1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
El que descobre el ladron, si non for sabidor del furto , non deue auer mays por lo descubrir, se non quanto ual á cosa que e furtada. todauia, se el senor da cousa ouier auer so emenda complidamentre; et se el ome que fizo el furto es tal ome que deue prender morte por el furto et non ha nada de su bona; ó se for seruo por uentura et so senor toma quanto que el auía, aquel que o demostro deue auer terça parte de quanto ual la cousa que furtada por que lo demostro et non mays. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Se algum es acusado de furto o que dio eruas o uinino á beuer o dotras tales cosas, el que lo accusa uaya ante el iuyz o antel senor da terra que lo pesquira, et que sepa el fecho e depoys que lo souper, mande lo prender el culpado. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Et se a cousa es tal que non deue prender morte, fagal fazer emenda a aquel cuia cousa era a cousa que furto o quem fezo el mal; et se non ouere onde faga emenda sea seruo daquel a que lo fizo; et se se poder purgar, sea quito; et aquel que lo acuso , sofra la pena et el dano que est deuía á recebir, se el pecado le fosse prouado por uerdat . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Si algun dexa el ladron ó el mal fechor que prendio . |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Fasta quanto tempo el que prende el ladro lo deue presentar antel iuyz. |
[+] |
1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Et se anbos fezeren tal cosa porque deuan seer escabezados, anbos prendan morte densuno. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
A que do bon rey Davi || de seu lin[n]age deçende, || nenbra -lle, cre[e]d ' a mi, || de quen por ela mal prende. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Torto seria grand ' e desmesura || de prender mal da Virgen sa figura. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Non pode prender nunca morte vergon[n]osa || aquele que guarda a Virgen groriosa. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Quen comendar de coraçon || a Santa Maria o seu, || macar mal prenda, creo eu || que llo pode dar sen lijon. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .C.LVI. é como Santa Maria fez miragre en Cunnegro por un crerigo que cantava mui ben as sas prosas a ssa loor, e prendérono ereges e tallaron -ll ' a lengua. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Sempr ' a Virgen santa dá bon gualardon || aos seus que torto prenden sen razon. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pero que os outros santos | a vezes prenden vingança || dos que lles erran, a Madre | de Deus lle[s] val sen dultança. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Par Deus, muit ' é gran dereito | de prender mui grand ' ocajon || o que contrafazer cuida | aquele de que á fayçon. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Aquela en que Deus carne | prendeu e nos deu por lume, || das cousas linpias se paga | senpre, tal é seu costume. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.XXVI. é como Santa Maria de Tudia prendeu os ladrões que lle furtaron as colmẽas. |
[+] |
1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Pero que os outros santos | a vezes prenden vingança || dos que lles erram, a Madre | de Deus [lles val] sen dultança. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 535 |
[Este miragre fez Santa Maria em Cunnegro por un crerigo que cantava mui ben as sas prosas a ssa loor, e prendérono ereges e tallaron -ll ' a lingua.] |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 195 |
[Como Santa Maria de Tudia prendeu os ladrões que lle furtaron as colmẽas.] |
[+] |
1275 |
CPb 1/ 6 |
E sobre todo dixo, que en qualquier edad que sea (el) ome, ha menester (ayuda: ca si fuer niño, ha menester) amigo(s) que lo crie(n,) e lo guarden que non faga, nin aprenda cosa este mundo sen amigos macar seia auondado de todolos (outros) bees que en el son. (ca) quanto os homees son mays onrrados e mays poderosos e mays rricos. tanto an mays mester os amigos e esto por duas rrazoes. a premeyra (he) porque eles non poderian auer (nehun) proueyt o das rrequezas sse non husasen delas e tal huso deue seer en fazer ben. e ho ben feyto deue seer dado os amigos. e por ende os amigos non poden husar das rrequezas que ouueren macar car seian auondados dellas. a ssegunda rrazon he que porlos amigos sse gardan e sse acresçentan as rrequezas e as onrras que os homees an ca doutra guysa sen amigos non poderian durar porque quanto mays onrrado e mays poderoso e o omee peor golpe rreçebe se (lle) falleçe ajuda de amingos que os acorran en sua pobreça e os estorçan (t)odos perigros quelles aquaçeren. e sobre todo disso que en qual quer hedade que seia omee a mester amingo que o cria e o garde que non faça nen aprenda cousa quelle este mal. |
[+] |
1290 |
FR I, 10/ 123 |
Preyto que ſeya feyto por forza ou por medo, aſſy que o tenan en prigon, ou que ſſe tema de prender morte ou outra pea de ſeu cor(po) ou deſſonra ou perda de sou auer ou outras couſſas ſemellaueles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et quando o virõ fugir deytarõ enpos el; et tãto o seguirõ ata que o acalçarõ en hũu lugar que auja nume Pramaria, et prenderõno et derõ logo en terra cõ ele, et sacarõlle os ollos, que nõ asperarõ mays el rey que llo mãdasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 13 |
Et el prendeu[o]s et sacou logo os ollos a Aldaredo, et mandou escabeçar Preuiolo et aquelles seus sete fillos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 17 |
Et sayu a elles o senor da villa et lidou cõ elles et matou et prendeu muytos delles; et cortou as cabeças a LaXX dos que y morrerõ et enviouas a Mahomat, rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Et prendeule dous cabedees, hũu per lide et o outro per arte, et auja nume vn delles Sancho et o outro Puljo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 19 |
Outrosi prenderõ, ontre el et aquel Lopo, seu priuado, -et dizẽ aynda nas estorias que era seu fillo esse Lopo - dous cabedees de mouros lidãdo cõ elles: a hũu diziã Ybentaza, ao outro Alpaz; et este c[õ] huu seu fillo que chamauã Abzeyt. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 25 |
Et en hũu delles prendeu hũu caualleyro que auja nume dom Fortuno et leuou[o] presso para Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 27 |
Et el rrey prouguelle de curaçõ de como elles fezerã et perdooules; mays prendeu o conde et mandouo meter en cadeas et trouxeo presso [a] Ovedo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 39 |
Mays, en cabo, venceu Bernaldo et prendeu y a Orios Godos et o conde Tiobalte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 47 |
Et dom Fruella foy para Bardolja, et el rrey don Affonso foy enpos elle et prendeu elle et os outros tres jrmãos, et çegouos logo todos quatro por aquella trayçõ que coy darom a fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 51 |
Et en esse ãno prenderõ caualleyros del rrey dom Affonsso hũu mouro que auja nume Audalj, que era cabedel et endeantado dos alaraues, et derõno en presente al rrey don Affonsso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Como el rrey don Affonso prendeu seu fillo, jnfant[e] Garçia |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Andados xla iijes ãnos do rreynado deste rey dom Afonso, o Magno, -et foy isto na era de noueçẽtos et xvije anos; et andaua outrosi o ano da encarnacom do Senor en oytoçẽtos lxxta et ixe anos, et o enperio de Carlos, enperador de Rroma en vj - poys que el rrey dom Affonso ouve acabadas todas estas cousas que auemos ditas, sayo d ' Ovedo et uẽo a Camora et prendeu y a seu fillo, o jnfant[e] don Garçia, et meteuo en ferros et mãdoo deytar ẽno castello de Gazõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 62 |
Mays os outros hermaos deste jnfant[e] dõ Garçia, quando virõ que assi o mãdara prender, forõ muy sanudos por ende et traballarõse de lle toller o rreyno a seu padre, cõ conssello da rreyna dõna Xemena, que disemos que ouvera primeyro nume dona Almena; ca ella nõ amaua el rrey com̃o deuja et por ende punaua de meter todo mal et toda cõtenda ẽna terra, por fazer perder o rreyno a seu marido et que o ouvese jnfãte Garçia, seu fillo desta rreyna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 64 |
Et lidou cõ Ayolas, hũu rey de mouros, et uençeuo [et prendeuo et matou y muytos mouros] et leuou grã pressa de gaandos et de catiuos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 65 |
Et el rrey dom Ordono entrou logo ena villa et rroubou quanto achou, et diribou as torres et a villa, et prendeu o cabedel dos de Cordoua et adusseo catiuo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Como el rrey dom Ordono prendeu os condes de Castella et os matou ena priyom |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et, quando fforõ allj, nõno sabendo nẽhũu senõ os cõsselleyros del rrey, en vez que queria el rrey ffallar cõ elles, prendeuos et leuouos en cadeas para Leõ et deytouos no ca[r]ç[e]r et jouverõ y algũus dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Jn aquel ãno outrosi alçarõse cõtra el os altos omes de Bardolya, que e vna terra a que agora dizen Castella a Vella, ca nõ o queriam por seu rey; et por que uirã que el rey don Ordoño, seu hermão, prendera daquella guissa seus cõdes et seus cabedees et os matar[a] tã feament[e], chamãdoos a ffalla, assi com̃o ia desemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Com̃o el rrey dõ Ramiro prendeu seu yrmão, el rrey dõ Afonso, et os fillos del rrey dõ Fruela, seus sobrinos |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et elles queriãno prender et metelo en mão daquelles jnfantes, fillos del rrey don Fruella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et lidou cõ elles et prendeos et leuouos cõsigo, et meteuos en carçer cõ seu jrmão don Affonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 85 |
Et poys que ouve XV dias conpridos ẽno apostoligado prendeu[o] hũu clerigo de misa, que auja nume Cristoual, et deytoo en carçer por mal que fezo ẽna jgleia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et tã grãde era o gentio dos mourros que outeyros et ualles todos uĩjnã cubertos delles; et vĩjnã tãgendo trõpas et anaffijs et fazendo grãdes allegrias, cuydando que ligeyramente venceriã et que prenderiã tan poucos cristiãos com̃o elles semellauã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Poys que os de Tollosa virõ seu senor morto, comecarõ de fugir; p[e]r[o] os castell[ã]os prenderõ CCCos caualleyros delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 103 |
Et en aquella gerra que daua aos mouros prendeu y aquelles dous rricos omes, et meteu hũu en Leom ẽno carçer, et o outro ẽno castello de Cardim. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et sobrelo que tragia ajuntou todollos mouros da Andaluzia; et, apoderado desta guisa, vẽe[u]sse para Castella, para estragar toda a terra et prender o conde Ffernã Gonçaluez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et digouos do meu que eu o coydo a fazer: ma[c]ar que elles me queyram prender a vida, ante me mataria eu meesmo, ca me dar a priiom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Et seguro soo eu de uos que nõ seremos uençudos, ca ante nos leixaremos todos morrer que esso fosse, nẽ queriamos leixarnos prender, et bem sey eu que o mellor faremos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 111 |
Eu coydaua prende[r] a el et aos seus cristãos poucos que tijna et, por ventura et por enqueyiõ, se nõ conteçera esto a nos de prender el a nos et de vençernos et tragernos mal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 119 |
Et en este ãno prendeu el conde Hyriberto Carlos, rey de Frãça, por que matara o conde Ruberte, et deytoo ẽno castelo que dizem Perome. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 123 |
Et en este ãno prenderõ a Johan papa caualeyros de Uidenyo, (et o) duc de las Matas; et meterõno en priiom et deytarõno no carçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 126 |
Quando uyu el rey que era noyte, pregũtou ao conde se sse queria dar a priiom sobre menagem, et assy nõ prenderia morte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 132 |
Et disse aa jnfante com̃o o leixara muy lazerado, et que auia della muy grã querella, et querellauase a Deus por ende, por que ella soo o queria sacar deste mundo et fazerllj prender morte, et que ella fora razõ et achaque por que el que era en aquela priiom et, se ella quisesse, poderia el seyr della et escapar a uida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 138 |
Com̃o o conde Fernan Gonçaluez lidou cõ el rey dõ Garçia de Nauarra et o prendeu |
[+] |
1295 |
TC 1/ 146 |
Com̃o o conde Fernan Gonçaluez foy a Leõ et o prendeu el rey dõ Sancho |
[+] |
1295 |
TC 1/ 187 |
Monõ Salido tornousse para sse yr a Salas et, yndo assy pelo camjño, coydou ontre sy com̃o fazia mal en leixar daquela guisa seus criados por medo da morte, et mayormente seendo ia vello et de grande ydade, que o nõ deuya de fazer por nẽhũa maneyra, ca mays guisado era de yr elle hu quer que morte podesse prender ca aquelles que erã aynda mãçebos para viuer; et, poys que elles nõ temjã morte et tã en pouco a (a) tijnã, que mays pouco a deuya el de temer; et demays que, se elles morressẽ ẽna fazeda et Rroy Valasquez aa terra tornasse, que llj faria muyto mal por elles et que o mataria; et que sempre aueriã que dizer del, se el tal cousa fezesse com̃o esta; et demays aynda que, se elles ala morressẽ, que coydariã os omes que el que llj basteçera a morte et per seu consello veera aquel feycto, et seria muy maa fama esta para el (et leixar) de seer onrrado na mãçebia et desonrrado na viliçe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 195 |
Et, desque os ouuerõ apeoados, a muytedũe da gente forõ a elles et prenderõnos aas mãos et desnuarõnos das armas, et descabeçarõnos hũu et hũu a ollo de seu tio Rroy Valasquez, o traydor, sem outra tardãça nẽhũa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 221 |
Com̃o el rey dõ Bermudo mandou prender Gõdestẽo, bispo d ' Ovedo |
[+] |
1295 |
TC 1/ 221 |
Et conteçeu assy que mãdou prender, por miscla que fezerõ, a dõ Gõdesteo, obispo d ' Ovedo, et deytalo enno castelo a que dizẽ A Pena da Rreyna, et he en fondo de Galiza. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 221 |
Et, por que o prendeu a torto, nõ quiso Deus que aquel pecado que fezera que pasass[e] sem pẽa, et deu tã grande sequidade ẽna terra por elo que nõ podiã arar nẽ semear, de guisa que foy a fome [muy] grande ademays per todo España. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 222 |
Et apareçeu el en visom a hũus boos omes d ' ordẽ et dissolles que, polo pecado que el rey dõ Bermudo fezera contra aquel bispo d ' Ovedo en prendelo, era aquela pestilẽçia Esses omes boos forõ a el rey dõ Bermudo entõ et contarõlle todo quanto lles fora mostrado, et que nũca fame salrria da terra nẽ aueriã agoas as gentes, ata que nõ sacasse da priiom o bispo que prendera et tijn[a] ẽna priiom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 225 |
Com̃o Mahomat Almodohar se alçou contra Ysem, rrey de Cordoua, et o prendeu |
[+] |
1295 |
TC 1/ 225 |
Et o primeyro dos poderosos que sse alçarõ foy hũu a que disserõ Mahomad Almohador; et aconsellousse dentro en Cordoua cõ outros doze poderosos que y auya, que erã cõ el de cõsello, et veerõ todos armados et prenderõ a Ysem dentro ẽno alcaçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Andados vj ãnos do reynado daquel rey dõ Afonso, ena era de mil et xxiij ãnos; et a da encarnacõ do Senor en IX çentos et LXXXaVCco ãnos, aquel mouro Mahomad Almoady, de que dissemos ante desto que prendera Ysem, rrey de Cordoua, e [o] ascõd[er]a, poy[s] que ouue o senorio, fezo muytos agrauamentos a toda a gente, tragendolle mal as molleres et escarneçendollas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Et hũu dia caualgou Mahomad fora da vila cõ sua caualaria et forõ este Ysem Arrasit et os outros mouros de Cordoua que tĩjnã cõ el [ao] al[c]aç[er], et matarõ muytos dos outros traydores que forã cõ Mahomad en aquel feycto de prender a Ysem, seu rrey, et queymarõ y peça das portas d ' Almançor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 228 |
Et lidarom cõ el, mays v[ẽ]çeos Mahomad, et prendeu delles muytos et matoos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 229 |
Et prenderõ y o conde Garçia Fernandez -et esto foy en Pedra Sellada - et leuarõno preso os mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 229 |
Et deuedes a saber que hũa das cousas por que aquel dia os mouros prenderõ et tomarõ o conde Garçia Fernandez si foy por (que) o seu caualo, que el preçaua muyto, o que leixara a sua moller dona Sancha que llo guardasse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et fezo prender aquelles barbaros et escabeçoos logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et prendeu logo outrosy aquel seu sobrino Murahã et deytoo en grandes prisoes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Com̃o os alaraues prenderõ a Mahomat et sacarõ Ysem da priiom et fezeo escabeçar |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
Et d[es]i [hũu] dia de hũa sua festa dos mouros -et esta festa era a sua pascoa - (et) enviarõ elles seus omes ao alcaçer que prendessẽ aquel Mahomad Almohadj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 239 |
[Et elles forõ ala et tomarõ logo o alcaçer et prenderõ Mahomad Almohadj] et trouxerõllo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 241 |
Et fezo prender et deitar en grãdes ferros a todos aquelles que uijnã do linagẽ de Abenhumeynya, [o] que fora neto mayor de Mahomad, a propheta dos mouros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Et tomarõ et prenderõllj y hũu algozil que auja nume Adub, et escabeçarõno logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Et, en cabo, prenderõ a Çuleyma meesmo et a seu padre et a sseu yrmão, que erã y cõ el, et presentarõno al rey Haly. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 260 |
Onde depois, a poucos dias, forõ a el os de Cordoua et çercarõno en aquel castello, et prenderono et adusserõno a Cordoua, et deitarõno en priiõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 275 |
Et acharono et prenderõno et adusserono aa jnfante dona Sancha, et meterõllo enas maos, dizẽdolle que ella fezesse del o que quisesse et a justiça que ella teuesse por bem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
El rrey, quando vio que cõ tal rrecado o dezia, ouueo de creer, et prendeo a rreyna, et mandoa meter eno castello de Najara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 285 |
Et prendeu o conde dõ Garçia, et gãanou y grandes aueres dos mouros que partiu per sua oste, que andaua muy lazerada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 285 |
Este rrey dõ Pedro foy o que prendeu en batalla Rroy Diaz Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 292 |
Mays este, segũdo conta a estoria, por que sse quisera alçar contra o padre, prendeo o padre et teueo preso en Pulla. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 312 |
Et el rrey don Garçia, quando o uio, prouguellj muyto, por que coydou acabar o mal que tĩjna no curaçõ, et falou cõ os seus com̃o o prendesse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 312 |
Mays al rrey don Fernãdo nõ xi llj oluidou o mal que el rrey seu yrmão auia coydado contra elle, et mandoo prender et fezeo guardar en Çea, pero que iouuo y muy poucos dias, ca o sacarõ os que o guardauã por muy grandes aueres que llis prometeu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 318 |
Et sua fala feyta, enviarõno falar cõnos mouros, seus uasalos, que el prendera quando os uençera, et os soltara da priiom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 324 |
Et prenderõ os mouros et as mouras que y acharõ, et mandou matar os mays delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 331 |
Et, aynda sem todo esto, cõplida de muytos santos que prenderõ marteyro por Nostro Senor Jhesu Cristo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 361 |
Pero en cabo forõ maltreytos os castelãos et foy ferido o conde dõ Moño, et preso o conde dõ Garçia et derribado do caualo; et forõ vençudos os castelãos et prenderõ el rrey dõ Sancho. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 366 |
Com̃o el rey dõ Sancho lidou cõ el rey dõ Afonso et o prendeu |
[+] |
1295 |
TC 1/ 387 |
Com̃o dõ Ares mandou prender Velido |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Et esto que fose feyto en muy grã puridade, por que o nõ entendesẽ os mouros, cõ medo de o prenderẽ ala; ca ella o amaua muyto sem arte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 392 |
Dõ Pero Ansurez (que) tijna que, se el rey mouro soubese a morte del rrey don Sancho, que nõ leixaria vijr el rrey dõ Afonso et que o prenderia ata que lle fezese grandes posturas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 395 |
Et ouuerõ seu acordo que en outro dia grã manaa que o prendesem et que o guardasem, en maneyra que lle nõ veese delle dãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 395 |
Et el rrey de Toledo, outro dia grã manaa, enviou por el rrey dom Afonso, que veese a elle ao paaço, hu elle tijna seus mõteyros muy bem guisados et armados para o prender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 400 |
Et seede çerto que eu os saluarey ou prenderey y morte. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 425 |
Et o Çide vyo assy andar et foy ferir a hũu alguazil mouro, que andaua morto por prender a don Aluar Fanges, et deulle tã grã golpe da espada que o atrauesou d ' ambas as partes, et caeu morto en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 438 |
Et prendeu delles os sete caualeyros, cõ seus caualos, et os outros fogirõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 439 |
Et prenderõ muytos boos caualeyros cristãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 442 |
Et prendeu Almosolas et a quantos erã cõ el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 464 |
Conta a estoria que o emperador entõ prendeu o papa et os cardeaas et deytouhos en carçer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 464 |
Et çercouho et prendeuho et de cabo meteuho en Calabria, eno moesteyro de Santa Trinidade, en hũa coua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 472 |
Et mandou prender hũu judeu, que era almoyxarife da villa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 473 |
Et prendeu hũu dos fillos d ' Abubecar et outros omes bõos da vila et leuou delles muy grande auer ademays. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 475 |
Et, quando o soube o algozil Abeuça, prendeu hũu seu fillo et deuho sobre fiadores a hũu seu tio, a que diz[iã] Abuagid. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 482 |
Et prenderõ o mouro que matara el rrey de Seuilla, sogro del rrey dõ Afonso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 482 |
Et mandou chegar as peças et mandou fazer muy grã fogo et mãdou trager os mouros mays onrrados que ali prenderã et fezoos queymar en aquel fogo conas peças daquel mouro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 492 |
Mays o Çide cõ mesura, por que o prendera ia outra uez, nõ queria lidar cõ elle, et envioullj dizer que se fosse ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et castigoos com̃o dissesem, se os prendessem os do conde. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et os do cõde, quando os virõ asi fugir, forõ enpos elles et prenderonos et leuarõnos ante o conde. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et que, se o queria prender, que llj tomasse os portos per hu auja a seyr et que asi o tomaria, se o auja a curaçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et matarõ et catiuarõ muytos et prenderõ a Giraldo, o Rromão, que tĩjna hũa ferida eno rostro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 497 |
Et prendeu os mellores et mays onrados delles et meteos en ferros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 498 |
Com̃o o Çide soltou os ricos omes que prendera |
[+] |
1295 |
TC 1/ 500 |
Et esto fazia el cõ arte, por que sabia que llj uerria acorrer el rrey dõ Afonso; et se per uentura uẽesse cõ pouca gente, que o mataria ou o prenderia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 502 |
Et, quando Aben Alfarax entendeu o roydo que dauã pela villa et o buliço que y Abenjafa metia, quiserao prender, mays nõ ousou ata que o Cide uẽese, ca logo quedariã aquel roydo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 502 |
Et o alcallde et o algozil andauã polo prender et passar contra elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 502 |
Et Abenjafa foy a sua casa et prendeo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 504 |
Et el en todo ysto ouue de saber com̃o el rrey de Ualença estaua ascondudo ena vila, et buscoo atanto ata que o achou et prendeo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 510 |
Et o Çide enviou enpos elles cõna esculca et prenderõnos et tomarõllj todo aquelle auer et trouxerõno ao Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 525 |
Com̃o Abeniafa fezo prender os fillos de Abuagid |
[+] |
1295 |
TC 1/ 525 |
Et foy prender os fillos de Abuagid. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 525 |
Mays os que o(s) fezerom et foron prender poserõ fogo aas portas da casa; et, com̃o era a gent[e] muyta, lançarõ cantos et tellas ata que os ençerraron. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 525 |
Et entrarõ a casa per força et prenderõnos et roubarõ quanto y acharõ et leuarõnos aa priiom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et o Çide mãdou a aquelle mouro Antetarni, que prender(i)a os fillos de Abuhagid, que seyse da villa et fosse a hũu castelo a que diziam A[l]cala. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 526 |
Et Abeniafa mandaua tomar o algo dos que assy morriam, et [de] todos quantos faziam doo leuaua(m) delles quanto podia(m) leuar, et os que llj nõ dauã algo mandauahos prender et açoutar et metelos en muy maas pryiões ata que lle dauam algo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Com̃o Abeniafa prendeu os mouros que se alçauã |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et ouueo de saber Abeniafa et prendeuhos et meteuhos en priiões et deuhos a gardar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et prenderõ Abiagid, que estaua aa porta do alcaçer con sua gente que era de seu bando, que estauã atẽdendo que lljs ujnhã os da vila a sua ajuda. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et forõ muy denodadamente a eles et prenderõnos, ca el cuydaua que estariã con ele seus amigos, mais logo fogirõ pelas casas da uila. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 533 |
Et mãdou prender todos os outros en que auia sospeita et tomoulhis quanto auiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 535 |
Mais con todo esto nõ leixauã de sair, et derribauãse do muro, et os do Çide prendiãnos a escuso. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 551 |
Como os da vila prenderõ Abeniafa et o leuarõ ao Çide |
[+] |
1295 |
TC 1/ 551 |
Et tomarõ muyta [gente] armada dos da uila et forõ a casa d ' Abeniafa; et cõbaterõ a casa et quebrantarõ a porta, et entrarõnos per força, et prenderõ Abeniafa et seu filho et toda sua cõpanha, et leuarõnos ante o Çide. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 582 |
Et os outros, quando o uirõ, forõ marauillados com̃o prendera o leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 587 |
Pero diz, por que ouuio dizer que eras boo ome, que te quer fazer merçee, que lli leixes Ualença cõ todos seus termhos et que te uaas para Castela, et que leues todo teu auer et tua conpanha; et, se esto nõ quiseres fazer, enuiate dizer que te conbatera Valença et prendera ti et tua moller et tuas filhas et que te escarmentara de maa guisa, assi que quantos o oyrẽ dizer falarã ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Et, ao que dizedes que sodes fillos dalgo mays ca elas, en esto uos digo que sodes enganados et nõno aprendestes bem; ca o Çide Rroy Diaz he fillo de Diego Laynes et neto de Laym Caluo, que foy hũu dos alcaydes que forõ dados para manteer Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 627 |
Et sequer nẽbra[r]te deuja, quando lidastes en Cabra çento por çẽto, et derriboute do caualo et prendeute pela barua, et prendeu et matou todos teus caualeyros, et leuouti preso en hũu rocĩ de albarda, et todolos seus caualeyros tj messarõ a barua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 638 |
Et Diego Gonçalues deullj hũu golpe cona lança eno escudo que llo falsou d ' ambalas partes, mays nõno prendeu en carne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 639 |
Et, com̃o Suer Gonçaluez era caualeyro moy grande et muyto esforçado et de grã ualẽtia, ferio a Mono Gustios eno escudo que llo partio todo d ' ambalas partes; mays o golpe nõ foy dereyto et nõno prendeu per carne. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 648 |
Et os jnfãtes aujã nume. . . o d ' Arangõ, que casou con dona Sol, don Sancho, fillo del rrey don Pedro d ' Arãgõ que prendera o Çide ena batalla, asi como o a contado a estoria; mays, catando a muyta mesura que o Çide fezera contra elle eno soltar da priion, et que llj mandara dar todo o seu, et catando os bẽes que eno Çide auja et os grandes feytos que fazia, teue por bem que casasse seu fillo cõ sua filla, por que de tã alto linagẽ como o Çide ficasse en Arãgõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 652 |
Et, seendo eu moço pequeno, catiuarõme cristãos, et ala aprendj aliamja. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 652 |
Et fezomj Deus tãta merçee et deumj tal engeno et tã sotil que aprendj aliamja et toda a leenda dos mouros, que foy hũu dos mays onrados alfaques que ouue en Valença ata aqui. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 684 |
Et prendeu ia quantos caualeyros de sua conpana. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 685 |
Et enpos esto rreynou dõ Alfonso, o fillo do conde dõ Ramõ de Barcelona; et, quando oyu o roydo que andaua pela terra com̃o aquel rey, seu anteçessor, era uiuo, et que o [cr]ijã as gente[s] et [se lle] chegauã cada dia caualeyros, temendo que llj ueesse delle mal ẽno reyno, ou per enqueyiõ perdelo muyto agina, (et) mandoo prender et matar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 690 |
Et, quando o prenderõ, tijna a perna britada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 707 |
Senor, nõ (llj) podedes de dereyto prender nẽ dizer mal por esta rrazõ ao conde dõ Amrrique, ca el guardou o que deuia; et nõ lle podedes dizer mal por esto, senõ que fezo bem et dereyto et lealdade; et oge mays nõ tenades mays ollo por el rrey, ca lealdade dos castelãos uolo am tollido. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Senor, dame hũu om̃e a que de hũa ferida de que saya sangue; et, desque o feri[r], yrey fogindo para o castelo; et os da oste uayã enpos mj̃, dizendo ""prendeldo". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 711 |
Et logo começou a fugir ao castelo; et os da oste en(e)pos el, dando uozes "prendeldo", ata que o meterõ eno castelo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Et matou seu sogro, o conde dõ Osoyro, que era cõnos castelãos; et mat[ou] Aluar Guterrez, yrmão de Rruy Guterrez; et matou outros moytos; et prendeu outros moytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Et prendeu o conde dom Mono et a Rruy Guterrez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Aquenos aqui a uosa priiom, mandadenos prender. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Et dom Fernan Rruyz viu, se os quisesse prender, que se lle(s) defenderiã, et viu que nõ tijna y para fazer y mays; et por esta rrazõ nõ trauou delles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Et elles frontarõ[no] et tomarõ testemoyo com̃o sse dauã a sua priiom et nõ auia quẽnos quisese prender, et forõsse. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 720 |
Et achouse cõ elle o jnfante en hũu lugar [que dizen] Aregual et lidarõ y, et forõ os de Portugal vençudos; et matou et prendeu moytos delles et seg[u]do[u] os outros, en tal maneyra que foy muy grã seu dãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 725 |
Et os mouros teuerõllo por mal, por que o nõ prendera, ca o podera muy bem fazer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 733 |
Et este rrey enviou per todas as terras polos maestres das artes (das artes) todas, et fezo escolas en Palẽça, muy bõas et muy rricas; et daualles soldadas aos maestres, por que todos aquelles que quisessem aprender, que o nõ leixassem por mingoa de meestres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 763 |
Pero nõ pode yr tan en puridade que o o conde nõ ouuesse de saber, et mandoo prender et envioo a Alarcõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 767 |
Et mandou trasnoytar sobre el que o matassem ou o prendesem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 773 |
Et ontre tãto tomou el rrey dõ Fernando o castelo de Moño et prendeu os caualeyros que o tijnã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 773 |
Et tomarõ os castelos per força et prenderõ os caualeyros que os tijnam. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 775 |
Com̃o el rey prendeu o cõde dõ Aluaro |
[+] |
1295 |
TC 1/ 780 |
Et os cristãos minguauã et os mouros creçiã, et querianos prender aas mãaos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 789 |
Et dõ Telo Afonso nõ sabia delo nada; et, per ventura, prenderõ hũu mouro de que souberõ todo o feyto del rrey de Seuilla, como ya sobre Martos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 801 |
Et tãtos forõ os mouros que acharõ suso enas espesuras das oliuas, que matarõ et prenderõ, que, quando mays daquelles nõ ouuesse, per todos seendo elles estroydos, fora a boa andãça dos cristãos muy grande asaz. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 829 |
Et el rrey llj prendeu y ia quantos caualeyros dos seus, daquelles que llj a terra andauã correndo, et derriboullj Bõos et os outros castelos de que entendeu que llj poderia uĩjr dano. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 842 |
Et prenderõ y muytos mouros et mouras; et de todalas cousas passou que el quiso et de todo seyu onrado; et nũca se a grã uiço quis deytar, saluo seruir sẽpre a Deus et en sujugar os seus descreẽtes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 846 |
Et el rrey enderençou logo a Cantillana que tĩjnã mouros, et tã de rrigeo a mãdou conbater el rrey que a entrou per força; et matarõ et prenderõ quantos acharõ dentro; et forõ per conta os mouros mortos et os que y prenderõ seteçentos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 855 |
O meestre don Paay Correa et os outros ricos omes (y) don Rrodrigo Flores et Afonso Telez et dõ Fernando Yanes, que da outra parte d ' alende do rrio [su] Eznalfarag estauã, caualgarom contra Golles et conbaterõlla et entrarõla per força et matarõ quantos mouros acharõ dentro, et prenderõ muytos que leuarõ catiuos, et leuarõ ende muy grande algo que acharõ y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 855 |
Et tornandose para Tiriana, seyrõ a elles gran conpana de mouros, caualeyros et peões; et os cristãos dereniarõ cõ elles et uencerõnos et enbarrarõnos dentro no castello, et matarõ muytos delles et prenderõ muytos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 856 |
Et o arraz en passando con sua caualaria que leuaua, o meestre sayo a el cõ sua caualaria; pero que xi llj nõ guisou com̃o coydaua, ca a çiada estaua arredada daquel lugar per u o arraz passaua; et, desque forõ descubertos, o arraz se foy acollendo; pero, con todo esto, acalçoo o meestre bem çerca do castello et matoulle noue caualeyros; et ouuerao a prender, saluo pelo poder da gente que lle acorreu agyna: (et) os hũus [que] seyã do castelo acorrer(on)llj, com̃o estauã açerca; et os outros que se yã cõ el, que puñauã eno defender quanto podiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 861 |
Com̃o Rreymõ Bonifaz foy contra as naues dos mouros et llis prendeu hũa carraca et quatro barcas |
[+] |
1295 |
TC 1/ 862 |
Com̃o el rrey mandou a Rreymõ Bonifaz deytar çiada aos mouros das naues et com̃o prenderõ duas zauras et matarõ os mouros delas |
[+] |
1295 |
TC 1/ 865 |
Outrosy acaesçio outra uez que esses meesmos sobredictos -dõ Enrique et os meestres de Calatraua et de Alcantara et dõ Lourenço Suares et o priordo Espital - forõ outra noyte conbater o arraualde de Maçarena, et entrarõno et matarõ et ferirõ muytos mouros et prenderõ delles, et sacarõ ende bestas et gãado et roupa et muy grande algo, de guisa que ficou muy quebrantado et destroydo de quanto aujã, et queymarõ delle gran peça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 898 |
Et por que llj [fe]zerõ entendent[e] que seu yrmão dõ [Jo]hã et o conde dõ Lopo de Bizcaya [o] queriã matar et fillarllj os rreynos, [m]atou o conde et prendeu seu yrmão [dõ] Johan. |
[+] |
1300 |
CPa XXVII, 4/ 125 |
E sobre todo disso que en qualquer hedade que seia omẽ, a mester [axuda; ca se fora neno, ha mester] amĩgo que o crie, e o garde que non faça nẽ aprenda cousa que lle este mal; e sse for mãçebo, mellor entendera e fara todalas cousas que ouuer de fazer, cõ ajuda de seu amĩgo que solo ; e sse for uello aiudarsea de seus amingos en las cousas de que foy mĩgrado, [o] que nõ poderia fazer por si por los enbargos da uelleça. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 15 |
Et em esto, andando Jabel porlos montes buscou outrosy primeyro ante que outro aarte et amẽestria [pera y] prender os veados por vya ja moytos por los mõtes onde andaua, et delles moy máos que comyam os outros; et este Jabel buscou todas as artes et maneyras de caçar et de correr monte, et de pescar cõ rrede et cõ os outros [estromẽ[tos]] que som pera ello. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 17 |
Outra agudeza et suteleza achamos que fezo ajnda este Jubal despoys desto, segundo oconta mẽestre Pedro ẽna Estoria Escolastica sobre este lugar: que aprendera este Jubal de seus mayores que disera Adam a seus mayores fillos et netos moytos, et grandes [cõpañas] quese faziã, et que contou cõmo profetando atodos, que omũdo avya de [auer] duas [fijns] et seer destroydo duas vezes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 17 |
Et este Jubal por aquel saber da arte da musica que el avia achado quese nõ perdese ẽna fim, mays que [ficasse] pera os que viesem despoys del et desa fim, et outrosy acõmo quer que soubera das [fĩjs] que avjã de vĩjr et nõ aprendera qual dellas seria [primeyra], pero por se gardar de todo et quelle nõ faleçese ael o hum ou o outro, fezo dous pylares hum de ladrillos et outro de pedra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 17 |
Et diz Josep ẽno segundo capitolo do primeyro libro que este pylar da pedra que em todo oseu tẽpo paresçeo et era em terra de Syria; mays pero queo avemos dito aqui et queo conta mẽestre Pedro asy et oproua por lo Josepho, et nos catamos oJosepho et achamos que he asy; mays que esta escritura [et] outras dos saberes çelestiaes et das suas cõposturas, queos das [geerações] de Seth, que forõ bõos et oaprenderõ aseus padres et ofezerõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 19 |
Do aprendemẽto et do saber et da arte da musyca de Jubal, yrmãode Tubal Caym, dizemos quelle acõtesçeo dea auer desta [guisa]: quando lauraua Tubal Caym aqueles metaes, dos sones quese faziã y dos martelos, que fezo este seu yrmão Jubal ocomeço dos [sones] que disemos que metya ẽnos estormentos enque fazia as concordanças da musica; et [de esta] maneyra ouvo Jubal ho começo das entradas da musica. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 20 |
Ca cõmo quer que disemos que Noema achara aarte de teçer, tanto foy tarde et ẽna fim da primeyra ydade, et vẽeo logo odeluvyo, et dizemos queo nõ oyuarã ajnda saber os omẽs nẽ [ajudarsse dello], et Noe et seus fillos et suas molleres nũca ouverõ afazemẽto [njhũ] cõ os de Caym, por que algũa cousa aprendesẽ delles, et todo omãys queos da ydade de Noe, que foy asegunda do mũdo, [souberõ] depoys do deluvio elles opensarõ, et[o] fezerõ, et asyo ouverõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 20 |
Lamec quando soubo que el avya morto aCaym, ouvo moy grande pesar, pero acordouse de dizer ao moço queo leuase ala, et queo veeria pera aprender del algũas palauras et cousas et soubese cõmo fezese pera oleuar daly ou pera fazer ende algũa outra cousa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 25 |
Et diz sobresto Jeronymo ẽna Glosa, que Enos , segũdo ho ebrayco, tanto quer dizer ẽna nosa lyngagéé cõmo omẽ; et departe et diz ajnda mays mẽestre Pedro que esto he por que sayo Enos rrazoado et forte, et que entre todoslos outros omẽs do seu tempo, el foy [omays] rrazoado et mays esforçado pera chamar onome de Deus; et el ho chamou primeyro et achou palauras de oraçõ pera ochamar et rrogar; et ajnda conta em este lugar o ebrayco que este Enos, cõ desejo de véér afegura de Deus, que el fezo primeyramente ymagẽes aaonrra del, por las bõas rrazões que del oyra aseu [avoo] Adam et aseu padre Seth, et as aprendera delles; et queo fezo por tyrar dos omẽs aoluydança que [avyam] da rrenẽbrãça de Deus, et [avyuar] los por quese nẽbrasem del, et oadorasem et gardasem [mays], et [coñosçessem] mellor oseu fazedor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 26 |
Et diz que foy padre nobre et dereyturo em todo bem, por [esta[s]] duas rrazões, aprimeyra por las cousas que lle [ensynara] Adam seu padre, daquelas quelle disera Deus ẽno Pareyso et que aprendera el aly ẽna vista do Pareyso, et por las que vira ẽno [soño] mentre quelle tomara Deus acosta et fazia della amoller, et rreteuóó todo ende; asegunda por que disera Deus aAdam por lo angeo, que por lo fillo que avia afazer, vĩjria todo obem; et Adam disóó aSeth. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 27 |
Destes [lyñages] de Seth, conta Josepho, que ouverõ o ensynamento das cousas çelestiaes, da astrologia et dos outros saberes liberaes, de Deus, et aapostura deles, primeyramente, por lo que aprenderã de seus padres, a segũda, que estes saberes destas cousas ouverõ elles por que forõ sotiles et amadores de Deus quelles dou esto asaber, et por queos elles acharom primeyramẽte por Deus et desy por sua suteleza, et elles ante que outro. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 27 |
Et os que deçenderõ de Seth, que asy cõmo começarõ aaprender de seu padre Seth et de Adam, quelles lo cõtara cõmo o aprendera de Deus, que acharõ osaber das estrelas et de todo o çeo et de todoslos sete saberes liberaes, et do saber da fisica que [he] osaber que [ensynã] as naturas das cousas, et da metafisica, que osaber que mostra [coñosçer] aDeus et as outras creaturas spyrituaes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 44 |
Et soltou primeyro as aves que nõ viuyam de caça, por quese podesen dantes esparger por la terra, et queas nõ prendesem logo as aves da caça. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 50 |
Et cõta Josefo sobresto ẽno quinto capytolo, que quando catarmos [a vida] dos omẽs de agora et avyda dos antygos, que nõ teñamos que erro nẽgũ ha em viuerẽ tãtos ãnos os omẽs do primeyro tempo; que diz queos omẽs do primeyro tẽpo moytas rrazões avyam por que viuessem tanto: ahũa por que erã rreligiosos et faziã santa vida cõmo frayres, et erã outrosi mays açerca da feytura de Deus, et oyram mays palauras das que Deus disera aseus padres et aseus parentes, et as aprenderã elles et as sabyam; demays que nõ comyam em aquel tẽpo senõ froytas et eruas et poucas cousas outras, et mays ajnda que ata [o deluuyo] nũca comerã carne nẽ beberam vyño, et desto nẽ doutra cousa nõ comerõ nẽgũa cousa sobeja, por que de leue nũca enfermassem que por ello viessem amorte nẽ myngoassem nada de sua vida. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et outrosy, por que aprendera ja Noe cõmo dante do deluvio forã estas tres partes ẽna terra: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et Yonjto porla entrada do saber das estrellas de que oyra falar aseu padre Noe, et oaprendera del -que segundo achamos porlos escritos todos os santos Padres souberõ logo de começo moyto dos saberes das cousas çelestiaes, et aprenderõno elles de Adam et despoys [hũus] dos outros cõmo forõ vijndo por la lyña - et oal por merçede quelle Deus quiso fazer, et lle dou aly dom de sabedoria, [asi] cõmo diz mẽestre Pedro ẽno capytolo que fala do ordenamento dos fillos de Noe et de Nẽprot, que achou este Yonyto açiençia da [astronomya]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Nẽprot, depoys queesto ouvo aprendido de Yonjto, et tomado del este consello, tornouse pera as outras suas [cõpañas] aArmenja et começou primeyro ontre os seus de Sem a contãgerlos et demãdarlos em rrazõ de rreynado, et que rreynaria el primeyro asy cõmo fillo herdeyro, et el queos mãterria em justiça et em dereyto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 57 |
Et segũdo cõta ojudio ẽno primeyro libro dos quinze do seu Libro Mayor queos chama y gigantes et diz que sua voõtade era de deytar os deus ende fora que som os aos angeos, et seer elles señores, pero sobre todo, se viesse odeluvyo queriã esta torre fazer por queos nõ alcançasse nẽ chegasse aelles nẽ podesse Deus cõ elles et quese podesem elles aly defender dEl, et esta era a sua grande loucura; que elles aprenderam de Noe queo outro deluvio pasado que pojara quinze couedos sobre omays alto mõte do mũdo, cõmo avemos ja dito, et que aquela torre quea coydauã elles fazer tã alta que omays que ella averia em alto sobre aqueles quinze couedos que nõ seeria em conta, segundo diz Josefo ẽno seysto capitolo; hu mostra aly Josefo que amultydue daquela gente que toda estaua prestes pera fazer os mãdados de Nẽprot, et teer por graue oseruyço de Deus, ca asy os avia enssynados et ensandentados Nẽprot ẽna loucura desto et em soberuea asy cõmo oel era em [descoñosçer] osseu Deus queos fezera; et dezialles que toda quanta bõa andança avyam que por seu syso lles [vjña], et nõ porlo bem fazer nẽ porla merçede de Deus, et se [rrequizas] et bẽes aviã quelles nõ arrequeçiam por la piedade de Deus, mays por la sua forteleza deles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
[Seuylla] Casandra, segundo rreconta della Josefo ẽno seysto capitolo, diz ende asy: seendo todoslos omẽs de hũa lyngagéé fezerõ hũa torre moy alta pera sobyr [per] ella ao çeo, mays os deus enviarõ ventos que estoruarõ atorre et adestroyrõ; et partyrõ acada hũ alyngagéé que era antes comunal atodos, et diz que de tal [guisa] foy partydo que nẽgũ de quantos se aly açertarõ, nõ ouvo y quẽ hũa lyngagéé todo enteyro rreteuese nẽ que soubesse dizer nome nẽ palaura de toda cousa, menos de nõ aprender et tomar delo algũa ajuda de outro seu [viziño]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Teuerõ despoys os judeus que vynã de Eber, que foy da lyña de Sem et outrosy os de Jafet, que quanto dos de Cam podesem leuar ou tomar da terra ou doutras cousas quer por batalla, quer por força, et ajnda prenderlos et tomarlos por vasalos peyteyros et por seus seruos, que nõ faziam pecado nẽ erro nẽgũ, que seu padre Noe, que fora padre de todos, dos [hũus] et dos outros, lles leyxara esto por erdade. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et nos tẽemos, que segũdo este dereyto et priuylegio que Noe noso padre nos leyxou aos de Sem et de Jafet donde nos vĩjmos que toda cousa de terra et de al que nos dos de Cam de Africa, et donde quer queos mouros sejam em quaes quer outras terras; et poys que mouros som, todos som de Cam, et se podermos de [algũus] deles algũa cousa leuar por batalla ou por [qual] quer força et ajnda prenderlos et fazerlos nosos seruos que nõ fazemos em [ello] pecado, nẽ torto, nẽ erro nẽgũ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et quanto nos leyxamos deos nõ cõbater et rroubar et prender et fazer sobre elles esto, ou he por nossa mesura, ou por nõ téérmos [guisado], por que som elles moytos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et diz que os ladrillos leuaua empero estauã ja asentados et secos et apresos cõ obytume, que era engludo, de maneyra queos juntaua et os prendia [hũus] cõ os outros quese nõ desjuntauã por nẽgũa cousa que seja senõ por aquelo que avemos dito, contam os que desta rrazõ falam que este feyto era de Deus, contra cujo poder et voõtade nõ ha força nẽguã que poder aja. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 84 |
Sem, oyrmão [mayor], quando se partirõ huũs de outros ẽno cãpo de Senáár el vẽeo cõ sua [compaña] de sua casa contra olugar que entendeo que poderia séér omedio do mũdo, et chegou aaquela terra [a] que agora dizemos Judea, et semellou ael moy bõa terra de todas cousas et em medio do mũdo et aamão de todas las outras terras, et ficou em aquel lugar onde he agora açidade de Jerusalem açerca do val de Ebrom, por que aprendera de Noe, seu padre, que Adam, et Eua, et Set, et os outros da lyñage que aly forã suterrados; et ajnda dizẽ [algũus] que vẽeo Sem aaquel lugar por consello de Noe, seu padre, que sabya por esperito de Deus que em Sem ficaria alyña dos lyñages, donde avia anasçer Ihesu [Cristo], et tomaria morte et passiom et rresusçitaria, et que seria lugar comunal aly de todo omũdo que era em çirco da terra pera os queo aly quisessem [vĩjr] véér et adorar, et fezo aly sua pobla; et segũdo dizẽ posolle nome Luza, et este foy oprimeyro nome quea çidade de Jerusalem ouvo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 85 |
Mays se algũ dos outros fillos vẽeo aly cõ Noe [saluo] ende Jafet n[o]s nõ osabemos nẽ [o] aprendemos ajnda em nẽgũ libro de quantos avemos leudos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 89 |
Et estes omẽs yam comendo as carnes ja et os peyxes et pescados que achauam et matauã elles os que podiam prender; pero nõ os coziã que nõ [sabiam] ajnda amaneyra delo, mays enxugauam aquelas carnes et peyxes ao sol quando era grande et forte, et tanto osecauã ao sol queas tyrauã algũ pouco de sua natura crua, et mudauam as em outro sabor mellor algũ pouco. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 94 |
Despoys de todos estes omẽs de cujas creẽças et cousas avemos falado e dito, chegarõ estonçes, em cabo deles et cõ eles, outros que entẽderõ ja mays que aqueles de que avemos dito; por queo aprenderã de seus anteçessores ouçiáos et quelles leyxarã dello algũas escrituras de algũas cousas, et por la soteleza que tomauã enssy daquelo que deles aprenderã, et buscauã elles sobre ello mays de seu. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 96 |
Et aprenderõ et catarõ as naturalezas por donde ouverõ o ouro et aseda, et cõmo se [teçesse] et entrasem ẽna arte dela pera laurar ouro et plata et algofer em ella de moytas colores, donde ouvessem apostos ornamẽtos os templos pera seus sacrifiçios, et donde se vestisem os rreys et as [rreyñas] et os seus fillos et os outros prinçepes et omẽs bõos acada [hũus] cõmo pertéésçem, et buscarõ outrosy moytas maneyras de pẽnas veyras, blancas et outras cõ que afortelezassem os pãnos et se vestissem deles mays apostamẽte et asua prol; et fezerõ sortellas, et aneles, et çercelos, et alcordas, et argolas, et todo esto pera sy et pera suas molleres. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Et esto podo seer asi segũdo dizẽ [algũus], que este Nẽprot Saturno que foy [Nẽprot] ho de [Babilonja]; et que avendo seus fillos ja casados et ajuntados pera rreynar, por que oyo dizer de Europa cõmo era amellor et mays tẽperada terra do mũdo, et mays abondada de [mpytas] bõas cousas -que tal he Europa, et ontre moytas bõas terras quea em ella, cõmo aprouỹçia de [Guadalquiuir] he amellor de quantas ẽno mũdo som, asy cõmo diz Plinio ẽno terçeyro libro enque departe destas tres terras, cõuẽ asaber, Europa, Asia, Africa, et das prouynçias delas - et outrosi por que avia aprendido Nẽprot em terra de Edom de Yonyto, seu tyo, por la arte da astronomya, cõmo ontre - los quatro prinçipaes rreynos do mũdo avia de séér hũ ho de ouçidente, et que este vençeria aos outros tres, et seria señor deles, et duraria sempre despoys que começasse, et com sabor de rreynar el aly, et leyxar de sua geeraçõ [que] rreynasse y sempre, outrosy mudouse onome; et vẽeo aly aaquela terra, aJano, teẽdo que aquela terra aque Noe viera, et poblara et acabara em ella que este acabamẽto de Noe em aquel lugar que era cõmo synal de séér aquela terra começo et cabeça et [synal] de todo omũdo ata afim. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 118 |
Et por que el sospeytou quese perderia oseu rreyno, et temyase delo, queo vya por lo seu saber, doyasse ende moyto por sse perderẽ assy aquelas sçiençias ẽna morte del, ca nõ avya quẽ as asy soubesse cõmo el; et duldando ajnda de fim de agoa, et avendo aprendido que vyrria ado fogo, nõ [o] leyxou por medo de perder orreyno, et temẽdose de todo em todo de hũa destas [fĩjs], por tal quese nõ [per[de]ssem] em pouco tẽpo os saberes que el avia achados com moyto et longo estudio, et cãsado traballando em [elles] grãde tẽpo, et fezo quatorze pilares em seu rreyno, os sete de ladrillos et os sete de cobre, et entallou em elles por leteras et por feguras aquelas sete artes liberaes, todas hũa vez ẽnos sete pilares dos ladrillos, et outra vez ẽnos outros sete de cobre, ẽna maneyra et por la rrazõ que avedes oydo queuos contamos ja ẽnas rrazões da primeyra ydade queo fezera Jubal, fillo de Lamec, ẽnos dous pilares; et fezo Cam saber as partes aos filosofos porla sçiençia das estrelas, asy cõmo conta mééstre Godofre. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 118 |
Et segũdo esto, semella que Cam fezo aarte que chamã notoria; pero segũdo dizem os sabedores desto que quẽ bem em ella obrasse et em ella aprendesse et estudasse, que em todos [los] saberes lyberaes et ẽnos outros em menos de tres [ãnos], poderia séér bõo mẽestre. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 119 |
Dos quatro rreynos prinçipaes do mũdo fala Paulo Orosio ẽno começo do segundo libro, cõmo por prologo, et diz asy, que bem entende el, et ajnda nos outrosy cõ el, que nõ ha nẽgum omẽ [a que se] possa asconder que Deus fezo ao omẽ em este mũdo; onde diz queo mũdo rreprende ao omẽ por que pecou, et rreprendeo desta guysa: que por apremer et apremear a nossa destenperança, quee esta terra enque viuemos castigada cõ mẽgoa das outras anymalias, que nos nõ cria dellas tãtas quantas avemos mester pera comer et pera os outros seruyços, et outrosi que se nos faz ella [manyna] ẽnos froytos quea de dar, quenos nõ da tantos quantos nos aviamos mester, et mantem nos myngoados por lo noso pecado. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 128 |
Onde diz sobre este lugar Lucas, obispo de Tuy, que estas prouas destes saberes nõ as poderiam fazer senõ omẽs que viuessem quinẽtos et [triijnta] ãnos, et diz que tantos ãnos he ogrande ãno; pero achamos em outros sabios queo grãde ãno he [seysçentos] et seys, et cõtam que menos vida de grande ãno quese nõ poderiam prouar nẽ véér os juyzos das estrellas et dos çircos et dos corpos çelestiaes, et buscarõ et fezerõ estormẽtos [pera] ello, et trauallauã moy bem em aprenderlo et em ensynarlo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 128 |
Et conta aquel Abul Ybeyt, em aquel capitolo, que ao tempo [en] que Abraã ouvo a nasçer, que ẽno çeo paresçeo hũa estrella moy rreluzente, cõmo nasçem as estrellas aque chamã cometas; et aquela estrella nõ soya aly aparesçer dantes , et vioa el rrey, et pero que el era [estrologo], cõmo vos avemos cõtado, queo aprendera el rrey Nẽprot de Yonyto em oriente, et fezóó el despoys aprender aos seus herdeyros, duldando que queria dizer ou synyficar aquela estrella que asy paresçia novamẽte et nõ soya paresçer y dantes; et envio por los estreleyros de todo oseu rreyno que viessem [apressa] antel, et desque vierõ pregũtoulles que cousa mostraua ou sygnyficaua aquela estrella nova. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 130 |
Et despoys que foy Abraã moço grandezillo, el rrey tyrou odecreto que avia posto et dado da morte dos nenos; et asegurousse Tare, et esto foy quando o sol foy posto, et tyrou sua moller et seu fillo da coua; et quando [forom] fora da coua, catou Tare ao çeo et vio aestrella de Jupiter estar sobrela cabeça de Abraã; et foy Deus fazendo bem aafazenda de Abraã, et começou logo aléér et aaprender osaber das estrellas, et sayo em suas palauras et em seus feytos moyto amygo de Deus et seu seruo; et começou logo adizer que nõ erã nada os ydolos senõ loucura et vaydade; et predicaua que hũ era oDeus que criara [todaslas] cousas do mũdo, et as fezera, et as mãtyna, et as [tyña] todas em poder, et que nõ [erã] moytos deus cõmo as gentes loucas diziã et os faziam, et os adorauã; et predicaua avnydade de Deus, et desdezia os ydolos, et viltauaos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 132 |
Abraã foy por sy omẽ entẽdido em todas cousas, et sabedor em todas aquelas que oyra et aprendera dos outros sabios, et em todas aquelas de que omẽ algũa cousa de bem poderia dizer, et outrosy foy sabio et [apreçebido] das cousas que avyam de vĩjr; et entendiao porlas sçiençias do quadrunyo, donde era el moy grãde señor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
Et Abraã logo que soubo falar logo amou moyto de léér, et lya et aprendia moyto em pouco tẽpo, et esto era por queo amaua moyto, ho al por que era [de] moy bõo coraçõ et moy et sotyl et engenoso pera aprender; et começaua logo aaprender osaber das estrellas et as naturas das cousas, et ya em ello cõmo omovia arrazõ do bõo syso, et cresçeo moyto agina, et sayo grande, et fermoso, et sysudo, et esforçado et bem rrazoado, et moy lympo, et de bõos costumes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
"Tare, oque tu oyste dizer do feyto do deluvio general, que matou todaslas cousas saluo ende Noe et os outros que Deus quiso gardar [pera] viuer cõ el ẽna arca, et oque aprendiste despoys do departimẽto de hũa lenguage em seteẽta et duas, que foy feyto sobrela rrazõ da torre de [Babylonya], et ho espargimẽto de todaslas gentes que aly forõ ajuntadas et despoys forõ daly espargidas [per] todo omũdo, et todo esto vẽeo por rrazõ dos ydolos et dos [grãdes] pecados que faziã os omẽs; et em aquel departimẽto que foy feyto das lenguages, asy cõmo foy agente tyrada da lenguage que antes avia, asy esteuerom todos cõmo em hũ ponto de séér tirados de todoslos sentydos que antes aviam, et asy cõmo de novo lles vierõ os sentidos et sysos que despoys ouverom, et todos ficarõ asi cõmo loucos por la loucura [en que contendiam] contra Deus, saluo ende aqueles da lyña de que tu vẽes de Noe et de Sem et dos outros dende aty; et ficou em nos aquel primeyro lengage, et obõo sentido, et obõo siso pera conosçer Deus; et as gentes partyndosse neyçias et loucas de Babel et de Senáár, nũca ouverõ acordo de catar por seus deus despoys, et fezerõ sempre toda cousa que seus corações queriam, [et lles derõ] et cõ os moytos bẽes quelles dou Deus et os viços que tomauã y por codiçia de mãteerlos et quelles nõ myngoassem, buscarom suas ymages que fezerõ, et ydolo nõ quer al dizer senõ ymage, et diserom algũus; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
Et esto que tu véés de teu fillo, de Deus vem, que nos quer fazer merçed et ante que váámos apeor quer nos tornar dala, et castigarnos et mãtéér nos ẽna bõa lyña, ca omáo costume pouco apouco vay [vijndo] et se aprende sesse logo nõ castiga, et despois he moy máo de leyxar; et estes [gentijs] ontre que moramos senos fezerẽ mal por esto, Deus nos dara delles grande dereyto et nos lo acabara em bem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Despoys que morreo arreyna Semyrramis et ficou Zameys por rrey et herdeyro dela et del rrey Nyno, [ajuntarõsse] os caualeyros et os omẽs bõos das terras et vierom aBabilonya por véér seu rrey et seu señor por que [algũus] avia y que oyram algũas novas et cousas aprendidas del, et quando chegarõ y traballarõse os alcalles do rreyno et os priuados et amygos em cujo poder arreyna leyxou seu fillo de encobrir lo et escusarlo de todos queo nõ visem em maneyra que soubessem que tal era, et poynã sobre esto as mays grãdes et mellores escusas que elles podyam achar et dizer. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Et demays se Deus quiser que verra moy bõo fillo herdeyro et empos aquel outros moytos; ca Deus, que da soude aos rreys et aaoutra gente quandoo meresçẽ, asyo ordenou moytas vezes segundo queo aprendemos dos nosos auçiãos, que por hũ rrey que veña máo ou myngoado em algũa cousa, asy cõmo agora he este noso señor; despoys da Deus empos este moytos et bõos rreys cõplidos de toda sabedoria, et esto faz El por mostrar oseu grãde et nobre poder, et asua merçed, que de máo pode fazer séér bõo cõmo oque he poderoso em todas las cousas; demays, que fica orreyno ẽnos nosso aluydrio et ẽno noso ordenamẽto; et nos sejamos bõos vassalos et ayos verdadeyros et fiees et [mãteñamoslle] orreyno em justiça et em paz, et nõ lle danemos delo nada, nẽ façamos nẽgũas cousas por queos seus dereytos sejam [mynguados] em nẽgũa [guisa], ca se el sysso ouvesse cõplido el nos lo faria fazer cõmo ofezerõ aqueles donde el vem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 172 |
Et diz Josefo quese traballaua desto Abraã por estas quatro rrazões: aprimeyra por que ouvessem el et suas [compañas] por onde se mãteer et pasar aly bem em aquel tẽpo tam mao; asegunda por oyr os clerigos sabedores daly et aprender deles oque diziam de Deus; aterçeyra que se achasse alguũs que creesẽ em Deus, mellor et mays cõpridamẽte que el que [tevesse] aquela créénça; aquarta senõ achasse ẽno Egyto quẽ créése em Deus tã bem cõmo el quelles mostrasse averdade et lles la fezese entender et creér. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 172 |
Et [(et)] pero que Abraã morou pouco en aquela terra, tanto ensynaua bem et agudamẽte, que estonçes aprenderõ os daly as artes lyberaes et as souberõ por Abraã queas deprẽdeo em Caldea onde as ouvo primeyramẽte et as ensynou el despoys ẽno Egyto; et por esso dizẽ Josefo et mẽestre Godofre que estes saberes primeyramẽte forõ em Caldea ante que em outro lugar et daly os ouverõ os do Egyto, et do Egyto vierõ aos gregos, et dos gregos ao de Rroma, et de Rroma aAfrica; et por esta rrazõ diso outrosy Josefo que ocomeço [do] saber, et dos rreys, et das batallas, que de oriente se leuãtou primeyramente et em ouçidente se deue acabar, et que esto he segundo que anda o sol. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 180 |
"Empero que eu aja tam grande vertude de aqueste saber, et ho teña ẽno meu coraçõ pera querer ordenar osegre, et [tamaño] seja oamor que eu ey de mostrar averdade et leyxar aescritura, pero [nom] ha cousa [negũa] que eu mays queyra [coñosçer] que saber as rrazões do rryo Nylo, que estam ascondidas aos omẽs et ajnda asabedores que por tantos segres de ãnos cõmo som pasados queos [non] sabe nẽgũ çertamẽte; et que saba eu acabeça et afonte del onde he ou ondese começa, oque nũqua foy sabido de quantos eu sey ata o dia de oje que eu saber [podese que o] sabia seo tu nõ sabes; et tu que eras tam nobre omẽ, et tam santo varõ, et tam sabedor que teño queo sabes tu, mostrame por que eu aja por ty çerta asperança de véér et saber as fontes do Nylo; et por aprender esto leyxarey esta batalla çidadáá enque ando, [pero] que me sééria de outra [guisa] moy graue cousa de leyxar. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 186 |
Cambyses, rrey de Perssia, cõ antollança, et mays cõ desejo desto, veẽo el aouriente aaterra dos pobõos daly que viuẽ longo tẽpo, pera aprender deles ofeyto do Nylo et tanto andou em pos ello, por terras estrayas et alleas, quelle falesçio avianda em tanto que ouvo acomer as anymalyas et as bestas de carrejar et despoys os caualos; et em cabo [tornouse] sem este saber da fonte do Nylo. " |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 208 |
Mays aos naturaes destas quatro çidades que disemos, por que pecauã contra natura todos los matou, tam bem aos pequenos cõmo aos grandes; aos grãdes por los pecados que faziã, et aos pequenos por tal que nõ aprendesem os costumes maos de seus padres, nẽ fezesem cõmo elles, nẽ fosem asy perdidos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 212 |
Et ellas aviã aprendido queo mũ [do] se [avia] acabar por fim de fogo, et pensarom que por ventura aquel fogo que destroyra aquelas çidades fora aquela fim; et que asi cõmo ẽno tẽpo de Noe, Deus, por los pecados dos omẽs, matara todas las cousas viuas cõ odeluvio, senõ aNoe et aquelas outras cousas que forõ ẽna arca cõ el por mãdado de Deus, que por estas se cobrase [despois] olinage dos omẽs, et ellas coydarõ que outrosi por esta fim do fogo queymara Deus todos los outros omẽs do mũdo, et que leyxara aellas et aseu padre cõmo aNoe et asua [cõpaña] por rrecobrar por ellas ho humanal lynage. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 230 |
Em este lugar departe aqui mẽestre Pedro sobresta compra ẽno capitolo da morte de Sarra, et diz que nõ he de rreprender Esrom por que vendeo aquel çimyterio a Abraã, nẽ Abraã por queo comprou, cõmo diz que nõ erram ajnda agora os que comprã lugar pera sepultura et ha fazẽ y qual querem ou qual podem, senõ diz que estes se errarõ [per] ventura por que jazẽ aly suterrados dantes Adam et Eua, que forom os primeyros padres donde víj́mos todos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 247 |
Pero desque foy cometendo algũa cousa enque ouvese sabor, começou aamar aues, et criarlas, et ensinarlas, et yr com ellas acaça, et cada vez que vyña da caça et doutra cousa aque fosse traballaua quanto podia de aprender os saberes et averlos por escrito; et sayo grande et fremoso, et moy bõo em costumes, et amador de todaslas cousas [guisadas] et cõ rrazõ, et era moy sabio, et mãso, et mesurado, et moy [fram], et codiçiador de toda apostura, et moy doneador. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 259 |
Et Argo, pastor de Juno, segundo Rramyro ẽnos Espoemẽtos da Biblia, tãto cõmo mesura ou mesurador, et he outrosi doutra fegura Argo por argudo, ou rreprendedor, ou rrecabdador, et tal deue séér opastor et omoordomo; et segundo diz mẽestre Juã podemos por Argo outrosi entender este mũdo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 270 |
Et fezóó Rrebeca por aquela rrazom que aprenderia algũa cousa, et dormyo sobre aqueles rramos et follas que se Deus merçede lle fezesse em mostrarlle algũa visom enque nõ sonnase nẽ vise nẽgũa vaydade. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 292 |
Et Rrachel furtou aseu padre Labam hũ ydolo que el adoraua, et dizẽ Josepho et mẽestre Pedro queo nõ leuaua perao orar, quello defendera Jacob, mays se seu padre fosse tras elles et os prendesse, queo podese lóómyñar et amãsarlle asaña dando lle oydolo. |
[+] |
1348 |
OA 45/ 28 |
Outrossy se alguũ ffidalgo ffor de huũ lugar a outro do mora outro fidalgo ou [...], ou sua moller, sua madre, et tomar ou prender algũa cousa y or [...] desaffiado por ello, salvo se o que esto fezer ffor meyriño del rrey ou [...]. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 1 |
Et cõmo o ella rreprendeu moyto do que fezera. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 13 |
Et mandou logo Ercoles a as cõpañas que se metesen por la çibdade, et [firisen] et matasen dos mellores et quantos defender -selles quisesem, et prendesen aos fillos d ' algo et aos onrrados et fezerõ lo asy. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 13 |
Et diso: ' prendeu Ercoles as amenas de Troya pejuradas duas vezes. ' Et nomeou as amenas de Troya en lugar dos muros entende se en este lugar toda a [çibdade]. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 69 |
Et a segũda cousa, (he) que rroubemos toda a terra, et facamos en tal maneyra que fique despoblada; mays facamos -lo en guisa que nõ rreçebamos dãno d ' eles por que elles, despoys que [virẽ] rroubar toda a terra, gisar se am de se defender brauamente et tomar vyngãça de nos et punarã de nos prender et de nos tomar se poderẽ et esto sey eu bem. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 84 |
Et aprendia Achilles, et era sotil de coraçõ et sabyo et moy esforçado moço pero nõ lle [sayã] barbas nengũas |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 90 |
Et a coobra apertou a boca et prendeu a. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 92 |
Agora leyxa o conto a falar d ' esto por diujsar as feyturas dos que criarom Troya Beneyto de Santa Marta, que tornou esta estoria em françes et que nõ quiso leyxar nẽgũa cousa de [escripuyr] do que fezerõ os que çerquarõ a Troya et esso meesmo dos que a defendiã, segundo que o el aprendeo por Dayres, quer nos agora mostrar dos que se y [açertarõ] de cada hũ que semellança avia ca Dayres, de que o el aprendeu, andaua os catãdo hũus et outros quando [poyan] suas tregoas de vn mes et ou de mays ou de menos ca el ben sabia dos troyanos quaes erã cõmo aquel que era natural de Troya et viuya entre elles. mays fazia moyto por veer os gregos por achar çertamẽte en todo et cõplir verdadeyra mente sua estoria. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 122 |
De cõmo Protesalao fezo quebrar as naves em terra et os troyanos defenderon os portos Quãdo virõ os troyanos que os gregos aportauam, sayron todos a elles cada hũ cõmo mays podia yr, em tal maneyra que nẽhũ nõ podia atender prinçepe nẽ [senor] mays yam todos a rrãdom, et forõ todos asũados moy agyña ẽna rribeyra onde os gregos aportauã mays os das naues, depoys que virõ que por nẽhũa guisa nõ podiã outro cõsello tomar, sayrõ prender porto por força. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et dar vos ey por ello galardõ se vos en lugar achar que o posa fazer ' entramẽte Menalao leuaua preso a Polidamas que Ajas Talamõ leuaua moy mal chagado et el o prendera de tal guisa que nõ podia seer liure se ajuda nõ ouvese, ca el perdera ja a espada; et o elmo que era todo rroto et amolado lle caera todo sobre los ollos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 145 |
Et [tynãlo] çercado de cada parte et apertauãn o moyto fortemente mays enpero nõ se ousauã chegar a el para o prender et cada hũ (que) o queria prouar, caramẽt o prouara ca nõ leyxara y outro peñor senõ a cabeça. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 146 |
Et diso a el RRey Domerus et aos que estauã cõ el: ' [senores], leyxade este donzel ca eu vos juro por verdade que el nõ prendera dãno se o eu poder fazer Ante lle farey ajuda quando lle fezer mester ca [a] el pesou oje este dia do meu dãno et por ende he rrazõ que pese a mj̃ do seu Et se por mj̃ avede a fazer, rrogo vos que o fazades logo caualgar en seu caualo moyto agiña, et que o [leyxedes] yr para suas cõpañas, et [metedeo] en sua az ' tã toste que Ector ouvo esto dito, todo foy feyto asi cõmo el mãdou et Teseus gradeçeu ll ' o moyto |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 150 |
Et estas bestias [prendenas] a moy grãde afam et a grã peligro et poucas vezes. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 191 |
Et mays te digo; nõ era Troylos vilão que fose asi rroubado nẽ perdido nẽ prendido de nẽgũ ca ben sey que ẽno mũdo nõ ha mellor caualeyro que el et seguramẽte que el querra seer ben entregado d ' esta prenda. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 279 |
Et contou lle todo o que lle Achilles enviou dizer, et cõmo el fora ledo, et lle enviara prometer que lle verria ala falar cõ ella ' Et tu, meu fillo, apreçebete et toma cõ -tigo taes cõpañeyros que sejam verdadeyros et leaes, et te ajudẽ os mays fortes que aver poderes ca Achilles he tã orgulloso et tã ardido et tã valente que moyto adur et cõ grã traballo o poderedes chegar a morte ' Paris rrespondeu a sua madre, et diso lle: ' Señora, eu nada nõ temo senõ que el nõ verra y ca seede bem segura que se el ao tẽplo ven, que outra prenda que valla mays que seu mãto lle ficara y, ca eu lle farey leyxar y a pel et tanto sangre que lle [convijra] morrer. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 281 |
Et quando chegarõ ao tẽplo, ouverõ cõmo pauor por que o acharõ soo et descenderõ dos caualos, et prenderõ -n os ante o portal et entrarõ dentro. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 340 |
Et sua voõtade era de nũca fazer torto nẽ sen -rrazõ nẽ dãno nẽ gerra nẽ prender nẽ despeytar nẽ de lles fazer outro nojo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 342 |
Et quando virõ que os gregos o queriã queymar ou fazer del peças, fezerõ grande volta et foronse todos armar, et estouerõ todos açerca del, et defenderõno en tal maneyra que nõ foy ende tã ardido que senbrãte fezese de o prender, et se o prouar quiseram toste se poderã mal achar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 347 |
Et os da villa [lançauã] lles dos muros, que erã altos, moytas pedras pedras et moytos cãtos et moytas seetas et defenderõ se o mellor que poderõ mays pero ante de quinze dias forõ tomados [per] força Orestes prendeu entõ todos aqueles que achou feytores et cõselladores et os hũus mãdou queymar, et os outros afogar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 350 |
Et a outro lugar chegou onde foy peor rreçebido et moy mas preto da morte ca el RRey Napus, padre de Palomades -de que a estoria de suso cõtou - , o prendeu et sem falla a morte de seu fillo fora bem [vengada] se se el ende nõ fora cõ grãde arte mays des que el ẽno mũdo nasçeu, nũca escapou de tam grãde aventura cõmo aquela vez. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 352 |
Ante que aquel mes sayse, ficou ela prenada de hũ fillo ' d ' este fillo cõta Dites que foy nasçido en forte ponto para seu padre cõmo adeante oyredes ' mays estando eu en poder de Çirtes, fige meus encantamẽtos et meus espyrimentos ca se ella algo aprendera ende, moyto mays sabya eu. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 354 |
Et en toda guisa lle conven que vaa aly en barco ou nadando por que nõ ha outra cousa de que ajam talẽt senõ de as oyr mays quantos ala vam, todos perden os corpos ca ellas aprendẽ se aos navios -ca tal he seu costume - , et fazen os anagar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 354 |
Et matamos aly mays de mjll d ' elas que se aprendiam a as naues por las anegar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 356 |
cõmo Vlixas aprendeu nouas dos que yã casar cõ sua moller Estando Vlixas con el RRey Alçion, aprendeu nouas de sua terra estrayas et grandes, moyto espauoradas a sobre guisa. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 368 |
cõmo os sabedores soltarõ o soño a Vlixas, et mãdou (prender a Telemacus, seu fillo) Todos los sabedores do rreyno diserõ que aquel soño mostraua grãde yra et grã doo et grã desonrra, et deytamẽto fora do [rreyño] Et que sobre todas las cousas que se gardase de seu fillo que lle nõ enpẽesçese ẽno corpo ca cõ este ho ameaçaua o soño que soñara Et Vlixas ouvo gran pauor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 368 |
Et mãdou logo prender a Telama(c)us, seu fillo, et deytarlo en [prijũes] en hũa vila preçada a que deziã Safalayna. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 370 |
Et pensou que esto todo era por cõsello de Telamacus, seu fillo, ca el sabia que nõ avia ẽno mũdo cousa que lle peor quisese ca el por que o prendera sem meresçemento nẽgũ. |
[+] |
1350 |
SP 26/ 129 |
E outros y ha que fazen mayor torto con atreuemento prendendoo prendiendo sin mandamiento del Judgador algunos omes, que son forros, sabiendo que non han derecho en ellos. |
[+] |
1350 |
SP 26/ 129 |
Ca maguer (fuesse uerdad que era) debdor de otro, con todo esso non deue ser desta manera prendado nin agrauiado, por (lo que deuia,) en quanto estuuiere en tan gran peligro; porque assaz le abonda el dolor que passa de su enfermedad, e non ha menester que le acrescienten mas en ella, faziendole pesar, tomandole lo suyo o entrando gelo en tal sazon. |
[+] |
1350 |
SP 26/ 129 |
LEY XI(que pena mereçen os que penoran ou entran bees dalguo doõente sen mandado do julgador) Coytados estan(do) alguos homes a as vegadas de enfirmidade de que morren e jazendo asi (viuos) outros atreuudamente (van) a suas casas (a entralles) todo o que an ou algua partida delo sen mandamento del Rey julgador do lugar dizendo son seus deuedores. e aqueles contra quen he feyto este torto Reçeben desonrra con daño ou os que o fazen mostranse por tortiçeiras e por desmesurados. ca pero (en verdade fosse) deuedor doutro e que jouuesse asi dante. con todo eso non deue seer desta maneira penorado nen agrauado por (los que deuer en)...................... ......................... tal rrazon. e por ende mandamos que ne alguo sen mandamento del Rey..... ......................(he que era en uerdade seu deuedor) (perga) por ende Judgador, prendare, o entrare los bienes de alguno, en la manera que sobredicha es, (que si era en verdad su debdor que) pierda por ende el debdo que auia contra el, e peche a sus herederos otro tanto, quanto era aquello que deuia auer, e pierda demas desto la tercia parte de lo que ouiere, (o) sea de la Camara del Rey, e aun finque el (por ende) enfamado para siempre. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 217 |
Mays façámoslo en gisa cõmo nõ rreçebamos dãpno delles; ca elles, depoys que virẽ rroubar toda sua terra, gisarsse an de sse defender brauament et tomar vengança de nós, et punarã de nos prender et de nos matar se poderẽ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Entõçe parou mẽtes el rrey de Troya, Leomedón, que prendía moy grã dãpno et que o rreçebería mayor, se (o) de outra gisa nõ fezesse sua fazenda, ca sua gente derrancáuasse sen rrecado et moy sandiament et nõ prendía de ssy garda. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Et quando Çésar ueu assý a Sseguradón chagado, ouuo tã grã coyta que por pouco nõ perdeu o ssyso; et ante quisera seer morto que ende nõ prender vengança. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 230 |
Outrossý, depoys desto, que prenderíã uj̃gança do mal que delles auj́a rreçebudo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 234 |
Agora diz o cõto que, depoys que el rrey Príamos acabou ben suas obras, et veu Troya ben pobrada, et tal que nõ temj́a nehũa cousa, ante deuj́a el por ela seer timudo, penssou que era tẽpo et sazõ de prender vengãça da desonrra que auj́a rreçebuda dos gregos, de seu padre, que lle matarõ, et de sua caualaría de Troya, et porque lle tĩjnã presa sua yrmãa Anssýona, que se lle nõ podía oluidar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 237 |
Pero ben sey que fomos a Troya quantos rreys somos en Greçia prender vengança de hũa desonrra que el rrey Lẽomedón fezo a Jaasón et a Ércoles. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 239 |
Et coyda agora uosso señor vengar seu despeyto et prender uj̃gança do padre que lle matamos et do rroubo et astragamento que lle fezemos en sua terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 240 |
Et ben uos dygo que estouemos en pouco de prendernos el rrey a moy grã desonrra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 241 |
Et sequer hũa morte que auemos de morrer, façamos moyto que a moyramos onrrada, ca mays nos ual que nõ que uiuamos cõ desonrra et que nõ prendamos uẽgança do mal que tẽemos rreçebudo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Et esto aprendj́ eu de uós ata aquí. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Et Deus, que sabe a uerdade do mal que nos os gregos fezeron, cũpra nossos talentes en prender delles uẽgança. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Et ben nos deuemos esforçar por prender uẽgança delles et da desonrra que auemos rreçebuda, et áqueuos aquí a mj̃, que seerey o primeyro. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Esto sey eu moy ben et assý o aprendj́, quando me uós alá fezestes yr a lles demãdar sua ajuda. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 247 |
Et tãto aio eu aprendudo dos prouerbios et dos agoyros que fazẽ ao home seer couardo, et fázẽlle tomar medo da cousa en que nõ ha pauor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 247 |
Poys ¿cõmo por sortes et por agoyros et por proueyros deste adeujñador queredes leixar de prender uẽgança de quanto mal et de quanta desonrra nos fezeron os gregos? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 247 |
¡Cofondudo et destroýdo seia dos déoses quen nõ fezer toda sua puña en prender ende vingança! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 248 |
Eu quero enviar a Greçia a Pares, meu fillo, que lles faça tal gerra per que nós prendamos uẽgança do mal et da desonrra que nos fezeron. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 253 |
Et ameúde perdíã as colores et nõ sabíã que cõsello prendessen. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 254 |
Et vẽen y moytos bõos presos, que sse nos nõ poderã defender, se os prender quisermos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 254 |
Et prenderlos emos todos et rroubarlos emos do auer que toueren. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 255 |
Et matarõ moytos delles et prenderõ outros moytos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 266 |
Beeyto de Santa Marta, que tornou esta estoria en françés et que nõ quiso leixar nehũa cousa de escriuir do que fezeron os que çercarõ Troya, et esso mijsmo de aqueles que ha defendíã, segũdo cõmo o el aprendeu por Dayres, quer[n]os agora mostrar dos que sse y açertarõ, de cada hũ sua semellança; ca Dayres, de que o el aprendeu, andoos cõtando hũus et hũus, quando poýñan suas trégoas de hũ mes ou de mays; ca el ben sabía dos troyãos quaes erã, cõmo aquel que era natural de Troya et ueuj́a entre elles. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 277 |
Da rreýna Écuba nõ me quero calar do que aprendj́ de Dayres. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 278 |
Do moy fremoso pareçer que auj́a Polýçena, esto nõno podería home cõtar en hũ ãno, nẽ ja por mj̃ podería seer dito nẽ cõtado a medade de sua beldade, pero que dyrey o que ende aprendj́ per Dayres. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 307 |
Mays os das naues, despoys que uirõ que por nehũa cousa nõ podíã outro cõssello tomar, seýrõ prender porto per força. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 308 |
Et alý forõ as uozes et os braados moy grãdes et todos ýan esforçados et moy fardidos, mays dultarõ moyto quando virõ os troyãos, pero baixarõ suas uelas pera prender porto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 308 |
Mentre que este pleito assý durou, el rrey Olixas, cõ sua cõpaña, prendeu porto et fezo saýr fora ẽna area çinquaeẽta naues que tragía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 322 |
Et uós estade outrossý ben acordado ẽnas barreyras, et tẽede cõuosco uossa sina tendida, ca he grã rrazõ; et acabdillade de bõa gisa uossa jente, et armádeuos de tal maneyra que, se nos acó tornamos, nõ podamos dultar en uós; et de gisa estade que, se nós formos desbaratados et nos quisermos a uós acoller, que uós que nos acollades en tal maneyra que nõ podamos delles prender dãno, nẽ nos façã per força entrar as barreyras. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et mẽtre que el rrey Tálafus et seu fillo Alynas se cõbatíã cõ os troyãos, el rrey Miçeres, cõ tódoslos seus de Frisa, passarõ da outra parte, et virõ aqueles que prenderã a Troylos, et uirõ estar o duque Menesteus entre elles. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et, sen falla, el o prendera de tal gisa que nõ podera seer liure, se ajuda nõ ouuesse, ca el perdera y ja a espada et o elmo, que era todo rroto et amolado, que lle caera sóbrelos ollos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 340 |
Et tĩj́nãno çercado de cada parte et apertáuãno moy fortemẽt, mays enpero nõ sse ousauã chegar a el pera o prender; ca, se algũ o quería prouar, carament o cõpraua, ca nõ leixaua y outro peñor senõ sua cabeça. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 342 |
Señores, leixade o donzel, ca eu uos juro par uerdat que el nõ prenda mal nẽ dãno, se o eu poder fazer, ante lle darey ajuda cada que lle a el for mester, ca a el pesou oie en este día de meu dãno. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 352 |
Et chegou y logo Rredomecus et, quando o ueu estar en terra, tomoo perlo uisal do elmo porlo prender, mays nõ podo, que el rrey Toas tirou sua espada et deulle hũa tã grã ferida perlos peytos que o chagou tã mal que ata grã peça nõ seerá são. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 375 |
Mays quen uẽtura ouuesse que o podesse prender ou matar, ben creo que elles nõ porríã o pe fora d a uila, nẽ auerýan cõtra nós esforço nẽ poder per nehũa maneyra, nẽ auerýan poder de nos sofrer hũ día, ca tã grã descõforto et tã grã desasperança tomarã en ssy deste dãno tã mao que nõ seyríã a batalla cõnosco. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 378 |
Tódoslos jogos forõ postos a parte, ca Éytor foy trauar del, et prendeo per força, et sacoo do cãpo, mal seu grado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 383 |
Mays Antenor et Deýfebus chegarõ alý hu sse Éytor cõbatía, et prenderõ a el rrey Toas, et trouxérõno preso a Troya. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 384 |
Et tomou çẽ caualeyros dos mellores que podo escoller et poso toda sua força ẽno matar ou ẽno prender, se podesse, ou de lle fazer algũ grã dãno, en gisa que lle fezesse cõprar carament sua moller que lle tomara. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 403 |
Señor don Achiles, nós faremos grã bondade de auermos al rrey Toas por Antenor, que uós meesmo prendestes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 414 |
Et se me eu nõ podera gardar ou defender da força dos uossos braços, ben me semella que me cõuẽera de prender morte a uossas mãos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 417 |
Et hũa gente saluagẽ que ha cõtra Ouriẽt, en terra de Çenofolj, moy layda et de feytura moy estraya, prenden estas bestas a moy grãde affán et a moy grã perígoo et moy poucas uezes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 424 |
Et sse eu tã louco quisesse seer que fezesse cousa que aos dioses nõ prouuesse, ou lles quisesse seer cõtrario, nõ dulto que elles nõ prenderíã de mj̃ uĩgança. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 440 |
Et a jmagẽ tĩjña ẽna cabeça hũa corõa d ' ouro, laurada moy rricament cõ moytas esmeraldas et cõ moytos rrobíjs, et o rresprendor que de ssy daua fazía escrareçer os rrostros de aqueles que sij́ã ẽna cámara, et seer moy alegres. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 454 |
Et chegarõ logo da outra parte outros moytos porlo prender ou porlo matar, se podessen. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 454 |
Et el rrey Talamõ, quando ueu a Polidamas, tã sañudament o foy ferir que deu cõ el en terra do caualo, et puñou de o prender. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 457 |
Et porla pessa, que era grãde, nõ quiso Filomjnis deçer pera [o] prender, ca estauã y moytos da cõpaña do duque, que o tirarõ d ' j moy agiña, et leuárõno aas tẽdas, et ýan fazẽdo por el grã doo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 461 |
Et sse estonçe Éytor nõ chegara, Polidamas fora preso, ca, en querendo el acorrer a Filomenis, prendérõno os gregos, et leuáuãno perla grã pressa, et ýan cõ el moy ledos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 461 |
Et prenderõ deles moytos, et moytos forõ derribados et malchagados (et) porlo grãde esforço et ardimento que tomarõ cõ a uij̃da de Éytor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 461 |
Et alý sse leuãtarõ hũus grãdes braados et hũas grãdes uozes per moytos lugares, porque Éytor o quería prender et leuarlo per força, et os outros o queríã defender. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 461 |
Et leuáuao perlo auãtal da loriga, et estaua descuberto do escudo, ca sse abaixara sóbrelo rrey pera o prender. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 461 |
Et aa entrada da porta, tãtos delles matarõ et prenderõ quantos quiserõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 483 |
Et cõmoquer que muytos bõos caualeyros d ' ánbaslas partes fezerõ muytas bõas caualarías en esta batalla, sobre todos el rrey Príamos fezo y mellores, ca el per suas mãos chagou et derribou et maltrouxo moytos bõos caualeyros et prendeu moytos outros. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 489 |
Et ben me semella que estaua prestes o amor pera me prender, et enlaçoume en tal guisa que lle nõ poso fugir nẽ escapar a nihũa parte. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 497 |
Et, par Deus, en grã coyta uiuo et en forte uida et en forte torneo estou agora, ca eu auía bõas maneyras et perdías todas, et aprendj́ outras per que ualuese senpre meos, que me f[ige] forte et esquiuo et apartadiço, et nõ quero ia que me falẽ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 500 |
Et quen se desto doer, uaa aa batalla et ferirá ou será ferido, et cõbátase pera seer y morto ou ferido, ca eu uos digo, sem mentir, que outro derribarã aló, et outro ferir[á] ou será ferido ou ardido ou couardo, et outro será y preso ou chagado, ca eu ia asaz aprendj́ da lazeyra et do mal. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 506 |
Et muytos deles se chegauã alý porlo prender, et outros porlo defender. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 506 |
Et alý ouuo moytas feridas et mortos muytos caualeyros, os hũus porlo prender et outros porlo defender. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 506 |
Mais a sua uentura fuj tal que aquel día nõ podía estorçer que nõ prendes[e] morte. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 522 |
Et por tãto uos digo et uos cõssello, se me creer quiserdes, que prendades garda de uosso bon prez et nõ façades cousa por que cresca posfaço ontre a gente, et que nõ possan dizer que uos mj̃ga a franqueza et a bondade et uos creçe [a] auoleza, ca uós sabedes que tódoslos bõos feytos que home faz, viuẽdo en sua terra ou andando ẽnas guerras, todo esto he porque digã del ben perlo mũdo et por al nõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 535 |
Et alý ouuo moytos caualos preçados aquel día que andauã sen señores, et nõ achauã quen os quisesse tomar, nẽ quen os prender podesse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 551 |
Mays o amor de Políçena llo defendía, et nõ sabía que fezesse, nẽ que cõssello prendesse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 565 |
Entretãto, el rrey Talamõ et el rrey Menelau et el rrey Miçeres et el rrey Ayas et el rrey Toas et el rrey Ulixas et Diomedes feríã brauament os troyaos, et nõ quedauã matando et chagãdo et prendendo deles muytos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 575 |
Et seede ben segura, se el ao tenplo uem, que outra prenda que ual mays ca o seu mãto lle ficará y, ca eu lle farey leyxar a pel et tãto de sangre que lle cõuerrá a morrer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 577 |
Et desçerõ ante a porta(l), et prenderõ ẽno portal seus caualos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 591 |
Et muytas uezes se fazía leuar hu iazía o corpo de Paris por fazer seu doo, et nõ sabía que fezese, nẽ que cõsello prendese de si. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et Pirius o prendeu perlo auantal da loriga porlo tirar da presa, veéndoo mais de mill caualeyros. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 628 |
Et começoos a rreprender ferament deste cõsello. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 644 |
Et bem coydarõ os outros que estauã ẽno paaço que quiríã prender aquelles dous rreys. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 647 |
Mays quanto y fazíã nõ lles tjna prol, ca o fogo morría logo et nõ se aprendía a nihũa cousa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 662 |
Desque os gregos matarõ et prenderõ et rroubarõ quanto acharõ en Troia, cõmo uos ey contado, poserõ fogo aa çidade de cada parte. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 688 |
Et sua uoontade era de ia mais nõ querer a nihũ fazer torto, nẽ dano, nẽ guerra, nẽ prender, nẽ espeytar, nẽ lles fazer outro noio. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 692 |
Et fórõse todos armar, et defendérõno en tal maneyra que nõ fuj y tã ardido que semellant fezese de o yr prender, et se o prouar quiser[ã], ag(u)ina se poderã ende mal achar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 706 |
Et Orestes prendeu entõ todos aqueles que achou fazedores et cõsintedores ẽna morte de seu padre. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 708 |
Et prenderõ a Egistus, et atárõno muy bẽ, et trouxérõno preso pera Miçenas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 711 |
A outro lugar chegou outrosí hu fuy bẽ tã malrreçebudo et moy mays a çerca de morte, ca el rrey Napus, padre de Palomades, de que a estoria de suso conta, o prendeu. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 711 |
Et despois que cõmo chegarõ senllos fillos daqueles dous rreys, et dizíãlles Antípates et Poliçemis, et que lle matarã mais de çem caualeyros dos que cõsigo tragía, et outros muytos que achara ẽno mar, et que prendera[n] tódoslos outros. - |
[+] |
1370 |
CT 1/ 714 |
Mays estando eu asý en poder de Çirçes, outrosí fige meus spirimentos et mĩas encantações, ca, se ela algo aprendera ende, muyto mais sabía eu, et tãto soybe que nũca ela tãto podo fazer que me ende eu nõ partise quando me prouuo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 716 |
Et matamos alý mais de mill delas, que se aprendíã a aquelas naues porlas anegar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 719 |
Cõmo Vlixas aprendeu nouas dos caualeyros que andauam por casar com Pelónape, ssua moller |
[+] |
1370 |
CT 1/ 719 |
Estando Vlyxas cõ el rrey Alçeóm , aprendeu nouas de sua terra, estrayas et grandes a sobreguisa, ca lle diserõ que mays de tri(i)jnta caualeyros, rricos et de grã lugar et poderosos, forõ ajuntados por casar cõ sua moller Pelónape, et grã tenpo auí[a] que y erã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 723 |
En esta maneyra aprenderõ Çirçes et Arestus todo por quanto uẽerõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 735 |
Et sabede que nõ ouuerõ mester ayos, ca todo(s) aprendíã moy bẽ de seu, quanto lles cõvĩjna. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 738 |
Cõmo os ssabedores soltarõ o soño a Vlixas et cõmo el mãdou prender a Antýlogus, sseu ffillo |
[+] |
1370 |
CT 1/ 738 |
Et Vlixas pensou en esto muyto, et ouue ende grã pauor, et mandou prender a Telémacus, seu fillo, et deytalo en hũa uila muy preçada a que dizíã Zapaylayna. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 742 |
Qvando Ulixas oýo a uolta grande et os gritos, fuy en grã pauor, ca bẽ coydou que todo esto era per cõsello de Telámacus, seu fillo; ca sabía que ẽno mũdo nõ auía cousa que lle peor quisese ca el, porque o prendera sen mereçemento. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 4 |
Et andando en esto pensando, vẽo hũu dia a mĩ ao castelo et prendeume, et se[ẽ]do eu en seu poder dauame moy grãdes tormẽtos, et sentyme hũa ora del moyto aficado et dixelle: -Tormento que me faças nõ me pode enpeeçer ca o señor Santiago me garda de ty et agora che aparesçera aqui. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Ese por que tu pregũtas era meu Deus et o meu Señor, et prenderõno os judeus por enveja et derõno a Pilatus que o julgase, et el mãdoo cruçificar et matar na cruz. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Et entõ o enperador enviou prender Pilatus et trouxerõllo a Rroma; et quando o enperador soube que el chegaua aa vila, cõ moy grã saña mãdoo trager ante si. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Et pois que se Pilatus partio d ' ant ' el, o enperador foy moy triste porque nõ fillara del vingãça da sana que del avia; et mãdoo prender outra vez et prometeu et jurou que lle nõ escaparia de morte, et quando llo trouxerõ o enperador saluoo outra vez et perdeu toda a sana que del tina. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 117 |
Mais se naçeu, com̃o prendeu morte? |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 117 |
El naçeu com̃o omẽ et prendeu morte com̃o omẽ, ca todo aquel que naçe morre, et se he de creer a naçẽça, asi he de creer a morte et a rresureyçõ. - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 211 |
MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA [CALISTO] Hṽu caualeiro que avia nome Gillelme, avia gerra cõ hũu cõde que chamã de Fonte Calcar, et o caualeiro buscou jente et entrou en sua batalla cõ o conde, et mĩgoulle a jente, et fogindo, prenderõno et trouxerõno ante o cõde. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 216 |
Entõ rrey Erodes, chamou ascondudamente os tres Rrex Magos, et aprendeo deles o tenpo en que lle primeiramente apar[e]sçera a estrela, et envioos a Belẽe, et disolles: - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 226 |
Leixouse a yr moy sanudamente ao leito et quisoo entornar et tomar a palma et deitarla en terra, et quando estendeo as mãos para fazer aquesto secarõselle anbas, et hũa parte del aprendeose ao leito et a outra parte del estaua colgada do leito cõtra terra. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 226 |
Et el quando esto vio, come[ç]ou a fazer moy grã doo et rrogar aos apostolos et mayormẽte a Sam Pero que o desprendese do leito et disolle: - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 226 |
Uerdadeiramẽte tu cõ Ihesus Nazareno eras, et gardoute el entõ, que te nõ prenderõ, agora vos rrogo a todos que ajades merçee de mĩ et nõ me tenades em pouquo. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 61 |
pois que o Cauallo for fillado et domado deuenno prender en cabresto de dous rramos feito de coiro con cabeçadas et llegeno ao preseuel et metanno en duas soltas, et tena os ollos de llaã que tragam doçemente os trauadoiros mais saaos, et outrosy as qoixas. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 121 |
et porras todo enna dita pelle sobre llos llonbos ou sobre llas rrens et cubrano moy ben et non llo tonam ataa que se desaprendam de seu lleuemente ou que mude o cabello con llo enprasto. |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 131 |
aprendy que de tal cura como esta rrenouan as ouas outra uez por rrazon dos homorres que decyan aquel lugar pois que era asy chagado et non se curauan ben; |
[+] |
1460 |
CI 1/ 102 |
Enõ camjño se lançou huũ capitan do conde de Lemos et lle matou muyta gente, et o desbaratou et lle prendeu dous fillos, porlo qual esteuerõ presos gran tenpo. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 102 |
Enã era de mjll et quatroçentos et saseẽta et çinquo, prendeu Vernaldo Eanes de Moscoso ao arçobispo de Santiago, don Afonso de Fonseca, eña villa de Noya, et o teuo preso dous años, pouquo mays. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 102 |
Outrosy seus criados faziã guerra a este caballeyro quanto podiã, entanto que estes criados -deste arçobispo - prenderõ dez et seys biĩfiçiados, os quaes erã arçidianos, et cardeas et canõigos, porlos rrescatarẽ por dineyro; porlo qual, quando os çeybarõ, rrescatarõnos por quinentas dobras. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 102 |
Et elles moy fortes en armas, entanto que aos palanquates vinã prender os homes et deyxauã outros feridos et se tornauã a sua eglleia. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 112 |
Et el rrey mandoo prender et encarçerrar, et poso en seu lugar a don Rroseende, obispo oytauo, fillo do conde don Fernãdo et da condessa dona Aldara, que era de linaJee rreal. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 117 |
Porlo qual, el rrey don Afonso o lançou da eglleia, et mandóó prender et teuoo preso quinze años. |
[+] |