logo usc Corpus Xelmírez - Resultados da consulta

Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval

Resultados da pescuda


Os resultados das buscas efectuadas no Corpus Xelmírez poden ser usados con fins educacionais e de investigación, sempre que se mencione a fonte. Se desexa consultar a referencia e o contexto dun exemplo, calque no símbolo [+] na cela da dereita. Para se referir ao corpus como un todo, cite: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval - http://sli.uvigo.gal/xelmirez/. Se desexa realizar outra pescuda no Corpus Xelmírez, pode calcar aquí.
Está a procurar contextos do uso de planeta nos textos históricos do Corpus Xelmírez.

Número de contextos atopados: 37

1300 XH I, 0/ 94 Et departĩdo ẽnas naturalezas et cursos das estrellas acharõ queas hũas se [moujam] et as outras nõ; et das quese mouyam et nũca quedauã escollerõ et cõtarõ que erã sete; et por quese mouyam et nũca quedauã de andar nẽse parauã em nẽgũ lugar et andauã apartadas hũas das outras, et por esto diserõ que cada hũa dellas avia seu çeo apartado en - que nõ era outra estrella nẽgũa, et [chamarõlles] planetas, et planeta tanto quer dizer cõmo estrella andadeyra; et derõlles este nome de planos que diz ogrego por tal andar. [+]
1300 XH I, 0/ 94 Et estas sete estrellas planetas ou [andadores], poserõ acada hũa seu nome synalado: et aaquela que esta ẽno primeyro çeo quee mays açerca de nos, diserõlle Lũa. [+]
1300 XH I, 0/ 94 Aaplaneta do terçeyro çeo diserom Venus. [+]
1300 XH I, 0/ 94 Os outros dias da semana teuerom et téém et am os antigóós [nomes] quelles os [gentijs] poserõ das planetas: o lues da lũa, o martes de Mars, o mercoles de Mercurio, o joues de Jupyter, o vernes de Venus. [+]
1300 XH I, 0/ 95 Em pos esto, contendendo em estas rrazões, os sabios [gentijs] daquel tẽpo et [pararõmentes] áás outras estrellas meudas et moytas que [paresçem] por lo çeo, et entẽderõ quese nõ moviã, mays que estauã ficadas ẽno firmamẽto, quee o outauo çeo, entrando ẽna cõta as sete que dissemos das planetas; et aas estrellas [diserõlles este] nome estrellas de ester, por que estam ficadas ẽno firmamẽto et quedas que nũca se mouẽ de seu lugar, empero queas leua cõsigo sempre ofirmamẽto. [+]
1300 XH I, 0/ 95 Et aestas dizemos estrellas cõ dereyto de sua natura et calidade et curso ; mays nõ chamamos aas planetas cõ dereyto estrellas, mays planetas, ou [andadores], ca de outra [guisa] logo estariã ficadas cõmo as estrellas, senõ quelles dizemos estrellas por lo grande [vso] que avemos de chamar estrella por toda cousa que véémos rreluzer em çima ẽnos çeos. [+]
1300 XH I, 0/ 98 Et aas planetas que [adorauã] fezerõlles ymages [douro] et de plata et de outros metaes cõ pedras preçiosas engastóadas em ellas; et faziam lles sacrifiçios de fumos. [+]
1300 XH I, 0/ 98 Et estes sabyos et poderosos de aqueles tẽpos ouverõ ja bispos et saçerdotes; et os outros que dende ajuso som que gardauã os templos et os ydolos, et faziãlles sacrifiçios de anymalyas lympas, de touros, et de carneyros et de outras moytas, et outrosi das [aues], quelles [paresçia] et semellaua que perteesçiam et cõvynã acada hũa [das] planetas. [+]
1300 XH I, 0/ 98 Os outros orauã aqual quer [das] planetas aque queriã orar em aquel tẽpo teendo que aquel era seu deus; et estes erã gardadores dos ydolos et daquela sua ley que elles avyam, et mostrauã aas gentes que aly vynã em rromaria, que mays valya orar aos çeos et aas estrelas, donde vyna aforça aos elamẽtos méésmos, que nõ aas cousas que deles se fazíam enque elles [crijam]. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Et dizẽ ajnda que era Tare entallador das ymages delles, et que el fazia as ymages et queas vendia aos outros, asi cõmo fazẽ agora [algũus] suas ymages dos nossos santos et entalladuras doutras cousas em [moytas] feguras et as dam por dineyros; et estauã todas aquelas ymages em casa de Tare, [en] hũa camara, et avya y ymages dos elamẽtos, et ymages das planetas, et outras de aqueles [a que] os [gentijs] chamauã deus. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Et aly avia ymage de carneyro enque adorauã [aa planeta] de Jupiter; et outra de coruo enque adorauã aplaneta do sol; et outra de cabrõ enque orauã ao Baco aque chamauã deus dos [vjños]; et [outra] de çerua enque orauã aaplaneta da lũa; et outra de vaca blanca por la dééssa Juno, quee oayre de juso; et outra toda de peyxe que era por Venus, aque elles chamauã dééssa de amor et de apostura; et outra ymage de cegoña et em esta adorauã aplaneta de Mercurio aque elles chamauã deus do triuo ou dos primeyros tres saberes liberaes; et em esta fegura, por que dizem que asy cõmo aquela ave ha oseu colo longo enque proua as cousas que come et sente aly qual sééra sáá et qual enferma, et osaão passao ao corpo et todo oal cõ quese nõ acha bem et entende quelle empéésçera et lle nõ sera [sãao] rretem ho ẽno colo, quea tem longo, et nõno quer comer, et aas vezes de medio da garganta, et outras vezes de fondo della, ho envia et deytao fora; et dizẽ os filosofos que tal deue séér osabedor, de longo colo, que ante pese, et cate, et pensse apalaura quea de dizer ante quea diga. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Et estas feguras auyam as ymages dos ydolos das quatro planetas que aqui disemos, et de Juno, et de Baco diz [Ovjdio] ẽno quinto libro do seu Libro mayor, et pom em el estes versos em latim et de todas ha y rrazõ por que. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Mays esto leyxamos de dizer agora aqui [porlo] contar adeante onde vos diremos destes deus dos [gentijs] por queo som as planetas et os elemẽtos, et por quelles derõ estes nomẽs, segũdo queo conta santo Agustym ẽno libro da Çidade de Deus, todo moy cõplidamente. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Venus aquẽ elles chamauã deessa damor, et de apostura, et de fermosura se encobrio em fegura de peyxe; et Venus he nome daquela planeta cuja estrella paresçe em hũ tẽpo do ãno aatarde quando se pom o sol em ouçidente sobre España, et em outro tẽpo em oriente aamanãa ante quese leuãte o sol, et quando paresçe em ouçidente dizẽlle espero, et quando em oriente [luzeyro]; [+]
1300 XH I, 0/ 134 Et segũdo oespoẽ os autores dos [gentijs] et dos outros mẽestres, Mercurio tãto quer dizer cõmo deus dos mercadores, et outrosi era deus do tribóó ontrelos [gentijs] -et som otriuio, agramatica, et auyaletyca et arrectorica -, et esto por que era el [mays] complido mẽestre destes tres saberes que outro ontre seus [gentijs], et he outrosi Mercurio nome de aquela planeta que anda açerqua do sol que nũca se del parte de noyte nẽ de dia, et he hũa estrella pequena, et bem pode véérla aly [perlo] dia claro oquea bem catar. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Das outras planetas et dos deus nõ dizemos agora aqui mays. [+]
1300 XH I, 0/ 182 Da rrazõ da outaua espera et das planetas, segũdo diso Acoreo porlo Njlo. [+]
1300 XH I, 0/ 182 Et estas sete estrellas am seu cosso contra oal daquela oytaua espera, et começã em ouriente et veẽ [per] su terra aouçidente, et de ouçidente, por sobre terra, [a ouriẽt]; mays he tam grande aforça do firmamẽto daquela espera outaua que vay contra aquelas, queas leua de ouriente sobrela terra aouçidente, et de ouçidente por su aterra aouriente; de [guisa] queos que esto nõ sabem, teẽ que estas andam por sy seu cursso, daquela [guisa], onde dizem que anda o sol em hũ dia [de ouriente] aouçidente ẽno seu çirco et nõ he asy; et aestas sete estrellas, que som aquelas soas que temperam aquela tam grande pressa de correr et daquel fogyr do çeo, et vam encõtra os eyxes del, et foy dado poder departido das outras cousas ẽna primeyra ley da créénça do mũdo; et asy que destas sete estrellas, cada hũa ha seu çirco departido das outras [per] hu andam; et estas sete estrellas am nome planetas; et planeta he palaura tomada de grego et quer dizer tanto cõmo estrela que anda em seu cabo; et os nomẽs delas som estes, et vam elles ordenados ontresi desta guysa; et os çircos dos seus çeos cõmo séém em esta maneyra: [+]
1300 XH I, 0/ 183 Do poder das planetas segundo diz obispo Acoreo por lo rrio [Nylo]. [+]
1300 XH I, 0/ 183 "O sol parte os tẽpos do ãno [per] onde se departem as ydades das cousas et muda odia em noyte et anoyte em dia, ca [per] onde el vay sempre he dia, et donde sse el vay sempre he noyte, et anoyte sempre vay tras el et sempre foge dantel; et tanto he oseu lume et tam grande opoder [do] seus rrayos que por donde el vay tolle áás outras planetas o andar et tardam lles seus cosos, et fazlle los vagarosos aly hu el faz sua estadas: ahũa ẽno Capricornjo ẽno mes de Dezẽbre, aoutra ẽno carneyro ẽno mes de Juyo. [+]
1300 XH I, 0/ 183 Aa planeta de Saturno cõtesçeo cõmo em parte da geada et aaçinta [da] neue, et estas som as duas çintas que jazem postromeyras das outras tres de ambaslas partes. [+]
1300 XH I, 0/ 183 Aplaneta de Mars ha opoder dos ventos et dos [rrayos] que som cousas que nõ vam adereyto nem açerto. [+]
1300 XH I, 0/ 183 Jupiter ha opoder dos atẽperamẽtos das outras planetas et das cousas et do ayre lympo et claro. [+]
1300 XH I, 0/ 183 Aplaneta de Venus -aque os nossos chamã [deessa] de fremosura - a seu poder sobrelas sementes de todaslas cousas, et esta as faz emprenar, et parir, et abastar ao mũdo; et por ende he estrella de abondamẽto. [+]
1300 XH I, 0/ 195 Et Abraã por estas rrazões sobre ditas, et por que era sabedor [da] astronomya, -que segundo diz [meestre] Pedro, Abraã fezo mẽestre dela aCã, fillo [de] Noe, de que avemos dito quese cãbeara onome et chamauã lle Zoroastres - et vio por esta arte queo destemperamẽto do ayre, que faz segundo queas planetas se alçam ou bayxam, quese tornã acabo de [çinqueeenta] ãnos aseu tẽperamẽto, et em seu estado cõmo avyam primeyro; daquelo que vio quese fazia ẽnas estrellas quiso el fazer [semellança] dello ẽnas terras, et mãdou por ende aaqueles que por lo seu syso se ouvessem aguyar, que daly adeante, cada quese cõplissem çinquoéénta ãnos que chamasem ao postromeyro ãno jubileu, de jobel, que quer dizer tanto cõmo çinquoéénteno, asi cõmo contamos de suso. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Demays he nome da primeyra planeta que anda sobre todaslas outras planetas. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Et ẽna volta das armas, segundo dizẽ todoslos autores, ferio Jupiter aSsaturno, seu padre, entrelas pernas et cortoulle aquelo cõ queo engendrara pero nõ senõ os dous cõpanóós de bayxo que som ahũa maneyra feytos, et dizem que caerom ẽno mar et leuãtarõ hũa espuma, et chamarom aaquela espuma frodos; et tã grande materia erã elles, et tam grande espuma era aquela que [elles] leuãtarom da ferida que derõ ẽna agoa quese criou et se fezo ende adeesa de apostura et de amor aque os gentijs chamarõ Venus, et doutra guysa chamarõ aaquela espuma frodos que nasçeo de Saturno deesa Frodisa, et Frodisa et Venus hũa cousa som, et Venus outrosi he hũa das sete planetas. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Et he Saturno por la planeta mays de suso, cõmo disemos, et Jupiter porla de ende que esta [logo mays] açerca su Saturno, et a planeta Mars esta su Jupiter, et o Sol su Mars, et Venus su o Sol , et aplaneta de Saturno he malqueria, et ha de Jupiter de bõa natura et bem querençosa, tanto que lle dizẽ apiedade do çeo. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Et aquela planeta da [deessa] Venus, que disemos que nasçera daquelo de Saturno quelle cortara seu fillo, he planeta de abondo, ca faz aas cousas da terra emprenar et leuar froytos que abondam ao mundo. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Et dizem os sabios que estas rrazões querem dizer esto, em esta semellança: que Jupiter estonçes lida com Saturno et ovençe et odeyta do seu rreyno et lle talla aquelo por que omẽ he varõ, et nasçe dende Venus ẽnas agoas do mar quando aplaneta de Jupiter tempera amaldade da planeta de Saturno, et tirao dela, et lle estorua omao tẽporal que faria; et das agoas do mar que Saturno terria [enbargadas], et oayre ẽna terra faz las criar ẽna terra et andar soltas, et outrosi cresçer os froytos cõ aplaneta Venus ajuntada cõ acaentura do Sol, su quẽ esta, que do vmor et da calor se criam todas las cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 250 "Et esto he verdade, que Jupiter he planeta, asi cõmo conta Plinio ẽno segũdo libro, que aaplaneta de Jupiter som dados os rrayos, et mostrou Jupiter aYo com amão aquelas soombras aque dizia quese fosse. [+]
1300 XH I, 0/ 254 Et he agora oseu nome de hũa das planetas, et he aaque dizẽ Mercurio, et he aquela que anda sempre cõ o sol, de noyte et de dia, que nũca se del parte. [+]
1300 XH I, 0/ 259 Et aesta maneyra som ontresi as outras planetas, segundo departe Agustim ẽno libro da Çidade de Deus, os [hũus jnfusores] por enviadores das geerações das cousas, et estes som cõmo machos ẽnas naturas, et as planetas [rreçebedeyras] som [cõmo] femeas, asi cõmo diremos adeante em seus lugares onde acaesçerem. [+]
1300 XH I, 0/ 264 Esta Ysis foy ẽno Egyto dona moy complida em toda bondade; et os do Egyto, que eram moy grandes estreleyros et sabedores das naturas das cousas, adorauã oelamẽto da agoa et as planetas mays que aoutra cousa; et a agoa por rrazõ do Nylo, donde lles [vina] quanto bem aviam; et os caldeos adorauã ofogo por quea em aquela terra mayor poder que outro elamẽto, et onde quer que elles achauã ydolos feytos aonrra doutra cousa queymaua nos et faziam aas gentes adorar os seus. [+]
1300 XH I, 0/ 264 [Et vençerom por esta guysa os egiçiaos aos caldeos] Et sobre aquelo queos do Egyto adorauam aas planetas pararõ mẽtes aos poderes delas et virõ cõmo nũca quedauam de engendrar crianças et froytos ẽnas naturas das cousas; et querendo elles seguyr os feytos dos seus deus et semellarlos, faziam em sua terra casar atodos et que fezessem fillos cõmo criauã as planetas as cousas, et que nõ myngoasem por rrazõ de myngoa de casamẽto; et ordenarõ que deuedo nẽ ordem nẽgũa quea nõ ouvese ontrelos que casamẽto estoruasse, et fezerõ por ende aesta sua [deessa] Ysis, pero quea tynã elles por santa, que casasse; et casarona cõ hũ gygante [a] que chamauã Oseris, omẽ moy poderoso et moy sabio de moytas cousas; et por que el sabia toda quanta mẽestria, et [suteleza], et apostura avia em feytura de pãnos et chamarõ, por rrazõ do marido, aYsis [deessa] do lanyfiçio, et lanyfiçio he fiar lãa ou lyño. [+]
1350 HT Miniaturas/ 28 Ca as estrelas fazer lo am, et as planetas que agora vi rreuoluer et rreluzir et enviar seus rresplendores aqui a mj̃ nõ ho fezeron em valde nẽ por maa entençon, nẽ me veem agora outrosi et eu vejo rreuoluer moytas cousas et moy marauillosas ẽnos çeos et moytas [çerviçes] de ligeyros dragões asi cõmo se fosen aves ' Et veẽo lle a ella logo a esa ora hũ carro emviado do çeo en que sobisse [+]
1350 HT Miniaturas/ 30 De cõmo Media sobyo ẽnos dragões ẽno ayre despoys que foy posta ẽno carro Estonçe por las planetas do çeo veẽo a Medea por lo ayre o carro por las suas cõjurações como dito he. [+]




RILG - Recursos Integrados da Lingua Galega
Seminario de Lingüística Informática / Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2018
Deseño e programación web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL