1200 |
FX III, 5/ 699, col. a |
Onde agora entendemos de desfazer aquel pecado escumungado que fazen os barones unos con outros, et de tanto deuen seer mays tormentados os que se ensuzan en tal maneira, canto eles pecan mays contra deus et contra camdat. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Assi como Jesu -Cristo, | estando ena cruz, salvou || un ladron, assi sa Madre | outro de morte livrou. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ben como aos que van per mar || a estrela guia, || outros[s]i aos seus guiar || vai Santa Maria. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .LXXXVIII. é como Santa Maria fez a un fisico, que se metera monje, que comesse das vidas que os outros monjes comian, que a el [soyan mui mal saber]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XIX. é como Santa Maria tolleu un joyz aos diabos que o levavan e tornó -o a ssa casa e disse -lle que se maenfestasse, ca outro dia avia de morrer. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXXI. é como Santa Maria guardou o Enperador de Costantinobre que non morresse so hũa pena que caeu sobr ' ele, e morreron todo -los outros que con ele eran. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.XXXIIII. é como Santa Maria guareçeu na ygreja en Paris un ome que sse tallara a perna por gran door que avia do fogo de San Marçal, e outros muitos que eran con ele. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen muit ' onrrar o nome da Sennor conprida, || dar -ll -á en este mundo e no outro vida. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXII. é como Santa Maria fez a sa omagen, que mudaran dun altar a outro, que se tornass ' a seu lugar onde a tolleram. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como deve dos crischãos | seer a Virgen onrrada, || outrossi ar deve deles | seer en todo guardada. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como aa Virgen pesa | de quen erra a çiente, || outrossi ar praz -lle muito | de quen s ' ende ben repente. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LXXXXVIII. é como Santa Maria fez fazer paz e que sse perdõassen ũus omees que se querian matar ũus con outros ant ' a ssa egreja en Terena. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.VII. é como un cavaleiro poderoso levava a mal outro por un Fillo que lle matara, e soltó -o en hũa egreja de Santa Maria, e disse -ll ' a Magestade «graças» poren. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Razon é grand ' e dereito | que deffenda ben a ssi || a que deffend ' outros muitos, | per com ' eu sei e oy. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta.CC.XXXVIIII. é dun miragre de Santa Maria que fez en Murça por un ome que deu seu aver a guardar a outro, e negou -llo e jurou -lle por el. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Aquel que de voontade | Santa Maria servir, || d ' ocajon será guardado | e d ' outro mal, sen mentir. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXI. é da bõa dona que desejava veer mais d ' al ome de bõa vida, e bõa dona outrossi. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CC.LXXXV. é como Santa Maria fez aa monja, que non quis por ela leixar de s ' ir cono cavaleiro, que sse tornass ' a sa orden, e ao cavaleiro fez outrossi que fillasse religion. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pero que os outros santos | a vezes prenden vingança || dos que lles erran, a Madre | de Deus lle[s] val sen dultança. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Ben como pun[n]a o demo | en fazer -nos que erremos, || outrossi a Virgen pun[n]a | como nos d ' errar guardemos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Tan gran poder á a Virgen | aos da terra guardar || de mal, come aos outros | que nunca passaron mar. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Com ' á gran pesar a Virgen | dos que gran pecado fazen, || outrossi en salvar punna | os que en torto non jazen. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A Madre do que o demo | fez no mudo que falasse, || fezo a outro diabo | fazer como se calasse. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como nos dá car[r]eiras | a Virgen que façamos || ben, outrossi nos mostra | como mal non ajamos. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como Jesu -Cristo fezo | a San Pedro que pescasse || un peyxe en que achou ouro | que por si [e] el peitasse, || [outrossi fez que sa Madre | per tal maneira livrasse || a hũa moller mesquynna | e de gran coita tirasse]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LXXXII. é como un ric -ome pedia un herdamento al Rey que lle avia a dar por outro que lle fillara, e nono podia aver dele ; e prometeu algo a Santa Maria, [e fez -llo aver logo muy bõo]. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Como pod ' a Gloriosa | os mortos fazer viver, || ben outrossi pod ' os nenbros | dos contreitos correger. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCCXC.IIII. é como eno mõesteiro de Jerusalen lles deu Deus muito trigo un ano e outro muit ' ouro. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pero que os outros santos | a vezes prenden vingança || dos que lles erram, a Madre | de Deus [lles val] sen dultança. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .XI., en outro dia de Santa Maria, é de como lle venna emente de nos ao dia do juyzio e rogue a seu Fillo que nos aja merçee. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 353 |
[Como Santa Maria fez a un fisico que se metera monje que comesse das vidas que os outros monjes comian, que a el soyan mui mal saber; e começa:] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 440 |
[Como Santa Maria tolleu un joiz aos diaboos que o levavan e tornó -o a ssa casa e disse -lle que se mẽefestasse, ca outro dia avia de morrer.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 470 |
[[E]sta é como Santa Maria guardou o Emperador de Costantinobre que non morresse so hũa pena que caeu sobr ' ele, e morreron todo -los outros que con ele eran.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 481 |
[[E]sta é como Santa Maria guareceu na sa eigreja en Paris un ome que se tallara a perna por gran door que avia do fogo de San Marçal, e outros muitos que eran con ele.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 546 |
[Como Santa Maria fez a sa omagen que mudaran dun altar a outro que se tornass ' a seu logar onde a tolleran.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 636 |
[Esta é como Santa Maria fez fazer paz e que sse perdõassen ũus omees que sse querian matar ũus con outros ant ' a sa eigreja en Terena.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 656 |
[[E]sta é como un cavaleiro poderoso levava a mal outro por un fillo que lle matara, e soltó -o en hũa eigreja de Santa Maria, e disse -lle a Magestade "gracias" poren.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 735 |
[Esta é dun miragre de Santa Maria, que fez en Murça por un ome que deu seu aver a guardar a outro, e negou -llo e jurou -lle por el ant ' a Magestade.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 35 |
[Esta é da bõa dona que deseja[va] veer mais d ' al ome bõo e de bõa vida, e bõa dona outrossi.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 93 |
[Como Santa Maria fez aa monja que non quis por ela leixar de ss ' ir con o cavaleiro que sse tornass ' a sua ordin, e ao cavaleiro fez outrossi que fillasse religion.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 328 |
[C]omo un ric -ome pidia un herdamento al Rey que lle avia a dar por outro que lle fillara, e nono podia aver dele; e prometeu algo a Santa Maria, e fez -llo aver logo mui bõo. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 407 |
Esta .XI., en outro dia de Santa Maria, é de como lle venna emente de nos ao dia do juizio e rogue a seu Fillo que nos aja merçee. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E sobre todo dixo, que en qualquier edad que sea (el) ome, ha menester (ayuda: ca si fuer niño, ha menester) amigo(s) que lo crie(n,) e lo guarden que non faga, nin aprenda cosa este mundo sen amigos macar seia auondado de todolos (outros) bees que en el son. (ca) quanto os homees son mays onrrados e mays poderosos e mays rricos. tanto an mays mester os amigos e esto por duas rrazoes. a premeyra (he) porque eles non poderian auer (nehun) proueyt o das rrequezas sse non husasen delas e tal huso deue seer en fazer ben. e ho ben feyto deue seer dado os amigos. e por ende os amigos non poden husar das rrequezas que ouueren macar car seian auondados dellas. a ssegunda rrazon he que porlos amigos sse gardan e sse acresçentan as rrequezas e as onrras que os homees an ca doutra guysa sen amigos non poderian durar porque quanto mays onrrado e mays poderoso e o omee peor golpe rreçebe se (lle) falleçe ajuda de amingos que os acorran en sua pobreça e os estorçan (t)odos perigros quelles aquaçeren. e sobre todo disso que en qual quer hedade que seia omee a mester amingo que o cria e o garde que non faça nen aprenda cousa quelle este mal. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Folgança e seguramento muy grande an os homees quando sse concellan con (seus) amingos e por ende disso hun sabio que ouo nome talio que (en) nehua cousa (non pode) homee auer amingo a quen podesse dizer (seguramente) sua voentade assi como assi meesmo. e disso en outro lugar. deliura con teu amingo todalas cousas que ouueres (a fazer). primeyramente sabe quen he el. porque moytos (omees) que pareçen amingos de fora. e son falagueyros de parauua que an a uoentade contraria do que demostran. e como quer que estes (ataes) afalagan a omee (e) por mays seer amados. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Et sobre (esto) disso outro sabio que nehua pestilença non pode enpeeçer a omee en este mundo tan fortemente. como o falso amigo con quen omee uiue e departe suas poridades (ançianamente) nonlo conesçendo e fiandosse en el. e porende disso aristotiles que a mester que ante que tome omee amizdade con outro que punne premeyramente se he boo e esta conosçença non pode omee auer se non por huso de longo tempo porque os boos son pocos e os maos muytos. e a amizdade non pode durar senon entre aqueles que an bondade en si. onde (por estas rrazoes) os que amingos se fazen ante que ben sse conoscan. legeyramente sse departe(n) depoys a amizdade entre eles. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
La tercera manera (de amistad, de) que de suso fablamos, non es verdadera amistad: porque aquel que ama al otro por su pro, e que a omee con outro por algua proe ou por algun plazer que a del ou espera aauer. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Et amizdade de natura he a que o padre e a madre han a seus fillos e o marido aa moller. e esta non tan soamente a enlos omees que an rrazon en si. mays aynda todalas outras animalias que an poder de engendrar. por cadahun deles a(n) naturalmente amizdade de con seu conpanneyro e conlos fillos que naçen deles. e amizdade an outrossi segundo natura aque les que son naturaes de hua terra de maneyrra que quando sse achan en outro lugar estranno an (plazer) huns con outros e aiudançe enlas cousas quelles son mester ben assy como sse fossen amigos de longo tempo. a segunda maneyra de amizdade he mays noble que a premeyra. porque pode seer entre todos omees que aian bondade en si e por ende e mellor que a outra que esta naçe de bondade tan soamente. e a outra de deuedo de natura. e a en si todolos bees de que falamos en las leys deste tidoo. a terceyra maneyra por placer que espera del auer, (luego que lo aya, o le desfallezca la pro, o el plazer que espera auer del amigo), desatase porende la amistad que era entre ellos, porque no auia rayz de bondad. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E sobre esto dixo Aristoteles, que firme deue ser la voluntad del amigo, e non se deue mouer, a que de suso falamos non he uerdadeyra amizdade porque aquel que ama o outro por sua proe e por plazer que espera auer do (amigo) destallasse por ende a amizdade porque non auia rrays de bondade. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Et aynda y a outra maneyra de amizdade segundo o costume de espanna que poseron antigamente os fillos dalgo ontressi que sse non deue desonrrar nen fazer mal huns a(os) outros ameos de se tornar a amisdade e se desafiar primeyramente e desto falamos no tidoo do(s) desafiamento(s) en las leys que falan en esta rrazon. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Tres guardas deuen auer os amigos en si. porque a amizdade (de) entreles non se possa mudar. a premeyra he que sempre deuen seer leales hu hun ao outro en seus coraçoes e sobre esto disso talio que o firmamento e o (començo dos amigos) e a boa fe que o home a a seu amingo (ca) nehun amor non pode seer firme. se y non a (boa) fe. porque loca cousa seria e sen rrazon (de) demandar lealdade o hun amigo o outro. se el nola ouuesse en si. e sobresto dissso aristotiles que firme deue seer a uoentade do amigo. e non sse deue mouer. a creer nehua cousa creer ninguna cosa mala que digan de su amigo, que ha prouado de luengo tiempo, por leal, e por bueno. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Respondeo e disso que sse uerdade era que seu amigo dissera mal (del). que (teme) que sse mouera a dizerlo por algun ben e non por seu mal. a ssegunda guarda deuen (auer) os amigos enlas parauuas. gardandosse de non dizer cousa de seu amigo de que podesse seer enfamado (ou quelle) pode(sse) uiir mal por ende. pero disso salamon en ecclesiastico. quen desonra seu amigo de parauua destalla a amizdade que auia con el. outrossi non (se) deue rretraher nen posfaçer o hun ao outro. os seruiços e as aiudas que sse fezeren. e por ende disso talio que omees de maa uoentade son aqueles que rretrayen como en maneyra de afronto os bees e os plazeres que fezeron a seus amingos ca esto(nçe) non conuen a eles mays os que os rreçeben. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Outrossi sse deuen gardar que non descobrar as poridades que sse disseren hun o outro. e sobresto disso salamon que quen descobrir a poridade de seu amingo. destalla a fe que auia con el.a terçeyra garda he que omee deue ben obrar por seu amingo assi como lo faria por si mesmo. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
(E) otros Sabios dixeron que de - como o faria por ssi meesmo. (ca) assi como disso sant augustino en la amizdade. non ha hun grado mays alto que o outro (e) sempre deue seer ygoal(mente) entrelos amigos. outrossi disso talio que quando o amingo uen algua boa andança ou grande onrra que dos bees que sse siguen dela deue (dar) parte a seus amigos. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Verdadeyramente e sen enganno nehun deue omee amar a seu amigo. pero enla quantidade do amor foy (departido) entrelos sabios. ca os huns disseron que omee deue amar a seu amigo quanto o outro ama a el. e sobre esto disso talio que esta non era amizdade con benõquerença mays era como (en) maneyra de merca. outros y ouo que disseron (que) deue homee amar a seu amigo quanto el ama (assi meesmo). e estos outrossy non disseron ben. porque pode seer que o amigo non sse sabe amar. ou non quere(n) ou pode(n) e por ende non seria conplida (a) amizdade que desta guysa ouuesse omee con seu amingo. |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
Outros sabios disseron que de - |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 123 |
Outroſſy non deuedes a conſintir que los uozeyros que tomam ſolario dambalas partes et falſan os preytos que razoem en uoſa corte nen ante uos, ca el dereyto o defende; et ſon ditos en latim preuaricatores causarum . |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Léé III Se algum face dous perſoneyros ou muytos en algum preyto, todos de man cumum ou cada um de por ſy, aquel que primeyramente el preyto começar eſſe e ſenor del, et oſ outros non am poder eno preyto. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Mays ſe todos comecarem o pleyto de conſúú cada uno deles o pode ſeguir por ſi pero que os outros non ſeyam preſentes. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Outroſy ſe algum ſeu parente e iulgado para morte pode enfia -llo ou dar fiadores por elle et appellar et defender ſegundo como manda o dereyto. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 125 |
Outroſy ſe algum demanda seus parentes por ſeruidue pode ſeer perſoneyro tam bem en demandar como en defender por liurandade de ſeus parentes ſeruos. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Lee VJ Se outra algua perſoa que non ſeyam deſtas que ſom ſobredictas quiſer demandar por outro non auendo nen mostrando mandado algum daquel por que demanda aſſy como por cartas ou por testes, non deue a ſéér reçebudo macar que deſſe fiador como sobredicto e. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Lee VIJ Quando algum diz que e perſoeyro doutro e o demoſtra por algũas certedues que o recebeu ou que a por que ſeer perſoeyro aſſy como ſe o demoſtrar por algua teſtemoia ou por carta que non aya ſeelo outentico deue a ſéér recebudo dando tal fiador como sobredicto e ena léé que começa: "macar que e dicto". |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Léé VIIJa Todo ome pode defender a outro que non ſeya preſente, macar que non demoſtre que a ſeu mandado, nen carta de perſoarya, ca prol e de todos comunalmente que os que non ſom preſentes poſſam ſéér defendudos pellos outros que llos queren defender aſſy commo ſobredicto e. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Corteſia e e enſinamento que ſe algum a querella doutro ſobre alguna demanda que aya contra el, de o amoeſtar ante el que lla ſaye ou que lla enmenda et ſe o fazer non quiſer, deueſſe a querellar ao iuyz et rogarlle que o apraçe et que o faza uíjr a dereyto; et o iuyz deueo a façer, foras ende ſe aquel que deue ſséér apraçeado es de mayor dignidade ca el iuyz que gello deue aplazar. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Arçebiſpo ou biſpo ou outro qual quer clerigo que miſa cante non deue ſéér apraceado mentre que dixer miſſa nen ermitan nen monge neuno, que por onra de ſua religion non poden ſayr de ſous lugares en que som; mays prelados et ſous mayores deuem ſeer apraceados et complir dereyto por ellos . |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Outroſſy los que ſon meores de VJ anos, que chamam en latim infantes , nen loucos, non deuen apraçea los; mays ſeus defendedores ou aquellos que os an en guarda, deuem ſéér apraceados et façer dereyto por ellos . |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 126 |
Todo ome que e aplaçeado per ante el rey ſobre preyto alguno non deue ſéér apraçeado doutro menor, dementre que morar ena corte por raçon deſte enplaceamento; nen el marido nenlla muller dementre fecer ſuas uodas; nen aquelles que uam ſuterrar alguum de ſeus parentes ou de ſeus ſeruos ou de seus ſeruentes; nen pregoneyro nengum mentre uay pregonando por uillas ou por aldeas por mandado del rey, non deuem ſéér chamadoſ a iuyço. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 127 |
Outroſy (se o padre non) quiſer dar gouerneo a ſeu fillo podelle demandar que llo de en juyço. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 127 |
Quando algum yrmao quiſer aprazear ou acuſar a outro ſou yrmao ſobre tal preyto que ſe lle (fose pro)uado deuia a perder (a cabeza ou a ter)ra ou todo o auer, uos o non deuedes a oy(llo) nen fazello aprazear ſobre tal cauſſa. |
[+] |
1290 |
FD I, 2, 3/ 127 |
Se um yrmao for conſelleyro de morte doutro ſou yrmao non ſe pode eſcuſſar de qual acuſſamento (quer) que contra el faza por razon de yr(mandade) poys que foy en conſello de ſua. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
... quer outro et del alzar (poſſa ſegir) a alzada por aquella perſoarya mijſma , et ſe la non quiſſer ſegir, fagao a ſaber ao dono da uoz, que uaa, ou que enuij outro perſoeyro ſegir aquella alzada; et ſe la non quiſſer ſegir ou lo non fezer a ſſaber ao dono da uoz, aya a pena que manda a llee. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Se aquel que for enpraceado ſobre alguna demanda que lle outro faga et non véér et enuiar ao praceo, et algum outro quiſſer reſponder por el, poſſao fazer dando bon recado, que el cumpra por el quanto for iulgado. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Et ſe o demandor non veér et enuiar outro nenguno, non poſſa demandar por el, macar que de recado que eſtara por ello ſe non for daquellos que ſon nomeados enna outra lee. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Quen quer que de hum penſoeyro en ſou preyto con outro, non de mays poderoſo penſoeyro ca e ſou contendor. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Outroſſy mandamos que aſſy como o dono da uoz quer gáánar por aquello que o penſoeyro gáána ou melorar en ſou preyto, aſy mandamos que ſofra o dano que por el uéér, ſe por ſua raçon o preyto le enpeorar. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Outroſſy ſe o penſoeyro morer ante que entre na uoz a penſoarya non ualla, et ſe enna uoz entrou ante que moreſe, ualla aquello que fezo, et sous herdeyros ayam o galardon que el auia ende auer, ſegundo o que mereçeu. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 122 |
Mandamos que o que for ao praçeo sobre alguna demanda, quer de rayz, quer de mouele, et de poys quiſſer yr en romarya ou en oſte ou en outro lugar, leyxe por ſy penſoeyro que reſponda; et ſe o non fezer o allcayt do preyto faga contra el aſſy como manda a léé doſ que ſon apraceados et non queren fazer dereyto. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 123 |
Qual quer omem que preyto faga con outro, ſe o preyto for feyto por eſcripto faga poer o dia et a era et o ano en que foy feyta et uala. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 123 |
Se algun omem fezer preyto dereyto con outro, o que herdar o ſou, quer ſeya fillo quer outro, seya teudo de gardar o preyto aſſy commo aquel que fezo o preyto, ſe non for preyto que non paſſe a outros nengúús ſenon á áquellos que o feçeron, como ſe prometeu hum a outro que lle aiudaſe ou a outra couſa ſemelauel. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
El rrey dõ Rramiro ouue nouas et sabedoria desto en Castella, hu estaua fazẽdo seu casamẽto; et, quando aquillo soube çertamente, leyxou todolos outros feytos et tornouse para Leõ o mays agina que el pode. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et ajuntou suas conpanas muy grandes et seus poderes, asi com̃o uijna; et outrosi fezo eno rreyno de Leõ ata que chegou aa çidade de Lugu, que he en terra de Galiza. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
[et] a hũu diziã Çipion et ao outro dõ Senã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et dali endeant[e] assessegouo et teueo en paz et en iustiça et en dereyto en guisa que nõ ou[u]e y nẽgũu dos seus que se lle ousase alçar nẽ fazer y outro pesar nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Andados dous anos del rreynado del rrey dom Ramiro -et foy isto ena era d ' oytoçẽtos et sateenta anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçentos et xxij ãnos -, asi com̃o conta a estoria, poys que os mouros souberõ que el rey dom Afonso o Casto, que era muy esforçado et muy forte et muy aventurado en batalas et os avia muyto apremados et quebrantados cõ lides et cõ correduras, que era morto et rreynaua en seu lugar el rey dõ Ramjro, coydando elles que el, como seria en sua noueza, que aueria medo, ca era o poder dos mouros muy grande en Espana, como oyredes adeant[e] na estoria, et que, auẽdolles medo, que daria o que lle demãdasẽ por razõ que le nõ desem guerra et que o leyxasem en paz; et enviarõle pidir que lles dese cada ano La donzelas das mays fillas dalgo, cõ que casasẽ, et outras La das outras do poboo, cõ que ouuesem outrosi seus solazes et seus deleytos; et estas çem donzelas que fosẽ todas uirgẽes et en cabello, asy como las dera el rey Mauragato en seu tẽpo, que fora ante dele. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Os mouros outrosi, quando souberõ o ardimento del rrey dom Ramiro en como fazia, ajuntarõse logo en hũu, et forõ muytos ademays et foronle logo dar batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 5 |
Os cristãos forõ logo tornãdo as espadoas pouco et pouco et tirandose afora; os mouros seguindoos todauia, chegar[õ] a hũu outeyro a que diziã Clauyo; pero tornãdo os cristãos sobre si, et lidando segundo o mellor que podiam; et tomoos aly çerca daquele outeyro a noyte todos, de guisa que nõ poderõ lidar, et assy se partirõ os hũus dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Sabias que Nostro Senor Ihesu Cristo partiu a todolos outros apostolos meus yrmãos todallas prouĩçias da terra et a mj̃ soo deu Espana que a gardase et enparase de maos dos enemjgos da fe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Outrosi o apostolo Sanctiago foy y logo cõ elles, assy como les prometera, et esforçauaos muyto ena batalla, et ferio ele meesmo (na batalla) muy de rigeo enos mouros, asi com̃o les a elles semellaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et os outros que escaparõ fugirõ todos os que poderõ fugir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 6 |
Et foy logo adeant[e] et tomou dessa uez Callafra et outros castellos desa terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Et foy este seu acordo que estabelleçerõ: que de quantas jugadas de boys ouuesem en terra de cristãos, que desem de cada ũa senllas mididas de pam, com̃o por primiça, aos clerigos que seruem a jgleia de Sanctiago; et outrosy do vino de cada moyo senas mididas, et isto que fose para senpre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Outrosi estabeleçerõ para sempre que, de todas las gaanças que fezesem caualeyros cristãos et os outros omes d ' armas en suas ostes et en suas lides que ouuesem cõ mouros, daquel dia endeant[e], que desem outrosi a[a] jgleia de Sanctiago, como en oferenda, outro tanto como a hũu caualleyro caese en sua parte da caualgada que fezesem ou da colleyta do cãpo que arãcasem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 8 |
Outrosy forõ en este feyto presentes deante omes d ' alta et muy bõos: dom Or dono, fillo del rrey dom Rramiro; dom Garçia, yrmão del rrey, que era outrosi chamado rey, [ca el rey] dom Ramiro tanto foy de grã bondade et de grã mesura et tãto ama[ua] o yrmão que o fezo outrosi cõpaneyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Da rreyna dona Oraca cõta a estoria et diz: a muy nobre rreyna dona Oraca, sua moller deste rey dõ Rramiro, onrrou outrosi a jgleia de Santiago de cousas que ella pode auer d ' ouro ou de prata et de pedras preçiosas et de uistimentas et de cortinas de seda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Outrosi fezo aa jgleia de Sam Saluador d ' Ovedo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Agora leyxa a estoria as crischandades del rey dom Rramiro et torna a contar de Auderahme, rrey de Cordoua, et dos outros mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et desi mouerõ ende et forõse para Calez et a Sindonia, et ouverõ alj outrosi muy grãdes lides conos mouros, et uençerõnos et astragarõ toda essa terra a ferro et a fogo, et leuarõ ende muy grãdes algos ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Outro dia na manãa tomarõ o que quiserom et tornarõse a suas naues cõ tantas de requezas que nom ouue y om̃e que lles podese dar cõta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et foy a batala muy grande, segundo cõta a estoria, mays nõ se uençer[õ] hũus nẽnos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 11 |
Et morrerõ y dos das naues mays de quatrocentos omes et dos mouros outrossy [muytos] ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et desi ficou enos naturaes, que a forõ depoys gaanando dos outros et espargerõ muyto sangue por ello; et morrerõ y muytos altos omes de grã guissa et doutros ena gaanando desses ẽemigos da crux, et do mar de Sancto Andre ata o mar de Calex, senõ pouco que le ficou ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et foy desta guisa: hũu conde que chamauã Aldaredo et outro rico ome que auia nume Preuiolo, com sete fillos seus, alçarõse cõ soberua et loucamente contra este rey dom Rramiro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 15 |
Et fezo outra jgleia aa onrra de Sam Miguel arcãgel, outrosi muy nobre et de muy grãde obra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 15 |
Et fez açerca hũus paaços para si, outrossy [de] muy grãde obra et muy bõa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
[et] foy est[o] na era d ' oytoçẽtos et LXX et quatro anos -, morreu este rey dom Rramiro, et foy enterrado muyto onradament[e] ena cidade de Ovedo, ena jgleia de Sam Saluador, cõ muyta onrra de clerigos et de caualleyros et doutros fillos dalgo et de toda outra gente, chorando polla sua morte et rogando polla sua alma a Deus, cõ que el seia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 16 |
Et el rey dom Ordono leyxou todolos outros feytos et juntou logo sua oste, et dixeles aquel feyto dos mouros en com̃o vĩjnã; et acordouse cõ elles et foy lidar conos mouros muyto esforçadamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Andado o primeyro ano do rreynado del rey dõ Ordono, fezo Abderamẽ lousar et est[r]ar de pedra todas [as] cales de Cor doua, et traier per canos de plomo agoa da serra aa villa, de guissa que nacesse preto da misquita mayor et eno alcaçer et en outros logares pela çidade du via que conpria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et mãdou outrosy a aquellas cabeças que a Cordoua enviou, que as leuasem pellas mar[i]smas a mostrar et outrosi a Africa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et enviou logo hũu seu yrmão que auja nume Almõdar, cõ grãde oste, a correr a terra de Tolledo, eynda sobrelos outros que el mãdara que a corresem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et prendeule dous cabedees, hũu per lide et o outro per arte, et auja nume vn delles Sancho et o outro Puljo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Outrosi prenderõ, ontre el et aquel Lopo, seu priuado, -et dizẽ aynda nas estorias que era seu fillo esse Lopo - dous cabedees de mouros lidãdo cõ elles: a hũu diziã Ybentaza, ao outro Alpaz; et este c[õ] huu seu fillo que chamauã Abzeyt. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et este rey dõ Ordono outrosi, quando aquillo soube, apoderouse de muyta bõa gente d ' armas et foy çercar hũu castello a que diziã entõçe Albeyda, que Muça tollera a cristãos, et uio muy bem laurado et bem cercado ( et) de muy bõo murro cõ suas torres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
[et] Muça et os seus outrosi enos del rey dom Ordono. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 21 |
Outrosi lidou este rey dom Ordono com Mazoros, rrey de Salamãca, et uẽçeo et fezele ess[o] meesmo que a[uia] feyto en Coyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 21 |
Et dello quinto ano ata os noue anos do rreynado deste rey dom Ordono nõ achamos feyto que de contar seia que a[a] estoria perteesca, se nõ eno oytauo ano aquel enperador Loys de Roma que perdoou a seu fillo Locario, que se queria alçar conos outros altos omẽes do rreyno et atregoou[o] et segurouo que ueesse seguro ante el, que se nõ temese de nẽhũa cousa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 23 |
Et apodragas e palabra cõposta destas duas partes: de "poys", que dizem en grego [por o que ena lengoagẽ de Castella chaman pee, et a outra "agros" , eno grego] outrosi, por [o] que en castellão dizẽ contreytura ou treyto; onde podroga tãto quer dizer ẽna lengoagẽ de Castella com̃o enfirmidade de coytura dos pees. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et alc[aron]sse contra el, et nõ sse querendo auijr cõ elles esse enperador Locario, seu jrmão, vẽerõ [a] auer muy grã fazenda uns outros en terra d ' Alrigodoro, çerca dũa villa que dizẽ Fontanẽdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Mays en todo isto, nõ sse partindo aynda de lidar et de fazersse muyto mal ũus outros, ou[u]erõ os altos omes do rreyno seu cõssello et foy este de (o) meter paz et amor ontre elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et trouxerõ esta avijnça: que posserõ quareenta omẽes bõos que partisem o rreyno ontre elles ygualmente, que dalj adeant[e] nõ ouuesem sabor de contẽder ũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et poys que aquelles omes bõos ouverõ partido et ygoado o rreyno en tres partes, et posto en scripto os termjnos de cada hũu, fezerõ juntar todos tres os jrrmãos, que dalj adeant[te] nõ passasse hũu contra o outro, mays que mãteuesem cada hũu en paz et ẽ bem a sua partida do rreyno et dalj adeant[e] nõ ouuessem cõtenda ontre elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et Loys, seu yrmão, reynou outrosi en Germanja xxxiij anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Andados dous ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de oytoçẽtos lxxavj ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xxxviijto anos - en este ano sobredito uẽo (vẽo) a desora et sem sospeyta hũa grãde oste de mouros a Leom, et tragiam cõsigo dous cabedees, et diziam a hũu Ymudar et ao outro Arcanaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 29 |
Et el rrey dõ Affonso et suas cõpanas, ferindo en elles muy de rigio et muy de curaçõ, (et) matarõ ende muytos et os outros arrãcarõse do cãpo et fugirom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Andados iiijo ãnos do rreynado del rey dõ Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçentos LXXa IX anos; et andaua (et andaua) outrosi o ano da encarnaçõ do Señor en oytoçẽtos et xlaj; et a do enperio [de] Locario, enperadorn de Rroma, en çinquo -, este rey dom Affonso, estando en sua terra asesegado et ẽ paz, chegoulle mandado como tres rreys de Merida lle avi[ã] entrado na terra cõ gram oste et que ficarã suas tendas sobre Benauent[e]; et tijnana çercada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Vençuda esta batalla, allj chegarõ a este rrey dom Affonso estas outras nouas, como outro rrey poderoso, que auja nume Alchamam, era vijndo com muy gram oste sobre Camora et [a] tijna çercada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
El rrey dom Alffonso, logo com̃o ysto oyo, tomousse cõ huus poucos de caualleyros que y fficaram cõ el, ca todollos outros sse foram poys que a batalla de Benauent[e] ffora uençuda et liurada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Et, en chegãdo, foy fferir [en elles] et uẽçeos et matou y aquel senor delles et muytos d[os] outros; et os que delles poderõ escapar fugirõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Bernaldo outrossy tomou hũa grã peça da oste del rrey et foy contra aquella outra partida dos mourros que yam contra Poluorera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 33 |
Et el rrey outrossi achousse cona outra parte daquelles mourros que yam contra el, et lidou cõ elles çerca d[o] rrio Ourego et vençeos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Et lidarõ assy hũus cõ outros et ouuerõse de achar aquel Buyso et Bernaldo et foronse ferir hũu por hũu tam de rigeo que fezerõ quebrantar as lanças per meo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Et dos altos omes que auja y ena corte era hũu que auja nume Orios Godos et outro Tiobalt, et os outros que dissemos ante disto na estorja; quando virõ estes altos omes que Bernaldo non saya y, ouverõ seu cõsello de o dizer aa rreyna, que, per rogo della, fose Bernaldo lançar a aquel tauollado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Outrossi, quando fostes dessa uez lidar con o mouro que iazia sobre Camora, que auja nume Alchamam, bem sabedes o que eu y fiz por uoso amor, que a batalla foy vençuda, et disestesme que me dariades meu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Ca, senor, nẽbraruos deviades outrosi de com̃o uos acorri çerca do rrio d ' Oruego, quando estauades çercado et uos tĩjnã os mouros en essa cerca en coyta de morte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Mays digouos que, se dalj adeant[e] uos achar outrossi en hermo ou en poblado, que me daredes o conde Sant Diaz, se uolo eu quiser tomar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 35 |
Quãdo aquillo virõ tres rricos omes que andauã y na corte del rrey -huu auja nume Valasquo Mẽend[e]z et o outro auja nume Suer Ualasquez et o terceyro dom Nuno de Leom, et erã todos tres parẽtes muy chegados de Bernaldo - beyiarõ a mao a el rrey et espidironse logo del et foronse cõ Bernaldo, cõ grã cauallaria, para Saldana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Andados X anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et ffoy isto na era d ' oytoçẽtos et oyteenta tres ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnacom do Senor en oytoçentos xlavj; et o enperio [de] Locario en X - et este ano Xo de seu rreynado ffez suas cortes en Salamãca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et, el estando en ellas, forõse muytos omẽes de terra de Benavent[e] et de Tourro et de Çamora et doutros lugarres para Bernaldo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et os outros que poderõ escapar desenpararõ o canpo et fugirõ a Sallamãca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et Bernaldo outrosi, quando esto soube, ouve seu acordo cõ seus rricos omes et cõ sua cauallaria et disoles: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Et, poys que assi he, fiquem XV caualleyros de uos que gardem este castello et os outros uaam comjgo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Mays, quantos dos outros poderdes auer et acalçar, todoslos m[e]t[ede] aas espadas et todollos mat[ade], que nõ fique nẽhũu aa vida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Alj sse rrazoou outrossy el rrey et respondeu: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et, quando chegarõ hũus aos outros, começou Bernaldo a dar uozes: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et dizem outrossi que el rrey, pero que estaua yrado contra Bernaldo, que lle deu caualleyros et auer et envyo[o] para França, pero que achamos que en Espana morreu Bernaldo, assi com̃o dissemos ya ante disto et com̃o [diremos] eynda adeant [e] . |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Et eno outro dia na manaa seyo de Paris Bernaldo et foy andar pella terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 43 |
Mays, por que os liuros outenticos, esto he enos liuros outorgados, e(t) achado assi et por que os françeses et outrosi os espanoos [o contan] assi, dizemos que foy aquella batala de Rroçasvalles en tẽpo de Carlos, o Grãde, assi com̃o o [a]uemos ya cõtado susu en esta estorja. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Andados xiiije anos do rreynado del rey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et oyteenta vj ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ en oytoçẽtos et xlaviijo anos; et o inperio de Locario en xij - en este ano aqui dito dom Fruella, yrmao deste rey dom Affonso, ouve sua falla con os outros tres jrmãos, dom Nuno et dom Bernaldo et don Doario, et fallarõ de como matasem el rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et dom Fruella foy para Bardolja, et el rrey don Affonso foy enpos elle et prendeu elle et os outros tres jrmãos, et çegouos logo todos quatro por aquella trayçõ que coy darom a fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et ẽnos xxij ãnos mandou Mahomat, rrey de Cordoua, fazer naues y en sua cidade et en Siuilla et ẽnos outros lugares du soube que auja avondo de madeyra que para aquillo fosse mester; ca oyra dizer que auja en Galiza cidades et castellos et villas muy bõas que nõ aujã enparança de castell[o] nẽ de çerca nẽ doutra fortelleza nẽhũa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Andados XXV anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, et ffoy [isto] na era d ' oytoçẽtos et noueenta ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnacom do Ssenor en oytoçentos laij ãnos; et [o] enperio de Loys en X - este ãno aqui dito tremeu todo España. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Conta a estoria outrossi ante disto que, andando este Maffomat hũu dia per sua orta en hũu uergeu muy fremoso que auja y acerca do paaço, que disso hũu caualleyro daquelles que andauã cõ elle: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et seendo el ome de bõa voentade et grãando, leyxou logo en começo de seu rreynado a todollos de sua terra as dizimas do que soyam aa dar aos outros rreys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 49 |
Et este ano outrosi os de Cordoua nõ sse nẽbrarõ do bem que lles fezera Almõdar et alçaronse contra el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 51 |
Andados XXX anos do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno -et foy isto na era de noueçẽtos et iiijo ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos xla vj anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en XV - esse ano foy el rrey don Affonso sobre Coynbra, que tĩjnã os mouros çercada, et desçercoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Andados xx[x]j ano do rreynado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy esto na era de noueçẽtos et Ve ãnos; et andaua outrossi o ano da encarnaçom do Senor en oytoçetos xlavije; et o enperio de Locario en xvjes - en este ano Homar Abenhazõ, que era hũu dos mays altos omes que auja en Cordoua, alçousse contra el rrey Abdala, et alçarõse cõ el muytas gentes et muytos castellos, que som estes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Estepa et Alexar et outros castellos a que nõ pom nume a estorja. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Os de Seuilla outrossi, que sse alçaram cõ este aluoroço, quando aquillo souberõ, ouverõ ontre si cõtenda huus cõ outros et pelleiarõ muy mal, asi que ouve y muytos mortos de cada parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Desi foyse outrosi aos outros castellos dy da terra et matou outrosi por essa meesma maneyra todollos senores delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 52 |
Et Homar outrosi, quando se vyo assi apremado, foyse para cristiãos et disolles que se queria tornar cristião. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Andados xxxaii anos do rreynado deste rey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era de noueçentos et sex anos, et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en [oyto]çentos et saseenta et oyto anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en xvije anos - en este ano sobredito sacou este rrey dom Affonso muy gran oste et foy contra Tolledo, ca sayam ia as tregoas que dissemos que lles dera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Et fezo outrosi sobrelos corpos de San Fagundo et de San Primjtiuo, ena rribeyra de Carrõ, hũa jgleia de grande lauor et onrroua de todalas coussas que eram mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Outro si fezo este rrey don Affonso, para defendemento da jgleia de Sam Saluador d ' Ovedo et de toda essa terra, o castello a que dizẽ Gazom, enas marinas d ' Asturas, ca sse temyã que veessem pella ventura daquella parte nauyos de mourros et que destroyriã estes santuarios. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 53 |
Et ffezo outrosi en esse castello de Gazõ, a seruiço de Deus, hũa jgleia de grande obra cõ piares et arcos de pedra [marmor], et po[s]lle nume San Saluador. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Andados xxxa iijes anos do rreynado deste rey don Affonso, o Magno -et foy isto na era de nouecentos et sete anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et saseenta et noue ãnos; et o enperio de Loys en xviijto ãnos - en este ano pobrou el rrey don Affonso a cidade de Çamora, ca ante nõ era ben pobrada de gent[e] pollas guerras et pollo mal dos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 55 |
Et el, sseendo mederoso, tal com̃o a lebre, mays ap[a]rellado para fugir ca nõ para lidar com seus eemjgos, andaua fugindo dũu cabo et do outro ante Loys, seu yrmão, que lle gerreaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Et hũu auja nume Suero et o outro Desiderio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Por que nos Deus posso en garda de toda a cristi[ã]dade porlla outoridade de San Pero, primeyro dos apostollos, que lle Deus outorgou, quando lle disse: "tu es Pero et sobre esta pedra começarey eu a mj̃a jgleia et a tj darey as chaues do rreyno dos çeos, et o que tu soltares sobrella terra, solto sera outrosi en[o] ceo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Et disso[lle] outrossi Nostro Senor, quando alla en ssua payxom: rrogey por tj, que nom fallessca a tua ffe; et, quando tu fores conuertudo, confirma teus yrmãos"; et por (a)que(ll)a uossa fama bõa de uos, (o) bom rrey dom Affonsso, vẽo a nos et nos foy mostrada per uossa carta et per estes dous mandadeyros, Ssenoro et Desiderio, amoestamosuos da parte de Deus que persseueredes enos bẽes que tẽedes comecados, por tal que uos cobr[a] et uos acalçe a bẽeycom de Sam Pero et a nosa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 57 |
Et, por amor de Deus et por que o demandastes, outorgamos aa jgleia d ' Ovedo que seja bispado, et outorgamolle todallas coussas que os rreys et os outros cristiãos [lle] derom ata aqui dereytamente, et outrossy o que lle derem et offereçerem daqui adeant[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 59 |
Et nos aca outrosi somos en coyta conos mouros, bem com̃o uos alla, et lidamos cõ elles [de] dia et de noyte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Andados xla et dous anos do rreynado deste rrey dom Affonso, o Magno, -et foy na era de ixe cẽtos et xvj ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos lxx et oyto; et o enperio de Carlos en Vo -en este ano, quando el rrey dom Affonso vio as cartas do papa, prouguelle muy de curaçõ et pos logo dia en que sse juntassem os rricos homẽes et os outros fillos dalgo et os bispos, [et] fezello a saber et aprazouos para seerẽ y aquelle dia para consagrar a jgleia de Santiago. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 60 |
Et outros bispos ouve en aquel sagramento doutras cidades que eram vãs hermas et as outras tĩjnanas os mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Andados xla iijes ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de noueçẽtos et xvije anos; et andaua outrosi o ano da encarnacom do Senor en oytoçẽtos lxxta et ixe anos, et o enperio de Carlos, enperador de Rroma en vj - poys que el rrey dom Affonso ouve acabadas todas estas cousas que auemos ditas, sayo d ' Ovedo et uẽo a Camora et prendeu y a seu fillo, o jnfant[e] don Garçia, et meteuo en ferros et mãdoo deytar ẽno castello de Gazõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Mays os outros hermaos deste jnfant[e] dõ Garçia, quando virõ que assi o mãdara prender, forõ muy sanudos por ende et traballarõse de lle toller o rreyno a seu padre, cõ conssello da rreyna dõna Xemena, que disemos que ouvera primeyro nume dona Almena; ca ella nõ amaua el rrey com̃o deuja et por ende punaua de meter todo mal et toda cõtenda ẽna terra, por fazer perder o rreyno a seu marido et que o ouvese jnfãte Garçia, seu fillo desta rreyna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 63 |
Et en este ãno finou outrosi o apostoligo Morĩ, et foy posto en seu logar Agapito, o segundo; et forõ cõ el Ç et sete apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 64 |
Et foy o primeyro ãno de seu reynado ena era de noueçẽtos et xxj ãno; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ en oytoçẽtos et oyteenta et tres anos; et o enperio de Carlos, enperador de Rroma, en X; et o do papa Agapito en hũu; et o de Audala, rey de Cordoua, en XX, et [o] dos alaraues en CC et noueenta iiij. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et leuarõno a Ovedo et enterrarõno y conos outros rreys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et este ãno outrosi morreu Carlos, enperador de Roma et rrey de Frãça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Outrosi os frãçeses alçarõ por rey hũu que auja nume Odo, et ffoy fillo do duque Roubert, ca nõ quiserom tomar Carlos, que foy fillo de Loys rrey, et rreynou Odo IX anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et este ano outrosi morreu o papa Adriã et foy posto en seu logar Basilio, o primeyro; et forõ com el çento et IXe apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Na era de nouecentos xxviij anos -et andaua o ano da encarnacom do Senor en oytoçẽtos et oyteenta vjs anos; et o enperio de Armilfo en hũu; et o de Basilio papa en outro; et a dos alaraues en CC et noueenta et sete -, morto el rrey dom Garçia, fillo del rrey dom Afonso, o Magno, foy alçado rrey dom Ordono, seu yrmão deste rrey dom Garçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Outrosi, logo que começou aa rreynar, sacou sua oste et ffoy çercar a Tallaueyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et, quando o oyrom os mouros de Cordoua et dos outros logares aderredor, vẽerom acorrelles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et poys que el foy morto, rreynou enpos elle Abderame, seu sobrino, que fora fillo de Mahomat, que fora outrosi ffillo deste Abdalla, que agora aqui dissemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 67 |
Et a hũus affaagaua et [a]os outros metia grã medo por que ouuesem paz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et, ontre todos aquelles que y morrerõ, matarõ y dous rreys muy nobres et muy poderosos, que auja nume hũu Albubataras, et outro Yboljmatel. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 68 |
Et morreu y outrosi Vltaulbabus, que era rrey de grã poder. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Andados iiij anos do rreynado deste rey dom Ordono, ena era de noueçẽtos et xxvij anos -et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et oyteenta et ix ãnos et (a) o enperio de Armalfo en quatro anos -, el rrey dom Ordono, nõ auendo sabor de sse dar a uagar nen auer folgança, ca tĩjna sse tẽpo perdesse que nũca o cobraria, (et) sacou sua oste muy grãde. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Et fezo logo desta uez cõ outorgamento de dom Formigo, bispo de Leom, et dos outros bispos do rreyno, et aynda dos outros rricos omes que y erã, dentro en seu paaço, a jgleia de Sam Pedro et de San Paulo apostolos, que er[a] fora da uilla, por que nõ era s[e]g[ur]a dos mouros nẽ auja aynda medo delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 69 |
Et ẽna primeyra cassa fezerõ o primeyro altar aa onrra de Sancta Maria; et ẽna segunda cassa fezerõ outro altar aa onrra de San Johane Babtista; et ẽna terceyra cassa fezerõ altares aa onrra dos martires et dos cõffessores. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Mays, quando a noyte uẽo, nõ ouue y uẽçudo nẽhũu delles et partirõse assy hũus dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
[et] ao outro diziã Ornido, bispo de Tuy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et o bispo Dulçidio sayo outrossi por arafẽens que leyxou y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et quebrãtou et estroyu muytos outros logares a ff[o]go et a espada, de que uos nõ poderiamos dizer os numes tã agina. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et, quando chegou y, achou finada sua moller dõna Munjna, que llj diziã por outro nume dona Elvira. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et ficarõ[lle] della dous filos: hũu ouve nume dõ Affonso, [et] o outro don Rramjro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et hũu destes condes ffoy Nunu Ffernandez, et o outro Almõdar Aluo, et sseu fillo don Diego et dom Ffernãdo, fillo de don Anssur. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 74 |
Andados viijo anos deste rey dõ Ordoño -et foy isto na era de noueçẽtos xxxta et hũu ano; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et tres; et o enperio d ' Armilffo, enperador de Rroma, en noue -, vẽo mandado a este rey dom Ordono, de parte del rey don Garçia de Nauarra, que ffosse contra sua terra destruyr as cidades que os mouros y tĩjnam, Nagara et Bitoyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 74 |
Et el rrey dom Ordoño foy logo para alla cõ grã oste et tomou logo Nagara, que en outro tenpo chamauã Traçio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 75 |
[Et] comecou a rreynar na era de noueçẽtos et xxxta et ijos anos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et iiijo; et o enperio d ' Armilfo, enperador de Rroma, en ixe; et a de Steuam papa en iiijo; et a de Abderame, rrey de Cordoua, en iiijo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 75 |
En este ano [este] rrey dõ Fruella, yrmão del rrey dom Ordono, era ia cassado cõ hũa dona que auja nume Momadõna et ouue della tres fillos et forõ estes: dom Affonso et don Ordoño et don Ramiro; et outro de gaãça, a que disserõ Aznar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 75 |
Et logo que rreynou, matou sen culpa dous fillos dũu ome onrrado, a que diziã Olmũda, et deytou da terra outro seu hermao daquelles dous, [que] auja (hũu) nume Framino et era bispo de Leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Jn aquel ãno outrosi alçarõse cõtra el os altos omes de Bardolya, que e vna terra a que agora dizen Castella a Vella, ca nõ o queriam por seu rey; et por que uirã que el rey don Ordoño, seu hermão, prendera daquella guissa seus cõdes et seus cabedees et os matar[a] tã feament[e], chamãdoos a ffalla, assi com̃o ia desemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et outrosi que reçebiã elles muytos tortos, quando yã a juyzo aa corte de Leõ et por que se ujã apremados outrosi dos vizinos de redor, que lles faziã muyto mal et muytas soberuas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et o outro juyz deziãlle Laym Caluo, natural de Burgos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et ouve dous fillos: a hũu disserõ Ffernã Laỹ et ao outro Vermũdo Laỹ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
E o outro fillo de Lay Caluo, a que deziã Vermũdo Laỹ, (et) foy padre de Nunu Uermũdez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et [o] outro juyz daquelles dous que alçarõ os castellãos foy ome muy sisudo et mãso et sabyo et entẽdudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Outrosi este alcayde Nuno Rasoyra ouve hũ fillo, a que diserõ Gonçaluo Nunez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et casarõno cõ dõna Exemena, filla de Nuno Fernandez, et ouve en ella hũu fillo que chamarom Ffernã Gonçaluez, que foy depoys conde outrosi (conde) com̃o seu padre, assi com̃o diremos adeant[e] en esta estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 79 |
Et en esse ãno outrosi morreu Esteuã papa et foy posto en seu logar Farmosio, o primeyro; et forõ cõ este Ç et xj apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 79 |
Et este ãno outrosi morreu Oddo, rrey de Frãça, et reynou enpos elle Carllos, o quinto, xxvije anos |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Et começou de rreynar na era de IXe çẽtos et XXX et tres anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta et iiijo; et o enperio de Armilfo, [enperador de Roma, en onze; et o do papa Farmosio] en hũu; et o de Auderame, rrey de Cordoua, en vije; et a dos alaraues en cccvj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Et en este ãno outrosi morreu o enperador Armilfo et reynou enpos elle seu fillo Loys, o terçeyro, onze meses. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 80 |
Et outrosi no terceyro ãno deste rey don Afonso morreu o papa Rromano et foy posto en seu logar Teodoro, et morreu Teodoro et poserõ en seu logar Johan, o oytauo; et forõ cõ el cxvj apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 81 |
Andados Vo anos do rreynado deste rey don Affonso -et foy isto na era de IXe çẽtos et xxxavij anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytocẽtos et noueenta et oyto; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en tres anos -, en este ãno el rrey don Affonso, o quinto, quiso escoller carreyra de penitẽçia, mays polla liueldade do curaçõ que por outra razõ nẽhũa de sanctidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 82 |
Et começou o primevro ano de seu reynado en[a] era de IXe çẽtos et xxxij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en oytoçẽtos et noueenta V; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en iiijo; et [o do] papa Johan en ij ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 82 |
Et, estando el en Çamora sacãdo sua oste et juntandoa para yrlles correr a terra, veeulle mandado com̃o don Affonso, seu jrmão, era saydo da ordem; ca, en uerdade, assi com̃o sse elle metera cõ leueldade en ella, assi sse sayra outrosi della cõ pouco siso, et forase a Leõ et alçarase y para cobrar o rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Andado aquelle primeyro ãno do rreynado deste rey don Rramiro, mentre que el tĩjna cercado en Leõ don Affonso, seu jrmão, o mũge, ouverõ seu cõsello os rricos omes et os outros caualleyros de Castella de alcar por conde a Ffernã Gonçaluez, fillo de Gonçaluo Nunez, ca era ia a essa sazõ grã caualleyro, et de tomarlo por senor, ca o amauã muyto et preçauãno todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et este conde Fernã Gonçaluez gãanou dos mouros Osma et Santo Esteuã et outros lugares muytos que tornou a poder de cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Andados dous anos do rreynado deste rey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et XLa ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en ixe çẽtos et dous anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en iiijo -, mentre este rey don Rramiro teue seu jrmão don Alffonso çercado en Leõ, assi como auemos dito, alcarõse[lle] en Asturas ( a) don Affonso et (a) don Ordono et (a) dom Rramiro, fillos del rrey don Fruella; et onrauã todos don Affonso, por que era mayor, et cõtauano por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Et morrerõ y delles muytos et catiuarõ muytos et os outros fugirõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 87 |
Andados iij anos do rreynado del rrey dõ Ramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xlij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et iiijo ãnos - (et) o conde Fernã Gonçaluez, auendo sabor de fazer seruiço a Deus et de gaanar prez et onrra, começou de guerrear conos mouros muy de rigeo, et foy cercar hũu castelo muy forte que a nume Caraço; et jazia en somo dũa serra muyto alta, que tijnã os mouros entõçe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Andados Vo anos do rreynado deste rrey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xliij ãnos; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et Vo anos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en vije -, en este ãno que dito he Almãçor, que era o mays poderoso mouro que auja aquende o mar [so] Abderame, rrey de Cordoua, quando oyo dizer que o conde Fernã Gonçaluez lle auja tomado o castelo a que diziã Caraço, ouve ende muy grã pesar et teuese por maltreyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et conta a estoria que tam grãde foy a gente et o poder que juntou de rreys et de caualleyros et doutros homes d ' armas, que ouve y mays de vij lig[i]ões. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et en outro dia caualgou elle alj en hũu cauallo et foy correr mõte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Et en outro dia disse frey Paayo ao conde: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et en outro dia bõa manãa mandou mouer toda sua gente, que erã tã poucos que auja da outra parte dos mouros mill para hũu dos cristiãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et os cristiãos et os mourros vijansse hũus [a outros et uĩjnan os hũus] cõ[tra os] outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Outrosi foy y muy bõo Rroy Uallasquez, et Orujta Fernandez, alfferez do conde, et outrosi todollos outros que y vẽeran. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Pero que en outro logar diz ho arcebispo don Rrodrigo que alhogib, en arauigo, tãto quer dizer [como] "pestana" en castellão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 95 |
Andados vj anos do rreynado del rrey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xlaiiij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos vj ãnos - sacou el rrey don Rramiro sua oste muy grãde et lleuou cõsigo Ffernã Gonçaluez, conde de Castella, et ffoy sobre Saragoça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 95 |
Et o conde Ffernã Gonçaluez et el rrey don Rramiro pagados hũu do outro et muy amjgos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 96 |
Andados vj ãnos do rreynado del rey don Rramiro -et foy isto na era de ixe çẽtos [xl]v anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçom do Senor en ixe çẽtos vij ãnos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en viijo -vẽerom Abderame, rrey de Cordoua, et Abenohia, rrey de Sarragoça, cõ grãde oste a terra del rrey don Rramiro et chegarõ ata Saamãcas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 96 |
Mays os outros mouros que fugir poderõ meterõse en hũu castello, a que diziã Alfondiga, et leyxarõ muy grãdes aueres ẽno cãpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Andados oyto ãnos do rreynado del rrey dom Rramiro -et foy isto na era de IXe çentos xlvj; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en IX çentos et [v]iijo ãnos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en IX ãnos - (et) enviou o conde Ffernan Gonçaluez suas cartas per todo Castella, que ffosen todos cõ el, caualleyros et peões, ata X dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Et aynda diz que lle fezestes outro grã torto: que, mentre que el foy correr a Estremadura, que lle entrastes ẽna terra, roubando et astragãdo et fazendolle muy grã dãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Et quando o conde Ffernan Gonçaluez oyo o que lle enviaua dizer, ouue ende muy grã pessar, et mãdou chegar os rricos omẽes et os cauallevros et todollos outros de Castella que erã y cõ elle, por saber seus curações. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
[et] mays uallen Ç caualleyros todos dũu curaçõ ca CICCos dos outros; a y bõos et maos, que nõ pode y al sseer, et as vezes ansse de vẽzer os boos pollos maos, et esto he coussa que acaeçe muytas vezes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Et o conde, com̃o auja grã sabor de sse uĩgar dos nauarros, nõ quisso atẽder prazos longos; mays parou logo suas azes, et el rrey outrosy as suas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Et forõ logo os castellãos ferir enos nauarros, et foy a ffazenda muy ferida, et morrerõ y muytos dũu cabo et do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Et o conde auja grã sabor d ' acharsse cõ el rrey, et andauao buscando; et el rrey elle outrossi. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Et conocerõsse nas armas et forõse ferir hũu ao outro, et derõ[se] tã grãdes golpes que os cuytellos das lanças passarõ da outra parte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 99 |
Outrosi caeu o conde en terra, ca tĩjna maa lançada, et nõ auja que[n] lle acorrese. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et se nos tẽemos bõo tẽpo et querremos atẽder outro, per uentura nũca tal cobraremos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et o viçoso et o lazerado anbos an de morrer, et nõno poden escusar hũu nẽ outro; mays os bõos ffeyctos nũca morrem, et senpre he en rrenẽbrãça o que os faz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Outrosi de Judas Macabeu, que foy bispo et bõo caualleyro d ' armas et bom lidador, et lidou muy bẽ, et defendeu muy bẽ dos ẽemjgos o rreyno de Judea en quanto uiveo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et outrosi de Carlos, o enperador, et doutros muytos barões bõos, que pollos seus feyctos grãdes et bõos que fezerõ seerã enmẽtados et cõtados ata a ffin do mũdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et ffoy a lide muy ferida dũu cabo et do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Os tollesãos et os gascões entõ, con(o) medo do esforço [et] d[o] lidar do conde Ffernã Gonçaluez, começarõ de fugir pellas mõtañas, et seu senor o conde ficou ẽno cãpo com muy poucas cõpanas. . . et fforõsse ferir anbos e dous hũu por outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Et en este ãno outrosi morreu Loys, enperador de Roma, et rreynou enpos elle Cerrado, o primeyro, vij ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
[assi como o enperador] Loys a nõ pode auer outrossy, ca este Loys fezo muytos malles et muytas coussas desguisadas ẽno rreyno de Ytalia, et nõnas enmẽdou nẽ pode auer a bẽeyçõ do apostoligo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 103 |
Andados IXe ãnos do rreynado del rrey dom Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos xlvj ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe centos et IX ãnos; et o enperio de Cerrado, enperador de Rroma, en hũu - estando el rrey dom Rramiro en sua terra en paz et asesegado, hũu rrey mouro, que auja nume Açeyffa, entroulle ẽno rreyno cõ muy grã oste per rribeyra de Torrmes, et começou de po[br]ar ẽno rreyno dese rrey don Rramiro Salamãca, Ledesma, Rribas, Hañas, Alffondiga, Peña Guissanda et outros muytos castellos, cõ consintemento et cõ conssello de [dous] rricos homes desse rrey dom Rramiro -et hũu auja nume Fferrnã Gonçaluez et o outro Diego Nunez - que se alcarã et ajudauã (contra) aquel rrey mouro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 103 |
Et en aquella gerra que daua aos mouros prendeu y aquelles dous rricos omes, et meteu hũu en Leom ẽno carçer, et o outro ẽno castello de Cardim. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 103 |
Mays, depoys a tenpo, por que os outros rricos omẽes do rreyno tĩjnam aquela priiom por mal, sacouos el rrey della, jurandolle(s) elles ante que lle(s) fosem leaes da[l]i adeante. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 103 |
Et pobrou outrosi o conde don Gonçaluo Osma, et Fernã Gonçaluez pobrou Sepuluega. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Andados X anos do rreynado del rrey don Rramiro -et foy isto na era de IX çẽtos et xlviij anos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos et IX ãnos; et o enperio de Cerrado, enperador de Rroma, en dous - Almãçor, tẽendosse por muy mal quebrãtado por que o assi ouuer[a] vençud[o] o conde Ffernan Gonçaluez, pasou alende o mar a terra de Africa, et mandou predicar per toda a terra que veesen acorrer a el et aos mouros d ' España contra os cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
[Et o conde Fernã Gonçaluez] outrosi, quando isto soube, ajuntou todollos castellaos et fo[y]sse para Fita. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et outrosi, quando os mouros souberõ que lles eu nõ querria obedeeçer, ajuntarõse grãdes poderes d ' aalem mar et d ' aaquẽ mar, et eylos aqui du vee(ro)m sobre mj̃. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et eu todollos outros desenparey por fazer a ti seruiço. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Arangom et Nauarra et os outros nossos vezinos, todos nos querem mal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Mandou entõ o cõde que outro dia de manaa que sse ajũtassem todos et se armassem, et dariã batalla aos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et ẽna outra az foy o conde dom Fernã Gonçaluez, [et] cõ el Rroy Tadio et Muno Tauia et os Velastes, que fezera el en esse dia caualeyros, [et] XXte escudeyros seus que armou caualeyros outrosy en este dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et poys que os ouue assy ordinados com̃o fossem outro dia, cada hũu en sua az, forõsse todos para suas tendas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et, desque anoyteç[eu], virõ hũa serpent[e] yrada, que vijna pelo aere s[an]g[oẽ]ta et com̃o rauyosa, et da ua tam feros aseuios, que nõ ouue y nẽhũu que nõ fossem espantados; et tam grandes fogos daua pela boca, que todolos da oste sse vijã hũus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et os mouros outrosy as suas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et hũ rrey dos d ' Africa, que era muy ualent[e], andaua buscando o conde para lidar cõ elle hũu por outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et o conde, quando o uyu, sayu a el et forõsse ferir muy de rigeo das l[ã]ças; et tam grandes forõ os golpes que sse derõ, que ficarõ enbaçados, en guisa que nõ poderõ falar nẽ ferirse hũu a outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Mays o conde, pero que era ferido, assy com̃o huuyou d ' entrar en acordo ante que o mouro, aremeteusse et deulli outro golpe tal que caeu logo o mouro morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 108 |
Et outrosy Gostios Gonçaluez et seus fillos et Diego Lays, que ya ẽna outra az, faziã gram a mortãdade ẽnos movros, que iazia(m) ia o cãpo (a) cuberto d ' omees mortos, tã bem de mouros com̃o de cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Outro dia forõ os mouros ẽno cãpo, suas azes paradas, dando tã grandes uozes et tã grandes alar[i]dos, que semellaua que todo o mũdo vijna y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et os cristãos outrosy, poys que oyrõ missa gram manaa, seyrõ ao cãpo et começarõ de lidar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Mays pero cõ todo esto nõ sse poderõ o segũdo dia vençer hũus nẽ outros, et aa noyte tornarõsse os cristãos a suas tendas muy lazerados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et, poys que o conde ouue dicto esto, forõsse todos para suas pousadas, et [d]or[mi]rõ [et] folgar[õ] ata outro dia de manaa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et os mouros outrosy armarõsse et seyrõ ao cãpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
[Et] com̃o quer [que] elles esteuessem cansados da batalla que ouuerã ia ẽnos outros dias que ia passarã, mays esforçadamente começarõ esta ca nẽhũa das outras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Outrosy os outros de sua parte nõ sse dauã a vagar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Dom Gostios Gonçaluez de Salas, que era hũu dos cabedees daquela batalla, auya feycto hũu gram portelo ẽna az dos mouros et, andando el fazendo gram morteydade en elles, achousse cõ hũu mouro, rrey d ' Africa, que era muy esforçado et muy valent[e], et du sse acharõ [cobri]rõsse dos escudos, segũdo conta a estoria per latim, et forõsse ferir ambos hũu por outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et en aquel lugar meesmo, du iazia morto dom Gonçaluo Gostios, morreu outrosy hũ sobrino do conde, cõ que lidara hũu dos mellores mouro et mays esforçado caualeyro que y andaua, et matarõsse hũu por outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et outros muytos morrerõ y da parte dos cristãos, de que nõ podemos dizer os numes de todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Mays, quando o conde Fernan Gonçaluez soube que os mays altos omes daquela az erã mortos, [et] que os outros estauã muy arrequeixados et tristes, et que seriã muy agina desbaratados, se acorro nõ ouuesem, ouue ende muy gram pesar, tãto que nõ catou por al senõ por aguillar o caualo, et deusse a andar et meteusse pela mayor pressa dos mouros, que [non] douidou nada, et foylle acorrer, et achoos muy desbaratados, ca os ouuerã mortos ou presos, se el tã agina nõ chegara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et tã grande foy ali a morteydade, de hũu cabo et do outro, que ouue y, que bem coydou o conde que nũca iamays tornaria a Castela; ca sse lle ya guisando a morte, se lle Deus nõ acorresse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et depoys que morresse nõ veeria tã grande pesar com̃o quan[d]o u[i]sse (a) Castela quebrãtad[a] et sem senor et metud[a] en catiuo et en poder d ' Almançor et dos outros mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et, Senor, se tu tanta graça me quiseres fazer, pela tua merçee, que eu chegasse a Almançor, bem coydo que me poderia del vingar, et que o mataria ante que eu morresse, et tomaria vingãça da mjna morte et de todolos outros meus que aqui morrerẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et ueerõse para Burgos, os feridos a saar de suas chagas et os outros a refrescar seus corpos [et] folgar y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 117 |
Andados xj ãnos do rreynado desse rrey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de (mil et) DCCCCXLta IX ãnos; et andaua outrosy entõ [o ano d]a encarnaçõ do Senor en DCCCC et xjze; et o [ẽ]perio do onrado enperador de Roma en iij -, e[n] aquel dicto ãno meteusse el rrey dom Ramiro a fazer obras de misericordia, per consello da rreyna dõna Tareyia, sua moller, aa que chamarõ ante dona Flerõtina, yrmaa de dom Garçia, o Temeroso, rrey de Nauarra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 117 |
Et fezo entõ esse rrey dom Ramiro o moesteyro de Sancto Andres et de San Cristoual sobre Çea; et fezo outro aa onrra de Sancta Maria sobre Doyro; et outro moestevro outrosy aa onra de Sam Miguel en Ualdorna, ao que agora dizem Destriana; et rriquentoos de muytas herdades et do que aujã mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 117 |
Depoys desto outrosy fezo este rrey dom Ramiro hũu moesteyro en Leõ, çerca de seu paaço, et meteu y en ordem aquela dona Eluira, sua filla et da rreyna dõna Tareyia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 117 |
Et en este ãno outrosy lidou outra uez o cõde Fernã Gonçaluez cõnos nauarros et cõnos arãgoeses en Lonbos d ' Alarãço, sobre Çerezo, et vẽçeuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 117 |
Et o quinto deçimo ãno outrosy desse rrey dom Rramiro morreu Coroado, enperador de Roma, et rreynou enpos el Enrique, o primeyro, fillo d[e] O(u)t(r)o, duque de terra de Raxonia, (a) xviijto ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 118 |
Andados xviiij ãnos do rreynado deste rrey dom Ramiro -et foy esto ẽna era de DCCCC et Lavij ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en DCCCC xviiij ãnos; et a do enperio d ' Enrique, enperador de Rroma, en quatro ãnos - e[n] este ãno sacou el rrey dõ Ramiro sua oste muy grande, et foy a (correr) terra de mouros correr hũu castelo, que antigamente auia nume Agoas, et e aquelle a que agora dizẽ Caualeyra, et he ẽna ribeyra do Teio, de iuso de Toledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 119 |
Deste rrey dom Ordoño conta a estoria que era sisudo asaz et sabia bem trager sua fazenda et auijrse outrosy muy bem cõ seus vasalos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 121 |
Et el rey outrosy, quando aquelo soube, sacou sua oste et foy sobre elles et tomoos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 121 |
Andados quatro ãnos deste rrey dom Ordoño -et foy esto ẽna era de DCCCC et LXa ãnos; et andaua outrosy o ano da encarnaçõ do Senor en DCCCC et xxiij ãnos -, este ãno, guisando el rrey dom Ordoño sua oste muy grande para yr sobre o conde de Castela, Fernan Gonçaluez, por que sabi[a] que o conde auya sabor de meterllj buliço ẽno reyno, et yndo el para ala, enviou o conde algũus de seus rricos omes que lle dissessem que el aparellado estaua para o seu seruiço, ca nõ para o seu deseruiço, [et] que queria auer seu amor cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 122 |
Andados Vco ãnos do rreynado del rey dom Ordoño -et foy esto ẽna era de IX çentos et LXa et ij anos; et andaua outrosy entõ o ãno [da encarnaçõ] do Senor en IX çentos et xxiiij anos -, en este ãno sacou el rey dom Ordoño para yr sobre mouros muy grande oste, et assy lle acaeçeu que enfermou muy mal et dessa morreu en Çamora. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 122 |
Et en aqueste ãno outrosy morreu Rrendulfo, rey de Frãça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Com̃o morreu el rey dom Ordoño et reynou enpos el seu yrmão dom Sancho. Com̃o o conde Fernan Gonçaluez et os outros rricos omes de Leõ alçarõ por rrey a dom Ordoño, o Mao |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Et o primeyro ãno de seu rreynado começousse ẽna era de IX centos et LXta et tres ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX centos et XXte et Vco ãnos; et o enperio [de] Enrique, emperador de Roma, en X; et a de Johan papa en X; et a de Loys, rey de Fr[ã]ça, en hũu; et a de Abderrahme, rey de Cordoua, [en XXX et VII; et a dos alaraues] en CCC et xxxavj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Et guareçeu daquela gordura et tor nou a seer delgado como outro ome que delgado [fos]se. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Mays nõ cõta a estoria sobre qual razõ nẽ nos outrosy, poys que ẽna estoria o nõ achamos cõtado, nõno dizemos aqui. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 125 |
Andados dous ãnos do rreynado deste rey dom Sancho -et foy esto ẽna era de IX centos et lxiiij ãnos; et andaua outrosy entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et xxvj ãnos, et o enperio de Enrique, enperador de Roma, en xjze - -, (et) en aquel ãno este rey dom Sancho, poys que foy garido da gordura que auya en sy, veẽosse para sua terra cõ grande oste de mouros que llj deu Obderahme, cõ que cobrase o rreyno que [llj] aujã tollido. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 125 |
Et o conde tolleullj entõce a filla que llj dera por moller et casoa cõ outro marido; et el, cõ dous seus fillos que tragia, deytoos de Castela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Andados tres ãnos do reynado deste rey dom Sancho, [o] dicto Gordo -et foy esto ẽna era de IX centos et LaXVCco ãnos; et ãdaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et xxvijte; et o emperio [de] Enrique, enperador de Roma, en xij - (et) este ãno enuiov el rey dom Sancho mãdado ao conde Fernã Gonçaluez que fazia suas cortes en Leom, et el que veesse logo a elas, ca todos seus altos omes erã ia y senõ elle, et que por el se detijnã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Assaz auya el rey conprado o caualo muy bem; mays outrosy muy caro llj seu a cabo [de] tres ãnos, ca perdeu el per y o condado de Castela; ca nõ poderia pagar el o auer: tãto era creçud[a] et poiada a deuida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Et aquelles escudeyros tijnã as espadas do cõde et dos outros caualeyros, cada hũu a de seu senor; et apartaronsse dos del rey et forõ muy perçebudos et mentesmetudos que, se el rey algũa cousa quisesse fazer dos caualos, elles que sse seyssem en elles et se ffossem para Castela, ca de os acalçar nõ sse temiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Et [o] escudeyro et os outros, quando ouuerõ deytadas as espadas a seus senores et uirõ que llj nõ podiam acorrer en outra guisa, poserõ as esporas aos caualos muy de rrigeo et fugirõ, et forõsse para Castela cõ aquel mãdado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
[Et] por que pesou muyto a Deus daqueste feycto tã mao et tã sem razõ, (et) oyrõ todolos que y estauã hũa uoz ẽno aere, et partiusse logo o altar da hermida, dela çima ata o fondo, et a jgleia outrossy, et assy esta partida oge en este dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 130 |
Andados quatro ãnos do reynado del rey dom Sancho -et foy esto ẽna era de IX çentos et Ltaxvj ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et XXte viijto anos; et o enperio d ' Enrique, enperador de Roma, en xiijze -, o conde Fernan Gonçaluez, iazendo ena priiom, era muy bem guardado de todolos nauarros, por que era sonado per toda a terra que el era o mellor caualeyro d ' armas que outro nẽhũu que fosse, et auiã todos sabor de o veer et de o conoçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 132 |
Et andarõ assy toda a noyte ata en outro dia na manaa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Mays pero nõ sse podjam avijr nẽ acordar en nẽhũa guisa, com̃o omes que estauã sem cabedel, ca hũus queriã hũa cousa et os outros outra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Quando ysto uiu Nuno Lay, que estaua en aquela iũta cõnos outros, com̃o era ome de gram siso et bom caualeyro d ' armas et muy esforçado, dissolles: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Et outro dia passarõ Monte d ' Ouca, hũa fera mõtana, et forõ alberga[r] esse dia a cabo de Belfurado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Outro dia ala alua mouerõ daly, et de guisa andarõ que, quando amaeçeu et foy dia claro, auyã ia anda(n)do hũa legoa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Et o conde outrosy vijna cõ sua dona muy lazerado et, quando uirõ os castelãos vijr contra sy, coydarõ que era algarada de mouros que andauã correndo et descobrindo a terra, et ouuerõ muy gram medo, et forõ en gram coyta, ca nõ souberõ que fazer, ca nõ vijã mõtana a deredor du sse podessem acoller et defender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Et nũca moller tamano bem fez a outros omes com̃o uos a nos auedes feycto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 136 |
Os castelãos a hũu cabo alançauã et quebrantauã os tauolados, et os outros tragiã armas et bufurdauã; et en outro cabo corriã touros, et os jograres outrosy faziã y o seu, (et) andando pela vila fazendo muytas alegrias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 138 |
Andados Vo ãnos do rreynado deste rey dom Sancho -et foy esto ena era de noueçẽtos et LXaIX ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçetos et XX et IX; et o enperio (enperador) d ' Emrique, enperador de Roma, en xiiijze -, en esse ãno, estando o conde Fernan Gonçaluez asessegado en sua terra, veẽoullj a desora mandado com̃o vijna el rey dom Garçia de Nauarra cõ todo seu poder para tollerlle a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 138 |
Et pararõ logo suas azes do hũu cabo et do outro et começarõ a lidar muy forte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 138 |
Et estauã ia cansados os hũus et os outros et começarõsse de uençer os castelãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 138 |
Et el rey, com̃o era ome valente et muy esforçado, quando aquelo oyu, sayu a elle, et forõsse logo ferir hũu por outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 140 |
Andados vi(jte) ãnos do rreynado deste rey dõ Sancho -et foy esto ẽna era de noueçentos et saseenta ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et XXXta; et o enperio d ' Enrique en XV -, a condessa dona Sancha, auendo gram pesar do padre que era preso, falou cõnos castelãos, et dissolles assy: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 142 |
Et enviou dizer per toda a terra, per cartas et per mãdadeyros, a todolos outros caualeyros que y nõ erã que sse fosem enpos elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 142 |
Et os cristãos que os mouros leuauã presos mandoulles outrosy que fossem liures et quitos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 142 |
Et ouuerãsse y de matar todos, senõ por el rey dom Sancho, que sayu [a] elles a partillos; et ficarõ desfiados todos hũus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 145 |
Et el rey dom Garçia outrosy, com̃o era ome perçebudo, estaua muy bem guisado et sayu a rreçebelo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 145 |
Et pararõ suas azes da hũa parte et da outra et começarõ a lidar muy forte et faziã todos, hũus et os outros, todo seu poder, ca sse tijnam muy gram saña. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 146 |
Et, se uos outro consello sabedes, rogouos que mo digades; ca, [se] eu errado for, uos en gram culpa iaredes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 146 |
Mays o que bem quer consellar ao senor deue primeyro a veer et pensar todo o feycto que he ou [a] que pode rrecudir ata a postremaria, et deue guardar en sy meesmo de nõ seer bandeyro, et nõ sse deue vençer por medo, nẽ por uergõca, nem por amizade, nẽ por grande amor, nẽ outrossy por gram desamor, nẽ por dar, nẽ por prometer, se consello dereyto quer dar a ssenor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 146 |
Et outro(ssy) di(j)a foysse para o paaço et foy por beyiar a mão a el rey et nõ lla quiso dar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 146 |
Et uos dademe outrossy fiadores que me conprades meu auer, assy com̃o diz a carta, et eu outrosy daruos ey fiadores que uos enmende quantas querelas de mj̃ auedes, assy com̃o uossa corte mandar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 150 |
A condessa dõna Sancha outrosy, quando o soube, [caeu] esmorida en terra [et] iouue por morta hũa gram peça do dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 156 |
Enpos esto guisou este rey Obderrahme outrosy logo sua frota grande et moueusse daly et foysse para Çepta a gram pressa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 156 |
Et depoys daquelo [que] y fezo, poso a vila et todo o al en recado muy bem, et tornousse outrosy logo daly muyto agiña para Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 156 |
Et laurou outrosy a onrra da sua mesquita muytas outras mesquitas per seu reyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 156 |
Et en esse ãno outrosy morreu o papa Leõ, et foy posto en seu lugar por apostoligo Esteuam oytauo, et conprirõsse entõçe cõ el en aquela jgleia Cxxviijto apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 157 |
Conta a estoria adeante, yndosse c[heg]ando [o] acaba[ment]o deste rey, que andados xijze ãnos de seu rreynado, de quando el comerara a rreynar -esto foy ena [era] de noueçentos et lxxaiiij ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçentos xxxavj ãnos; et o emperador de Roma en iij -, hũu dom Gonçaluo, que era ome muy poderoso et com̃o señor de terra d ' Estremadura (et) do rreyno de Leõ, que iaz alẽ Doyro, quando uyu que el rey dõ Sancho de Leõ se chegara a essa Estremadura, diz que ajũtou seu poder muy grande por vijr contra el rey dõ Sancho, en aquel lugar meesmo d ' Estremadura de Leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 157 |
Et nẽgũu dos seus outrosy nõ ouue y quẽ entendesse que aquela [non] era morte natural, nẽ que d ' eruas fosse nẽ doutra poçoya; mays que morte natural fora, que veera a el rey dom Sancho, com̃o vijna aos outros reys et aos altos omes, et que morr[era] daquela guisa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 159 |
Et enterrarõno muyto onrradamente çerca os outros bispos muytos que iaziã [y] enterrados Agora leixa aqui a estoria estas razões et conta dos feyctos que fezerõ ẽtõ os mouros contra os cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 161 |
Enpos esto que dicto auemos, assy com̃o aveeo(m) segũdo cõta a estoria, que andados tres ãnos do rreynado del rey dom Ramiro -et foy esto ẽna [era] de noueçentos et lxxavij ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ en noueçentos et xxxaix ãnos; et a do emperador de Rroma en vj - assy acaeçeu que aquela gente dos nauarros, poys que ouuerõ corruda todo Galiza, et roubada toda a terra, et feycto a sua guisa quanto quiserõ, (et) querendosse ia elles tornar a seus nauios con grandes gaanças et muytos cristãos que leuauã catiuos para sse yr para suas terras, sayu a elles o conde Gõçaluo Sanchez, con gram poder, a prouar se poderia auer delles algũa vingãça do mal que lle fezerã ẽna terra aos cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 161 |
Et cõna merçee et a uertude de Deus et do apostolo Santiago, cuia jgleia elles quebr[ã]tarõ et roubarõ et desonrrarõ, vençeuos et desbaratoos et astragoos, de guisa que todos morrerõ y con seu rey; assy que, de muy gram gente que erã, nõ ficou que arma podesse alçar contra elles nẽ fazerlles nẽhũu dãno; ca todolos mays y forõ mortos, com̃o dicto [he], os outros catiuos et presos et todo seu feycto desbaratado et desfeycto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 162 |
(E) En aquela sazõ que esto conteçeu dos nauarros en Galiza et ẽno rreyno de Leon, Fernã Gonçaluez, conde de Castela, outrosy oyndo tãtos danos et astragamentos com̃o os mouros fezerõ ẽno rreyno de Castela, pesoullj et foy en muy sanudo, et sayu et chamou todas suas gẽtes, et apoderousse o mays et o mellor que el pode, et foy et lidou con elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 162 |
Et matou moytos delles ademays, et os outros segudou da terra matando en elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 162 |
Morreu este conde Fernan Gonçaluez de Castela ẽna era de nouecentos et LXXta et viij ãnos; et andaua outrosy entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çẽtos et XLta; et a do enperador de Rroma en vijte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 163 |
Et acaeçeu a aquel caualeyro que [en] hũu moesteyro que fezera o conde Garçia Fernandez y açerca do castelo de Santo Esteuo, ẽno qual moesteyro poserõ viijto mũges que trouxerã para y do moesteyro de Sam Pero d ' Arlãça, du iazia seu padre, que, aquel dia [da] fazenda, que oyu a missa primeyra que sse en aquel lugar disso cõ[n]o conde, seu senor, et cõnos outros caualeyros que y estauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 163 |
Et, elle estando aly ẽna jgleia, Nostro Senor, por guardar a el de uergõça, quiso mostrar seu miragre, en tal maneyra que nũca aquel dia o acharom meos da fazenda, nẽ ouue y outro tã boo com̃o el; ca, aquel que appareçeu ẽno seu caualo, armado de suas armas et de seus sinaes, esse matou aquel que tragia a sina dos mouros, et por el sse arrãcou toda a fazenda et foy vençuda, en maneyra que todos auyã de falar na sua bondade daquel caualevro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 163 |
Et, quando o conde soube todo o feycto en com̃o auya passado, et uyu el et os outros que todallas feridas que lle os mouros der[ã a] aquel que por el andara ẽno cãpo, que todalas el tijna ẽno perponto et na loriga et no caualo, et souberõ que nõ fora y, (et souberõ et) entenderõ et conoçerõ que esto que per Deus ueera, et pela deuoçõ que aquel caualeyro auy[a] en el et nos sacrifiçios das missas, et [que] por esso quisera el enuyar a seu angeo en [sua] fegura que lidasse por el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Este conde Garçia Fernandez, de que falamos, era grande caualeyro de corpo et muy aposto, et auya as mãos muy fremosas, que nũca achamos a outro ome que as tã fremosas ouuesse, en maneyra que muytas vegadas auya uergõça de as teer descubertas por elo, et tomaua y enbargo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Et uyu hũu dia y ontre todolos outros a dom Garçia Fernandez, pobre et mal vestido, pero que era muy fremoso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Quando en outro dia souberõ os da terra a morte de seu senor, erã ia os outros muy alõgados, que sse nõ reçeauã de nẽhũa cousa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 166 |
Et [a] hũu [delles] di[ziã] Gil Peres de Baruadiello et ao outro Fernan Perez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 172 |
Et este foy o segũdo Almãçor a que os mouros poserõ este nume, ca o primeyro Almãcor foy el forte outrosy et bõo; et aquel foy o cõ que lidou o conde Fernan Gonçaluez et o vençeu duas vezes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 172 |
Mays, por que estaua sempre ẽno alcaçer de Cordoua, assy com̃o ençarrado, et nõ sabia ende nada do que sse fazia pelo rreyno; ca en uerdade nõ leixaua Almãçor ome nẽhũu chegar assy que con el falasse, nẽ que lle disese nẽhũa cousa, [nen] nẽgũu outrosy nõ sabia nada da fazenda de Yseem outra cousa nẽhũa, senõ tãto que dizia Almãçor a todos, com̃o per mãdado del: "esto et esto uos mãda fazer Yseem". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 172 |
Et, quando Almãçor ya a terra de cristãos cõ sua oste, aquellas guardas que o auyã d ' aguardar a Yseem por mandado d ' Almãçor, assy o guardauã, quando caualgaua et y[a] folgar a sua orta et a seu uergeu, que ome do mũdo nõ ousaria falar con el en puridade, nẽ chamalo a vozes, nẽ fazerlle outro noio nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 172 |
Et desy, estando aly, fezo tãto mal aa cristaidade, et tãtas terras lle astragou et quebrãtou, que apremou per força aquelles que o porto tijnã et aynda aos outros das terras, tãto que ouuerõ de uijr a el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 172 |
En esse ãno outrosy morreu o papa Agapito, et poserõ en seu lugar a Johan, o deçimo; et forõ con el çento et XXXta et hũu apostoligo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 174 |
Andados (X) XXta ãnos do rreynado del rey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de noueçentos et IXXXX et iiij ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et lavj (et vj) ãnos; et o enperio d ' Oto en xxiiij -, os condes de Galiza, poys que nõ poderõ sofrer o mal que el rey dõ Rramiro lles fazia, alçarõ rey en Sanctiago a dõ Bermudo, fillo del rey dõ Ordono. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 174 |
Et outrosy, quando esto uio dõ Bermudo, ajũtou seu poder [et] daquelles poderosos de Galiza que o alçarã rey, et ueẽo contra el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 174 |
Et ajũtarõsse et lidarõ en hũu lugar hu dizẽ Portela d ' Arenas, mays nõ sse vẽçerõ hũu nẽ outro; mays morrerõ y muytos de hũa parte et da outra, et partirõsse assy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 174 |
Et durou a guerra dessa uez ontre elles bem dous ãnos, fazendosse todauia muyto mal os hũus aos outros, de guisa que, ante que sse aquella contenda fijnse, morrerõ y muytos ademays, segũdo a estoria conta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 174 |
Agora leix[a]mos aqui de falar del rey dõ Rramiro et diremos dos vijte jnfantes de Salas -et outros lle dizẽ de Lara - de com̃o forõ traydos et mortos en tempo deste rey dõ Rramiro et de Garçia Fernandez, conde de Castela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Andados xxj ãno do rreynado deste rrey dõ Ramiro -et foy esto ẽna era de noueçẽtos LXXXXa et vijte ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en IX centos et xxxij; et o emperio d ' Oco, enperador de Rroma, en xxvj -, (et) assy acaesçeu en aquela sazõ que hũu alto ome natural da foz de Lara, [et] auya nume Rroy Valasquez, [que] casou outrosy cõ hũa dõna de muy gram guisa, et era natural de Buruẽna et prima coyrmaa do conde Garçia Fernandez, et diziãlle dõna Lanbra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et cõuidou outrosy todolos de Buruena et aos outros de todo Castela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et derõ en estas vodas o conde Garçia Fernandez et todolos outros altos omes grande auer et muytos dões ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et mays ualeu el aly soo ca todollos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Et furtousse dos outros yrmãos et caualgou en hũu caualo, et tomou hũu bufurdo en sua mão, et foysse soo, que nõ foy outro ome cõ el senõ hũu seu escudeyro que lle leuaua hũu açor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Tam bem al[ã]çades uos et tãto sse pagã de uos as dõnas que bem semella que nõ falã doutro caualeyro tãto com̃o de uos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Se as dõnas de mj̃ falã, fazẽ dereyto, ca entendẽ que uallo mays que todollos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Rroy Valasquez, quando aquelo oyu, cõna grande yra que ende auya, alçou outra uez aquela vara por darlle outro golpe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Mays o conde Garçia Fernandez (estaua y), que era senor et era y en Burgos, et Gonçaluo Gostiez, que era padre dos jnfantes, logo que souberõ aquella peleia, forõ para [a]la et meterõsse ontre elles et departirõnos, que nõ ouue y entõ outro mal nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 175 |
Dom Rrodrigo, uos auedes mester caualeyros, ca sodes do mayor prez d ' armas ca outro que ome sabya, de guisa que mouros et cristãos uos am por ende gramde enueia et uos temem muyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 179 |
Et leuou consigo a Rroy Valasquez et Gonçaluo Gosteez et outros caualeyros muytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 179 |
Outrosy dõna Sancha et dona Lanbra, sua cunada, et os vijte jnfantes et Monõ Salido, seu amo, que ficarõ en Burgos cõ dõna Lambra en conpaña, sayrõsse ende et forõsse para Baruadiello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 179 |
Et os outros yrmãos, quando esto virõ, começarõ de rrijr, mays nõ de curaçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 179 |
Disso entõ Diego Gonçaluez, [o] outro yrmão: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 179 |
Et elles forõ entõ para ela et tomarõlle o ome que tijna sub seu mãto, et matarõllo logo y deante, assy que o nõ pode defender, nẽ outro nẽhũu por ella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 179 |
Et, poys que esto ouuerõ feycto os vijte jnfantes, caualgarõ en seus caualos, et disserõ a dona Sancha, sua madre, que caualgasse logo outrosy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Dõ Rrodrigo enuyou logo seu mandado a Gonçaluo Gosteez que ueesse en outro dia a veer[se] ambos, ca muyto tijna de falar cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Et dõ Gonçaluo veẽo logo en outro dia cõ seus vijte jnfantes, et ouuerõ sua fala ontre Baruadiello et Salas sobre rrazõ da desonrra de dona Lambra, que lle fezerã os vijte jnfantes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Et poserõ seu amor hũus cõ outros, et meteronsse entõçe os vijte jnfantes en mão de seu tio dõ Rrodrigo, que catasse aquel feycto por que sse leuãtara, et que fezesse y aquello que teuesse por bem et fosse dereyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
E[n]pos esto, a cabo de poucos dias, enviou dizer dõ Rrodrigo outra uez a dõ Gonçaluo que sse veesse aynda a veer cõ elle outra uez, ca tijna outrosy de falar cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Outro dia, quando sse uirõ, disso Rroy Valasquez a Gonçaluo Gosteez: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Et uos outrosy sacade uossa oste et vijndeuos o mays agina que poderdes a esse lugar meesmo, que y uos atenderey eu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Outro dia de manaa caualgou dom Gonçaluo et espediosse de dõ Rrodrigo et de dona Lambra, et foysse sua via. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 182 |
Et assy auẽo que a poucos dias que, dom Gonçaluo iazendo en aquella priiõ et aquela moura seruĩdoo, ouuerõ d ' entender en sy et amarẽsse hũu a outro, de maneyra que dõ Gonçaluo ouu[o] a fazer hũu fillo en ela, a que chamarõ depoys Mudarra Gonçaluez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 187 |
Et, yndo elles falando hũus con outros, chegarõ a hũu pinal que auya y ẽno camjno, aa entrada do monte, et ouuerõ aues que lle fezerõ muy maos agoyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 187 |
Et os agoyros por el se deuẽ entender, poys que el uay por mayor de nos et de todolos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 189 |
Et, elles por ajũtarsse hũus con outros et ferirse, disso Gonçaluo Gonçaluez a seu tio Rroy Valasquez: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 189 |
Sacastesnos aca da terra para yr sobre mouros, et agora queredes que nos matemos aqui hũus outros? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
En outro dia leuãtarõsse gram manaa et tãto andarõ en esse dia que chegarõ ao cãpo d ' Almenara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Et el auya enviado seu mãdado aos mouros que deytassẽ os gaandos fora a paçer et que seyssem elles todos outrosy [a] andar a cada parte per hu quisessẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Aly desarrẽiarõ hũus contra os outros, et tã de curaçõ sse feriã et tã gram sabor auyã de sse matar hũus cõ outros, que en muy pouca d ' ora foy o cãpo cuberto et chẽo d ' omes mortos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Et morrerõ y muytos de hũu cabo et do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Et disso entõ Fernan Gonçaluez contra os outros jnfantes et a ssy meesmo: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 191 |
Yrmãos, esforçemos quanto mays podermos, et lidemos de todo curaçõ, ca nõ teemos aqui outro que nos aqui ajude senõ Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Com̃o coydades ia que oluidado auya a (a) desonrra que fezestes a mjña moller dona Lambra, quando llj sacastes o ome de sub o mãto et llo matastes deante et lle ensanguentastes os panos et as toucas do sangue del, et a morte do caualeyro que matastes outrosy en Febres? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Et, com̃o quer que os sete jnfantes fossem boos et lidassem muy bẽ et muy esforçadamente, Gonçaluo Gonçaluez, o menor, fezo os mayores feyctos ca nẽhũu dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Et das feridas que os jnfantes en elles dauã erã cansados et do matar que en elles fezerõ, ca nõ das feridas que os mouros en elles dessem, nẽ doutro mal que lle fezessem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Onde tã cãsados erã ia de lidar que solamente nõ sse podiã ia mouer de hũu lugar para outro, nẽ os caualos; et, aynda macar elles quisessem lidar, nõ tijnã ia espadas nẽ outras armas nẽhũas, ca todalas ia auyã quebrãtadas et perdudas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Ca eu - ouue outrosy xij fillos, muy boos caualeyros, et assy pela ventura acaeçeu que todos mos matarõ en hũu dia en batalla; mays pero nõ leixey poren d ' esforçar et confortarme. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Deus te gradesca o bem que me feziste, et outrosy o bem que me dizedes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Dom Gonçaluo, poys que esto ouue castigado et l[i]u[ra]do cõna moura et tomado d ' Almãçor todas estas cousas que lle forõ mester para sua yda, espediusse del et de todolos outros mouros onrrados, et foysse para Castella, a Salas, a sua moller. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 202 |
Andados xvj ãnos do rreynado del rey dõ Rramiro -et foy esto ẽna era de noueçẽtos et LXXXa et IX ãnos; et andaua outrosy entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en DCCC et lxj ãno - andando este rrey dõ Rramiro en eixeco et en contenda cõ el rey dõ Bermudo, assy com̃o auedes oydo, enfermou el rey dom Rramiro de hũa enfermidade onde morreu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 203 |
Et reçeberõno todos por rey; ca, poys que morrera seu tio, [el rey dom Sancho], et seu sobrino, el rey dom Ramiro, nõ ficaua y nẽgũu que tamano dereyto ouuesse y com̃o el, nẽ auya y outro tã prouĩco ẽno linagẽ com̃o el era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 203 |
Et acaesçeu entõçe que tres seruos que erã da conpaña da jgleia de Sanctiago, que auya nume o hũu Cadẽ, o outro Cadõ, et o outro Anxibom, que acusarõ d[e] gram culpa contra el rey a Aculfo, seu arçebispo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 203 |
Et dissolles o arçebispo que ante queria veer primeyramente o rrey dos rreys, que era San Saluador, que salua aos rreys et aos outros omes todos, que aquel era seu senor delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 203 |
Et este fezo loor a Deus et deullj graças cõnos outros cristãos pola merçee que ali fezera ao arçebispo et por aquel miragre que ali fezera sobre el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 203 |
Et desy, outro dia de Pascoa, sayu ende et meteusse ao camjno cõ seus clerigos, et foysse sua uya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 206 |
Et esta dona Cristina outrosy, sua filla, foy casada cõ dõ Ordono, o çego, fillo del rey dom (dom) Rramiro, et ouue dela estes fillos: dõ Afonso, et dõ Ordono, et a condessa dona Pelaya, et dona Aldõça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
[et foy esto] ẽna era de mil et dous ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxaiiij ãnos - assy acaesçeu que polos pecados deste rrey dõ Bermudo et do poboo cristiano que o Alagib dos mouros, [que] estaua en lugar de Yseem, rrey de Cordoua, que sse fezo chamar Almãçor; ca ata aqui, com̃o quer que o nos aiamos chamado suso ẽna estoria ante desto Almãçor, nõ llj cham[au]ã aynda assy os mouros, mays chama[uã]llj Alfagib. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Et dissemoslle assy por que, os que oyrem esta estoria, que o conoscam mellor per este nume Almãçor que por este outro que dissemos Alagib. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Et Almãçor outrosy tãto quer dizer com̃o "defendemento", com̃o auemos ia depar tido en esta estoria ante desto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Et, quando o conde dõ Vela, de que dissemos ia suso en esta estoria, -o que o conde Fernan Gonçaluez deytara da terra - et algũus condes de terra de Leõ, et outros cristãos que forõ deytados da terra outrosy, poys que chegarõ a Cordoua a Almãçor et lle prometerõ que lle dariã a terra que os cristãos tijnam en España, (et) colleuos Almãçor a ssy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Et esto nõ vijna por al tãto com̃o polo gram desacordo que y auya ontre os rreys et os outros senores, que nõ era y nẽgũu que a outro quissesse ajudar a defendersse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Quando esto soube el rey dõ Bermudo, sayu logo con sua oste et foy para ala sem outro tardar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Quando os caualeyros d ' Almãçor esto virõ, pesoulles muyto por ende et, polo grande amor que auy[ã] cõ el et lle queriã todos bem, assy a gram caualaria dos condes et dos outros caualeyros cristãos que andauã cõ el com̃o os seus mouros derõ tornada aa batalla muy de curaçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Os cidadãos de Leõ et d ' Astorga, [temendo] que ao outro ãno d ' adeante que uerria Almãçor cõ sua oste sobre elles, tomarõ os corpos d[os] rey[s] que erã enterrados en Leõ et en Astorga, cõ o corpo de Sam Paayo, et leuarõnos a Asturas, et enterrarõnos en Ovedo, ena jgleia de Sancta Maria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Et (os) outros [muytos corpos] forõ entõce leuados (muytos) outrosy a [O]vedo, das çidades que forõ destroydas dos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Outrosy algũus d[o]s çidad[ão]s de Leõ tomarõ o corpo de Sam Fro[y]laño et leuarõ[no] ata os montes Piraneas, que som os portos d ' Aspa, çerca o espital de Roçasvales. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 210 |
Andados quatro ãnos do rreynado del rey dõ Bermudo -et foy esto ẽna era de mĩl et iij ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et LXaV -, en este ãno el rey dõ Bermudo era muy mal doente de hũa door a que os fi[si]cos et os outros sabedores das naturas chamã podroga, bem com̃o doẽça dos pees segũdo o lin[gu]agem de Castela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 211 |
Et outrosy fezo derribar et destroyr todalas outras torres dos muros et de[s]fazelas ata os çijmentos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Andados vj ãnos do rreynado deste rey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mĩll et Vo ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çẽtos et Lxavijte ãnos -, en este ãno sacou Almãçor sua oste et vẽo correr terra de Leõ; et chegou ata Astorga et çercoa et a pouco de tempo tomoa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Andados vijte ãnos do rreynado del rey dõ Bermudo -et foy esto ẽna era de mil et vj ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ en IX çentos et lxaviijto ãnos - -, en este ãno Mudarra Gonçaluez, fillo daquella moura, poys que ouue X ãnos conpridos de quando naçera, fezoo Almãçor caualeyro; ca, assy com̃o conta a estoria, amauao muyto, ca era seu parente, et por que o vija esforçado et de boos custumes en todo, pero que era muy nino. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et aquel dia que o Almãçor fezo caualeyro armou outrosy bem duzentos caualeyros de seu linagẽ de Mudarra Gonçaluez, de parte de sua madre, que o seruissem et o aguardasẽ et o teuessem por senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Amjgos, uos sabedes ia en como meu padre Gonçaluo Gostez sofreu muy gram lazeyra, a torto et sem dereyto, nõ fazendo nẽ mereçendo por que, et com̃o forõ outrossy mortos a trayçõ os vijte jnfantes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et segũdo conta a estoria outrosy deullj de cristãos caualeyros et doutros cristãos muytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et el, poys que sse vio tã bem guisado, espediosse del et dos outros mouros poderosos, et foysse sua via. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et conta a estoria outrosy sobre esto que matou y entõ XXXa caualeyros, daquelles que yam cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
En este ãno outrosy sacou Almãçor sua oste muy grande, et veeõ correr terra de cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et en aquel ãno outrosy morreu o emperador Oto, el primeyro, et reynou enpos el Oto, o segũdo, X ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 215 |
Et tomou et derribou a jgleia de çijmento; ; et assy fezo a outros lugares muytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 215 |
Enno IX ãno do rreynado deste rrey dom Bermudo de Leom veõ este rrey Almãçor outra uez a terra de cristãos, et correu toda a terra ata Alua et a Lũa et a Cardom et a outro castelo Arbolio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 218 |
Et nõ ficarõ uẽçudos hũus nẽ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 218 |
Almãçor, quando uio o astragamento de sua oste que perdera, nõ ousou a atẽder a batalla para en outro dia, et foysse de noyte fogindo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 218 |
Outro dia mãdaua el rey dõ Bermudo et o conde Garçia Fernandez parar suas azes para a batalla, coydando que erã os mouros en suas tendas et que salrriã a ela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 218 |
Et os de Cordoua, que queriã yr ala a aquel ome et chegarsse a elle por dizerlle algũa cousa et pregũtallo, desfaziaxelle dante os ollos et nõ o vijã, et desi pareçialle en outro lugar, dizendo aquellas palauras meesmas que ante; et choraua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 220 |
Et entõçe [el] rey de Leõ et el rey de Nauarra et o conde Garçia Fernandez de Castela enviarõ polo conde dõ Vela, do que dissemos ia ante desto, et por todolos outros caualeyros que erã cõnos mouros, que elles deytarã da terra, et tornarõlle seus herdamentos et os dereytos que auyã d ' auer, por razõ que os mouros nõ sse podessẽ enfestar contra elles con sua ajuda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 222 |
Depoys desto, el rey dom Bermudo, repentiosse ia de to[do]los erros et os feyctos que ia fezera contra Deus, et traballousse logo de fazer a jgleia de Sanctiago et os outros lugares que Almãçor deribara et ensuzara cõnas suzias custumes da sua ley en que nõ a prol nẽhũa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 222 |
En este ãno outrosy morreu o papa Beeyto, et foy posto en seu lugar Johan xjo et forõ cõ el CXXXaIX apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 222 |
En esse ãno outrosy morreu o enperador Oto ijo et rreynou enpos el seu fillo Oto o terçeyro, et durou ẽno enperadigo noue anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 224 |
Et o primeyro ãno de seu rreynado começousse ẽna era de M xvjjte ãnos, et andaua outrosy entõ [o ãno da encarnaçõ] do Senor en IX çentos et LXXaIX ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 224 |
En esse ãno morreu outrosy Locario, rrey de Frãça, et rreynou enpos el seu fillo Loys hũu ãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 225 |
Andados VCco ãnos do rreynado del rey dom Afonso -et foy esto ena era [de] M xxj ãno; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çentos et lxxxaij ãnos - (et) en aquel ãno, poys que Abderrahme, rey de Cordoua, foy morto, assy com̃o dissemos, começarõ os mouros a alcarsse de cada parte do rreyno contra Ysem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 225 |
Et o primeyro dos poderosos que sse alçarõ foy hũu a que disserõ Mahomad Almohador; et aconsellousse dentro en Cordoua cõ outros doze poderosos que y auya, que erã cõ el de cõsello, et veerõ todos armados et prenderõ a Ysem dentro ẽno alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 225 |
Et desy, por fazer sua encuberta, matou Mahomad a hũu cristão que auya y, que sse semellaua todo cõ Ysem, et demostrouo aos vellos et a todolos outros mouros da çidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 226 |
Andados vj ãnos do rreynado del rey dom Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxij ãnos; et andaua outrosy entõ o ãno da encarnaçõ do Senor en IX çẽtos lxxxaiij - en aquela sazõ este rey dõ Afonso mãteue muy bem seu reyno, per consello dos sabios per que sse el guiaua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 226 |
Et esta jnfante dona Tareyia, poys que foy cõ el rey dõ Afonso, seu yrmão, tomou auyto de mũia, ca nõ quiso outro, [et] esta uida fezo depoys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Os mouros, nõ podendo sofrer esto nẽ os outros maes que fazia ẽno poboo, et demays [p]o[l]o feycto que fezera cõtra Ysem, seu rey et seu senor, começarõ de sse alçar et fazerlle muyto mal et muyta terraria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Et os de Ćordoua outrosy alçarõ a hũu por mayoral, por que catassem, et auya nume Yseem Arrasyt, et jũtar[õ]sse cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Et hũu dia caualgou Mahomad fora da vila cõ sua caualaria et forõ este Ysem Arrasit et os outros mouros de Cordoua que tĩjnã cõ el [ao] al[c]aç[er], et matarõ muytos dos outros traydores que forã cõ Mahomad en aquel feycto de prender a Ysem, seu rrey, et queymarõ y peça das portas d ' Almançor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Poys que estes mouros ysto ouuerom feyto, seyrõ outro dia da çidade et forõ contra Mafomade Almohad[i]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 230 |
Et outrosi ouue hũa filla, a que disserõ dona Eluira; et esta foy casada cõ dõ Sancho, o Mayor, que era rey d ' Arangõ et de Nauarra, de que diremos mays adeant[e] en seu lugar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 232 |
Andados xiijze ãnos do rreynado deste rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de (de) mill et xxviiij anos; et andaua o ano da encarnaçõ en noueçẽtos et noueẽta et hũu - (et) o conde dõ Sancho, nõ podendo sofrer o torto que lli os mouros fezerã en matarlle seu padre, chamou os leoneses et os de Nauarra, porla postura que ouuerã feyta cõ seu padre de ajudarse huus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et, elles andãdo asy pela terra, acaeçeu que hũa partida daquelles barbaros quiserõ outrosi alçar por cabedel a outro mouro, curmão de Çuleyma, que llj diziã Murahã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et prendeu logo outrosy aquel seu sobrino Murahã et deytoo en grandes prisoes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et aquel Mahomade Almoadj, quando entendeu que Çuleyma vĩjna cõ o conde dõ Sancho sobr ' el, envioo logo dizer a Medinaçele et a outros lugares muytos que llj uẽessẽ acorrer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
[Et Mahomade Almohadi outrossi fugiu] para o alcaçer de Cordoua. Çuleyma, cõ os cristãos que cõ el erã, cercou entõ a çibdad[e] de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Enpos ysto Çuleyma, nõ sse fiando enos de Cordoua, sayosse da çibdade et andou y pelas terras et pelos outros lugares de arredor, que erã y çerca da villa, cõ todolos cristãos que erã y cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
O terçeyro, que errastes et pecastes malamente contra Deus et contra natura, que quise[stes] conpr[a]r por seruas uossas molleres et uossos fillos et os outros omes de uossa ley, os que nos agora catiuamos en esta batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Senor, se tu por bẽ teuesses et o mandasses, matariamos nos estes cristãos que som aqui cõtigo; ca muy agina, assi com̃o seruẽ agora a ti, assy seruirã oge ou cras a outro rrey, et uerrachi ende quebrãto et perigoo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 236 |
Et ontre os cristãos avia dous altos omes [de] que [a] h[ũu] diziã por nume Armengãdo et ao outro Bermudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 236 |
Et Mahomad outrosi chegou muy gran gente et muy mayor que aquella de Alhagib. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 236 |
Et tomaron outrosy quanto(s) y acharõ que dos barbaros er[a], et todalas cousas que os barbaros y leixar[ã]: lãpadas d ' ouro et coroas et caldeas de prata et todalas outras cousas preçadas, panos et liuros, et leuarõno todo para a mesquita mayor da çibdad[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 236 |
Et, poys que ysto foy feycto, veẽose Mafomad para Cordoua, et rreçeberõno todos por rrey, et aynda que llj obedeeçeo Ysem, que fora rrey dalj en outro tempo ante ca el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Andado(s) outrosy aquel XVo ãno do rreynado deste rrey dõ Afonso, enviarõ os alaraues et os outros omes onrados offiçiaes rrogar et dizer a Mahomad Almohadj per seus mandadeyros que, se el por bẽ teuesse et se ende pagasse, que perdoariã elles todolos erros et malffeytorias passados a aquelles que elles tĩjnã presos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
En aquella sazõ erã cõ Mahomad o conde dõ Rreymõdo -nõ o que foy padre do enperador mays outro - et outros muytos cristãos cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Et o conde tornousse para sua terra rrico et onrrado con todolos outros cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Et, quando aqueeçia el caualgaua outrosy et andaua pela çidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Et esto fazia el cada dia, et prazia ende muyto a todos, et amauãno mays por ende, por que a outra uez que fora rrey nõ se chegaua nẽgũu a el, nẽ leixauã outrosi nẽgũu entrar u el estaua por guardalo, por que vĩjna do linagẽ dos rreys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Et hũu dia, andãdo el per seu alcacer catãdo suas fortelezas et ueẽdo os luzelos dos rreys, (et) quando uyo os muymentos de seu padre et de seu auoo et outrosy o muymento do cristão que semellaua a el, o que matara Mahomad Almohadj com̃o auemos dito, disso: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Et tã gram medo metiã per toda a terra que solamente nõ ousauã seyr nẽ yr caualleyros nẽhũus dos de Cordoua, a Noua, ata Cordoua, a Uella, nẽ a outros lugares du tijnã suas atalayas et suas ascuytas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Andados xvij anos do rreynado del rrey dõ Afonso -et foy esto ena era de mĩll et xxxa et iij anos; et andaua outrosi [o ano] da encarnaçõ en nouecentos et noueẽta et vj - Ysẽ, poys que ouuo ordenadas todas estas cousas, que vio que era mester eno rreyno, sacou sua oste muy grande et foy buscar seus ẽemjgos, que llj andauã fazendo dano pela terra, se poderia auer algũu delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Mays tãto era o auer que Çuleyma et os berberis demãdauã que Ysẽ mays se quiso auẽturar a sorte de morte ca darllo. Çuleyma, quando vio aquello, que llj nõ tĩjna prol o en que el andaua, enviou prometer a dõ Sancho, conde de Castella, que llj daria de seu auer quanto el quisese et outros dões muytos, et que o onraria quanto el podesse et soubesse, et que o vẽesse ajudar contra Yseẽ, rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Et sobre ysto a demãda do conde era esta: que seis castelos, que Almãçor gaanara dos cristãos en outro tempo, que llos desse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Et, logo que Culeyma ouuo leudas as cartas, logo enviou outrosi sua resposta a Alhagib. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Et, asy com̃o chegarõ, acharõ (acharõ) toda a terra herma et uazia dos lauradores et dos outros omes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Et Yseem enviou logo ala entõ hũu seu algozil que auja nume Zabor, et outro a que diziã outrosy Orcõ et quantos caualeyros podo auer, que guardassẽ et defendessẽ a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 247 |
Andados xviij ãnos do rreynado del rey dõ Afonso -et foy esto ena era de mil et XXXta et iiij anos; et andaua o ano da encarnaçõ en nouecentos et nou(u)eenta et seys; et o d ' [Ot]o, enperador de Roma, en XIX - en esse ãno enuiou dizer Çuleyma a Emũdar, que era rey de Saragoça, et a outro mouro, que era de Medina Alfaragel -et he a que agora dizem Agoa d ' Alfaiar - et a todolos outros mouros poderosos da terra, que o veesem ajudarlo contra Ysem, rrey de Cordoua, et que leixaua de fazerlles mal na sua terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 247 |
[Outrossi Çuleyma], poys que ouue gaanada a çibdade, foy ao alcaçer et tomoo et apoderouse del. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 247 |
Et os de Cordoua, quando aquel mal uirõ sobre sy, tomarõ a Ysem, que era seu rey natural, et sacarõno da cibdade en paz, et leixarõno y sem outro mal nẽhũu que lle feze[sse]m, et leixarõno yr liure et quite para hu el quisesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 247 |
En esse ano outrosi morreu [o] papa Silluestre, et foy en seu lugar posto Johan, o XVo; et cõprirõse cõ el cẽto et XLta et Vco apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 249 |
Andados XIX anos do rreynaldo del rrey dõ Afonso -et foy ysto ena era de mĩl et XXXV anos; et [andaua] outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et nou(u)ẽta et vijte anos; et o emperio d ' Enrrique en hũu -, esse ano acaeçeu que, quando os onrrados omes et sabedores que soy[ã] a guardar Yseẽ virõ o bem et a onrra que lli creçia cada dia a Çuleyma, (et) ouuerõ ende muy gran pesar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 249 |
Et os outros de sua natura, a que diziã castrados outrosi com̃o aquelles que escaparõ daquella reuolta et daquel mal, forõ para Murça, et tomarõ o castelo d ' Ouriolla et teuerõno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 250 |
Et outrosy aquelles que tijnã as villas et os castellos de mão de Ysem ajudauã Hayrã quanto mays podiã cõ os corpos et cõ os aueres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Andados xxj ano do rreynado del rrey dõ [Afonso] -et foy esto na era [de] M et xxxavij ãnos; et andaua outrosy o ano da encarnaçõ en nouecentos et noueẽta et noue ãnos; et o enperio de Enrique, enperador de Rroma, en ij -, en aquella sazõ auja ena çibdade de Çepta hũu mouro que auia nume Aly Abenamit, que [ouu]era y posto por endeãtado el rrey Yseẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Desi seyo Aly de Malega et Hayrã d ' Almaria et Enlistẽa de Grãada, et os conçellos de terra de Murça et de outros lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Et ajũtarõse todos ena cãpina de Cordoua o dia que poserõ. Çuleyma, cõ os berberis et cõ os outros moradores da çidade, sayo entõ a elles, et ouuerõ sua batalla muy grande huus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Depoys desto todo feyto, fezo Aly vĩjr ante sy todoslos da çibdade de Cordoua, et a[ynda todos aque]lles que cõ Çuleyma soy[ã] andar quando era viuo; et fezolles que lli(s) obedeeçessẽ asy huus com̃o os outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Os berberis entõ seyrõ contra elles, et lidarõ, et morrerõ y muytos berberis et outrosi muytos dos de Hayrã et de Almodor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Pero uençeo Hayrã et trouxe muy mal os outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 254 |
Et enuiou por ende seus mãdadeyros a Mundar, rrey de Saragoça, o que fora padre d ' Almõdofar et (enuiou outrossi) Abenalhange, et a Çiaua et a Ualẽça et a Tacosa, que ueessem todos a fazer uassallagẽ [a] aquel Abderrame Almorcada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 254 |
Et elles, quando aquelo virõ, forõ muy sanudos et disserõ hũu contra o outro: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 256 |
Outrossi rrenouou as portas dessa cibdade meesma, de pedra et de madeyra et do al que era mester et que cõuijna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 256 |
Outrossi fezo en essa çibdade a jgl[e]ia de Sam Johan Babtista. . . |
[+] |
1295 |
TC 1/ 256 |
Depois outrossi enujou polos ossos de seu padre, el rrey dom Bermũdo, que fora enterrado en Briezo, en Villanoua, assi com̃o auemos dito. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 256 |
Et renouou outrossi o moesteiro de Sam Paayo, que destruyrõ os mouros, que era açerca dessa jgleia de Sam Johan. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Andados XXVo anos do rreynado del rrey dom Affonso -et foy esto ena era de mĩll et XLaJ ano; et andaua o ano da encarnaçõ en mĩl et iij ãnos; et o enperio de Enrrique en vij -, aquel ano, [poys] que Yahia, rrey de Cordoua, ouuo seu rreynado assessegado, foysse para Malega, por que fora ende senor et morador en outro tẽpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Mais assi foy que logo, quando Caçĩ. . . aos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Quãdo aquello uirõ o algozil [de] Yahaia et todollos outros escripuaes et toda a outra cõpana sua, fogirõ logo et forõse para Malega. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Mays, logo a pouco de tẽpo outrossi, matou Ysmel, fillo de Abent, a Hyahia, et enuiou a cabeça del a Ysem, que era entõçe en Seuilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Outrossi Habys, rrey de Graada, uẽo entõçe a Malega et obedeeçeu a Ydris com̃o a rrey et a senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Et o outro dia queimou Tiriana, que e arraual de Seuilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Et en esta maneyra obedeçerõ outrossi Carmona et Almaria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Et, temẽdosse de matar hũu o outro, seyrõ anbos de Cordoua et partirõsse cada hũu a seu cabo et forõsse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Et rreynou este en Cordoua dous anos et quatro meses, et ena fronteira outros dous anos et vij meses et oyto dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Et, por que era omẽ uil et de vil linagẽ, demostraua toda sua vileza en todos seus feitos, et nõ se acordaua en catar que omẽ era, nẽ de que ssãge uijna, ca tijna el que mellor omẽ era ca todos os da villa et que mais ualia, assi que nẽgũu nõ acordaua cõ el nẽ el cõ outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Os de Cordoua mandarõ entõçe a aquel Humeya et [a] Jsen, que era seu rrey outrossi que, sse sse queri[ã] gardar de perigoo et de morte, que desenparassem logo o alcacer et se fossẽ sua uia para hu quisessẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Et foy o primeiro ano de seu reynado ena era de mil et quareenta et quatro anos; et andaua outrossi o ano da encarnaçõ en mil et vj; et o enperio de Enrique en X; et o de papa Johã en iiijo; et o dos alaraues en CCCos IX anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Et este rrey dõ Uermũdo, assi com̃o conta a estoria, pero que era nyno de ydade, nõ quis semellar hũus nynos que som garridos et trauessos; mais, logo en começo de seu reynado, pelo spiritu de Deus que era en elle et cõ bõos cõselleiros que auia, que o guyauã, traballouse logo de fazer as igreias de Cristo et os outros logares que os mouros destruyrã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Et ouue grã sabor de uisitar os moesteiros et os santuarios d ' omes boos (et) d ' ordim, et de seer tal contra elles com̃o padre piadoso deue a seer a fillos, et outrosi en defender os pobres et os mj̃guados et de fazerllis algo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Et este conde dom Sancho de Castella ouuo outrosy hũa filla a que chamarõ dona Eluyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 264 |
Et, por que era forte et aspero en lide, et outrossi pola espiga, com̃o quer que nõ seia forte, per hu entra he aspera et faz y dano, a esta semellãça chamarõ a aquel caualeiro por sobrenume Aresta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 265 |
[Este Garçia Enẽges], assi com̃o dizẽ don Rrodrigo, arcebispo de Tolledo, et outros que acordã en suas estorias cõ elle(s), foy omẽ muy liure et muy frãco en suas cousas que erã de fazer et en batallas vsaua cotiaamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 265 |
Et gaanou muytos logares en Corpẽtenia, que e en terra do Grono, [et] outrosi en terra de Cãtabria, que e rribeyra do Ebro, et logares que oie en dia an nume de Sancho Auarca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 269 |
Et entregoo outrosi de Aguyar et de Cea et de Graiar et de Cã de Touro et de Sam Rromã, que el tijna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Et outro dia na manaa seyrõ et forõse para Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Et trasnoytarõ das Somoças et forõ en outro dia en Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Ala ueerõ outrossi quantos altos omes auia en Leõ a rreceberllo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Et o bispo dom Paayo sayu y outrossi cõ toda sa clerizia, et rreçebeuho muy bẽ et muy onrradamente cõ grã proçiçõ, et leuoo para Sancta Maria de Regla, et ouuiu y as missas entõçe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Et, pois que ouuerõ falado hũa boa peça do dia, tãto sse pagarõ hũu do outro et se amarõ logo, que sse nõ podiã partir nẽ espedirse hũu do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Eu nũca fiz mal a omẽ do mũdo, et nõ sey quen fosse aquel que me quisese matar nẽ outro mal fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Os traedores, logo que uoluerõ aquella peleia, mãdarõ logo çerrar as portas da cidade, que nõ podesse entrar hũu nẽ sayr outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Et, pois que elles ouuerõ morto o jnfante, meterõ mão pellos outros que erã vassalos et amjgos do jnfante, et matarõ y muytos delles, tã bẽ dos castelaos com̃o dos leoneses que llj vijnã en acorro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
O conde ouue entõ del doo, et disso aos outros que nõ era bẽ de matarlo assi; mays que seria mellor de tomar aquello que lles daua, et a el que o deitassẽ da terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 275 |
Et disso entõce Diego Vela contra os outros: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 275 |
Os rreys çercarõ entõ aos outros condes et queimaronos y logo, dandolles ante grandes penas, com̃o a traedores que matarã seu senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 275 |
Fernã Guterrez, o senor de Moçõ, entregou entõ do castello et dos outros logares que tijna a el rrey dom Sancho de Nauarra et reçebeuo por senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 275 |
Agora leixamos a falar daquesto et tornaremos a cõtar del rrey dom Sancho et dos outros rreys de Nauarra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
El rrey dom Sancho de Nauarra, dito o Mayor, erdou entõçe o condado de Castella, por rrazõ de sua moller, a rreyna dona Eluyra, que era filla do conde de Castella et yrmaa daquel jnfante dom Garçia, o que matarõ en Leõ, por que nõ ouue y outro erdeiro nẽhũu que o deuesse a auer, senõ aquella rreyna dona Eluyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Dõ Garçia, o mayor fillo deste rrey dom Sancho, que depois da morte, de seu padre rreynou en Nauarra, (et) ouuo dous fillos, et a [cada] hũu delles chamarõ dom Sancho: o mayor rreynou en Nauarra, et matarõno en Pena Leon; et ao outro matarõno en Rroda a trayçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et outrossi fezo en aquella rreyna duas fillas: a hũa ouue nume dona Brãca et foy casada cõ el rrey dom Sancho de Castella; et fezo esse rrey dom Sancho en ella don Alffonso, o Boo, cuia razõ contaremos adeante en seu logar; a outra filla ouue nume dona Margarida, et foy casada cõ el rrey Guyllem de Cezilia, cujo fillo foy el rrey Guyllẽ, que foy muy rrico et muy auondado, et foy casado cõ dona Johanna, filla del rrey Enrrique de Jnglaterra; mays nõ ouuo fillos en ella; et morreu el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et ouuo em ella dous fillos: et a hũu disserom dom Sancho, que foy rrey depoys, o que estaua eno castello de Todella, de guysa que sse nõ leixaua ueer, senõ a muy poucos dos de sua casa; ao outro fillo disserõ dom Ffernãdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Outrossy ouuo aquel rrey dom Sancho de Nauarra tres fillas: a hũa disserõ dona Beringuella, et foy casada cõ el rrey Rricart de Jnglaterra, et nõ ouue en ella fillos; et desi morreu sen fillos, et viueu ella longo tẽpo viuua, et fezo muy sancta vida, et finou ena çidade de Çinomanys, et hy foy enterrada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Outrossi sacou alla de catiuo(s) muytos caualleiros et omees boos, a que fezo muyto d ' algo en aquella terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Este rrey dom Sancho, poys que ouuo quebrantados os mouros por muytas batallas que lles deu, mãteue sua terra muy en paz, sem outro mal que hy fezesse nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Este rrey dom Sancho auia hũu cauallo que precaua muyto, por que auia estes beens en el: era grande et fremoso et corria mays ca outro cauallo que soubessem ẽno rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Et, por que esse rrey dõ Rramiro foy o primeyro rrey d ' Arãgõ, leix[ar]emos agora aqui hũu pouco de falar do linagẽ de seus yrmãos et contaremos del et dos outros rrex d ' Arãgõ, que fezerõ contra os mouros muytas batallas en seu tempo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 284 |
Et este rrey dõ Rramiro ouuo outrosi muytas fazendas cõ mouros, et sempre os uenceu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 285 |
Et, quando sẽtio que era ferido de morte, chamou seus fillos que auja, que erã y cõ el -et auia nume o hũu dõ Pedro et o outro dõ Afonso - et cõjuroos et fezeos jurar, [et] a todos seus ricos omes outrosi, que nũca sse partiss[ẽ] dalj ata que tomassẽ aquella çidade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 287 |
Et outrosi cõ os leoneses et conos galegos en Viadãcos et uençeos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Mays, quando uirõ aquell[o] dous altos omes, que erã muy poderosos -et o hũu auia nume dõ Pero Tiçõ de Caterica et o outro dõ Pero Crin de Castella Aziã - querendo elles fazer lealdade contra seu senor natural, destoruarõ que nõ fosse rrey aquel dõ Pero Tares, et traballarõse quanto elles poderõ de fazer sacar do moesteyro aquel dõ Rramiro, [o] Mũge, fillo del rrey dõ Sancho, et alçalo rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Et os arangoeses, seendo hũu dia ajuntados ena çidade de Boyra, en suas cortes que faziã y para alçar rrey aquel dõ Pero que dissemos, alguus dos altos omes que y ueerã de Nauarra outrosi [a] aquellas cortes, quando virõ que os nõ saya nẽgũu a rreçeber, ouuerõ ende grã pesar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
[et] Cathalona, que he terra muy encastelada - [he] toda de caualeyros fillos dalgo, rricos omes et cõdes et outros, daquella partida aca, por que el rrey d ' Arãgõ nõ pode y bẽ reynar ante os caualeyros que teẽ os castelos et se ajudã todos huũs a outros, quando el rrey justiça ou algũa cousa y quer fazer que a elles nõ praz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Gardade bem esta filla que uos leixo; ca, se uos esta morrer, nũca de mj̃ aueredes outro fillo nẽ filla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Des aquella ora adeãt[e] os rricos omes et a caualaria que ficarõ a vida tomarõ en grã reguardo del, et el outrosi delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 292 |
Et fezo muytas boas batallas et muytos outros bõos feytos pela terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 292 |
Et pobrou Teruel et outros castelos muytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 292 |
Et outrosi ouuerõ estas tres filas: dona Costãça, dona Leonor, dõna Sancha. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 292 |
Et casou cona neta do conde dõ Folcalquerdj, et ouuo en ela hũu fillo que foy [outrossi senor] de Prouĩçia, depoys de seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 292 |
Outrosi morrerõ alj entõçe, segũdo cõta a estoria, muytos dos altos (rricos) omes que forã ala cõ esse dõ Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 294 |
Este rrey dõ Pedro d ' Arangõ tomou o castello a que dizẽ Obibdeymas et outros castellos que liurou de mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 294 |
Et el rrey dõ Pedro cõ hũus poucos de(lles) arãgoeses et cõ muytos dos catalães en hũu cõ o dicto conde de Tolosa, et aynda cõ [a] g[e]n[te] d[o]s frisões et outros altos omes de Frãça, a Gotiga, que lli uẽerõ en ajuda a el rrey dõ Pedro et al conde de Tolosa, por defẽder do arçebispo os hereges, (et) ouuerõ sua batalla cõ os françeses çerca de hũu castello que a nume Murielo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 294 |
Et morrerõ cõ el rrey dõ Pedro en aquella batalla altos omes d ' Arãgõ: don Aguar Pardo et dõ Pedro Pardo, seu fillo, et dõ Gomez de Luã et dõ Miguel de Lusia, et muytos outros altos omes et outros muytos caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 294 |
Et andaua outrosy o ano da encarnaçõ do Senor en mill et CC et xxviij ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 296 |
Et começou de guerrear os mouros muy de rrigio et correrllis a terra, et tomou o castello a que dizẽ Barioña, que he muy forte, et muytos outros castelos et villas que tĩjnã os mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 296 |
Et aynda cõ todo esto aquel rrey dõ James, nobre uençedor, por tal que nõ ficasse cousa ena terra, et que seu fillo reynasse en paz et que nõ ouuesse traballo nẽhũu, correo logo de cabo toda a terra et rrouboa, et tãto a quebrantou et cõbateu aos lugares, per guerras et per mortes que fazia en elles, que xi llj derõ castelos et villas et todoslos outros lugares que de Ualẽça erã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 296 |
Este rrey dõ James ouuo en aquella dona Violant, sua moller, outros fillos que Deus aderençou na sua carreyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 300 |
Andados IX ãnos do rreynado del rrey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mĩll et Lij ãnos; et andaua entõ o ano da encarnaçõ do Señor en [mill et] xiiijze; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en xviij ãnos - depoys disto, temendosse os altos omes de terra de Leom et de Galiza que uerria grã dano aa terra, porllo desamor que auja ontre el rrey dõ [Bermudo et ell rrey dõ] Sancho -que auja tomado al rrey dõ Bermudo hũa peça do rreyno de Leom, assy com̃o tẽ de parte do rreyno de Castela - et que, porla razõ deste desamor et por esta força, poderia vĩjr ontre esses rreis contenda et guerra que seria a grã dano da terra, os altos omes cõsellarõ al rrey dõ Bermudo que desse sua yrmãa dona Sancha, que era dona muy fremosa(s), por moller a dõ Fernando, fillo deste rrey dõ Sancho; et porlo diuido que aueria ontre elles entõ aueriã paz hũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 300 |
Esse rrey dõ Rramiro outrosy en tã grã pressa se vio que ouuo a fugir desnuo en panos de lino et descalço et en hũu caualo sen sela et sen freo que nõ leuaua al senõ cabresto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 303 |
Mays el rrey dõ Fernando et el rrey dõ Garçia, seu yrmão, vĩjnã outrosi da outra parte nõ cõ meor esforço ca el contra elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 307 |
Entõ el rey dõ Fernãdo sacou sua oste et foyse para ala, ca llj pertẽeçia por razõ de sua moller a rreyna dona Sancha, por que don Bermudo nõ leixara outro herdeyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 307 |
Et en aquella sazõ leuantouse outro mouro en Seuilla a que diziã Abbucãzi, et foy ende senor XV anos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Et fezerõ y II alcalles: o hũu ouue nume Nuno Resuera et o outro Layn Caluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Layn Caluo casou cõ dona Tareyia Nunez, filla de Nuno Resuera, et ouuo en ela quatro fillos: et a hũu disserõ Fernã Lanes, et deste veẽ os de Biscaya; et ao outro Layn Laynes, de que ueẽ os de Mendoça; et ao outro Rroy Laynes, de que ueẽ os de Castro; et ao mellor disserõ Diego Laynes, de que uẽ Rrodrigo de Biuar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Et o marido enprenoa doutro fillo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Et trouxe consigo os rex presos et partio muy bẽ a presa et o que ouue da batalla conos fillos dalgo et cõ todoslos outros que forõ cõ elle, tã bem os mouros catiuos com̃o todalas outras gãanças que ende ouue, en guisa que todos forõ seus pagados, loãdoo muyto et pagandosse de sua fazẽ da. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 316 |
Et elles enderẽçarõ hũu contra o outro et forõse ferir muy rigiamente, en guisa que quebrãtarõ en si as lanças, et forõ ambos muy mal feridos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 323 |
Desi ganou Seuã et Gouea, que e en terra de Portugal, et outros castelos muytos en deredor; pero desta guisa: que ficassẽ y os mouros por seus uasalos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 324 |
Et despois que esto ouue assesegado foy sobre el castelo de San Martino, que iaze sobrelo rio de Malua, et tomouo, et foy cercar Caraca et tomoua outrosi. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 325 |
Et o bispo, outro dia manaa, chamou os clerigos da çidade et quantos leygos y auia, et disolles o que vira, et o dia et a ora en que Coinbra auia a seer gaanada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 325 |
Pero diz aqui don Lucas de Tuy que en outro tẽpo, quando este Abandola, rrey dos mouros, ganara Portugal, que catiuara este don Sisnando cõ outros muytos roubos que fezo; et, por que era tam boo aos mouros contra os cristiãos, que o tijnã os alaraues com̃o por rrey, asi que nõ (que) faziam cousa nẽhũa sem seu mãdado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 328 |
Et el rrey fezolle muyta onrra, loandolle quanto bem fezera en conquerer Coinbra et os outros lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 328 |
Et outrosi gradeçeu el rrey a Nostro Senor a merçee que lle fezera en sua conquista. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 328 |
Et deslos xviijto ãnos ata os XXVco ãnos del rreynado del rrey don Fernando nõ achamos nẽhũa cousa que de contar seia que aa estoria perteesca, saluo que, ẽnos sete ãnos que el rrey jouue sobre Coinbra, que se começarõ ẽnos xviijto ãnos, ante de[sto ẽnos] XIX ãnos morreu o papa Beneyto, que ouuera o papadigo per symonia; et, porque nõ era om̃e bem leterado, tomou outro cõsigo por conpaneyro et cõsagrouo por papa, por que conplise o ofiçio da jgleia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 328 |
Mays, por que este feyto nõ plougue a muytos, tomarõ outro por apostoligo, que diziã Grigoro, o sesto; et forõ cõ el çento et saseenta et dous apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 328 |
Et este conpri(d)o as uezes dos outros dous apostoligos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 329 |
Et destroyuo et que[y]mo[u] Cãtabria et Alcala et Huzeda et outros lugares del senorio del rrey de Toledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 329 |
Et gaanou y muytos gaandos et outros muy grãdes aueres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 333 |
Et enviou cõ elles o conde dõ Moño et outros dous ricos omes, que diziã a hũu dom Fernãdo et ao outro dom Gonçaluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 337 |
Et forõ y o emperador Enrrique et muytos rreys cristiãos et outros muytos altos omes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 337 |
Et sobre esto enviarono desafiar el rrey de Frãça et o emperador et todos os outros rreys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 339 |
Et enviou outrosy suas cartas ao emperador et aos outros rreys, en que lle dizia que bem sabiã elles que lle demãdauã torto et grãde escatima, nõ auendo contra elle jurdiçõ nẽhũa nẽ demãda de dereyto, et que lle rrogaua que lle leixas[ẽ] fazer sua guerra aos eemigos da fe; se nõ, se al queri[ã] contra elle, que lles tornau[a] amjzade et que os desafiaua et que ala du todos estauã gelo yria dar et os yria veer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 339 |
Et ouuerõ hũa lide muy ferida, mays en cabo uẽçeo o Çide et foy o conde preso et outros muytos cõ elle, et outros moytos mortos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 339 |
Et outrosy que veese y pesoeyro do emperador et del rrey de Frãça et dos outros rreys, cõ seu poder, que podesem esto firmar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 339 |
Et cõ este mãdado enviarõ ala o conde don Rrodrigo et Aluar Fãges Mynaya et outros omes boos onrrados et leterados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 339 |
Et o papa enviou y a Miçel Rroubert, cardeal d ' Alamana, et veerõ pesoyeyros del rrey de Frãça et do emperador et dos outros reys, et firmarõ seu preyto cõ el rrey muy bem que nũca ia mays fosse este preyto rremouydo a España. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 339 |
Et as cartas que forõ feytas sobre esto, forõ firmadas do papa et do enperador et del rrey de França et dos outros rrex cristanos et dos outros altos omes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 342 |
Et outros dizẽ que o corpo de Sancta Cristina que e en Palença. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 343 |
Et rrefezo muytos lugares, com̃o conta a estoria, mayormente ena jgleia de Santiago de Galiza et en(os) outros muytos [lugares], dandolles muytos d[o]nadios et muytas rrendas, que oy dia am. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 343 |
Outrosy conta a estoria que el rrey don Fernando era muy bem custumado en oyr as oras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 343 |
Et, desque oyo as oras, pregũtou ao abbade que tijna de comer, et asantars ' ya ẽno refertoyro cõ elle et cõnos outros mõges, et comeri[a] quequer que lle dese. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 343 |
Et elle, estando hũu dia comendo cõno abbade [et] cõnos outros mõges, derõ al rrey do viño en hũu uaso de vidro, que era do abbade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 343 |
Outrosy a rreyna dõna Sãcha nõ se traballaua meos hũu pouco de fazer bõas obras et seruir a Deus, que era dõna de grãde entendemento et mujto aguçosa en todo bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 346 |
Acaesçe[u] que, quando os fillos de Noe se partirõ da torre de Babilonja et se espargerom pelo mũdo, Sem, que era o mayor, ouue Asya; et Ca(y)m, que era o meyano, ouue Africa; outrosy Johfae, o m[e]or, ouue Europa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 346 |
Et elle(s) fazendo este(e)s bees et outros muytos que nõ [son] contados, et fazendo linpa vida [et] onrrada, [et] teendo todo España sub seu senorio, asy cristiãos com̃o mouros, muy longo tempo, que se nõ ousauã a enfestar hũu senorio contra outro nẽ ousauã nẽ auyam coydado de al se nõ do seu, seendo ia com̃o ençima de sua vida, et que Deus demãdaua por el, estando hũu dia en oraçõ, apareçeulle o cõffessor Sancto Esydro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 349 |
Et rreynou seendo mãçebo doze ãnos, [et] depoys da morte del rrey seu padre, rreynou en este meesmo senorio outros doze ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 349 |
Et desaueerõse el et o cunado, por grã torto que lle fezera el rrey dõ Bermudo, segũdo que o aue[mo]s contado pela estoria ante desto; et, com̃o nõ ficou outro herdeyro, senõ a rreyna dõna Sancha, ( et) ouue o rreyno de Leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 350 |
Et nõno quiso conse[nti]r, ca dizia o arçebispo dõ Rrodrigo que assy com̃o o mayor nõ quer outro cõsigo no senorio, et os rreys d ' Espana vijndo do muy grã sangue dos godos, que acaesçeu muytas vegadas que se matarõ yrmanos sobre esta razõ, el rrey dõ Sancho, deçendo deste sangue, teue que lle seria muy graue et moy grã mĩgoa se nõ ajuntase os rreynos, ca se nõ tijna por pagado cõno que lle el rrey seu padre dera, mays tijna que todo deuia seer seu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 360 |
Pero, se uos entenderdes que a y outro preito mellor, farey eu como uos mandardes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 361 |
Et en outro dia de manaa seyu el rrey dõ Garçia a [e]lles ao cãpo, et par[ou] suas azes en[o] cãpo, et el rrey dõ Sancho as suas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 361 |
Et elles diserõ que o nõ fariã por nẽhũa guisa et que o terri[ã] asy preso, et nõ lle fariã outro mal, ata que o desem al rrey dõ Garçia, seu yrmão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 361 |
Et, dizendo esto, foyos ferir muy denodadament[e]; et derribou delles os dous et vençeu os outros, et guãanou delles dous caualos, et deu ende hũu al rrey et tomou outro para sy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 364 |
Et logo, sem outro deteemento, enviou dizer al rrey dõ Alfonso, seu yrmão, que lle leixase o rreyno de Leõ, senõ que o envyaua desafiar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 364 |
Et forõ mouudos que lidasem [a] dia çerto en hũu lugar que diziã Lãçada, et o que vençese que ouuese o rreyno do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 365 |
Eno quinto ãno del rreynado del rrey dõ Sãcho, [el] et el rrey dõ Afonso ouuerõ sua postura com̃o lidasem outra uez, et o que vençese que ouuese o rreyno do outro sem cõtenda nẽhũa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 366 |
En outro dia de manaa, estãdo el rrey dõ Alfonso muy loado dos seus et seg[u]ro cõ sua gente, porlo bẽ que Deus lle fezera, chegou el rrey dõ Sancho muy rrauyosamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 366 |
Et, ante que se huuyase a perçeber, feryo ẽna oste et matou muytos et vençeu os outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 367 |
Et entõ ela ficou os geollos ante el rrey dõ Sancho, et o Çide et dõ Pero Ansures et outros muytos cõ ela, et pedirõ merçee por el rrey dõ Alfonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 368 |
Et outrosy fezo preyto el rrey mouroa el que o amase et o onrrase et aguardase. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 371 |
Et disse hũu ao outro: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 371 |
Et eu soney agora a tres noytes que este Afonso entraua per Toledo, caualgado en hũu grã porco et muytos porcos outros que forçauã Toledo et aynda as mesquitas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 371 |
Et disse o outro asi: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 374 |
Et caualgou cõ todos seus fillos dalgo et ando[u] toda a villa en deredor et vyo com̃o estaua asentada: de hũu cabo correa rrio et do outro esta en pena tallada, et o muro muy alto et as torres muy espesas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 375 |
Et eu sempre uos figj algo, et uos seruistesme com̃o leal uasalo, mays que outro uasalo senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 375 |
Senor, cõ este mandado outro mãdadeyro deuedes envyar, ca nõ he para mj̃, por que eu foy criado en esta vila de Çamora cõna jnfante hũa gram sazõ, et nõ seria guisado que lle leuase tal mãdado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 375 |
Et a ella prouguelle muyto cõ elle et envyoulle rogar que vẽese ante ella, et mandou a dom Aras Gonçaluez et aos outros caualeyros que fosem aconpanar o Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 377 |
Outrosy tomou a terra al rrey do Alfonso et fezeo yr a terra de mouros estar[r]ado com̃o se fose aleyuoso, et foy tam desemparado que nõ foy cõ el senõ dõ Pero Ansures et seus yrmãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 379 |
Senor, por qual razõ perdedes tal vasalo com̃o o Çide et que uos tã grã seruiço fez, quando uos liurou dos xiijze caualeyros, elle soo, quando uos leuauã preso, et outros muy grãdes seruiços que uos fezo, per que sodes en tã grande onra? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 383 |
Entõ leuantarõse seus fillos et armarõse muyto agina et forõ enpos Velido, que ya fogindo contra o rayal del rrey, et os outros enpos elle ata o real del rey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 384 |
Outro dia grã manana, so(u)b(u)yo hũu caualeyro que iazi[ã] ena villa ẽno muro, et chamo[u] [a] grandes uozes, assy que todos os mays da oste o oyrõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 386 |
Outrosy sabede que nũca acharõ ao Çide de que trauar de couardia que nũca fezese, senõ en este logar, poys que nõ entrou na villa enpos Velido. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 388 |
Senor, eu fico desemparado mays que outro d ' España, ca eu gaaney por eemigos a v[o]sos yrmãos et a todollos omes do mũdo que contra uos forõ, ou uos fostes contra elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 388 |
Et diz o arçebispo dõ Rrodrigo que, desque el rrey foy morto, que as gentes da oste começarõ a deramar, et os dos conçellos et outros muytos leixarom suas tendas et suas pousadas et que yam fogindo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 391 |
Se eu soo tal com̃o tu dizes nõ deuera ser naçido, mays faleçes [en] quanto as dito et foysche mal consellado en esta razõ, ca todo ome que reta conçello deue lidar cõ Vco vno enpos outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 391 |
Eu catarey xijze castelãos et uos dade outros doze da terra de Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Et outrosy conta o arçebispo dõ Rrodrigo que os castelãos et os nauarros que se ajũtarõ en razõ de guardar lealdade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Et disy tornouse ao camjno et achou outro mesegeyro et fezolle eso meesmo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Outrossy diz o arçebispo dõ Rrodrigo que en este dia chegou mãdado al rrey dõ Alfonso dos castelãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Et elle[s] estando asi asperãdo en Deus (et) osmau[ã] que se o soubese ante doutro ca nõ delles que seria peor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 395 |
Et ouuerõ seu acordo que en outro dia grã manaa que o prendesem et que o guardasem, en maneyra que lle nõ veese delle dãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 395 |
Et el rrey de Toledo, outro dia grã manaa, enviou por el rrey dom Afonso, que veese a elle ao paaço, hu elle tijna seus mõteyros muy bem guisados et armados para o prender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 396 |
Depoys acordarõ todos os xxiiij caualeyros que achauã por dereyto esto: et leuãt[arõ]se os dous delles, os mays onrrados et mays sabedores ontre sy, o hũu de Castella et o outro de Leõ, et disserõ que todo ome que reta conçello de villa, que fose arçibispado ou bispado, que deuya a lidar cõ çĩco, hũu enpos outro; et cõ cada hũu que dessem ao rretador caualo et armas, et de comer (et de comer) et de beuer vyno et agoa qual el mays quisese. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 396 |
Et esta sentença que estes derõ outorgarõlla todos os outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 397 |
Conta a estoria que outro dia que a sentença foy dada, segũdo auedes oydo, aa ora da terça, enderençarõ (a)o cãpo hu avyam a lidar en hũu areal alende o rrio, hu dizẽ Soyago. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 399 |
Et dom Diego, quando o vyo assy estar, disse a muy grandes uozes: -Dom Ares, enviademe outro fillo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 399 |
Et folgou hũu pouco et derõlle (outro caualo et) outras armas et outro caualo muy boo et forõ cõ elle ata o canpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 400 |
Conta a estoria que dom Ares, cõna muy grã rauya do fillo, chamou l[o]go outro a que chamauã Rrodrigo Ares, que era muy valente caualeyro et muy esforçado, et era [o] mayor dos yrmãos, et acaesçerasse en muytos torneyos, et era en elles muy aventurado(s). |
[+] |
1295 |
TC 1/ 400 |
Et, desque os fiees forõ seydos, leixarõ[se] yr hũu [contra o] outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 400 |
Mays, com̃o quer que dom Diego foy tã maltreyto do grã golpe, esforçousse muy bem et foy contra o outro muy brauamente, et deulle tã grã golpe que logo quebrantou a lança en elle, et falsoulle o escudo et a loriga et todas as outras armas et meteulle hũa peça do ferro pela carne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 400 |
Et dom Diego quiserase tornar para o cãpo para lidar cõnos outros, mays nõ quiserõ os fielles nẽ teuerõ por bem de julgarẽ mays en esta razom, se erã vençudos os çamorãos ou nõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 402 |
Conta a estoria que, quando vio el rrey que llj nõ queria beyiar a mão nem reçebello por senor, com̃o todos os outros fezerõ, disse: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 404 |
Este rrey dom Alfonso foy muy boo et manteue moy bem o rreyno et muy sabiamente, asy que todos os altos omes et os outros do seu senorio vi[u]jã en asesego et en paz, asy que nõ tomaua hũu contra outro arma nẽ ousaria tomala pollos ollos da cabeça; ca el rey era muy ardido et temjano muyto as gẽtes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 406 |
Outrosy daquella dõna Xemena Nunez ouue ell rrey hũa filla, que ouue nume dona Tareyia, que foy casada cõno emperador de Costãtinople, que foy cuyrmão do conde dõ Ramãdo, que foy padre do emperador. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 408 |
Toda aquella noyte ouuerõ muy grã prazer en hũu et todos os da çidade de Toledo outrosy, porlo muy grande amor que seu senor auya cõ el rrey dom Alfonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 409 |
Conta a estoria que, outro dia grã manaa, rrogou el rrey dom Afonso al rrey de Toledo que fosse cõ elle et que veeria com̃o o vijna ajudar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 409 |
Et en outro dia foyse muy alegre para Toledo, polo bem et a merçee que llj Deus fezera en auer amor tã conplidamente cõ el rrey dom Alfonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 410 |
Conta a estoria que, outro dia grã manana, mandou el rrey dom Afonso mouer contra Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 410 |
Et lidarõ sobre hũu castello de Pas Luẽgos et sobre outros dous castellos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 411 |
Et forõ presos o(s) conde(s) Garçia [Ordo]nes et Lopo Sanches et Diego Peres et outros muytos caualeyros et moyta da outra gente, asy que nõ auyam cõta (a)os mouros que se perderõ y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 413 |
Sayde de todos meus rreynos logo sen outro alõgamento nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 414 |
Et o que disse dõ Aluar Fanges outorgarõno todolos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 416 |
Sancta Maria, madre de Deus, damj poder per que possa emparar a Sancta fe catolica et possa destroyr [os ẽemigos della], et gãane delles per que faça algo aos amjgos et aos uasallos et a todolos outros que comjgo uã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 417 |
Conta a estoria que, outro dia grã manaa, mandou o Çide erger suas tendas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 417 |
Et, en outro dia grã manana, falou o Çide cõno abbade, que era ome boo et de sãta vida, et dissolle sua fazenda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 418 |
Et andou toda a noyte et, en outro dia, foy jãtar a Espinas de Cam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 418 |
Et en outro dia moueu ende et pasou Douro sobre Naua de Palos et foy pousar sobre Ferreyrola. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 418 |
Et en outro dia de manaa foy pousar a sera de Mẽdes, que iazia a destro de Atença, que era de mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 419 |
Outrosy dom Aluar Fangez correu toda a terra, segũdo que lle foy mandado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 420 |
Outro dia grã manaa caualgou o Çide cõ todos os seus Fenares arriba, sua signa alçada, et chegarõ aas couas d ' Aguia, a par do rio do Carazo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 420 |
Outro dia mouerõ ende et, yndo a foz ajuso, sua sina alçada, passarõ açerca d[e] Orta et forõse pousar sobre hũu outeyro redondo, çerca do rio de Salom, por que lles nõ podesem vedar [a] agoa, ca osmou que gaanaria daly Alcõçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 422 |
Et morrerõ y moytos delles et os outros forõ vençudos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 423 |
Et el rrey de Valença avia nume Camj̃, pero que dis a estoria en outro lugar que Bubetar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 424 |
Conta a estoria que hũu destes rreys auya nume Feris et o outro Galue. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 424 |
Et seyrõ de Valença cõna conpaña del rrey Camj̃ et a primeyra jornada veerõ a Segorue, et a outro dia a Çelfa del Canal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 424 |
Et essa noyte enderençarõ todas as cousas que auyã mester para outro dia a lide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 425 |
Outro dia grã manana, quando o sol foy seydo, seyu o Çide cõ todos os seus do castelo, asy que nõ ficou dentro nẽgũu, se nõ dous omes de pee a que mandou o Çide que sarrasem a porta et se parasen ben suso a defender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 425 |
Et auyam y conas synas dos rrey[s] mouros bem çento (et) dos outros poboos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 427 |
Et quiseralle dar outro golpe, mays el rrey nõno quiso adtender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 427 |
Estes et outros moytos forõ tã boos, quantos y acaeçerõ, que porlo bem que fezerõ se vençeu a batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 429 |
Outrosy que saude[de]s mjna moller dõna Xemẽna et mjnas fillas et dizedelles que me vay muy bẽ, loado seia o nume de Deus, et que soo são. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 430 |
Et ende fazia moyto mal a Tirol et a Medina et a outros lugares de redor ata que llj conoçerõ senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 432 |
Estas nouas dos grandes feytos que o Çide fazia chegarõ al rrey de Saragoça et pesoulle a elle et aos outros mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 433 |
Et ficarõlle dous fillos: a hũu diziã Çalema et al outro Abel Alfange. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 433 |
Et outro dia moueose ende cõ sua gente et foysse asentar ẽno porto d ' Aloyta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 436 |
Conta a estoria que, outro dia grã manaa, estãdo o Çide en aquel lugar, mandou adubar muy bem de comer para sy et para o conde, por amor de lle fazer amor et plazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 436 |
Et demandou dous caualeyros, seus parentes, que forõ muy boos, quando o conde foy preso: et deziã a hũu delles Vgo et ao outro Guillẽ Bernal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 438 |
Et en outro dia entrou ẽno castelo de Monçõ, veendo el rrey dõ Pedro d Arãgõ, et foy por pre[y]tesia que ouue dos do castelo; mays, pero que o vio el rrey dõ Pero, nõ ousou lidar cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 438 |
Et prendeu delles os sete caualeyros, cõ seus caualos, et os outros fogirõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 439 |
Et fogiu el rrey mouro et o conde dom Rramõ et os mays dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 441 |
Et, desque forõ dentro, começarõlles a tirar cõ pedras, tam ben aos de dentro com̃o aos de fora, en guisa que matarõ o jnfante et o conde et (os) outros boos caualeyros cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 441 |
Et o Çide demãdoulhi que outorgasse aos filhos dalgo que, quando algũu ouuesse de sair da terra, que ouuesse trijnta dias de plazo, assi com̃o ante auia IX, et que nõ passasse contra nj̃hũu filho dalgo nẽ çibdadano que ante nõ fosse oydo com̃o deuia cõ dereyto, nẽ passasse aas uilas nẽ aos outros lugares contra seus foros nẽ contra (a)os (outros) seus priuilegios nẽ contra seus boos husos, nẽ que nõ deitasse peito nj̃hũu desaforado, se nõ que sse lhi podesse por ende alçar a terra ata que o enmẽdasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 441 |
Et o Çide disse que o nõ faria, mays que (sse) t[e]rria (a) aquel lugar çercado ata que lhi desse dereito daquele(s) mouro(s) et dos outros que erã con ele. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 442 |
Et matou moytos delles et os outros forõ catiuos, en guisa que nõ ficou nẽhũu delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 442 |
Et enviou presos Almosolas et aos outros seus conselleyros al rrey dõ Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 445 |
Et deulle priuilegios rr[o]lados cõ seu nume que, todas as villas et os castelos que gaanasse de mouros (et) ou doutro senorio, que fossem seus sempre, liur[e]s et quitos, para elle et para os que delle veesem, que o seu ouuesem de herdar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 446 |
Et esto lle fez quatro ãnos hũu enpos outro; et, pero que a çidade era muy auondada, mays que nẽhũa das outras suas vezinas, nõ pode estar que nõ veesse a muy grã mingua cõ esta guerra tã grande que lles fezo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 448 |
Et, por que el rrey dõ Alfonso nõ auia outro herdeyro que rreynasse enpos elle, guardauao ẽna priiom, por que depoys da sua morte rreynase enpos elle et ficase ẽno rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 449 |
Et outrosy a mesquita mayor que a ouuesem sempre os mouros, aquella que he agora jgleia catedral. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 450 |
Outrosy, por que nõ auia fillo herdeyro, casou sua filla dõna Orraca Afonso cõno conde dõ Rramõ de Tolosa, que venia dos godos, por que d ' alto sangue se leuantase ende linagẽ en Castela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 451 |
[Et outrossi] ata que fossen y poblando algũus cristãos da fe catolica, en guisa que sse fezesse o que elles quisesem, ante que o que os mouros quisesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 452 |
Et veerõ y arçebispos et bispos et omes bonos (dos rreynos) das villas et de todos os outros lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 452 |
Et acharõ que hũa das cousas que mays valia para esto [era] fazer y o arçebispo, assy com̃o fora outro tempo, ena mesquita mayor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 453 |
Et enviou cõ el outros monges. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 455 |
Et restoloula et fezo y altar da sancta fe catholica, asi com̃o era outro tempo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 455 |
Outrosy, se a rreyna se perdese por nos por esta razõ, o seu linagẽ sempre [n]os querra mal en quanto o mũdo seia, et depoys de uosos dias cõ mayor crueza vingarã este feyto, ante que nõ agora. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 457 |
Et outrosy por que ordinase(m) o ofiçio de Rroma per esta terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 458 |
Et [esto] fez a perfia dos caualeyros, que quiserõ que lidasem dous caualeyros: hũu por ofiçio toledãno delles, et o outro por ofiçio rromaño por el rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 458 |
Et, en elo falando muytos omes bõos de ordim -asi com̃o arçebispos et bispos et muytos outros religiosos -, auẽerõse, por quanto o feyto era de sanctidade et seruiço de Deus, en esta maneyra: que fezes[ẽ] hũa gran fogueyra en meyogoo da plaça (de) hu lidarõ os dous caualeyros, et [que] trouxe[ssẽ] dous liuros boos, (el) hũu del ofiçio frãçes et outro del ofiçio toledano, et que os metessem eno fogo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 460 |
Conta a estoria que, tã grande foy a perfia del rrey en este lugar, que os hũus ameaçaua de morte et aos outros que os deytar[i]a da terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 462 |
Et, seendo alongado de Toledo tres iornadas, os coõgos que el ordinara ena jgleia, seendo maos et viles, disserõ [hũus] a outros: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 462 |
Et, seendo seus spiritus cheos de soberuya et de nimjga porlo diaboo que os enganaua, esleerõ outro por arçebispo et deytarõ ende os moordomos et os offizialles que el leixara eno arç[e]b[is]pado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 462 |
Et dessa meesma çidade troixe a dõ Pero, moço pequeno, et (o) outro a que diziã dõ Pedro, que foy obispo de Palença; et a dom Rramõ da çidade de Sabida, que foy depoys bispo d ' Osma et, depoys da morte de dõ Bernaldo, foy arçebispo da çidade de Toledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 464 |
Et dom Bordim Moyris, cõ pesar do auer, foysse para o escumũgado emperador, coydando a fazer outro papa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 464 |
Et elle he outrosy escomũgado do papa Pascoal, nosso anteçessor, et mandou que esleessem outro arçebispo, por que el he feyto papa contra dereyto et contra ley, cõ poder do enperador. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 466 |
Et, por que era muy forte et nõno podiam cõbater, mandou fazer [ẽ]çima do cabeço que era sobre o castelo outro com̃o bastida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
Et partirõsse hũu doutro et fezerõ grandes bandos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
Et a gente da villa fezerõ outrosi dous bandos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 468 |
Et aui[ã] muy grã pesar por ende et os hũus queriã dar a vila al rrey Yahya, neto del rrey de Toledo, et os outros al rey de Saragoça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 469 |
Outro dia grã manaa seu o alcayde Abeuça cõnas chaues enas mãos, da vila et do alcaçer, et seyrõ todos cõ elle et rreçeberõno muy bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 469 |
Et entõ Abeueça tijna Muruedro et Castro -et envioulos guardar cõ omes en que fiaua muyto, seus parentes et seus amigos - et Santa Cruz, que era sua, et outros castelos que tijna en poder. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 471 |
Et onrrouho et fezolle preito et jura cõ cartas muy firmes que nũca lle tollesse aquella priuança, nẽno leixasse por outro, nẽ fezesse ẽno rreyno nẽhũa cousa sem seu mandado et sem seu cõsello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 471 |
Et tanto llis pesaua cõ ysto que o tragiã pela vila por exemplo, dizendo hũus aos outros: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 472 |
Pero, se quisese poer y outro, que llj desse algũa cousa en que viuese, ca elle nõ queria senõ a sua carreyra et uiuer a sua merçee. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 473 |
Conta a estoria que, quando vio Abumacar que era talẽt[e] del rrey de o tomar et que o apremaua cada dia quanto mays podia, (et) enviou mandado al rrey de Denja et de Torcosa que llj enviasse(m) acorro et que llj daria Xatiua et os outros castelos que tĩjna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 473 |
Et el rrey de Denja ouue entõ Xatiua et outros lugares que tĩjna Abumacar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 473 |
Et prendeu hũu dos fillos d ' Abubecar et outros omes bõos da vila et leuou delles muy grande auer ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 475 |
Et en esta sazõ seu da priiom o outro seu yrmão(m), por rrogo del rrey de Saragoça, et foysse logo para ala. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 476 |
Cũca et Oqueles et Amassatrijgo et outros lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 476 |
Et amauaa moyto o padre et, pola onrrar mays et por que ouuesse mellor casamento, deulle Cũca et outros lugares que uos auemos contados, cõ muy bõas cartas et cõ muy boo rr[e]cado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 477 |
Et os hũus dizem que vẽo a Consogra ella, que est çerca de Toledo, que era sua; et outros dizem que a Ocaña. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 477 |
Et el rrey, veendo que era muy grande ajuda para a sua conquista aquillo que lle a rreyna daua, et que auer[i]a por ende muy mellor Toledo, ouue seu cõsello cõnos rricos omes et cono Çide et cõ todos os outros rricos omes et onrrados, et mostroulles com̃o lle era muy grande ajuda aquillo que lle a Çayda daua para sua cõquista. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 479 |
Et, quando chegaron a Ocles, os mouros leuantaronse ende et mouerõ hũus cõ[tra] outros, partindo suas azes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 479 |
Et juntaronse hũus outros et dauãse muy grandes golpes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 479 |
Et o conde dõ Garçia, a que chamauã o Crespo de Granõ et o conde dõ Martin et outros condes et ricos omes que estauã cono jnfante acorrerõlli et fugirõ cõ elle et chegarõ a hũu lugar a que dizẽ agora Sete Condes, seyndo da batalla, coydando y escapar cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 483 |
Et fazi[a] creent[e] aos mouros que nõ queria al delles, senõ o senorio et o peyto meesmo que dauã aos seus reys, mays que non llis faria outro mal nẽhũu nẽ outro desaforamento com̃o llo faziã os seus senores, que llis passauã mays de dereyto et passauã contra elles sen razõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 487 |
Et enviou suas cartas aos arrazes [et] aos mays onrrados mouros que deitassem os alaraues da terra, et elle que lle nõ demandaria vila nẽ castelo, senõ a meyatade do que llj soyam dar, et outros moytos afaagos que llis enviou dizer, mays elles non quiserõ pola bõa andança que ouuerõ [a] outra uez contra elle; et por que, despois [que] se tornou el rrey da entrada que fez a terra de mouros, ouuerõ os mouros batalla cõ dõ Aluar Fahanes et cõnos fillos de Gomes Diaz et forõ bem andantes os mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 487 |
Et entõ outrossy ouue hũa lide Aben Alfage cõnos d ' Estremadura ẽno Espartal et forõ os cristãos vençudos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 488 |
Et enviou[o] outrosy dizer al rrey de Saragoça (et) cõno alcayde que tijna Molyna, a que diziã Abemcãno, et disselle que sse fosse cõ elle a Valença et que lla faria cobrar; et dissolle que mays perteeçia a elle ca nõ ao que [a] tijna çercada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 489 |
Et en outro dia seyu ende et chegou a Calamota. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 490 |
Et outrosi el rrey de Ualença posera seu amor cõno Çide vĩjndo pelo camjno, muy encubertamente, de que nõ sabia el rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 491 |
Et leixauao outrosi per que podese pousar na villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 492 |
Et el rrey deullj muy grande algo, por tal que nõ ouuese amor cõ outro nẽhũu senõ cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 493 |
Conta a estoria que depoys desto tornou a Valença et enviou mandado aos que tijnã os castelos que desem as rrendas al rrey, assy com̃o gelas soliã dar outro tempo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 493 |
Et o conde vẽolle pela montana açerca do passo quanto podia seer hũa legua, en guisa que sse vijam hũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 493 |
Et outro dia enviarõllj dizer que seysse lidar cõ elles en cãpo et el envioulle dizer que nõ queria lidar cõ elles nẽ queria cõ elles contẽda nẽhũa, mays que queria andar per ali cõ sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 495 |
Outrossy env[i]astenos (outrosy enviastenos) dizer que, ante que fossemos a ty, verrias tu a nos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 495 |
Outrosy uossos uasalos Rremõ Beringuel [et] outros(y) diserõ de mj̃ muyto mal ante el rrey dõ Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et en outro dia na manãa enviou o Çide seis omes dos seus, que fezesem meestria que yam fugindo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et o Çide seyu contra o conde, et feri[rõse] muy sen piadade hũus cõ outros hũa muy gran peça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 498 |
Conta a estoria que, yndo o conde fugĩdo, que llj disserõ com̃o erã presos os seus altos omes et os outros mortos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 498 |
Et o Çide fezollj muyto bẽ et muyta onrra et preiteiou cõ elle os presos por muy grande auer que llj deu por elles, et demays as espadas preçadas que foron doutro tempo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 498 |
Et o Cide foy muy alegre et ficou os geollos en terra et gradeçeu muyto a Deus a merçee que lli fezera en acabar tã grã feyto com̃o aquelle, et os outros que auja acabados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 499 |
Et hũu delles tĩjna Torcosa et outro Denja et hũu seu primo tĩjna Xatiua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 502 |
Et Abenjafa reçeauase de Aben Alfarax et guardauase hũu do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 504 |
Et iouue y ata outro dia manãa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 505 |
Et jsto fazia el por abaixar hũu seu primo que auja nume Albafauch, que fora alcayde mayor da villa, pero que era o outro mellor de manas et de custumes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 506 |
Et forõ outros a Saragoça et contarõ ao Çide o feyto com̃o pasara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 506 |
Et con todo ysto tĩjna o castelo çercado, que nõ leixaua entrar hũu nẽ seyr outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 508 |
Conta a estoria que Abenjafa, estando en Valença, chamou dous caualeyros que erã da villa, que forã vasallos del rrey, et enviou por outros que forã a Denja, en guisa que ajuntou CCCos caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 508 |
Et todo esto fazia sen consello do alcayde dos alaraues nẽ doutro nẽhũu, ca nõ daua nada por nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et os hũus acordauã que o enviasse et os outros que nõ; pero en cabo acordarõ que llo enviassem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et o Çide foy conbater en outro dia o outro arraual, et prougue a Deus et ouue(ra)o d ' entrar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Outrosi os que leixara ena põte chegarõ aa porta da villa et matarõ quantos mouros acharõ da villa; et cõbaterõna tã fortemente que a ouuerã d ' entrar senõ polos moços et polas molleres que estauam eno muro, que deytauã muytas pedras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 512 |
Et logo en outro dia foysse para ala et os mouros ueerõ ante el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 513 |
Depoys desto o Çide foyse para Jubala cõ sua oste et nõ leixou en Valença senõ os que llj recadauã as rendas eno almoyxarifadigo et enos outros dereytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 514 |
Et o Çide estando sobre Aluarrazĩ, seyrõ quatorze caualeyros da vila; et elle andando folgando co çĩco caualeyros, os mouros forõ contra elle polo matar ou polo catyuar et elle moueu contra elle[s] muy rrigeamente soo et matou ende os dous et os outros forõ vençudos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 516 |
Et, quando soube o dia que auia de vijr, mandou trager muy rricos panos para estrados et outros panos doutra maneyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 517 |
Quando os alaraues coydarõ vijr et os da vila os estauam atendendo, et diziã os hũus "agora veem", et os outros diziã "nõ", (et) en esto pasarõ hũus poucos de dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 519 |
Et en outro dia uirõ que nõ podiam entrar ena veiga [et] tornarõsse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 519 |
Et andauã pelas caleias com̃o beuedos, en guisa que sse nõ entendiam hũus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 519 |
Et diz que valia o cafiz do triigo doze morauedis, et o do peynço IX morauedis, et o da çeuada sete morauedis, et o(s) das legumas çĩco morauedis, et a quarta do mel hũu morauedi et medeo, et a quarta das çebolas duas terças de morauedi, et a arroa do queyio dous morauedis et meyo, et a liura da carne do carneyro vj diñeyros, et a da vaca quatro diñeyros de plata, ca entõ nõ corriam outros diñeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 520 |
Et os outros meterõsse ena vila cõ suas molleres et cõno que tijnã que poderõ leuar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 520 |
Et lidauã cada dia, dandosse muy grãdes lançadas et espadadas a mantenente hũus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 521 |
Conta a estoria que, tãto sse chegou o Çide aos da vila, que nõ podia(m) entrar hũu nẽ seyr outro que logo nõ fosse preso ou morto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 522 |
Et elle disse que nõ queria con elles nẽhũa cousa, senõ viuer cõ elles [en] jgualdade et que se tĩjn[a] en lugar de hũu delles, et que se elles aujã coyta que asi fazia elle, que asaz auja que ueer eno [seu]; et que nõ saberia elle dar cõsello a omes que estauã desauij̃dos; mays que se acordassem todos en hũu et que se partissem dos fillos de Habuagid de nõ fazer nẽhũa cousa per seu consello et que tomassem bẽ a el; et, quando el uisse que se traballauã de maos feytos, que elle que os sacaria ende quanto podesse, et guisaria com̃o uiuessẽ en paz et en asesego, ca en quanto creerã seu consello bem sabi[ã] com̃o passarã; et que fiaua por Deus que os sacaria daquella prema et [que] ouuesem paz cono Çide et que non ouuessem guerra cõ elle nẽ cõ outro nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 524 |
Et logo en outro dia uẽeo y o Çide a falar cõ elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 525 |
Outrosi Abeniafa dizia ysto meesmo a quantos falauã cõ elle, por que se queriã asi perder por consello de hũus moços loucos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Conta a estoria que outro dia grã manãa foy muy grande o rroydo pela villa, et ouuerõ muy grã pesar por aquel feyto tã mao que Abeniafa auja acabado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et en outro dia caualgou muy grã manãa cõ toda sua conpana et passou a ponte por se ueer cono Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et aquel dia partiusse asy et ficou que o firmassem para en outro dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et outro dia enviou por elle o Çide que fosse fir[ma]r a postura. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 528 |
Et os mouros fezerõ outro engenho que quebrantou o do Cide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et o mouro falou logo sẽ outro alongamento cõ seus parentes et con seus amigos, et eles consellaronlhi que o fezesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et aa noite Abiagid et os outros presos et os mouros que os gardauã acordarõ de sse alçar c[õ]no alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et ajuntauãsse os vezinhos et agardauã as suas casas et outrosi os que guardauã as torres et o muro nõ sse quiserõ arrebatar ata que soubessem que era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et el leuarõno muy avil[ta]damente a casa de Abeniafa et os outros con elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et Abeniafa mãdouho meter en prisom et os outros mãdouhos escabeçar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et mãdou prender todos os outros en que auia sospeita et tomoulhis quanto auiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 535 |
Et [queimarõ en hũu dia] xviij ajuntados et fezerõ outros comer aos cães, ca os espeçauã todos viuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 535 |
Et os que podiã auer enuiauãnos per mar et per terra, et estes erã os moços, ca polos outros nõ dauã nada et matauãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 535 |
Et, quando o uijã os outros mouros dauãlhis muy grande algo que os leixassẽ morar ena Alc[u]dia conos outros mouros que y morauã do Cide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 538 |
Et dom Aluar Fanes et Pero Uermudes et os outros [c]a[u]aleyros mais preçados a mesas altas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 538 |
Et os outros caualeiros que nõ erã tã preçados sijã a sua parte a mesas de cabeçaes en muy boos estrados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 539 |
Conta a estoria que aquele caualeyro Martin Pelaes, cuydando que nẽgũu nõ llj auia uista a sua maldade, lauou as maos conos outros et quisese asentar cõ eles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 539 |
Et el, cõ muy grã mj̃gua d ' entendimento, teue que llo fazia o Cide polo onrrar mais ca os outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 539 |
Et logo en outro dia o Çide cõ sua cõpanha foisse para Ualença. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 539 |
Et entẽ deu que por aquelo o nõ leixara asentar conos outros caualeiros mais preçados et que o asentara mais consigo polo uiltar ca polo onrrar; ca outros auia y mellores caualeiros et nõ lhis fazia aquela onrra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 540 |
Conta a estoria que outro dia armouse o Çide et os seus et Martin Pelaes, et foisse para a vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 540 |
Et Martin Pelaes muy mãso et muyto assessegadamente tornouse conos outros et foise para sua pousada a guisa de muy boo caualeyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 541 |
Et ele entraua aa uila et falaua cõ eles o que el mãdaua, et outrosi dizia ao Çide o que diziã os da uila, ata que trouxe preitesia cõ eles, assi com̃o agora diremos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 542 |
Et logo outro dia enuiarõ V omes bõos cõ seu mãdado a el rrey de Saragoça, et outros tãtos a Murça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 542 |
Et outro caualeiro mouro tijnha hũu caualo et vendeuho aos carniçeiros por CCCas et LXXXa dobras d ' ouro, que llj derõ por ele, et demais que llj dessem X libras de car ne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 544 |
Conta a estoria que, quando os mouros se meterõ en seu poder, que o moueu piedade et doo, et mãdou que, logo ẽ outro dia, fossem firmar seu preito como lhi entregassem a çibdade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 544 |
Et en outro dia seiu Abeniafa et outros omes boos et firmarõ logo seu preito cono Çide, cõ outorgamento dos may[o]raes danbalas partes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 544 |
Et entrauã outrosi sem medo dos cristaos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 544 |
Pero forõ arrefeçando as viandas; et os que sse guardauã de comer, forõ cobrãdo, et os outros morriã todos, en guisa que auia muy grã chãto ena vila et muy grande morteydade ontre eles, assi que todos os cãpos erã cubertos de fossas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 545 |
Conta a estoria que, depois que os cristaos se apoderarõ da uila, en outro dia entrou o Çide con sua conpanha et sobiu logo ena mais alta torre da uila, assi que uija ende toda a vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 546 |
Et por ende uos mãdo que uos uaades logo a uossas herdades, segundo que as soedes d ' auer; et, o que a achar uazia, entrea logo sem outro alongamento nj̃hũu; et, o que a achar laurada, pague a custa da semente et do lauor et fique con ela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 546 |
Eu mãdo aos que an de rrecadar por mj̃ as rrendas et todos os outros dereitos que uos nõ façã agrauamento nj̃hũu nẽ uos tomẽ mais do dizimo, assi com̃o mãda uossa ley et o auedes por huso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 547 |
Mais eu nõ quigi tal presente, por que entendo que uos faria torto; et demais seendo uos meus, ca eu mho tomarey, quando me eu quiser, ca nõ mãdey a ele que o tomasse nẽ a outro nẽhũu, ca eu nõ faria cousa tã desguisada de tomar a nẽhũu o seu sen dereito. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 547 |
Et, a quãtos tomou Abeniafa, mãdo que llo entreguẽ logo sen outro alongamento nj̃hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 549 |
Demãdouos consello, se uirdes que he guisado que ficasse sen nj̃hũas gentes; ca, se sen eles ficar, serey tal com̃o o boo lidador que nõ tẽ lança nẽ espada, ou com̃o o que a hũu braço et nõ outro, ou como a aue que nõ a aas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 549 |
Et, pois que Deus mj deu a çidade de Valẽça, nõ quero que aia y outro senhor senõ eu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 549 |
Et os mouros, quando o oyrõ, forõ muy espantados, pero bẽ sabiã que dizia uerdade quanto era na morte del rrey; mays pesaualljs por que seya da postura que posera cõ eles o outro dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 553 |
Et mãdou trager Abeniafa et todos os outros mouros con ele presos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 553 |
Et o alcayde et os outros julgarõ que os apedreassem, ca esto achauã por dereyto, segundo a ley, "mais fazede como teuerdes por bẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 553 |
Et mãdou que apedreassẽ Abeniafa logo et todolos outros que forã ẽ consello de matar el rrei, seu senhor, assi com̃o o auiã julgado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 553 |
Et mãdou [apedrear] el et os outros XXXa con ele. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 553 |
Et mãdou que logo outro dia uehessem os omes [bõos] ant ' el, ca queria ordenar com̃o fosse sua uida ontre eles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 555 |
Conta a estoria que essa noyte falou o Çide cõ dom Aluar Fanges et cõ Pero Uermudes et cõ os outros que erã de seu conselho, et ordenarõ com̃o fosse sua vida ontre os mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 555 |
Et logo outro dia forõ todos ajuntados os mouros mays onrrados eno alcaçer, assi com̃o os el mãdara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 555 |
Mais eu tenho por bẽ et mãdo que todos os mais onrrados que moredes ena vila, en uossas casas et en uossas herdades, et nẽhũu de uos nõ tenha mays dhũa besta muar, et que nõ husedes d ' armas nẽ as tenades, senõ quando eu mãdar; et a outra gente que s[a]ya morar eno arraual da Alcudia, hu eu soya pousar; et que aiades duas mesquitas, a hũa ena uila et a outra eno arraual; et que aiades uossos alcaydes et uosso alguazil assi com̃o os ey postos; et que aiades uossas herdades et que mj dedes ende o dizimo dos fruytos; et a justiça que seia mjña; et eu que mãde lauar moneda qual me quiser; et os que quiserdes ficar comjgo a esta condiçõ, [ficade]; et os outros yde a Deus tã solamente conos corpos, ca eu (nõ) uos mãdarey poer en saluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 557 |
Conta a estoria que essa noite ouue o Çide seu conselho con dom Aluar Fanges et conos outros omes onrrados de sua poridade, en que ele mays fiaua, para ordinar sua fazenda, por rrazõ que tĩjnha que sse yria muyta gente da sua, por que estauã muy rricos, et que sse tornariã para suas terras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 558 |
Et outrosi uos rogo que llj leuedes mil marcos de prata para o moesteyro de San Pedro de Cardena et que os dedes ao abbade don Sancho. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 558 |
Et mandoullis dar trezentos marcos d ' ouro et outros trezentos de prata para quitar as arcas da area que enpenorara en Burgos aos judeus, et que lljs dissessem que llj perdoassem polo engano que lljs fezera, ca [con] coyta lho fezera; ca Martin Antolines fora ende ajudador. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 563 |
Et o Çide mãdoullis que tomassem çẽ caualeiros et que sse fossem para Molina et que dissessem [a] Abucano, que era seu vassalo, que fosse cõ eles, et que leuasse(m) outros çem caualeiros, et que sse fossem todos para Medinaçele, et que atendessem y sua moller et su[a]s filh[a]s et dom Aluar Fanes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 563 |
Et logo outro dia mouerõ ende et passarõ o rrio de Salõ et (d)Aribuxello arriba, et forõ seu camjño, et atrauessarõ o canpo de Barahona. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 563 |
Et outro dia mouerõ de Molina et o mouro cõ eles ata tres legoas de Valença. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 563 |
Et, mentre que estauã en suas alegrias, o bispo dom Jheronimo adeantousse ante os outros aa çidade et seyuhas rreçeber cõ muy grã proçissom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 565 |
Et outro dia tomou o Cide dona Xemena pela mão et suas filhas anbas, et fezoas sobir na mais alta torre que auia eno alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 566 |
Et da outra parte auia muy gram pesar por Aluar Saluadorez, que ficaua en poder dos mouros; mais fiaua en Deus que outro dia o tiraria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 566 |
Cide, louuado seia Deus et a uossa bõa uentura, outros feitos mayores ca este auedes acabados; et bẽ fio ena merçee de Deus que assi acabaredes este. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 566 |
Outrosi mãdou a todos os outros que, logo que oy[ssẽ] o sinal a que sse auiã de juntar todos os da uila, que caualgassem, et os de pee que mouessem logo cõ suas armas aa igreia de Sam Pero. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 568 |
Conta a estoria que, outro dia ante que quebrasse a alua, fezerõ o sinal da cãpaa et ajuntaronse ena igreia de Sam Pero. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 568 |
¿Quen uos quisese dizer dos outros cristaos, cada hũu com̃o fez? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 571 |
Et el rrey enuioulhis mãdar dizer que nõ entrassem y, ata outro dia que seysse a eles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 571 |
Et logo outro dia caualgou el rrey cõ todas suas gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 571 |
Os CCCos caualos vijnã deante, cõ suas espadas aos arções, et os donzees tragianos pelas redeas; et enpos elles vĩjnã os outros dõzees (tragianos pelas redeas et enpos elles vĩjnã os outros donzees), conos caualos, suas lanças enas mãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 576 |
Et disse o Çide al rrey que en outro dia comeria cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 576 |
Et en outro dia na manaa cantou missa o onrrado bispo don Iheronimo, ena capela do Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 576 |
Desi foron comer cõ el rrey, en esta guisa: que, en quanto durarõ estas vistas, -forõ viijo dias - que hũu dia comiã cõ el rrey et outro cono Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 576 |
Et diz a estoria que, quando se ouuerõ a partir huus dos outros, que forõ muy mais os que forõ cono Çide ca os que el rrey trouxe cõsigo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 576 |
Estõ partironse huus dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 580 |
Outro dia caualgou o Çide et seiu ao arraual da Alcudia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 580 |
Et os outros [omes] onrrados assentarõ[se] enos outros estrados, que erã muy rricos, cada hũu [segundo] que o mereçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 580 |
Desi o Çcide tomou seus genrros pelas maos et disellis que fossem comer, et outro dia logo que fezessem suas uodas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 580 |
Et logo outro dia leuarõnos aa igreia de Sancta Maria das Uertudes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 580 |
Et o Cçide fezolljs muyta onrra et deullis muy grãdes dõas, assi [a]os omes onrrados com̃o [a]os outros, segũdo seu estado, en ouro et en plata et en caualos et en outras dõas, en guisa que todos forõ seus pagados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Mais os condes de Carrõ mostrarõ y mayor medo ca nẽhũus dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et Diego [G]onçaluez, o mayor, nõ catou uergonça do Çide nẽ de si meesmo nẽ dos outros que estauã eno paaço et foise meter sub o [es]cano do Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et o outro, Fernã Gonçaluez seiu per hũu postigoo que auia eno paaço, que seya a hũu curraleio, que era bẽ de tres tapialles en alto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et os outros, quando o uirõ, forõ marauillados com̃o prendera o leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et o outro, Fernã Gonçaluez, seiu do mao lugar et desnuou aqueles panos et uestiu outros et lauou o rrostro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 586 |
Conta a estoria que, desque Sueyro Goncaluez et seus sobrinhos ouuerõ falado seu consello mao, [en] outro dia ueherõ ante o Çide, que estaua guis[ã]do sua fazenda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 586 |
Et o Cçide ordenou com̃o fossem en outro dia aa fazenda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 586 |
Uos, fillos, ficaredes ena çidade et guardarnola edes; et nos outros, que somos doitos deste mester, yremos aa batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 589 |
Et logo outro dia ao primeiro galo meenfestarõse et caualgarõ, assi com̃o auiã por costume. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 589 |
Et tã grande era o rruydo das feridas et dos atanbores que sse nõ ouuiã huus outros; et, andando assi, feriãse muy sen piedade, assi que nõ auia y uagar nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Et o mouro foy outrosi contra ele muy denodadamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Quen uos poderia contar com̃o andou en esta batalha o onrrado dom Jheronimo, bispo da uila, et todos os outros segundo sua guisa et sobre todos o Ccide Cãpeyador, com̃o mayor et mellor! |
[+] |
1295 |
TC 1/ 591 |
Et, desque os mouros foron acolleytos aas naues (et os outros acolleitos aas naues) et os outros mortos et os outros catiuos, tornouse o Cide para o cãpo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 593 |
Et logo outro dia mãdou partir toda sua gaança. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 594 |
Et depois desto, a cabo de iij dias, forõse anbos yrmãos para o Çide et seyrõ cõ ele aparte, assi que nõ esteuesse outro nẽhũu aa fala. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 596 |
Et outro dia foron camjño de Onoya, et leixarõ a uila a mão destra, et chegaro a Damũz, et passarõ pelo Tear et foron pousar a Quintana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 596 |
Et tomarõlli as capas aaguadeyras et desnuarõnas dos outros panos, senõ dos briaas en que as leixarõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 599 |
Pois que os condes forõ idos daqu[e]l lugar, hu desonrrarõ as fillas do Çide, suas molleres, Ordono, seu primo, que os uijna aguardãdo, oyo as uozes que elas dauã et foy contra elas; et, quando as achou iazendo en terra tam maltreytas, ouue muy grã pesar et fezo muy gram doo por elas, dizendo que pesase ende a Deus por tam grã torto com̃o "uos, mjñas primas et mjñas senhores, auedes rreçebudo, ca nõ merecestes cousa por que, nẽ uijdes de sanguj polo fazer, per que este mal ne outro uos deuerã fazer uossos maridos". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 600 |
Yde aos rreuredos de Corpes, ca y as acharedes uiuas et saas; ca llj nõ fezemos outro mal nj̃hũu, senõ que as nõ queremos leuar conosco. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 604 |
Mester a que tomemos outro acordo sobr ' elo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 604 |
Outrosi me pesa por errar tã malamente meus uassallos et meus naturaes, [os] condes de Carrõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 609 |
Et por ende uos rrogo que me nõ dedes mayor queixa dela ca me eu tenho en meu coraçõ; ca asaz me a dado uosso yrmão Ordoño este outro tẽpo, que me nõ le[y]xaua folgar [de] dia nẽ de noite. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 611 |
Et moueu o Cçide da çidade de Valenca; et mouerõ cõ ele dom Aluar Fanes cõ duzẽtos caualeiros, et Pero Uermudes cõ çento, et Martin Antolines cõ çincoẽta, et Martin Fernandez cõ outros çincoẽta, et Feri Fern[ande]s et Ouieco [Sanchez] cõ outros çincoẽta, Martin Garçia et Martin Saluadorez cõ outros çincoenta, et Pero Gonçaluez et Martin Nunez cõ saseenta, Diego Sanchez d ' Arlança cõ çincoẽta, dom Muño, o que pobrou Cubiela, et Aluar Uermudes, que pobrou Osma, cõ quareenta, Gonçaluo Yanes de Burona et Muño Rrauya et Ynes Cornello cõ seseẽta, Martĩ Fernandez, senhor de Monteforte, et Muño Fernandez, que pobrou Pãpliga, cõ saseenta, et Diego Garçia de Roa et o Sarazĩ, seu yrmão, senhores de Aça, com çincoenta; |
[+] |
1295 |
TC 1/ 611 |
Antolỹ Sanchez de Soyra outrosi et seus filhos leuauã quareẽta caualeyros; et assi se conplia o conto de noueçentos caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 611 |
Et leuaua quinẽtos escudeyros de pee filhos dalgo, sen os outros de criaçõ de sua casa [et] sen outra gente muyta de pee. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 611 |
Et os outros deramarõ todos para suas pousadas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 613 |
Conta a estoria que el rey mãdou ir adubar os paaços de Galiana a Beeito Perez, seu rreposteiro (o) mayor, para outro dia, que sse auia de juntar ena corte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 613 |
Et derredor dela fezerõ muy ricos estrados, en que sse asentassẽ os condes et os outros omes onrrados que erã ueudos aa corte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 613 |
Outrosi o Çide soube com̃o enderençauã os paaços de Galiana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 613 |
Et mãdoullis que sse nõ partissem dele ata outro dia que ele ala fosse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 613 |
Et todo aquel dia et aquela noyte esteuerõ guardando ata outro dia que uẽo hi o Cçide a sentarse en ele. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 614 |
Conta a estoria que outro dia, depois que el rrey ouue oyda a missa, foisse para os paaços de Galiana, hu se auia de juntar aas cortes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 614 |
Et, el rrey entrãdo pelo paaço, yam cõ ele os condes de Carrom et outros condes et omes onrrados dos que nõ amauã o Cide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 614 |
Et nõ sey ome eno mũdo nẽ rrey nẽ outro que meresca mais este escaño que o Çide, meu vassalo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 614 |
Et uos outros, que posfaçades dele, quaes de uos me ẽuiou nũca taes presentes com̃o ele? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 617 |
Outrosi, senor, mãdade castigar que negũu nõ se atreua a mj̃ nẽ diga parauoa desaguisada contra mj̃, per que aiamos de uijr a denodo perante uos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 617 |
Oyde quantos aqui estades, condes et rricos omes et jnfanções et caualeiros et todos os outros; mandouos et defendouos que nẽhũu nõ fale nẽ diga palaura desagui[sa]da, que nõ deua a dizer contra o Çide, nẽ contra nj̃hũu de sua casa nẽ de sua conpanha, senõ, o que o fezer, mãdalo ey escarmentar de muy maa maneyra; et mãdarll ' ey dar morte de traedor por ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 619 |
Et elles, auendo seu consello, julgarõ que, poys elles conoçiã que o Çide llis dera o auer cõ suas fillas, et llas leixarã, que llo entregassem logo alj ena corte del rrey, sen outro plazo nj̃hũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 619 |
Et esta sentença deu por todolos outros o conde dõ Moño de Lara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 619 |
Et os condes et ricos omes et todolos outros omes onrados que erã da sua parte rogarõ por elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Et leuantouse o outro, Fernã Goncaluez, et disse esso meesmo: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Ben deuedes entender que errauades en ello por mj o pedir nen rogar, poys que tĩjnades en curaçõ de as desonrar, com̃o dizedes que as leixastes; ca, poys ysto tĩjnades en voentade, a outro deuerades dizer que uos andasse en este casamento ca nõ a mj̃; ca nõ era eu para uos buscar ataas barregãas, nẽ seria cousa guisada de me ende trameter de tã maos feytos et tã sen Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Et [o] outro(si) foy Nuno Rasoyra, que foy padre de sua auoa, dona Eluira Nunez, que foy moller de Loym Caluo, seu auoo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 625 |
Outrosi sabes o que fezeschi en Valença, quando se soltou o leõ, que te metischi sub o escano do Çide, et, cõna muy grã coyta que ouuischi de te meter, ronpischi o manto et o brial pelas espadoas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 625 |
Et, desque isto ouue dito, os do Çide começaronse a catar hũus outros cõ maos ollos et cõ maa catadura, et nẽhũu nõ ousaua falar a meos de mãdar o Çide, ca asi os auja castigados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 627 |
Et, estãdo asi deostado do Çide, vio estar onze condes que erã do bando dos jnfantes, que erã contra o Çide; et, cono muy grã pesar, oluidou o que o Çide llj auja castigado a el et aos outros, que nõ peleiassem ante el rrey, et entõ sobraçou o mãto et enderençou contra o conde Garçia Ordones; et, desque foy çerca del, sarrou o puño et deullj hũa tal punada que deu cõ el en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 627 |
Et os hũus chamauã "Cabra" et os outros chamauã "Granõ", et os do Çide "Valença et Biuar". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 629 |
En auẽdo consello conos condes que eu dey por alcalydes en este preito, que e ontre o Cide Rroy Diaz, da hũa parte, et os condes de Carrõ et seu tio Suer Gonçaluez, da outra, por que mj fezerõ entender que foy consellador da desonrra das fillas do Çide, por saluar seu dereyto lidẽ cõ outros tres caualeyros quaes o Çide der de sua casa, et saluẽ seu dereyto, se poderẽ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 629 |
Et leuantousse Martin Antolines et pediollj por merçee que fosse o outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 629 |
Et leuantouse Mono Gosteos et pidiollj por merçee que fosse o outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 629 |
Et, desque o Çide ouue dado quẽ lidasse por el, mandou el rrey que lidassem logo en outro dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 631 |
Et o Çide leuantousse et beyiou a mãao al rrey; et todolos outros caualeyros esso meesmo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 633 |
Conta a estoria que, outro dia grã manaa, foy o Çide espedirse del rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 633 |
Nõ queira Deus, Çide, que o tome, ante uos daria outro mellor, se o podesse auer; ca mellor enplegado e en uos ca nõ en mj̃ nẽ en outro nẽhũu, ca [co]n este caualo onrrades [a] Deus [et] a uos et a nos et a toda a cristaidade polos bõos feitos que cõ ele fazedes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 635 |
Et leuou cõsigo os caualeyros do Çide; et leuou outrosi os seis condes que forõ alcaydes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 635 |
Et essa noyte, ante do dia que aujã a lidar, tãbẽ os hũus com̃o os outros velarõ suas armas enas jgleias, v se mays pagaron cada hũus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 635 |
Et mandou armar os condes seus genros, don Ramõ et don Anrique, et os outros condes, que guardassem o campo cõ muy grã gente, por que nõ fezesẽ uolta as conpanas dos condes de Carrõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 637 |
Et do outro cabo chegaron os condes de Carrom et seus parentes et seus amigos con eles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 639 |
Outrosi Muñio Gustios et Suer Gonçaluez ferianse muy rigiamente conas lanças, fazendo golpes asinaados en sy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Conta a estoria que, depoys desto, que o grã soldã de Persia, por que oyra dizer a muy grã bondade et os grandes feytos d ' armas que o Çide fazia, et com̃o nũca fora uençudo de ome do mũdo, et com̃o gaanara a nobre çidade de Ualença et outros castelos muytos, et com̃o uençia rex cristãos et mouros, et gaãnara sempre delles muy grande algo, ouuo muy grã sabor de auer seu amor, tẽendo que era hũu dos bõos omes do mũdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Quando o oyu o Çide, prouguellj muy to et envioullj dizer que uẽesse a elle en outro dia et que llj prazia muyto cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Et en outro dia grã manaã caualgou o Çide cõ sua gente, muy nobremente uestidos, seus caualos ante si et suas armas enfestas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Outrosi llj presentou muytos panos d ' ouro et de seda, dos que fazẽ en Tartaria, et çẽ libras de mirra et de balsamo en hũa arqueta d ' ouro, das que fazẽ en Tartaria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 642 |
Et outrosi llj trouxerõ hũu tauoleyro de marfil, todo pregado cõ ouro, et en derredor delle muytas pedras preciosas, et as tauolas et os trebellos delle erã d ' ouro et de prata, muy ricamente adubados cõ pedras de muytas colores et de muytas uertudes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 649 |
Et, desque forõ esposados, en outro dia tomarõ bẽeyçõ ena jgleia mayor, a que dizẽ San Pedro, segundo mãda a ley; et o bispo meesmo disse a missa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 650 |
Et, quando se ouuerõ a partir hũus d ' outros, deu o Çide muy grande algo a cada hũu dos fillos dalgo que conos jnfantes veerõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 652 |
Et, logo en outro dia, babtizoo o bispo dõ Jheronimo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 655 |
Et, logo en outro dia na manãa, mandou chamar todolos omes ao alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 655 |
Outrosi gaãnamos esta villa en que moramos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 655 |
Et, poys que el tan grã poder trage de mouros et eu ey a finar tã agiña, vos outros catade se poderdes defender Valença. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 657 |
Outrosi bẽ sabedes que nũca o meu corpo foy uẽçudo nẽ auiltado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 657 |
Et a uos, Gil Diaz, o mãdo fazer mays ca aos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 658 |
Conta a estoria que en outro dia grande manãa vẽeron ant ' el dona Xemena et o bispo et dõ Aluar Fanes et Pero Uermudez et Martin Antolines et Gil Diaz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 660 |
Desi en outro dia começarõ a conbater a çidade et cõbaterõna tres dias muyto afficadamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 661 |
Et ya de hũu cabo Gil Diaz et do outro o bispo, que o guiaua et subtĩjna, assi com̃o elle mandara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 661 |
Et enpos elles outros quinẽtos caualeyros muy bem guisados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 663 |
Segundo conta Abenalfarax, que fezo esta estoria, diz que o dia que a conpana do Çide se partirõ de Sete Aguas, todos muy ricos et muy bẽ andantes, et que aujã uençudo et desbaratado el rrey Bucar et os xxxvj rex mouros que cõ el vĩjnã, os mouros do arraual da Alcudia et dos outros arrauaes por çerto coydauã que o Çide uiuo ya per como o virõ seyr en seu caualo et sua espada na mão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 663 |
En outro dia pararõ mentes aa villa et nõ oyrõ roydo nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 663 |
Et en outro dia, quando virõ que nẽgũu nõ vĩjna nẽ recudia, tornou Abenalfarax aa villa, et foy cõ el muy gran cõpana dos omes onrados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 663 |
Et logo outro dia forõ aas tendas que el rrey Bucar leixara, et acharõ muytas armas, et nõ acharõ ome viuo; mays os mortos erã tãtos que nõ podiã passar per elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 665 |
[Et], quando chegarõ çerca hũus dos outros et virõ que chorauã et non faziã outro doo, forõ muy marauillados como vĩjnã tã apostamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 665 |
Mays nõ fezerõ outro doo, senõ que chorarõ cõ dona Elujra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 666 |
Et entõ beyiaronllj as mãos dõ Aluar Fanes et Pero Uermudez et todoslos outros en lugar do Çide, et asi llo disserõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 667 |
Et, quando hũus panos erã podridos, vestianllj outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 667 |
Et outrosy ficarõ y dõ Aluar Fanes et Pero Uermudes et Ordono Uermudes cõ dõna Xemena et cõno bispo, ata que pagarõ o que o Çide mandara en seu testamento. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 668 |
Outrosy Gil Diaz tomaua tamano sabor en mandar pensar do caualo Baueca, que era hũa grã marauilla; asi que as mays vezes elle o leuaua a agoa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 668 |
Et poso y dous olmos, hũu aos pees et outro aa cabeça, que son oge dia muy grandes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 669 |
Outrosi el rrey de Nauarra et a rreyna sua moller tornarõsse para sua terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et en toda a jgleia nõ estaua outro nẽhũu senom o judeu, ca todos estauã aa pedricaçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et assy esteue sempre ata que rreynou el rrey dõ Afonso, que foy fillo do muy nobre rrey dõ Fernando, que gaanou todo o mays da Andaluzia; ca este bem auẽturado rey gaanou a çidade de Seuilla, cõ todo seu reynado, et a çidade de Cordoua, cõ todo seu rreynado, et gaanou a çidade de Geem, et gaanou Hubeda et Beeça et Anduiar et Martos et Ariona, et outras vilas reales et outros muytos castelos, segũdo que uolo contara a estoria; ca este bem auenturado rrey deytou o poder dos mouros d ' Espana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et seu fillo, el rrey dõ Afonso, trasladou o corpo do Çide et sacoo da aboueda et poseo en hũu muymento muy noble, que mandou fazer en Burgos, et sua moller en outro; et poseos ẽno altar de Sam Pedro, aa mão dereyta, contra hu dizem o auãgeo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 671 |
Et outrosy traslado[u] o conde Garçia Fernandes, que foy senor de Castela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 676 |
Et aj[ũ]tarõsse cõ elle condes et ricos omes et outros omes onrados de seu senorio, que vĩjnã y fazerllj corte et buscarllj muytos plazeres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 676 |
Et os condes et os rricos omes et os outros omes boos da terra, veendo et seendo ia çertos de todo en todo (et) pelos fisicos que auya el rey a morrer daquel mal, ouuerõ seu consello et suas falas en hũu, dizendo com̃o este rey dõ Afonso non lles leixa[ua] fillo nẽhũu que lljs gouernasse o reyno, senõ dõ Afonso seu neto, que era fillo do conde dõ Ramondo de Tolosa; et, por que este dõ Afonso era moço pequeno, ouuerõ seu acordo que, ontre tanto que o mynino criassem, que fosse para manteer o rreyno, que ser[i]a bem que casasse sua filla dõna Oraca Afonso, moller que fora do cõde dõ Ramondo, que era veuda, cono conde dõ Gomez Candespina, por que era mayor et mays poderoso que nẽhũu dos outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 677 |
Et guardate, nõ te pares ante mj̃; ca, se te ante mj̃ paras, sabe por çerto que te mandarey matar; ca a mjna filla a mj̃ conuẽ de a casar, ca nõ com̃o quiserẽ os condes et os ricos omes et os outros omes onrados que en estes consellos som. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 679 |
Outrosy, Senor, non desampares estes reynos de Castela [et] de Leõ, que ficã en muy gram desemparo por mĩgoa de senor, nẽ queyras dar lugar aos eemigos da tua santa fe catolica, et guarda os teus altares, en que sse consagra cada dia o teu santo corpo, nẽ des lugar aos maos que queiram andar soltos pela terra, fazendo muyto mal aos mesquinos [et] roubando os caminos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 679 |
Entõ os condes et os ricos omes et todolos outros altos omes fezerõ por el muy gran doo, et teuerõno XX dias en Toledo, fazendo por el muy grã doo cada dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 681 |
Et entrou toda a terra cõ ajuda dos seus et tomoa; mays non per força, mays por que lla nõ quiserõ defender, por que el rey nõ leixara outro herdeyro, senõ a rreyna dona Orraca soa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 682 |
Et por este atreuemento que ela fazia et por outros meteua en hũu castelo, a que deziam Castelar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 683 |
Outrosy o conde dom Pedro de Lara gaanou amor dela, assy que fezo ela o que el quiso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 684 |
Et roubauã as jgleias, et mandaua tomar os tesouros delas, et fazia outros muytos males, que erã muy sen Deus; et quebrantaua as cruzes et tomaua a plata delas et o ouro et as pedras preçiosas et as outras noblezas que achauam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 685 |
Et os bispos et os arçebispos et os outros omes que y erã entenderõ que, se esta lide sse fezesse, que seria muy grã dãno a toda a terra, et que seria enqueyiõ para cobrar os mouros a terra, assy com̃o acaesçeu en tempo del rey Rrodrigo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 685 |
Pero sobre esto ay gram desacordo, que dizem hũus que morreu y; et os outros dizem que nõ morreu, mays que foy vençudo et que sse foy a perder, que nõ appareçeu mays viuo nẽ morto; et outros dizem que foy enterrado en Monte Arãgom, et que o sacarõ os cristãos de terra de mouros por muy grande auer; et outros dizem que seyu da batalla uiuo et que se fezo romeu depoys a grã tempo, et que sse amostrou a muytos de Castela et de Leõ et d ' Arangõ, que bem uirã que aquel era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 688 |
Et deua ao arçebispo dom Ramõ, cõ outros bõos herdamentos de muy gramdes rendas, para a jgleia de Sancta Maria de Toledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 689 |
Et ouue en ela fillos: dõ Sancho, que reynou enpos elle en Portugal; et outro a que disserõ dom Afonso, que casou cõ dona Matella, condesa de Bolloña, et por ela ouue o condado; et outro a que diserõ dom Fernando, que casou en Castela con Sancha Fernandes, filla do conde Fernando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 689 |
Et el rey don Sancho, que uos dissemos, ouue outro fillo sem dõ Afonso que ouue nume dom Pedro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 689 |
Et ouue outro fillo que ouue nume dõ Fernando, que foy casado cõna condesa de Frandes, et nõ leixou fillos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 690 |
Et tomou dos mouros Santarem et Lisboa et Euora et Alãq[u]er et outros lugares que auiã lõgamente estado hermos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 690 |
Et pobrou muytos lugares eno rreyno de Portugal: (et) A Pobla de dom Yllam, que dizem agora Torllana, et Aguar et Monte Santo et Ponte de Mulas et Torres Nouas et outros lugares muytos que con vijnam ao rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 690 |
Et este gaanou Alconçer et outros lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 694 |
Et Abemtumeyro auya outro consigo, que auya nume Almofhade, et era muy sabio da ley de Mafomade, [et] aquelle começou a predicar et espladinar o liuro de Mafomade, que a nume Alcorã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 697 |
Outrosy enviou sua carta ao meyrino da terra, en que llj mandou que fosse cõ aquel laurador et uisse que dereyto llj fazia, et que llo enviasse dizer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 697 |
Et tã grande foy o espanto que as gentes tomarõ del por aquel feyto, que nõ erã ousados de fazer torto hũu a outro, por poderoso que fosse; et, se llo fazia, logo llo enmendaua da outra parte, por poderoso que fosse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Et disselle que seysse logo outro dia aa batalla, et elle que o aiudaria, en guisa que venceria os mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Et logo outro dia gram manaa armarõsse os cristãos, et os mouros veerom da outra parte, et lidarõ muy fortemente; et prougue a Deus que forõ os mouros vençudos y et mal andantes, segũdo que o prometera o santo confessor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Et matarõ delles muytos sem conta, et correrõ cõ os outros bem çĩco legoas, ferindo et matando en elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Outrosy o jnfante dom Sancho, quando soube a morte do padre, ueeõsse de Beeça para Toledo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 699 |
Et os conçellos outrosy en guisa erã escarmentados que nõ auyam mester juyz, senõ elles meesmos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 701 |
Cõta a estoria outrosy que seu yrmaom, el rrey dõ Fernando de Leom, seyu muy boo rrey, senõ por que tragia loomineyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 701 |
Et misclarõ entõ cõ elle o conde dom Ponço et outros omes boos, et el rey tolleulles a terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 701 |
Et tomou en scripto o que tomara a el et aos outros omes boos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 701 |
Et fezeo entrar en baño et lauar a cabeça et uestir outros panos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 701 |
Et por ende uos rogo que tornedes a terra ao conde dõ Ponço et aos outros a que a tomastes, et que nõ queyrades creer conselleyros maos, que uos consellarã mal; ca nõ est uossa prol nẽ uossa onrra; ca lealmente seruirõ o emperador, nosso padre, et demays son ançianos et emçima de sseu tempo, et nõ est guisado que andem desterrados pela terra per maos conselleyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 701 |
Et eu por guardar nossa onrra et nossa fazenda uim aqui, ca nõ (nõ) por outro mal que ẽno curaçõ tena. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 703 |
Et moueu para ala muy gram gente, que forõ per sy, et outros enviarom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 706 |
Et sobre esto foy creçudo o gresgo ontre elles, [et], os que a terra aujã a guardar, deytauã[na] a mal, correndosse hũus outros et fazendose muyto mal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 706 |
Et tanto correu a contenda ontre elles, por que el rey dõ Fernando de Leom leuou os peytos delles bem X anos et os outros dereytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 707 |
Et o conde dõ Mono adeantousse ante os outros; et, en uez de tomar el rrey et tragelo al rey de Leom, tomoo et fugiu cõ elle para Atẽça, assy que por liurar seu senor nõ catou pola menagem que fezera al rrey de Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 710 |
Outrosi o conde dõ Manrrique, desque ouue ordenado com̃o fezesse del rrey, foysse cõ seu poder para dõ Fernan Rruyz, que o estaua atendendo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 710 |
Et, desque foy mizcrada a lide, o conde nõ catou por outro senõ por dom Fernan Rruyz, et enderẽçou para o que tijna suas armas, coydando que era elle; et deullj tã grã lançada que llj nõ teuerõ prol as armas, et deu co elle morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Et desto [que lle faria preyto et menagem], elle et outros cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Et o conde fezellj tal menagem, elle et outros cõ elle; et soltoo da priiom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
Conta a estoria que, estando Lope d ' Arenas hũu dia afeyt[ã]do sua barua, que nõ estaua y outro nẽhũu senõ o alfagime, entrou Domj̃guello pela porta et hũu veablo pela mão. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
Et o conde, quando oyu que era tomado o castelo, logo en outro dia (logo) moueu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
Et el rrey, per c[õ]sello do conde d[õ] Mono et dos outros condes et rricos omes, cobrou os lugares que llj auia tomado seu tio; ca, enpero au[i]am feyto menagem al rrey de Leõ por ellas, quando vijam al rrey, seu senor, logo llas dauã et o rreçebia muy bem, por que moytos delles lazerarõ depoys; mays elles, mays queriam seer lazerado(res)s, ca nõ seer desconoçudos a seu senor natural. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 716 |
Et cõ este acordo entrarõ ala, dizendo que queriam falar cõ el rrey; et, mentre os hũus falarõ cõ el rrey, os outros entrarõ hu estaua aquela judia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Et catiuou moytos delles et os outros forõ vençudos et mal [ã]dantes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Et matou seu sogro, o conde dõ Osoyro, que era cõnos castelãos; et mat[ou] Aluar Guterrez, yrmão de Rruy Guterrez; et matou outros moytos; et prendeu outros moytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 720 |
Et achouse cõ elle o jnfante en hũu lugar [que dizen] Aregual et lidarõ y, et forõ os de Portugal vençudos; et matou et prendeu moytos delles et seg[u]do[u] os outros, en tal maneyra que foy muy grã seu dãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 722 |
Et os mouros outrosy, quando o souberõ, desçercarõ el rrey et forõ sua via. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 726 |
Et, elle estando sempre çercado, mingoulle a vianda et a gent[e], os hũus que sse morriã et os outros que se yam cõ fame, en guisa que ouue de ficar soo ẽno castelo; et, amparandoo, comeu todas as cousas que tijna, que de comer erã, et paçia as eruas, en guisa que lle faleçeu todo, en maneyra que (o) nõ auia a que sse to[r]nar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 726 |
Et poblou Salua Leõ et Saluaterra et Sabugal et outros moytos lugares, por que ual mays o rreyno por elo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 729 |
Et tãto sonou a sua fama que vijnã a suas cortes todos os altos omes das outras terras, por prouar os bees que delle oyam dizer, et (os) outros por tomar armas de caualaria del: ia oystes na estoria com̃o fezo caualeyro Baldouim, emperador de Costantinopla, et dõ Afonso, rrey de Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 729 |
Et depoys armou en Cordoua a Rreymõ Felizada, conde de Tolosa, et a don Loys, conde de Chartes, et outros nobles omes de Alemana et de França et de Jnglaterra et de Gascona et d ' Arangõ et de Prouinçia et doutras terras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 730 |
Et este rrey fezo a ordem de Santiago, et deullj por cabeça a vila de Ocles; et deullis Çorica et outros lugares moytos en rribeyra de Teio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 730 |
Et deullis outros lugares, et outrosy Orreya et Moura et outros muytos herdamentos, per que os sacou de pobleza en que estauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 731 |
Et dõ Diego Lopez d ' [A]lfar[o] et todos [os] outros fillos dalgo nõ estauã pagados del rrey, por que dissera que tã boos erã os caualeyros da Estremadura com̃o os fillos dalgo de Castella, et que tãto bem fariã com̃o elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 731 |
Et d[e]sa ue[z] foy perduda Calatraua et Alaroos et os outros lugares que er[ã] ala. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 734 |
Conta a estoria que el rrey dõ Afonso, desque ouue poblada a vila d ' Amaya, teedo que Gascona que deuia a seer sua, asy com̃o fora outro tempo do senorio de Castela, que foy sobre ela cõ sua oste et çercou Bayona et correu a terra en rredor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 734 |
Et, teendoos çercados, ouuerõ preytesia cõ el rrey, que llj dariam a custa que auya feyta en aquela vijnda, et que desçercasse a vila et fosse sobre Bordel, et sobre os outros lugares, et que llj fariã preito et menagem (et) que, se elle ouuese Bordel, que lle dariã a vila de Bayona. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 735 |
Et foy y o arçebispo de Toledo et outros muytos prelados, que llj fezerõ muyta onrra ao corpo, asi com̃o convĩjna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 738 |
Et rricos omes de Castella: don Diego Lopez del Faro, et os condes de Lara don Aluaro et dõ Fernãdo et dõ Gonçaluo, et Lopo Diaz, et Rroy Diaz de los Cameros, et Aluar Diaz, seu yrmão, [et] don Gonçaluo Rroyz Giron et seus yrmãos, et muytos outros nobles omes que seria longa cousa de contar; don Pero Ares, maestre de Sanctiago, don Guarĩ Arnaldez, prior de San Iohan, don Rroy Diaz, maestre de Calatraua, dõ Gomes Ramires, meestre do Temple. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et en outro dia mouerõ ende et forõ çercar o castelo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et en outro dia mouerõ ende et forõ albergar a La Fresnada, et en outro dia ao pee do Muradal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 742 |
Et en outro dia (caualgou) joues, aa ora de noa, chegou a (primeyra) oste ao pee de Muradal, et subirõ muytos en somo, et a mays gente ficarõ çerca da agua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 742 |
Et outro dia, uernes a ora de noa, subirõ os rreys ao porto et ficarõ y suas tendas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 744 |
Et hũu foy dõ Diego Lopez, que leuou o pendõ del rrey dõ Afonso, et o outro foy don Garçia Rromeyro, que leuaua o pendõ del rrey d ' Arangõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 744 |
Outrosi [por] que podesem veer os mouros, en qual guisa vijnã ou que poder auiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 744 |
Dom Rrodrigo, o arçebispo de Toledo, et todos os outros prelados andauã pela oste, prehegando et outorgando [o perdon] a todos aquelles que de boo curaçõ entrassem enna batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 744 |
Et mandarõ que comũgassem et que sse guisasem para outro dia lũens com̃o entrassem ẽna batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Conta a estoria que outro dia lũes foy deytado o pregõ pela oste, que, dela medea noyte endeante, que de grã manana sse armasem para a batalla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Et el rrey dom Afonso ya na postrimeyra aaz, et ya cõ elle o arçebispo de Toledo dõ Rrodrigo, et dõ Aluar Peres de Lara, que leuaua a sua signa aquelle dia et que gaanou boo prez cõ ela; et o conde dõ Fernando et Gonçaluo Rruyz Girõ et seus yrmãos, et Mono Rrodriguez et Pero Rruyz et Rrodrigo Rrodrigues et Aluar Royz et dõ Gil Mãrrique et dõ Gomez Manrriquez et dõ Afonso Telles et dõ Garçia Telles, et Fernan Garçia, et Abril Garçia, et Roy Garçia, todos tres yrmãos, et dõ Rrodrigo Pere de Vilalobos, et dom Guillem Gomez, et dõ Gonçaluo Yanes, que foy depoys maestre de Calatraua, et dõ Guillem Peres, et dõ Mono Perez de Gosmã, et dõ Tibalte de Blascõ, et outros omes onrrados que aqui nõ som contados, et os caualeyros de Toledo; et conçelos o de Medina del Cãpo et o de Valedolide et o de Olonedo et o de Cõca et o de Tollar et o de Plazença et o de Beiar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Outrosy conta a estoria que do outro cabo vijn[a] o Myramamolym, suas azes paradas, de muytos mouros bem acabdelados, et de muy grã manaa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Et aly hu estaua a tenda fezo fazer hũu curral de omes armados de pee muy espessos, atados hũus cõ outros cõ cadeas, por que nõ podessem fugir enpero quisesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Et estes atados erã bem çem vezes mil todos negros, et todos tijnã lanças et adagaras et espadas; et ẽno cural muytos beesteyros et en deredor muytos arcas postos cõ seetas hũus sobre outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Et fora das azes andauã muytos beesteyros et arqueyros, tãtos que nõ auyam conta; et outros cõ dardos et cõ gurguzes, que feriam tam bem fogindo com̃o tornando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 745 |
Et destes et dos outros era tam grande o rroydo delles, que nõ a om̃e que lles podesse poer cõta, nen os podese osmar foras tãto que souberõ despoys os rreys en uerdade que erã oyteenta mĩll caualeyros; mays a[a] gente de pee nõ souberõ poer conta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 749 |
Et dom Diego estaua en muy grã presa, ca nõ tijna cõsigo mays de quareenta caualeyros; pero, por presa que llj derõ, nũca o poderõ sacar daquel lugar, ante custaua muy car[o] a quẽ se (e)lle acostaua Outrosi dõ Garçia Rromeyro, que tijna a deãteyra del rrey d ' Arangõ, feria enos mouros et quebrãtou as azes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 751 |
Et a aquella sazõ estaua a fazenda tã en peso que se nõ uençiã de hũu cabo nẽ do outro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 751 |
Et os outros caualeyros, quando esto virõ, fezerõ esso meesmo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 751 |
Et outrosy el rrey d ' Arãgõ da outra parte quebrantou o curral, et el rrey de Nauarra et todas as outras gẽtes de Castella et os outros que y erã ferindo et matando, que sse nõ dauã vagar nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 752 |
Et tomou y outro caualo et essa noyte chegou a Jheem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 752 |
Onde conta o arçebispo dom Rrodrigo [et] diz que, segũdo depoys foy achado en uerdade, que de oyteenta mil caualeyros que elles erã, (et) ficarõ y os trijnta et çĩco mĩl; et dos outros de pee morrerõ y bem duzẽtas uezes mil. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 754 |
Outrossy os rreys d ' Arangõ et de Nauarra teuerõ que dõ Diego soubera muy bem partir et guardar a onrra del rrey seu senor, et que daua a elles muy grande auer; et asi forõ todos pagados do que dõ Diego mandou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 754 |
Et logo en outro dia mouerõ ende et forõsse para Bilches, et çercarõ o castelo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 754 |
Et en esta preytesia prazia a algũus et aos outros pesaualle muyto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 754 |
Outrosy conta a estoria que el rrey dõ Afonso, poys que ficou en seu rreyno, c[a]tãdo com̃o o seruirã os condes et os rricos omes, poles dar galardõ herdoos muy bem et poselles mays terras da que ante tijnã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 756 |
Et tomou outro castello que deu aa ordẽ de Sanctiago; et tomou o castello de Alcaras, que era muy forte et muy firmado, onde llj vĩjna muyto mal et dano ena terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 756 |
Et tomou outro castelo a que dizem Rriesa, et deytou os mouros ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 757 |
Outrosi dos mouros morrerõ y muytos, de pedras et de seetas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 759 |
Et, quando forõ ajũtados, disse ella com̃o tijn[a] por bẽ de dar seu yrmão el rrey ao conde dõ Aluaro en guarda, et que llis rrogaua que a conssellassem com̃o fezesse, ca ela nõ queria fazer nẽhũa cousa sen seu consello delles todos; pero todavia dizendo ben del conde, et que a elle conuijna que teuesse el rrey mays ca outro nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 759 |
Et jurou mays que nũca (que nũca) fosse contra a rreyna dona Berĩguela, poys que ela tam grã merçee llj fazia e[sco]llend[oo] ontre todos os outros, [et] que todo o seu fosse sempre guardado, sinaladamente as suas a(n)rras, que sua madre lle leixara, que erã estas: o castelo de Burgos et Valedolide [et] Moño et os portos do mar et seus çeleyros et todas as outras rrendas, et que sempre a amasse et a seruisse com̃o a sua senora natural et filla de seu senor natural. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 762 |
Et disse [a] dom Gonçaluo Rruyz et aos outros rricos omes que sse foss[ẽ] da corte et que nõ veesem y se nõ quando el enviasse por elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 762 |
Et entõ os rricos omes -dom Lopo Diaz de Faro et Gonçaluo Rruyz Girõ et seus yrmãos et Aluar Diaz dos Cameyro[s et] dom Afonso Telles de Meneses et outros ricos omes -, quando virõ que tam maltreytos [eran], ouuerõ seu consello como sse podessem defender do mal que llis o conde fazia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 763 |
Et enuiou dizer aa rreyna dõna Beringuela que desse logo al rrey, sem outro alongamento, o castelo de Burgos et Valedolide et os portos do mar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 765 |
Et dõ Lopo Diaz foysse para Outiella, hu estaua a rreyna, et dõ Gonçaluo Rruyz Girõ et seus yrmãos, et dõ Garçia Fernandez de Vila Mayo[r], et dõ Guillem Peres de Gozm[ã], et dõ Gil Manrrique, et outros omes bõos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 767 |
Et veerõ cõ elle o conde dõ Aluaro et seus yrmãos, et Martin Nones de Fenoiosa et seus fillos, [et] Garçia Ordonez, et Guillem Gomes, et dom Gomez Mãrrique, et dom Rruy Mãrrique, et dõ Yenego de Medõça, et Pero Gonçalues de Maroño, et outros muytos cõ elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 767 |
Et enbaratarõsse hũus cõ outros et começarõse de ferir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 767 |
Et (el) teendoo[s] çercado[s] outro dia chegou y el rrey et mandoos conbater muy fortemente, en guisa que os teuerõ muy coytados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Et elles caualgarõ logo sen outro alõgamento et andarõ seu camjno, nõ sse parando ẽ nẽhũu lugar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Et en outro dia forõ en Aguillar, et en outro dia en Outiella, du estaua a rreyna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Et, estando y, chegarõ nouas com̃o el rrey dõ Afonso vijna cõ muy grande oste, astragãdo a terra, et que vijna cõ el o conde dõ Aluaro et seus yrmãos et os outros que erã de seu bando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 771 |
Et, quando forõ todos ajũtados, catando dereyto et leal[da]de, derõ o reyno aa rreyna dõna Beringuela, filla del rrey dõ Afonso, seu senor, porque nõ auya y outro herdeyro nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 771 |
Et ouuerõ medo que conbateria o castelo de Dõnas et enviarõ ala a dõ Lopo Diaz de Medõça et Aluar Dias dos Cameyros et outros omes boos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 775 |
Desy forõ cheg[ã]do a(a) gente del rrey et foy o torneyo muy forte; mays nõ durou muyto, ca logo foy preso o conde dõ Aluaro et os outros caualeyros cõ elle, dos mellores que elle auya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 775 |
Et os outros alçarõsse ao castello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 775 |
Et logo(u) outro dia entrarõ en Palença, du forõ muy bem rreçebudos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 779 |
Et enviou ala a dõ Lopo Diaz et outros caualeyros cõ elle, et a dõ Pedro, maestre de Santiago, et o maestre de Calatraua cõ grã conpana de freyres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 779 |
Et morrerõ y muytos et catiuarõ y muytos et os outros forõ vençudos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et outro dia passou çerca de Jahem et defendeu el rrey que sse nõ acostasse(m) nẽhũu contra a vila aas barreyras. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et el rrey ouue seu consello et deu duzentos caualeyros que dereniassem cõ elles et outros duzentos caualeyros que lljs acorresem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et os (outros) duzentos caualeyros entrarõ entre elles [et a vila] et os outros duzentos [rrecudirõ da outra parte] et muytos da gente da oste del rrey, ferindo et matando en elles, ata que os meterõ pela vila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et morrerõ daquela espoloada bem CLXXXa mouros dos mays onrrados da vila, et dos outros ouue y mays de dous mil, ontre mortos et catiuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et feriãsse a mantenente hũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 782 |
Et el rrey errou o rrastro et tomou outro camjno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 786 |
Et ficou y cõ elle o maestre de Calatraua et (os) outros omes boos [por] frõteyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 786 |
[Et] dom Aluar Perez et os outros omes boos que ficarõ por frõteyros, et el rrey de Beeça cõ elles, forõ correr as terras al rrey de Seuilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 786 |
Et ya cõ el rrey dom Lopo Diaz et dõ Gonçaluo Rruyz Girõ et dom Afonso Telles et dom Guillem Perez de G[o]smã et outros omes onrrados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 786 |
Et veerõ y dom Aluar Peres et Telo Afonso et os outros omes bõos que ficarõ por frõteyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 791 |
Et elles, cõ muy grã coyta do mal que lles faziam os almohades, alçarõsse cõ aquel mouro et rreçeberõno por senor en terra de Murça et en outros lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 791 |
Et enpos elle leuãtousse outro mouro, que diziã Yhuda Rrama Homade Ymar, que pouco tempo auya, ante que rreynasse, andaua arando cõnos boys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 791 |
Et foy rrey de Iheem et de Ariona et de Granada et de outros lugares muytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 797 |
Et guardo[u] o arçebispo en quanto el uiueu o castello de Queyiada cõ outros castelos alla en essa terra; cõuẽ a saber quaes erã os castelos: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
[Et] o hũu porlo apelidamẽto que era ena terra de todalas partes, et o outro porlo mandamento apressurado de Abehũc, começarõ a vĩjr mouros de todas partes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Don Abehũc começou a mesurar a oste dos cristãos; et, poys bẽ ouue osmado et entendudo quanta gent[e] podia seer et quanta a pressa, et vio que se nõ poderi[ã] teer en cãpo nẽ se llj podi[ã] defender -ca sen falla asy pareçia a quen quer que hũu poder et o outro visse, saluo o poder de Deus que he grande, que acorre aos seus - (et) mãdou logo ficar suas tendas eno oliuar, ontre os cristãos et a uilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Et forõ as azes dos mouros vijte, que ena que meos auja era de mill et quinẽtos caualeyros arriba, et en tal dous mil; a que os cristãos nõ podiam de ssy fazer hũa soo, a mays pequena que ẽnos mouros auya, pero que era y cõ elles fillo del rey de Beeça -ca el rey de Beeça era vassalo del rey dom Fernando; et, desque soube que o infante entraua en caualgada, enviou seu fillo cõ duzentos caualeyros que fossem cõ el, et cõ bem trezentos omes de pee - et freyres de Sanctiago et de Calatraua et das outras ordees veerõ y outrosy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 799 |
Os cristiãos forõ todos confessados, os que poderõ auer clerigos; et os que nõ hũus a outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et asi [se] começarõ de misclar et de reuoluer de hũa parte et da outra, que nõ podo auer acordo enos mouros de tẽer hũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et aly foy a mortandade en elles muy grande ademays: tã grande era a presa da entrada, et tã poucos se faziã os que pelas portas podiã entrar ao gram gentio que era, que hũus a outros se matauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Que uos diremos? assy dolauã en elles com̃o fariã en senos madeyros, sem sse defender [d]e nẽhũa defenssom; a praça foy muyto agina liurada dos mouros, os hũus mortos et os outros catiuos et os outros fugidos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
En esta fazenda foy morto o rrey dos gazulles [et outros muytos onrrados et poderosos mouros de gran conta. ] |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et acharonas tã pobradas, que nõ ouuerõ mester de tomar outro afam para enviar a outra parte polo que mester aujã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et outrosi se estremarõ y caualleyros toledaos, peça delles, que fezerõ y tãto que se faria muy graue de creer a quen o nõ uisse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et freyres das ordĩjs ouue y outrosy que forõ y muy mortaes et muy destroydores aos mouros de suas vidas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et, com̃o quer que desse caualeyro conte aqui a estoria, por este acaeçemento, que pareçe com̃o auentura de gran curaçõ, outro seu yrmão deste caualeyro fezo y marauillas d ' armas en começo de sua caualaria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et fezo y tãto que nõ foy mal enpregada a ssua caualaria en el esse dia, nẽ depoys fezo; ca esse foy depoys muy prouado en armas en outros muytos lugares de muy grandes afrontas, et seendo y sempre auenturado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Hũu acaesçemento marauilloso acaesç[e]o ali aquel dia: dous caualeyros cunados que andauã y muyto omeziados, quando sse confessarõ en querendo entrar ẽna fazenda, aquel que auya rrazõ de fazer enmenda ao outro demandoulle perdom para esse dia, soo quanto a fazenda durasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et esse que demãdaua o perdom foy o dicto Diego Perez de Vargas, o que depoys disserõ Diego Machuca; et a[o] outro diziã Pero Miguel. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Mays por muyto que cõno outro caualeyro, seu contrario, trauarõ clerigos nẽ omes d ' ordem nẽ o jnfante dom Afonso nẽ dõ Aluar Perez, nõno quiso fazer nẽ por Deus nẽ por outro rrogo nẽhũu, saluo a hũu preyto: que, se sse lle leixasse abraçar, que lle perdoaria para sempre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et o outro nõ sse quiso meter en aquella aventura, ca estaua a morrer a seruiço de Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et o jnfante dõ Afonso et dõ Aluar Perez et as outras conpanas que con elles erã tornarõsse rricos et onrrados para suas terras; outrosy fillo del rey de Beeça foysse para sua terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Poys que a contado a estoria dos outros grandes feytos del rrey de Castella et de Leõ, passa(ra) agora (torna) a cõtar de com̃o tomou Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Aquel mouro, de que uos ia dissemos, conosçeu ena parauoa Aluar Colodro, et apertoullj a mão cõna sua, et dissollj aa orella: -Eu sõo daquelles que tu sabes; puña de te uĩgar destes outros, et eu te ajudarey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et entrou per ela Pero Rruyz Taful cono[s] outro[s] caualeyro[s] que y estau[ã] . |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et os mouros do outro andamyo da villa llis tirauã seetas et dardos et pedras, et tres uezes llos uencerõ et os leuarõ atẽen o muro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et os cristãos, veendosse muy apremados polo grã poder dos mouros, que erã muytos, ouuerõ seu acordo et enviarõ dous omes cõ seu mandado: o hũu al rrey dõ Fernando, seu senor, que llis veesse acorrer; et o outro a dõ Aluar Perez, que era en Martos, que era hũu dos grandes omes do rreyno de Castela, poderoso et noble; et a hũu caualeyro que diziã Ordoño Aluares, que era da masnada del rrey, que uẽeo y logo et o enviou dizer al rrey dõ Fernando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et o outro que foy al rrey andou a grande andar, de dia et de noyte, ata que chegou a Benauente, du era el rey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et dos que yam cõ elle era ende hũu dõ Fernã Rruyz Cabeça de Vaca, et o outro dõ Diego Lopez de Boyam, que era entõ escudeyro; et o outro Martin Gonçaluez Maiõços, et o outro Sancho Lopez d ' Aellos, et o outro dõ Johan Ares Mexira, et outros de que nõ sabemos aqui çertos os numes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Quando el rrey dõ Fernando chegou a essa çerca de Cordoua, peça auja ia que dõ Aluar Perez iazia dentro ena Eixerquia en ajuda dos cristãos, et dõ Pero Martĩis, seu yrmão, a que os mouros chamauã alfatas, por que era romo, et outra gẽte da fronteyra de pee et de caualo, et das outras terras de Castella et de Leom et de Estremadura, que ueerõ y a aquella uoz por seruir a Deus et a el rrey, et por gaanar algo, et por ajudar seus cristãos; et outrosi freyres das ordĩjs, que erã y a seruiço de Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et, quando chegou aos visos altos que som alende da ponte, deceu cõ hũu daquelles caualeyros que leuaua, et os outros et as bestas leixoos aly. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et qual quer destas que possa acabar, daqui a outro dia de cras por noyte a tal ora com̃o esta, aueredes aqui mjna carta et meu mandado cõ este [escudeyro] que aqui trago comjgo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et Abehũc leixou o cõsello para outro dia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et en outro dia de manãa chegarõ y dous mouros a caualo del rrey de Ualenca, con que enviaua dizer a Abehũc de com̃o soubesse por uerdade et por çerto que el rrey don James de Arangõ vĩjna cõ todo seu poder, et que llj enviaua rogar que llj acorresse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Outrosi, v[eendo] com̃o a gente del rrey don Fernando crecia cada dia et seu feyto ya adeant[e], mouerõ preitesia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et enas festas dos apostolos San Pedro et Sã Paulo a çidad[e] de Cordoua, a que a estoria chama patriçia das outras çib dades -esto he padrõa et exemplo dos outros poblos da Andaluzia - foy aquel dia alimpada das suzidades de Mafomade, et foy dada al rrey don Fernãdo, et el entregado dela. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 814 |
Mays esse bispo dõ Iohan, cõ os outros bispos sobredictos, deyta[d]a fora a suzidade de Mafomad, (et) çercarõ arredor toda aquella mesquita, espargẽdo agoa bẽeyta per ella com̃o deujã; et outras cousas enadendo y, que o dereyto de sancta jgleia manda, et restolarõna desta guisa -et restolala he tãto com̃o para seruiço de Deus -. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 814 |
Aquel bispo don Johan, en uoz do arçebispo de Toledo, fezo aquel alimpamento ata que, cõ os outros bispos, tornou aquella mesquita de Cordoua en jgleia; et alçou y altar a onra da bem auenturada Uirgẽ Maria, madre de Deus; et cantou y missa altamente com̃o de alta festa et muy ordinadamente sermonou y, segũdo o saber que el auja et a graça de Deus llo posera na sua boca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 814 |
Das canpanas outrosi de Sanctiago de Galiza que dissemos que tro[u]xera Almançor a Cordoua, por desonrra do poboo cristião, et esteuerõ ena mesquita de Cordoua, et seruirã y en lugar de lampaas, (et) el rey don Fernãdo, que fazia as outras nobrezas, fez entõ tornar aquellas cãpaas meesmas et leualas aa jgleia de Sanctiago de Galiza. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 817 |
Conta[do] hũa gran peça dos nobres et grandes feytos deste rrey don Frenado de Castella et de Leõ, poys que a rreyna dona Beatris, a sua nobre moller, se morreu, com̃o auemos dito, conta a estoria com̃o este rrey dõ Fernando -por nõ andar por outros custumes, quaes nõ conuĩjna a tã nobre rrey com̃o este et tã alto principe com̃o el - de com̃o casou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 817 |
Et fezo en ela primeyro el rrey dõ Fernando hũu fillo, a que disserõ dõ Fernando, et por sobrenume Fernan Pontis; et hũa filla a que disserõ dona Leonor, et ajnda depoys disto fezo el rrey dõ Fernando en ela outro fillo a que disserõ don Loys. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 817 |
Etyia, Almodouar, Estepa, Sete Filla, et muytos outros lugares meores, cuios numes nõ leixamos aqui contar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 821 |
Et de com̃o foy queremos yr daqui adeant[e] contando desto et de todoslos outros feytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 821 |
Conta a estoria, o que a razõ della daqui adeant[e] sigue, que [e]se rrey dõ Fernando -de que o arcebispo dõ Rrodrigo de suso ena sua estoria a contado, et de que a estoria outrosi daqui adeãte contara - andando per suas villas et per suas cidades per Castella et per Leõ, et enderençandoas et parandoas bẽ, que se foy uĩjndo seu passo contra Toledo; et, en Toledo estando, oyu nouas de Cordoua en com̃o estaua coytada de fame et que sofria muy grã lazeyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 821 |
Et el rrey tomou ende muy gran pesar, et sacou y logo sua maleua, et envioullis XXX et V mĩll morauedis, et outros tantos aos outros castellos da fronteyra, que o partissem ontre elles, segũdo fosse a reteẽça de cada castelo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 822 |
Estando el rrey don Fernando en Valedolit cõ sua madre, a nobre rreyna dona Berĩguela, et cõ sua moller, a rreyna dona Joana, folgando et auendo prazer cõ essas ambas rreynas de que el muyto amado era -et esto foy desque [o primeyro] acorr[o] a Cordoua et aos castellos dala enviou - ouue nouas outrosi en com̃o Cordoua estaua en grande afronta de fame. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 822 |
Et o primeyro que o cometeu et abriu carreyra aos outros et o que ante sobio pela pena arriba foy Diego Perez Machuca. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 822 |
Et os outros passarõ et sulbirõ pela pena arriba et entrarõ eno castello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 825 |
Et elle nõ se deteue nẽ põto, ante se começou de tornar muy apressuradamente, com̃o aquel que entendia bem a mj̃gua que ala fazia, et que auja muy a uoentade de seruir seu senor, ca llj mandara el rey que se nõ partisse de Cordoua nẽ se alongasse ende muyto, et que lla guardasse muy bẽ; ca, com̃o quer que Telo Afonso y estaua et que o leixara y el rey quando a tomou, don Aluaro auja o poder todo ida teẽça, et elle a tĩjna por el rrey de la primeyra outra uez que alla el rrey [o] enviara, et por el faziã en todoslos outros lugares asi com̃o polo corpo del rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 825 |
Outrosi a essa sazõ (a) pouco tẽpo ante, estando el rey en Toledo, ueeollj mandado de com̃o era morto dõ Lopo Diaz de Faro, de que el ouue gran pesar et se sentio por mj̃guado, ca era dos grandes et nobres omes do rreyno et de que era el muy seruido. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 827 |
Et fez partir sua vila et herdou bẽ muytos, sinadamente os que foron en a gãanar: a Domĩgo Monoz, o adalil, et aos outros que ena priiõ do arraual da Exerquia se çertarõ, porla qual razõ a villa foy gãanada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 827 |
Outrosi [gãanou] dessa uez estes lugares que aqui serã numeados, dos quaes derõ por preitesias: quatro lugares sinalados dest[es] se numeã ena estoria do arçebispo dõ Rrodrigo, que forõ desta conquista; et som estes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 827 |
Et os outros sõ estes: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 827 |
Zombra, Osunã, Baena, Costalla, Marchena, Viena, Cuepos, Cuerat, Luc, Porcuna, Camarõ et outros muytos castelos a que nõ sabemos os numes, que se lle derõ a este rrey don Fernando et que gãanou dessa yda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 827 |
Et tomarõ del tã gran medo os mouros, que nõ ousaua nẽhũu seir nẽ outro entrar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 827 |
Quando ouue el rrey dõ Fernando bem asesegado et poblada sua villa, et cobrados estes castellos et estes lugares sobredictos et os outros que aqui nõ sõ numeados, et ouue delles dado et partido pelas ordĩjs et pelos arçebispos et (et) bispos cõ que el partio todas sas conquistas muy bem, et os enrrequentou de muytas bõas terras, et ouue suas fortelezas et suas villas et seus lugares todos dessa fronteyra bem parados et basteçudos et fortelezados et posto en recado, conpridos os treze meses, seyu de Cordoua et tornouse para Toledo, hu as rreynas, sua madre et sua moller, estauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 829 |
Et el rrey llj prendeu y ia quantos caualeyros dos seus, daquelles que llj a terra andauã correndo, et derriboullj Bõos et os outros castelos de que entendeu que llj poderia uĩjr dano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 829 |
Diego Lopez en outro dia caualgou et começou a yr sua via para sua terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 829 |
Et el rrey começou a yr apos el outrosi por que coydou que queria fazer mal ena terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 830 |
Et o jnfant[e], quando os messegeyros vio et a preitesia cõ que yã, prouguellj muyto et nõnos leixou passar mays adeãte; mays outorgoullo por el rrey seu padre et por si, et fezeos logo dali tornar, et el outrosi foy logo enpos elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 830 |
Et el chegando a Alcaraz, os messegeyros de Murça et os outros preiteses de parte de Abehudiel et de toda essa terra forõ tornados y et firmarõ ali seu preito. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 830 |
Et os mouros entregarõ o alcaçer de Murça ao jnfante dõ Afonso et apoderarõno en todo o senorio, et que leuasse as rendas do senorio todas, saluo cousas çertas cõ que aujã de rrecudir a Abe hudiel et aos outros senores de Coruellẽ et de Alicãte et de Elche et de Ordauela et d ' Alhama et d ' Alaedo et de Ricot et de Çeta et d[e] todos os outros lugares do rreyno de Murça que asenorados sobre si erã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 830 |
Et desta guisa apoderarõ os mouros o jnfante dõ Afonso, en uez del rrey dõ Fernando, seu padre, en todo o rreyno de Murça, saluo Orta et Cartagena, que se nõ quiserõ dar nẽ entrar na preitesia dos outros: et gãanarõ y pouco, que na çima ouuerõno a fazer, mao seu grado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 830 |
Mays leixemos agora o jnfante dõ Afonso andar pelo rreyno de Murça, basteçendo fortelezas et asesegando esses mouros que se lle derã, et correndo et apremãdo esses outros lugares reuees que xi llj nõ queriã dar, et dõ Rroy Gonçaluez et o maestre dõ Paayo, et tornaremos a contar del rrey dõ Fernando, que ficara doente en Burgos, que foy o que fezo desque foy guarido. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 831 |
[Et] chegaronllj mandadeyros de Cordoua et outrosi de Murça, com̃o todos en hũu, que llis enviasse acorro, ca nõ aujã que comer et estauã muyto afrontados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 832 |
Et el rrey dõ Fernando outrosi guisouse et foyse de sua parte logo para essa outra fronteyra de Cordoua et da Andaluzia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 832 |
Et poderiã seer os que cõ el rey yam entõçe ata cinquaenta caualeyros et poucos mays de outros omes a caualo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 832 |
Et essa terra toda estaua entõ muy reçeada, ca esse rrey de Grãada, cõ boa andança que ouuera en hũa fazẽda que auja feyta cõ don Rrodrigo Afonso, fillo del rrey de Leõ dõ Afonso et irmão del rrey dõ Fernando, (et) estaua engreydo: ena qual fazenda morreu dõ Esidro, hũu bõo comendador que era en Martos -ca Martos deraa ia el rrey dõ Fernando aa ordim de Calatraua - et outros freyres muy bõos morrerõ y outrosi. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 836 |
Capitolo de com̃o el rrey dõ Fernando enviou seu yrmão dõ Afonso toller as recouas a Jaem et de como se toy outrosi enpos el |
[+] |
1295 |
TC 1/ 836 |
Et, el estando y cõ a rreyna sua moller et cõ suas gentes, segũdo contado auemos de suso, chegoullj mandado de dõ Afonso, seu fillo, que el enviara ao rreyno de Murça, en com̃o gãanara Mula et que fora ben andãte contra esses mouros que tã rebeldes estauã, et de com̃o quebrãtarã outrosi os mouros de Lorca et de Cartagena. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 836 |
Et a aquella sazõ, estando o nobre rrey dõ Fernando cõ este plazer et dando a entẽder que llj prazia muyto da boa andãça de seu fillo, chegaronllj y outrosi nouas que el rey d ' Ariona que metia grandes recouas a Jaem, que erã be mĩll et quinẽtas bestas carregadas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 839 |
Et sobre este cõsello et sobre este acordo acordou cõ este maestre et conos outros altos homes que y cõ el erã, que fezese y bastida et que partise os ricos omes et os cõcellos que esteuesem [a tenporadas] sobre ella c[o]tia[a]ment[e], ata que [a] ouuesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 839 |
Et esto en razõ dos tẽpos muy f(r)ortes que fazia, sen as outras lazeyras et as outras afrontas muy grãdes que sofrerõ en conbatementos et en torneos [et] (s)en(õ) (outros) velares et en outras lazeyras quaes cõuem a sofrer aos que en tal feyto estam, en que se perd(er)iã muytas gẽtes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 839 |
Mays, ueendo este rey d ' Ariona, que se chamaua rey de Granada, tã aficadamente el rey dom Fernando estar sobre Jahem, et temẽdose que nũca se ende leuãtaria ata que a tomase, et veendo os de dentro estar tã queyxosos de fame et tã afrõtados de todas lazeyras que se nõ sabiã dar cõsello nẽ cõforto hũus outros, nẽ se sabiã ya que fazer, nẽ podia entrar hũu nẽ sayr outro, et veendo(se) outrosy que elle nõ lles podia acorrer nẽ aproueytar en nẽhũa cousa nẽ defender a villa, acordou de trager preitisia cõ el rrey dom Fernando et de a dar, et de se meter en seu poder cona terra et cõ quan[t]o auja; ca nõ t[e]uo y outrament[e] garda nẽhũa que poder auer contra el nẽ contra seu señorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Et cada hũus delles llj consellauã aquillo que entendiã que era mellor: os hũus diziãllj que enviase correr contra terra de Seuilla; os outros que se fosse deytar sobre algũus dos castelos que erã dos mouros por cobralos delles que os fossẽ conquerer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Et muytos dos outros: que mellor era de [a] correr et de a tallar ante algũas uezes; et, desque a ouuess[ẽ] bem quebrantada et se uissẽ esses mouros dela apremados, que a poderiã depoy[s] çercar et auerlla en meos tempo et mays sen custa et sen perigoo ca se a logo asi çercassem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Mays o meestre et algũus caualeyros que y auja perfiarõ cõ el rrey, dizendollj que o tempo que poyna en corrementos et entradas et a custa que faria en çercar os lugares, que el sen çerca poderia auer Seuilla, acabãdo que mellor era poerllo todo sobre ela; o outro que [a] lazeyra(ria) et o traballamento [que] as gẽtes, et el cõ elles, eno al sofreriã, que o sofresẽ ali sobre Seuilla; et, desque Seuilla ouuese, que aueria todo o al; et asi, que mellor era de o acabar todo per hũu afam et per hũu tempo, que per uentura nõ poderia acabar mẽos do que coydaua per tẽpos nẽ per afães que posesẽ nẽ por custa que y fosse feyta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 841 |
Et a este consello se acordou el rrey dõ Fernando et todolos outros que cõ el erã en aquel consello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 843 |
Et nõ era marauilla de [a]uer ende gran pesar, ca perdeu tal madre, qual nũca outro rey en seu tempo perdeu, que tã conprida fosse a todos seus feytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 844 |
El rrey mouro se tornou, segũdo lle foy mandado, muy pagado outrosi de seu señor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 844 |
El rrey dõ Fernando se tornou outrosi para Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 845 |
Alj se foy chegando al rrey muy grã gente de concellos que llj vĩjna de parte de Leõ: de Coyra, de Granada, de Mõteges, de Medelim, de Caçeres et de outros muytos lugares. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 845 |
Et outrosi os mouros de Costãtina et de Rreyna se forõ alj preiteiar cõ el rrey dõ Fernando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 847 |
Seguindo a estoria das razoes dos grandes feytos del rrey dõ Fernando (et) igualmẽte por nõ entrellinar outras razões doutros feytos d ' ontre meyo, irla emos leuãdo ata cabo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 848 |
Et as naues et as galees que Rreymõ Bonifaz tragia erã ata hũas treze, et as dos mouros de XXXta arriba; et esto sen os outros baixees meudos, que de toda parte aujã asaz delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 849 |
Os mouros mouendo asi asũados de todas partes, os hũus, per mar et outros per terra, contra o navio que Rrey mõ Bonifaz tragia, segũdo de suso oystes - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 849 |
Mays el rrey dõ Fernando, que ainda nõ sabia nẽ auja oyd[o] das suas naues en com̃o uençerã as dos mouros, et elle seyu logo d ' Alcala outrosi enpos los que auja enviados para llis acorrer a grã pressa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 849 |
En outro dia chegou aa Torre del Canõ et p[ou]sou y; et foy aas naues u estauã et mãdoas subir mays adeant[e] contra u elle pousaua, porlas tẽer mays acerca de sy. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 849 |
Os mouros erã tantos dala -os hũus que iaziã en Fazalfax, caualleyros gran peça et de outra gente muyta ademays; os outros que vĩjnã de contra esse Axaraf de muytas partes - asi que se vijã os do maestre en grã coyta, quando cõ hũus quando conos outros, que nũca uagar aujã de folgar; et todauja uençendoos esse maestre cõ esses seus freyres, correndo cõ elles et enbarrãdoos et fazendo grandes morteydades et gran destroymento en elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 851 |
Outro dia, depoys que el rrey don Fernando foy pousar a Tablada, mandou aos caualeyros de sua mesnada que fossem guardar os herueyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 851 |
Garçia Perez de Bargas et outro caualeyro que auja a yr cõ elles deteueronse eno rayal et nõ seyrõ tã agiña como os outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 851 |
Et el rrey dõ Fernando uios, et os que cõ el estauã; et vio como sse tornaua hũu caualeyro, et que fora o outro en seu cabo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 851 |
Outrosi vio aquelles vij caualeyros de mouros como llj estauã deãte, tẽendollj o camjno, per u elles aujã a passar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 854 |
Outro dia en seendo chegado el rrey don Fernando a Tablada et pousando y cõ sua oste, veerõ os mouros hu o meestre de Calatraua et o d ' Alcantara et o d ' Alcaniz pousauã, et leuarõ ende carneyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 855 |
O meestre don Paay Correa et os outros ricos omes (y) don Rrodrigo Flores et Afonso Telez et dõ Fernando Yanes, que da outra parte d ' alende do rrio [su] Eznalfarag estauã, caualgarom contra Golles et conbaterõlla et entrarõla per força et matarõ quantos mouros acharõ dentro, et prenderõ muytos que leuarõ catiuos, et leuarõ ende muy grande algo que acharõ y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 855 |
Dito auemos nos en com̃o o meestre dõ Paay Correa et os outros ricos omes don Rrodrigo Flores et dõ Afonso Telez et dõ Fernando Yanes, pousauã alende su Eznalfarag. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Este meestre dõ Paay Correa, estando su Eznalfarag en seu rayal, ouue outrosi sabedoria de hũu arraz que seyra de Seuilla et passara a Tiriana por se meter en Eznalfarag. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et o arraz en passando con sua caualaria que leuaua, o meestre sayo a el cõ sua caualaria; pero que xi llj nõ guisou com̃o coydaua, ca a çiada estaua arredada daquel lugar per u o arraz passaua; et, desque forõ descubertos, o arraz se foy acollendo; pero, con todo esto, acalçoo o meestre bem çerca do castello et matoulle noue caualeyros; et ouuerao a prender, saluo pelo poder da gente que lle acorreu agyna: (et) os hũus [que] seyã do castelo acorrer(on)llj, com̃o estauã açerca; et os outros que se yã cõ el, que puñauã eno defender quanto podiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Mays nõ foron muy sabedores; ca, poys que elles começarõ a mouer, os hũus per mar et os outros per terrẽo, tã denodados, fazendo grandes ruydos de tronpas et de atãbores et doutras cousas, os hũus das naues dos cristãos, que estauã cõ suas naues apparelladas et muy apercebudas todauja, receberõnos de tal guisa et forõ recudir cõ elles, os do mar aos outros do mar et [os] de terrẽo aos outros de terrẽo, de cada parte do rrio, que os fezerom seer arepesos do ardimento que fezerõ et do cometemento que teuerõ feyto(s). |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
[Et] os das naues, hũus cõ outros, cõbaterõse et lidarõ hũa gran peça do dia, pero ençima uençerõ os cristãos et forõ os mouros fogindo et uençudos et desbaratados; et matarõllj o fogo de tal guisa que lljs nõ enpeeçeu en nẽhũa cousa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et matarõ muytos dos das naues et da balsa outrosi morrerõ muytos ena agua: hũus que cayã et outros que se derribauã dentro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et os de terra foro outrosi cometudos que tornarõ costas a fugir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et os cristãos forõ enpos elles, ferindo et matando hũus cõ outros, de caualo et de pee, de [ca]da parte do rrio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et os hũus forõ pelas portas da villa et os outros para o castello de Tiriana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 858 |
Acaesceu hũu dia que, estando a oste del rrey dõ Fernando com̃o soya -ca os hũus yã guardar as recouas que nõ metessẽ vianda na villa os mouros nẽ acorro nõ llis podesse y entrar, et os outros erã ydos en caualgadas, et de guisa erã derramados cada huus a suas partes que muy poucos erã os que ena oste ficarã - et estaua el rrey cõ muy poucos caualeyros; et, asi estando, acaesçeu que hũu mouro caualeyro da villa que seyu fora por barrũta, et foy aa oste dizendo que se vĩjna para el rrey et que o queria seruir et ficar cõ el, et que llj coydara a dar hũu castello, mays que nõ xi llj guisara a sua uoontade nẽ com̃o elle coydara, et que ante fora venido, se por aquilo nõ fora enq ue estaua punando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 859 |
Et chegarõ[s]e muy çerca da oste, suas azes paradas; et forõ tangendo atãbores et tronpas hũa peça, cuydando espantar esses cristãos da oste cõ outros enbayamẽtos grandes que faziã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 859 |
O jnfant[e] dõ Enrrique outrosi ficara y ena oste, et estaua y cõ muy poucos caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 860 |
Et os mouros que veerõ com̃o aujã usado, os da çiada seyrõ et forõnos ferir; et os mouros fugindo et os outros seguindoos, (et) leuarõnos asi ata que forõ en poder dos seus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 860 |
Et partirõse desta guisa asi hũus outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 861 |
Outrosi Rreymon Bonifaz, almirant[e] de la frota del rrey, pesãdollj muyto do madeyro que os mouros arrancarõ, por llo tomar, quisollis el ir ueer outrosi sua uegada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 862 |
Desta guisa que dicto auemos andauã todo o dia en perfia os cristãos cõ esses mouros, quando per terra, quando per agua, cõbatendose hũus cõ outros et gãanãdo huu(u)s doutros, os hũus yndo hũa ora et os outros vĩjndo outra; et asi en esto estauã aa manaa et aa tarde et cada ora do dia de cada parte, per terra et per agua, huus cõ outros contendendo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 862 |
Quando os da çiada os virõ passados per si, deytarõ seus batees ena agua et começarõ a yr enpos elles muy rigeos; os das galees outrosi, que estauã perçebudos, recudirõ logo deãte et comecarõ a rremar contra elles a gran poder. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 862 |
Et a hũa zaura foy logo presa, et os mouros dela todos mortos, senõ quatro que ficarõ a vida; mays a outra, que se coydara a acoller en quanto sse [en]a pressa detĩjn[ã], nõ llj derõ outrosi grande espaço, ca logo foy acalçada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 863 |
Acaesceu outra uez que os caualeyros da oste eram ydos, os hũus en caualgadas et os outros a guardar as recouas et os herueyros, et os outros reçeber o jnfant[e] dõ Afonso, seu fillo del rrey, que uĩjna do rreyno de Murça, que avia seu padre enviado por elle, per consello de dõ Rroy Gonçaluez Girõ -et adeãte cõtara a estoria o que a dõ Rrodrigo acaesçeu cõno jnfante sobre esto, asi com̃o dizemos -; et seendo a oste uazia dos caualeyros, uẽerõ y X gazulas dos mouros, (et) caualeyros bẽ guisados, et derõ salto ena oste contra u pousaua o priol do Espital; et nõ xi llis guisou de fazer y outro dãno, mays leuarõ ende hũas poucas de vacas suas que y andauã, mays nõ fezerõ y outro dãno, do qual roubamento pesou muyto ao prior. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 863 |
Et o prior foy logo outrosi armado et começoos de seguir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 865 |
Et outrosi dos cristãos ouue y feridos delles peça, et hũu caualo que y perderõ; mays os mouros ficarõ quebrantados et roubados et astragados dos corpos et de quanto ouuerõ, ca muytos forõ os que y morrerõ et gran dãno que y ouuerõ reçebudo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 865 |
Outrosy acaesçio outra uez que esses meesmos sobredictos -dõ Enrique et os meestres de Calatraua et de Alcantara et dõ Lourenço Suares et o priordo Espital - forõ outra noyte conbater o arraualde de Maçarena, et entrarõno et matarõ et ferirõ muytos mouros et prenderõ delles, et sacarõ ende bestas et gãado et roupa et muy grande algo, de guisa que ficou muy quebrantado et destroydo de quanto aujã, et queymarõ delle gran peça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 866 |
Et el rrey outrosi leuantouse daquel lugar hu estaua en Tablada, hu auja venido ante pousar, et açercouse aa villa, et mãdou y armar suas tendas, et asentouse y de asesego. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 867 |
Dõ Rrodrigo Gomes de Galiza outrosi pousou y çerca delle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 867 |
Mays nõ ouue y outro gran feyto que de contar seia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 868 |
Et da hũa parte faziã caualgadas muytas de todas partes, et da outra nũca quedauã de seguir derredor da villa, quando hũus, quando os outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 868 |
Et matarõ XX delles ou mays, et correrõ cõ os outros ata que forõ postos en saluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 868 |
Outra uegada acaeçeu que, seguindo outrosi muyto os mouros hu , o maestre do Tẽple pousaua, por se vingar dalgũus noios et porlos escarmentar ende, caualgou hũa gran madurgada et deytouse en çiada ben a reyz da villa, ante do dia, daquella parte per u contra elle soyam seyr. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 869 |
Et disse a Garçia Perez de Bargas et a outros caualeyros que y estauã cõ el: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 871 |
Estes mouros de Seuilla, que el rrey dõ Fernando tĩjna çercados, de que a estoria departe en este lugar, aujã boa ponte bem rigea sobre barcos muy bõos et ben atados cõ cadeas de ferro muy rigeas et muy gordas ademays, per hu pasauã a Tiriana et a todas essas partes hu queriã, com̃o se fossem per terreo, onde auj[ã] gran guarnimento et g[ra]nde acorro ao seu çercamento, ca toda a sua mayor guarida per ali a aujã et dali lles vĩjna; et os que en essa Tiriana outrosi estauã, aquella ponte era o seu guarnimento et todo o seu feyto, et sen acorro dela nẽ ponto de uida [auian]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 871 |
Et mãdou a Rreymõ Bonifaz, con quen se consellou et a outros que y forõ chamados, daquelles que eram sabedores do mar, que fossem ensayar algũu artifiçio como llis quebrãtassem pela agua a ponte, se podessẽ, per que nõ podessem hũus aos outros passar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 871 |
Et el rrey dõ Fernando et o jnfant[e] dõ Afonso et os outros rricos omes, quando ysto virõ, cõ todo o poder da oste começarõ a rrecudir derredor da villa por enbarrar os mouros et os fazer deramar, por auerẽ as naues uagar de sse seyr en saluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 873 |
Et en outro dia el rrey dõ Fernando, grã manãa, mandou a don Afonso et aos meestres das ordĩjs et a todolos rricos omes et aos conçellos, et a toda a outra gente que ena oste auja, apregoadamẽte que fossem a conbater Tiriana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 873 |
De todas partes foy muy conbatuda, per mar et per terra; feramente foy conbatuda Tiriana de don Rreymõ Bonifaz et desses das naues que a pont[e] quebrantarõ per partes d[a] agua hu elles estauã; et gran dano receberõ outrosi elles de pedras et de seetas muytas et muy espessas que llis tirauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 873 |
Et ueendo el rrey por esto mayor o dãno que y poderia reçeber en sua gente que o enpeçamẽto que aos de dentro poderiã fazer sen auer y outro mayor recado, mandou a gente tirar afora et que se seissem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 873 |
Asi com̃o foy ordinado, asi o fezerom, ca a gent[e] toda da oste foy alj assuada: (et) os hũus a conbater et a llis dar pressa, et os outros encubertamẽte [a]a caua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 874 |
Et os mouros outrosi, quando ysto uirõ, adubarom suas alguerradas que tĩjnã dentro, et começarõ de tirar outrosi aos engenos que os conbatiã et que a elles tirauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 874 |
En esto estauã cõtendẽdo os de fora cõ os do castello, lidandosse os hũus cõ os outros, que se nõ podiã os hũus bem defender nẽ os outros auer o que queriã, saluo que perdiã y mays os que queriã gãanar, ca os outros que en perdimento estauã et se tã coytados vijã et tã çercados de todas partes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Estando en estes conbatementos sobre o castello de Tiriana, hũu jnfançõ que y estaua, que entõ auja y chegado de nouo a essa çerca de Seuilla, vio y a outro caualeyro trager taes sinaes com̃o as suas -ondas brãcas et cardẽas - et disse a outros caualeyros que estauã y cõ el: - |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Et, com̃o quer que foy, ou dos que y estauã ou doutros, ouueo a saber Garçia Perez; mays nõ llo entendeu nẽhũu et calouse ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Et, en c[õ]batendo o castelo de Tiriana, asi com̃o auedes oydo ena estoria, hũu dia aas barreyras de Triana, este jnfãçõ, de que dissemos, et Garçia Peres de Uargas et outros caualeyros, recudirõ os mouros de Triana, fazendo sua espolonada ata aquel lugar hu estes caualeyros de que dissemos estauã, et ma[t]ar[on] y ia quantos omes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Garçia Perez (tĩjna) deu das esporas ao caualo et foy ferir de lãça a hũu caualeyro dos mouros que vĩjna ante os outros, et deu cõ el en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Outrosi das torres que estauã sobre a porta do castello et do muro llis tirauã tãtas pedras et tãtas seetas, que nõ semellauã al senõ grando quando caay do çeo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 875 |
Outrosi dos cristãos ouue y muytos feridos das torres et do muro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 877 |
En essa sazõ chegou o arçebispo de Sanctiago, don Joh[a]n Ares, a essa çerca, et foy pousar a Tagarẽt, que he bem alonge dela; et, logo que chegou, adoeçeu muy mal, et a mays de sua gente outrosi. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 877 |
Et os mouros recudirõ muytas uezes contra essa sua pousada, com̃o os vijam apartados dos outros, et seguiã y muyto, et tĩjnanos en grande afronta et fazianllis gran dano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 877 |
Domĩgo Monoz, o adalj que foy muy bõo, et outros peça que y erã -et cõ gente outrosi de dõ Afonso, o jnfante, caualeyros nõ muytos, mays muy bõos, meteronse en çiada, et deytarõ os carneyros a paçer desses do arçebispo -que tĩjnã y gran peça delles - porlos susacar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 877 |
Os mouros, que os virõ, leixarõ os carneyros et começaronse a acoller cada hũu per hu pode; mays os cristãos começarõnos fortemẽte a seguir et d ' acalçar et de os castigar, asi que os mays delles ficarõ y; et ficarã mays, se os outros tã arebatadamente nõ huuyarã seir. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 878 |
Et perderõ y XX caualos os cristãos que aos outros yã acorrer, que llj morrerõ eno acalço. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 879 |
O jnfante, receando seus enganamentos, nõ se atreueu a yr per si nẽ [se] quiso meter en aquella auentura; mays enviou y dõ Pero Gozmã cõ outros caualeyros, nõ muytos, mays dos muy bõos que y erã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 879 |
Et el entende[ndo]o en seus maos ueiayros que faziã, huuyouse acoller a hũu caualo et poso esporas et seyusse, et os outros cõ elle; mays hũu caualeyro que nõ huuyou seyr acalçarono et todo o fezerõ peças. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 880 |
Et, pero que çercados os de dentro estauã et tãtos males llj faziã, com̃o na estoria oystes, et muytos mays que seriã graues de contar, aynda cõ todo esso nõ llis podiã uedar a passada de Tiriana a esses mouros, que nõ passassẽ os hũus aos outros et que se nõ acorressem de cada parte, cada que lles mester era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 881 |
Et sobre esto ouue el rrey seu consello cõ Reymõ Bonifaz et cõ os outros omes bõos das naues que erã sabedores do mar, que ensayassem en algũa guisa com̃o podessem tomar terra eno areal porlos apremar mays et llis uedar esse passo et essa guarda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 881 |
Et el rrey llis prometeu que, se punassẽ de [guisar] como lles guarda[ssẽ] aquella passada, que os mouros nõ podessem passar hũus a outros, que lles faria grandes bẽes por ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 881 |
Com̃o os cristãos das naues teuerõ o passo a Oriaz et aos outros mouros que passauã a Tiriana et nõ poderõ tornar aa villa |
[+] |
1295 |
TC 1/ 881 |
Ena era de mĩll et CCLXXXavj, quando andaua o ano da encarnaçõ del Senor en mĩll et CC et XLviij anos, Oriaz cõ outros mouros dos mellores de Seuilla passarõ a Tiriana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 881 |
Mays, com̃o quer que a jda desenbargada ouuerõ, a tornada nõ foy tã en sua mão depoys, ca os das naues desse auenturado rrey castellãno foronxillis meter eno passo cõ muy gran poder que trouxerõ de galees et de carracas et de zauras et doutros nauios muytos et muy bem guisados. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 882 |
Ena era de mĩll et CCLXXXvj ãnos, quando andaua a encarnaçõ do Senor en mĩll et CC et XLviij, poys Oriaz et esses outros mouros onrrados, que seyrã de Tiriana aa fala, ouuerõ falado cõ el rrey dõ Fernando, et vistosse cõ elle, passarõ da outra parte et entrarõ aa villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 882 |
Quando os mouros virõ que esto nõ queria el rrey dõ Fernando, mouerõ outro preiteiamento: que o terço da villa llj dariã cõ seu alcaçer et cõ todolos dereytos do senorio, segũdo dicto he. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 882 |
Outro preiteiamento depoys lle enviarõ prometer: que llj dariã a medade da villa et que fariã muro ontre os cristãos et elles, por que esteuessem mays en saluo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 884 |
Et essa preciçõ fezo esse dia cõ toda a clerizia dõ Guterre, hũu nobre prelado, que era esleyto de Tolledo; et catou y missa a esse nobre rrey dõ Fernando et a todo o outro poboo dos cristãos que era y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 885 |
Muyto sangue foy en essa çerca derramad[o]; et grandes morteydades et grandes feytos, os hũus en lides et os outros en enfermidades grandes et gran doẽça que en essa oste caeu, ca as caenturas erã tã fortes et tã tendudas et tã destẽperadas que morriã os omes de destẽperamento corrũpudo do aar, que semellaua chamas de fogo, et corria tã aturadamente sempre hũu uento tã escalfado com̃o se dos jnfernos seysse, et todoslos omes andauã correndo agua todo o dia da grã sud[o]r que fazi[a], tãbẽ estãdo pelas sõombras com̃o per fora ou per hu quer que andau[ã], com̃o se en bano esteuessem; pero que per força llis convĩjna, que por esto que porlas grandes lazeyras que sofriã aujã a adoeçer et de sse perder y muy gran gent[e]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 886 |
Et [a] outras [noblezas] muytas et grandes s[e]m todas estas que dito auemos; villa tã chaa et tã bem asentada nõna a eno mũdo, villa a que o naujo do mar llj uen por el rrio [to]dos dias; das naues et das galees et dos outros naujos do mar, ata dentro aos muros, aport[ã] ali cõ todas mercadarias de todas partes do mũdo: de Tanger, de Çeta, de Tunez, de Bugia, de Leixandria, de Genua, de Portugal, de Galiza, et de Jnglaterra, et de Pisa, et de Lonbardia, de Bordel, de Bayona, de Cezilia, de Gascona, de Cataloña, de Arangõ, de Greçia, et aynda de França et de outras partes d ' alẽ mar, de cristãos et de mouros, de muytos lugares, et que muytas uezes y acaeç[ẽ]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 886 |
O seu azeyt[e] soo sol todo o mũdo auondar, per mar et per terra, et esto sen todolos outros auondamentos et as outras requezas que y a, que seria forte cousa de contar a quen per todo passar quisese. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 888 |
Depoys que el rrey dõ Fernando ouue todo esto ordinado, [ordinou] outrosi sua villa muy bẽ et muy nobrement[e], et pobloa de muy bõas gentes, et deoa a partir, et herdou y as ordijs et muytos bõos caualeyros et jnfantes et ricos omes herdou y outrosi et llis deu y grandes algos et muy ricas moradas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 888 |
Partio o Axaraf outrosi et fezo pobrar et laurar a muytas gentes, et de muytas partes da terra vĩjnã ali pobrar por numeada das grandes noblezas de Seuilla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Et todos estes lugares et vilas et castelos et outros lugares muytos que aqui nõ sõ contados, que som dessa partida d ' ontre Seuilla et o mar, gãanou o nobre rey dõ Fernando, depoys que Seuilla ouue gaãnada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Mays o que [lle] foy prometudo et outorgado ouue de seer, et al nõ, por que nõ pode estorçer do laço da morte, nẽ desuiarse della, a qual a todos he comunal et ygual a uoõtade et ordinamento de Deus; nõ a rey nẽ enperador nẽ ome da mayor alteza que seer pode, que aa morte possa fugir nẽ desuiala nẽ asconder; morte a todos he comunal, mays n[õ] a am en hũu igual todos; ca, pero todos passã, hũus a am mays forte ca outros: os huus am a morte esquiua et afrontada et a gran desonrra, et outros muy onrrada et cõ sazõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Diz a estoria que este rrey dõ Fernando [poys que] tãto ouue poiado et ouue gãanado tal prez et ouue sua onrra [chegada] ao lugar que uos contado auemos, et que foy muy amado et muy onrado de Deus et dos terreaes, que llj quiso dar espaço et uagar per que podesse acabar sua conquista tã alta et tã rica et tã grãada como acabou, et de acabar outrosi mereçemento para mereçer reynar con el eno seu reyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Mays este rrey tãto punou enos usos de todas bondades guisar et obrar sempre en toda sua vida, que nume conprido de todo o bõ prez gãanou en suas grandes conquistas fazer et en todos outros conpridos bẽes, quaes nẽ quantos ome cõtar nõ poderia: en herdar caualeyros, ricos omes, et ordĩjs, jgleias, et adaliles, et almogauares, et a todos quantos outros el sazõ auja de fazer merçee; en dar bõos foros et frãquezas et grandes liberdades; et seer muy justi çeyro et nõ mĩguar alj [u] deu[ia]. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 893 |
Et, quando uẽeo aa ora en que o sancto rrey de finar ouue, et foy conprido o termjno de sua vida, et que era chegada a ora da (sua) durauil, mays da antolãte que pouco dura, et ouue a leyxar este faleçedoyro mũdo que pouco dura et a yr ao da sancta claridade que nũca faleçe, fezo y uĩjr ante si a dõ Fillippe, seu fillo, que era esleyto de seer arçebispo d ' j de Seuilla, et outros bispos que y erã, et toda a outra clerizia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 893 |
Desi demandou o corpo de Deus, seu Saluador, et pararonllo deante outrosi; et el teendo as mãos juntas contra elle cõ tã grande omildade, chorando muy de rigeo, dizendo parauoas de muy gran creença et de gran door. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 893 |
Et, desque estes todos seus fillos, que y estauã, derredor de sy vio, et todos seus ricos omes cõ elles, et a rreyna sua moller çerca de si, muy triste et muy quebrantada, et nõ mẽos quantos outros y estauã, logo primeyramente fezo chegar a si seu fillo dõ Afonso, et alçou a mão contra elle et santiuigoo, et deullj a sua bẽeyçõ, et desi a todosllos outros seus fillos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 896 |
Outrosi, quando el rrey de Grãada, seu uasalo, soube da morte del rrey dõ Fernando, seu senor, mandou fazer muy grandes chantos per todo seu rreyno; et nõ era marauilla de o fazer, ca tĩjna el et seu rreyno enparado et defendudo de todas gentes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et, quando morreo, nõ leyxou ffillo nehũ et fficou a terra sen rrey et guerrearõse hũus cõ outros grandes tempos et despoys acordarõse et ffezerõ rrey per eeslijçõ a hũ home boo, que era laurador, que auya nume Banba. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et mouerõse de Afflica el rrey Aboal et el Abagubra et o almirante de Marrocos cõ muytos poderes de rreys et cõ grandes poderes outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et allj lles apareçeo o apostolo Ssantiago a el rrey et dissolles que en outro dia, com̃o quer que ffossen poucos, que lidassem cõnos mouros et que el pareceria y muy fforte caualleyro et que u[ẽ]çeriã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et en outro dia lidarõ cõ eles et matarõ ende LXX uezes mj̃l et fforon os mouros v[ẽ]çudos et ffillarõ os cristãos Callafforra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Et poys acordarõse as gentes et alçarõ dous juyzes que julgassen toda a terra, et estes dous juyzes a hũ disserõ Nuno Rrassoyra et ao outro Laym Caluo. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 41 |
Capitolo quarto E porque algũas cantigas i há en que falam eles e elas outrossi, per én é bem de entenderdes se som d ' amor, se d ' amigo: porque sabede que, se eles falam na prim[eir]a cobra e elas na outra, [é d ' ]amor, porque se move a razon d ' ele (como vos ante dissemos); e se elas falam na primeira cobra, é outrossi d ' amigo; e se ambos falam en ũa cobra, outrossi é segundo qual deles fala na cobra primeiro. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 42 |
E estas cantigas se podem fazer outrossi de mestria ou de refram. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 42 |
E pero que alguns dizen que há i algũas cantigas de "joguete d ' arteiro", estas non son mais ca d ' escarnho, nem ham outro entendimento. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 42 |
Pero er dizem que outras há i "de risabelha": estas ou serám d ' escarnho ou de maldizer; e chamam -lhes assi porque riim ende a vezes os homens, mais nom som cousas em que sabedoria nem outro bem haja. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 42 |
Capitolo sexto Cantigas de maldizer son aquela[s] que fazem os trobadores [contra alguem] descubertamente: e[m] elas entrarám palavras e[m] que queren dizer mal e nom aver[ám] outro entendimento se nom aquel que querem dizer chãam[ente]. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 42 |
E outrossi a todas fazen dizer [+]. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 43 |
Capitolo septimo Outras cantigas fazem os trobadores que cham[am] tenções, porque son feitas per maneiras de razom que um haja contra outro, en que e[l] diga aquelo que por bem tever na prim[eir]a cobra, e o outro responda -lhe na outra dizend[o] o contrairo. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 44 |
Capitolo outavo Outrossi outras cantigas fazem os trobadores, a que chamam "de vilãos". |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 44 |
E pera maior sabedoria pode[m] -lhe dar aquele mesmo ou outro entendimento per aquelas palavras mesmas: assi é a melhor maneira de seguir, porque dá ao refram outro entendimento per aquelas palavras mesmas, e tragem as palavras da cobra a concordarem com el. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 47 |
E outrosi poden meter na cobra palavra perduda duas vezes per esta maneira. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 48 |
Capitolo terceiro Outrosi fezerom os trobadores algunas cantigas a que desinarom "ateudas", e estas podem ser tam bem de mestria come de refram. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 49 |
Capitolo quinto Outrosi vos queremos mostrar que quer ser "dobre". |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 49 |
E outrossi o deve[m] de meter na finda per aquela mane[i]ra. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 50 |
E como vos ja dixi do dobre, outrossi o mozdobr ' en aquela guisa e per aquela maneira que o meterem en ũa cobra, assi o deve[m] de meter nas outras e na finda, pera ser mais comprimento. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 51 |
E porque se en algum deles começar[em] a cantiga, nom convem que depois falem no outro em aquela razom nem per aquel entendimento, se non se falar per outra razom ou en outro entendimento: ca en outra guisa descordaria o entendimento da razom da cantiga. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 52 |
Capitolo segundo Outrossi as cantigas, come o disse, [podem] fazer em rimas longas ou breves ou en todas mesturadas. |
[+] |
1300 |
AT III,4/ 54 |
Capitolo terceiro Outrossi erro é meter [n]a palavra vogal depõs vogal. |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 112 |
Este Martin Soarez foi de Riba de Limia, en Portugal, e trobou melhor ca todolos que trobaron, e ali foi julgado antr ' os outros trobadores |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 121 |
Esta tençon fez Joan Airas de Santiago a un que avia nome Rui Toso ta ' nton, e se pos nome Rui Martĩiz; e o outro respondeu -lhi |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 146 |
Outrossi fez outra cantiga a outra dona a que davan preço con ũu peon que avia nome Vela; e diz assi |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 147 |
Ar fez estoutro cantar a ũu cavaleiro que dizia que era filho dũu home e fazia -se chamar per seu nome, e depois acharon que era filho d ' outren; e diss ' assi |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 149 |
Outrossi fez estas cantigas a ũa abadessa, sa coirmãa, en que entendia. |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 151 |
Outrossi fez este cantar de mal dizer aposto a ũa dona que era mui meninha e mui fermosa, e fogiu ao marido; e a el prazia -lhi |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 152 |
Outrossi trobou a ũa dona que non avia prez de mui salva; e el disse que lhi dera de seus dinheiros por preit ' atal que fezesse por el algũa cousa, e pero non quis por el fazer nada; e por én fez estes cantares de mal dizer |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 156 |
Estoutro cantar fez a ũa dona casada que avia preço con ũu seu homen, que avia nome Franco |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 157 |
Estoutro cantar fez de mal dizer a un cavaleiro que cuidavan que trobava moi ben e que fazia mui bõos sõos, e non era assi |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 162 |
Outrossi fez estes cantares aposto a un jograra que dizian Lopo, e citolava mal e cantava peior; e son estes |
[+] |
1300 |
LPr 1/ 167 |
Esta cantiga suso ' scrita, que se começa ' Martin Vasquez, no outro dia ' , fez o conde a ũu jograr que avia nome Martin Vasquez, e preçava -se que sabia d ' estr[r]elosia e non sabia én nada. |
[+] |
1300 |
TPa XVIII/ 128 |
Et prometeu et outorgou que quanto he eſte peſſõeyro et mjniſtrador procurador o fezer en juyzo en nome do orphão que o aia por firme, et que ſe por culpa ou por engano ou por negryiança del algũa couſa se perder ou ſſe meoſcabaſſe dos dereytos do orfão que ela o peitara et refara de seus bẽes obrigando si meeſmo et seus herdeiros a min foan eſcripuan pobrico que fiz eſta de obrigaçon polo orphão et por seus herdeyros, et renunçou et quitouſſe de todo foro et de todas as leys deſte noſſo liuro en que diz que as molheres non ſſe poden obrigar por outro. |
[+] |
1300 |
TPb 26/ 104 |
Ca en tal rrazon como esta dizemos que he tiudo de peytar ao demandador (outro) tanto quanto jurasse que.... (noscabou) por aquela cousa que enganosamente trasposo (ou enalleou) ou a quebrantou porque o non mostrou en juyzo. mays por uentura o demandado mostrasse a cousa mouele en juyzo enpeorada ou danada pero (que) non fosse mudada de todo enton se o demandador.. ........................... |
[+] |
1300 |
TPb 26/ 104 |
LEY XXII..................... ............................. ............................. ....... .................outro (alguu) a quena ou......... alleada segundo dissemos...... .............que falan en esta rrazon..........zemos que este a quena demandan..........deue mostrar en tal estado como era quando foy o pleyto (começado) sobre ela (E) esto si entonce la touiere. |
[+] |
1300 |
TPb 26/ 104 |
Ca se desta guisa nono fezesse. e despoys a quisesse mostrar en sazon que o outro a ouvesse gaanada por tenpo. tanto valrria como se fosse rebelde nona mostrando quando lla demandassem. auendo poder de o fazer. |
[+] |
1300 |
TPb 26/ 104 |
LEY XXXII................. .......................... .......................... que o faran estar a dereyto en huu dos tres lugares qual escoller o demandador ali... .............o demandado ou eno........onde fezeron o pleyto ou a postura ou ali... prometeu de o...enton nono deue outro juyz apremear que non ouvesse poderio sobrel que Responda. |
[+] |
1300 |
TPb 26/ 104 |
Outroõssi dizemos que todo pleyto que perteesce.........munal da terra.................. ........................... |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 125 |
Proveyto grande e cõ ben uen a os homẽs da amizdade, de guysa que segundo disso Aristotiles, nehũ homẽ que aia bondade en si nõ quer uiuer en este mundo sẽ amigos; macar seia auondado de todolos outros beẽs que en el son. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 125 |
A ssegũda rrazon he que por los amigos sse gardan e sse acresçentan as rrequezas, e as onrras que os homees an; ca doutra guysa sen amigos non poderian durar, porque quanto mays onrrado e mays poderoso e o omẽ, peor golpe rreçebe se lle falleçe ajuda de amĩgos [E aun dixo ele mesmo, que ainda os outros omes, que non son ricos, nen poderosos, han menester en todas guisas de amigos] que os acorran en sua pobreça e os escorçan o dos perigros que lles aqueeçerẽ. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 126 |
E por ende disso hũ sabio que ouo nome Tulio, que en nehũa cousa nõ pode homẽ auer amĩgo a quẽ podesse dizer seguramente sua uoentade, assi com̃o a ssi meesmo; e disso en outro lugar: deliura con teu amĩgo todaslas cousas que ouueres fazer. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 126 |
E sobresto disso outro sabio, que nehũa pestilença nõ pode enpeeçer a omẽ en este mũdo tan fortemente com̃o o falso amigo cõ quẽ omẽ uiue e departe suas poridades ançianamente, nõ lo cõnesçendo e fiandosse en el. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 126 |
E por ende disso Aristotiles que a mester que ante que tome omẽ amizdade con outro, que punne premeyramente se he boó; e esta cõnosçença non pode omẽ auer se non por huso de longo tempo porque os boos son pocos e os maos muytos e a amizdade non pode durar se nõ entre aqueles que an bondade ensi, onde por estas rrazões os que amĩgos se fazẽ ante que ben sse cõnoscan, legeyramente se departen depoys a amizdade entre eles. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 126 |
A terceyra he aquela que a omee cõ outro por algũa proe ou por algũ plazer que a del ou espera a auer. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 126 |
E amizdade an outrossi segundo natura aqueles que son naturaes de hũa terra, de maneyra que quando sse achan en outro lugar extranno an plazer hũs cõ outros e aiudançe en las cousas que lle sõ mester, ben assy com̃o sse fossen amigos de longo tempo. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 126 |
A terceyra maneyra que de suso falamos nõ he uerdadeyra amizdade, porque aquel que ama o outro, por sua proe e por plazer que espera auer do amigo, destallasse por ende a amizdade, porque non auia rrayz de bondade. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 126 |
E aynda ya outra maneyra de amizdade, segũdo o costume de Espanna, que poseron antigamente os fillos dalgo ontressi, que sse nõ deue desonrrar nen fazer mal hũs aos outros ameos de se tornar a amisdade e se desafiar primeyramẽte, e desto falamos no titulo dos desafiamentos en las leys que falan en esta rrazon. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 127 |
Tres guardas deuen auer los amigos en si porque deuen seer leales hu hũ ao outro en seus corações. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 127 |
E sobresto disso Tulio que o firmamẽto e o començo dos amigos e a bõa fe que o home a a seu amĩgo, ca nehũ amor nõ pode seer firme se y nõ a bõa fe; porque loca cousa seria e sen rrazon de demandar lealdade o hũ amigo o outro se el nõ la ouuesse en si. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 127 |
A ssegũda guarda deuen auer os amigos en las parauuas gardãdosse de non dizer cousa de seu amigo de que podesse seer enfamado ou que lle podesse uijr mal; por ende pero disso Salamon en Ecclesiastico: quen desonra seu amigo de parauua destalla a amizdade que auia con el; outrossi nõ se deue rretraher nẽ posfaçer o hũ ao outro os seruiços e as aiudas que sse fezeren. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 127 |
Outrossi sse deuẽ gardar que non descobran as poridades que sse disserẽ hũ o outro; e sobresto disso Salamon que quen descobrir[a] a poridade de seu amigo destalla a fe que auia cõ el. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 127 |
A terçeyra garda he que omẽ deue ben obrar por seu amĩgo assi com̃o o faria por si meesmo, ca assi com̃o disso Sant Agustino en la amizdade non ha hũ grado mays alto que o outro, e sempre deue seer ygoalmente entre los amigos; outrossi desto Tulio que quando o amĩgo uen algũa boa andança ou grande onrra que dos beẽs que se siguen dela deue dar parte a seus amigos. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 128 |
Uerdadeyramente e sen enganno nehũ deue omee amar a seu amigo, pero en la quãtidade do amor foy departido entre los sabios; ca os hũs disseron que omẽ deue amar a seu amigo quanto o outro ama a el, e sobresto disso Tulio que esta nõ era amizdade con benquerença mays era com̃o en maneyra de merca outros y ouo que disseron que deue homẽ amar a seu amigo quanto el ama assi meesmo, e estos outrossy non disseron ben, porque pode seer que o amĩgo nõ sse sabe amar, ou non queren, ou non poden, e por ende non seria conplida a amizdade que desta guysa ouuesse omẽ cõ seu amĩgo. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 128 |
Outros sabios disseron que de ... |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 3 |
Natural cousa he de codiçar os [omes] saber os feytos que [acaesçẽ em] todos los tẽpos, tam bem ẽno tẽpo que he pasado, cõmo em aquel enque estam, cõmo ẽno outro quea de vĩjr. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 3 |
Mays do [tempo] pasado, por que sabem os começos et os acabamentos dos feytos quese y fezerõ, dizemos que alcançam çertamẽte os [omes] osaber et [otempo] das cousas que forõ; onde por que osaber do tẽpo que foy he çerto et nom dos outros dous tẽpos, asi como disemos, traballaronse os sabedores de põer en escrito os feytos que som passados pera aver [rrenẽbra[n]ça] delles, cõmo se estonçes fossem et queo soubesen os que am de vĩjr asi cõmo elles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 3 |
Et fezorõ desto muytos libros, que som chamados estorias, enque contarom dos feytos de Deus, et dos profetas, et dos santos, et outrosy dos rreys, et dos altos omẽs, et das caualarias, et dos pouóós; et diserõ auerdade de todaslas cousas et nõ quiserõ nada encobrir, tamben dos que forõ bõos como dos que forõ máos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 4 |
Quando noso señor Deus criou ẽno começo o çeo et a terra et todaslas cousas que en elles som, segundo queo cõta Moysem que foy sancto et sabio, et outros moytos queo acordam cõ el, departyo et fezóó todo em seys dias desta [guisa]: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 4 |
O sexto dia criou as bestas grandes et as pequenas de todas naturas; et esse dia mesmo formou ho omẽ a sua [ymagem] et asua semellança, que fose [adeantado] et señor de todas las criaturas que som su o çeo; et fazendóo aasua [ymagem] et asua [semellanca] criou omacho et afemea, asi cõmo [o departẽ] Moysem et Jeronymo ẽno primeyro [capitolo] do Genesis, et Josep outrosi ẽno primeyro da estoria da Antiguydade dos Judios, et outros moytos queo afirmã cõ [elles]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 5 |
Et em esse [septimo] dia folgou El outrosi de toda obra que acabara. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 5 |
Estas cousas que avemos ditas son as gearações do çeo et da terra de quando forõ criadas ẽno dia enque Deus criou o çeo et a terra, et outrosy todaslas aruores et as eruas ante que naçesem en ella nẽ leuasem semente nẽ froyto, ca nõ chouera Deus ajnda sobrela façe da terra, nẽ era ajnda estonçes feyto o omẽ quea laurase; mays dera Deus ẽna terra hũa fonte que sobia et rregaua toda afaçe della, et [mãtyña] se a terra desta [guisa]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 5 |
Ca avia y aruores de todas maneyras que leuauã froytos fremosos de vista et saborosos de comer; et chamãlle Paraysso Moysem et os outros sabeos; et Pareyso tanto quer dizer cõmo lugar que esta açerqua da gloria, por que tam viçoso he aquel lugar que o seu viço tam grande he que açerqua chega do da gloria do Parayso çelestial. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 7 |
Et ajnda estonçes nẽ el nẽ Eua nõ comyam ẽno começo al senõ das froytas das aruores et viandas de leyte, nẽ vestiam outrosi [senõ] pelles mal feytas nẽ morauã em outras casas senõ ẽnas couas que achauã feytas por la terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 7 |
Et noso señor Deus por que sabia que fose esto osmado desta [guisa], por gardar que se elles fosem quese nõ comprise oque pẽsauã, ca se ao Pareyso tornasem et en el entrasem et daquela froyta daquela aruore de saber obem et omal comesem, nũca despoys poderiã morrer, et esto nõ queria Deus que asy fose, et poso Deus ẽna entrada do Pareyso hũ angeo cõ hũa espada de fogo ẽna máo que nũca ja mays ala leyxase entrar anj̃gum, nẽ aelles, nẽ aoutro omẽ seo Deus nõ fezese; et Adam et Eua tyrarõse deste acordo entẽdendo que era loucura, et morarõ em ese lugar de val de Ebrõ, et laurarõ et traballarõ, et aly vyuerõ segundo quelles acaesçeo, et y fezerõ suas [geerações] cõmo diremos agora. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 9 |
Quando elles seyrõ do Pareyso, ontre otempo que poserõ ẽno camyno pera víj́nr aaquel lugar, oque morarõ aly desque y chegarõ, comprirõ estes quinze ãnos, por quelles foy moy longa acarreyra [per] que ouveron de vĩjr, do começo da terra aparte de ourient ata medeo della, ca Jerusalem et Ebrõ, que esta açerca hũ do outro, em medio da terra jazẽ; o al por moytos máos lugares moy asperos et sensabores, por penas, et montes, et agoas, et espantos de bestas feras, et serpentes que achauã y alugares; demays que nõ avya ajnda y feyta carreyra njhũa, ca nũca andara omẽ por y; o al por que despoys que açertarõ avíjnr aEbrom et forõ y os primeyros ãnos, tanto ouverõ que [veer] et pensar ẽnos bẽes que perderam et otraballo [et] mezquindade enque eram, quese nõ nẽbrarõ de solaz de varõ et de moller; demays que erã ajnda vírgéés et taes sayrõ do Pareyso, segundo dizẽ Metalio et Lucas obispo de Tuy. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 9 |
Pero morando ja en hũ lugar et aluergando hũ açerca do outro, acõmo quer que viuyam em traballo et em lazeyra, [coñosçeo] Adam aEua cõmo marido asua moller, et Eua foy prenada et pario hũ fillo et poseronlle nome Caym; et segundo diz [Rramyro] ẽnos Despoemẽtos da Biblia, tãto quer dizer Caym ẽna nosa lyngagẽ cõmo herdamẽto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 9 |
Et cõmo quer que dizem [algũus] das estorias, que Adam et Eua que outros fillos ouverõ et fezerõ entre estes ãnos, non ho dizẽ Moysem nẽ nos et nõ o achamos de [guisa] queos nomẽes daqueles outros fillos podessemos aver nẽ saber. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 10 |
Andados trijnta ãnos et seys dias de quando omundo foy criado, asi cõmo diz meestre Lucas obispo de Tuy et outros queo afirmã cõ el, fezerõ Adam et Eua outro fillo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 10 |
Onde diz outrosy Gregorio ẽna Glosa do Genesis sobre este lugar, que Abel tanto quer dizer cõmo bafo, por que asy cõmoobafo se vay agiña et se esparge por lo ayre et nõ paresçe, asy faleçeo agiña Abel, et foyse cõmo oyredes et nõ paresçeo mays. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 10 |
Et cõ este Abel nasçeo outra yrmãa de hũ parto, asi cõmo cõ Caym asua; et esta ouvo nome Delbora, que diz tanto cõmo seguydeyra, por que segyo aseu [yrmão] Abel, ca asi cõmo dizem [algũus] viueo pouco com el, pero outros contam que viueo moyto, et que tanto cõmo sigideyra quer dizer Delbora, non por que ella siguyse de morte a seu yrmão, mays por queo segio en justiçia et en bondade amando aDeus; ca departẽ que tanto viueo que alcançou aseu yrmão Set que nasçeo moytos ãnos despoys que Delbora et que ella casou cõ el. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 10 |
Ca pero cõ todo esso coydaua el que seu yrmão Abel que tornaria alaurar cõmo el et que querria tomar asua parte da terra, ou por ventura os que viessem del, ou outros [algũus] yrmãos que averia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 11 |
Caym, ẽno seu sacrifiçio que fazia aDeus, ofereçealle mõollos de espygas de messe et tomaua oque estaua açerca das carreyras que era rroso dos gãados et dos veados dos mõtes, et do pysado das bestas; et outrosi das postromeyras çeueyras dos mõtões, por que era mays liuyão et de todo opeor, tam bem ẽna messe cõmo ẽna çeueyra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 11 |
Et esto era todo cõ maliçia de nõ dar nada do bõo aDeus nẽ aoutro; et ajnda eso que daua faziao de maa [voõtade] de [guisa] que se nõ pagaua Deus dello, nẽ cõ ello, nẽlle plazia cõ el . |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 11 |
Et Abel offereçia do mellor leyte, et mays puro, et mays limpo, et [os primeyros] cordeyros, et mellores, et mays limpos, et grossos, et os mays [saos] de toda agrey, et outrosi dos outros gãados; et todo moy de grado et de moy bõa voõtade, et esto he oque mays plazia a Deus ẽnos sacrifiçios, et ẽnas offerendas, et ẽnas esmolnas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
Et outrosi aterra enque morares et labrares por quese abrio et rreçebeo da [tua] mão osangre de teu yrmão, et ajnda quea labres, nõ te dara froyto, et tu andaras sempre errado et fugidiço en toda tua vida. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
"Aua queme tu deytas da façe da terra et da tua, et eu asconder me ey ante ty, et andarey errado et fugido [perla] terra, et Pareyso aque chamarõ despoys Edom, pero nõ morarõ aly, mays ficarõ em outra terra açerca dy aque diserom despoys por nome Nod; et Nod, segundo os Despoemẽtos dos nomẽes proprios que som ẽna Biblia, quer [tanto] dizer em nosa lyngagẽ cõmo cousa que nõ he estabele et que nõ esta queda, asy cõmo Cayn, que despoys que foy yrado de noso señor Deus et deytado da quela terra enque estaua cõ Adam et cõ Eua et seus yrmãos, nũca despoys esteuo asesegado nẽ quedo em hũ lugar, nẽ asua cabeça ẽno seu corpo del a cõmo quer que ya tyña cõmo os outros omẽs nẽ o seu corpo ẽna terra, nem aquela terra Nod ensy mẽesma entrelas outras cõmo avemos [departydo]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
Pero segundo departẽ os santos Padres em este lugar, nõ se entende que aquela terra se movia et [andaua] de lugar en lugar, mays, despoys que Caym en ella fora, que sempre andara em mudamẽtos de aventuras et de [trauesuras] et rreuoltas cõ el et cõ os seus [a que o] el ensynaua; et chamarõ por ende aCaym, Caym Nod, et quer dizer tanto cõmo Caym [movediço], ou nõ estabele, et a esa terra esto diserõ outrosy. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
Et aly fezerõ el et sua moller Calmana seys fillos: et ao primeyro fillo que ouverõ diserõlle Enoch; et por amor del poblou aly Caym hũa çiudade et chamoa Enoca do nome daquel seu fillo Enoch, et aos de sua geeraçõ [meesma] et de sua [compaña], et aos outros que aver poderia dos fillos de Adam, ca forõ moytos, [segũdo] diz Josep ẽno segũdo capytolo do libro da Antiguydade dos Judios, et mẽestre Godofre ẽno libro Panteom, et ajnda a Biblia mẽesma diz que ouverõ Adam et Eua fillos et fillas et podense [entẽder] estes fillos et fillas por mays que Caym et Abel et suas yrmãas et Seth seu yrmãao, et yuã espargindo se por las terras ajuntavaos Caym, et os que nõ podya aver fazia os víj́nr por força aaquela çiudade, et que morasem em ella. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
Et el foy oprimeyro que esto fezese apobla; et faziao por moytos enamygos que avia, segundo que as gentes erã aasazõ, ca nũca quedaua de [rroubar] et de forçar aos outros, et yrlos buscar onde quer que el [soubese] que erã quanto quer que fossem aalonge, et arroubarlo todo et tomarlo pera sy, et poerlo su oseu poder, segundo orrazoa Josep. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
Et el foy oque primeyramẽte partio aterra por termynos; et aos omẽs que eram ajnda simplez et nõ sabyam njhũ mal, ensynaua os el amoytas sabedorias de artarias et de maldades; et por leuar [deles] entre seus pobõos [provou] os cõ esta mẽestria, et buscoulles os pesos et as mydidas de todas cousas que apeso ou amydida se podem vender ou dar; et nõ catandoas em Deus, nẽ em feyto de bõa alma, nẽ de bondade, mays pensando que [per] esto poderia moyto mays aver; et ensynaua aos seus seer soberueos, et ladrões, et jogadores aengano, et garções, de moytas molleres, et saber todos de moyto engano et de moyta rreuolta, et de todo outro máo costume. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
Et outros moytos fillos et fillas, et netos, et netas, et outras [geerações] ouverom Caym et Calmana cõ [quẽ] poblarom aquela terra et [vsarõ] de seus costumes maos asy cõmo oachamos [per] Moysem et [per] scritos de outros santos et sabeos que falarõ et departiron em estas rrazões. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 14 |
Et ajnda departẽ Agustim et mẽestre Pedro et os outros sabyos que esto se entende por aquelas palauras que diso Adam, et som estas: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 14 |
Et de todos [estes] nõ achamos que falase Moysem ẽno Genesis nẽ em outro lugar, Josep nẽ ajnda outro padre nẽ sabyo [nj̃gum], nẽ ebrayco, nẽ em Latym senõ destes quatro: de Jabel et de Jubal, fillos de Adda; et de Tubal Caym et de Noema fillos de Sella, et foy filla de Noema. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 15 |
Et pensou outrosy quando seeria bem deas trosquiar, et poso em que tempo trosquiassem os gãados et quando [desem] os fillos a suas madres a mamar, et outrosy que quando os partissem dellas queos asynassem todos cõ ferro de synal [per] que fossem[coñosçudos] os [hũus] dentre os outros, et todaslas outras cousas ordenou que pertẽesçiam agarda de gãados et aos gardadores delles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 15 |
Et em esto, andando Jabel porlos montes buscou outrosy primeyro ante que outro aarte et amẽestria [pera y] prender os veados por vya ja moytos por los mõtes onde andaua, et delles moy máos que comyam os outros; et este Jabel buscou todas as artes et maneyras de caçar et de correr monte, et de pescar cõ rrede et cõ os outros [estromẽ[tos]] que som pera ello. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 16 |
Jubal, o outro fillo de Adda, yrmão de padre et de madre deste Jabel, sayo omẽ de natura de se pagar de sones et de concordanças et das dulçedũes delles [mays] que de outra cousa; et chamalle Mõysem ẽno quarto capitolo do Genesis padre dos cantadores, ca este achou primeyramẽte a arte [de] musica que he arte de cantar et de fazer sones. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 16 |
Et el foy oprimeyro [que] buscou çytolas, et vyolas, et arpas, et moytos outros estormẽtos pera esto; et primeyramẽte garneçeos cõ sedas de bestas, ata que buscase mays em este saber; et despoys achou que faria as cordas pera tãjer mellores das tripas dos gãados et que seriã mellores et mays rrizeas que as das sedas das bestas, et nõ quebrariã tam agina cõmo ellas, et fazẽ mayores vozes et mellores sones. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 16 |
Es os que vierõ despoys traballarõ se mays, que buscarõ as cordas da seda, que som afrol das vozes et dos sones ẽnos estormẽtos que cõ cordas de gãado se tangẽ; et despoys por esta rrazõ forõ achados osalteyro et os orgõos et outros estormẽtos de moytas guisas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 17 |
Et este Jubal por aquel saber da arte da musica que el avia achado quese nõ perdese ẽna fim, mays que [ficasse] pera os que viesem despoys del et desa fim, et outrosy acõmo quer que soubera das [fĩjs] que avjã de vĩjr et nõ aprendera qual dellas seria [primeyra], pero por se gardar de todo et quelle nõ faleçese ael o hum ou o outro, fezo dous pylares hum de ladrillos et outro de pedra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 17 |
Mays outrosi achamos que diz [Rrabaño] ẽna Glosa do Genesis sobre este lugar que este Jubal fezo esta scritura, et provao [Rrabaño] outrosy por lo Josepho. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 18 |
Tubalcaym -yrmão de Jabel et deste Jubal, fillos de Sella, aoutra moller de Lamec, segundo conta Moysem ẽno quarto capytolo de Genesis et outros cõ el -dizem que ffoy ferreyro em todaslas obras, de cobre et de ferro et que labro moy bem de martelo em todo metal. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 18 |
Onde diz mẽestre Pedro sobre este lugar ẽna Estoria et [outrosy] Josepho ẽno [segũdo] capitolo, que este Tubalcaym foy o primeyro que achou aarte da ferraria et de labrar oferro et os outros metaes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 18 |
Et diz Josepho que Tubalcaym era ho omẽ que mays podia amãos que outro que achasen em aquel tẽpo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 18 |
Et el começou primeyro aentallar os metaes et fazer em elles feguras [enleuadas] et de outra guyssa, et achou esto desta maneyra: seus yrmãos Jabel et Jubal et outros dos seteẽta et quatro de sus yrmãos et suas [cõpañas] andando por los mõtes, Jabel cõ seus gãados et Jubal andando buscando madeyros de que fezese seus estormẽtos de sua musica, achauã as siluas tã espesas, por que omẽs [nj̃gũus] nõ andarã ajnda por y nẽ cortarã y nada, et por la espesedũe do mõte nõ podiam por y andar nẽ passar de hũ lugar pera outro; et ençẽderõ os mõtes et tã grandes forõ os fogos que ardeu toda aerua et desy as aruores [grãdes] todas, et ajnda aterra cõ elles; et tã [grãde] foy acaentura que entrou dentro ajuso que fondeu metaes de venas que aly avia delles, et tanta foy aforça da fondiçõ quese [torçerõ] os metaes, et aly onde quedarõ et se queymarõ tomarõ ensy da parte de juso feguras de madeyros et de pedras et de que quer que su sy [acharom]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 18 |
Et estes de Caym et os outros, que nõ sabiam ajnda nada de rrazõ de metaes, nõ curauã delles et leyxauã[os]; et tanto foy moyto este metal queo soubo Tubal Caym, que obraua delles, et vẽeo aaqueles lugares dos mõtes por onde diziã que esto acõtesçera, et achaua as peças et as taboas dos metaes que jaziam por aly onde se queymarã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 19 |
Et esta Nõema foy outrosy sotyl et entenduda cõmo seus yrmãos, et buscou suas artes asy cõmo elles; ca ella achou primeyramẽte a arte de teçer et fazer em ello moytas mẽestrias ẽnos panos, et ella começou [primeyramente] alabrar de agulla. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 20 |
Et Lamec andando acaça et seu moço cõ el, atravesaua Caym de hũa parte do monte pera aoutra por hũ carreyro que vyña por esse monte, et todo era veloso, et cuberto de cabelos cõmo anymalia, andando sempre fogindo et morando omays sempre ẽnos mõtes et por los ermos; et asy ya fogindo et tal andaua toda vya ca dito avemos cõmo lle dera Deus que nũca podesse estar quedo em hũ lugar; et desque passou mẽteosse em hũa mata, et hũas molleres acõtesçeo que pasauã estonçes por essa carreyra, et acharõ aCaym et maravyllarõse de tal cousa, et el [outrosy] quando as vyo esteuo quedo hũ pouco et catou pera ellas, et ellas quando virom tal omẽ et tã estrayo, et os ollos todos cubertos de cabelos das pestanas et ajnda afaçe, ca tã longos erã os outros cabelos de todo ocorpo em sua [guisa], et espãtarõse del et deron vozes; omoço et Lamec oyrom as vozes, et omoço pregontoulles que aviam; ellas diserõlle que viram hũa [anymalia] velosa, cõmo besta estraya quelles atrauesara acarreyra, et quese metera ally en aquela mata; et el disolles quelle mostrasem o lugar, et ellas tornarõse cõ elles et mostrarõlle onde se metera, et desy forõse logo sua carreyra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 22 |
As molleres quando souberõ que el matara aCaym et aquel seu moço, espantarõse et ouverõ grande medo et tomarõ cõtra el máás voõtades; et daly adeante cada quelles nẽbraua et quese el nõ tornaua arrazom de todo oque ellas quisessem, deostauão et maltragiano et moytas vezes de máá [guisa], et el outrosi asanauase cõtra ellas moy mal, por estas rrazões: hũa porla grande saña que avya et oal cõ medo que começaua aaver dellas, que por ocasyon queo matariã ellas por ello algũa ora, et [começoas] de ameaçar et maltrager, et dizerlles apena de Caym por la morte de seu yrmão Abel, et ha do que matara a [Cayn], et adaquel que matase ao que matara aCaym; et disolles asy, segũdo cõta Moysem ẽno quarto capitolo do Genesis: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 22 |
Poys avemos dito das gẽerações de Adda asy cõmo desçendem de Adam por Caym ata [este] Lamec fillo de Matussael seu trasneto et aseus fillos deste Lamec, ca nõ foy mays deste agẽeraçõ de Caym, et [os] que estonçes erã todos morrerã ẽno deluvyo; et [auemos] outrosy cõtadas as suas prouas primeyras et seus costumes; et disemos antes todaslas rrazões destes que dos outros fillos de Adam, por queo achamos asy contado dos santos Padres et omẽs bõos, [ca] segundo diz mẽestre Pedro quese quiserõ logo [desembargar] do máo et yr [desembargados] ao bõo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 22 |
Et queremos que sabeades em este lugar que en todas as gẽerações de Caym nẽ ẽnos seus feytos que em [njhũ] lugar nõ posemos conta de ãnos nẽ fezemos y [canonyca njhũa] asy cõmo conta de tempo quea nõ achamos feyta dos santos Padres, nẽ de Moysem ẽna Biblia, nẽ de outros [en] outros lugares; mays contamos sua estoria cõmo foy averdade do feyto, et he dito et leyxado em escrito. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 22 |
Agora tornaremos de cabo aas rrazões de Adam et dos outros seus [Lyñagẽes] que del desçenderõ; por que asy cõmo diz a Biblia, dos outros vierõ as bõas geerações. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 23 |
Strabo, et Josepho, et mẽestre Pedro, et mẽestre Godofre, et outros desta [guisa]: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 23 |
Et diz sobre esto mẽestre Godofre ẽna sexta parte do Panteõ et outros queo outorgã cõ el, que teuo Adam dóó por Abel çento ãnos; et que poucos dias forõ em todos aqueles ãnos que el nõ fose aafosa de Abel chanzer, et fazer doo, et chorar por el; et tanto durou esto que Adan et os que vierõ despoys del que chamarõ por este feyto [a] aquel lugar onde jazia Abel val de Lagrimas Et de cõmo avia Adam moy grande dolor por la morte de Abel, et outrosy por Caym que fezera aquesta nemyga, et era seydo et ydo fora da terra, ca acõmo quer quelle aquel mal contesçera seu fillo era, cresçendolle este pesar et este dolor de cada dia do começo ata ocabo do dolor, poso em seu coracõ et fezo promyssom delo et jurou que nũca mays sse chegasse aEua pera fazer em ella fillos de que tomasse tristeza et pesar. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 24 |
Segundo diz Moysem et outros, andados çento et trijnta ãnos de quando omũdo fora criado, et de [mays] os seys dias das obras de Deus, fezo Adam a Seth et quando aquel fillo vyo Adam, segundo conta Moysem ẽno quarto capytolo do Genesis, diz que diso Adam: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 24 |
Sobresto diz Josepho ẽno segũdo capytolo da estoria da Antiguydade dos Judios, que ouvo Adã despoys desto fillos et fillas moytos [ademays], et que foy hũ destes seus fillos dentrellos outros este Seth; et que deste digamos que foy bõo et dereytureyro em todos seus feytos asy cõmo era seu yrmão Abel, em cujo lugar odeu Deus a seu padre Adam. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 24 |
Ca diz que doutra [guisa] longa cousa sééria de contar todoslos outros fillos que Adam fezera em Eua despoys desto, et que he [guisado] et rrazõ de dizer de Seth sóó et das suas geerações por que em el sóó et ẽnas suas [gẽerações] que del vierõ ata santa Maria, cõmo contaremos adeante, ficou [alyña] de Adam et del. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 25 |
Et diz sobresto Jeronymo ẽna Glosa, que Enos , segũdo ho ebrayco, tanto quer dizer ẽna nosa lyngagéé cõmo omẽ; et departe et diz ajnda mays mẽestre Pedro que esto he por que sayo Enos rrazoado et forte, et que entre todoslos outros omẽs do seu tempo, el foy [omays] rrazoado et mays esforçado pera chamar onome de Deus; et el ho chamou primeyro et achou palauras de oraçõ pera ochamar et rrogar; et ajnda conta em este lugar o ebrayco que este Enos, cõ desejo de véér afegura de Deus, que el fezo primeyramente ymagẽes aaonrra del, por las bõas rrazões que del oyra aseu [avoo] Adam et aseu padre Seth, et as aprendera delles; et queo fezo por tyrar dos omẽs aoluydança que [avyam] da rrenẽbrãça de Deus, et [avyuar] los por quese nẽbrasem del, et oadorasem et gardasem [mays], et [coñosçessem] mellor oseu fazedor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 25 |
[hũus] dizẽ quea primeyra das seys ydades do mũdo, quese começou em Adam; outros, et Metodio cõ elles, dizem quese começou en Seth; et por esta rrazõ, por que de Abel nõ ficou fillo, nẽ filla, nẽ semente [njhũa], et por que agééraçõ de Caym peresçeo toda ẽno deluvio, que nõ ficou ende nẽgũ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 26 |
Adam a çento et trijnta ãnos de quando el foy feyto, fezo a Seth et outros fillos et fillas cõmo ja he dito, et vyvyo despoys oytoçentos ãnos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 26 |
Sobreste lugar diz mẽestre Pedro, que Josepho conta que Adam aduzentos et trijnta ãnos de quando fora feyto, que fezo a Seth, et que vyueo despoys desto seteçentos ãnos; mays dizemos nos que acõmo quer que semella queos contã el et Moysem, que nõ os som quanto aavida de Adam, ca Moysem nõ conta os çento ãnos em aquel tẽpo enque Adam teuo o dolor por Abel, mays [enadeos] aca sobre Josepho ẽna vida que fezo despoys que fezera aSeth; et Josepho conta aqueles çento ãnos do dóó aly ondeos Adam pasou, mays despoys descontaos ẽnos ãnos que [vyueo] despoys que ouvo a Seth, onde, tambem segundo hũ cõmo outro forõ todos los dias da vida de Adam [noueçentos] et trijnta ãnos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 26 |
Et cõta Moysem segũdo esta conta as géérações et os ãnos dellas ẽna primeyra ydade, ẽnas mays poucas rrazões que el podo; et veeredes outrosy oque faz ẽna segũda ydade; et diz mẽestre Pedro, queo fazia por chegar mays [agina] aAbraã donde véém os ebreos que som os judios et he el seu lynagẽ, onde diz asy Moysem: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 26 |
Et era Seth bõo de sua propyedade, et esto porque nasçera em lugar de seu yrmão Abel, que foy juso et bõo varõ Et diz que fezo Seth outros taes fillos cõmo el, amadores de todo bem, et queo semellarõ, et que taes forom sempre ata que Adam et Seth forõ, et que sempre morarõ em aquela terra onde foy Adam et os fezo, et viuerõ todos seu tempo em paz et em soude, et que nõ caerõ em mal nẽgũ nẽ em traballo ata cabo de sua [vjda]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 27 |
Destes [lyñages] de Seth, conta Josepho, que ouverõ o ensynamento das cousas çelestiaes, da astrologia et dos outros saberes liberaes, de Deus, et aapostura deles, primeyramente, por lo que aprenderã de seus padres, a segũda, que estes saberes destas cousas ouverõ elles por que forõ sotiles et amadores de Deus quelles dou esto asaber, et por queos elles acharom primeyramẽte por Deus et desy por sua suteleza, et elles ante que outro. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 27 |
Et elles [o escriuyrõ] em aqueles pylares que avemos dito por quese nõ perdessem, pero por que se quedam aqui todas as rrazões queos sabeos diserõ dos de Caym et destes de Seth, departimos nos asy que: esto podo séér queos do linagẽe de Caym acharom primeyramẽte os saberes et as mẽestrias dos saberes das cousas segrares, ou terrẽaes, donde som os saberes aque chamamos mecanycos, asy cõmo avemos dito de Jabel que buscou as mẽes trias [de] criar os gãados et caçar et pescar; et Tubal seu yrmão os estormẽtos de cantar et tãger et labrar de fuste pera elles, et daqui veẽo despoys cõ todaslas sutelezas acarpentaria de labrar de fuste, et de pedra, et ajnda de osso, et de al seo ya; et Tubalcaym, yrmão destes, aferraria de cobre et ferro, et oentallar, et opyntar cõmo dito he; et daqui veẽo despoys o obrar de labrar de prata et ouro, et fazer y todas las sutelezas [do[s]] lauores quese oje [fazẽ]; et ajnda tẽemos que daqui se leuãtou osaber de labrar aterra, asy cõmo olas et cantaros et oal quese ende dela faz, et outrosi os vidros do fieyto; et oque bem parar mẽtes aesto achara queos do linagẽe de Caym buscarõ primeyro todas las sabedorias et mẽestrias das cousas [terreaes]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 28 |
Seth, açento et çinque ãnos de quando el nasçeo, et aduzentos et tríj́nta et çinque de quando Adam fora feyto, fezo aEnos; et viueo Seth desque fezo aEnos oytoçentos et sete ãnos, et ouvo outros fillos et fillas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 28 |
Enos outrosy andados noveẽta ãnos de quando nasçera et trezentos et tríj́nta et çinque de quando Adam foy feyto, fezo el hum fillo aque chamarõ Caynã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 28 |
Caynã, outrosy andados seteẽta ãnos de quando el nasçera, e quatroçentos et quinze de Adam, fezo seu fillo aquẽ diserõ Malaleel. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 28 |
Enoc, outrosy andados seseenta et çinque ãnos de seu nasçemento, et seteçentos et sete de Adam, fezo hũ fillo, et este foy Matussalem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 29 |
Este Enoc, asy cõmo cõta Moysem ẽno quinto capytolo do Genesis, et Josepho ẽno terçeyro libro da Antiguydade dos Judios, et mẽestre Pedro em sua Estoria, et outros moytos que falam delo, andou cõ Deus et complio os seus mãdados. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 29 |
Pero sobre esta pasada deEnoc ao Pareyso departem os judios, et dizẽ que esta pasada nõ foy nẽ ha fezo Deus por la santidade de Enoc, et dizẽ que outros ouvo, [y] antes et [depoys], mays santos que el, mays que Deus queo ordenou asy por que foy Enoc septima gẽeraçõ, asy cõmo desçendem de Adam por [liña] de Seth, et Lamec outrosy foy outra septima gééraçõ, asy cõmo desçendem de Adam por [la lyña] de Caym; et que asy cõmo aquel Lamec, septimo ẽna gééraçõ de Caym, foy omẽ máo moyto aademays, outrosy este Enoc, septimo ẽna geeraçom de Seth, foy moyto bõo omẽ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 29 |
Et fezo Deus esto em este Enoc por mostrar que asy cõmo este era o septimo de Adam et o passara Deus ao [Parayso] porla bondade del, que outrosy ẽna [septyma] ydade que sééra logo em pos esta sesta ydade en que agora somos, que passada [afym] que rresusçitara Deus os omẽs et leuara os seus santos aasua gloria, et enviara ao Inferno os que forõ [maos] cõmo Lamec septimo ẽna outra [lyña]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 30 |
Matussalem, fillo daqueste Enoc, outrosy andados çento et oyteénta et sete ãnos de quando el nasçera, et oytoçẽtos et oyteenta et quatro de Adam, fezo hum fillo et posolle nome Lamec. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 30 |
Outros dizẽ queo pedyo seu padre Enoc a Deus, et queo touo consygo ẽno Pareyso ata que passou odeluvyo, et despoys queo envio aaterra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 30 |
Outros dizẽ que morreo Matussalem ante do deluvyo sete ãnos; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 30 |
Et todas as outras cousas que os [hũus] et os outros dizẽ erro he, et que este erro vem ẽno conto dos ãnos das géérações de esta ydade quese nõ faz bem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 32 |
Adam, Seth et as outras que avemos ditas; et entra Noe ẽna conta delas et outrosy ẽnas desta segũda ydade. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 32 |
Onde diz Moysem asy ẽno sexto capitolo do Genesis que começarã ja os omẽs acresçentarse et seer moytos por la terra em aquel tempo; et sabede que Moysem et os outros santos Padres et sabeos que desta estoria falam, que chamã em este lugar omẽs aos do lynagẽe de Caym que seyrõ todos mááos; et dizẽ fillos de Deus aos de Seth et de seu lynagẽe por que erã dereytureyros et rreligiosos, cõmo omẽs de ordem et de moy santa vida, et ajnda mays que nõ os padres da lyña. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 32 |
Et em quanto Adam viueo castigou quanto podo a seus fillos, a Seth et aos outros, et elles aos seus et a suas [cõpañas] que se nõ chegassem aas fillas dos omẽs. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 32 |
Et esto foy gardado ata tẽpo de aquel Lamec padre de Noe, et desque chegarõ aeste tempo cõmo erã ja mortos Adam et Seth et os outros padres que forã cabeças do linagẽe, et cõmo eram ja moytos pobõos, estendyanse por terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 32 |
Et fezerõ os de Seth fillos ẽnas fillas de Caym, et sayrom aqueles fillos os mays poderosos da terra, et mays valentes de corpos et de grande nome; et vééndosse poderosos ẽna terra et valentes de todas cousas et fortes aas mãos [mays] que todoslos outros et mays ardidos et atrebudos, [começarom] de asoberuear aos menores et aos outros et fazer lles todos los máes do mundo de dito et de feyto et quebrantarlos et apremearlos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 32 |
Et estes forõ aos que diserõ gigantes, et ouverõ este nome de ge que dizẽ en grego por terra, et genyty em latim por engendrados; et segũdo esto, gigantes tãto quer dizer cõmo engendrados de terra, et nõ por que elles nasçessem de terra, mays por que queriam séér señores de toda aterra et de todas las outras cousas, et seguyr oterreal, et que atorto nẽ adereyto outro señor senõ elles nõ ouvesse y; et Deus por esso vééndo amalyçia dos omẽs [cresçer] cada dia, et yr de mal ha peor, et veendo cõmo oseu coydado et [o] coraçõ delles era dado aentẽder todo mal et maliçia em todo tempo, touo que pẽna lle jazia em aver feyto ho omẽ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Et quando vio queo nom queriam créér nẽ castigarse por el, et via outrosi as molleres de Caym, apoderadas delles ouvo moy grãde medo que se mays contra elles contendesse em aqueles castigos, acõmo quer que el era omayor et señor, queo matariã ael et asua moller et aseus fillos et asuas [cõpañas]; et tomou aela et aelles et foyse morar aoutra terra, et leyxou aquel lugar por que quanto se el mays traballaua em castigar los tanto se elles mays trauallauã de fazer as cousas que pesassem aDeus, et maltrager et desonrrar a Noe [et] asuas [cõpañas]; et foyse dende quanto mays podo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Destes males pesou moyto aDeus. et asanousse, et chamou estonçes a Noe queo temya et oamaua, et por queo achaua bõo et dereyteyro ontre todas aquelas [cõpañas], et escolleo ontre todos pera lle dizer sua voõtade do que queria fazer, et disolle que toda aterra que era danada cõ maes, et con pecados, et cõ nemygas quese faziam em ella; et por ende que avya voõtade de destruyr todaslas creaturas que en ella fezera, tam bem aos omẽs cõmo aas bestas et todas las outras cousas, et quea queria poblar de outros omẽs doutro lynage enque nõ ouvese estas maldades, et que aqueles de quea poblaria quelles myngoaria aavida, que nõ viuessem tantos ãnos cõmo viuerã os outros ata aqui, et mỹgoando cada dia, que verria atempo que toda [a mayor] vida do omẽ que seeria çento et vijnte ãnos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Sobre este tempo da vida departe mẽestre Pedro ẽna Estoria, et diz que estes çento et víj́nte ãnos que conta Moysem queos poso Deus ao omẽ de vida, pera quese rrepentysse do mal que fezesse et que pera esto som; ca, segundo diz outrosy mẽestre Pedro, despoys do deluvio ouvo y moytos que viuerõ moyto mays de çento et víj́nte ãnos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Pero diz Estrabo queo ãno méésmo enque Noé começou afazer aarca quelle diso esto: que se em estes çento [ãnos] se fossem rrepentyndo que bem lles dera Deus de mays os víj́nte, mays cada dia acresçentauã ẽno mal et queos destroyo Deus aos çento ãnos, et diz que [poys] que em estes nõ se começarõ amellorar que nõ ouvo coydado delles [emader] nẽ de asperar los, os outros víj́nte ãnos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Mays por que vya que era Noe dereyteyro escontra El mays que todos los outros, que nõ queria quese el perdesse cõ os maos que el queria destroyr; et descubrio lle queos queria destroyr com agoas que trageria [sobrela] terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Et por esto lle mandou Deus que fezesse pera sy hũa arca de madeyros bem dolados et aplanados de maneyra quese ajuntassem moy bem [hũus] cõ [os] outros, et que labrasse esta arca amaneyra de [arconjo], segundo diz mẽestre Pedro. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
[outros] que rredonda, ca de todas estas maneyras se fazem as espigas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Et diz mẽstre Pedro que foy outrosy vntada de fora con outro engludo quelle dauã feruente, et que era moy mays forte queo bitume; et os madeyros que cõ este engludo fossem vntados, sééndo aplanados, que nũca se partiriam por nẽgũa força nẽ por nẽgũa arte; et quea madeyra vntada cõ obitume quese parte, mays oque for ajũtado cõ aquel engludo que nũca se desata por nẽgũa cousa que ẽno mũdo seja, senõ cõ aquelo da muller que aella acaesçe aseus tempos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Et diz que este engludo quea nome glutem, et queo acham em [hũus] lagos en terra de Judea, et que anda nadando em çima da agoa; et que acham outrosy este engludo em Siria, que he hum lymo [que] sal sobrela terra asy cõmo feruendo, et diz que aquel queo quer que destes lugares lo a. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Da maneyra da feytura et das camaras daquela arca falam et dizẽ moytos sabeos, Moysem, Josefo, Agustim, Strabo, Teodoçio, Symaco et outros; mays cõmo quer que [algũus] delles digam de hũa [guisa], et outros de outra, nos nõ dizemos agora aqui [mays] desto, por que todo ofeyto da feytura da arca se torna aafeytura de hũ couedo; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 38 |
Sobre este lugar diz mẽestre Pedro que nomeou Deus aqui aNoe os omẽs aseu cabo et as molleres aseu; et diz queo fezo por dar aentender que ẽno tẽpo da tormẽta et dos outros peligros quese deue o omẽ gardar da achegança da moller. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 38 |
Et por que quiso noso señor Deus que ficassen outrosy sementes das outras anymalias que poblassem despoys do deluvio a terra, et ouvessem os omẽs donde se mantẽer et viuer, et seruyr elles a Deus, mandoulle que metesse cõsigo ẽna arca de [todaslas] [anjmalias] da terra, de cada natura dellas dous et dous, macho et femea, et que esto [meesmo] fezesse das aves; mays das anymalyas brauas et que naturalmẽte nõ eram antes pera comer las o õme, que metesse ende senos pares de cada natura, macho et femea; et das outras que segundo sua natura fossem pera [comer], et que som mãsas et limpas que metesse sete pares de cada natura, dous et dous, macho et femea; et que estas seriã despoys pera [comer] pera omẽ, et pera ellas meesmas que comeriã as hũas das outras; que segundo diz mẽestre Pedro sobre este lugar et outros cõ el, ata este deluvio passado nõ forõ outorgadas ao omẽ nẽgũas anjmalias que comesse, et mãdou lle [queo] ofezesse [agyña], que acabo de sete dias daquel enque el esto mãdaua, trageria odeluvio et choueria sobrela terra quareẽta dias et [quareenta] noytes, et destroyria de sobre afaçe da terra todas quantas cousas El fezera. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 39 |
Fezo Noe moyto apressa todaslas coussas quelle mãdara Deus; et labrãdo ẽna arca el et seus fillos cada día, et pero se alongara das outras gentes asy et sua morada, cõmo he dito, nõse alongou tanto por queo ala nõ fossem véér [cõpañas] dos outros de Seth, que erã os seus; et aNoe plazialle cõ elles, que em todos aqueles çento ãnos nũca quedou de predicar et de castigar atodos los que ael vynam; et chegauãse aly moytos, o hũ por el que era cabeça [do] lynagée, o al por la fama et por lo nome daquela arca que oyam quese fazia, obra tam maravillosa quanto nũca oyram doutra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 39 |
Et que ala onde fossem por las terras queo disessem aos outros que aly nõ vynã, et seo asy nõ fezessem que Deus queria tomar dereyto et vingãça deles, et que atodos los [omẽs] varões et molleres máos, et ajnda bõos seos y avia, et [a] todas quantas [anjmalias] ẽno mundo avia et em el erã et quantas obras ẽna terra fezera, que todo esto destroyria apouco de tempo, et todo esto fazia por la maldade dos omẽs; et que ẽna pena que el sobre elles enviaria que todos, maos et bõos, et as outras cousas [yriam] ygoalmente em ella, et que os omẽs et as anymalias morreriã y, senõ moy poucos omẽs et moy poucas cousas das outras viuas de cada natura, que El queria saluar daquel peligro [enque] ficassem as semẽtes dos linagees de cada hũa dellas, por que despoys que aquelo fosse passado que poblassem aterra et amãteuessem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 39 |
Et pregontauãlle outrosy que era aquelo que aly labraua et el dizialles que fazia aly hũ lauor quelle Deus mãdara, mays nõ [lles] descobria ende pera quea fazia, temẽdose que quando vissem averdade do deluvio et das agoas, queselle collessem aarca nẽ se metessem em ella [per] força ou omatassem quando lles lo el quisesse defender; et elles tynãllo por [vaydade]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 39 |
Sobre esto achamos por escritos de arauygos que falarõ desta rrazõ, que dos mayores omẽs da terra que eram aasazõ cõmo rreys de suas [cõpañas] et dos outros grandes omẽs, que vierom aNoe aly onde labraua aarca, et ouverõ cõ el suas [rrazões] et suas pregũtas, que departyam cõ el sobre rrazõ daquel lauor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 39 |
Et segundo diz mẽestre Pedro et outros, amoller de Noe ouvo nome Puafara, et amoller de Sem Porfia, amoller de Cam [Corafluya], amoller de Jafet Fluya. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 39 |
Et asy dizẽ sobre este lugar mẽestre Pedro et outros, que de todas las [outras] anymalias meteo aly Noe como lle mandara Deus; mays dizẽ queas que dentro sua agoa podem viuer et das quese criam de algũa cousa podrida ou de algũa outra cousa que por semente de gééraçom de macho et de femea non viesem, cõmo as [avellas], as vespas, as moscas, os vermẽes et as outras cousas taes cõmo estas, quese nõ entende que as Deus mãdase aNoe meter ẽna arca, nẽ el nõ as meteo em ella. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 40 |
De cõmo entrou Noe ẽna arca cõ suas [cõpañas] et [outrosi] da [creçença] das agoas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 40 |
Et oebrayco chama nysam aaquel mes, et he aquel aque nos dizemos mayo, segũdo oespom mẽestre Pedro, et os gregos lle dizẽ diom; pero achamos em outros escritos feytos sobre odepartimento destas rrazões que Moysem diso nysam por lo mes de abril et que este [estabelesçeo] el por primeyro mes ẽnas leys quelle Deus dou. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 40 |
Et diz outrosy quese toma este nome cataracta por qual quer fiestra, et que asy he dito aqui [porlas] fiestras do çeo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 41 |
Andados seysçentos et hũ ãno de quando nasçera Noe, et [mj̃ll] et seys çentos et seteenta et çinque de Adam, et despoys quea vengãça que Deus ordenou sobrelas maldades dos omẽs foy [cõplida] em elles, et ajnda em [todaslas] outras cousas, nẽbrouse de Noe nosso señor Deus et enviou spyrito de vento sobrela façe da terra, et espargeo as [nuves] et tirou as de sobre ella, et çarrarõ se as fiestras do çeo et quedou odeluvio de suso, et çarrarõ se outrosi as fontes do [avismo], et as agoas que da terra seyram tornarõ se por aqueles lugares [per] onde [sayrom], segundo dizẽ os sabeos sobre este lugar et myngoarõ et começarõ [ho] despoys dos seys çentos et çinquoeenta dias, et tantos avia que entrara Noe cõ suas cousas ẽna arca. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 41 |
Et as gentes de Armenya som barbaros et am este nome de barbas que nũca as fazẽ cõ navalla et tragẽ as longas, et [departẽ[sse]] outrosy das outras gentes em sua [leenda] et en seus costumes; et os seus sabeos que [escrivirõ] emsua terra as estorias dos feytos que y acaesçerõ, falarõ deste deluvio et desta arca em suas leendas barbaras, [et] asyo outorga Josefo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 41 |
Et outrosy Jeronymo [do] Egipto, que [escrivio] a Estoria da Antiguydade de Fenyza -açidade do Egipto que poblou [Fijz], yrmão da [rreyña] Europa et del rrey Cadino, et fillo del rrey Agenor - et falou do feyto deste deluvio et desta arca. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 41 |
Et outrosy Manyseas de Damasco ẽno noveẽta et sexto libro de suas estorias diso desta arca asy: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 41 |
"Hũ monte moy alto ha em terra de Armenya sobre terra Numeada, et o mõte ha nome Baris; et aeste mõte dizẽ que fogirõ moytos sobre Numeada, et se librarõ aly do peligro da morte do deluvio general, et veẽo outrosy hũ em hũa arca et pousou cõ ella em çima o mays alto do monte, et aly ficarõ moyto tempo as rremasallas dos madeyros [daquela] arca. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 43 |
Desto departẽ [algũus] et dizẽ que foy et [sse] alongou da arca atanto, quea perdeu de vista et nõ se soubo tornar aella, et que nom achou outro lugar descuberto enque pousasse, et que cayo cansado voando, et morreo ẽna agoa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 43 |
Et Noe quandoa vyo daquela [guissa], entendeo que abayxadas erã as agoas, et pero asperou ajnda outros sete dias, et acabo deles enviou outra vez fora a poõba, et ella foyse et nõ tornou mays despoys aarca. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 44 |
Et, passados dez et sete dias do segundo mes do outro ãno, nẽbrousse Deus de Noe et fallou lle et disolle asy: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 44 |
[Ẽno] mes de mayo et em dia de domj̃go entrou Noe ẽna arca, et em [esse meesmo] mes et em outro tal dia [ao] outro ãno sayo dela el et os outros que cõ el [erã] em ella. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 44 |
Outrosy esso fezo ẽnas anymalias de quatro péés: primeyro soltou as mansas, et forõ ellas [espargendo] sse [per] la terra, et desy leyxou as outras seyr et yr. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 44 |
"Señor Deus verdadeyro et poderoso sobre todaslas cousas, pydo te merçede por la moy grande piedade et mesura que enty a, que poys queos máos son penados que nos nõ [percamos] de cabo nos et as outras anymalias, as quaes oteu ordenamẽto touo por bem deas saluar do deluvio et leyxarlas aavida; et rrogo te por [lo] estado dos que agora somos et seeram daqui adeante que tal destroymẽto cõmo este que nũca oenvies sobre elles; et aestes poucos que leyxaste por la tua bondade, et ajnda por ventura por que nõ achaste em elles tanta maldade, por que quiseses que ontre os outros pereçessemos que nos prometas este dom et nos faças esta merçede: que [nos nõ] mates mays cõ morte de deluvio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 44 |
Et agora véér nos emos outra vez em ello por ende digo que se enteyramẽte nõ somos libres que sééremos danados peor queos outros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 46 |
De cõmo noso señor Deus asegurou os omẽs doutro tal deluvio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 46 |
Por que eu vos fige señores de todas ellas et outrosi dos pescados et das aves; et mãdo vos que daqui adeante que comades de todo cõmo vos mãdey ata aqui comer das eruas da terra et das ffroytas das [aruores]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 46 |
Et despoys desto asegurandoos que elles seeriam gardados de morte, et elles outrosy quese gardassem de fazerla, et disolles: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 46 |
"Eu demãdarey o sangre das vosas almas da mão de [todaslas] bestas, et asy cõmo eu demãdarey o voso sangre aqual quer queo esparger, tam bem abestas cõmo aomẽs; outrosy se algũ de vos esparger sangre doutro omẽ, del ademãdarey eu, et o seu sera espargido por el; et esto nõ seja teudo por maravilla, que aaymage de Deus he feyto o omẽ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 47 |
Deste sacrifiçio que disemos de Noe, conta Josefo que moytos dias ofezera Noe anoso señor Deus; et asio cõta mẽestre Pedro em sua Estoria et diz que este sacrifiçio cada dia ofazia Noé a Deus, pedindolle que, poys aquel deluvyo era passado, que nũca cõ outro os penasse nẽ atormẽtasse aelles nẽ aa terra; et segundo diz Josefo ẽno quinto capitolo, que noso señor Deus amaua [moyto] aNoe por la justiçia que achaua em el, et [avyao] prouado por bõo em todas las cousas, outorgoulle de aquela vez estes dões cõmo avedes oydo: que creçessem, et arrequesçesem el et seus fillos, et poblasem a terra, et fossem señores della, et de [todaslas] outras anymalias que su o çeo som; et que comessem de todas las carnes das anymalyas lynpas, cada hũ cõmo as quisesse et delas ouvesse desejo; mays que se gardasem sobre todaslas outras cousas de matar omẽ a omẽ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 47 |
Et por que ontre todas estas rrazões nõ avia Deus dada segurança aNoe ajnda do deluvio, disolle despoys adeante, asy cõmo odizẽ Moysem et Josefo et os outros todos: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 49 |
Et catou Noe oterreo da terra cõmo labrador, et buscou aderredor bõos lugares de h[e]rdades et de fontes et de montes; et asentou aly seus fillos et poblou os, et el labrou outrosy asua parte da terra cõmo omẽ labrador. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 49 |
Et todo esto faziam el et seus [fillos] [perla] terra açerca donde sya aarca, nõ se ousando alongar della por que estauã escarmẽtados et [avyam] medo quelles vẽeria ajnda outro deluvyo, pero queos avia Deus ja segurados, et labrauã todos et faziã aly seus fillos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 49 |
"Et bem dito seja Deus oseñor de Sem et seu seruo seja Canaã; acresçente Deus outrosi aJafet et more ẽnas tendas de Sem et seu seruo seja [Canaam]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 50 |
Et cõta Josefo sobresto ẽno quinto capytolo, que quando catarmos [a vida] dos omẽs de agora et avyda dos antygos, que nõ teñamos que erro nẽgũ ha em viuerẽ tãtos ãnos os omẽs do primeyro tempo; que diz queos omẽs do primeyro tẽpo moytas rrazões avyam por que viuessem tanto: ahũa por que erã rreligiosos et faziã santa vida cõmo frayres, et erã outrosi mays açerca da feytura de Deus, et oyram mays palauras das que Deus disera aseus padres et aseus parentes, et as aprenderã elles et as sabyam; demays que nõ comyam em aquel tẽpo senõ froytas et eruas et poucas cousas outras, et mays ajnda que ata [o deluuyo] nũca comerã carne nẽ beberam vyño, et desto nẽ doutra cousa nõ comerõ nẽgũa cousa sobeja, por que de leue nũca enfermassem que por ello viessem amorte nẽ myngoassem nada de sua vida. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 50 |
Demays que diz Josefo que aqueles primeyros omẽs que erã mays açerca de Deus, et quese traballauã dos feytos et dos saberes enque erã as vertudes das cousas et os nobres et grandes proes; et que esto era osaber da astrologia, et da geometria, et de todoslos saberes liberaes et dos outros; et que em escodrinar as vertudes desto que era tã alta cousa et tam noble et tam proveytosa, que por los trager aas vertudes puras et çertas quese nõ poderia fazer em menos de seys çentos ãnos, et que tanto dura oãno grande. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 50 |
Et nõ tã solamẽte odiz Moysem ẽna Biblia et os [judeus] em seu ebrayco, mays ajnda outros moytos sabeos doutras terras, et doutras lyngages et ajnda doutras créénças, achamos que falam desta rrazõ, et dam testemoyo que foy asy, esto tã bem em barbaros cõmo [em] gregos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 50 |
Et pom Josefo por emxẽplo aManycom que escriuyo as estorias dos egipçiaos, et a Beroso que escriuyo as dos caldeos; et aMaço, et [a] aEsto, et aJeronymo d o Egipto que escriuyo a Estoria da çidade Fenyca, segundo avemos dito; et outrosy Esyodo, et Agatom, et [Belenyco], et Cusilao, et Efero, et Nycolao, todos estes fazẽ em suas estorias rrenẽbrança daqueles antigoos cõmo algũus deles [vjuerõ] mj̃ll ãnos et algũus pouco menos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 50 |
Agostim, Jeronymo, Beda et outros - que dizẽ que aqueles çento et vijnte ãnos de vida que Deus diso queo õme avia aviuer daly adeante, que forõ pera os asperar enque fezessem penytençia, et doutra [guisa] moytos ha y que vyuẽ ajnda agora çento et vijnte ãnos et ajnda algũus mays. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 52 |
Arfaxat outrosi fezo aSale; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Moysem ẽno Genesis nẽ em outro lugar nõ achamos que disese nẽgũa cousa que Noe mays fillos ouvese daqueles tres que avemos dito; mays léémos do bispo Metodio, martere, que jazendo preso ẽno carçere ondeo tyña oPrinçepe da terra, que pedio mercede anoso señor Deus quelle mostrasse çertamente averdade dos primeyros omẽs et das suas generações. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et por que era menor que os outros, ca os outros todos tres erã ja casados quando este nasçeo et ajnda quando entrarõ ẽna arca, querialle Noe et Puarfara sua madre mellor que aos outros, et tyñano cõ sygo ẽna casa, et aos outros tres suas moradas lles avyam ja dadas acada hũ em seu cabo; et ensynauã aYonjto quanto sabyam et podyam aos costumes de Noe. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et outrosy, por que aprendera ja Noe cõmo dante do deluvio forã estas tres partes ẽna terra: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et tam bem sabya Noe cõmo cada hũ destes seus fillos mayores queria yr cõ as grãdes [cõpañas] que avia contra hũa destas partes cada hũ cõ os seus aasua parte, et que nõ ficaua terra apartada pera Yonjto, pensou, oque foy despoys, dizendo que seus fillos falariã sobrela partida da terra et que outorgariã os outros aSem, que era yrmão mayor, a mays grande et mellor destas tres terras que he Asya. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et Yonjto porla entrada do saber das estrellas de que oyra falar aseu padre Noe, et oaprendera del -que segundo achamos porlos escritos todos os santos Padres souberõ logo de começo moyto dos saberes das cousas çelestiaes, et aprenderõno elles de Adam et despoys [hũus] dos outros cõmo forõ vijndo por la lyña - et oal por merçede quelle Deus quiso fazer, et lle dou aly dom de sabedoria, [asi] cõmo diz mẽestre Pedro ẽno capytolo que fala do ordenamento dos fillos de Noe et de Nẽprot, que achou este Yonyto açiençia da [astronomya]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et ajnda alcançaua esta çiençia por que vya de terra de ouriente mays estrelas das que som pera esto que nõ de outro lugar. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et agora leyxamos aqui estas rrazões et tornaremos aaestoria dos outros fillos de Noe. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Et Nẽprot desque soubo moyto, et se queria tornar daly [a Armenya] pera as outras suas [compañas], descobrio se mays aYonyto et falou com el em rrazõ de rreynado; et disolle Yonyto [asy] cõmo profetando, que quatro rreynos se aviam agina aleuãtar ẽno mũdo por prinçipaes: ohũ por parte de ouriente et este seeria dos de Assyria; o outro de septẽtriom, et este he dos çitas; o outro de parte de medio dia, et este he o do Egipto; oquarto em ouçidente et seria este ho dos de Sytionya. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Et que primeyro rreynariã os de Cam donde foy el rrey Belo, em pos esses os de Sem, cõmo os de Media et Perssia et os gregos, et despoys que rreynariam os de Sem et os de Jafet em hũ ajuntados, et despoys, acabados os outros tres rreynos, que rreynariã em cabo os de Jafet sóós, cõmo ofezerõ [despois] de todos los outros; et forõ estes os rromãos que som de parte de ouçidente. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Et por estas rrazões et por este avíjmẽto diserõ os [hũus] que era fillo de Cus, fillo de Cam, os outros que foy fillo de Sem por natura et por lyña. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Os outros dous lynagés de Sem et de Jafet, quando aquelo virõ fazer aos de Cam, temerõse de séér asoberueados delles, por duas rrazões: aprimeyra por que erã moytos os de Cam, a segunda por la soberuea de Nẽprot; et ouverõ seus acordos et fezerõ outrosy seus rreys queos touessem adereyto et os defendessem; et alçarõ os de Sem por seu rrey a Jectam, et os de Jafet a Susenem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 56 |
Andados de Noe despoys da arca et do deluvyo duzentos et çinquoéénta ãnos, et de Adam mj̃ll et noveçentos et seys, despoys que Noe ouvo consellado aseu fillo Yonjto, cõmo he dito, ficauã ajnda el et os outros seus fillos em terra de Armenya, onde estaua aarca. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 56 |
Et cõmo quer que Deus dera segurança aNoe doutro deluvyo nõ se asegurauã ajnda bem os fillos nẽ se ousauã alongar da arca pera em outro lugar fazer morada, por que se por ventura acaesçesse que viesse outro deluvio, quese poderiã coller aella; pero despoys que virõ cõmo seu padre Noe avya enviado tam longe da arca cõmo de Armenya aoriente aYonyto seu fillo, [a que el] tam grande bem queria, et viansse cõ rreys et que erã ja [cõpañas] tam grandes que era forte cousa, et enchyam aquelas terras onde estauã, et nõ cabyam em ellas; et de mays acontesçeo lles esto, et touerõ no por moy bõo synal, que [nẽgũa] de quantas chuvias Deus fezera ẽna terra em tantos ãnos cõmo elles aviã aly morado, que nũca os rrios sayram da madre que por aquela terra corriam, enque elles comarcauã de [guisa] que quisessem fazer semellança de tal deluvio et forõse asegurando, et ouverõ aqueles seus rreys seu acordo ontresy, et despoys cõ suas [compañas]; et diserõ: ¿pera que moramos aqui em estas serras onde nõ avemos agoas nẽ froytas nẽ as herdades pera os pães, [laurar] aabondo cõmo o averemos ẽnos chãos? et que desçendesem daqueles montes altos [aos] vales et aos cãpos hu averiã bõas moradas et [agoas] et do al que quisessem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 56 |
"Todos somos yrmãos et nõ avemos [por que] nos [partyr] ajnda de morar [hũus] cõ outros, pero este lugar he estreyto mays nõ quedemos aqui; et andade aca et vaamos buscar terra ancha enque possamos todos caber, et daly nos yremos espargendo despoys et poblaremos todo oal. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 56 |
"Os outros creuerõno, et fezerõ seu consello. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 57 |
Aly começou decabo Nẽprot apoerlles medo a todos dizendolles que víj́nria outro deluuyo tal cõmo ho do primeyro tẽpo de Noe, et elles avendo medo desto et veẽdose em lugar tã chaão et tam alonge de serras et de montes altos onde se acollessem aalgũa forteleza selles [acaeçesse] dea mester aver, preguntarõlle que fariam sobre esto; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 57 |
"Despoys diserõ [hũus] contra os outros: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 57 |
Et segũdo cõta ojudio ẽno primeyro libro dos quinze do seu Libro Mayor queos chama y gigantes et diz que sua voõtade era de deytar os deus ende fora que som os aos angeos, et seer elles señores, pero sobre todo, se viesse odeluvyo queriã esta torre fazer por queos nõ alcançasse nẽ chegasse aelles nẽ podesse Deus cõ elles et quese podesem elles aly defender dEl, et esta era a sua grande loucura; que elles aprenderam de Noe queo outro deluvio pasado que pojara quinze couedos sobre omays alto mõte do mũdo, cõmo avemos ja dito, et que aquela torre quea coydauã elles fazer tã alta que omays que ella averia em alto sobre aqueles quinze couedos que nõ seeria em conta, segundo diz Josefo ẽno seysto capitolo; hu mostra aly Josefo que amultydue daquela gente que toda estaua prestes pera fazer os mãdados de Nẽprot, et teer por graue oseruyço de Deus, ca asy os avia enssynados et ensandentados Nẽprot ẽna loucura desto et em soberuea asy cõmo oel era em [descoñosçer] osseu Deus queos fezera; et dezialles que toda quanta bõa andança avyam que por seu syso lles [vjña], et nõ porlo bem fazer nẽ porla merçede de Deus, et se [rrequizas] et bẽes aviã quelles nõ arrequeçiam por la piedade de Deus, mays por la sua forteleza deles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 57 |
Et pesou moyto aDeus da sua máá entençõ et máo siso, et [do] seu mao feyto; et desqueos vyo asy enlouqueçer, acõmo quer queo meresçiam, segundo diz Joseffo ẽno seysto capytolo, nõ quiso destroyr los todos ajuntados, empero queo nõ temjã, et sabyam cõmo todos los outros erã mortos ẽno deluvio pouco tẽpo avja. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
"Aua que este he hũ pouoo, et hũa he alyngagéé de todos; et começarõ esto afazer et bem creo quese nõ partyrã de seus pensamẽtos máos ata queos cõplam por obra; mays vijnde et desçendamos ala et confondamoslles alengagéé que am agora todos hũa, et mesturemoslle la de [guisa] que, ajnda que se ouçã, quese nõ entendam ajnda que estem moy açerca [hũus] dos outros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
[Seuylla] Casandra, segundo rreconta della Josefo ẽno seysto capitolo, diz ende asy: seendo todoslos omẽs de hũa lyngagéé fezerõ hũa torre moy alta pera sobyr [per] ella ao çeo, mays os deus enviarõ ventos que estoruarõ atorre et adestroyrõ; et partyrõ acada hũ alyngagéé que era antes comunal atodos, et diz que de tal [guisa] foy partydo que nẽgũ de quantos se aly açertarõ, nõ ouvo y quẽ hũa lyngagéé todo enteyro rreteuese nẽ que soubesse dizer nome nẽ palaura de toda cousa, menos de nõ aprender et tomar delo algũa ajuda de outro seu [viziño]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Sobre esta rrazõ fala et diz mẽestre Pedro ẽno departymẽto de hũa lyngagéé em moytas, et diz que nõ fezo y Deus cousa de nouo nẽgũa, por que as rrazões et as sentẽças das palauras hũas ficarõ em todas las gentes mays quelles partyo Deus aly as maneyras et as formas de dizerlas, de [guisa] que nõ soubessem os [hũus] oque deziam os outros nẽ oque queriam, et quedaria logo aobra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Onde diz Moysem ẽno [onzemo] capitolo queos partyo Deus daquel lugar por todas las terras desta [guisa]: que quando hũ demãdaua ladrillos daualle outro bytume, et quando algũ pedia bytume outro tragialle agoa, et se algũ pedia agoa outro tragia algũas ferramentas que y tynam ou algũa outra cousa, de [guisa] que nũca hũ daua oque o outro pedia, et quedarõ de fazer açidade et atorre. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Estonçes, quando virom os lynages dos fillos de Noe quese nõ entẽdiam [hũus] aos outros, entenderõ que esto avertude de Deus et oseu poder ofazia, et nõ poderia séér outra cousa esto fazer; et leyxarõ de fazer atorre et açidade; pero açidade ficou essa ora ẽno estado enque estaua, que ẽna torre soa lles acontesçera osynal. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Et Nemprot, que andaua moy codiçioso por rreynar sobre todos touo que avia tẽpo pera ello, et começou afazerlo et traballarse de mãdar et defender sobre todos, que el nõ oleyxaua por los outros rreys nẽ por las outras [conpañas], asy cõmo era máo et brauo et forte. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Os outros lynagés quando esto entenderõ del, cõmo desacordauã [ẽnas] lengages asy começarõ adesacordar ẽnas voõtades, et outrosi logo aly [ẽnas] costumes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Et por que virom, et sabiam ja, que Nẽprot quelles sééria mao caudillo, et os apremearia, et sujugaria, et faria seruydores deles, por estas rrazões: aprimeyra por que el era brauo et máo et obrador [de] mal, asegunda por que apouco de tempo elles nõ caberiã em aquel termyno et que mester averiã cada [hũus] suas terras apartadas, et omũdo era grande et ermo ajnda, et espargerõse et partironse daly os [hũus] dos outros, et forõ cada hũas daquelas [cõpañas] com seus caudillos asuas partes, cada [hũus] buscando terras enque poblassem ata que chegarõ aas grãdes agoas dos rrios et de braços de mar, et aly ficarõ deles logo et poblarõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Desy algũũs deles ouvo y, fezerõ balsas et maneyras de [barcas] et de naves et de outros navios cõque passasem aquelas agoas ; et passarõ, et poblarõ as yslas et as terras que acharõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Et Nemprot focou ẽna çidade de Babilonya rreynãdo [sobre] [las] [conpañas] que ficarõ aly cõ el, et segundo diz Moysem et todoslos outros que [sobresto] falam, dizẽ que foy ocomeço [do] seu rreyno aquela çidade de Babilonya; que aatorre posserõ nome Babel, et aacidade chamarõ Babilom, et despoys Babilonya; et nos dizemos que esta Babilonya he aquela que esta agora deserta, et esta et Arat -que he Edessa, hũa çidade de Mesopotamya - et [Artat] que he terra de Mesibi -et Calapud - aque chamarõ em pos eso Soleuca do nome del rrey Soleuco que rreynou [despois] aly -et todos estes lugares em terra de Senáár, et Senáár ẽna partida de Asya forõ [o] primeyro rreyno de Nẽprot et [o] começo de seu [prinçipado]; et por que era Nẽprot moy brauo rrey em se aseñorar, sayo aly del hũa palaura [en façaña] que diserõ ende os outros que quando algũ fazia soberuea ou máá braueza diziã logo del " Nẽprot robusto ante o Señor"; et [rrobusto] he por omẽ nẽbrudo et valente et brauo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Affrica outrosi começasse ẽno [sseu] algarue de ouçidente ẽno mõte de Atelante et ẽno mar Atelantyco, segũdo Orosio; et cõmo vay contra ouriente de parte destra tem des aly ata medio dia, et da outra parte cõmose começa em esse algarue, et outrosy ẽno mar de Calez yndo contra ouriente sobe ata medio da terra, cõmo Europa; mays, segundo conta Plinio, nõ he tã grande de termyno cõmo Europa, et ajnda diz Plinio que [moytos] dos que falarõ destas tres partidas da terra, que diserõ que Affrica era hũa parte de Europa, et nõ terçeyra parte do mundo por sy. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Partem Asia et Affrica por medio da terra, cõmo se vay daquela parte em dereyto de çima de Europa amedio dia, onde nasçe afonte Nygris, que he ocomeço do rrio do Egipto aque dizem Nylo, segũdo dizẽ Plinio et Lucano et outros moytos sabeos que falam deste rrio; et dende adeante cõmo vay este [rrio] por estes tres braços: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Astapo, Astobores et [Astusapes]; et collem estes tres braços ontresy ambos los Egiptos odeçima et ode juso, et outrosi ambalas Eziopias ẽnas rribeyras del, vijndo das partes de dentro ata ẽnas [rribeyras] destes braços. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Et Asia ouvo este nome [de hũa] dona [que foy] señora dela aque chamarõ por nome Asia; et outrosy ha este nome Asia apartadamẽte hũa terra que jaz em aquela terçeyra parte de todo omũdo, [asy] cõmo véémos que he em España que chamã Leon atodo orreyno et Leon he hũa çidade del, et asy he aly que dizẽ [Asia] atoda aquela terçeyra parte de toda a terra, et Asya [ha] hũa terra della de moytas que y ha; et he Asia aquela terra donde vierõ adesputar cõ Santo Esteuóo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
A Africa diserõ este nome doutra dona que foy ende señora et ouvo este nome; outrosy Africa he apartadamẽte nome de hũa terra que he em essa terçeyra parte cõmo disemos queo faz Asia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Pero dizem outros que este nome Africa que foy tomado de africo que he por lo vento dessa parte. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Et Africa outrosi ha nome Libia, et Libia toda aterra et estremadamẽte por la terra das areas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 64 |
Sem, [asi] cõmo auemos dito ẽnos seus lynages, ouvo çinque fillos; et el et elles cõ seus fillos et netos et os outros que del vierõ poblarõ Asya. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 64 |
Diz outrosy Josefo ẽno seysto capytolo, que tomarõ et ouverom logo os fillos de Sem por sua morada aAsia, et começando des lo rrio que chamã Eufrates forõ poblando por si primeyro apartadamẽte ata que chegarõ ao mar Ouçeão. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 64 |
Lut oquarto fillo poblou outrosy sua terra cõ os seus; et aos seus chamou ludos logo, et aa terra chamarõlle logo Luda; et despoys por tẽpo forõlle mudando onome et diserõlle Lidia, et aos pobladores lidos, et asylles dizẽ ajnda agora et aaterra Lidia et lidos; et diz Ojudio ẽno seu Libro Mayor: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 65 |
Jeter, oterçeyro fillo de Aram, poblou outrosy sua terra et chamoa Jeteria, et aos seus jetras; et dizẽ [hũus] quese forõ despoys mudando estes nomẽs et diserõ aaterra [Jeculia] et aos moradores [jeculos]; et porlos [jeculos] dizemos nos agora os gazules; pero diz Josefo queos daquela terra que Jeter poblou que am nome os bautryãos, et aaquela terra chama mẽestre Galter ẽno Aleyxandre Bautra; et segundo aly diz ẽna Estoria de [Aleyxandre] o Grãde et Dario, som Bautra moytos lugares et de bõas caualarias darmas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 65 |
Et diz outrosy Lucano ẽna estoria de Ponpeyo o Grande et de Julyo Çesar que Arax he aly nome de hũ rrio, et aterra que leua onome del, cõmo Yberia que he por España do seu rrio Ebro. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 65 |
Arfaxat aquel terçeyro fillo de Sem fezo aSale; et omayor fillo erdeyro de Sem foy Arfaxat, et de Arfaxat este Sale por lyña; et este ficou por cabeça do lynagee ẽna çidade Salem que disemos que poblara Sem, et ajnda achamos que dizẽ algũũs que Sem, por que vio que Arfaxat ficaua ontrelos outros do seu lynagee por lo mayor ẽna lyna, et Sale ẽnos outros da lyna despoys da vyda de Arfaxat, que por amor de este neto que poso el aaquela çidade este nome Salem, do nome de Sale; outros dizẽ que Sale mẽesmo quea poblou et posolle oseu nome; et achamos que daqueste Sale forõ nomeados os salamytas, que som agora [hũus] pobõos de India. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 67 |
Et sobresto queremos [departyr] oque achamos que dizẽ os sabeos que esto espoẽ sobre o Genesis; et dizẽ [hũus] que por que [Moysem] diso asy em cabo do quinto capytolo do Genesis, enboltamẽte et sem outro departymẽto: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 67 |
Et por que diso outrosi Moysẽ ẽno nouemo capytolo, que despoys que Noe [espertara] et soubera oescarno quelle fezera seu fillo menor, et diz aqui menor por Cam quese rryo del, que duldarõ outrosi qual fora omayor, et qual omediano, et qual omenor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 67 |
Et dizẽmos nos aqui aesto oque departẽ os espoedores et téémos que he [guisado] et rrazõ que por moytas palauras et ditos em moytos lugares, ẽno Genesis, et em outros libros et escritos que som feytos sobresto, se entende asaz que fezo Noe aSem andados quinentos ãnos de quando el nasçera, et aCam et aJafet des aly ata odeluvio, et que Sem foy oprimeyro et mayor fillo, et Cam omediano, et Jafet omenor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 67 |
Et aaquelo que Noe, seu padre, chamou menor aly aCam, diz meestre Pedro ẽno capytolo do beber de Noe et da maldiçõ de Cam, et nos dizemos cõ mẽestre Pedro que foy dito por estas rrazões: ahũa por moy grande saña que tomou Noe contra Cam por lo escarneo quelle fezera; aoutra por que dizẽ que Cam era menor de corpo que Jafet, que nasçera [depoys] del et de Sem; aoutra que era Cam de menor entẽdemẽto que os outros et por esta rrazõ menos mereçedor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 67 |
Et nos cõmo quer queos sabeos que em esta estoria falarõ et em ella departirom ordenã as rrazões destes tres yrmãos, qual quer primeyro, [et] qual quer em medio et aoutra em cabo, ordenamoslas nos et começamos las em este lugar cõmo achamos que nasçerõ: as de Sem primeyro cõmo de yrmão mayor; as de Cam despoys destas cõmo de mediano; as de Jafet tras todas estas, cõmo de yrmão que nasçeo despoys dos outros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 67 |
"Creçede et arrequesçede et enchede aterra, et syruã vos todas las outras creaturas que su o çeo som"; aterçeyra que achamos escrita que cõmo quer que léémos ẽno Genesis que maldiso Noe aCam, que porla onrra queo bendisera noso Señor Deus cõ el [et] cõ os outros seus yrmãos, que nõ maldiso aNoe el ensy, mays ẽnos fillos, et disolle [estas palauras], segundo conta mẽestre Pedro: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Josefo conta as suas poblas desta [guisa]: que começou asua pobla cõmo começa aprovynçia de Syria et omõte Amã et omõte Libano, et tomarõ todas las terras que som desaly contra omar Ouçião aaparte de medio dia; pero os nomẽes que elles poserom aas suas terras et aas suas poblas, [hũus] se perderõ de todo em todo queos nõ achamos, os outros forom asy cãbeados por outros nomes que som tornados oje moy [descoñosçidos] que nõ sabe omẽ quaes som nẽ forõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Outrosi Mezrraym que foy osegundo fillo poblou hũa [parte do] Egipto açerca de Etyopia, a de seu yrmao Cus; et aaterra posolle nome Mezrraym et aos seus mezrreos; et por la antyguydade deste nome et por la sua memoria chamamos ajnda ao Egypto Mezrraym et mezrreos aos egyçiãos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Outrosy Hut poblou aoutra terra dessa parte, et aaprovynçia chamou Hut et aos da provynçia fuscas, do seu nome; et conta Josefo que aquela prouynçia [he] Mauritana et corre por ella hũ rrio quea este nome méesmo Put que disemos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Outrosy Cus, aquel primeyro fillo de Cam, ouvo estes çinque fillos: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Outrosi Sabata, yrmão destes, poblou sua terra et aos seus chamou sabateos et aaterra Sabatema; et segundo diz Josefo os gregos chamarõ despoys astaboras aos sabatenos et Astabaria aaterra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Outrosy dizẽm [hũus] que Sabataca poblou sua terra et chamoulle Sabataçena et aos moradores sabataçenos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Outrosi Saba dizem que poblou aos sabeos et poblou ajnda outra terra et chamou aos della sabasçenos et aaterra Sabasçenja. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Outrosy [Rregma] poblou os rregmeos, et ouvo dous fillos: hũ Juda et o outro Saba; et Juda foy morar em fondo de Africa, et aquela terra anome Asperia cõmo a postromeyra terra de España, da estrella aque dizẽ Espero, que nasçe et paresçe sobrelo termyno de ambas estas terras; et desto ficou aaquela gente este nome quelles diserõ despoys Judeos do nome del, segundo conta Josefo ẽno sexto capitolo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Sabba, o outro fillo de Rregma, poblou os sabateos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Do outro fillo de Cus que foy Nẽprot, departido avemos nos ja ante desto do seu lynage donde [vyña], et cõmo ficou em Babilonya et cõmo fezo et rreynou. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 70 |
Et enpero entẽdede que som duas Lybyas: amayor et amenor, et ade suso et a de juso, et poblarõ as estes dous, ohũ ahũa, et o outro aoutra; et chamã agora Libya aambas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 70 |
Et os outros seys yrmãos outrosy poblarom, mays nẽgũa cousa nõ achamos deles, [nẽ dos feytos deles] senõ os nomẽes soos; mays as suas çidades, cõmo quer que nõ som conosçudas agora, [enpero] terras ouverõ, et çidades fezerõ elles et outras poblas. Ẽna batalla de Tyopia, segundo diz Josefo, asy cõmo cõtaremos adeante, queas destroyrom os [judeus], et, segundo diz mẽestre Pedro ẽna sayda [do] Egypto pera aterra [da] promyssom as destroyrõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 70 |
Et outrosy Canaã, fillo de Cam, ouvo seus fillos onze, cõmo avemos contado, et Sydom que foy o primeyro deles, poblou em terra de [Fenyz] hũa çidade, et posolle oseu [nome], et chamoa Sidom; et asy achamarõ et chamã os gregos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 70 |
Os nomẽs dos outros dez yrmãos som estes, segũdo diz Moysem: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 70 |
Et de aquestes sayrom os pouõos dos cananeos; et estes cananeos, asy cõmo diz Moysem ẽno dezimo capitolo do Genesis, tomarõ -cõ os outros da terra, ẽno começo de sua pobla, cõmo avemos ja dito de Sydom - aGerara, et dende ata Gaza asy cõmo entram aSodoma, et aGomorra, et Adanna et aSeboym; et daly cõmo vem ata Lasa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 70 |
Aradio, o outro seu yrmaão, ouvo seus engenos conque pasou aagoa em cuja rribeyra estauã poblados todos primeyro, [et passarõ aalende] et achou hũa ysla, et poblou aquela, et possolle oseu nome, et asya chamã em aquela terra, que he contra medio dia aYsla Aradio, et aos naturaes dizẽ os aradios. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 70 |
Aracheo, outrosy, chegou ao monte Libano cõ sua [cõpaña] et poblou y hũa villa cõ hũ alcarçere grande et moy bõo, et fezo em el hũa torre grande et bõa et forte aamaravilla, et posolle oseu nome; et asy [a] chamã ajnda os moradores do monte Libano et os de aquelas terras, que paresçe de longa terra, et dizenlle atorre de Aracheo ẽno monte de Libano. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 70 |
Dos outros sete yrmãos cananeos aque chama Josefo [os] dous postromeyros, ao hũ Syneso et ao outro Samareo, nõ achamos nos ẽnos libros da Santa Escritura nẽ ajnda em outros que ajamos leudos ata aqui, outra cousa nẽgũa senõ os nomẽs deles; et pero segundo conta Josefo todos estes poblarõ cõmo os outros, et todos ouverõ suas terras [coñosçudas] et apartadas et todos fezerõ çidades et outras poblas, mays diz queas destroyrom despoys os judeus cõmo destroyrõ as dos fillos de Mezrraym, et mostra que foy porla rrazõ que maldiso Noe aCam ẽna sayda da arca. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 70 |
Et esta rrazõ de Noe, cõmo se tornou aterra em sua natura despoys do deluvio, et labroa Noe, et plantou sua vyña, et fezo ende [vyño], et beueo et enbebedesçeo, conta esta rrazõ Josefo despoys destas poblas et [Moysen] antes, et nos outrosi dizemos em esta rrazõ cõmo diz Moysem, et avemos lo ja contado aly ondeo el contou. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 70 |
Mays estes ordenamẽtos de Moysem et de Josefo et dos outros que falarom desto, todoslos tomamos por bõos, por que as rrazões que nos dizemos enque he aforça de toda aestoria, asy [seem] contadas aqui verdadeyras, em quaes quer destes ordenamẽtos, cõmo as os santos Padres diserom et leyxarõ escritas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Teuerõ despoys os judeus que vynã de Eber, que foy da lyña de Sem et outrosy os de Jafet, que quanto dos de Cam podesem leuar ou tomar da terra ou doutras cousas quer por batalla, quer por força, et ajnda prenderlos et tomarlos por vasalos peyteyros et por seus seruos, que nõ faziam pecado nẽ erro nẽgũ, que seu padre Noe, que fora padre de todos, dos [hũus] et dos outros, lles leyxara esto por erdade. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et sobre todo o grande espanto que vẽeo sobre elles ẽno lauor da torre, que dizẽ que tam grande et tam rrezio foy aly ovento queos angeos y aduserõ por mandado de Deus, que os tomou, et aos [hũus] derribou da parede ẽna anchura do lauor della, os outros afondo da torre en terra, et ajnda queos leuou aalonge [perlo] ayre et que os leyxou [despois] caer et que morrerõ aly [moytos]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et diz que os ladrillos leuaua empero estauã ja asentados et secos et apresos cõ obytume, que era engludo, de maneyra queos juntaua et os prendia [hũus] cõ os outros quese nõ desjuntauã por nẽgũa cousa que seja senõ por aquelo que avemos dito, contam os que desta rrazõ falam que este feyto era de Deus, contra cujo poder et voõtade nõ ha força nẽguã que poder aja. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 74 |
Mays ontre nos os [cristiaos] et os gentíj́s, que som ajnda y dos de Sem, et se [algũus] y outrosi ha ẽnos dos de Jafet, dizemos que deueria seer [amystança] et quese faz ajnda [cõmo] natural segundo os ditos de Noe, et sobre todo com odeuedo que avemos dito que diso Noe ẽno [novemo] capytolo da Biblia, que morasse Jafet ẽnas tendas de Sem, et semella que nõ deue aver omezio ontre nos et elles nẽ malquerença natural cõmo ontre nos et os mouros. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 74 |
Et esto asy téémos que deue séér saluãte se por ventura quisermos nos os [cristiaos] apremear et demãdar aos gentijs que ficarõ, as mortes dos santos omẽs et das santas mulleres virgẽes et outros que vierõ aanossa fe que he ade [Ihesu Cristo] et os martirizarõ elles, et matarom as por ello. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 74 |
Et poblarom as despoys os judeus cõ outros omẽs de suas [cõpañas] et cõ outros das terras et das çidades et dos pouóós de arredor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Et forõ sete os fillos de Jafet cõmo avemos dito ẽna cõta que deles fezemos; et estes tomarõ termynos em Asia do monte Toro et do mõte Tema -et a Glosa do Genesis chama aaquel monte Tema et este outro nome Amano -, et [som] montes de Syliçia cõmo se começa daly et vem por Asia ata orrio aque disemos Tanays. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Mays em Europa, por que nẽgũ das mayores genera ções de Jafet nõ vẽeo amorar aaterra aque despoys chamarõ dos de Gomer nẽ morou y, apartarõse hũas [cõpañas] das outras que chegarõ de aquelas generações de Jafet, et forõ de Gomer et dos de Magog, et vierõ sem caudillos et sem outro rrecado, que por que oyam os outros dizer que era terra moyto fria et máá nõ queriam pera ella vĩjnr; et poblarõna esses et morarõ en ella, et chamarõse por nomẽs departidos em moytas [guisas]; et som aqueles aque os gregos chamã galatas agora, que em aquel tempo primeyro gomaritas se chamauã elles de Gomer, donde vynã, et pero que vynã sem caudillos el os enviara aly apoblar. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Et outra [cõpaña] ouvo y doutros quese chamarõ magogas, de Magog queos enviou [outrosy] apoblar aly, et aestes outrosi mudarõ os gregos onome et chamarõlles çitas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Et os outros dous fillos de Jafet, que forõ Madeo et Jano, poblarõ suas terras aque forõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Jano vẽeo contra Europa et chegou aaquela terra aque agora dizemos Greçia, et poblou hũa parte della, et posolle oseu nome cõmo quer que aja y leteras mudadas, por que diserõ aaterra Yonjo et aos moradores yonyos; et poseronlle os gregos este outro nome de mays, et [chamarõlles] os elladicos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Outrosy Mosot, fillo de Jafet, poblou sua terra, et os seus ouverõ nome moscunos do nome del; despoys foylles este nome mudado et chamarõlles capadoçes; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Rrifat, outrosy poblou sua terra em España, cõmo Rregio seu yrmão, et chamou aos seus rrifetes et som os que agora am nome paflagões, et aaterra dizẽ Plafagonya. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Tarsis, osegũdo fillo de Jano, poblou outrosy sua terra, et chamou tarssos aos seus, et antygamente asy avia nome Çiliçia: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Mays aquelas partidas da terra queas generações de Jafet ouverõ, ajnda as achamos departidas de dom Rrodrigo, [arçibispo] de Toledo et de outros moytos sabyos que cõcordam cõ el, et ditas por [algũus] outros nomẽs et nõ por los que avemos ja contados. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 78 |
[Iafet] et seus [liñages], cõmo dito he, poblarõ Europa, et ouverõna synaladamẽte por sua [partyda] et por sua terra ontre as tres partidas do mũdo; et som em ella estas yslas aparte de septẽtriom, et algũas delas ha y que ouverõ outros nomẽs [primeyramente] quelles nõ diremos agora, et os quelles agora diremos som estes: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 78 |
Mayorgas, Menorgas, Euyza, Formẽteyra, Cortega, Sardena, Ceçilia, Mitylem, Veneja, Creta, Pathmos, Ponto, Curpo, et asy cõmo vam as outras yslas meudas deslo mar de Greçia ata orrio Tanays, et alagoa que disemos Meotyda et dende aaterra que agora he dita açidade Cõstantinopla, que he outrosy em essa partida de Europa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 78 |
Et [todos] estes termynos poblarõ Jafet et os seus et outras terras que [son] em Europa, que nos nõ nomeamos aqui ajnda agora, mays diremos dellas adeante onde falaremos das poblas de Tubal que nõ entrarõ y outras gentes das dos outros yrmãos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 78 |
Et de mays, víj́ndo por Asia aapobla da sorte que era Europa, acõmo quer que eram moytas aquelas gentes mẽtre que estauã [ajuntadas] em hũ, mays pero faziãsse poucas pera tomar et poblar por sy todas las terras do mũdo logo, et elles outrosy que nõ podyam poer tãto tẽpo em andar sempre cõ suas [cõpañas] meudas pera chegar aEuropa, nẽ sofrer [otraballo] et [mj̃goa], tomarõ em essa partida de Asya os termynos que avemos ditos ante desto, que vierõ logo poblando da parte de septẽtríom, et desque pousarõ aqui et poblarom, forõ víj́ndo por seus tẽpos et pasarõ a Europa, et tomarõ as terras que disemos, et poblarõ em ellas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 78 |
Os elladicos vierõ de Elisa fillo de [Janã], et os gregos yones, que forõ outrosi de [Janã], poblarõ despoys Troya et seus termynos; et desto diremos adeante ẽnas suas estorias moy grandes et moytas que y delles ha. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 78 |
Dos outros seys fillos de Jafet achamos delles oque avemos dito; mays de Tubal nẽ Moysem nẽ Josefo nõ achamos que falasem synaladamẽte de pobla que el fezesse nẽ os seus, senõ tanto queo chama Moysem et lle diz Tubal, et Josefo lle diz Jobel, et demays diz que el poblou os jobelos, et queos gebellos som os yberos et yberos dizem em latym por espanóós. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 78 |
Et nos achamos as poblas de Tubal ditas mays cõplidamẽte em libros de outros sabeos que falarõ delo, et téémos por [guisado], que poys que disemos as das outras géérações de Jafet, que digamos estas; et queremos las dizer aqui, et dizemos assy: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 80 |
Tubal, oquinto fillo de Jafet, segundo conta Moysem, el et as suas géérações poblarõ as Españas, segundo dizem Ysydro et Jeronymo et outros cõ elles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 80 |
Et outrosy conta por sy et por outros dom [Rrodrigo], arçibispo de Toledo, de Tubal et diz que del et dos seus vierom os espanóós et desta [guisa]: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 81 |
Et cõmo quer que algũas [conpañas] dos outros dous yrmãos poblarõ y, asy cõmo Nẽprot, que acõmo quer que era do lynage de Sem et foy contado do lynage de Cam por la rrazõ que avemos [dita], por que asua artaria deytou os do lynage de Sem et de Jafet da torre et da çidade de Babilonya, senõ as que quiserõ y ficar por seus empero quea fezerã todos, et poblou el despoys mays açidade et rreynou y. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 81 |
Et outrosy outros dos lynages dos fillos de Cam tomarõ logo a partida de Asia, ẽnas primeyras poblas da terra, que foy [despois] aprovynçia de Syria dos montes Amã et Libano, et esto dito oavemos ja, todas las terras que apartam daly omar Ouçião, et fezerõ as suas proprias; et outros de esses méésmos de Cam apartaronsse et tomarõ hũa partida de Asia, delo por força, delo sem [gerra] et sem força, ca erã estonçes [moy] grãdes as anchuras das [erdades], et das terras, et dos rreynos; et tomarõ açidade Salem et deytarõ dende os fillos de Sem; et por que diziam aaquel [linage] os gebuseos [emaderõ] gebus aaquela çidade aalende onome que ante auya, et [mudarõ] aletera b daquel nome Gebus ẽna letera r, et cambeando lle onome desta [guisa] de Gebusalem chamarõlle Jerusalem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 81 |
Et outrosi os do linage de Jafet tomarõ em Asia de Amano et Toro, mõtes de Çiliçia et de Syria, asy cõmose cõtéém des aly ata orrio Tanays, cõmo he jadito; et oque os de Cam tomarõ en Asya era cõtra asua terra de Africa [en] fondo de Asya [mediodia], et oque os de Jafet tomarõ jaz contra asua partida de Europa aaparte de septẽtriom; et aqui paresçe que nos dam aentender estas rrazões quese podem andar por pe et por terra de hũas em outras estas tres partes do mũdo: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 81 |
Europa a Asya et Asya aEuropa por los mõtes Rrifeos; et Asia aAfrica et Africa aAsia por los [montes] manãçiales ou manadeyros da fonte [Nygres], de que falou [Primo] et outros moytos donde otomou el. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 81 |
Mays sabede que dos de Sem nõ achamos que aaquelas primeyras poblas passassem [nẽgũus] deles aEuropa nẽ aAsia apoblar, cõmo cada [hũus] dos outros aAsia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 81 |
Onde paresçe que aquel yrmão mayor por que el avia bõa ventura et sorte, que queriam dela os outros, et por ventura foy cõmo por synal que ẽna [vijnda] de [Ihesu Cristo] que [vijnria] em aquela sua partida, et avia el de aver amelloria em esto et elles queriam aver ende asua parte, pero que algũas destas gentes nõ vam oje por essa carreyra, et aly ficarõ, et poblarõ, et morarõ, et morrerõ, et destes meesmos passarom despois poblar aEuropa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 83 |
Dos fillos de Noe et outrosi de Noe. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 83 |
Os fillos de Noe forõ quatro, cõmo avedes oydo, et eses tres, Sem, Cam, et Jafet, fezóós Noe ante do deluvio; et deuedes saber que ante forõ casados que ẽna arca entrasem, et casados entrarõ ẽna arca cõ suas molleres asy cõmo seu padre, mays nõ que ouvesse feyto fillo nẽgũ ante do deluvio nẽ ante da entrada [da] arca, nẽ ofezerõ ẽna arca nẽ outrosy ante da seyda dela. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 83 |
Et fezo Noe despois do deluvio et da arca o outro quarto fillo que oystes, cõmo ouvo nome Yonytu et ocriara, et castigara et ensynara Noe ata queo fezera aasemellança dessi. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 83 |
Et pero [em] cabo nõ [oerdou] cõmo acada hũ dos outros tres fillos, por que nõ avia y quarta terra apartada quelle desem cõmo erã as tres, Asya, Europa et Africa, enque erdou aestes outros tres et dera ja acada hũ asua. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 83 |
Et por que nõ disemos ajnda dos outros seus yrmãos enque lugares ficarõ em aquelas tres partes da terra que ouverõ por sorte, segundo diz Josefo, nẽ contamos outrosy de Noe cõmo fezo em [seu] acabamento, téémos quee lugar et queremoslo agora aqui dizer. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 84 |
Sem, oyrmão [mayor], quando se partirõ huũs de outros ẽno cãpo de Senáár el vẽeo cõ sua [compaña] de sua casa contra olugar que entendeo que poderia séér omedio do mũdo, et chegou aaquela terra [a] que agora dizemos Judea, et semellou ael moy bõa terra de todas cousas et em medio do mũdo et aamão de todas las outras terras, et ficou em aquel lugar onde he agora açidade de Jerusalem açerca do val de Ebrom, por que aprendera de Noe, seu padre, que Adam, et Eua, et Set, et os outros da lyñage que aly forã suterrados; et ajnda dizẽ [algũus] que vẽeo Sem aaquel lugar por consello de Noe, seu padre, que sabya por esperito de Deus que em Sem ficaria alyña dos lyñages, donde avia anasçer Ihesu [Cristo], et tomaria morte et passiom et rresusçitaria, et que seria lugar comunal aly de todo omũdo que era em çirco da terra pera os queo aly quisessem [vĩjr] véér et adorar, et fezo aly sua pobla; et segũdo dizẽ posolle nome Luza, et este foy oprimeyro nome quea çidade de Jerusalem ouvo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 84 |
Et avemos ajnda outra proua de Moysem, queo conta ẽno Genesis, asy cõmo nos diremos adeante em seu lugar, que Sem em Jerusalem ficou et morou, por que quando Abráam sayo em pos Condaloamor, rrey dos elamytas, et pos os outros quatro rreys que yam cõ el et vençeo, et desbaratou, et lles [tolleo] aLoth seu sobrino et lles tomou quanto al leuauam, quando se tornaua dende Abraam cõ aquelas cousas que aaqueles tomara, sayo ael de Jerusalem osaçerdote Melchysedech aacarreyra cõ pã et com [vyño], et aly dou Abraã odezimo de todo oque em aquel alcanço tomara, et este saçerdote Melchisedech, dizẽ que foy Sem, ca segundo contã despoys que Abraã morreu viueo Sem tríj́nta et çinque ãnos; et destas rrazões avemos as prouas que Sem em Jerusalem morreo et acabou. |
[+] |