoua, et dos outros mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Co Vo. Como os cristãos armarõ as naues et como britarõ Algazira |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et Lisbõa era aynda entõçe de mouros et tĩjna[a] Abderahme, rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Mays os das naues nõ leyxarõ estõçe [de] estar atendendo y outras naues que les aviã de vijnr cõ mays gentes et mayor ajuda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et ouverõ sua fazenda muy grande conos mouros do lugar, et matarom muytos delles, et leuarõ ende roubas et requezas muy grãdes et muytos catiuos que meterõ en suas naues. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et desi mouerõ ende et forõse para Calez et a Sindonia, et ouverõ alj outrosi muy grãdes lides conos mouros, et uençerõnos et astragarõ toda essa terra a ferro et a fogo, et leuarõ ende muy grãdes algos ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et Sindonia et Callez estauam entõce bem pobradas de mouros et ric[a]s et en boos estados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et trouxerõnos mal de esta guisa aquelles guerreyros que alj vẽerõ con aquellas naues que disemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et depoys disto aquelles guerreyros daquellas frotas, desque aquillo ouuerõ feyto, tornarõ de cabo a Sseuilla et chegarõ de cabo Alyazira, et cõbaterõna tres dias, et tomarõna et queymarõna, et leuarõ della grãde auer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et tornarõse outra uez a Sseuilla et destroyrõ vinas et ortas et matarom muytos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et tãtos morrerom y da hũa parte et da outra que nõ auj[ã] conta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et, quando Avderahme s[o]ube estas nouas, juntou muy grãde oste et envioua ha Seuilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et foy a batala muy grande, segundo cõta a estoria, mays nõ se uençer[õ] hũus nẽnos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et ontre tanto os das naues quiseranse tornar a suas naues, mays nõ poderõ ante a presa das armas et do que les faziã da outra parte, que os aqueyxauã muy forte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et entõçe os de Abdarahme cõbaterõnos alj tã de rigeo cõ engenos que tragiã que os fezerõ ende sayr per força, et ouuerõ cõ elles sua batalla muy grãde. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et morrerõ y dos das naues mays de quatrocentos omes et dos mouros outrossy [muytos] ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Pero con todo isto (isto) mor[a]rom y eses das naues aynda depoys desto y ena terra hũus poucos de dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et ante que se ende fosem correrõ toda a terra de Seuilla et astragarõna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et en todo isto, elles estando aynda aly, souberõ nouas çertas que Abderahme envi[a]u[a] contra elles outra oste mayor ca a primeyra et quinze naues. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et dalj adeant[e] forõse para suas terras cõ outras naues que acharõ que os uijnã ajudar mentre corriã a Seuilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Mays des aqui leyxa a estoria a fallar desto et torna a fallar del rey dom Rramiro (et) de Leom et dos seus grandes feytos que elle fezo contra mourros, et da justiça que el fez ennos seus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Co vjo. Com̃o el rrey dom Rramiro lidou conos das naues |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Andados quatro anos do rreynado deste rey dom Rramiro -et foy isto ena era de oytoçẽtos anos et lxxaij; et andaua entõce o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xxtiijos; et [o] d[e Loys], enperador de Rroma et rrey de Frãça, en xiiijze -, chegarõ a foro de Galliza, cõ muytas naues, os normães, hũa gente muy crua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Pero açima todos se acharõ ende mal, ata que se acabou enos godos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et desi ficou enos naturaes, que a forõ depoys gaanando dos outros et espargerõ muyto sangue por ello; et morrerõ y muytos altos omes de grã guissa et doutros ena gaanando desses ẽemigos da crux, et do mar de Sancto Andre ata o mar de Calex, senõ pouco que le ficou ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et isto e no rreynado do muy nobre rey dom Sancho, o quarto, que e na era de mill et trezẽtos xxvij anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et enpos esto, contra aquella vĩjnda dos normãos, logo que o soube el rey dõ Rramiro, sacou sua oste muy grãde et foy lidar cõ aquellas gẽtes brauas; et prouge a Deus que tã de rrigeo fferirõ [en] elles que se uẽzerõ os narmães, pero que era gente aspera et forte, segundo conta a estoria, [et] morrerõ y muytos delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et assy foy alj bem andant[e] el rey dom Rramiro que os uẽçeu et os desbaratou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et mãdoule logo y poer fogo a[a] frota et queymoules y LXX naues daquell[a]s dos narmaes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et os que ende poderõ escapar daquela queyma fugirõ cõ algũus dos seus navios, et escaparõ fogindo pelo mar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et gaanou y el rey dõ Rramiro et os cristãos muytos despoios et muyta requeza. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et, os narmães segudados da terra, tornouse el rey dom Rramiro sãao et cõ saude et cõ gaança et muyto alegre, ele et sua oste, para seu logar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et os narmães que dalj escaparõ veerõse de cabo a Seuilla et cõbaterona. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et, como estaua a çidade de Seuilla quebrantada da outra gente que disemos ante desto, nõ poderõ acordar en si tam bem que se defendesem delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et morrerõ y muytos delles, et quebrãtarõ a villa, et leuarõ ende muy grande pressa os narmães, segundo cõta a estoria, et tor naronse dallj pelo mar para sua terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et foy desta guisa: hũu conde que chamauã Aldaredo et outro rico ome que auia nume Preuiolo, com sete fillos seus, alçarõse cõ soberua et loucamente contra este rey dom Rramiro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et el prendeu[o]s et sacou logo os ollos a Aldaredo, et mandou escabeçar Preuiolo et aquelles seus sete fillos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et este ano choueu en terra de Gascona vna çeueyra que semellaua grãaos de trigo, se nõ que era mays meuda ia quanto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 15 |
Andados quatro anos do reynado del rey dom Rramiro, começ[o]u a fazer hũa jgleia de pedra marmor abouedada cõ arcos, aa onrra de Sancta Maria, eno mont[e] Naurãcio, que e a vna legoa de Ovedo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 15 |
Et fezo outra jgleia aa onrra de Sam Miguel arcãgel, outrosi muy nobre et de muy grãde obra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 15 |
Et fez açerca hũus paaços para si, outrossy [de] muy grãde obra et muy bõa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 15 |
Et do quinto ano do rreynado deste rey dom Rramiro, que reynou segundo del rrey don Affonso, o Casto, nõ achamos nẽhũa cousa que a estoria pertẽesca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 15 |
Et aquel quinto ano que auemos dito do rreynado del rey dom Rramiro en aquestas cousas que auemos ditas passou, segũdo o fallamos pellas estorias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Co vijo. Com̃o moreu el rrey dom Ramiro et rreynou enpos elle dom Ordono, o primeyro |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Andados vj [anos] do reynado deste rey dom Rramiro - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
[et] foy est[o] na era d ' oytoçẽtos et LXX et quatro anos -, morreu este rey dom Rramiro, et foy enterrado muyto onradament[e] ena cidade de Ovedo, ena jgleia de Sam Saluador, cõ muyta onrra de clerigos et de caualleyros et doutros fillos dalgo et de toda outra gente, chorando polla sua morte et rogando polla sua alma a Deus, cõ que el seia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Co viijo. Como el rrey dom Ordono, o primeyro, lidou conos mouros que o vijnam guerear |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Onrrado et enterrado el rey dõ Rramiro, de que a estoria contou ata aqui, reynou logo depos el seu fillo Ordono, o primeyro, X anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Et o primeyro ano de seu rreynado foy na era de oytoçẽtos LXXaV anos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et xxvj anos; et a de Loys, enperador de Rroma et rrey de Frãça, en xvij; et a de Gregorio papa en Ve; et a de Auderame, rey de Cordoua, en xvij; et a dos alaraues en ccos xxxta viijto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Aquel rey dom Ordono, que en esta ssazõ começou aa rreynar, conta a estoria que foy rrey [m]ãso et sofrudo et sabio et entẽdudo en todolos feytos de mãteemento do rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Et casou cõ hũa dona que auja nume Mamadõna, et fezo en ella Vo fillos, et forõ estes per numes: dom Afonso, dom Vermũdo, dõ Nunu, dõ Oderio, dom Fruela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Et este dõ Ordono pobrou as çidades que el rey don Afonso, o Casto, gãanou de mouros, que estauã aynda hermas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Et lidou conos mouros muytas uezes et (et) uençeos todauja. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
En este ano primeyro de seu reynado alçarõxele os gascoes, et logo que o uio sacou sua oste et foy sobre elles, et matou y muytos delles, et tornou os que ficauã bõos, et toda a terra da Gascona meteua so seu senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Et el, poys que isto o[u]ue feyto en Gascona, vĩjndose della, chegoule mandado en como hũa, muy grãde oste saya de terra de mouros et uĩjna contra el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Et el rey dom Ordono leyxou todolos outros feytos et juntou logo sua oste, et dixeles aquel feyto dos mouros en com̃o vĩjnã; et acordouse cõ elles et foy lidar conos mouros muyto esforçadamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Et lidarõ et ouuerõ muy grã fazenda et muy ferida, et morrerõ y muytos dos mouros, et uẽçeu a ffazenda el rrey dõ Ordono. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Et os mouros que ende escaparõ fogirõ todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Et, isto liurado, tornouse el [rey] dom Ordono, et veerõse ele et suas cõpanas para suas terras, cõ muy grã pressa et cõ muy grã onrra et cõ muytos mouros catiuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Agora leyxa a estoria a fallar del rey dom Ordono, ca adeante tornaremos a ela, et diremos do feyto dos mouros |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Co IXo. Como Mahomat, rrey de Cordoua, lidou conos de Tolledo et matou delles LXXa mil |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Andado o primeyro ano do rreynado del rey dõ Ordono, fezo Abderamẽ lousar et est[r]ar de pedra todas [as] cales de Cor doua, et traier per canos de plomo agoa da serra aa villa, de guissa que nacesse preto da misquita mayor et eno alcaçer et en outros logares pela çidade du via que conpria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et a sua morte leyxou XILaVo fillos et xlaij fillas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et durou eno reynado XXXta anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et os de Tolledo, quando souberõ que Avderãme era morto et aquel seu fillo Maihomat reynaua en seu logar, alcarõse contra el et enviarõ dizer a dom Ordono, rey de Leõ, que os uẽesse ajudar contra aquel Mahomat, rey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et el rey enuioules entõçe hũu seu yrmão cõ muy grã oste d ' asturãos et de nauarros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Disi leyxouos y et foy contra a villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
As atalayas que estauam fora da villa de Tolledo, quando o uirõ vijnr cõ poucas gentes, coyda[ndo] que nõ erã mays cõpanas, fezerõno a saber aos da cidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et os mouros et os cristãos de Toledo sayrõ logo contra el por darle batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et, logo que comecarõ a lidar, sayrõ os que iaziã na çiada et acorrerõ a seu rey Mahomat. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et morrerõ y daquella uez, dos cristãos que el rey enviara a ajuda, LXXa uezes mill. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et os que poderõ ende escapar acolleronsse a Tolledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et mãdou outrosy a aquellas cabeças que a Cordoua enviou, que as leuasem pellas mar[i]smas a mostrar et outrosi a Africa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et po(y)s en cada hũa dellas muytos caualleyros que as gardasem et corresem ende a Tolledo et (e) a toda sua terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et enviou logo hũu seu yrmão que auja nume Almõdar, cõ grãde oste, a correr a terra de Tolledo, eynda sobrelos outros que el mãdara que a corresem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et estes que enviaua de nouo, asi com̃o chegarõ, seentaronse çerca da villa, et alj seendo aseentados, sayã correr toda a terra et destruyam paas et vinas et quanto achauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et os de Tolledo, poys que uirõ que aquelles erã idos, sayrõ et forõ correr Talaueyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et sayu a elles o senor da villa et lidou cõ elles et matou et prendeu muytos delles; et cortou as cabeças a LaXX dos que y morrerõ et enviouas a Mahomat, rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Andados dous anos deste rey dõ Ordono -et foy esto na era de oytoçẽtos Lavj anos; et andaua o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et xxviijto - aquel Mahomat, rey de Cordoua, sayu cõ muy grã oste et uẽo sobre Tolledo, et çercoua et diribou a pont[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et morrerõ y muytos dos mouros que entrarõ en ella polla defender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et forõ por ende os de Tolledo muy quebrantados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et aquel rey Mahomat, diribada a pont[e], enviou dalj seus caualleyros per toda a terra que a corresem et astragasem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Os omes lauradores en todo esto, quando virõ que nom podiã soffrer o grã poder deste rey Mahomat nẽ auiã cõ quen se parar para sse deffender, veerõsse para elle et meterõse so seu senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et el reçebeuos debõamente et asesegouos et apostouos como uiuesem en paz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Andados tres anos do rreynado del rey dom Ordono, hũu cabedel dos mouros que fora do linagẽ dos godos, a que chamauã [en] arauygo Muça Abencaçim, alcouse contra Mahomat, aquel rey de Cord[o]ua, et tolleule muytas çidades, hũas per força, outras per engano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Cartagena, Osca, Tolledo, Todella - pero que Tolledo auja ya dias que se alçara -, et po(y)s y a Lopo, seu priuado, por endeantado delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Desi foyse guerear conos talamaes et aos prouẽcialles et aos françesses, [et] matou muytas destas gentes, cada hũu per seus lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et meteu[o]s en priiom de ferros et deytouos en carçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Outrosi prenderõ, ontre el et aquel Lopo, seu priuado, -et dizẽ aynda nas estorias que era seu fillo esse Lopo - dous cabedees de mouros lidãdo cõ elles: a hũu diziã Ybentaza, ao outro Alpaz; et este c[õ] huu seu fillo que chamauã Abzeyt. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et quando Carllos, fillo do enperador Loys de Rroma, que era endeantado de Frãça, vio que sem grã custa et sen grã gerra nõ podia yr contra Muça nẽ uedarlle o que lle fezo et aquelles malles que pellas gentes et pella terra andaua fazendo, envioulle(s) muytos dineyros et grande auer que lle nõ astragasse a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et este Muça, quando se vio tam bẽ andant[e] cõ tãtas batalas que auja vençudas, mandou aos seus que lle chamasem o terceyro rey d ' Espana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et despoys disto guisou sua oste muy grande et foy cõtra el rey dom Ordono de Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et este rey dõ Ordono outrosi, quando aquillo soube, apoderouse de muyta bõa gente d ' armas et foy çercar hũu castello a que diziã entõçe Albeyda, que Muça tollera a cristãos, et uio muy bem laurado et bem cercado ( et) de muy bõo murro cõ suas torres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Muça, quando isto soube, vẽose quanto mays pode para acorrer ao castello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
El rey dom Ordono, quando esto soube, que aquel guerreyro Muca estaua tam açerca, partio sua oste en duas partes: et a hũa leyxou alj çerca da villa et a outra leuou cõsigo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et foy muy esforçadamente para Muça, de guisa que tam cobiçada era a sua uista contra [a] oste dos mouros como a aguya quando a sabor d ' achar sua caça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Muça, quando aquillo vio, a[co]rdou sua oste. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
[et] Muça et os seus outrosi enos del rey dom Ordono. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et foy vençudo Muça cõ sua oste et morrerõ y mays de X mĩll caualleyros dos seus, sen a outra gente que foy muyta ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et Muça fugio com tres lançadas que lle aviã dad[a]s na batalla et leyxou y todo o guisamento da sua oste et todoslos dineyros que llj Carllos, rrey de França, enviara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et gãanoo todo el rey dom Ordono; et leuarõno elle et os seus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et tornouse el rrey muyto onrrado et cõ grã prazer para os que leyxara ẽna çerca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Depoys disto, a cabo de vije dias, fillou aquella villa que ent[õ]çe çercara, et matou todollos mouros que dentro achou, et catiuou todolos mininos et as molleres; et diribou a villa ata o s[o]lo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 21 |
Andados quatro anos do rreynado deste rey dom Ordono -et foy isto na era de oytoçẽtos et LXa et noue anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et XXXa -, Lopo, [o] que disemos que era fillo de Muça, que era endeantado de Tolledo, quãdo oyo dizer aquel mal que acaecera a seu padre, foyse para el rrey dõ Ordono, cuyo vassallo era, et alla foy sempre mentre uiueu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 21 |
Depoys lidou este rey dom Ordono cõ Coyt, rrey de Cordoua, et matou y muytos mouros et, a cabo, tomoule a villa; et tomou y moytos mouros et mouras cõ seus fillos muytos delles, et fezeos todos vender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 21 |
Outrosi lidou este rey dom Ordono com Mazoros, rrey de Salamãca, et uẽçeo et fezele ess[o] meesmo que a[uia] feyto en Coyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 21 |
Et dello quinto ano ata os noue anos do rreynado deste rey dom Ordono nõ achamos feyto que de contar seia que a[a] estoria perteesca, se nõ eno oytauo ano aquel enperador Loys de Roma que perdoou a seu fillo Locario, que se queria alçar conos outros altos omẽes do rreyno et atregoou[o] et segurouo que ueesse seguro ante el, que se nõ temese de nẽhũa cousa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 22 |
Co xijo. Como os normães entrarõ a Espana et fezerõ y muy grã dano |
[+] |
1295 |
TC 1/ 22 |
Andados IX anos do rreynado deste rey dom Ordono -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et LXXa et iij anos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et XXXtaVe -, arribarõ a Espana, a Algazira, hũa flota de gente de narmenes, en que aujã LXa naues bẽ bastidas et grandes desa gente et do que auiã mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 22 |
Et sayrõ aa terra et matarõ muytos mouros, et queymarõ toda a terra pela costeyra do mar, et leuarõ das mesquitas muy grãdes algos que y acharõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 22 |
Dessy, esto feyto alj, passarõ a terra d ' Africa et aribarõ aa mar[i]sma de terra de Martarana, et tomarom a cidade que diziã Natoze, que era desa prouĩçia, et matarõ y muytos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 23 |
Andados X anos deste rey dom Ordoño -et foy na era d ' oytoçẽtos lxxiiijo ãnos -, enferm[o]u el rrey dos pees, dũa enfirmidad[e] que dizẽ na fisica podroga. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 23 |
Et apodragas e palabra cõposta destas duas partes: de "poys", que dizem en grego [por o que ena lengoagẽ de Castella chaman pee, et a outra "agros" , eno grego] outrosi, por [o] que en castellão dizẽ contreytura ou treyto; onde podroga tãto quer dizer ẽna lengoagẽ de Castella com̃o enfirmidade de coytura dos pees. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 23 |
Onde quando os que esta sabem dizẽ a algũu "podragado he aquel", et quer dizer tãto com̃o enfermo ou contreyto dos pees. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 24 |
Na era d ' oytoçẽtos et LXXaVe anos -et andaua entõçe o ano da encarnacom do Señor en oytoçẽtos et XXXtavije anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma, en hũu; et a de Mafomat, rrey de Cordoua, en xj; et a dos alaraues en CCXLa et oyto -, finado el rrey dõ Ordono et enterrado, ajuntarõse os altos homees et boos do rreynado et reçeberõ o jnfãte dom Affonso, fillo del rey dõ Ordoño, et alcarõno por rrey de Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 24 |
Et forõ y logo cõ el todoslos rricos omes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 24 |
Et desta guisa se ajuntarõ todos, segundo cõta [a] estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 24 |
Et, quando lo outorgarõ et o hergerõ por rey et o alçarõ ẽna sella, conplia a essa sazom xiiij anos de ydade, de quando naçera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Andado o primeyro ano do rreynado del rey dom Affonso, Mahomat, rrey de Cordoua, sacou muy grand ' oste et foy contra os nauarros et deytouse sobre Panpellona. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et tolleules os pãas et os vinos et tomou tres castellos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et poys que conplio XX anos que o catiuara [et o] teuera catiuo en priiom soltoo et enviouo solto para sua cassa, et fezlle dar todo o sseu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et, segundo conta a estoria, viueu este caualleyro çento xxvjs anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et este [ano] morreu Loys, enperador de Rroma, et tomou o enperio Locario, seu fillo, et rreynou XV ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Mays Carllos et Loys, fillos daquel Loys enperador, ouverõ grã pessar por que seu jrmão Locario lles tolleu assi sua partida do rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et alc[aron]sse contra el, et nõ sse querendo auijr cõ elles esse enperador Locario, seu jrmão, vẽerõ [a] auer muy grã fazenda uns outros en terra d ' Alrigodoro, çerca dũa villa que dizẽ Fontanẽdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et tã gran[de] foy a mortãdad[e] que y ouue d ' ãballas partes, que nũca a mayor ouue en Frãça, dos que se ende podem acordar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et, quando daquella lide escaparõ, assi fficarõ cansados et quebrãtados et maltreytos, que nũca mays coydarõ aa tornar a suas terras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Pero en cabo vençerõ Carlos et Loys seu jrmão Locario, o enperador. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Mays en todo isto, nõ sse partindo aynda de lidar et de fazersse muyto mal ũus outros, ou[u]erõ os altos omes do rreyno seu cõssello et foy este de (o) meter paz et amor ontre elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et trouxerõ esta avijnça: que posserõ quareenta omẽes bõos que partisem o rreyno ontre elles ygualmente, que dalj adeant[e] nõ ouuesem sabor de contẽder ũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et poys que aquelles omes bõos ouverõ partido et ygoado o rreyno en tres partes, et posto en scripto os termjnos de cada hũu, fezerõ juntar todos tres os jrrmãos, que dalj adeant[te] nõ passasse hũu contra o outro, mays que mãteuesem cada hũu en paz et ẽ bem a sua partida do rreyno et dalj adeant[e] nõ ouuessem cõtenda ontre elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
A Carllos, o que foy chamado Caluo por sobrenume, caeu aquella partida do rreyno que e cõtra ouçient[e], do mar Ocçeano et das Bretanas ata o rrio que dizẽ Mossa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
A Locario, que era [o] jrmão mayor et enperador de Rroma, caeu o rreyno de Eytalia et a meadade da [proui]nçia de Frãça, que e ontre os rios Saldo et Rregno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Depoys que este partimento foy feyto, rreynou Carllos en França xxxiiijo ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et este foy o terçeyro Carlos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et Loys, seu yrmão, reynou outrosi en Germanja xxxiij anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et entende[de] que foy dita Frãça, fascas "quebrantada", nom por que os reys della nẽ os homes seiã quebrantados nẽ a terra, mays por que a terra foy partida en estas tres partes [et] feyta(s) peças por paz et por auijnça dos rreys et prol dos omes et bemparãça das partidas dessas terras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Agora leyxamos estas razões et tornaremos a contar del rrey don Affonso de Leõ et d ' Espana |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Departido auemos com̃o reynou este rey dom Affonso, o Magno, depoys del rrey dom Ordono, seu padre, en aquel ãno en que o cometeu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et dos rreys que depoys del rey dom Paayo, por este nume Affonso forom chamados, este foy o quarto Affonso, o Magno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Poys este rey Affonso, o Magno, começou a rreynar [teuo ollo] et (o) coraçom, com̃o auemos dito, en parar o estado do rreyno quanto el mays pode et s[ou]be et pode trager sua fazenda cõ siso et cõ recado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
E por ende lle chama a estoria fillo de p[e]rdiçõ e [esto e de] estragamento [et] de fazer mal; et este dom Fruela Vermundez dezendeu do linagem del rrey dom Vermũdo - (et), logo que soube que el rey dom Ordono era morto, et este dom Affonso, o Magno, seu fillo, era rey alçado en seu lugar, por rrazõ que esse Fruella Vermũd[e]z decendera do sangue dos rreys, soube que este rey dom Affonso reynaua [et] pensou logo en como lle poderia toler o rreyno et lo trabucar per que llo fezese perder, de guisa que o nõ ouuesse, por prouar se poderia en algũa parte acalçar delle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et el tornousse a Galliza aa[s] nouas do [de]m[u]damento(s) dos reys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et ajuntou grandes cõpanas do rreyno et grandes gentes de gallegos et d ' asturãos et doutras partes, tãtas que llj chamaua a estoria grande oste. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et el rrey dom Affonso, com̃o estaua seguro et en paz et pensando en bemparãça de seu reyno, nẽ se gardaua nẽ cataua de tal coussa, nẽ tijna cõsigo senõ poucos caualleyros a aquella ora. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et quando soube as nouas daquel dom Fruella, que assi vĩjna contra el tam sem sospeyta, sayo et foysse para terra d[e]Allaua, para guisar alla et aduzer cõsigo mayor cõpana ca a que [e]l tijna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et en mentre que el alla foy, aquel mao dom Fruella alçousse aca por rey na terra, per força et a pessar dos omes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et o senor d[e] Ovedo et os caualleyros et omes bõos da terra cõ estes nõ poderõ al fazer et sayrõ[no] a rreceber. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
[Et], assi com̃o chegou, ffoy logo rreçebudo muy onrradamente dos asturãos et dos gallegos, et vẽe[u]sse logo para Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et dessa vĩjnda pobrou Sabrãçia et Alçea [et] cercouas de muros et de torres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et el rrey, despoys que o soube, sacou sua oste et ffoyse para alla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et os d ' Allaua souberõno et ouuerõ grã medo del rey pollo que aujã feyto et acordaronsse de sse meter en suas mãos et en seu poder et sua messura, et pidindolle mercee et prometendolle de lle nũca errar, mays que llj seeriam lea[a]s uasalos daqui endeant[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Como el rey dom Afonso lidou cõ hũa oste de mouros que uẽo a [e]lle et venzeos |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Andados dous ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de oytoçẽtos lxxavj ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xxxviijto anos - en este ano sobredito uẽo (vẽo) a desora et sem sospeyta hũa grãde oste de mouros a Leom, et tragiam cõsigo dous cabedees, et diziam a hũu Ymudar et ao outro Arcanaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Et el rey dom Afonso, chegandole mandado da vĩjn[d]a da oste daquelles mourros, enviou per toda a terra seus mandadeyros que fossem ajuntados logo alj cõ elle todos aquelles que armas podessem tomar, et o mellor armados que podesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Et ajuntaronse logo grã poder et grã oste. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Et tã de rigeo os ferirom que os mouros, com̃o vĩjnam de camino ya quanto [e]scabdellados, non sse poderõ cõpoer para a batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Et el rrey dõ Affonso et suas cõpanas, ferindo en elles muy de rigio et muy de curaçõ, (et) matarõ ende muytos et os outros arrãcarõse do cãpo et fugirom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Et el rrey despos elles, matando quantos acalçaua, de guisa que hũus poucos que ende escaparõ forõ por mal cabo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Et el rrey dom Affonso, avendo muy grã curaçom de lidar conos mourros et auer com elles gerra, poys que auja bõ[a] andança et ajuda que llj Deus daua, et catãdo o mays agissado para conprir sua voentade en esto, pos sua amizade cõnos prouinciaes et conos nauarros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Et en todo isto casou cõ hũa dona de Frãça, que, segundo cõta a estoria, era de linagem dos rreys et auja nume dona Amelina; et depoys mudarõlle o nume et posserõlle nume dõna Xemena. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Et fezo en ella quatro fillos, que lles chamauã per nume: dom Garçia, (et) dom Ordoño, dom Fruella [et] dom Gonçaluo, que poys (que) foy arçidiago da jgleia d[e] Ouedo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Este rrey dom Afonso auja muytos bẽes et sobre todo ouve estes quatro sinaladament[e]: foy muy lidador et muy piadoso et justiceyro et bom cristião. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
En esse ano que el fez esta lid[e] morreu Gregorio papa et foy posto en seu logar Serigo, o segundo; et forõ cõ el çento apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 30 |
Andados tres anos do rreynado del rey dom Affonso, o Magno -et foy isto na era d ' oytoçentos lxxavije ãnos; et andaua o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçentos et XXXaIXe ãnos -, sacou este rey don Afonso grã oste de prou[ẽ]ciaes et de gascoes et de nauaros et foy cõ elles et entrou per terra de mouros, et quebrãtarõ et estragarõ a ferro et a ffogo toda a terra [que os mouros] tijn[ã] en Spana [et] suas fronteyras, cõ todo esto tollẽdolles os pãas et os vinos et os froytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 30 |
E tomoulles va villa que entõce [auia nume] Loçia, et queymoua et astragoua et matou quantos mourros y achou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 30 |
Aqui diz a estoria, ontre todaslas bõas obras que el fez que foy esta hũa: cõ grandes thesourros que llj leyxara seu padre el rrey dom Ordono (et) osmou que o melor que delles podia fazer [seeria] despendelos en fazer seruiço a Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 30 |
Et filouos et deu aas jgleias et a pobres muy com pridamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 30 |
E ffezo muytas jgleias et muytos paaços do bispado d ' Ovedo, et muytos castellos en seu rreyno, et çercou muytas villas de bõas çercas et bõas torres para defenderse dos mourros, seus emjgos, et por lles fazer mall. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Como os mourros veerõ a çercar Benauent[e] et Çamorra et lles acorreu el rrey dom Affonso |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Andados iiijo ãnos do rreynado del rey dõ Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçentos LXXa IX anos; et andaua (et andaua) outrosi o ano da encarnaçõ do Señor en oytoçẽtos et xlaj; et a do enperio [de] Locario, enperadorn de Rroma, en çinquo -, este rey dom Affonso, estando en sua terra asesegado et ẽ paz, chegoulle mandado como tres rreys de Merida lle avi[ã] entrado na terra cõ gram oste et que ficarã suas tendas sobre Benauent[e]; et tijnana çercada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Este rrey dom Affonso, quando lle chegarõ estas nouas, ffillouse cõ sua gente que logo a ora pode auer et ffoyse para Benavẽte, et achou y os mourros como lle disserõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Et, e[n] chegando, firio logo en elles, et venceu logo el rrey dom Affonso os tres rreys, et morrerõ y muytos mourros et cõ elles matou y el rrey dom Afonso el rrey de Merida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Vençuda esta batalla, allj chegarõ a este rrey dom Affonso estas outras nouas, como outro rrey poderoso, que auja nume Alchamam, era vijndo com muy gram oste sobre Camora et [a] tijna çercada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
El rrey dom Alffonso, logo com̃o ysto oyo, tomousse cõ huus poucos de caualleyros que y fficaram cõ el, ca todollos outros sse foram poys que a batalla de Benauent[e] ffora uençuda et liurada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Et el rrey meteusse logo dentro na villa cõ aquelles poucos que aduzia, et enviou logo mandado per toda sua terra do que auja feyto et com̃o sse metera en Camora, et que llj acorressem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Et Bernaldo uẽo y cõ sua oste muy grande. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Et, en chegãdo, foy fferir [en elles] et uẽçeos et matou y aquel senor delles et muytos d[os] outros; et os que delles poderõ escapar fugirõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Et cõta aqui a estorja que, tam grande espanto aviã ia deste rrey dom Affonso os mouros, que per fforça lle ouverõ a enviar demandar tregoas et gãanarllas et poelas cõ el por hua gram sazõ, por muyto auer que llj peytarõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Com̃o el rrey dõ Affonso fez duas partes de sua oste et foy lidar conos mouros |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Andados ssex ãnos do regnado del rrey dom Affonso, o Magno -et ffoy isto na era d ' oytoçẽtos et LXXXa ãnos -, el rrey dom Affonso estando en paz et assesegado, chegaronlle nouas de como era ẽna terra gran poder de mourros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Et aquelles mourros eram tã muytos que, fiandosse ẽna muytedũem, partirõse et fezerõ duas partes de ssi: et a vña parte foy contra Poluorera et a outra deu alj u el rrey dom Affonso estaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Bernaldo outrossy tomou hũa grã peça da oste del rrey et foy contra aquella outra partida dos mourros que yam contra Poluorera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Et achousse cõ elles en hũu ualle a que chamauã Valdemouro et vençeuos et matou delles muytos ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Et el rrey outrossi achousse cona outra parte daquelles mourros que yam contra el, et lidou cõ elles çerca d[o] rrio Ourego et vençeos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Et morerõ y dos mourros muytos mays de xije vezes mĩll, de como cõta a estorja. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Et [d] ' anbas aquellas partes dos mourros que sse partirõ nõ escaparõ ende mays de dez ou poucos mays; et aynda estes nõ escaparã se nõ por que sse (nõ por que se) deytarã en terra, poys que uirõ que morriã, et envollueronse ontre os mortos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Et dista guissa nõ forõ achados et escaparõ assi. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Et este ãno en que sse aquesta fazenda vençeu, morreu Se[r]gio papa, [et foy posto en seu logar Leon papa] el quarto; et forõ com elle Ç vno apostoligo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Andados vije anos do rregnado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et lxxxaj ãno; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ [do Señor] en oytoçentos xliijes; et a de Locario, enperador de Rroma, en vije -, el rrey dom Affonso, coydando ia estar en paz, chegarõle nouas en como hũu alto omẽ de França, que auja nume Buysso, lle entrara cõ gram oste et que lle andaua estragãdo a terra et fazendo en ella quanto mal podia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
El rrey dom Affonso, poys que estas nouas soube, chegou sua oste et grã poder et ffoy contra el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Et morrerom y muytos de cada parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Et lidarõ assy hũus cõ outros et ouuerõse de achar aquel Buyso et Bernaldo et foronse ferir hũu por hũu tam de rigeo que fezerõ quebrantar as lanças per meo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Et os francesses, quando uirõ seu cabedel morto, desenpararõ o cãpo et fugirõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Mays agorra sabede aqui os que esta estoria ouyrdes, que en todas estas batallas que el rrey dom Affonso ouve cõ mourros, assi como auemos dito, en tod[a]s foy Bernaldo muy bõo caualleyro d ' armas et seruyo a el rrey dom Affonso muy bem, et en tod[a]s lle pideu seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Andados viijto anos do rreynado deste rey dõ Affonso -esto foy na era d ' oytoçentos lxxxaij ãnos; et andaua entõçe o ano da encarnaç[õ] do Senor en oytoçẽtos et xliiij anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma, en oyto - este rey dom Affonso, polla festa de çinquoesma, fezo suas cortes en Leom, muy rricas et muyto onrradas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Et, ementre que durarõ, lidarõ y cada dia tres tourros et alançauã a tauollados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Et el rrey dom Affonso, seendo muyto alegre, sayo hũu dia et foy veer os caualleyros que lançauã a tauollado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Mays tam alto era que poucos auja y que o (que o) podessem acalçar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Et dos altos omes que auja y ena corte era hũu que auja nume Orios Godos et outro Tiobalt, et os outros que dissemos ante disto na estorja; quando virõ estes altos omes que Bernaldo non saya y, ouverõ seu cõsello de o dizer aa rreyna, que, per rogo della, fose Bernaldo lançar a aquel tauollado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Dom Bernaldo, rrogouos que caualguedes agora por meu amor et que uaades lançar a aquel tauollado, ca eu uos prometo que, tanto que el rrey vena jantar, que le peca uoso padre, et bem creo que mo dara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Orios Godos et o conde Tiobalte forõ logo aa reyna a dizerlle o que lle prometera que llo cõprisse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Rrayna, que demãdades ou que uos plaz? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Senor, nũca uos demãdey aynda dom nẽhũu que fose et este e o primeyro que uos agora quero pidir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Onde uos rogo que me dedes o conde Sant Diaz que iaz presso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Bernaldo, quando aquillo ouuyo, foyse para el rrey chorando dos ollos et pideulle merçee que le desse seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Bernaldo diso entõçe: -Senor, por quantos seruiços uos eu fiz, bem me deuedes dar meu padre; ca bem sabedes uos cã bem uos eu acorri cono meu cauallo en Benauent[e], quando uos matarõ o voso ena batalla que ouvestes cõ el rrey mouro Otres; et disestes que uos pidisse hũu dom et uos que mo dariades; et eu demãdeyuos meu padre et uos outorgastesmo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Outrossi, quando fostes dessa uez lidar con o mouro que iazia sobre Camora, que auja nume Alchamam, bem sabedes o que eu y fiz por uoso amor, que a batalla foy vençuda, et disestesme que me dariades meu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Agora, poys que tãtas vezes mo auedes prometudo et mo nõ querredes cõprir, rretouos por ende et a todo uoso linagẽ et a todollos que da uossa parte som. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Ca, senor, nẽbraruos deviades outrosi de com̃o uos acorri çerca do rrio d ' Oruego, quando estauades çercado et uos tĩjnã os mouros en essa cerca en coyta de morte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Dom Bernaldo, poys que assi he, mandouos que uos sayades de meu rreyno et nõ uos dou plazo mays de noue dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Et digouos que, se dalj adeante uos achar en todo meu rreyno, que eu uos mandarey deytar allj u uoso padre iaz, que llj tenades cõpana para senpre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Rrey, poys que me uos dades noue dias de plazo a que uos saya da terra et do rreyno, eu fazelo ey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Mays digouos que, se dalj adeant[e] uos achar outrossi en hermo ou en poblado, que me daredes o conde Sant Diaz, se uolo eu quiser tomar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Quãdo aquillo virõ tres rricos omes que andauã y na corte del rrey -huu auja nume Valasquo Mẽend[e]z et o outro auja nume Suer Ualasquez et o terceyro dom Nuno de Leom, et erã todos tres parẽtes muy chegados de Bernaldo - beyiarõ a mao a el rrey et espidironse logo del et foronse cõ Bernaldo, cõ grã cauallaria, para Saldana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Et durarõ estas guerras dous ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Mays agora leyxamos aqui a fallar disto et contaruos emos dos feytos dos mouros d ' Espana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 38 |
Como se alcarõ os de Tolledo contra Maho mat, rrey de Cordoua |
[+] |
1295 |
TC 1/ 38 |
Andados IX anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy esto ena era d ' oytoçẽtos LXXX et iij anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos LaVe anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma en IXe -os de Tolledo alçaronse outra uez contra Mahomat, rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 38 |
Et Mahomat, rrey de Cordoua, logo que o soube, sacou muy gran oste et uẽo sobre elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 38 |
Et os de Tolledo, quando o souberõ, forõ muy espãtados et tristes pollo que aujã feyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 38 |
Et, poys que isto ouue apostado conos tolledãos desta guisa, tornouse para Cordoua et mandou gardar aquellas arafeens. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 38 |
Et, segundo que diz a estorja per latj̃, esta foy a segunda vez que os de Tolledo derõ arrafeens a Mahomat, rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 38 |
Mays agora leyxamos aqui de fallar dos mouros et tornarremos aa contar del rrey dõ Affonso, o Magno, et de Bernaldo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Andados X anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et ffoy isto na era d ' oytoçẽtos et oyteenta tres ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnacom do Senor en oytoçentos xlavj; et o enperio [de] Locario en X - et este ano Xo de seu rreynado ffez suas cortes en Salamãca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et, el estando en ellas, forõse muytos omẽes de terra de Benavent[e] et de Tourro et de Çamora et doutros lugarres para Bernaldo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et elles erã per conta CCCos caualleyros de linagẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Os CCos de u(em)os fi[quen] aqui en çiada et os Ç uaam cõmigo a Salamãca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et, poys que Bernaldo ouve alj partida sua cõpana et [posta] sua çiad[a] [et] ordina[do] com̃o fezesem, (et) fo[y]se el para Salamãca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et, el yndo pollo camjno, caualleyros del rrey dom Affonso, que vijnam da caça, virõ as armas de Bernaldo et conocerõnas et ouverõ muy gram medo, et quiseranse acoler aa villa, mays Bernaldo n[õ] lles deu vagar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et matou elle delles bem LXa caualleyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et os del rrey yndo enpos ell, sayrõ [os] da çiada et derõ en elles et voluerõ com elles vña grã batalla et morrerõ y moytos de cada parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Mays, en cabo, venceu Bernaldo et prendeu y a Orios Godos et o conde Tiobalte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et os outros que poderõ escapar desenpararõ o canpo et fugirõ a Sallamãca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et, quando chegou a hũu o[u]teyro que e a tres legoas de Salamãca, arremeteu o cauallo et s[ob]yo en çima daquelle outeyro et catou a todallas partes, et vio aquella terra tam fremosa et tã cõprida de todallas coussas que mester era a omẽ, et fezo y en aquel logar hũu castello muy forte et muy bõo, et poslle nume o Carpo, [et] dalj adeant[e] chamarõ a el Bernal de Carpio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et mãdou dar pregom que todos os que quisesem vĩjnr cõ vendas ou com outras cousas que mester erã a aquel logar que nõ dess[ẽ] portagẽ nẽhũa nẽ peytassem nada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et, poys que Bernaldo esto ouve feyto, pos sua amjgãça cõ os mouros que os ajudasse, et que daquel castello guerrearia a el rrey dom Affonso et corre[rl]lia toda a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et fezose aquella pustura ontre Bernaldo et os mouros et el coria a terra a el rrey dom Affonso tãto [que], segundo diz a estoria per latĩ, vezes auja que chegauã a Leom et a Astorga. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et el rrey dom Affonso, cõ pesar de[sto], mandou pregoar per toda sua terra que todollos que para armas eram, com̃o caualleyros et peões, que se ajuntasem et vẽesem para a çidade de Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et poys que forõ chegados [et] el rrey vyo que se juntauã et que era muy grã gente, saliu et foy sobre Bernaldo et çercouo naquel castello do Carpyo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et Bernaldo outrosi, quando esto soube, ouve seu acordo cõ seus rricos omes et cõ sua cauallaria et disoles: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Amjgos, grã tẽpo a que uos sabedes o meu mal et o meu quebranto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et eu teno aqui presos Orios Godos et o conde Tiobalt, et sse uos por bẽ teuesedes enviarllos ya a el rrey en present[e], ca bem creo que mo gradecera et que me dara meu padre por elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et Bernaldo entõçe fallou cõ Orios Godos et o conde Tiobalte et dissoles, contandole o que queria fazer: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Condes, poys que uos eu solto et uos enuyo, rrogouos que digades a el rrey que me envie(e) meu padre et que me envi(j)e logo mãdado dũu ou do al de com̃o quiser fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Os condes forõse entõ para el rrey et diserõle todo o que lle Bernaldo rrog[a]rra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et el rrey, quando os vyo, disolles cõ grã sana: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Condes, digouos que fez bem Bernaldo en uos soltar et enviaruos para mj̃ et gradescolo muyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et os cõdes ouverom disto muy grã sana et pesar et enviarõno dizer a Bernaldo cõ hũu seu caualleyro en puridade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Amjgos, ya nõ posso sofrer esto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et, poys que assi he, fiquem XV caualleyros de uos que gardem este castello et os outros uaam comjgo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et outorgarõno todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et sayrõ todos do castello a furto, que o nom soubese el rrey, et forõ correr a Salamãca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Amjgos, querouos dizer como seeremos bẽ andãtes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Poys que ouvermos corruda a Salamãca, venamonos aqui et correremos o rrayal et gaanaremos quanto y a. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Mays pero sse el rrey vẽer contra nos, como quer que me el queyra mal, nõ alçe nẽhũu de uos a mao contra el per nẽhũa guissa, ca muyto me pesaria ende se algũu [o] fezese. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Mays, quantos dos outros poderdes auer et acalçar, todoslos m[e]t[ede] aas espadas et todollos mat[ade], que nõ fique nẽhũu aa vida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et el rrey, quando o soube, mãdou armar a grã pressa todollos seus caualleyros et que caualgasem todos logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et roub[arõ] quanto acharõ no rrial et tornaronse muyto onrrados et cõ gram gãanca ao Carpio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et, depoys que el foy ẽno castello, disserõlle sseus caualleyros: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Fezestes muy mal en tornaruos aca tã agina; ca, se nos (se nos) d[e]rades hũu pouco de vagar, gaanaramos tã grãdes requezas que senpre foramos ricos et avondados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Nõ uos pes, ca asaz gãanastes agora, que se logo os escarmentassemos, nõ poderiamos mays delles auer; ca elles nos adurã cada dia en que gãanaremos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et cõta a estoria que bem assi [foy] com̃o el disse, que os del rrey adu[z]iã muy grandes algos cada que u[ijna]m sobre el, et gãanau[a]o delles; ca nõ se podiã elles gardar que assi nõ fose. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Andados xije anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy esto na era d ' oytoçẽtos et oyteenta et Vo anos; et andaua o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçetos et xlavije anos et foy isto en aquel dito ãno - quãdo os del rrey virõ o mal et o quebranto que lles vĩjna sempre de Bernaldo, diserõ a el rrey: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Senor, en forte ponto et en forte ora vimos nos a priiom do conde Sant Diaz, ca toda uosa terra se perde por ende, tãto he o mal que Bernaldo y faz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et tẽemos por bem (et tẽemos por bem) que o saquedes da priiom et que llo dedes; ca, se o nõ fazedes, bem sabemos que nõca paz aueremos cõ el Et el rrey, quando o oyo, pesoulle de curaçõ et disselles: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Fazello ey, poys que ueio que mo cõsellades et uos plaz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et, poys que assi he, uaam a Bernaldo cõ mandado algũus caualleyros que me de as chaues do castello et que lle darey seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et Orios Godos et o conde Tiobalte disserõ a el rrey que yriam elles alla, sse a elle(s) prouguesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et, logo que chegarõ ao Carpyo, sayo Bernaldo a elles et rreçebeuos muy bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Dom Bernaldo, el rrey nos envia a vos sobre rrazõ sse lle queredes dar as chaues do castello et que uos dara uosso padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Bernaldo, desoy mays querro que ayamos paz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et uos nõ me deuedes a poer culpa en fazer eu contra uos o que fiz, por que me t[ee]ndes meu padre presso et nom mo queredes dar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Alj sse rrazoou outrossy el rrey et respondeu: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Non uos teno eu por mal quanto me fezestes en esta razõ, ca faziades dereyto et lealdade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Mays, se uos quiserdes que aiamos paz et uos eu de uoso padre, dademe uos as chaues do Carpyo et apoderademe del. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et el rrey mãdou entõçe a Orios Godos et ao conde Teobalt et a vije caualleyros de sua masnada que fossem pollo conde Sant Diaz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et algũus dizẽ en seu rromãço et seus cãtarres que quando o soube el rrey, que mandou que lle fezesem banos et que o banassem en elles, por que lle blandeçese a carne, et que lle uistisem bõos pãnos, et que o possesem ẽ hũu cauallo, vistido dũa capapel d ' escarlata, et hũu escudeyro enpos el que o teuesse, que nõ caesse; et lo enujassem dizer, quando fosem cerca da cidade du el era, et que el salria a rrecebello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et, quando forõ cerca de Sallamãca, sayo el rey a rrecebellos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et, quando chegarõ hũus aos outros, começou Bernaldo a dar uozes: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et el rrey mostroulo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Ay, conde Sant Diaz, que en mal ora [me] engedrastes; ca nũca ome assi foy esterrado com̃o eu agora, poys que uos sodes morto et eu o castello ey perdudo et nõ sey cõssello que faça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Mays digouos que uos sayades logo de toda mj̃a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et dizem outrossi que el rrey, pero que estaua yrado contra Bernaldo, que lle deu caualleyros et auer et envyo[o] para França, pero que achamos que en Espana morreu Bernaldo, assi com̃o dissemos ya ante disto et com̃o [diremos] eynda adeant [e] . |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et Bernaldo foysse logo et, logo que chegou aa çidade de Paris u era Carllos, (et) foysse para o paaço. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Os da corte, quando o virõ entrar, reçeberõno muy bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et dizẽ enos cantares que disso alj Bernaldo a Carllos que era sobrino del rrey Carlos, o Grande, et fillo de dõna Tinbor, sua yrmaa; et que lle disso Carlos que era muy bem et que llj prazia cõ el, et que estaua ena corte hũu fillo dessa dõna Tinbor et que o preguntou el rrey se o querria reçeber por yrmão a Bernaldo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et sayosse logo do paaço et foyse para sua poussada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et el rrey Carlos envioule logo gram auer et caualos et armas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et começou a fazer muyto mal per todos[los] logares per u andaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et, andando dũa parte [et da outra] corrẽdo et rroubando quanto achaua, chegou aos portos d ' Aspa et pobrou y [a] ca(c)al que dizẽ de Iaca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et, andando en isto, ou[u]o tres uezes batalla cõ [os] mouros, et sempre os vençia, et gaanou delles grãdes requezas ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et algũus dizẽ que en tẽpo deste rrey dom Affonso foy a batalla de Rroçasualles [et non] cõ Carlos, o Grãde, mays cõ Carlos o que chamarõ Caluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Ca tres forõ os rreys que chamarom Carlos: et o primeyro diserõ Carlos Martel, et isto foy en tẽpo del rrey dom Paayo et de Gregorjo, papa, o terceyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et o segundo Carlos, o Grãde, et isto foy en tẽpo del rey dom Affonso, o Casto, [et] de Leom, papa, o terceyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Carlos [o terceyro foy] o que diserõ Caluo, que foy en tẽpo del rrey dom Affonso, o Magno, et de Johã, papa, o setimo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Mays, por que os liuros outenticos, esto he enos liuros outorgados, e(t) achado assi et por que os françeses et outrosi os espanoos [o contan] assi, dizemos que foy aquella batala de Rroçasvalles en tẽpo de Carlos, o Grãde, assi com̃o o [a]uemos ya cõtado susu en esta estorja. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et se algũu o souber departir mellor ou o diser mays cõ uerdade, deuele seer cabudu, ca nos dizemos o que achamos per latĩjns en liuros antigos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Mays agora leyxamos aqui de contar estas razões et tornamos a contar deste rrey don Afonso, o Magno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Como dom Nunu et dom Bernaldo et dom Doario, todos tres jrmãos, quiserom matar a trayçõ el rrey don Affonso |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Andados xiiije anos do rreynado del rey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et oyteenta vj ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ en oytoçẽtos et xlaviijo anos; et o inperio de Locario en xij - en este ano aqui dito dom Fruella, yrmao deste rey dom Affonso, ouve sua falla con os outros tres jrmãos, dom Nuno et dom Bernaldo et don Doario, et fallarõ de como matasem el rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et dom Fruella foy para Bardolja, et el rrey don Affonso foy enpos elle et prendeu elle et os outros tres jrmãos, et çegouos logo todos quatro por aquella trayçõ que coy darom a fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et dom Bernaldo, pero que era cego, foyse depoys a Astorga et durou y vije anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et enviou dalla por hũa oste de mouros; et vẽerõlle et fezo guerra et quanto mal pode a el rrey dom Affonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et dello trezemo ano ata os XXtiVo do rreynado del rrey don Affonso, nõ achamos nẽhũa cousa que de cõtar seia que a estoria pertẽesca -ca mouros et cristãos cansados fica[ua]n ia lidando et matando en si; demays os mouros que nõ ousauã ya nemhũa cousa cometer ante a forteleza del rrey dom Affonso, o Magno, que era rrey forte et aventurado en batalla et os auja uençudos en muytas lid[e]s et astragos que lle fez en muytos lugares - senõ tãto que, eno xiijo ano, morreu Leom papa, et foy posto en seu logar Bẽeyto, o terçeyro; et forõ cõ el çento et dous apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et dellos XV anos en deant[e], eno rreynado deste rrey don Affonso, que morreu Locario, enperador, et reynou enpos elle seu fillo Loys, o segundo, xxtij ano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et enos xvj anos adeant[e] morreu aquel Bẽeyto papa, et foy posto en seu logar Nicholaus, o primeyro; et forõ cõ el Ç et tres apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et enos xviijo, quando uyo el rrey don Afonso que tanto mal le fazia seu yrmao dom Vermudo, foy sobre el con sua oste et matou et astragou todollos mourros que cõ elle eram. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et don Vermũdo et os mourros que cõ elle eram que poderam escapar fugirõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et el rrey f[ez]o muy grã vingança enos d ' Astorga et enos de Ventosa por que reçeberã a dom Vermudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Enos xxj ano morreu o nobre cauallevro dom Bernaldo del Carpyo, assi com̃o cõta dom Lucas de Tuy; ca pode seer, que foy este Bernaldo a França, segundo o auemos dito susu na estorja, et depoys que se tornou a Espana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et ẽnos xxij ãnos mandou Mahomat, rrey de Cordoua, fazer naues y en sua cidade et en Siuilla et ẽnos outros lugares du soube que auja avondo de madeyra que para aquillo fosse mester; ca oyra dizer que auja en Galiza cidades et castellos et villas muy bõas que nõ aujã enparança de castell[o] nẽ de çerca nẽ doutra fortelleza nẽhũa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et morrerõ y todos que nõ escapa[rõ] ende nẽhũus se nõ hũus poucos cõ Abdelhamyt. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et ẽnos xx(x)iij ãnos enviou este Mahomat, rey de Cordoua, a (hũu) seu fillo Almõdar cõ grande oste a terra d ' Alaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et matou y muytos cristãos ademays et leuou a Cordoua muyt[a]s cabeças delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et ẽnos xxtiiiijo ãnos alçaronse os mouros de Merida contra o senorio daquel Mahomat mouro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et os da villa, quando aquillo virõ, ouverõ muy gram medo delle(s) et ouuerõxele a meter ẽnas mãos; et prometeronlle et jurarõlle que nũca dalj endeante sse lle alçariã, et que lles perdoasse(m) et que nũca fariã coussa contra sseu senorjo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et derõlle sobre isto caualleyros dos da villa et molleres et fillos en arrafẽens. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Pero ffezo derribar os muros da villa, senõ o alcaçar que ficou, en que el leyxou sseus caualleyros que llo teuessem et lle gardassem a villa et a terra dalj endeante. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Andados XXV anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, et ffoy [isto] na era d ' oytoçẽtos et noueenta ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnacom do Ssenor en oytoçentos laij ãnos; et [o] enperio de Loys en X - este ãno aqui dito tremeu todo España. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et desy começou a ffazer toruões et relanpos tam grãdes que, quantos auja en Cordoua, coydarõ a seer mortos, tam grande foy o medo que ouverõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Depoys disto, a muy poucos de dias, morreu esse Maffomat, rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Conta a estoria outrossi ante disto que, andando este Maffomat hũu dia per sua orta en hũu uergeu muy fremoso que auja y acerca do paaço, que disso hũu caualleyro daquelles que andauã cõ elle: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
A que bom vergeu et quam fremosso et quam saborosso he aqueste, sse nũca ome ouvesse de morrer en el! |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Erras en isso que dizes; ca, sse morte nõ fose, nũca eu rreynara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et este Mahomat, rrey de Cordoua, leyxou a sua morte XXXta et iiijo fillos et XXti fillas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et, quando el morreu, era seu fillo Almõdar en Alahama, que e dita Almaria a dos banos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et, quando soube que seu padre era morto, uẽose para Cordoua quanto mays pode et alçarõno logo por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et elle auja de jdade, de quando naçera ata entom, XLa iiijo anos; et rreynou dous. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et seendo el ome de bõa voentade et grãando, leyxou logo en começo de seu rreynado a todollos de sua terra as dizimas do que soyam aa dar aos outros rreys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et dellos xxvj anos ata os XXXta do rreynado deste rrey dom Affonso, o Magno, nõ achamos nẽhũa coussa graanda que a estoria pertẽesca, senõ que, nos XX et oyto anos deste rrey don Affonso, que morreu Nicholao papa et foy posto en seu logar Adriano, o segũdo; et forõ cõ el [çento et] iiijo apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et este ano outrosi os de Cordoua nõ sse nẽbrarõ do bem que lles fezera Almõdar et alçaronse contra el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et, chegando sua oste contra elles, morreu de sua morte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et leyxou sex fillos et sete fillas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et depoys de sua morte alçarõ(no) os allaraues(es) por rrey Audalla, seu yrmão, et forõ todos cõ el muy alegres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Agora leyxamos aqui de fallar das razões dos mouros et diremos dos feytos del rrey dom Affonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 51 |
Como el rrey dom Affonso desçercou a Coynbra que tĩjnam os mouros cercada |
[+] |
1295 |
TC 1/ 51 |
Andados XXX anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy isto na era de noueçẽtos et iiijo ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xla vj anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en XV - esse ano foy el rrey don Affonso sobre Coynbra, que tĩjnã os mouros çercada, et desçercoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 51 |
Et cõquereu outras çidades muytas das que os mouros tĩjnã en Espana, de guissa que foy muy onrada et muy eyxalçada a cristandade a prazer de Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 51 |
Et pobrou en Purtugal estas cidades que eram destroydas dos mouros: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 51 |
Et pos y bispos ordinados segundo a maneyra dos sacramẽtos da sancta jgleia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 51 |
Et en esse ãno prenderõ caualleyros del rrey dom Affonsso hũu mouro que auja nume Audalj, que era cabedel et endeantado dos alaraues, et derõno en presente al rrey don Affonsso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 51 |
Depoys disto pobrou el rrey dõ Affonso os cãpos que dizẽ dos Godos -et estes som terra de Cãpos et Touro - et esses logares que estauã hermos et despobrados pollo destroymento dos mourros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Andados xx[x]j ano do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy esto na era de noueçẽtos et Ve ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçom do Senor en oytoçetos xlavije; et o enperio de Locario en xvjes - en este ano Homar Abenhazõ, que era hũu dos mays altos omes que auja en Cordoua, alçousse contra el rrey Abdala, et alçarõse cõ el muytas gentes et muytos castellos, que som estes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Estepa et Alexar et outros castellos a que nõ pom nume a estorja. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Et el rrey Abdala, quando o soube, enviou sua oste contra Homar, este que disemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Os de Seuilla outrossi, que sse alçaram cõ este aluoroço, quando aquillo souberõ, ouverõ ontre si cõtenda huus cõ outros et pelleiarõ muy mal, asi que ouve y muytos mortos de cada parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Pero, en cabo, vençerõ os da hua parte et meteronse logo so o senorjo d[e] Abdala. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Desi foyse outrosi aos outros castellos dy da terra et matou outrosi por essa meesma maneyra todollos senores delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Et el rrey Abdala foy logo contra el com muy grã oste de mouros et seg[u]do[u] de toda a terra a esse Omar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Et Homar outrosi, quando se vyo assi apremado, foyse para cristiãos et disolles que se queria tornar cristião. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Abdalla, enpos isto, mãdou laurar muy bem o castello de Aloxa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Et adeant[e] diremos como sse liurou esta cõtenda ontre elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Mays agora leyxamos aqui de fallar desta rrazon et tornamos aa cõtar del rey don Affonso, o Magno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Como derom os mouros de Tolledo parias a el rrey dom Affonso |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Andados xxxaii anos do rreynado deste rey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era de noueçentos et sex anos, et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en [oyto]çentos et saseenta et oyto anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en xvije anos - en este ano sobredito sacou este rrey dom Affonso muy gran oste et foy contra Tolledo, ca sayam ia as tregoas que dissemos que lles dera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Et correu et astragou toda esta terra do rreyno de Tolledo et derribou y castellos et fortellezas, et matou y muytos mouros et leuou ende muytos catjuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
[Et] tam grãde era o medo que os mouros aujã delle que per força preyteiarõ pazes cõ el et derõlle parias et elle outorg[ou]lle as pazes por tres anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Et enpos isto esse rrey don Affonso, poendo seu coydado en obras de pẽedença sancta, mandou fazer sobrelo corpo de Sanctiago hũa capella de muy fremosa obra, et deulle grandes herdades aa jgleia et fremosoua et o[nr]roua de muytas bõas doonas d ' ourro et de prata et de canpãas et de vistementas de seda et de pedras preciosas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Et fezo outrosi sobrelos corpos de San Fagundo et de San Primjtiuo, ena rribeyra de Carrõ, hũa jgleia de grande lauor et onrroua de todalas coussas que eram mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Mays depoys a tenpo destroyron os mouros essas jgleias ena sazõ que chegarõ ata Santiago. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Outro si fezo este rrey don Affonso, para defendemento da jgleia de Sam Saluador d ' Ovedo et de toda essa terra, o castello a que dizẽ Gazom, enas marinas d ' Asturas, ca sse temyã que veessem pella ventura daquella parte nauyos de mourros et que destroyriã estes santuarios. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Et ffezo outrosi en esse castello de Gazõ, a seruiço de Deus, hũa jgleia de grande obra cõ piares et arcos de pedra [marmor], et po[s]lle nume San Saluador. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Depoys enviou por tres; bis(bis)pos que a sagrassem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Et ontre todalas mellores doõas foy hũa crux muy grand[e] toda d ' ouro puro, chea de pedras preciosas, que el mandara fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Et en esse ãno aqui dito morreu Adriam, o papa, et foy posto en seu lugar Joham, o setimo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Como el rrey dom Affonsso pobrou Çamora et por qual cousa lle poserõ nume Çamora |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Andados xxxa iijes anos do rreynado deste rey don Affonso, o Magno -et foy isto na era de nouecentos et sete anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et saseenta et noue ãnos; et o enperio de Loys en xviijto ãnos - en este ano pobrou el rrey don Affonso a cidade de Çamora, ca ante nõ era ben pobrada de gent[e] pollas guerras et pollo mal dos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et posselle nume Çamora por esta razõ: conta a estoria en latj̃ que, quando el rrey dom Affonso querria pobrar essa çidade, subyo el susu a hũu o[u]teyro que y uyo mays alto por ueer delle o logar da çidade et que hũu mõteyro daquelles que yam cõ el que achou hũa vaca negra et, polla desvyar dant ' el rrey que lle disse com̃o en iogo: "ca, mora!", ca os lauradores et os vaqueyros soenlle chamar aa[s] negras mouras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et ouyolle dizer el rrey aquellas parauoas et tomouas com̃o en prou[e]r[bi]o et poseas per nume aa cidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et fezo y entonçe dessa uez hũa jgleia muy nobre et muy bõa et de grande obra et poslle nume San Saluador, et deulle muy grãdes requezas et muytas herdades per u fose bem seruida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et dellos xxx et iiijo anos ata [os] xxxa et vj do rreynado deste rrey dom Afonso, o Magno, nõ achamos nẽhũa cousa grãanda que a estorja pertẽesca, senom tãto que enos xx[x]v ãnos do rreynado deste rrey don Affonso, o Magno, que morreu o enperador Loys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et logo que o soube Carlos, seu tio, rrey de França, ffoysse para Rroma quan[t]o mays pode et deu muy grãde auer ao apostoligo Joham et aos rromaos que lle ajudassem a auer o enperio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et elles ajudarõno et [o] apostoligo confirmoo por enperador. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et rreynou dous ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Mays Loys, seu jrrmão, que era rrey de Gerrmanya, vẽo logo sobre elle com muy grãde oste et gerreoo por que tomara el soo o enperio, que auja de seer de seu sobrino, ssem llo dizer ante. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Carlos, depoys que ouve o enperio, despreçou o custume dos francesses et tomou o dos gregos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et vistiuse de pãnos longos ata os pees, com̃o os gregos ffaziã, et tragia espada çĩta et hũu pãno de sseda a redor da cabeça, et en somo do pãno a corõa do enperio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et el, sseendo mederoso, tal com̃o a lebre, mays ap[a]rellado para fugir ca nõ para lidar com seus eemjgos, andaua fugindo dũu cabo et do outro ante Loys, seu yrmão, que lle gerreaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et ẽnos xx[x]vj ãnos morreu este Loys, rrey de Germanja, et leyxou a sua morte estes tres fillos herdeyros, que forõ estes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Carllos, o primeyro; |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et este Carllos foy enperador a pouco tempo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Mays Carlos Caluo, [o] enperador, foy muy alegre quando soube da morte de seu jrmão, el rrey Loys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et o dessamor que el auja com[tra el] tornoo ẽnos fillos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et entroulles eno rreyno com mays de xxx mĩll caualleyros et chegou ata Calonya, destroyndo quanto achaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et os [dous] fillos del rrey Loys nõ eram entonçe na terra, ca eram ydos a outra parte, et ficara(m) por guarda d[o] rrey[no] Loys, o yrmão meor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et este Loys enviou rogar per seus mandadeyros a sseu tio, o enperador Carllos, que ouuesse paz cõ elles; mays o enperador nõno quisso fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Loys, quando aquillo ouvyo, ssayo contra el muy esforçadament[e], et ouve cõ elle sua batalla muy grande et muy forte, et vençeu Loys ao enperador et matou muytos delles et ffezo fugir do canpo, mal et desonradamente et correu cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Carllos, o enperador, ffoysse entom para Rroma et deu a su[a] sobrin[a], fill[a] do enperador Loys, por moller a Boysso, que era yrmão de ssua moIler, a enperatriz, et ffezeo rrey de prouençia de Cartagema, et vẽo y cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et enos xxxvije ãnos Carllomãno et Carllos, quando virõ que seu tyo, o enperador, avya sabor de os desherdar, sacarõ sua oste muy grande contra el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et o enperador, quando os vyo vĩjr contra si, ouve grã pauor delles et fugio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et, en torrnandosse contra Rroma, hũu judeu, que auja nume Sedechiam, deulle ẽna çidade Mantua como por meezina heruas con que morreu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et reynou enpos elle Loys Baluo, o segundo, dous anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Carlos, fillo de dom Loys de Germanya, ouvo depoys o enperio com ajuda dos altos omees do rreyno et rreynou xij ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et este foy o quarto Carllos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Pero Joham, papa, quisera que o ouvesse Loys Baluo, fillo do enperador Carllos, o Caluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et en[o] rreynado del rrey dom Affonso, que foy xxx et noue anos de seu rreynado, morreu Loys Baluo, rrey de Frãça, et rreyn[aron] enpos elle Loys [et] Callosmãno, seus fillos, et ouuerõ o rreyno Ve anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Mays leyxamos agora aqui estas razoes et tornaremos a contar das del rrey dom Affonsso, o Magno, de Leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Andados quarreenta et hũu ãno do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, -et ffoy isto ena era de noueçentos et XVe ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçom do Senor en oytoçentos et lxxta et vij; et o enperio de Carllos, enperador de Rroma, en quatro - en este ãno el rrey dom Affonso, seendo muy alegre, et au[endo] gram plazer de tantos bẽes como lle Deus avia feytos et fazia contra seus eemigos, (et) envioull[o] dizer ao apostoligo Joham per sua carta, com dous clerigos que lle enviou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Et o papa, quando ouve liuda a [carta] et oyo o que os mãdadeyros diziam, envioulle ssua carrta al rrey dom Affonsso, ffeyta en esta maneyra: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
"Joham, obisspo, sseruo dos sseruos deDeus, ao muy boo cristião rrey dom Affonsso et a todollos bisspos et abbades et aos gardadores da ffe, ssaude et apostoligar bẽeyçom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Por que nos Deus posso en garda de toda a cristi[ã]dade porlla outoridade de San Pero, primeyro dos apostollos, que lle Deus outorgou, quando lle disse: "tu es Pero et sobre esta pedra começarey eu a mj̃a jgleia et a tj darey as chaues do rreyno dos çeos, et o que tu soltares sobrella terra, solto sera outrosi en[o] ceo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Et disso[lle] outrossi Nostro Senor, quando alla en ssua payxom: rrogey por tj, que nom fallessca a tua ffe; et, quando tu fores conuertudo, confirma teus yrmãos"; et por (a)que(ll)a uossa fama bõa de uos, (o) bom rrey dom Affonsso, vẽo a nos et nos foy mostrada per uossa carta et per estes dous mandadeyros, Ssenoro et Desiderio, amoestamosuos da parte de Deus que persseueredes enos bẽes que tẽedes comecados, por tal que uos cobr[a] et uos acalçe a bẽeycom de Sam Pero et a nosa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Et uos, nosso ffillo muy amado, quando q[ue]r que o uosso mandado enviardes a nos ou algũ[ũ] da uossa terra de parte de Galiça, hu Deus posse a uos por g[o]uernador, rreçe(r)beruos emos por nosos ffillos muy debõament[e] et prazernos a muyto com uossos mandados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Et, por amor de Deus et por que o demandastes, outorgamos aa jgleia d ' Ovedo que seja bispado, et outorgamolle todallas coussas que os rreys et os outros cristiãos [lle] derom ata aqui dereytamente, et outrossy o que lle derem et offereçerem daqui adeant[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Et mandamos que o aja(m) firme et seguro para senpre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Et a estes que uos leuam estas nossas lecteras, que os ajades en uosa encomenda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Et Deus uos de saude et beeycom". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
De como papa Joham enviou pidir os cauallos a el rrey dom Affonso |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
"Joham, obisspo, seruo dos seruos de Deus, ao seu [am]ado fillo, o muy nobre rrey dos galegos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Nos reçebemos leteras de uosa sancta deuoçom, esto he da sancta alma, da uosa humildaçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Et, por que entendemos que sodes deuoto aa nossa sancta jgleia, gradeçemosuollo muyto et rrogamos a Deus que uos auonde uossa força do uosso reyno sobre os vossos ẽemjgos, et que uos outorgue vençemento et garde uoso reyno, assi com̃o uos, nosso amado fillo, nos enviastes dizer et demandar per muytos rrogos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Et pidemo[s]lle por merçee que uos salue et uos garde et uos defenda et uos alçe sobre uossos ẽemjgos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Et uos fazede cõsagrar a jgleia de Sanctiago aos bisspos d ' Espana et fazede y cõ elles uosso cõcello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Et nos aca outrosi somos en coyta conos mouros, bem com̃o uos alla, et lidamos cõ elles [de] dia et de noyte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Mays Nostro Senor Deus nos da que os vençamos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Et por ende rrogamos uos muyto en uosso amor que nos enviedes acorro dalgũus bõos cauall(eyr)os mouriscos com suas armas, dos cauall(eyr)os que os mouros chamam per seu arrauygo alfarazes, (et) por que, quando nos os rreçebermos, louemos a Deus por ende et [o] gradescamos a uos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Et nos galardoaruollo emos este dom da beeyçom de Sam Pero. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Andados xla et dous anos do rreynado deste rrey dom Affonso, o Magno, -et foy na era de ixe cẽtos et xvj ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos lxx et oyto; et o enperio de Carlos en Vo -en este ano, quando el rrey dom Affonso vio as cartas do papa, prouguelle muy de curaçõ et pos logo dia en que sse juntassem os rricos homẽes et os outros fillos dalgo et os bispos, [et] fezello a saber et aprazouos para seerẽ y aquelle dia para consagrar a jgleia de Santiago. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Et forõ en aquel sagramento muytos bisspos, caes numes ssom: don Vizente, bispo de Leom; dom Gomjel, obispo d ' Astorga; dom Hermjnigildo, obispo d ' Ovedo; dom Diego, obisspo de Tuj; dom Egilla, obispo d ' Ourẽens; dom Recardo, obispo de Lugu; dom Sisnãdo, obispo de Yria; dom Teodesindo, obispo de Bretoña. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Estas çidades onde os bisspos eram tijnãnas ya os cristiãos pobradas cona ajuda de Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Et poys que a ouuerõ cõsagrada a eigleia de Sanctiago, tornaronse todos para seus logares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Et outros bispos ouve en aquel sagramento doutras cidades que eram vãs hermas et as outras tĩjnanas os mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Et estas cidades que aqui auemos ditas, pero que os rreys das Asturas aas gaanarom, perderonse despoys por que as nõ poderõ rretẽer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Et ficarõ as mays hermas et as outras en poder de mouros ata o tẽpo del rrey dom Affonso, o que gaanou Tolledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Et os bispos destas cidades fugirõ et acollerõsse para Asturas, et partirõ ontre si o bisspado d ' Ovedo et guareciam y assi com̃o melor podiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Onde en algũus liuros he dito por esta rraçõ, segundo o tempo antigo, Ovedo, cidade dos bispos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 61 |
Como el rrey don Affonso fezo cortes en Ovedo cõ seus rricos omẽes |
[+] |
1295 |
TC 1/ 61 |
Andados xla ij anos do rreynado deste rrey dom Affonso, o Magno, depoys a cabo d ' onze messes, ajuntaronsse de cabo ẽna cidade de Ovedo el rrey dom Affonso cõ sua moller et cõ seus ffillos et os bispos et os condes et os rricos homes de seu rreyno, et fezerõ conçello per outorgamento do papa Joham. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 61 |
Ca llas Vo jgleias arçebispales d ' Espana iaz[ia]m en catiuo et os prelados dellas que escaparom da espada dos mouros fugirõ a Asturas, assi com̃o avemos dito. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 61 |
Et assi com̃o soyam a fazer antigamente os conçellos en Tolledo et enas outras jgleias arçebispales, asi os fezerõ dalj endeante en Ovedo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Andados xla iijes ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de noueçẽtos et xvije anos; et andaua outrosi o ano da encarnacom do Senor en oytoçẽtos lxxta et ixe anos, et o enperio de Carlos, enperador de Rroma en vj - poys que el rrey dom Affonso ouve acabadas todas estas cousas que auemos ditas, sayo d ' Ovedo et uẽo a Camora et prendeu y a seu fillo, o jnfant[e] don Garçia, et meteuo en ferros et mãdoo deytar ẽno castello de Gazõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Et isto foy por sospeyta de xe lle querer alçar cõna terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Mays os outros hermaos deste jnfant[e] dõ Garçia, quando virõ que assi o mãdara prender, forõ muy sanudos por ende et traballarõse de lle toller o rreyno a seu padre, cõ conssello da rreyna dõna Xemena, que disemos que ouvera primeyro nume dona Almena; ca ella nõ amaua el rrey com̃o deuja et por ende punaua de meter todo mal et toda cõtenda ẽna terra, por fazer perder o rreyno a seu marido et que o ouvese jnfãte Garçia, seu fillo desta rreyna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Et cõtã que foy muy crua moller et meteu muytos maos custumes na terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Et ella basteçeu muytos castellos no rreyno de Leom, que som estes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Alua, Gardom, Arborla et Luna, et deuos a seu fillo, jnfãte dom Garçia, que guerreasse delles a el rrey don Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Et erã cono jnfant[e] don Garçia en este feyto seus yrmãos et Nunu Fernandez, seu sogro, que se nõ parti[ssen] de guerear a el rey ata que l[l]e fez[e]se[n] per força prometer que dese o rreyno ao jnfant[e] dom Garçia, seu fillo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Et guerrearom logo dos quareenta et quatro anos ata os quareenta et vj do rreynado deste rrey don Affonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Et nõ achamos nẽhũa cousa que de cõtar seia para esta estoria, senõ tãto que ẽnos quareenta et quatro ãnos morreu Carlomagno, rrey de França; ca el rrey Loys, seu yrmão, hũu ãno auja que morrera ia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Et rreynou o enperador Carlos sobre os frãçesses Vo ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Et enos xla et vo anos morreu o papa Joham et foy posto en seu logar Marĩ, o primeyro; et forõ cõ el Ç et ssex apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 63 |
Andados xla vj anos do rreynado del rrey dom Afonso, o Magno -et foy isto na era de noueçẽtos et xx anos, et andaua o ano da en[c]arnaçõ do Senor en ixe çẽtos et oyteenta et dous anos, et o enperio de Carlos en ixe -en este ano el rrey dom Afonso, o Magno, quando sse vyo aficado de seus fillos et de seus vassalos meesmos, en hũa uilla de Asturas que dizem Beydes, alj leyxou o rreyno et deuo a seu fillo dom Garçia, en esse logar meesmo, ante seus fillos et seus rricos omees; mays per força que de grado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 63 |
Et desque tornou pideu a seu fillo don Garçia ajuda cõ que fosse hũa uez ou duas cõ oste sobre mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 63 |
Et entõçe foy el et entrou a terra de mourros et correulles toda a terra, et queymoulla et astragoulla, et matou muytos mouros et catiuou muytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 63 |
Et el estando en Çamora, de vijnda de sua oste, enfermou et morreu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 63 |
Et en este ãno finou outrosi o apostoligo Morĩ, et foy posto en seu logar Agapito, o segundo; et forõ cõ el Ç et sete apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 64 |
Depoys que el rey don Afonso, o Magno, foy morto alçarõ rey dom Garçia, seu fillo, et reynou tres anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 64 |
Et foy o primeyro ãno de seu reynado ena era de noueçẽtos et xxj ãno; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ en oytoçẽtos et oyteenta et tres anos; et o enperio de Carlos, enperador de Rroma, en X; et o do papa Agapito en hũu; et o de Audala, rey de Cordoua, en XX, et [o] dos alaraues en CC et noueenta iiij. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 64 |
Et este rrey dõ Garçia, logo en começamento de seu reynado, entrou a terra de mouros et quebrãtou muytas villas et queymouas et deribou muytos castellos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 64 |
Et lidou cõ Ayolas, hũu rey de mouros, et uençeuo [et prendeuo et matou y muytos mouros] et leuou grã pressa de gaandos et de catiuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 64 |
Dello segundo ano do rreynado de rey dom Garçia nõ achamos nẽhũa coussa que a estoria pertẽessca, senõ tãto que morreu papa Agapito et foy posto en seu logar Adriam, o terceyro; et forõ cõ el Ç et oyto apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Andados iijes anos do rreynado del rey dom Garçia, acaeçeu que uẽo a Çamora et enfermou et morreu y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et foy isto na era de noueçẽtos et xxiij anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et leuarõno a Ovedo et enterrarõno y conos outros rreys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et este ãno outrosi morreu Carlos, enperador de Roma et rrey de Frãça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et enpos elle ouve o enperio hũu seu sobrino, a que diziã Armilfo, et reynou apos elle xij anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Outrosi os frãçeses alçarõ por rey hũu que auja nume Odo, et ffoy fillo do duque Roubert, ca nõ quiserom tomar Carlos, que foy fillo de Loys rrey, et rreynou Odo IX anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et este ano outrosi morreu o papa Adriã et foy posto en seu logar Basilio, o primeyro; et forõ com el çento et IXe apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Como el rrey dom Ordoño çercou Tallaueyra et lidou y conos mourros |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Na era de nouecentos xxviij anos -et andaua o ano da encarnacom do Senor en oytoçẽtos et oyteenta vjs anos; et o enperio de Armilfo en hũu; et o de Basilio papa en outro; et a dos alaraues en CC et noueenta et sete -, morto el rrey dom Garçia, fillo del rrey dom Afonso, o Magno, foy alçado rrey dom Ordono, seu yrmão deste rrey dom Garçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et, depoys que el ouue o reyno, semellou muy bem seu padre en maneyras, ca era muy entendudo et muy cordo et dereytosso, et muy fazedor d ' esmolla a pobres et a os que aujã mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et seendo aynda uiuo seu padre, sacou el sua oste per ssi et entrou en terra de mouros et quebrãtou et queymou muytas cidades en[a] prouẽçia d ' Agoa d ' Elquiuir, et fezo y muy grãdes morteydades en mouros, et correu et astragou as cãpinas de redor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et della primeyra corredura tomou hũa das mays fortes cidades et mays nobre que en terra de mouros auja, guerreãdo cada dia ata que a tomou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et dalj se tornou muy rrico et muy onrrado, cõ grã pressa et cõ grãd ' auer de mouros et de catiuos et doutras rroubas para Visseu, cidade de Purtugal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Outrosi, logo que começou aa rreynar, sacou sua oste et ffoy çercar a Tallaueyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et, quando o oyrom os mouros de Cordoua et dos outros logares aderredor, vẽerom acorrelles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Mays assi foy que, pella merçee de Deus, assi os que vẽeron en acorro como os que iaziã dentro ena villa atendendo sua ajuda, todos forom mortos a espada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et el rrey dom Ordono entrou logo ena villa et rroubou quanto achou, et diribou as torres et a villa, et prendeu o cabedel dos de Cordoua et adusseo catiuo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et tornousse muyto onrrado a sseu rreyno et cõ grã prazer et cõ muy gram pressa de catiuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
[et que], depoys que el rey dom Garçia foy morto, que se juntarõ todollos altos omes d ' Espana, et os bispos et os condes et os rricos omes, ena cidade de Leõ et allj [o] alçarõ rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et forõ [en] poerlle a corõa do rreyno X bispos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Dello segundo ãno deste rey dom Ordono nõ achamos nẽhũa coussa que de cõtar seia en esta estoria d ' Espana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Como morreu Abdalla, rrey de Cordoua, et poserõ en seu lugar Abdarrame, seu sobrino |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Andados tres anos do rreynado del rey don Ordono, Abdalla, rrey de Cordoua, fazendo aos grãdes et aos pequenos ygualmente juyzo et justiça, morreu en Cordoua de sua morte et avendo ydade de quando naçera lxij anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et leyxou a sua morte onze fillos [et] xiij fillas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et poys que el foy morto, rreynou enpos elle Abderame, seu sobrino, que fora fillo de Mahomat, que fora outrosi ffillo deste Abdalla, que agora aqui dissemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et nõ rreynou nẽhũu dos seus fillos de Abdalla, o que nõ avemos aynda achado ata aqui dos rreys que rreynarõ ata aquel tempo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
De xxtivo ãnos et tres messes era Abderame, quando rreynou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et poys que ouve o rreyno cãbou sseu nume et fezose chamar anãçer, que querria dizer tãto en arauigo com̃o "defendedor da ley de Deus". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et sen este nume fezosse chamar Miramolj̃, que aynda [he] muy mays vssado et quer dizer tãto en seu arauigo como "rrey dos cre(ç)entes". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et este rey foy muy poderoso et muy onrado et manteue muy bem suas gẽtes en justiça et en dereyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et por que auja dessamor ontr[e] o linagẽ de Abehumeyt et o de Abelabeçi, assi com̃o o dissemos ia ssusu ante disto en esta estoria -que forõ net[o]s de Mahomat, o seu grande propheta -, que apenas avia lugar en toda a terra [u] nõ fezesse mal aquel seu desamor, este rrey traballouse quanto mays pode de meter paz ontre elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et a hũus affaagaua et [a]os outros metia grã medo por que ouuesem paz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et aos que uija que erã mays rreuees, assi os quebrantou per batallas et en guerras, que lles tolleu todo o poder que auj[ã] et fezeos estar soos sen outras conpanas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Este rey ata os XX anos de seu rreynado n[õ] sse partiu de batalas grandes et meteu toda a terra so seu senorio, et obedeçerõlle todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Mays leyxamos agora aqui de fallar dos mouros et tornaremos a cõtar del rey dõ Ordono. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Como lidou el rrey don Ordoño conos mouros en Sant Esteuã de Gormas et vençeuos |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Andado(s) aquel terceyro ano do rreynado deste rrey dom Ordono, os mouros de Tallaueyra et os que ueerã de Cordoua en sua ajuda, que escaparã del rey dom Ordono quando uẽo sobre Tallaueyra, assi como disemos, veendosse maltreytos et muy apremados del rrey dom Ordono, enviarõ demãdar ajuda Abdarame, rrey de Cordoua, et Almotarab, rrey de Tunez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et Abderame envioules hũu seu alcayde cõ grã oste en hũu cõ Almotarab, rrey de Tunez, que aduziã tam grãde oste de mouros que nõ auja cõta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et chegarõ ao castello de Sant Esteuã de Gormos, que iazia ena rribeyra do rrio de Doyro, et ficarõ y suas tendas et ameaçãdo que lles nõ ficaria terra nẽhũa de cristãos que nõ astragassem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et el rrey dom Ordono, logo que o soube, apoderouse de muy boas cõpanas et foy contra elles quanto mays pode, et achouos alj et lidou cõ elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et diz dõ Lucas de Tuy, en loor do esforço del rrey dom Ordono, que tam de rigeo os cometeu et tam sem pauor como o leom de Libera comete as greys das ovellas quando a fame. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et tam grãde foy a morteydade que fezo en elles, que nõ ha ome que o podese cõtar; ca, della ribeyra do Doyro, du elles pousauam, ata Atẽça et Paraçollos, mõtes et valles et cãpos todos iaziã cubertos de mouros mortos, assi que poucos ou nẽhũus forõ os que ende escaparom nẽ que o mãdado podesem leuar a el rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et, ontre todos aquelles que y morrerõ, matarõ y dous rreys muy nobres et muy poderosos, que auja nume hũu Albubataras, et outro Yboljmatel. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et morrerõ y anbos os cabedees Almotarab, rrey de Tunez, et Aluolhapaz, alcayde de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et morreu y outrosi Vltaulbabus, que era rrey de grã poder. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et dessi tornouse para Leom cõ grãdes aueres que tomou allj [et] cõ muytos mouros catiuos et cõ gram prazer et muyto onrrado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Andados iiij anos do rreynado deste rey dom Ordono, ena era de noueçẽtos et xxvij anos -et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et oyteenta et ix ãnos et (a) o enperio de Armalfo en quatro anos -, el rrey dom Ordono, nõ auendo sabor de sse dar a uagar nen auer folgança, ca tĩjna sse tẽpo perdesse que nũca o cobraria, (et) sacou sua oste muy grãde. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Et isto foy ẽna era de noueçentos et xx[v]ij ãnos, com̃o he dito. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Et dessi tornousse para sua terra muy onrrado, con grandes aueres d ' ouro et de prata et de pãnos de seda et com muytos catiuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Mays os mouros de Merida et de terra de Luzena et el rrey de Badalouço, por es(a)cusar o peor, forõ a elle et rogaronlle que os atregoasse, et deronlle muy grãde auer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Et dissi tornouse para sua terra de Leõ et deu grraças a Nostro Senor Deus por tãtas bõas andanças que lj dera contra mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Et fezo logo desta uez cõ outorgamento de dom Formigo, bispo de Leom, et dos outros bispos do rreyno, et aynda dos outros rricos omes que y erã, dentro en seu paaço, a jgleia de Sam Pedro et de San Paulo apostolos, que er[a] fora da uilla, por que nõ era s[e]g[ur]a dos mouros nẽ auja aynda medo delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Este paaço ffoy de antigoo baño de mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Et ẽna primeyra cassa fezerõ o primeyro altar aa onrra de Sancta Maria; et ẽna segunda cassa fezerõ outro altar aa onrra de San Johane Babtista; et ẽna terceyra cassa fezerõ altares aa onrra dos martires et dos cõffessores. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Et [en] estes altares ditos posso el rrey vestimentas et aras et cruzes et çirialles et omagẽes cubertas d ' ouro et de prata et todallas outras cousas que y cõuijnam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Et sobre isto todo [deu a]a jgleia muytos bõos herdamentos per u fose bem seruida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
A çidade de Leõ era entom mal pobrada pollo deribamento dos mouros et este rrey dom Ordono pobroua entõçe muy bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Et agorra leyxamos aqui de fallar del rrey dom Ordoño et diremos de Abderame, rrey de Cordoua, com̃o lidarõ el rrey don Ordoño et el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Andados iiijo anos do rreynado del [rrey] don Ordoño, Auderame, rrey de Cordoua, doendosse muyto do estragamento de sua terra [et] da muyta gent[e] que auja perduda, sacou muy grã oste et [ueo y] el por si(r) a correr terra de cristiãus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et acharõsse et lidarõ hũu dia todo ata a noyte, assi que morrerõ y danballas partes muytos mouros et muytos cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Mays, quando a noyte uẽo, nõ ouue y uẽçudo nẽhũu delles et partirõse assy hũus dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et dello quinto ãno do rreynado del rrey dom Ordono nõ achamos al que contar que a estoria pertẽesca, senõ tãto que morreu en este ãno o apostoligo Basilio et foy posto en seu lugar Esteuã, ho quinto; et forõ cõ el Ç et X apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Andados vj anos do rreynado deste rey don Ordono - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
[et] foy na era de noueçẽtos XX et noue ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta anos; et o enperio de Armilffo, enperador de Rroma, en vj - poys que Avderame foy en Cordo[u]a guissouse muy bem et apoderousse et sayu cõ muy grã oste ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et adusse muytos mouros d ' aalem mar cõsigo asoldados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et foy para Nauarra et chegou ata o logar que oye dia dizẽ Nuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et entõçe el rey de Nauara, (et) dõ Garçia, ffillo de dom Sancho Auarca, quando o soube, enviou seu mãdado al rrey don Ordoño, que o vẽesse ajudar, ca nõ sse atreuya el soo contra aquel poder dos mouros que uĩjnan. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Pero diz dõ Lucas de Tuj que el rrey don Sancho Auarca era este, que nõ sseu ffillo dom Garçia; et que el rrey dom Ordono ya entõçe sobre os mouros et que llj enviou el rrey don Sancho Auarca, quando o soube, aquel seu fillo don Garçia, con grãde oste, en ajuda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et aynda diz dõ Lucas de Tuy que, quando aquillo oyo el rrey don Ordono, que enviou dizer aos condes de Castella que se guyssassem et sse ueessen para el, en guisa que se fosem cõ el en aquella oste. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Mays os cõdes nõno quiserõ fazer nẽ precaron nada seu mandado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
El rrey, quando uyo que os cõdes nõ quiserõ vĩjr, asi com̃o el m[ã]daua, chegou muy grãde oste et foy contra os mouros, et achouos en [hũu] lugar que diziã Val de Junqueyra et lidarõ allj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et morrerom allj muytos cristiãos pellos pecados da cristãdade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et forõ y presos dous bispos: a vn diziã Dulçidio et era bispo de Salamãca; |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et o bispo Dulçidio sayo outrossi por arafẽens que leyxou y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Como el rrey dom Ordono prendeu os condes de Castella et os matou ena priyom |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Andados vij anos do rreynado deste rrey don Ordoño -et foy na era de noueçẽtos et XXXta ãnos; et andaua o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et dous ãnos; et o enperio de Armilffo, enperador de Rroma, en vije -, (et) el rrey dom Ordoño, avendo grãde pessar da maa andança que ouvera contra os mouros, sacou sua oste muy grãde et ffoyse para terra de mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et tomou y muytos castellos per fforça et dirribouos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et os numes delles ssom estes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et matou todollos que y morauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et quebrãtou et estroyu muytos outros logares a ff[o]go et a espada, de que uos nõ poderiamos dizer os numes tã agina. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Muytos dias andou el daquella uez per terra de mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et ficarõ[lle] della dous filos: hũu ouve nume dõ Affonso, [et] o outro don Rramjro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et, como quer que el rrey ouuera grãde prazer da uẽtura que ouuera cõtra os mouros, nõ foy meor o pessar que ouve da morte da rreyna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Dissi cassou cõ hũa dona de Galiza, que auja nu[m]e dona Aragũt, mays leyxoua depoys por que sospeytou della. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
E[m]pos isto enviou dizer aos cõdes de Castella que vẽessem a el, que tĩjna muyto de ffallar cõ elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et, quando fforõ allj, nõno sabendo nẽhũu senõ os cõsselleyros del rrey, en vez que queria el rrey ffallar cõ elles, prendeuos et leuouos en cadeas para Leõ et deytouos no ca[r]ç[e]r et jouverõ y algũus dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et dissi a cabo [de] pouco mãdouos matar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et cõta aqui a estoria en esta rraçõ que nõ acabou el rrey en seu prez muyto por ello et en ssua nobreza por aquel ffeyto, que matou assy os cõdes de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 74 |
Andados viijo anos deste rey dõ Ordoño -et foy isto na era de noueçẽtos xxxta et hũu ano; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et tres; et o enperio d ' Armilffo, enperador de Rroma, en noue -, vẽo mandado a este rey dom Ordono, de parte del rey don Garçia de Nauarra, que ffosse contra sua terra destruyr as cidades que os mouros y tĩjnam, Nagara et Bitoyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 74 |
Et el rrey dom Ordoño foy logo para alla cõ grã oste et tomou logo Nagara, que en outro tenpo chamauã Traçio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 75 |
Como el rrey dom Fruella matou dous fillos dũu omẽ bõo de seu rreyno |
[+] |
1295 |
TC 1/ 75 |
Poys que el rrey dom Ordono foy morto, reynou enpos elle dom Fruella, seu yrmão segundo, hũu ãno et dous messes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 75 |
[Et] comecou a rreynar na era de noueçẽtos et xxxta et ijos anos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et iiijo; et o enperio d ' Armilfo, enperador de Rroma, en ixe; et a de Steuam papa en iiijo; et a de Abderame, rrey de Cordoua, en iiijo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 75 |
En este ano [este] rrey dõ Fruella, yrmão del rrey dom Ordono, era ia cassado cõ hũa dona que auja nume Momadõna et ouue della tres fillos et forõ estes: dom Affonso et don Ordoño et don Ramiro; et outro de gaãça, a que disserõ Aznar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 75 |
Et logo que rreynou, matou sen culpa dous fillos dũu ome onrrado, a que diziã Olmũda, et deytou da terra outro seu hermao daquelles dous, [que] auja (hũu) nume Framino et era bispo de Leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Como posserõ alcaydes en Castella a Laỹ Caluo et a Nunu Rasoyra |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Jn aquel ãno outrosi alçarõse cõtra el os altos omes de Bardolya, que e vna terra a que agora dizen Castella a Vella, ca nõ o queriam por seu rey; et por que uirã que el rey don Ordoño, seu hermão, prendera daquella guissa seus cõdes et seus cabedees et os matar[a] tã feament[e], chamãdoos a ffalla, assi com̃o ia desemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et outrosi que reçebiã elles muytos tortos, quando yã a juyzo aa corte de Leõ et por que se ujã apremados outrosi dos vizinos de redor, que lles faziã muyto mal et muytas soberuas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et ende ouverõ seu acordo et seu cõsello os omes boos et fezerõ de ssi dous juyzes, que escollerõ ontre si -et, segudo diz o arçebispo don Rrodrigo de Tolledo, nõ dos mays poderosos, mays dos mays sesudos et de mellor entẽdemento - que julgassem a terra de Castella et apacificasem todallas cõtendas que se y leuãtassen, et os desacordos, et que adusesen todallas querelas, et esteuesen todas pollo seu juyzo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et escollerõ por juyzes et alcaydes taes omes bõos sisudos et entendudos, com̃o auemos dito, nõ dos mays poderosos; por que sse dos mays altos omes tomassen, que elles quer[r]iãse assenorar com̃o rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Pero diz don Lucas de Tuy que, aquelles que tomarõ por juyzes, que erã muy fillos dalgo et d ' alto linagẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et o outro juyz deziãlle Laym Caluo, natural de Burgos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et, segũdo diz dõ Lucas de Tuy, este Layo Caluo nõ querria seer juyz nẽ seer a julgar; mays pero, por que os omẽes bõos [o] tĩjnan por ben, que o tomou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et isto era por que se assanaua logo et nõ era paçiẽte nẽ sofrudo para oyr as razões dos que uĩjnã a seu juyzo, o que nõ conuĩjna para o que julga. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et do linagẽ deste Layo Caluo vẽerõ muytos bõos homẽes et onrrados de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et ouve dous fillos: a hũu disserõ Ffernã Laỹ et ao outro Vermũdo Laỹ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et este Diego Laynes cassou cõ ffilla de Rrodrigo Aluares d ' Asturas, que era ome onrrado et poderoso; et ouve en ella Rroy Diaz, a que disserõ o Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et della razõ desse Rroy Diaz contaremos adeant[e] en esta estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Aqui fallaremos do linagẽ onde uen o muy bom conde Ffernã Gonçaluez |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et [o] outro juyz daquelles dous que alçarõ os castellãos foy ome muy sisudo et mãso et sabyo et entẽdudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et seendo alcayde de leue poucas uezes liuraua pleito per juyzo, mays ante punaua en auĩjnr os omẽes per amizade et per amor enos pleitos que uĩjnan ant ' el, ca nõ per afrontallos per sentença de juyzo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et por esta razõ era muyto amado de todos et queriãlle todos bem por este feyto tã bõo que fazia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et este alcayde Nuno Rasoyra tomaua os fillos dos caualleyros et dos omẽes bõos de Castella et criauoos et mostraualle todos bõos custumes et bõas maneyras, en guissa que os padres dos moços sse tĩjnã por enduuidados cõtra el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Outrosi este alcayde Nuno Rasoyra ouve hũ fillo, a que diserõ Gonçaluo Nunez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Asi que, depoys que seu padre morreu, ajuntarõse todollos homes bõos de Castella et, auendo seu cõsello et seu acordo, poserõno ẽno logar de seu padre, cõ ajuda daquelles que se cõ el criarã, que erã ya muy bõos mãçebos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et fezerõno todos alj senor de Castella et chamarõlle conde. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et casarõno cõ dõna Exemena, filla de Nuno Fernandez, et ouve en ella hũu fillo que chamarom Ffernã Gonçaluez, que foy depoys conde outrosi (conde) com̃o seu padre, assi com̃o diremos adeant[e] en esta estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Este Gonçaluo Nunez que disemos, fillo de Nunu Rasoyra, foy omẽ muy dereytoso en juyzo et muy esforçado en armas, et fezo muytos agrauamentos et premas ao rreyno de Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Agora leyxamos aqui a ffallar desta razõ et tornaremos a cõtar del rrey don Fruella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 79 |
Poys que el rey don Fruella ouve reynado hũu ãno et dous messes, quanto auemos dito susu que reynara, engafeçeu; ca os ma[o]s nõ quer Deus que chegẽ aa meadade de seus dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 79 |
Et por ende perdeu muyto agina o rreyno, ca fez grã pesar a Deus por que matou os homes que llo nõ mereçiã, et deytou da terra o bispo don Framjno, assi com̃o o cõtamos ia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 79 |
Et [nõ] quisso oyr [o] qu[e] Nostro Senor Deus disso por el rrey Dauid, sua grã propheta uerdadeyra, que prophetizou et diso: "nõ tangades aos meus ançiaos, nẽ aas mas proph[e]tas, nẽ aos meus seruẽtes, nẽ os tragad[e]s mal". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 79 |
Et en esse ãno outrosi morreu Esteuã papa et foy posto en seu logar Farmosio, o primeyro; et forõ cõ este Ç et xj apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 79 |
Et este ãno outrosi morreu Oddo, rrey de Frãça, et reynou enpos elle Carllos, o quinto, xxvije anos |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Como morreu el rey dom Fruella et rreynou enpos elle dom Affonso, o quinto |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Poys que el rey don Fruella foy morto, rreynou enpos elle don Affonso, o quinto, fillo del rrey don Ordoño, Ve anos et oyto meses. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Et começou de rreynar na era de IXe çẽtos et XXX et tres anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et iiijo; et o enperio de Armilfo, [enperador de Roma, en onze; et o do papa Farmosio] en hũu; et o de Auderame, rrey de Cordoua, en vije; et a dos alaraues en cccvj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Et do segundo ano ata o quinto deste rey dom Afonso nõ achamos rrazõ nẽhũa que de cõtar seia, que a esta estoria pertẽesca, senõ tãto que, eno segundo ãno deste rey don Afonso, morreu o papa Farmosio et foy posto en seu logar Bonjfaz, o quinto; et cõprironse cõ este çxij apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Et, poys que el foy morto, poserõ en seu logar Esteuan, o vjo; et forõ cõ elle cxiij apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Et en este ãno outrosi morreu o enperador Armilfo et reynou enpos elle seu fillo Loys, o terçeyro, onze meses. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Et outrosi no terceyro ãno deste rey don Afonso morreu o papa Rromano et foy posto en seu logar Teodoro, et morreu Teodoro et poserõ en seu logar Johan, o oytauo; et forõ cõ el cxvj apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 81 |
Andados Vo anos do rreynado deste rey don Affonso -et foy isto na era de IXe çẽtos et xxxavij anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytocẽtos et noueenta et oyto; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en tres anos -, en este ãno el rrey don Affonso, o quinto, quiso escoller carreyra de penitẽçia, mays polla liueldade do curaçõ que por outra razõ nẽhũa de sanctidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 81 |
Et fezo voto, et isto he promissom, d ' ẽtrar en orden, et posso de fazer rrey en seu logar a dom Rramiro, seu yrmao. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 81 |
Et como o pos, asi o atẽdeu et asi o cõpriu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 82 |
De como este rey don Rramiro [reynou] dito auemos eno capitolo dante deste, ca ouve o rreyno leyxado seu jrmão don Affonso, et deuho a el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 82 |
Et, poys que este rey don Rramiro, o segundo, ouve o senorio, rreynou XX anos et dous messes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 82 |
Et começou o primevro ano de seu reynado en[a] era de IXe çẽtos et xxxij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta V; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en iiijo; et [o do] papa Johan en ij ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 82 |
Et este rrey don Rramiro era muy forte guerreyro contra mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 82 |
Et, estando el en Çamora sacãdo sua oste et juntandoa para yrlles correr a terra, veeulle mandado com̃o don Affonso, seu jrmão, era saydo da ordem; ca, en uerdade, assi com̃o sse elle metera cõ leueldade en ella, assi sse sayra outrosi della cõ pouco siso, et forase a Leõ et alçarase y para cobrar o rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 82 |
Et el rrey don Rramiro, quando o soube, foy para Leõ cõ aquella oste que tĩjna juntada [et] cercou y seu jrmão don Affonso, et teueo y cercado dous anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 82 |
Et este ãno morreu Johã papa, et foy posto en seu logar Bẽeyto, o quarto; et forõ cõ el çxvij apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 82 |
Agora leyxamos aqui a cõtar desta razõ et tornaremos a contar de como os castellãos ouverõ cõsello de com̃o ouvesen cabedel de seu senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
De como os castellãos al[ç]arom por conde Ffernã Gonçaluez |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Andado aquelle primeyro ãno do rreynado deste rey don Rramiro, mentre que el tĩjna cercado en Leõ don Affonso, seu jrmão, o mũge, ouverõ seu cõsello os rricos omes et os outros caualleyros de Castella de alcar por conde a Ffernã Gonçaluez, fillo de Gonçaluo Nunez, ca era ia a essa sazõ grã caualleyro, et de tomarlo por senor, ca o amauã muyto et preçauãno todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et nõ faziã sen guissa, ca elle era muy uerdadeyro en sua parauoa, et (et) dereytoso en juyzo, et bõ caualleyro d ' armas, et muy esforçado, et gãanou muyta terra dos mouros, assi com̃o o contaremos adeante, et en[ã]chou en Castella quanto elle mays pode; ca entõçe, contra Nauarra, Oca era mojõ de Castella et, escontra Leõ, Fiteyro de Veyga. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et en aquella sazõ tĩjnã os mouros o castello que dizẽ Caraço. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et isto fezerõ os castelãos a Ffernã Gonçaluez, [o] hũu por que era bõo et muy esforçado et o al por que foy muy mays onrrado o senorio que ouve dalj adeante. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Ca, pero que era Castella pequeno logar, senpre y ouve omẽes bõos et entẽdudos et muy leaas que punarõ en chegar seu senor aa mayor onrra que poderon et ao mellor estado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et, poys que el foy senor de Castella, tã en paz teue a terra et tã defenduda, que todos dauã graças et loores a Nostro Senor Deus por que lles dera tal senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et este conde Fernã Gonçaluez gãanou dos mouros Osma et Santo Esteuã et outros lugares muytos que tornou a poder de cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et poys que Fernã Gonçaluez foy conde, quedarõ os rreys de Leõ de fazer a Castella os tortos et as agrauezas que lle soyã a fazer; ca os refreou elle de guisa, per seu atreuemento et seu esforço, que, des Pisorga a aca, nõ poderõ nẽ ousarõ fazer os pesares a nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Pero el con todo esto nõ quedou de guerrear cõ os mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et esto todo del, et muyto mays, adeante cõtaremos cõpridamente du sera en lugar cõuinient[e] . |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et, quando este conde Fernã Gonçaluez vio que era senor, alçou as mãos contra o çeo et gradeçeu[o] muyto a Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Senor, rogote que me uallas et que me ajudes en tal guissa per que te eu possa seruir et sacar Castella de prema en que esta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et dame siso et entendemento com̃o o possa fazer et de maneyra como te tenas tu por seruido de mj̃ et cobrẽ castelãos algũa cousa do que perderõ; ca, senor, longo tẽpo a que uiuẽ apremados et muy quebrantados dos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Ca se por algũa nossa culpa caemos nos ena tua yra, peçoche polla tua merçee et polla tua piadade et polla tua mesura, que se tire a tua sana de sobre nos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Ca, senor, de todas partes: somos maltreytos et apremados malamente de mouros et de cristiãos; ca tam grãde he a nosa queyxia que nõ sabemos al que fazer, se nõ atender todos a [t]ua merçee. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et sayo cõ seus vassallos contra os mouros et ouue cõ elles grãdes lides et grãdes batallas, et viueu senpre assi como uos diremos adeant[e] en seu lugar ena estoria das suas razoes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Com̃o el rrey dõ Ramiro prendeu seu yrmão, el rrey dõ Afonso, et os fillos del rrey dõ Fruela, seus sobrinos |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Andados dous anos do rreynado deste rey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et XLa ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en ixe çẽtos et dous anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en iiijo -, mentre este rey don Rramiro teue seu jrmão don Alffonso çercado en Leõ, assi como auemos dito, alcarõse[lle] en Asturas ( a) don Affonso et (a) don Ordono et (a) dom Rramiro, fillos del rrey don Fruella; et onrauã todos don Affonso, por que era mayor, et cõtauano por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et os asturãos escollerõ esto de fazer desta guisa cõ grã pesar que aujã por que, quando el rrey don Affonso leyxou o rreyno [et foy seu jrmão] don Rramiro alcado por rrey (et) nõ forõ elles y chamados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et por ende cõsentiã elles aquelles tres jrmãos por que xe le alçarõ alj et tĩjnã cõ elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et estes asturãos enviarõ entõçe enganosamente seus mãdadeyros a rrey don Rramiro que queriã fallar cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et elles queriãno prender et metelo en mão daquelles jnfantes, fillos del rrey don Fruella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et el rrey don Rramiro foy para ala cõ grande oste, ca entendia a nimjga que llj querriã fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et lidou cõ elles et prendeos et leuouos cõsigo, et meteuos en carçer cõ seu jrmão don Affonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
E[m]pos isto fez o moesteiro de San Juliã et meteu alj o jrmão et aquelles seus sobrinos; et mandoulj y dar quanto ouvesem mester ata sua morte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et aquel rrey don Affonso avia rreynado Vo ãnos quando leyxou o rreyno, assi com̃o disemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et a cabo daquelles Ve ãnos c[eg]arõno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et ujueu depoys dous anos et Vo messes et morreu et foy enterrado en esse moesteiro de San Juliã, cõ sua moller, dona Examena, et cõ seus sobrinos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et en este ãno en que isto acaeçeu, morreu o papa Bẽeyto et poserõ en seu logar a Leõ, o quinto; et forõ cõ este çxviij apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et poys que ouve XV dias conpridos ẽno apostoligado prendeu[o] hũu clerigo de misa, que auja nume Cristoual, et deytoo en carçer por mal que fezo ẽna jgleia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et foy el posto en seu logar et forõ desta guissa CXIXe apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et foy este o primeyro apostoligo que Cristoual ouuo nume. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Andados tres ãnos do rreynado del rrey dõ Ramiro, sacou sua oste muy grãde et foy entrar pello rreyno de Tolledo; et cer[c]ou Madride et quebrantou os m(o)uros et ro[u]bou toda a villa et queymoua et leuou en muytos mouros catiuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Et en todo isto Açinfalj, principe dos mouros, que era muy poderoso, quando isto uyo, chegou muy grãde oste de mouros et começou de guerrear a Castella et de lle fazer gran dãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Et el rey don Rramiro, quando o oyo, nõ se quiso nẽbrar do mal que lle fezerã os rricos homes de Castela et sacou logo sua oste muy grãde et foy ajudar o conde Fernã Gonçaluez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Et juntarõse anballas ostes, a del rrey et a dos castellaos, en hũu et forõ contra os mouros, que lle diserõ que erã en Osma. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Et, quando chegarõ, acharõnos y et lidarõ cõ elles; et tã feramente os ferirõ que pella merçee de Deus forõ vençudos os mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Et morrerõ y delles muytos et catiuarõ muytos et os outros fugirõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Et leuarõ daquella uez os cristãos muytos mouros presos et catiuarõnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Mays agora leyxamos aqui as outras rrazões et dire mos do conde Ffernã Gonçaluez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 87 |
Andados iij anos do rreynado del rrey dõ Ramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xlij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et iiijo ãnos - (et) o conde Fernã Gonçaluez, auendo sabor de fazer seruiço a Deus et de gaanar prez et onrra, começou de guerrear conos mouros muy de rigeo, et foy cercar hũu castelo muy forte que a nume Caraço; et jazia en somo dũa serra muyto alta, que tijnã os mouros entõçe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 87 |
Et cõbateua tam fortemente, que os mouros se nõ poderon tẽer nẽ defender per nẽhũa guissa, et ouverõle de dar o castello per força ao conde. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 87 |
Et en este ãno morreu o papa Cristoual et foy posto en seu logar Sergio, o terceyro, et forõ cõ el Ç XXe apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Andados Vo anos do rreynado deste rrey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xliij ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et Vo anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en vije -, en este ãno que dito he Almãçor, que era o mays poderoso mouro que auja aquende o mar [so] Abderame, rrey de Cordoua, quando oyo dizer que o conde Fernã Gonçaluez lle auja tomado o castelo a que diziã Caraço, ouve ende muy grã pesar et teuese por maltreyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et enviou logo muytos porteyros cõ suas cartas per toda a terra de mouros que fosem logo cõ elle caualleyros et peões. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et conta a estoria que tam grãde foy a gente et o poder que juntou de rreys et de caualleyros et doutros homes d ' armas, que ouve y mays de vij lig[i]ões. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et sobre esta cõta departẽ os sabios et os omẽes bõos d ' estorias d ' armas, et dizẽ que hũa ligiõ he seys mill et sex çẽtos et lxavj, toda de sex en sex. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et cõta a estorja que se juntarõ [a] Almãçor en aquella oste mays de sete ligiões. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et o conde Ffernan Gonçaluez, quando oyo dizer que Almãçor avia muvudo cõ tam grãde oste et uĩjna ameaçãdo que llj nõ ficaria terra nẽ lugar u [o] nõ fose buscar, (et) enviou logo suas cartas per toda Castella, que ueesem a el todos seus vasallos, ca muyto era mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et elle ouve cõ elles seu acordo, et rogoulles que o cõsellassem qual seria mellor: d ' ir aos mouros ou de os atender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Senor, nõ me semella que tẽpo teemos de lidar cõnos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Mays se algũa carreyra podessemos achar per que se escusase(m) esta lide teriao eu por bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et nõ deuemos a reçear de peytar nẽ doutra coussa qualquer p[er] u podesemos amãsar os mouros et gãanar delles tregoas; ca en muytas cousas outras se despende(m) o auer, e en tal feyto com̃o este nõno deuemos a escusar; ca ẽna lide põ ome aas vezes o corpo et a alma que llo nõ dan por ouro nẽ por prata nẽ cousa que aia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Demays os mouros son muytos et muy ben guisados, et nos somos poucos et muy mĩguados d ' armas; et se, per nosos pecados, nos vençẽ seeremos todos mortos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
[O]nde en ficar esta lid[e], por prometer ou por dar, teno eu que seria o melor que nos poderiamos y fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et, senor, se eu aqui falley sen guissa, rogouos que me perdoedes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Da rresposta que deu o cõde Fernã Gonçaluez a Gonçaluo Di[a]z porllo consello que llj deu |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
O conde nõ sse pagou do cõsello que lle Gonçaluo Diaz daua, et foy muy sanudo, pero que o nõ mostrou nẽ lle recudiu brauamente, mays contrad[i]sole todo o que disera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Quero responder a don Gonçaluo contra o que el disso, que as cousas que el aqui a mostrado sol nõ son d ' oyr nẽ de retreer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Diso de primeyra que escusasemos a lidar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et en gãanar nos tregoa dos mouros, por les peytar algo, de senores que somos fazernos emos seruos; et en uez de sacar Castella de prema en que esta, dobralla emos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et aquelles onde nos vĩjnmos sempre gardarõ lealdade et por isso se preçarõ; |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et todauja gardaronse de fazer mao feyto, nẽ lo pode nẽgũu prouar nẽ retreer; ca nõ fezerõ por que nẽ quiserõ auer herdamentos per u elles meos ouvesen. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et [de] todos quantos ẽno mundo viuẽ, estes som os que mellor gardarõ lealdade et senores, et t[ĩjnan]se por deuedores de morrer ante ca elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Quãdo el rrey Rrodrigo perdeu a terra, assi com̃o sabedes, nõ ficou en todo Espana terra de cristiãos, senõ Asturas et Castella Vella senleyra, esta en que viuemos agora, a que nosos auoos defenderõ cõ muy grã laçeyra; ca forõ afrontados por que erã muy poucos et tĩjnã muy pouca terra, et padecerõ muyta lazeyra de guerra et de grã fame. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et por esta carreyra vençerõ seus ẽemigos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et o que elles fezerõ deue a nos a vĩjnr en ment[e], et acordandonos dello et gardandoo nũca erraremos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Mays leyx[e]mos agora aqui os parentes et tornemos ao nosso, et guissemos para yr aa batalla et nõna leyxemos per medo da morte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et, ajudandonos Deus et a nossa lealdade, vençeremos os mouros et sacaremos Castella de prema et de quebranto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et nõnos deuemos a espantar por que elles son muytos, ca mays poden tres leõs ca X mill ouellas, et matariã XXX lobos [a] XXX mill cordeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et, amjgos, seede çertos que nos vençeremos a Almãcor desta uez, ca seria grãde a mj̃a onrra et a uossa mayor, et faredes de mj̃ o mellor ome d ' Espana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et o conde nõ sse lle encobrio et disso que se apartara de sua masnada et que entrara enpos aquel porco. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Rrogote por Deus et por tua mesura que seias meu ospede, et darch ' ey pan d ' orio que comas, ca nõ teno trigo, et do al que poder auer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et ficou y aquella noyte, et reçebeu o ospedadigo daquel sancto frade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Senor, por certo sabas que guyara Deus tua fazenda, assi que tu vençeras todo o poder d ' Almãçor, et aueras grã batalla conos mouros, et vençellos as, et mataras y tãto[s] que nõ auerã conta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Mays cõfortaos tu logo o mellor que poderes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et desoy mays vayte a bõa ventura cõ isto que as oydo, ca acharas todollos teus muy tristes por ti, fazẽdo chantos et doo, ca tẽem que eras presso ou que te matarõ mouros et que ficã sem senor et sen todo cõsello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Mays rogote et peçoche eu este don: que, poys que ouueres o cãpo vencudo, que te acordes desta cõpana tã lazerada et deste logar tam pobre et deste ospedado tan fraco que aqui comische; ca tres mũges estamos aqui et fazemos pobre uida et, se Deus nos nõ envia a sua merçee, bestas brauas nos comerã aqui. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Don frey Paayo, nõ uos temades de perder o seruiço que me fezestes; ca, sse Deus me leyxar vencer esta lide, prometo a este logar todo o meu qui[n]to que y gãanar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et farey y outra jgleia mayor ca esta en que possan guareçer mays mũges et mayor cõvento ca este, et darlles [e]y en que viuã et todo o que ouuer[en] mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et os seus que por elle aviã feyto grã doo, quando o virõ, o choro et chanto que fezerã todo se lles tornou en gozo et en alegria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
O conde contou entõçe aos seus vasalos com̃o lle cõtezera cõ aquel frayre que achara, [et] com̃o lle dera bõa pousada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et en outro dia bõa manãa mandou mouer toda sua gente, que erã tã poucos que auja da outra parte dos mouros mill para hũu dos cristiãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Mays, com̃o quer que ffoss[ẽ] poucos, erã tã bõos caualleyros et tan esforçados quanto mester era; et aviã muy grã curaçõ d ' ajudar seu senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et os cristiãos et os mourros vijansse hũus [a outros et uĩjnan os hũus] cõ[tra os] outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et tã grãde era o gentio dos mourros que outeyros et ualles todos uĩjnã cubertos delles; et vĩjnã tãgendo trõpas et anaffijs et fazendo grãdes allegrias, cuydando que ligeyramente venceriã et que prenderiã tan poucos cristiãos com̃o elles semellauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et uĩjnan dando tã grãdes vozes et tã grandes gritos et fazendo tã grãdes roydos, que semellaua que todo o mũdo y vĩjna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et o conde Ffernã Gonçaluez estaua entõçe [quedo] en hũu logar et cobijçaua ia veer se juntado conos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et aque(e)eçeu alj aquella ora o sinal que o mũge disera ao conde, ca hũu caualleyro dos seus, ome arizado et muy vallent[e], caualgaua hũu muy bõo cauallo ligeyro et fremoso, et deulle das esporas por sayr adeant[e], et abriusse a terra et sumy[u]sse o caualleyro cõno cauallo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et entõçe forõ todos muy espantados et disserõ: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Por nossos pecados conteçeu isto agora. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et bem semella que Deus nos ha desenparados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et fezeramos mellor siso se nos ouveramos tornados, que por ollo veemos que Deus quer ajudar os mouros; poys com̃o pode[re]mos nos yr contra elles? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Amjgos, nõ facades assi, nẽ queyrades en pouco gãanar mao prez para senpre, nẽ desmayedes sen feridas, nẽ demostredes en uos couardia, ca departiruos quero eu o que mostra este sino et o que quer seer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et sabede que, poys uos fazedes somir a terra ante uos, que e tan dura et tan forte, caes coussas outras uos poder(i)an sofrer? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et uos todos sodes omẽes d ' alta guysa, et ueio ora uossos curações enfraquezer contra gentes que non son senõ soonbra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et uos nõ deuedes auer medo por isto, ca eu este dia cobijçaua a veer et seer en tal afronta cõ Almõçor en cãpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et agora ueerey eu como os castellãos sabedes agardar senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Poys que o conde ouve acabada sua razõ et esforçada sua cõpana com̃o home sesudo, mãdou logo desenvoluer o seu pendõ et foy ferir enos mouros muyto esforçadamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Os castellãos forõ ferir aquella ora muy de rigio enos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Outrosi foy y muy bõo Rroy Uallasquez, et Orujta Fernandez, alfferez do conde, et outrosi todollos outros que y vẽeran. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et tã grã sabor aujã os castellãos de lidar et ajudar seu senor, que nõ aujã coydado da morte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et tã bõos forõ y todos, que vençerõ todo o poder dos mouros, et fezerõ fugir Almãçor cõ muy poucos caualleyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Alj mostrou Deus aquel dia o seu poder que lles dera, en venzer trezentos caualleyros a tã grã gentio(s) de mouros et tã grã senor [et] tã poderoso como Almõçor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et Almãçor era com̃o omẽ en logar de rey dontre os mouros, et chamauã[lle] elles en seu araujgo allagro, que quer dizer tãto en castellão com̃o "omẽ que e en logar de rey". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Mays isto adeant[e] o d[i]remos ẽna estoria mays conpridamente, quando di[s]ermos [de Ysen], que foy rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Poys que os mouros forõ vençudos et fugirõ do cãpo, foy o conde Ffernã Gonçaluez enpos elles en encalço conos mouros et matou delles muytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et entãto, os que ficarõ dos seus ẽno cãpo, acharõ enas tendas muytas arcas cheas d ' ouro et de prata et muytos vassos et armas et outras nobrezias, assi que enrequeçerom todos para senpre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et dissy foyse o conde cõ todollos seus para o moesteiro de San Pero -que era aquella hermida do o mũge [o] ouve por ospede [et] lle dise que vençiria aquela batalla, com̃o he cõtado ante disto - et deu y muytas nobrezas daquelas que acharõ ẽnas tendas dos mouros, et fez muyto algo ao mũge cuio ospede fora Poys que isto ouve assi feyto, o conde foyse cõ todollos seus para Burgos, et folgou y cõ sua cõpana ia quantos dias, et mandou catar maestres para garecer os que forã feridos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Mays [o]ra leyxamos aqui de fallar disto do conde et tornaremos a cõtar del rrey don Rramiro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 95 |
Andados vj anos do rreynado del rrey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xlaiiij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos vj ãnos - sacou el rrey don Rramiro sua oste muy grãde et lleuou cõsigo Ffernã Gonçaluez, conde de Castella, et ffoy sobre Saragoça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 95 |
Mays Abemyha, que era ende rrey entõçe, quando uyo que el rrey dom Rramiro et o conde Ffernã Gonçaluez erã acordados et avijndos en vn, ouue muy grã medo delles et tornousse vassallo del rrey don Rramiro cõ toda ssua terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 95 |
Et o conde Ffernã Gonçaluez et el rrey don Rramiro pagados hũu do outro et muy amjgos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 95 |
Depoys que elles fforõ vĩjndos, tirouse Abemyha da pustura que ffezera cõ el rrey don (don) Rramiro, et tornousse a vassallagẽ del rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 96 |
Andados vj ãnos do rreynado del rey don Rramiro -et foy isto na era de ixe çẽtos [xl]v anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçom do Senor en ixe çẽtos vij ãnos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en viijo -vẽerom Abderame, rrey de Cordoua, et Abenohia, rrey de Sarragoça, cõ grãde oste a terra del rrey don Rramiro et chegarõ ata Saamãcas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 96 |
Et el rrey don Rramiro, quando o soube, sayu contra elles et lidarõ allj et fforõ vençudos os mourros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 96 |
Mays os outros mouros que fugir poderõ meterõse en hũu castello, a que diziã Alfondiga, et leyxarõ muy grãdes aueres ẽno cãpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 96 |
Et el rrey don Rramiro, cobijcando a uerter do sangue dos mouros, foy apos elles en acalço et çercouos en aquel castello en que se meterã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 96 |
Et Abderame escapou allj de morte cõ muy poucos dos seus et fugiu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 96 |
Et, depoys disto, tornouse el rrey dom Rramiro conos seus, cõ grãdes gaancas d ' ouro et de prata et de pedras preçiosas et doutras coussas muytas, et cõ muytos catiuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 96 |
Mays [o]ra leyxamos aqui de ffallar del rrey don Rramiro et tornaremos a contar do conde Ffernã Gonçaluez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Andados oyto ãnos do rreynado del rrey dom Rramiro -et foy isto na era de IXe çentos xlvj; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en IX çentos et [v]iijo ãnos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en IX ãnos - (et) enviou o conde Ffernan Gonçaluez suas cartas per todo Castella, que ffosen todos cõ el, caualleyros et peões, ata X dias. |
[+] |