1200 |
FX III, 5/ 703, col. a |
Et se por uentura aquel que lo demostra partió con el ladrón el furto, la parte que ouo da cosa , entreguela al Señor . |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Na era de oytocentos et çinquaenta et noue anos -et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Señor en oytocẽtos et xxtij; et a de Loys, enperador de Frãça, en onze; et a do bispo Eugenio papa en hũu ano; et a de Abede, rrey de Cordoua, en xjze anos; et a dos alarauez en CCos et xvjex - adiuntarõse os altos omes do rreyno et alcarõ rrey a este dõ Rramiro o primeyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 24 |
Na era d ' oytoçẽtos et LXXaVe anos -et andaua entõçe o ano da encarnacom do Señor en oytoçẽtos et XXXtavije anos; et a do enperio [de] Locario, enperador de Rroma, en hũu; et a de Mafomat, rrey de Cordoua, en xj; et a dos alaraues en CCXLa et oyto -, finado el rrey dõ Ordono et enterrado, ajuntarõse os altos homees et boos do rreynado et reçeberõ o jnfãte dom Affonso, fillo del rey dõ Ordoño, et alcarõno por rrey de Leõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 24 |
Et foy isto na era sobredita [et] ẽno ãno da encarnacõ do Señor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 31 |
Andados iiijo ãnos do rreynado del rey dõ Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçentos LXXa IX anos; et andaua (et andaua) outrosi o ano da encarnaçõ do Señor en oytoçẽtos et xlaj; et a do enperio [de] Locario, enperadorn de Rroma, en çinquo -, este rey dom Affonso, estando en sua terra asesegado et ẽ paz, chegoulle mandado como tres rreys de Merida lle avi[ã] entrado na terra cõ gram oste et que ficarã suas tendas sobre Benauent[e]; et tijnana çercada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Andados vije anos do rregnado del rrey dom Affonso, o Magno, -et foy isto na era d ' oytoçẽtos et lxxxaj ãno; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ [do Señor] en oytoçentos xliijes; et a de Locario, enperador de Rroma, en vije -, el rrey dom Affonso, coydando ia estar en paz, chegarõle nouas en como hũu alto omẽ de França, que auja nume Buysso, lle entrara cõ gram oste et que lle andaua estragãdo a terra et fazendo en ella quanto mal podia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 157 |
Conta a estoria adeante, yndosse c[heg]ando [o] acaba[ment]o deste rey, que andados xijze ãnos de seu rreynado, de quando el comerara a rreynar -esto foy ena [era] de noueçentos et lxxaiiij ãnos; et andaua outrosy o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçentos xxxavj ãnos; et o emperador de Roma en iij -, hũu dom Gonçaluo, que era ome muy poderoso et com̃o señor de terra d ' Estremadura (et) do rreyno de Leõ, que iaz alẽ Doyro, quando uyu que el rey dõ Sancho de Leõ se chegara a essa Estremadura, diz que ajũtou seu poder muy grande por vijr contra el rey dõ Sancho, en aquel lugar meesmo d ' Estremadura de Leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 160 |
Poys que os mouros ouuerõ firmado paz cõ este rrey dom Ramiro, com̃o dissemos, et forõ seguros del que nõ a[judaria os castelãos nẽ lles acorreria cõ] ajuda nẽhũa, chegarõ sua oste muy grande et veerõ a terra de Castela sobre o conde Fernan Gonçaluez, que era entõ dela señor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 251 |
Hali, quando os uio, começoo a deostar et trager mal a Çuleyma, porla traiçõ que fezera contra Ixem, seu señor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 300 |
Andados IX ãnos do rreynado del rrey dõ Bermudo -et foy esto ena era de mĩll et Lij ãnos; et andaua entõ o ano da encarnaçõ do Señor en [mill et] xiiijze; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en xviij ãnos - depoys disto, temendosse os altos omes de terra de Leom et de Galiza que uerria grã dano aa terra, porllo desamor que auja ontre el rrey dõ [Bermudo et ell rrey dõ] Sancho -que auja tomado al rrey dõ Bermudo hũa peça do rreyno de Leom, assy com̃o tẽ de parte do rreyno de Castela - et que, porla razõ deste desamor et por esta força, poderia vĩjr ontre esses rreis contenda et guerra que seria a grã dano da terra, os altos omes cõsellarõ al rrey dõ Bermudo que desse sua yrmãa dona Sancha, que era dona muy fremosa(s), por moller a dõ Fernando, fillo deste rrey dõ Sancho; et porlo diuido que aueria ontre elles entõ aueriã paz hũus cõ outros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 303 |
Andados X ãnos do rreynado del rrey dõ Bermudo -et foy ysto ena era de mĩll et Laiij ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ [do Señor] en mĩll et XVze - en aquel Xo ãno, o postrimeyro do rreynado del rrey dõ Bermudo de Leõ, moueuse contenda et desamor ontre el rrey dõ Fernando de Castela et dõ Bermudo, rrey de Leom, porla razõ que auemos dicta suso ante desto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 337 |
Et el rrey mostroulle as cartas et disse[ll]e todo o feyto com̃o era et o consello que lle derõ seus rricos omes, et que lle rrogau[a] com̃o a boo uasallo que o cõsellase com̃o a señor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 368 |
Señor Ihesu Cristo, en ty he o poder de dar et de toller, et he muy grande dereyto que se conpla a tua voentade, asy que me desche rreyno a mandar et foy tua voentade et tollischemo, et fezescheme vĩjr a seruyr os mouros, que som eemjgos da tua sancta fe catolicha, que forõ a seruiço a meu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 448 |
Rrogo et mando que me soterrẽ asy cõ meus ferros, et rrogo aos meus yrmaos que o façã asy, et que me deytẽ ena jgleia de Santo Esydro de Leõ, çerca do muy nobre rrey dõ Fernando, meu padre et meu señor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 587 |
Vay, di a teu senhor el rrey Bucar que lli nõ darei Ualença, ca muy grande afam leuey pola gaanhar; et nõna gradesco a ome do mũdo, senõ ao meu Señor Ihesu Cristo et aos parentes et aos amigos que mha ajudarõ a gaanhar, et punarey por mãteela; et dizedelli que eu nõ soo ome para iazer çerrado et, quando ele nõ cuydar, ala llj yrey eu dar batalla; et, assi com̃o el trage XXIX rreys, ouuesse traiudo quantos mouros a en pagaismo, cona merçee de Deus (en que) eu creo a uençelos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 604 |
A esto rrespondeu el rrei et disse que o presente do Cide reçebia muy de boamente, com̃o do mais onrrado et mais leal uassalo que nũca ouue señor; et que o gradeçia muyto a el et a eles que o tragiã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 713 |
[Señor], caeu esta noyte hũa vela et [nõ pode ome ende estar]; mand[ade]a aguisar. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Señor, ueno a uos por hũa cousa que [se] me oluidou de uos dizer: mandade agora hũas tres noytes ou quatro fazer muytos fogos aqui en uossa oste, per que se Abehũc der algũus ueedores que ueñã de noyte a ueer a oste, que porlos fogos que uirẽ entendã que he a uossa hoste mayor de quanta he. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 839 |
Et el rey, auendo curaçõ et grã cobijça de tornar a Jahem a seu señorio et a seu poder, creuoo et teuesse por bẽ cõsellado del. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 839 |
Mays, ueendo este rey d ' Ariona, que se chamaua rey de Granada, tã aficadamente el rey dom Fernando estar sobre Jahem, et temẽdose que nũca se ende leuãtaria ata que a tomase, et veendo os de dentro estar tã queyxosos de fame et tã afrõtados de todas lazeyras que se nõ sabiã dar cõsello nẽ cõforto hũus outros, nẽ se sabiã ya que fazer, nẽ podia entrar hũu nẽ sayr outro, et veendo(se) outrosy que elle nõ lles podia acorrer nẽ aproueytar en nẽhũa cousa nẽ defender a villa, acordou de trager preitisia cõ el rrey dom Fernando et de a dar, et de se meter en seu poder cona terra et cõ quan[t]o auja; ca nõ t[e]uo y outrament[e] garda nẽhũa que poder auer contra el nẽ contra seu señorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 844 |
El rrey mouro se tornou, segũdo lle foy mandado, muy pagado outrosi de seu señor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 851 |
Señor, aquel caualeyro que ficou en seu cabo dizẽllj Garçia Perez de Bargas, para atãtos com̃o elles som nõ a mester ajuda; et, se os mouros o conoçerẽ enas armas, non o ousarã cometer; et, se o cometerẽ, uos veeredes marauillas que el y fara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 884 |
Et desta guisa os enviou el rrey dõ Fernando esses mouros dessa çidad[e] de Seuilla, desque a ouue gaanada et posta en seu señorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 898 |
"Assy com̃o Ñycodemos sacou os clauos a Nostro Señor Ihesu Cristo et e uerdade, assy guaresca esta besta desta door et deste mal". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Depoys da morte del rrey dom Ffaffilla fficou hũa ssua yrmaa et cassarõna cõ dom Affonso, ffillo de dom Pedro, señor de Cãtabria. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 4 |
Quando noso señor Deus criou ẽno começo o çeo et a terra et todaslas cousas que en elles som, segundo queo cõta Moysem que foy sancto et sabio, et outros moytos queo acordam cõ el, departyo et fezóó todo em seys dias desta [guisa]: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 4 |
O sexto dia criou as bestas grandes et as pequenas de todas naturas; et esse dia mesmo formou ho omẽ a sua [ymagem] et asua semellança, que fose [adeantado] et señor de todas las criaturas que som su o çeo; et fazendóo aasua [ymagem] et asua [semellanca] criou omacho et afemea, asi cõmo [o departẽ] Moysem et Jeronymo ẽno primeyro [capitolo] do Genesis, et Josep outrosi ẽno primeyro da estoria da Antiguydade dos Judios, et outros moytos queo afirmã cõ [elles]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 4 |
Et disy bendisoos Deus, et disolles que cresçessem, et arrequeçessem, et enchessẽ a terra, et quea aseñorasem su oseu poder; et bendizendóós bendiso as anymalyas da terra em elles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 4 |
Despois desto todo, catou noso señor Deus todas las cousas que avia feytas et vyo que erã moy bõas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 5 |
Onde formou noso señor Deus despoys desto o corpo do omẽ de limo [de] terra et espirou em el spyramẽto de vida; et foy o omẽ feyto et acabado cõ alma viua. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 5 |
Aqui departe mẽestre Pedro et diz sobre estas palauras, queo omẽ ante que daquela froyta comese daquela aruore que nõ era mortal nẽ poderia morrer, que atal ofezera Deus; mays depoys que da froyta daquela aruore comese quese tornaria mortal; et esto diz que queren dizer aquelas palauras que noso señor diso aAdan, quese daquela froyta daquela aruore comese que morte morreria, dizendo quesendo quese tornaria mortal, oque nõ era antes nẽ fora despoys se daquela froyta nõ ouvera comydo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 7 |
Quãdo noso señor aduso ante Adam, cõmo avemos dito, todaslas anymalias que el fezera ẽna terra por véér cõmo as chamaria Adam, ou que nomẽes lles diria, ho hũ por que eram as anymalias todas pares, macho et femea cada hũas en suas naturas, et nõ avia y [njgũa] pera Adam, o al por quelle paresçeo ẽno seu tallente et gesto da sua cara que se nõ deleytaua em [njhũa] daquelas criaturas, teuo noso Señor por bem et por mesura queo omẽ nõ fose sóó. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 7 |
Et noso señor Deus por que sabia que fose esto osmado desta [guisa], por gardar que se elles fosem quese nõ comprise oque pẽsauã, ca se ao Pareyso tornasem et en el entrasem et daquela froyta daquela aruore de saber obem et omal comesem, nũca despoys poderiã morrer, et esto nõ queria Deus que asy fose, et poso Deus ẽna entrada do Pareyso hũ angeo cõ hũa espada de fogo ẽna máo que nũca ja mays ala leyxase entrar anj̃gum, nẽ aelles, nẽ aoutro omẽ seo Deus nõ fezese; et Adam et Eua tyrarõse deste acordo entẽdendo que era loucura, et morarõ em ese lugar de val de Ebrõ, et laurarõ et traballarõ, et aly vyuerõ segundo quelles acaesçeo, et y fezerõ suas [geerações] cõmo diremos agora. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 11 |
Pero se tu codiçias de mellorarte, aquela codiçia seja suty et tu sobrela, pera [apremer] omal de [o] nõ fazer, et nõ ella sobre ty pera te leuar aello; et do teu tallente tu sey [señor]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 11 |
"Caym, nõ se castigando desto por las pallauras de noso señor, et tyrou [per] sua saña que avia tomada contra seu yrmão, et [per] cõplir omal que [avya] pensado, diso aAbel, et faloulle em rrazõ de suas messes et de seus lauores, por lle encobrir a[saña] et omal que queria fazer, et [disolle]: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
Andados çento et quinze ãnos - pero diz Metodio que çento et trijnta - de quando Adã fora feyto, matou Caym a Abel et pesou moyto aDeus cõ este feyto que fezera tã máo [Cayn] em Abel; et disolle noso señor Deus: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
Et diso [estonçes] Cayn anoso señor Deus: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
"Aua queme tu deytas da façe da terra et da tua, et eu asconder me ey ante ty, et andarey errado et fugido [perla] terra, et Pareyso aque chamarõ despoys Edom, pero nõ morarõ aly, mays ficarõ em outra terra açerca dy aque diserom despoys por nome Nod; et Nod, segundo os Despoemẽtos dos nomẽes proprios que som ẽna Biblia, quer [tanto] dizer em nosa lyngagẽ cõmo cousa que nõ he estabele et que nõ esta queda, asy cõmo Cayn, que despoys que foy yrado de noso señor Deus et deytado da quela terra enque estaua cõ Adam et cõ Eua et seus yrmãos, nũca despoys esteuo asesegado nẽ quedo em hũ lugar, nẽ asua cabeça ẽno seu corpo del a cõmo quer que ya tyña cõmo os outros omẽs nẽ o seu corpo ẽna terra, nem aquela terra Nod ensy mẽesma entrelas outras cõmo avemos [departydo]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 12 |
Et cõmo quer que oystes que diso noso señor a Caym que máá seeria aterra onde el morase, pero que semellaua aquel lugar moy bõo aCaym, partyo ael de todas las outras terras de arredor, et ajuntoa et foya apartando toda via pera sy et pera os seus. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 14 |
"Et quer dizer esto que daquelas personas taes, que nõ casara opadre cõ afilla [nẽ] amadre cõ ofillo, mays casando as outras personas; ca esto arrazõ oda, ca se asy nõ fose nõ poderã os omẽs séér moytos nẽ cresçer nẽ encher aterra cõmo oyredes queo noso Señor mandaua; pero abygamya em todo tempo foy dada por grande pecado, esto he ẽno tẽpo dante da ley et ẽno da ley et ẽno despoys da ley; ca ajnda que ẽno começo dos omẽs casauã os yrmãos cõ as yrmãas, pero nõ tomauã em hũa sazõ mays de hũa et nõ duas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 23 |
Et que estando em tal dulda, et em tal pressa et pensamẽto, quese nõ sabya dar consello nẽ sabya que fezesse; mays noso señor Deus, [asi] cõmo departẽ os despoedores sobre este lugar, dizẽ que el nõ teuo por bem nẽ por bõa aquela promesa et jura, et enviou aAdam dizer [per] hũ angeo que sayse daquela dulda et que jouvese cõ sua moller Eua, et ouvese seus fillos em ella, ca do [tyñagẽe] que el faria em ella daly adeante avya anasçer ofillo de Deus. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 32 |
Et estes forõ aos que diserõ gigantes, et ouverõ este nome de ge que dizẽ en grego por terra, et genyty em latim por engendrados; et segũdo esto, gigantes tãto quer dizer cõmo engendrados de terra, et nõ por que elles nasçessem de terra, mays por que queriam séér señores de toda aterra et de todas las outras cousas, et seguyr oterreal, et que atorto nẽ adereyto outro señor senõ elles nõ ouvesse y; et Deus por esso vééndo amalyçia dos omẽs [cresçer] cada dia, et yr de mal ha peor, et veendo cõmo oseu coydado et [o] coraçõ delles era dado aentẽder todo mal et maliçia em todo tempo, touo que pẽna lle jazia em aver feyto ho omẽ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Et segundo conta Josefo, Lamec, padre de Noe, quandose morreo leyxoulle oprinçipado et [señorio] de todo o [lyñage], cõmo oleyxara ael seu padre Matussalem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Et quando vio queo nom queriam créér nẽ castigarse por el, et via outrosi as molleres de Caym, apoderadas delles ouvo moy grãde medo que se mays contra elles contendesse em aqueles castigos, acõmo quer que el era omayor et señor, queo matariã ael et asua moller et aseus fillos et asuas [cõpañas]; et tomou aela et aelles et foyse morar aoutra terra, et leyxou aquel lugar por que quanto se el mays traballaua em castigar los tanto se elles mays trauallauã de fazer as cousas que pesassem aDeus, et maltrager et desonrrar a Noe [et] asuas [cõpañas]; et foyse dende quanto mays podo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 34 |
Et diz Jeronymo queo diso nosso señor Deus aNoe víj́nte ãnos [ante] que el começasse aarca afazer, et durou ofazer dela çento ãnos et que em estes cento et víj́nte ãnos quese rrepentyrom os de Seth. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 38 |
Et por que quiso noso señor Deus que ficassen outrosy sementes das outras anymalias que poblassem despoys do deluvio a terra, et ouvessem os omẽs donde se mantẽer et viuer, et seruyr elles a Deus, mandoulle que metesse cõsigo ẽna arca de [todaslas] [anjmalias] da terra, de cada natura dellas dous et dous, macho et femea, et que esto [meesmo] fezesse das aves; mays das anymalyas brauas et que naturalmẽte nõ eram antes pera comer las o õme, que metesse ende senos pares de cada natura, macho et femea; et das outras que segundo sua natura fossem pera [comer], et que som mãsas et limpas que metesse sete pares de cada natura, dous et dous, macho et femea; et que estas seriã despoys pera [comer] pera omẽ, et pera ellas meesmas que comeriã as hũas das outras; que segundo diz mẽestre Pedro sobre este lugar et outros cõ el, ata este deluvio passado nõ forõ outorgadas ao omẽ nẽgũas anjmalias que comesse, et mãdou lle [queo] ofezesse [agyña], que acabo de sete dias daquel enque el esto mãdaua, trageria odeluvio et choueria sobrela terra quareẽta dias et [quareenta] noytes, et destroyria de sobre afaçe da terra todas quantas cousas El fezera. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 41 |
Andados seysçentos et hũ ãno de quando nasçera Noe, et [mj̃ll] et seys çentos et seteenta et çinque de Adam, et despoys quea vengãça que Deus ordenou sobrelas maldades dos omẽs foy [cõplida] em elles, et ajnda em [todaslas] outras cousas, nẽbrouse de Noe nosso señor Deus et enviou spyrito de vento sobrela façe da terra, et espargeo as [nuves] et tirou as de sobre ella, et çarrarõ se as fiestras do çeo et quedou odeluvio de suso, et çarrarõ se outrosi as fontes do [avismo], et as agoas que da terra seyram tornarõ se por aqueles lugares [per] onde [sayrom], segundo dizẽ os sabeos sobre este lugar et myngoarõ et começarõ [ho] despoys dos seys çentos et çinquoeenta dias, et tantos avia que entrara Noe cõ suas cousas ẽna arca. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 44 |
"Señor Deus verdadeyro et poderoso sobre todaslas cousas, pydo te merçede por la moy grande piedade et mesura que enty a, que poys queos máos son penados que nos nõ [percamos] de cabo nos et as outras anymalias, as quaes oteu ordenamẽto touo por bem deas saluar do deluvio et leyxarlas aavida; et rrogo te por [lo] estado dos que agora somos et seeram daqui adeante que tal destroymẽto cõmo este que nũca oenvies sobre elles; et aestes poucos que leyxaste por la tua bondade, et ajnda por ventura por que nõ achaste em elles tanta maldade, por que quiseses que ontre os outros pereçessemos que nos prometas este dom et nos faças esta merçede: que [nos nõ] mates mays cõ morte de deluvio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 44 |
Et señor, se doutra guysa ouver aséér, peor andantes seerã estes que os mortos; que aos mortos selles veẽo odeluvio foy adesora et virõ elles seu [pelygro] et sua morte, et tomarõna et nõ ouverõ mays de hũa pẽna; mays os que ficamos, se outra tal morte avemos de auer, ha pẽna doblada sééria, que agora vymos nos em estreytura de peligro de morte, et passamos por [ello] et [sofremosla]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 44 |
Et nos sofremos opostromeyro destroymẽto enque sééria a pẽna doblada, aqual cousa eu sey señor que tu nõ queres dar duas vezes pẽna por hũa cousa. " "Et por esto Señor, eu te rrogo por la tua [piedade] que tu nã ajas saña nẽgũa desaquy adeante contra nos nẽ contra a terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 44 |
Et Señor, estas rremasallas que leyxaste de todas las cosas viuas que fezeras [sobrela] terra, [rrogote] queas leyxes viuer et poblar cõ bõa andança, et das cousas que labrarẽ et fezerem asi [cõmo] çidades et outras poblas et lauores, cõmo oavyam ante da chuvia queo ajam daqui adeante; et nõ sejam en ello enganados ata em cabo de sua vida, et este cabo seja velleçe. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 46 |
De cõmo noso señor Deus asegurou os omẽs doutro tal deluvio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 46 |
Nostro señor Deus vééndo este sacrifiçio de Noe bem feyto et cõ moyta vmyldança et cõ bõa voõtade, pagouse et plougolle cõ el, et rreçebeo osaboroso olor del. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 46 |
Sobre este lugar diz mẽestre Pedro ẽna Estoria Escolastica que diso noso señor Deus esto a Noe, por que ajnda os quatro tempos do ãno nõ forã tam cõplidamẽte departidos ata aly cõmo oforõ estonças quandoo Deus diso, nẽ tomarã as nuves agoas nẽ as rreçeberã ensy ata odeluvio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 46 |
Pero amoestou noso señor Deus aos omẽs, segundo cõta Josefo ẽno quinto capytolo, que por rrazõ da morte de Abel et da maldade de Caym, queos amoestou aly quese gardasem de matar omẽ et de fazer nẽgũa máa cousa por [que] caessem [em] pẽna general, et nõ de deluvio asy cõmo esta vez, mays em algũa outra maneyra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 46 |
Por que eu vos fige señores de todas ellas et outrosi dos pescados et das aves; et mãdo vos que daqui adeante que comades de todo cõmo vos mãdey ata aqui comer das eruas da terra et das ffroytas das [aruores]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 47 |
Deste sacrifiçio que disemos de Noe, conta Josefo que moytos dias ofezera Noe anoso señor Deus; et asio cõta mẽestre Pedro em sua Estoria et diz que este sacrifiçio cada dia ofazia Noé a Deus, pedindolle que, poys aquel deluvyo era passado, que nũca cõ outro os penasse nẽ atormẽtasse aelles nẽ aa terra; et segundo diz Josefo ẽno quinto capitolo, que noso señor Deus amaua [moyto] aNoe por la justiçia que achaua em el, et [avyao] prouado por bõo em todas las cousas, outorgoulle de aquela vez estes dões cõmo avedes oydo: que creçessem, et arrequesçesem el et seus fillos, et poblasem a terra, et fossem señores della, et de [todaslas] outras anymalias que su o çeo som; et que comessem de todas las carnes das anymalyas lynpas, cada hũ cõmo as quisesse et delas ouvesse desejo; mays que se gardasem sobre todaslas outras cousas de matar omẽ a omẽ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 47 |
Et, segundo diz Josefo, noso señor Deus despoys que acabou estas palauras et rrazões cõ Noe, calouse; que de aquela vez nẽ ajnda outra depoys, segundo coydamos et achamos, nõ ouvo mays palauras [ontre] elles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 49 |
"Et bem dito seja Deus oseñor de Sem et seu seruo seja Canaã; acresçente Deus outrosi aJafet et more ẽnas tendas de Sem et seu seruo seja [Canaam]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 50 |
Da vida dos omẽs Sobre esto, por que diso noso señor Deus a Noe que seeria de aly adeante avida do omẽ çento et vijnte ãnos -et nẽgum nõ teña que ẽna palaura de Deus aja nẽgum erro nẽ ho a aquẽ bem aentender - et por que vyueo Noe despoys do deluvio trezẽtos et [cinquoeenta] ãnos, queremos nos dizẽr aqui oque achamos departido sobrelo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 50 |
Et que por estes bẽes de quese traballauã quelles dou noso señor Deus tam longas vidas enqueo podessem fazer et complir. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Moysem ẽno Genesis nẽ em outro lugar nõ achamos que disese nẽgũa cousa que Noe mays fillos ouvese daqueles tres que avemos dito; mays léémos do bispo Metodio, martere, que jazendo preso ẽno carçere ondeo tyña oPrinçepe da terra, que pedio mercede anoso señor Deus quelle mostrasse çertamente averdade dos primeyros omẽs et das suas generações. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et conta desto mẽestre Pedro ẽno trasllado da sua Estoria, ẽno capytolo das generações de Adam, que descobrio estonçes aly aMetodio toda averdade noso señor Deus por lo Espyrito Santo; et falou Metodio de Noe despoys desto em estas rrazões, et diso asy: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 53 |
Et ajnda dizẽm [algũus] que do lynagẽe desde Yonjto forõ os tres Rreys Magos que vierom de Arabya adorar noso señor [Ihesu Cristo] em Beléém. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 55 |
Et por departyr este desacordo mẽstre Pedro em sua Estoria diz sobre ello assy: que este Nẽprot cõ grãde codiçia dese aseñorar et rreynar sobre os omẽs, que soubo de Yonjto cõmo lle ya moy bem em ouriente, et cõmo Deus lle dera osaber da [estremonya], et sabya por el as cousas que avyam de vijr et as dizia et as ensynaua. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 57 |
Nẽprot, osmãdo que se os podesse meter a fazer algũ lugar fortelezado que el seeria señor daquel lugar asy cõmo [mayor], et que se aseñorarya sobre todos por esta rrazõ, et disolles todo esto, et elles todos ajuntados em hũ ouverõ seu acordo et falarõ em ello. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 57 |
"Et começarõ et labrarõ todos amoy grande pressa; et avyam feyto em ella de alto mj̃ll et seys çentas et treynta et tres pasadas, et em ancho avya tanto que, oquese paraua ẽna parede et a cataua[, ] bem lle semellaua que mays era ancha que alta, et era asua feytura moy marauyllosa, asy cõmoa contaremos ẽna estoria da [rreyña] Semyrramys, que foy señora dela despoys, et afortelezoa ella ajnda mays, et fezerõ pááços cubertos douro enque poserõ pedras preçiosas et outras cousas moytas que seeriã moy máás de créér. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 57 |
Et segũdo cõta ojudio ẽno primeyro libro dos quinze do seu Libro Mayor queos chama y gigantes et diz que sua voõtade era de deytar os deus ende fora que som os aos angeos, et seer elles señores, pero sobre todo, se viesse odeluvyo queriã esta torre fazer por queos nõ alcançasse nẽ chegasse aelles nẽ podesse Deus cõ elles et quese podesem elles aly defender dEl, et esta era a sua grande loucura; que elles aprenderam de Noe queo outro deluvio pasado que pojara quinze couedos sobre omays alto mõte do mũdo, cõmo avemos ja dito, et que aquela torre quea coydauã elles fazer tã alta que omays que ella averia em alto sobre aqueles quinze couedos que nõ seeria em conta, segundo diz Josefo ẽno seysto capitolo; hu mostra aly Josefo que amultydue daquela gente que toda estaua prestes pera fazer os mãdados de Nẽprot, et teer por graue oseruyço de Deus, ca asy os avia enssynados et ensandentados Nẽprot ẽna loucura desto et em soberuea asy cõmo oel era em [descoñosçer] osseu Deus queos fezera; et dezialles que toda quanta bõa andança avyam que por seu syso lles [vjña], et nõ porlo bem fazer nẽ porla merçede de Deus, et se [rrequizas] et bẽes aviã quelles nõ arrequeçiam por la piedade de Deus, mays por la sua forteleza deles. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 59 |
Et Nemprot focou ẽna çidade de Babilonya rreynãdo [sobre] [las] [conpañas] que ficarõ aly cõ el, et segundo diz Moysem et todoslos outros que [sobresto] falam, dizẽ que foy ocomeço [do] seu rreyno aquela çidade de Babilonya; que aatorre posserõ nome Babel, et aacidade chamarõ Babilom, et despoys Babilonya; et nos dizemos que esta Babilonya he aquela que esta agora deserta, et esta et Arat -que he Edessa, hũa çidade de Mesopotamya - et [Artat] que he terra de Mesibi -et Calapud - aque chamarõ em pos eso Soleuca do nome del rrey Soleuco que rreynou [despois] aly -et todos estes lugares em terra de Senáár, et Senáár ẽna partida de Asya forõ [o] primeyro rreyno de Nẽprot et [o] começo de seu [prinçipado]; et por que era Nẽprot moy brauo rrey em se aseñorar, sayo aly del hũa palaura [en façaña] que diserõ ende os outros que quando algũ fazia soberuea ou máá braueza diziã logo del " Nẽprot robusto ante o Señor"; et [rrobusto] he por omẽ nẽbrudo et valente et brauo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
Et Asia ouvo este nome [de hũa] dona [que foy] señora dela aque chamarõ por nome Asia; et outrosy ha este nome Asia apartadamẽte hũa terra que jaz em aquela terçeyra parte de todo omũdo, [asy] cõmo véémos que he em España que chamã Leon atodo orreyno et Leon he hũa çidade del, et asy he aly que dizẽ [Asia] atoda aquela terçeyra parte de toda a terra, et Asya [ha] hũa terra della de moytas que y ha; et he Asia aquela terra donde vierõ adesputar cõ Santo Esteuóo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 62 |
A Africa diserõ este nome doutra dona que foy ende señora et ouvo este nome; outrosy Africa he apartadamẽte nome de hũa terra que he em essa terçeyra parte cõmo disemos queo faz Asia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 67 |
"Creçede et arrequesçede et enchede aterra, et syruã vos todas las outras creaturas que su o çeo som"; aterçeyra que achamos escrita que cõmo quer que léémos ẽno Genesis que maldiso Noe aCam, que porla onrra queo bendisera noso Señor Deus cõ el [et] cõ os outros seus yrmãos, que nõ maldiso aNoe el ensy, mays ẽnos fillos, et disolle [estas palauras], segundo conta mẽestre Pedro: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 69 |
Pero diz Josefo que nõ em todos; que oseu primeyro fillo foy Cus, et conta que poblou aEtiopya, et foy ende prinçepe et señor, et quese chamarõ el et os seus cuseos, et que todoslos de Asia asy os chamarõ ata oje. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 72 |
Et esto logo lles ofezerã os nosos ẽno campo de Senáár, ca nõ os avyam por fillos lyndos nẽ dereytureyros erdeyros despoys da maldiçõ, mays pero ficou queo nõ fezerõ por estas rrazões: ahũa por que erã aqueles moytos et avyam por caudillo et señor ao moy forte rrey Nẽprot, et ajnda segũdo dizẽ [algũus] por quese temjam elles ja desta força, et por [esso] ho tomarõ por rrey sobre sy. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 74 |
Demays, quando os judios nõ quiserom rreçeber a Jhesu [Cristo] noso Señor, et quese tornou el apredicar aos gentíj́s, et deles converteu, donde enxaltou ẽna sua fe, et acresçentou os fiéés em ella, que somos nos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Et poblou Madeo terra de Media em Asya, donde chamarõ os gregos aas gentes daly medos, que diz tãto cõmo os de Media, de Madeo que os poblou, et foy el aly oprimeyro señor, et despoys os seus cõmo forõ víj́ndo del. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 76 |
Estes Iynages et terras et pouõos, que avemos dito segundo dizẽ Moysem et Josefo et mẽestre Pedro, ouverõ os tres fillos de Noe segũdo suas géérações cada [hũus], et suas lengages, et seus rregnos, et terras apartadas em suas gentes; et estas som as compadas de Noe segundo suas nasciões Et daqui donde he dito forõ espargidas et partidas todas las gentes, segundo queas noso Señor Deus partyo et espargeo de Babel, et de Babylonya, et de Senáár [per] todo omũdo, et todaslas terras que som su o sol destas gentes et de Yonjto, cõmo he dito, et dos que delles vierõ, destes forõ et som. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 80 |
Et despoys que [estes] lyñages de Tubal se espargirõ apoblar porlas outras partes de España poserõ [nomẽs] cada [hũus] aos lugares que poblarõ, et ouverom departidas as terras et os señorios por grandes tempos, asy cõmo oyredes adeante. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 94 |
Et outrosy ao primeyro dia da semana aque chamarõ os [gentijs] Sol que nos os [cristiaos] por onrra et rrenẽbrãça de noso señor Ihesu [Cristo] et Deus quelle dizemos [domj̃go]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 94 |
Et leua [este] nome de [domjnus] que dizem em latim por señor, et domyngo tanto quer dizer ẽna nosa lengage cõmo dia señoral, ou dia do Señor, et sabado quer dizer folgança. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 98 |
Pero Moysem, que veẽo despoys del, [enderẽçoa] et confirmoa, asy cõmo oyredes adeante; et esta durou et ouvo poder ata avíj́nda de nosso señor Ihesu Cristo, de quẽ começou aley dos [cristiaos], ca ẽna seyta de Mafoma et dos outros omẽs que despoys de Ihesu [Cristo] vierõ, heresias forõ, quee tãto cõmo [erro] ou departymẽto da ley enque [õme] esta. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Et em estes [triijnta] ãnos foy Rregau cabeça et señor dos da lyna, amaneyra de juyz et de rrey, cõmo o forã [de] suas [cõpañas] os outros padres da lyna. Ẽno tẽpo de aqueste Rregau, andados de Noe seteçentos et [triijnta] ãnos, et do deluvio çento et [triijnta] et dous -segũdo os ãnos das vidas dos padres aque dizemos da lyña de ante que fezessem fillos - aquel Jano, fillo de Noe, cõ ho outro Jano seu sobríno, fillo de Jafet, seu yrmão, buscando bõa terra vierõ aterra de Tuscayna, et chegarõ aly onde agora esta açidade de Rroma; et acharõ y morãdo outro que [avya] nome Cames, quese fazia ja cõmo natural daly. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Et todos adorarõ aas creaturas, et creerom em ellas, et fezerõlles seus sacrifiçios, cõmo estes faziã aly ẽno mõte Palatyno [aa deessa] Palas, saluo ende os padres, et os rreys, et os outros omẽs bõos que vierõ por la lyna de Adam et de Noe aAbraã, et dende a Santa Maria et aIhesu [Cristo], que creerõ bem os mays de todos et catarõ por noso señor Deus, pero que ouvo y [algũus] moy errados. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 103 |
Et esto podo seer asi segũdo dizẽ [algũus], que este Nẽprot Saturno que foy [Nẽprot] ho de [Babilonja]; et que avendo seus fillos ja casados et ajuntados pera rreynar, por que oyo dizer de Europa cõmo era amellor et mays tẽperada terra do mũdo, et mays abondada de [mpytas] bõas cousas -que tal he Europa, et ontre moytas bõas terras quea em ella, cõmo aprouỹçia de [Guadalquiuir] he amellor de quantas ẽno mũdo som, asy cõmo diz Plinio ẽno terçeyro libro enque departe destas tres terras, cõuẽ asaber, Europa, Asia, Africa, et das prouynçias delas - et outrosi por que avia aprendido Nẽprot em terra de Edom de Yonyto, seu tyo, por la arte da astronomya, cõmo ontre - los quatro prinçipaes rreynos do mũdo avia de séér hũ ho de ouçidente, et que este vençeria aos outros tres, et seria señor deles, et duraria sempre despoys que começasse, et com sabor de rreynar el aly, et leyxar de sua geeraçõ [que] rreynasse y sempre, outrosy mudouse onome; et vẽeo aly aaquela terra, aJano, teẽdo que aquela terra aque Noe viera, et poblara et acabara em ella que este acabamẽto de Noe em aquel lugar que era cõmo synal de séér aquela terra começo et cabeça et [synal] de todo omũdo ata afim. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 110 |
Et guerreou os et gáánou aterra et posoa su seu señorio El rrey Nẽprot deytara fora de Babilonya por força aAsur, pensando que deuya herdar atorre et açidade por rrazõ de primeyro erdeyro, et Asur foysse et poblou cõ os seus terra de Assiria. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 110 |
Despoys que el rrey Belo tornou de [Assyria], começou afazer hũa pobla moy noble et moy bõa que fosse cabeça do rreyno; et queria el séér emperador et fazer [en] aquela çidade acabeça do emperio, et do nome do seu fillo Nyno chamou Nyno aaquela çidade; et fezoa ontre [Babilonja] et Siria por que foy lugar comunal atodo [o señorio] dos rreynos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Abraã, Nacor, Aram, [em] estes seteẽta ãnos foy [Tare] caudillo et señor das [cõpañas] dos [lyñages] dos padres cõmo avemos dito queo forã aqueles donde el vyña. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Despoys que rreynou este rrey Nyno sayo sabedor, et moy viuo et moyto bulidor et [mañoso], cõmo aquel que era et [vyña] de rreys viuos, et de grãdes corações et moy [buliçosos] et fazedores; et asy otrage ja et lle vem cõmo de patrimonyo antigóó; et despoys que foy apoderado de todaslas terras do seu rreyno começou de rreuoluer, et cometer as gentes das outras terras, et guerrearlas et cometerlas fortemẽte por las meter su o seu señorio, et rreynar sobre ellas, asy cõmo oystes que quisera guerrear et aseñorarse rrey Nẽprot, de seu avõo, ẽnos mõtes de Armenya et despoys ẽnos cãpos de Senáár, sobre todaslas geerações dos fillos de Noe; onde semella queo tallente do avoo que nõse perdera ajnda ẽno neto nẽ se podia oluydar. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 111 |
Et cometeo Nyno logo aos de Assiria, et vençeos, et gáánou deles aterra et orreynado; et ontre orreyno de Babilonya et ho de Assiria cresçeolle moyto aterra, et oseñorio, et opoder, et outrosi ocoraçõ, por que ocoraçõ logo cresçe cõ agrande rriqueza, et por esta rrazõ deuẽ [todoslos] rreys séér de grãdes corações; et conta que asy ofoy este rrey Nyno, et dizẽ que moy pouco era otẽpo que el dormya, nẽ de dia, nẽ de noyte, pensando sempre cõmo acabaria oque seu padre, el rrey Belo, avia começado em Assyria, et ajnda sobre ello fazer mays; et começou aly el rrey Nyno aquerer aver oseñorio de todo omũdo despoys que se vio em tã grãde onrra et poder; et daqui tomou começo cõplido oprimeyro dos quatro prinçipaes rreynos que dissemos que se leuãtariã primeyros ẽno mũdo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 115 |
Belzebu, segundo Rramyro, tanto quer dizer cõmo varõ, ou señor de moscas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 116 |
Andados de Noe oytoçentos et çinquoeenta et çinque ãnos et de Tare quareenta, leuãtousse este rrey Nyno rrey de Assiria et de [Babilonja] cõ moy grande poder, et el foy oprimeyro omẽ que em este mũdo ostes fezo; et cõ moy grande codiçia de [acresçentar] ẽno señorio, tomou oste, et basteçeose de armas, et sayo de sua terra de Assyria et de [Babilonja], et leuãtouse [cõtra] toda Asia porla cõquerir. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 116 |
Et diz Orosio que começou Nyno ẽna parte de medio dia, ẽna fronteyra, et ẽnas rribeyras do mar Vermello, aconquista de Asya, et que leuãtandose daly vẽeo sempre guerreando ata apostromeyra partida de septẽtriom; et destroyo arribeyras do mar Exyno et vençeo todas aquelas gentes, em tal maneyra queas fezo tomar asy, et rreçeberlo por señor; pero eram ellas poucas ajnda et symples et nõ sabedores de armas, nẽ de guerras nẽgũas, nẽ dos boliçios do mũdo, cõmo disemos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 116 |
Onde conta mẽestre Godofre em cabo da septima parte do Panteõ, que [en] tẽpo deste rrey Nyno nõ era ajnda orreyno de Perssia, nẽ ho de Media, et diz que nõ era ajnda orreyno dos caldeos, nẽ dos ebreos, nẽ odos lydos nẽ [o jnperio] dos do Egipto nẽ orreyno dos corundos, nẽ odos de Tesalonya, nem era ajnda feyta Troya, nẽ fezera y ajnda nẽgũ mal nẽ bem; nem orreyno dos argiuos, nẽ o dos de Siçionya, nẽ orreyno dos rromanos, nẽ o dos alamães, nẽ seu [jmperio], nem o dos galos, que som os françeses, et por nos nõ detéér mays em esta rrazõ, dizemos que em todo omũdo outro rreynado. nẽ señorio nõ avia estonçes senõ aquel del rrey Nyno em Babilonya et em Assyria. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 119 |
Et sobrelo ordenamẽto destes señorios departe outrosy, que ajnda [destes] méésmos rreynos queo nõ entendem os omẽs nẽ podem dizer cõplidamente [a ordenãça] deles de cõmo os ordenou Deus, et sobre todo por que quiso asy ordenar estes prinçipados dos quatro rreynos mayores que os outros, et aeles ontresy mays altos agrados departidos os [hũus] dos outros, et os poso porlos quatro cruçiaes do mũdo, assy cõmo porlas quatro prinçipaes partes do mũdo; cõmo orreyno de Babilonja em Asia ẽna parte de oriente, quese começou em este rrey Nyno empero que Nẽprot, seu avóó, et Belo, seu padre, rreynarõ aly primeyros, mays enpero nõ despoys que este foy prinçipal rreyno do mũdo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 126 |
Adeante ẽno [dozemo] capitolo conta outrossy Moysem cõmo noso señor Deus mãdou aAbraã [qu[e]se] saysse daquela terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 127 |
Mays estas rrazões et departymẽtos, de cõmo ho elles rrazoam et departem et acabam, leyxamos lo nos agora aqui [perao] dizer et departyr adeante ẽno lugar onde nosso [señor] Deus mãdou aAbraã sayr da terra, por que ho ãno do seu [nasçemento] prouasse, segundo Agustim et os outros, porlo ãno do mãdado de Deus; et de aquela seyda et aquel ãno da seyda, por lo [do] seu [nasçemẽto]; et he pera aly esta rrazõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 128 |
Os aravigos em sua Biblia traslladada do ebrayco asy cõmo nos, empero que demudam elles em ella algũas rrazões alugares, et poem outras, falam y destes nossos padres da lyña; et asy ouverõ seus espoedores sobre ello cõmo nos, et tragẽ suas prouas dos ditos que Moysem diso ẽna Biblia, cõmo fazemos nos os nossos; et acõmo quer que elles [andem] errados ẽna creẽça, et aqueles quea fe de Ihesu [Cristo] nõ creẽ nẽ teẽ, pero moytas bõas palauras, et çertas et cõ rrazõ, diserõ ẽno feyto da Biblia et ẽnos outros saberes, et grãdes sabeos forõ et som ajnda; et em aquelo que elles bem diserom, téémos que nõ he contra rrazõ de [prouarmos] nos onde mester for os nossos ditos cõ os seus, por que véémos que asy o fezerõ et ofazem os nossos santos, que pera prouar [a carnaçõ de] nosso señor Ihesu [Cristo] aduzem ẽnas [lyções] da noyte de Natal suas prouas de autoridades tam bem de [gentijs] tomadas do arauygo cõmo de judios et de [cristiaos], donde quer queas podessem aver que aasua entençõ cõplisem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 128 |
"Señor, oque nos entendemos et véémos em aquela estrella nõ te queremos encobrir oque he, mays diremos te toda averdade; et señor, pedimos te por bem et por merçede que nos nõ sejas sañudo por ello, nẽ nos váá peor contigo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 128 |
"Señor nos entendemos et véémos [per] aquela estrella, que ẽno teu tempo omẽ de taes feytos et de tal poder víj́nra, que por el et por lo seu cõsello et os seus feytos, et porlos de aqueles que del víj́nrã, seras perdido tu et teu rreyno, et serã destroydos et desfeytos os teus deus que tu adoras, et ajnda te dizemos mays: que este feyto he daquel Deus que fezo todaslas cousas et as tem em poder; et por que duldamos ẽnas cousas que ante am de vĩjr, dizemos te que nõ sabemos seo querra El desuyar. " |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 130 |
"Señor, gardarey teu [mandado], et se Deus quiser eu me gardarey bem que nõ faça fillo, donde aja opesar et amazela et veja del atristeza que veẽ os outros queos em este tẽpo fezerom. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 130 |
"Fillo nõ te descubras tu tanto em estas rrazões, que todo aquel que he sóó et nõ mays de hũ et desdiz et quer desfazer acreẽça et aley que hũa grande terra tem, et [toda a] gente, et seu prinçipado, et onrrã, et gardã esta ley toda agente por bõa, contra moytos vay; quea gente enflaquẽta et aluoroça ao prinçepe ẽno seu señorio, quando querem tomar ou acordar [en] outras creẽças que el nõ tem; ante quea outra [creença] seja asessegada ẽna terra, os hũus tẽndóó por bem, et os outros por mal, leuãtansse pelejas et véém y feridas et mortes, et mudamẽto de senorio; porque ondese muda créénça forçado he dese mudar oseñorio; et se te nõ gardas el rrey et agente entender team, et leuãtarseam contra ty et matarã aty et anos cõtigo, por que te terrã por louco et sandio, et mays querrã que moyras tu sóó et nos ajnda contigo, ante [ca] tu meteres toda sua terra em rreuolta et em destoruamẽto; mays tu tem ateu Deus em teu coraçõ et tua créénça, et [adoroo] et syrueo et El te fara moy grande merçede, et [te] dara moy bõo acabamẽto ao que dizes et aesto que fazes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 130 |
"Abráám oya as palauras [de] seu padre et ascoytauao cõmo apadre, mays nõ de feyto, et quanto mays lo el castigaua, tanto mays el predicaua hũ Deus verdadeyro fazedor et señor poderoso de todaslas cousas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 132 |
Abraã foy por sy omẽ entẽdido em todas cousas, et sabedor em todas aquelas que oyra et aprendera dos outros sabios, et em todas aquelas de que omẽ algũa cousa de bem poderia dizer, et outrosy foy sabio et [apreçebido] das cousas que avyam de vĩjr; et entendiao porlas sçiençias do quadrunyo, donde era el moy grãde señor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 134 |
De cõmo prouou Abraã aseu padre Tare acréénça de nosso señor Deus [uerdadeyro perla] vaydade dos ydolos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 134 |
Et aquela ymagéé Neptuno tyña em hũa mão hũ [çeptro] em lugar de señorio, et em çima do ceptro tres varas em lugar de tres poderes proprios quea agoa ha; que corre, et se nada ao quea quer nadar, et podese beber; et todo oçeptro, et acorõa, et acara, et todo ocorpo asemellança de rruçiado, cõmo se todo deytase agoa de dentro dessy. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 134 |
Et diz mays obispo Lucas em esse capitolo, por que jazia Caldea açerca de [Babilonja], que queria séér dela señor el rrey Nẽprot; et elles nõ oqueriam rreçeber, et ouvo abuscar mẽestria por onde podesse cõ elles, et começoulles apredicar dos deus et ensynarlles adorar ofogo, et por esta maneyra vençeos et rreçeberõno por rrey. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 134 |
Em este lugar espõ ofrayre et diz que el rrey Jupiter que fogio ao Egyto ante os [gentijs], que quer [signjficar] anoso señor Ihesu [Cristo] que fugio ao Egyto ante amaldade dos judios, et os outros deus que erã cõ Jupiter et forõ aly [trasformados], que dam aentender asanta Maria madre de Ihesu [Cristo] et nosa Señora et aJosep et aos outros omẽs que consigo leuauã quando fugirõ ala cõ Ihesu [Cristo], ca nõ paresçe rrazõ que elles sóós fossem; et os gigantes que erã os judios et Trifoueo ho grande gigante que ya em pos elles que foy rrey Herodes, cujo poder ya tras [Ihesu Cristo] ao Egipto ata ondeo Deus sofreo; et que noso señor Ihesu [Cristo] sééndo Deus verdadeyro tomou carne et forma de seu seruo, que tal semellança lle pertẽesçia de tomar de fegura de carneyro ou de cordeyro [anjmal], qual oferesçiam et osacrificauã ẽna sua fegura ẽna vella ley, ata que El vẽeo daquela vez em carne atoller as feguras et ficar os omẽs ẽna verdade em que somos oje das feguras. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 139 |
"Padre et meu señor: nõ omandase Deus ¿et eu enque? |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 139 |
"Padre et meu señor: asy queria eu, que vos que esso dizedes que entendessedes ofeyto dos ydolos cõmo som fuste, et pedra, et terra, et feyturas das mãos dos omẽs, et como os mãdam fazer as gentes aseus talentes, et cõmo querem, et de dous ollos, et de duas orellas, et de dous narizes, et de duas mãos, et de dous péés, que fazẽ ao que de fegura de omẽ he; et se nõ quisesse oque faz aymage nõlle faria de estas cousas todas mays de hũa, et ẽno poder et mesura do omẽ quea faz, jaz todo oseu cõplimẽto, et ajnda mays digo quelle faça todas estas cousas cõplidas et ajnda dobladas, ou mays quatro ollos, et quatro orellas et [asi] das outras cousas, et ajnda quantas mays quiser, como dizẽ de Argo opastor [da] sua deessa Juno que avia çento ollos, empero queo matou Mercurio, nũca lle tanto farã que veja nẽ ouça, nẽ entẽda, nẽ synta, nẽ som os ydolos em outro estado senõ que cada dia vam tornãdose em aquelo donde forom et esto he aterra, ca as aruores, et as pedras, et ajnda os ferros et todaslas outras cousas que ẽna terra som, della forõ tomadas et della nasçem et em ella se tornã quanto quer que [tardem]; poys destas cousas som as ymages dos ydolos. " |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
"Aynda [departe] mays sobresta rrazõ: que nosso señor Deus quando criou todaslas cousas ẽno começo do mũdo, et fezo y os angeos, logo ordenou os bõos et poso os por suas ordẽes em seus lugares ẽno çeo, et estabelesçeos y de guysa que cõmo quer queos de libre arvidro fezo et ossom elles, diz que nũca vam daly a nẽgũa cousa senõ quando el mãda yr ao que el quer. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
Demays quando noso señor Deus fezo todas las creaturas esto touo pera sy apartadamẽte, que outro espirito nẽgũ senõ el sóó que nõ podesse entrar em nẽgũ corpo allẽo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
Onde, segundo todas estas rrazões que avemos ditas, os ydolos nõ am nada daquelo por que as gentes neyçias et enganadas os adorã; et sobre todo queos espiritos maos nõ vam anẽgũa cousa se nõ por soltamento de Deus, cõmo he dito, asy cõmo quando véém aos encãtamẽtos et aos espirimẽtos que prouã os sabios por queos solta Deus aaqueles espiritos por los nomẽes de noso señor Deus que El quer que ajam sua vertude et seu poder et sua onrra; et esto cõplese ajnda quando oespirimẽto se faz cõ ordenamẽto das estrellas que pertẽesçem pera ello. et otẽpo he estonçes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 141 |
[nem] os padres donde nós víj́mos nũca nos mostrarõ feyto de ydolos nẽno seguyrõ elles, et nos outrosi nõ corrõpamos anosso señor Deus cõ elles, nẽ [o sañemos] por que nos faça perder abõa [lyna] enque estamos; et [aqui vos] acabo agora [myñas] rrazões. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 145 |
Et Abraã começoullo a dizer moy atrebudamẽte, empero temperamẽte cõmo ante rrey, et contou lle todaslas rrazões dos ydolos et da loucura et vaydade deles, cõmo oystes queo avemos contado aqui et moyto mays; et disolle todoslos deuedos que noso señor Deus ha cõ as criaturas et opoder quea sobrelas; et fezo desto moy grande sermõ ael rrey et aseus rricos omẽs et atoda sua corte. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 147 |
Et el rrey, cõ moy grande pesar que [tyña en] seu coraçõ do dito [que lle] diserõ os estreleyros et grande [saña dos] synaes que via em Abraã, et quiso saber mays de seu feyto, et enviou por seu padre et por sua madre et seus yrmãos; et elles vierom logo antel, et progontoulles el rrey quanto avia que nasçera aquel seu fillo Abraã et quelle disessem auerdade et que el lles faria bem et merçed; et se averdade nõ disessem queo saberia el por outra parte, et queos mataria por ello, asy cõmo aaqueles que mẽtem aseu rrey et señor natural. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 147 |
Et dizẽ que chegou aly o angeo [de] noso señor Deus et tomou Abraã et tyrou ael do fogo et librou ho daquela morte. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 147 |
"Eu som oteu señor Deus quete tyrey do fogo ou da çidade [Vr] dos caldeos. "Et quando Abraã sayo da fogueyra, quelle [nõ fezo] mal nẽgũ ofogo, maravillouse moyto el rrey et mandóó leyxar daly adeante, et quelle nõ fezessem nẽgum mal nẽ cousa algũa cõ quelle pesasse, et chamou Abraã que viesse ael, et falou cõ el et disolle asy segundo cõta oaravigo: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 147 |
Et andou Abraam daly adeante seguro por la çidade et por la terra et predicaua toda via Abraã ofeyto da [vnydade] de noso señor Deus. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 149 |
Et departem sobresto que segũdo acreẽça de noso señor Deus, que todo otẽpo des do começo do mũdo aaca he partido em tres tẽpos: et ao primeyro diserõ otẽpo de antes da ley, et ao segundo, otẽpo da ley ou ẽna ley, ao terçeyro otẽpo de despoys da ley, ou tẽpo de graça; et oprimeyro destes tres tẽpos durou, segũdo dizem [hũus], deslo começo de Adam ata Moysem; et outros dizẽ que ata Abraã, empero omays çerto he ata Moysem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 149 |
Et por mostrar os santos Padres queo feyto de Abraã, -que mostrou et nomeou primeyramẽte hum Deus sóó, criador de todaslas cousas, que el começou [creẽça] et maneyra de ley et acabou em ella -, et que ouvo parte em estes tres tẽpos, et por esto queo chamarõ primeyramẽte [Rram], que nõ semella nome cõprido, et da aentẽder otẽpo de ante da ley enque nõ avia cõplimẽto de créénça pera o omẽ séér saluo; et por quelle chamarõ despoys Abram quee nome mays cõplido quese entende otẽpo da ley enque ouvo mays cõplimẽto pera entrar omẽ em ley et em creẽça [por que viese despoys mellor aa creẽça]et abõo camyno que avia de víj́nr pera séér saluo; et por lo nome terçeyro quelle diserõ despoys Abráám, quee nome cõplido de todo, danos [aentẽder] otẽpo de despoys da ley, ou otẽpo de graçia quee esse méésmo em quea todo cõplimẽto de ley et de fe, et enque fezo noso señor Deus Ihesu [Cristo] ao [vmanal] lynage graçia de [seer] saluo todo aquel que cõplidamẽte em El créér et gardar asua ley. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 149 |
Et conta Josefo desta vida de Tare et diz que viueo tam pouco por quese encurtava ja avida dos omẽs, et quese fazia cada dia mays pouca, et que asy foy yndo ata ageneraçõ de Moysem; et despoys de Moysem que forõ as vidas dos omẽs otermyno dos çento et [vijnte ãnos] que oystes que nosso señor Deus estabelesçera, et [diz] que tantos viueo Moysem, çento et [vijnte] ãnos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 152 |
Et oprimeyro rrey deles que ende rreynou ouvo nome Zaes, mays segundo diz mẽestre Pedro ẽno libro das generações do Vello Testamẽto, este primeyro daquel rreyno do [Egyto] ouvo nome Myneo; et diz que podo esto séér que fose este hũ rrey que ouvese estes dous nomẽs, segũdo [señas] terras et [seños] señorios ou lyñages ou tẽpos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 156 |
Despoys que Trebeta foy deytado do rreyno et alongado dende, ficou [Semyrramis] com seu fillo Zemeys, por rreyna et señora de todoslos rreynos et gentes que foram del rrey Nyno, seu marido; et diz Paulo Orosio ẽno quarto capitolo do primeyro libro, que tanto era forte esta rreyna Semyrramis, que semellaua aseu marido ẽno esforço et ẽna forteleza do coraçõ; et ẽna cara et ẽno vestyr ao fillo; et asy era ja afeyta et vsada de mortes de omẽs et de sangre cõ seu marido, que seendo ella [moller], doze ãnos andou cõ ostes, lidando, et matãdo as gentes et cõquerindoas, nõ se teendo por contenta nẽ abastada de todas las terras et rreynos que seu marido gaañara em çinquoeenta ãnos, et eram moytos por que nõ achaua el estonçes outro lidador que cõ el lidase nẽ quelle contradise queas nõ tomasse; et todas las aella leyxou el rrey Nyno seu marido. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 156 |
Et ella entrou em Etyopia, et guerreoa et ouvo em ella lides, et matou moytas gẽtes, et entrou aterra por força et [fezoa] tornar assy et metioa su oseñorio de seu Jmperio de Assyria; et touo ella soa todos los rreynos do emperio de Assyria em [sua] vida, por duas rrazões: hũa por que lle ficou fillo pequeno jnfante erdeyro; aoutra por que aquel fillo acõtesçeo de séér sem syso et sem bõo entẽdemẽto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 156 |
Et doulle dos seus privados os que ella avia de mellor poridade et de mellor siso et de que ella mays fiaua em todos seus rreynos que viessem cada dia aaqueles pááços et [seuessem] ẽnos portaes aoyr os pleytos dos rreynos, et que elles mãdassem ao pobõo cõmo [fezesen] et viuessem et librassem os pleytos, cõmo se mãtevessem em justiçia et em paz todos los rreynos do seu señorio, et mandoulles em sua puridade que disessem que por mãdado del rrey seu fillo ofaziam por que encobrindóó desta guysa coydasem as gentes do rreyno que aly viessem que todo quanto eles librauã et mãdauã que por siso del rrey era, et por esta rrazõ todo opobõo queo [tovese] por sabio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 158 |
Et [hũus] rreynos pequenos et terras que [ficauam] ael rrey Nyno de [conquirir] ẽna partyda de Asia andou ho ella todo et conquerio et posóó su o seu señorio et do emperio et a seu mandado. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 159 |
Et tam grande acodiçia et sabor aviã de matar omẽs et esparger sangre deles cõmo era afeyta aelo et ho avya [vsado] com omarido conque fezera moytas fazendas et vençera moytas lides [et batallas] cãpaes cõ el, et despoys da morte del ella porsy seendo caudillo mayor de todos, doze ãnos contenuados andou em guerra vençendo moytas batallas, et conquerindo gentes, et acresçentando seu emperio et señorio, et fazendo moytas fortelezas, por las terras por donde andaua ẽnos lugares onde fazia mester, pera defendemẽto dos rreynos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 159 |
Et ella fezo aseu marido rrey Nyno que fezese açidade de Njnyue et em ancharla tanto, et fazerla tam grande et tam onrrada cõmo avedes oydo; et despoys que seu marido foy finado por ella fazer oseu em seu cabo donde [gaañase] pera sy algũ nome, defendio que em todo oseñorio do emperio nẽgũa çidade nõ fosse tam grãde nẽ [tovesse] tamano termyno cõmo [Nynjue]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Despoys que morreo arreyna Semyrramis et ficou Zameys por rrey et herdeyro dela et del rrey Nyno, [ajuntarõsse] os caualeyros et os omẽs bõos das terras et vierom aBabilonya por véér seu rrey et seu señor por que [algũus] avia y que oyram algũas novas et cousas aprendidas del, et quando chegarõ y traballarõse os alcalles do rreyno et os priuados et amygos em cujo poder arreyna leyxou seu fillo de encobrir lo et escusarlo de todos queo nõ visem em maneyra que soubessem que tal era, et poynã sobre esto as mays grãdes et mellores escusas que elles podyam achar et dizer. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
"Por nos agora fazer por pouco tẽpo que esto pode durar, quanto nos podermos por el seera nossa onrra, que fillo de nosso señor natural he, et outrosy podemos aver del fillo erdeyro que el avera et que seera nosso señor natural, et seo nõ sofremos et ho nõ [asperarmos], et ajnda ajudarlo pera ello esto sééria grãde maldade nosa, et grande [mj̃goa]; et vasalos mesurados et leaes bem deuem sofrer aseu rrey et aseu señor natural vida de hũ omẽ ajnda que máo fosse et que viuesse mays queos que agora aqui estamos; et avyda [do] omẽ pouca he et pouco dura et abõa obra et bõa estança moyto, et nẽbra et fica ẽnos que veem despoys; et mays lygeyra cousa he pera nos et mellor et mays onrra de estar et asperar, asy cõmo sem señor vida de hũ rrey que nõ desfazer nosso señorio natural. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Et demays se Deus quiser que verra moy bõo fillo herdeyro et empos aquel outros moytos; ca Deus, que da soude aos rreys et aaoutra gente quandoo meresçẽ, asyo ordenou moytas vezes segundo queo aprendemos dos nosos auçiãos, que por hũ rrey que veña máo ou myngoado em algũa cousa, asy cõmo agora he este noso señor; despoys da Deus empos este moytos et bõos rreys cõplidos de toda sabedoria, et esto faz El por mostrar oseu grãde et nobre poder, et asua merçed, que de máo pode fazer séér bõo cõmo oque he poderoso em todas las cousas; demays, que fica orreyno ẽnos nosso aluydrio et ẽno noso ordenamẽto; et nos sejamos bõos vassalos et ayos verdadeyros et fiees et [mãteñamoslle] orreyno em justiça et em paz, et nõ lle danemos delo nada, nẽ façamos nẽgũas cousas por queos seus dereytos sejam [mynguados] em nẽgũa [guisa], ca se el sysso ouvesse cõplido el nos lo faria fazer cõmo ofezerõ aqueles donde el vem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Et sobresto casemos nosso señor el rrey cõmo lle convem em seu dereyto, et fique el cõ suas [gardas et cõ seus] seruẽtes em sua villa et em sua casa, et ande ajnda por los rreynos por donde el quiser cõmo rrey et señor; et Deus querendo fazer nos ha bõo fillo erdeyro que de tal lynage he, acõmo quer quea natura aja errado em el. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 165 |
Et desto todo plazera moyto aDeus este feyto, et fara anoso señor moyto bem et merçed et anos cõ el et su oseu señorio por la maneyra queo nos fezermos, et ajnda acharedes que por esta lealdade nos terram as outras gentes por mellores et temernos am temẽdose que Deus sééra cõnosco por ello et El asyo fara. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 167 |
Et esto fazia Abraã ca sabia moyto et traballaua sempre em bõas obras; et por que el era tam bõo et tam justo cõtra Deus, asy cõmo diz Josefo, amóó Deus [mays] que aos outros omẽs daquela sazom, ca empero que [algũus] outros [nomearom] Deus antes que Abraã nõ achamos quese afirmassem em ello; et foy el oprimeyro quese [atreveo] a dizer et afirmar et mostrar aas gentes que aquel hũ sóó era Deus oque criara todaslas cousas, et sem El que nẽgũa cousa nõ poderia séér et que outra creẽça nõ era nada senõ asua; et catou Deus por esto abõa bondade et voõtade de Abraã que avia contra El et nõ quiso que morasse ontre aquelas máás gentes, et segundo diz Josefo [leuãtauã] se contra el et buscabam lle moyto mal por esta verdade quelles dizia et mostraua; et estando el em pensamento desse tornar aterra de Babilonya et de Caldea ou cõmo faria, rrenẽbrousse del noso señor Deus et faloulle. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 167 |
Et de algũas vezes que oyredes em esta estoria que falou noso señor Deus aAbraã esta foy aprimeyra, et disolle asy, segũdo conta Moysem ẽna Biblia ẽno deçimo capitolo do Genesis. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 170 |
Andados do rreynado de Assyria çento et dez et sete ãnos et de Sytionja noveẽta et sete ãnos, et dos tebeos do Egyto seteẽta et çinque, [rreynãdo] em Assyria el Rrey Zameys, et em Sytionya el rrey Telsyom, et os tebeos ẽno Egyto, Abraã sééndo de seteẽta et çinque ãnos de quando nasçera, segũdo diz Eusebio ẽno grego et Jeronymo em latim, ẽno traslado que fezo daquela rrazõ de Eusebio, foy [Abraã] em esta ydade dereyteyro et meresçedor delle falar nosso señor Deus, et faloulle et fezolle sua promesa cõmo oystes; |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 170 |
[a qual promessa] he posta ẽna Santa Escritura, et autentica et moy nomeada ẽna santa [igleia] cõmo cousa moy senalada et moy cõtada por çertos ãnos conosçidos, et por rrazõ desta [promessa] acontesçeo despoys ho Testamẽto et ajnda os [Testamẽtos] que som ontre noso señor Deus et nos Et ficarõ et morarõ Nacor et Melca et suas [cõpañas] em aquela çidade de Aram que disemos; et moraua estonçes Loth em Mesopotamya em hũ lugar aque diziã Eutot; et Abraã quando ouvo asayr da terra foy por el et trouxóó cõsigo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 170 |
Et estonçes aparesçeo noso señor Deus ha [Abraã] et disolle: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 170 |
"Abraã em sua tristeza que avia quanta quer que era, cõmo oque saya dos lugares enque moraua et avia [coñosçidos], et viasse em terra estraya et el estrayo et [provolle] moyto cõ as palauras, et cõforto de noso señor Deus et cõ aquela promessa tam grande quelle daria aquela terra, et sobre todo quando obendiso et lle diso que de seu lyñage sayria por que seeriam benditas todas las gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 170 |
Et foy moy alegre, et alçou logo aly hum altar aaonrra de noso señor Deus, et fezo logo aEl seus sacrifiçios em el, et segundo diz a Glosa nõ oleyxou por medo do fogo dos caldeos [nẽ] por temor dos poderosos de Canaã, dizendo queo deytariã em outro tal fogo: et chamou aly onome de Deus et alabóó; et despoys leuãtouse daly, et passou adeante, et foyse contra hũ monte que vay contra ouriente da çidade de Betel, que diz a Glosa que foy despoys ẽna sorte de [Benjamym]; et aaquela çidade diserõ primeyramẽte Luza, quee tanto cõmo almendra; et aly poso sua tenda et segundo se el asentou [tyña] de parte de ouçidente aquela cidade Betel et de oriente aÇidade Hay. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 173 |
Et mentre que aquelas molleres esto faziã aSarra Deus noso señor [enbargou] aFaraõ cõ moytos pleitos de seu pouóó quelle acontesçerom em aquela sazõ, segũdo diz Josefo; et desque passarõ os pleytos estoruóó cõ grãdes enfirmydades que dou ael et aos de sua [[casa]], segundo conta Moysem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 175 |
Oytéénta ãnos avia Abraã quando entrou ẽno Egyto et morou y çinque ãnos, et aaseyda dende desta guysa cõplio oyteẽta et çinque ãnos de quando nasçera; et foy ese odezeno ãno de quando noso señor Deus lle mãdou sayr de sua terra et lle fezo oprometemẽto que avemos dito. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 178 |
Et Julio Çesar outrosi esse dia, quantas noblezas os omẽs sabiam et poderom fazer et engenar, toda las fezo; et dou esse dia moytos aprestamos, et dões, et moytos donadios; et outorgou aly aCleopatra todoslos rreynos do [Egito], et confirmoulle oseñorio deles; et foy ella ende rreyna por sy [vijnte] et oyto ãnos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 183 |
Et quando el he ẽna parte do çeo hu as estrellas do syno do Leon se ajuntam áás estrellas do syno [do] Carneyro, aly onde aestrella Srio -et esta he aaque dizem canycula, donde som chamados os dias canyculares - et deyta os fogos yrados [porla] boca, et mudase aly oçirco do ãno enquese outrossy muda otẽpo, que sal estonçes oestio et entra ho outono; et outrosi quando he osyno do Capricornyo et do Carneyro su [quẽ] esta aboca do Nylo ascondida, quando vay aeste lugar quee dito destes synos aestrella de Mercurio, quee señor das agoas, fere ẽnas bocas ou ẽnos manadeyros do Nylo posto de suso ofogo da sua estrella; estonçes o Nylo abre sua fonte et [maña] et cõmo cresçe omar ẽnos cresçementos da lũa et sal o Nylo cõmo lle manda Mercurio, et cresçe et cobre as terras et tẽperaas, donde am todaslas terras do Egyto todo oque am mester et de quese [mãteẽ] et nõ colle as agoas nẽ as torna aamadre ata quea noyte nõ aja as oras ygoães cõ odia. ""Et em esta rrazõ sobre este lugar da fonte do Nylo achamos que ouverõ [hũus] dos auçiaos hũa créénça vãa: queo cresçer da fonte do Nylo donde el sal por las terras et rrega as herdades, diziam que aquel cresçer quelle [vyña] daquelas neves de Etiopia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 186 |
Aleyxandre, que foy omays alto dos rreys ao qual aprovinçia Menfis d o Egyto ha ora, ouvo el envidia do Nylo de nõ poder el, que era cõmo señor de todo omũdo, saber oseu feyto do seu nasçemẽto et oseu acabamento, et enviou dos sabedores et escolleytos escodrinadores [de] Etiopia por los cabos da terra; et quando vierõ ááçitara vermella do eyxe do firmamẽto ouverõ aquedar aly, que nõ poderõ pasar, et vierõ aly ao Nylo et acharono caente. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 191 |
De cõmo fezo noso Señor cõ Abraã despois que partio os pastores cõ Loth. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 191 |
Despoys que Loth foy [partydo] de Abraã aparesçeo noso Señor Deus aAbraã em aquel lugar méésmo et disolle: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 192 |
Et estes esteuerõ doze ãnos su oseu señorio et peytarom em paz et em saluo apostura que aviã adar: et ao trezeno ãno alçarõse contra eles et nõ lles quiserõ dar nada. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 193 |
Et obedesçiam todos estes ao prinçepe de Assiria, que era monarco do rreynado dos assiriaos; et monarco quer dizer hũ soo prinçepe mays grande de todo oseñorio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 195 |
Estonçes se compliam çinquoenta ãnos que nasçera Loth; et esse ãno meesmo tyrou Abraã da prijom ael et atodos los outros que cõ el forã presos, et rreçebeo aly grande onrra Abraã em aquel feyto; et acabarõ se outrosi em essa sazõ çinquoéénta ãnos queo nosso Señor Deus tirara do fogo dos caldeos, cõmo he dito de suso. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 195 |
Et poso que por estas rrazões ditas ficassem em aquel ãno libres de todoslos que seruos eram, et fossem soltos todoslos que presos jaziam, et quitos todos los que algũa cousa deuyam, et queas herdades que forã vendudas ou [empeñadas] quese tornassem ese ãno aos [señores] cujas eram primeyro. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 197 |
"Señor, ¿que bẽ me faras Tu quando Damasco, fillo de Eleazar, meu moordomo, ha de herdar os meus bẽes, et pera que me he apromessa da terra queme feziste poys nõ ey fillo queo herde? |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 197 |
"Disolle noso señor Deus: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 197 |
Abraã creuo todas estas palauras quelle diso [nosso] Señor, et ofeyto da sua lide cõ aqueles quatro rreys, et apartida do rroubo cõ obispo Melchisedec et com Bara, rrey de Sodoma; et cõmo [crija] aDeus todas las palauras quelle dizia, et toveron o todos por omẽ dereyteyro et que fezera dereyto et bẽ quantos souberõ queo fezera, et por que ouvo fe ẽno quelle diso Deus, foy teudo por leal. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 197 |
Et alende desto disolle noso Señor Deus: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 197 |
"Abraã créé aquesto que te Eu digo que Eu [sõo] aquel Señor que te [tirey de] terra dos caldeos, et te librey do fogo enque elles te meterõ, et te trouxe aesta terra et prometi te que Eu tea daria, et quea herdarias tu et olynage que de ty sayria et asy ofarey. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 197 |
"Señor eu nõ [sõo en] tẽpo de auer fillo, et esta terra queme Tu prometes he em poder [doutros] omẽs, et dime cõmo poso séér çerto quese complyra esta cousa queme Tu dizes? |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 197 |
"[disolle] noso Señor: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 197 |
"[Abbraã] fezo cõmo lle mãdou noso Señor, et partio todas estas cousas por medio, cada hũa delas, saluo ende as aves queas nõ partio, et poso hũa meatade em dereyto da outra de cada hũa delas, que asy omãdara fazer ael noso Señor, at estaua asperando cõmo lle mãdaria Deus fazer este sacrifiçio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 199 |
Et da outra palaura que diso noso Señor que El julgaria aaquelas gentes que mal lles fezessem, esto asy foy, que aos do Egyto, queos toverõ [enseruydũe] et os apremearom, julgóós El cõ os synaes et cõ os mallamẽtos que diremos adeante, et outrosi todos los [ymijgos] deles quiso Deus que fossem destroydos et vençidos dos judios, ata queo elles [perderom] por sua culpa, segundo contaremos adeante em seu lugar. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 199 |
Et da outra palaura que diso queas gentes daquelas terras averiã meresçido por que el lle las tolleria, asy foy, ca tantos forõ os maes et os pecados que fezerõ aquelas outras gentes, et tanto se arredarõ de conosçer aDeus, que por ende lles [tolleo] noso señor Deus aquelas terras et dou as aos fillos de [Ysrrael] queo [coñosçiam] et guardauã asua ley. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 199 |
Et desta maneyra departymos as palauras que noso señor diso [aAbraam] quando lle mostrou a primeyra parte do synal daquelo quelle prometera quelle daria fillo varõ que herdasse o seu. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 200 |
"Quãdo esto oyo Ssarra começou aferir et aapremear aAgar sua mãçeba, et ella cõ coyta do mal quelle fazia sua señora Sarra fugio et [queria] [sse] tornar perao Egyto donde era natural, et nõ sabia ocamyno, et andaua soa et errada porlos moytes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 200 |
"Eu fugo de [myña] señora Sarra, ca nõ me posso parar antela por moyta premea et moyto mal queme faz. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 200 |
"Tua señora te fezera moyto bem et merçede, et tu nõ lle gradeçias, et eras de máo [coñosçer] et desmesurada em teus feytos cõtra ella, mays nõ [faças] asy, ca Deus parou mentes aalazeyra et ao traballo que tu sofrias, et nõ lle sayas de mãdado, et tornate et [nõ] passes mays pera aca, et esto he oque Deus queria et se al fezeres cõtra El morreras. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 200 |
Estonçes Agar tornousse pera sua señora Sarra, asy cõmo lle mãdara oangeo; et ouvo seu fillo cõmo lle foy dito, et posolle nome Ysmael cõmo lle avia mandado oangeo; et segundo contã [algũus] este foy oprimeyro omẽ aque Deus [mãdou] poer nome ante que nasçesse, et esto contesçeo em moy poucos despoys. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
[qvando comesçou] Abraã aséér de novéénta et nove ãnos, [aparesçeolle] estonçes noso señor Deus et [disolle]: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
Et por ende nõ quero que des aqui adeante te chamem Abraã, mays Abrafam, ca seras padre de moytas gentes et moytos rreys auera em teu [lyñage] [a que] darey aterra que aty promyti, et serey seu señor et seu Deus deles, et elles serã meu pouõo; et opleyto que porrey cõtigo gardarloas tu et todos aqueles que de teu lynage vierem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
"Quando esto oyo Abraã deytouse em terra fazendo oraçõ antel et adoroo; pero rriosse ontresy, et diso anosso Señor: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
"Rrespondeo nosso Señor: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
Et segundo diz Josefo et outros moytos, este nome Ysáác tanto quer dizer cõmo fillo de rriso, por que opadre et amadre ambos se rríj́rom quando lles diso noso Señor que averiã fillo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
Quando esto ouvo dito noso Señor aAbraã, çirconçidou Abraã asy, et aseu fillo Ysmael, et atodoslos outros de sua casa, tam bem aos seruos cõmo aos libres. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 202 |
Noveẽta et nove ãnos avia Abraã quandose [çircondou] et Ysmael, seu fillo, treze; et asi se cõplio opleyto que noso señor Deus posera cõ Abraã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 204 |
Despoys de todo oque avemos dito, paresçeo noso señor Deus aAbraã ẽno val de Mãbre açerca da aruore que [desemos] su que morauã el et Sarra et sua [cõpaña], et mostrouselle em esta guysa: sya Abraã aaporta de sua tenda et alçou os ollos, et catou, et vio víj́nr açerca dessy tres que coydou que eram omẽs et elles eram angeos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 204 |
"Señor, se merçede me queres fazer entra em myna casa tu et estes outros et lauar vos am os pees atodos, et folgaredes su esta aruore, et dar vos ey que comades et cõfortar vos edes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 204 |
Et diz mẽestre Godofre que tres omẽs vio Abraã, mays que ante os péés de hũ se deytou, et que aquel adorou; et que atres se omyldou, empero ao hũ onrrou mays que aos outros, que aquel [tyña] el por señor; et atres dou de comer mays ante hũ seruyo por todos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 204 |
"Et disolle aquel angeo aquẽ el [tyña] por señor: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 204 |
"Et Sarra quando esto oyo, cõ medo que ouvo negou que nõ rriyra, et disolle noso señor Deus que falaua cõ Abraã pero que Abraã nõ coydaua que noso [senor] era: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
Quandose leuãtarõ aqueles tres mãçebos do lugar hu estauã cõ Abraã, começarõse de yr contra Sodoma; et Abraã ya cõ elles enpoendóós et diso asi noso Señor contra os angeos que y estauã et yam cõ El: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
"Et esto dezia noso Señor por que agẽte de Sodoma et de Gomorra erã tã abondados de todaas cousas que poderiã séér pera omẽ se deleytar, et viçoso seer, segũdo diz Paulo Orosio, que çresçeo em elles soberuea de fazer luxuria ensi méésmos moy desonesta cõtra ley et contra natura. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
Et pero que esto era verdade dizia noso señor Deus, que sabe todaslas cousas, que ajnda véér et prouar se era asy et El [veẽdoo] queria ajnda saberlo; et esto fazia por dar anos enxẽplo, que nõ creamos as cousas máás que nos diserẽ ata que nõ sabeamos se som [verdade] de feyto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
Et Abraã estaua açerca de noso señor Deus et disolle: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
"Señor, et tu destroyras asy os bõos porlos máos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
Tu es Deus que [deues] julgar toda a terra em dereyto et bem, et Señor ¿se por ventura forẽ çinquoeenta omẽs bõos ẽna çidade, perderseam estes cõ os máos? |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
"Estonçes rrespondeo noso Señor aAbraã: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
"Et diso logo Abraã anoso Señor: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
"Rrespondeo noso Señor: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
"Et diso noso Señor: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
"Diso noso Señor: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
"Et sobre todo esto diso Abraã anoso Señor Deus: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
"Disolle noso Señor: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
"Et sobre esta rrazõ, diz mẽestre Godofre que rrespondeo noso Señor desta guysa, por que nõ queria El amorte dos outros pecadores, mays aver deles merçede, et perdoar amoytos máos por amor de poucos bõos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 205 |
Quando esto ouvo dito noso Señor Deus partiosse de Abraã, et tornou se pera seu lugar Abraã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 206 |
"Señores, poys queme fazedes tanto bem queme guareçedes [de] morte, rrogo vos et pido vos por merçede que hũa çidade pequena quee açerqua daqui que fique por lo meu amor, et nõ seja destroyda, et pero quee pequena viuerey eu em ella. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 208 |
Et esto fezo Deus cõmo bõo juyz que julgou dereyto, et [mãdou] logo cõplyr ajustiçia do juyzo, cõmo rrey, et emperador, et [señor]; et mandou mays ajnda: que toda aquela terra fose seca por sempre, que em todoslos termynos destas çidades sobre ditas nõ nasçe aruore nẽ erua, nẽ se criase y outra cousa nẽgũa que prol podesse téér, nẽ fazer anẽgũ omẽ, nẽ aoutra anymalia; et en esta maneyra, segũdo conta meestre Pedro, dou Deus noso señor mays grande pẽna aos de Sodoma et daquelas outras çidades que aos que matou cõ odeluvio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 209 |
Et em outro dia seguẽte, despoys queo destroymẽto destas çidades foy feyto, leuãtouse Abraã daquel lugar donde avia estado et falou cõ noso señor Deus et por que El lle disera oque queria fazer sobre aquelas çidades, catou Abraã contra Sodoma, et Gomorra, et contra todos los termynos delas, et vio sayr ẽno ayre feyscas et moxenas da terra [asi] cõmo de forno que arde: et por [estes] synaes que via entedeo que Deus destroya aquelas [cidades] et crééo quese nẽbrara del, et librara aLoth, seu sobrino daquel destroymẽto. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 215 |
Et lançãdo conto aesto Abraã, conta aestoria da Biblia que se forõ el et Sarra sua moller do val de Manbre, hu falara cõ noso Señor Deus; et foyse contra parte de medio dia, et morou ẽno [deserto] de Cades et de Sur, aly onde Moysem despoys tirou as agoas da pedra, asy cõmo diremos adeante, et daly sayo et foy cõmo [pelygrino] aGerara, que som [hũus] lugares da terra [a] que dizẽ Palestina. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 215 |
Mays dou estonçes noso Señor Deus hũa grande enfirmydade a [Abymelec] por que nõ acabase opecado que queria fazer contra Sarra et cõtra Abraã, et despoys veẽo nosso Señor ael em soños et disolle: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 215 |
"Señor ¿tu mataras agente dereyta por lo pecado que faz nõ ho [entẽdendo]? |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 215 |
Señor, ave merçede demj́ que eu nõ queria esto fazer senõ por queo nõ sabia nẽ entẽdia. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 215 |
"Et rrespondeo noso Señor et [disolle]: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 215 |
"Quãdo esto ouvo dito noso Señor, espertou logo [Abymalec] et foy moy espantado, et leuãtouse et chamou os priuados et disolles em poridade todas aquelas palauras que ouvera cõ noso Señor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 215 |
Et diso Abraã adeante que quando noso Señor lle mãdara sayr de casa de seu padre que rrogara el aSarra, sua moller, et quelle pedira por dom, que cada lugar por donde fosem, que disese aos quea pregũtasem que erã yrmãos, et ella queo fezera asy. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 215 |
"Et diz mẽestre Godofre que em cabo de todo esto que rrogou el rrey aAbraã que se algum nojo lle fezera quelle perdoase et rrogasse aDeus por el; et Abraã fezóó et rrogou anoso señor Deus et pediolle merçede por Abymalec et por toda sua [cõpaña]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 215 |
Aessa ora nosso señor Deus por lo rrogo de Abraã dou soude ael rrey et asua compaña; et parirõ as mãçebas del rrey, segundo conta mẽestre Pedro en ocapitolo da yda de Abraã aGerara, et mẽtre que el rrey tovo em poder aSarra, moller de Abraã, nẽgũa cousa nõ se emprenou que femea fose em toda acasa deste Abymalec rrey. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 218 |
"Rriso fezo demj́ noso Señor et os queo oyrem rreyrseam delo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 219 |
Et Sarra parou mentes ao trebello et entendeo ẽnos feytos do trebello que depois de dias de Abraã, queo [mayor] de dias que asoberuearia por ventura ao menor, et querria seer señor sobre el. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 219 |
Estonçes diso noso Señor aAbraã: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 220 |
Et conta logo Moysem aos dez et seys capitolos do Genesis, que diso noso Señor Deus aAgar, [segũdo] que avemos dito, que averia fillo varom et quese tornase pera sua señora Sarra et quelle obedisçesse et quea seruyse, et quando parise que aaquel fillo que lle chamase Ysmael. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 220 |
Sobre esto diz mééstre Pedro ẽno capitolo desta sayda de Agar que onome do omẽ de quese lee que primeyramẽte foy demostrado de noso Señor Deus que este nome Ysmael foy, et de mays todo aquelo que diz Moysem queas mãos ou poder deste moço seria contra todos et as mãos de todos ou os poderes, contra el, departe mẽestre Pedro em esse capitolo que se entende de Ysmael aquesto desta guysa, quee dito por seus fillos [Codar] et os outros que diremos adeante que forom fortes omẽs, et de [que] sayrõ fortes [cõpañas] de gentes, et conquistarõ atodos seus viziños, et deronlles sempre moyta maa folga et contẽda, et elles aelles, et ouverõ nome primeyramẽte de Agar os agarenos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 222 |
Nabayot, Çedar, Abdehel, [Mabsam], Masma, Yduma, Massa, Adad, Tema, Etur, Nafis, Cathma, et estes forõ prinçepes et señores cada hũ do seu lynage; et dos nomẽes destes forõ nomeados moytos castelos et vilas et gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 222 |
Do segundo, que avia nome Çedar, foy dita Çedar, quee hũa grande terra ẽno deserto ẽna que el aseñorou. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 223 |
[Et] este poço que ouvo nome Bersabee fezóó Abraã ẽno deserto antes que Agar et seu fillo fosem deytados; et este [meesmo] he oque noso Señor mostrou aAgar quando ho moço Ysmael queria morrer de sede ẽno deserto, cõmo avemos ja dito; et deste bebio sua madre Agar et dou de beber ao moço quanto el quiso, et tomou ella aly da agoa pera seu camyno em seu odrezillo que tragia, cõmo disemos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 225 |
Todas estas cousas acabadas cõmo he dito, et estando Abraã aly em Bersabéé, noso Señor Deus por lo asañar, chamóó duas vezes de aquesta guysa et disolle: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 225 |
"Señor ey me aqui que te plaz? |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 225 |
Et seera omõte da casa do señor ẽna altura dos mõtes et aaquel monte correrã todaslas gentes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 225 |
Et [este] he omõte de que noso Señor Deus mãdou aos judios quelle nõ fezessem sacrifiçio em outro lugar senõ em aquel, et de todas estas cousas mostraremos adeante cõmo acõtesçerõ. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 225 |
Outros dizem outrosi por que os dias forõ tres que se entẽde que noso Señor [Deus] dou tanto tẽpo aAbráám por que ouvese enque pensar, et enquesse ha rrepentyr. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 225 |
"Fillo todaslas orações et todoslos sacrifiçios que eu soybe et poyde fazer anoso Señor Deus por aver aty, todoslos [fige]; et el oyu me et douteme ẽna myña velleçe et de tua madre, et esto foy marabilla; et despoys que El te me dou crieyte omellor que eu poyde et castiguete et mostreyte os mellores costumes que eu soybe, et nũca me tove por mellor andante que aasazõ que que te vy ajuntado pera te leyxar por meu herdeyro, et sobre todo esto era eu moy mays alegre por que fuste feyto por la voõtade de Deus, et esto teuerõno por marauylla. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
Quando estas palauras ouvo ditas Ysaac jouvo quedo sobrelo altar ẽna leña, et asperou amorte de grado; estonçes tomou seu padre moy agyña ocoytelo pera odegolar, et aaquela ora chamou do çeo hũa voz do angeo de noso Señor Deus et disoIle: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
Et tomou Abraã aquel carneyro et fezo sacrifiçio del a noso Señor, em lugar [de] seu fillo que entendeo que esto plazia aDeus. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
Mays segundo [dizem] os santos Padres entẽdese por Abraã apersona de Deus padre, et por Ysáác apersona de Deus fillo -et este he [nosso] Señor Ihesu [Cristo] quee señor comunal atodos, de prinçepes, et de prelados, et de pobóós que nõ era cabrõ se quer quee ocarneyro mellor [oferenda] et mays lynpa, et téémos que pertéésçe mays aapersona do fillo de Deus ocarneyro que nõ [ocabrõ] por quee oferenda mellor et mays lympa, et nos dizemos cõ Moysem et cõ Aquila et cõ Symaco [asi] cõmo elles diserõ em pos esto: estaua hũ carneyro preso dos cornos em hũa rrede dizemos que foy carneyro et aduzido aly doutra parte et criado de novo, cõmo diz Rrabano, et dizemos queo nõ estorua aquela rrazõ que Deus nõ criou nẽgũa cousa [despois] dos seis dias, ca em criar Deus [este] carneyro nõ era criar cousa de novo, et téémos que criar cousa de novo seeria se criase algũa anymalia ou cousa doutra feytura que nõ as que forõ criadas, et feytas em aqueles seys [dias], mays ocarneyro ẽnas obras dos seys dias he, et foy feyto en oseysto dia enqueo foy ho omẽ, et por que dizemos que este carneyro que de novo foy criado et tragido aly doutra parte. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
Et por esta merçede tam grande que noso Señor Deus mostrou et fezo aAbraam et aYsaac aly, chamou Abraã aaquel lugar; o Señor ovéé, et em latim lle diz Jeronjmo aos vijnte et dous capitolos: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
Dominus uidet ; et conta mẽestre Pedro sobre este lugar que desta palaura "oSeñor o véé" que ficou hũa palaura de prouerbio, ou façaya ontre os judios quando se algum vee em algũa pressa ou coyta diz: "oSeñor, ou Deus o véé, " asy cõmo: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
Aessa ora oangeo de noso Señor chamou do çeo aAbraã outra vez et disolle asy: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
"Noso Señor diz: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
Eu juro per mj́ méésmo por que tu, Abraã, feziste oque te Eu mãdey et nõ perdoaste ahu sóó fillo que tu avias, nem duldaste deo matar por amor de Mj́, Eu [bemdizerey] o teu lynage et acreçentarlo ey [asi] cõmo som moytas as [estrelas] do çeo et as areas da rribeyra do mar, et sera señor et poderoso sobre todos seus ymijgos et viuera em onrra et em rriqueza et em todo bem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 227 |
Et Eu farey aos prinçepes et señores da terra que sempre ajam rrenẽbrança del, et todos los omẽs tomẽ del enxemplo de bem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 230 |
[Uiuerõ] Abraã et Sarra et sua cõpaña ẽno deserto de terra do poço de Bersabéé moyto avondadamente em aquela sazõ que y morarõ, despoys que se Abraã tornou do sacrifiçio que quisera fazer [de] seu fillo Ysáác, que noso Señor Deus daualles todaslas cousas que aviam mester. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 230 |
"Señor, rrogamos te que nos ouças: tu [eras] profeta de Deus et mays grande et mellor ontre nos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 230 |
"Leuãtousse estonçes Abraam et [omjldouse] aos fillos de Her, que eram señores do pouõo daquela terra, et gradesçeolles aquela bondade et mesura que faziã contra el, et disolles: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 230 |
"Señor pido te por merçede que nõ seja asy mays eu te dou toda aterra et asepultura que tu dizes asy cõmo esta [per] ante todo meu pouóó, et aly enterra ocorpo detua moller. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 230 |
"Señor, aquela terra que tu demãdas quatroçentos soldos de plata val, mays este preçio pouco me mõta amj́; tomáá et suterra y tua moller. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 230 |
Et este cãpo et esta coua outorgarõ et rrenovarõ outrosi os fillos de Het, em cuja terra et señorio era ocampo, et cõfirmarõ aAbraã por jur de herdade enquese suterrassem el et todo seu lyñage; et daly adeante ouverõ sepultura Abraã et os que del vierom et suas compannas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 230 |
Viueo Sarra çento et vijnte et sete ãnos, segundo conta Moysem aos víj́nte et tres capitolos do Genesis, et morreo ẽno val de Mãbre, andados de [noso padre] Adam, segundo Moysem diz et Jeronymo dous mj́ll et quatroçentos et vijnte et sete ãnos; et de Noe mj́ll et quareenta et hũ; et do deluvio quinẽtos et quareenta et hũ; et do departymẽto das lenguages quatroçentos et quareẽta et hũ; et do rreynado de Assyria çento et seteẽta et nove; et do de Sytionya çento et cinquoenta et oyto; et de quando Abraã nasçera çento et [trijnta] et sete; et do dos tebeos [çento et trij̃ta] et sete, et de Ysáác, fillo de Abraã et de Sarra [trijnta] et sete; et do ãno do prometemẽto de noso Señor Deus a Abraã seséénta et dous; et rreynaua em Assiria el rrey Aralio; et em Sytionya el rrey Egidro; et ẽno Egyto olynage dos tebeos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 233 |
"Abraã señor, se eu for aaquela terra aqueme [tu] mãdas yr por moller pera Ysaac teu fillo, et nẽgũa moller daquela terra nõ quiser [vijr] cõmygo, leuarey ael aaquel lugar donde tu sayste? |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 233 |
"Eso te defendo eu moy fortemẽte, que nũca tu tornes omeu fillo aaquel lugar por que Deus do çeo et da terra quee meu señor, falou comygo et tirou me de casa de meu padre et da terra donde eu nasçi et disome: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 233 |
Aquela ora logo, cõmo esto foy feyto, tomou Eliezer dez camelos da grey de seu señor Abráám et carregóós das cousas que aviã mester pera ocamyno, et de moytas bõas altezas et joyas estrayas que sabia que nõ avia em aquela terra [pera] onde el ya por que entendia por ellas alibrar mellor et mays agiña seu mandado. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 234 |
"Noso Señor, que [eras] Deus de meu señor Abraã, pido te merçede que Tu sejas oje comygo, et que sobre este mãdado por que eu veño que mostres oje aquy atua piedade sobre meu señor [Abraam]; et eu estou aqui açerca deste poço et as fillas dos da çidade [vĩjram] agora aqui por agoa; et faz tu señor que aquela aque pedir agoa que ma de, et aquema der et diser: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 234 |
"Bebe tu que eu darey aty et ateus camelos que bebã" pido te merçede, señor, que esto seja por synal que eu [coñosca] que aque esto fezer que aquela he aque tu queres por moller pera teu seruo Ysaac, et entenda eu por este sinal que feziste tu grande misericordia sobre meu señor Abraã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 234 |
Estonçes Eliezer catou aquelas moças todas et paresçeolle Rrebeca [entre] todas mays limpa et mays aposta et onesta em seu gesto et sem toda guarrideçe que as outras pera seer bõa moller, et que tal cõmo aquela seeria pera seu señor, et leyxou todaslas outras et veẽo aaquela et disolle: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 234 |
"Señora, dame hũa pouca de agoa que beba dese teu orço. ". |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 234 |
Et [rrespondeolle] ella "Bebe, meu señor, quanto quiseres. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 234 |
"Señora, dime cuja filla es, que te de Deus moyta bõa ventura. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 234 |
"Et quando esto oyo Eliezer abayxouse et orou anoso Señor et diso: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 234 |
"Bendito seja Deus señor de meu señor Abraã, que fezo [mjsericordia] et touo verdade ameu señor assy cõmolle prometeo et guyou amyna carreyra dereyta acasa de Nacor, yrmão de meu señor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 235 |
"Seruo [sõo] de Abraã et seu messageyro et bendisoo noso Señor et doulle grandes rriquezas de gaãdos, et de ouro, et de plata et de seruos, et de seruas, et de camelos, et de outras moytas bestas et sobre todo esto doulle hũ fillo emçima de sua velleçe de sua moller Sarra et del, et el dou aseu fillo quantas rriquezas avia, et dou amj́ ofillo em garda et em poder cõ todo oque avia, et ajuramentoume que nõ lle desse moller das fillas dos cananeos em cuja terra el moraua, mays que viesse eu aeste lugar donde el era natural et tyña seu lynage et que daly leuase moller pera seu fillo; et eu pregonteyo estonçes que se nẽgũa moller desta terra comygo nõ quisesse yr quefaria; et el disome: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 235 |
"Omeu Señor Deus, [em] cujo seruyçio eu [sõo], el enviara oseu angeo cõtigo, que te guyara et tomaras moller do meu lynage et de casa de meu padre pera meu fillo Ysaac; et quando tu aos meus parentes fores et lles esto diseres, se elles nõ tea quisere dar, tu tornarteas sem culpa et seras quito da jura. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 235 |
"Et eu vim aqui cõmo me meu señor mandou, et desçendy açerca de hum poço que he fora desta çidade aque vam as molleres daqui por agoa; et estando em aquel lugar fige [myña] oraçom aDeus et dixe asy escontra El: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 235 |
"Señor, pidote merçed que se ontre as vyrgéés que oje aqui sayram por agoa vier aquela quea de séér moller de meu señor Ysáác, fillo de meu señor Abraã, que tu me demostres qual he por este signal: que eu pezca agoa atodas pera mj́ et pera meus camelos, et nẽgũa quema nõ de senõ aquela que ouver aseer moller de meu señor Ysáác. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 235 |
Estonçes tomey eu de [myñas] joyas que tragia et deyllas et bendixe aDeus, et agradesçillo por que me guyara tam bem aeste lugar donde eu leuase ha meu señor Abraã moller de seu [lynage] pera seu fillo Ysaac, ca Abraã et Nacor yrmãos eram et fillos de Tare, et estes moços netos som de Nacor et parentes de Abraã, et esta moça he aquela por queme enviou meu señor Abraã quea leuase por moller pera seu fillo Ysaac. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 235 |
"Aqueste feyto por Deus veẽo et nos nõ podemos aqui fazer al senõ oque El quer; ves aqui Rrebeca, tomaa et leuaa, et seja moller do fillo de teu señor, asy cõmo Deus lo manda. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 235 |
"Plaza vos de me leyxar yr pera meu señor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 235 |
"Rrogo vos queme nõ detenades, ca Deus enderençou omeu camyno, et por ende leyxade me yr pera meu señor que ey feyta grande tardança em este camyño, et esto foy porlos grandes lodos quese fazẽ em esta terra de [Mesopotamja] ẽno tẽpo das chuvias, et outrosi por lo nojo et estoruo dos moy grandes [poluos] que se fazẽ ẽno tẽpo da seca, et da outra parte por los moytos ladrões que andam ẽnos mõtes daqui, quee grande peligro et estoruo pera os omẽs que andam camyño; demays que meu señor Abraã he omẽ de grandes dias et queria me eu tornar pera el omays agina que podesse cõ orrecado daquelo aqueme enviou ante quese finasse ou Deus fezese del oque tovesse por [bem]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 235 |
"Nosa yrmãa es, bẽdiga te Deus et te faça cresçer em mj́ll mjllares de gente, et seja oteu lyñage señor sobre as portas de seus ymíj́gos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 235 |
"Et despoys Rrebeca [ffezo] delo suas graças aDeus et encomẽdouse asua madre et aseus yrmãos et atoda sua compaña, et despoys caualgou ella et suas donzelas [emçima] de seus camelos, et forõse cõ Eliezer quese tornaua agrande pressa cõ grande alegria pera seu señor Abraã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 237 |
"Aquel he meu señor Ysaac. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 237 |
Et Eliezer, despoys que chegou aseu señor Ysaac, tomóó aparte et contoulle todaslas cousas que avia passadas, et todoslos [synaes] de bem que avia pasados et vistos em Rrebeca. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 238 |
Et aaquela sazõ partyo Abraã todo oseu, et dou aos outros fillos seus dões, et gardou pera Ysaac oseñorio et todo oal. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 238 |
Et segundo cõta mẽestre Pedro ẽno capitolo desta rrazõ, em sua vida apartou Abraã aYsáác destes outros fillos et dou aYsáác toda quanta rrays [gaañara] et avia, cõmo afillo erdeyro, et quanta terra lle prometera noso Señor Deus, que nõ lle tolleo ende nẽgũa cousa. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 238 |
Et diz aly Jeronymo que tam bem Çetura, cõmo Agar, forõ ambas et duas barregãas de Abraã, et que nõ ouvo ontre ellas moller lijdyma nẽgũa senõ Sarra soa, et por ende apartou da [herdade] da promjssom et do rreyno et de quanta rrays avia opatriarca Abraã tam bem aos fillos de Çetura cõmo ao de Agar, et lles dou seus dões et os enviou fora do [rreyno] aoutras partidas de terras gáanar et goaresçer, et ficou ẽna erdade et ẽno rreyno por [herdeyro] et señor Ysáác sóó, que foy fillo de Sarra que era moller lijdema el sóó. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 238 |
Et conta Jeronymo et todos los outros que asi estarã et ficarã ẽno rreyno do çeo por erdeyros et señores del, os que forem soos, líj́demos fillos de Ihesu [Cristo] do seu Testamento [Novo]. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 238 |
Et diz que cresçerom as geerações dos Çetura et forõ moytos cõmo som as areas ẽno mar, et os [hũus] gaañarõ terras et poblarõ et aseñorarõ sse, outros diz que se derom a viuer por outros mesteres. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 238 |
Os de Latusym, diz [ques] fezerõ ferreyros, et olivez et moyñeyros, et quese derõ agoarir et viuer por estes mesteres ontre las outras gentes; outros ouvo y desses de Çetura, que diz Jeronjmo que tomarõ terras de Yndia et grãde parte de Assiria et forõ ende prinçepes, et señores, et grandes omẽs, et moy poderosos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 243 |
Et disso aly Nẽprot que toda a terra que nõ era moyta pera hũ señor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 245 |
Em Greçia ha sete terras moy grandes, segundo conta o Libro das prouỹçias do mundo, et hũa das mays nobles çidades que y avia ẽno tempo de Abraã era Argos; et era çidade de grãdes termynos et terras, et villas outras et castelos que avia su seu señorio, et os moradores della que alçarõ rrey de aquel rreyno foy hũ poderoso a [que] chamarom Ynaco. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 247 |
Et estando Saturno pera fazer esto por corte, [souvoo] Jupiter; et era Jupiter moyto amado da gente, et assanouse contra seu padre, et lydou cõ el et vençeo et fezolle oque el queria fazer ael: et deytóó fora do rreyno, et ficou el rrey et señor de todo orreyno; et Saturno fugio de Creta et foyse pera Lombardia et ascondeose aly et segundo dizem os que departem sobrelos nomẽs das cousas donde forom tomadas et por que rrazom, cõmo ho Guyçio, Papia et oBretõ, por esta rrazõ del rrey Saturno quese ascõdeo em aquela terra, por esto ella ha nome Lacium. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 247 |
Et ficou Jupiter por señor et rrey do rreyno de seu padre, et segundo avia dito seu padre Saturno deo fazer rrey do çeo et do ayre assy o tomarõ daly adeante os [gentijs] por rrey, et ajnda deus do çeo et do ayre de suso, et da terra, segundo as palauras que ditas som. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 250 |
Et o sol vay moy alto em medio do firmamẽto, et acaentura he moy grande agora, et atodas partes véés aqui montes, et por te nõ queymar nẽ tostar aesta sesta tam grande vayte pera hũa desta soõbras, et terras y asesta, et ampararteas da caentura, et folgaras; et se temes de yr ala soa, cõmo andas por medo de algũas bestas saluages que andam ende y, por ventura, eu yrey cõtigo et defenderte ey, et se eu te acõpanar segura yras, ca eu [sõo] deus, et nõ ajnda qual quer dos deus, mays aquel que teño et manteño cõ [myña] grande mão et meu grande poder os çelestiaes çeptros et señorios, et eu [sõo] oque deyto os [rrayos] do çeo. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 254 |
Desta dona se [emnamorarã] moytas vezes os deus satyros, et todoslos outros deus daquelas [montañas] et siluas, et ella atodos los despreçaua, et nõ daua por elles nada; et onrraua por señora et sua [deessa] aDiana, queos gentíj́s aviã por sua [deessa] de castidade et de caça, et asy andaua esta vestida et apostada cõmo ella; et moytos quandoa viã coydauã que ella era Diana, senõ por queas departyam as armas, que tragia Diana, a [deessa], oarco de ouro, et ode Syringa era de corno; et desta guisa entraua esta dona atodos los deus daquelas terras. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 254 |
Et aquel deus Pam quando chegou coydou adeytar mão dela et tomarla, et deytou mão em aquelas canaveyras, coydando quea deytaua ẽno corpo da mãçeba; et estando el aly veẽo hum pouco de vento et moveo aquelas canaueyras et fazia em ellas hũ som que dizia syrim et esto era que aquelas canaveyras [queriã] dizer ¡Syringa!, por nomear ho nome de sua señora Syringa, donde foram feytas, et aquel deus Pam foy moy onrado daquel som que aquelas [canaueyras] aly faziã, et diso: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 254 |
"Em cabo dizia Mercurio aArgo em seu cantar que daquelas canaveyras fora feyto aquel jnstormẽto et ajuntado, et cantauã nome de sua señora Syringa, et tyña guysado de contarlle moytas de taes rrazões cõmo aquelas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 259 |
Jupyter he oayre de suso, et segundo diz Rramyro ẽnos Espoemẽtos da Biblia, quer dizer tanto cõmo ymíj́go apartante, ou señor apartador. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 259 |
Et Mercurio ẽnas façayas, segũdo diz Rramyro, tanto quer mostrar cõmo amõtoamẽto de pedras ẽna alteza dos mõtes; et segundo diz Rramyro, Mercurio tanto quer mostrar cõmo palaura, ou rrazõ medianeyra ontre os omẽs, et que este he cõmo deus ou señor dos mercadores por que ontre os que vendem et cõpram sempre ha de andar palaura medianeyra; et foy sabedor em moytas artes, et alcançou ata otẽpo de Moysem, segundo conta Lucas; et Mercurio, segundo Rramyro quer dizer tãto cõmo abridor das çidades ou alomeador contra ocorremẽto do syno. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 262 |
Em pos esto onde diz quea pedio arreyna Juno aJupiter, et el doulla, et ella dou ha em garda aArgo, oseu pastor dos çento ollos, et he esto oquese entende que Juno he odeleyto da terra et das rriquezas, et Argo omũdo, et despoys daquelo se dou esta Yo amays grandes viços et desi apeores costumes, et atyña omundo em laçada em elles, cõmo diz oautor, quea tyña Argo presa ata quese doyo dela Jupiter et entendese aqui por Jupiter oseñor apartador, cõmo disemos; et enviou aMercurio, seu fillo, et esto he bõa rrazõ et sabia, ca esso quer dizer Mercurio; et vençeo Mercurio aArgos, asi cõmo ao mundo, rrazoando se cõ el sobrelas preguntas quelle fazia Argo falandolle encubertamẽte das rrazões das sete artes liberaes, et dizẽdolle que amara Pam aSyringa tornada em [canaueyras] ẽnas rribeyras do rrio Ladom; et em este mudamẽto de [siringa] et em amor de Pam lle falou destas rrazões segundo que mẽestre Juã conta; et diz que este rrio Ladom que corre por medio de Greçia et quee rrio de moy bõa agoa, moy clara, et moy sãa, et ha moytas canaveyras por todas las rribeyras del; et mostra que vierom aly aaquela rribeyra todoslos filosofos de Greçia aestudiar sobrelas sete artes liberaes. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 262 |
Et [despois] que Yo foy ẽno Egyto -cõmo forom ala os nosos padres da uella ley, Abraã, Ysaac et Jacob et seus fillos. et ajnda nosso Señor Ihesu [Cristo] -, et doeusse dela Jupiter, esto he [o] señor apartador, et rrogou aJuno et detouoa quea nõ penase mays; et Juno outorgou lle o que pedia, et Yo tanto se dou abõos costumes et se [partio] daly endeante dos máos que todos os [do] Egito quea alçarom por sua dééssa et mudarõlle aquel nome Yo, et chamarõ lle Ysis, do nome del [rrey] Ynaco seu padre, segundo conta Eusebio, et onrrarõna [moyto] por lo grande linage donde vyña. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 266 |
Et nos dizemos do tẽpo do acabamẽto de Abraã que morreo andados de quando nasçera seu fillo Ysaac seteẽta et çinque ãnos, et de quando noso Señor Deus lle mãdara sayr de sua terra et lle prometera terra de Canaã por herdade çento ãnos, et de quando el meesmo nasçera çento et seteẽta et çinque ãnos, et do departimẽto das lynguas duzentos et hũ, et do deluuyo quatroçentos et seteẽta et sete ãnos, et de Noe [mjll] et seseenta et sete, et de Adam dous mjll et oytoçentos et [vijnte] et çinque. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 269 |
Et cõ grande sabor de aver fillos pera seruyço de Deus, fezo sua oraçõ anosso Señor Deus et pediolle merçede moy de coraçõ, dizendolle que fezese et acabase em el oque prometera aseu padre Abraã; et Deus oyo et doulle oque prometera. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 270 |
"Señor Deus, se amj́ [asi] avia de acontesçer em myña preneçe et desta guysa avia de séér atormentada et penada, et por ventura morrer cõ ello, que myngoa me fazia em nom séér prene nẽ fazer fillos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 270 |
Et nosso Señor Deus aly lle mostrou oque avia de séér daquela lide de seus fillos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 272 |
Et ho outro yrmaão, asi cõmo nasçia [em posel] trabou cõ sua maão ẽno pe del por lo deteer, cõmo que queria nasçer ante que el, et este postromeyro foy por ende chamado Jacob, por que segundo mostra obispo dom Lucas, tãto he esto cõmo esforçador, ou sumetedor, ou vençedor que mete ao vençido su oseu señorio; et cõmo contã [meestre] Pedro et outros, este nõ nasçeo veloso, mays acorõa plana et nõ moyto cabelo, et era plano et chaão; et era moy fermoso omẽ de cara et de maãos, et pagauãse del todos os queo viam. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 275 |
Et esta yda do Egito leyxou Ysáác por quelle aparesçeo noso Señor [Deus] ẽno camyño quando ya pera ala, et disolle: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 277 |
"Agora nos emancha noso señor Deus, et fezo nos cresçer sobrela terra. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 277 |
"Et esto asysse acabou por que aly lle aparesçeo noso señor Deus aquela noyte que y chegou et disolle: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 277 |
"Eu [sõo] oDeus de Abraã, teu padre; nõ ajas medo ca Eu [sõo] contygo; bendizer te ey et acresçentarey oteu lyñagéé por amor de teu señor et meu seruo Abraã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 280 |
Tu sey [señor] de teus yrmãos et omyldensse ante ty os fillos de tua madre. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 280 |
"Senor, tu que feziste os segles, et criaste todaslas [(las)] cousas, et diste abondamento de moytos bẽes ameu padre, et feziste amyn digno de séér seu herdeyro, et me prometiste que ajudarias aos que demj́ viessem, et lles farias sempre merçede, et lles acresçentarias os seus bẽes, [rrogote] Señor que [o] complas agora, et nõ me despreçes por la grande velleçe enque eu soom, et gardame este fillo et defende o de todo mal, et dalle bõa vida et bondade de todos los teus bẽes, et, Señor, faz queo temã os ymíj́gos et queo amẽ et onrrem os amygos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 280 |
"Diso Ysáác : "Nõ, que señor ofiz de todo, et todos seus yrmãos mety su oseu señorio, et fiz lo señor de trijgo, de vyño, et de olio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 280 |
"Fillo, nõ ofaças, nẽ te queyxes tanto por esso, ca tẽpo verra que tu deytaras de sobre ty asua premya et oseu señorio. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 280 |
"Et diz Josefo em este lugar sobre aquesta rrazõ que verdade foy que Esau seruyo aJacob, et esto contesçeo quando terra de Ydumea, que era poblada dos de Esau, foy peyteyra aos de Jacob, mays diz outrosi que ẽno tẽpo enque Judas ficou por señor das cõpañas de Jacob, queselle alçarõ os de Ydumea et seyrõ de seu señorio et de sua premea, et nõ lle peytarõ nada. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 283 |
Et fillo, vay bendito et [bendigate] aquel Deus que he poderoso de todas las cousas, que fezo omũdo, et faça te cresçer et arrequeçer sobre todas las cõpañas das tuas poblas et das outras, et de aty as bendições de Abraã et ao teu lyñage que de ty vier, et que tu sejas señor et natural desta terra enque agora andas estrayo, aqual El prometeo ateu auoo Abraã. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 283 |
"Se Deus for comygo, et me quiser gardar em esta carreyra, et me der de comer et de [veber] et de vestyr, et me tornar bem andante acasa de meu padre cõmo me prometeo, sééra meu Sseñor; et esta pedra que eu aqui ergi em [rrenenbrança] desto, sééra chamada casa de Deus, et ofereçer lle ey aqui os dezimos de todas aquelas cousas queme el der. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 285 |
Sayo Jacob daly, et foy contra parte de oriente et foy com el noso Señor Deus, et gyóó em maneyra que veẽo enderençadamente acasa de Labam et ao al que quiso; et forõ moy alegres Labam cõ Jacob, et Jacob cõ Labam quando se virõ; et foy Jacob guyado de noso Señor Deus em sua carreyra desta guysa que contaremos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 287 |
Contam os sabios em suas estorias que este Foroneo foy oprimeyro rrey que leys [estabe[le]sçeo] et dou [juyzes], et segundo conta aestoria de Babilonya, et del rrey Nyno, et dos outros rreys daly, empero queo Jmperio et oseñorio dos rreys foy logo ẽno começo sobre los omẽs, et os rreys asseñorauãsse, pero diz queo mays que estonçes os rreys faziam ẽno seu começo que eram estas duas cousas: aprimeyra que faziam avenẽça et concordança ontre os [quesse] desavynã sobre algũa cousa, et esto faziam elles segundo seus entẽdemẽtos, que diz queos entendemẽtos dos prinçepes que eram estonçes por leys; ha segunda cousa queos [principes] faziam catauã os termynos de suas jurdições, et gardauã os, quellos nõ entrasse [negũ], nẽ embargasse. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 288 |
"Oyo me nosso Señor Deus et jolgou me cõ myña yrmãa, que me dou fillo; " et aaquel moço poso ella nome Dam. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 288 |
"Ora me yguou noso Señor Deus com Lya et esforçey. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 288 |
Et nẽbrouse estonçes noso Señor Deus de Rrachel et doulle hum fillo, et ella diso: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 292 |
"Oyo esto Jacob et parou mentes, et vio cõmo Labam nõlle mostraua tam bõo gesto cõmo soya, et demays que lle dissera noso Señor Deus pouco avia: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 292 |
"Padre et señor, nõ te assañes por queme nõ leuãto aty, ca me acaesçe agora oque ssol acaesçer áás molleres segundo anatura. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 295 |
"Envia te dizer Jacob, teu yrmão, que te vio sanudo se partio daqui, et [teuo] por bem de te leyxar a terra ata que pasasse atua saña, et asio fezo, et morou ata agora cõ seu tyo Labam em terra allea; et diz que tempo era ja de cobrar et aver teu amor, se aty aplouvesse, et agora [vense] pera ty, et trage suas molleres cõ que ala casou, et seus fillos quea feytos en elas, et mançebos, et mãçebas, ovellas, vacas, et bestas, et outras rriquezas grandes; et enviou nos aty cõmo aseu señor que te disessemos que el cõ todo quanto ha todo he teu, et vense te poer em teu poder et em tua mão, et tem por bem [de] despender contygo todos aqueles [bẽes] quelle Deus [dou] et el que aja atua graça. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 295 |
"Señor, fezemos asi cõmo nos mandaste; ves aqui vem teu yrmão quanto mays pode pera te rreçeber com quatroçentos [omẽs] de armas. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 295 |
Despoys fezo aly sua oraçõ et diso [assy] contra noso Señor Deus, segũdo que diz a Biblia: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 295 |
"Deus de meus padres Abraã et Ysáác et demj́, Jacob, et meu Señor, Tu queme mandaste tornar amyña terra onde nasçi, et me feziste tanta et noble merçede quanta eu nõ meresco, nẽ te saberia pedyr, et me atendiste todo oque amyn prometiste, que passey o Jordam, cõ meu cayado et [com] ajuda de Ty em el, et esto he que tu eras a ajuda et ofazedor dela et de todo oal, et agora me torno cõ myñas compañas, et rrogo Te Señor queme gardes do poder de meu yrmão Esau que moyto me temo que mate as madres et os fillos, et Señor, Tu me prometiste queme defenderias et acreçentarias ho meu lynagéé cõmo aarea do mar. " |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 296 |
Alegrouse moyto Jacob cõ esta visiom tam bõa que vira et chamou aaquel lugar Fanuel que quer dizer tanto cõmo façe de Deus, et [vy] meu Señor façe por [façe] et [sõo] confortado. |
[+] |
1301 |
PP V, 48/ 32 |
E provasse por estas rrazões, que disso Nostro Señor Ihesucristo enel evangelio : |
[+] |
1301 |
PP V, 48/ 32 |
Ca estas paravlas disso Nostro Señor en el Evãgelio : que aquel que escandalizasse uno solo destes menores que en El creer, quel deve seer atada una mola al cuello e echalo en el fondo de la mar . |
[+] |
1301 |
PP V, 48/ 32 |
Et por esto nos disso emxẽplo Nostro Señor Ihesucristo quand dixo a San Pedro: |
[+] |
1301 |
PP V, 48/ 32 |
Et esto se prova por un exẽplo que nos dio(s) Nostro Señor quando disso aos fariseos que lo que entrava por la boca nõ ensuzava al ome, mas lo que salie del coraçõ. |
[+] |
1325 |
TPc II, 19/ 37 |
Et esto se prova por aquella novissima degretal que .de [re] iudicata. abbate e .i.a abbas de boniffaçio. Mays se [o de]mãdador fezesse sua demãda geeralmente rrazõa[ndo] la cousa por sua nõ ponẽdo algũna rrazõ senalad[a] porque ouve o señorio della, se for sentẽza dada cont[ra el] porque nõ la podesse provar, nõna pode depoys demãda[r de] nẽuna maneyra. |
[+] |
1325 |
TPc II, 19/ 37 |
Pero se o demãdador quissesse dizer e mo[strar] alguna nova rrazõ porque el gaannara señor[io] daquela cousa depoys que fuy dada a sentẽza cõtra [el] assi como se lle fosse dada ou comprada ou a ouvesse g[aa]nnada de novo ou en outra maneyra qualquer de aquel [que] avia poderio de darla ou de vender - la, sobre tal rra[zõ] como este bẽ pode fazer sua demãda de novo. |
[+] |
1348 |
OA 45/ 26 |
Por tirar contendas et pelegas que acaesçem ontre os ffillosdalgo, et danos, et males, et rroubos que viiñã aa terra porlos desaffiamẽtos que sse faciã entre elles soltamente, como nõ deviã, ordinamos ẽno ajuntamento que ffezemos em Burgos ẽno ano de era de mill et trezentos e sateenta e seys anos, con consello de Johan nunez señor de Viscaya, nosso mordomo mayor et nosso alfferrez, et dos outros homes boos e fillosdalgo que sse y acaeçerem conosco, que nõ se podesse ffazer os desafiamentos senõ em çerta maneira ẽno dito ordinamento contenydo . |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 1 |
Cõmo el mẽsajero de Achilles torno a la rreyna, et el entrando por el palaçio vio estar a Policena cõ ssu madre, la rreyna, et el [ssaludo] la de partes de su sseñor . |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 7 |
Et poso as cousas en quaes [tenpos] et en aqueles ãnos en que passarõ segundo que o acharã quẽ mays cõplidamente o quiser saber en aquela General (Estoria), que el fezo fazer quero [uijr] a a estoria de Troya começaremos ẽnos rreys et señores que poblarõ a terra et a çidade cõmo lles chamauam et quem forõ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 7 |
Et d ' esta silua, RRodepe, foy señora Filij, que conçebeu [Demofon], fillo del RRey Eseo de Atenas et acolle o en sua terra et en seus paaços et en seus lugares. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 20 |
Et fezerõn o saber a el RRey Oetes, seu señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 21 |
Et he aqui grãde o ' seu nome ¿Et a quen amaria eu por leyxar a Jaason, aynda que fose señor de todo o mũdo? |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 23 |
Et asentou se el RRey Oetes em medeo d ' eles em aquel cãpo, et sya y moy noblemẽte vestido de panos de purpura et seu çeptro de señorio do rreyno ẽna maão. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 27 |
Et demudou se lle o coraçõ cõ dolor del, et quiso chorar, pero encubrio se o mays que podo et nõ descobrio nada de sua voõtade Et diso: ' o marido, ¿que nemjga te agora [sayo] da boca, se eu nõ ey poder de trasmudar o espaçio da tua vida a uyda de algũ outro? nõ ho leyxa seer Elychem nõ quer, ca he a señora dos encãtamẽtos nẽ tu, nõ demãdas bem ca eu prouarey por la mjña arte de dar longa ydade a meu sogro, et tornar lo ey mãçebo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 46 |
Et diso logo a as outras: ' Amygas, esta maçãa eu a deuo de aver et mjña he ' Et diso enton deesa Palas a Juno, por bondade et por mesura: ' dade agora a mj̃ essa maçãa, et leerey eu a myña vez, et veerey que diz esa escriptura ' Et Venus, quando aquelo entendeu et veu que nõ era ella a que se nõ preçaua en fremosura menos que as outras, et diso entõ: ' señoras, poys que uos avedes leudo et teuestes a maçãa, de mesura seria que a desedes a mj̃ et que a leya eu outrosi a myna vez ' Et asy a derom as hũas a as outras a leer. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 46 |
Et acordarõ que poys que se nõ podiam avij̃r, que se fosem a el RRey Jupiter, que era o seu deus mayor et seu [alcalle mayor et] de todos señor, et que este o librase todo Et depoys que se avierõ d ' esta contenda, forõ se cõ sua maçãa ante el RRey Jupiter. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 46 |
Et era Palas señora d ' esto,(et) rrogarõ lle as outras que disese a verdade et nõ mays depoys que Juno et Venus mãdarõ a Palas que disese [o feyto] por que [vynã], et ela começou sua rrazõ et contou a el RRey Jupiter, ante todos los que y estauã, todo o feyto, et diso [asi]: ' RRey, señor, nos estando todas tres falando em nosos solazes, veẽo esta maçãa et caeu ontre nos, et nos nõ sabemos (de) onde et he scripto em ella que a a mays fremosa seja dada. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 46 |
Et acordamos que viesemos a ty -que eras señor dos nosos rreys et [alcalle] que os mãteẽs - , et que esteuesemos por quanto tu mãdares et julgares. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 46 |
Et que ouvese a maçãa aquela a que(n) a tu deres ' Et diso el RRey Jupiter: ' ¿que dereyto avedes ao mays cada hũa de vos? ' Et diso estõçe a RReyña Juño cõmo mayor et mayor onrrada: ' rrey, señor, digo que eu sõo a mays rrica et mays poderosa que qual quer d ' elas. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 46 |
Et por esta rrazõ que deue seer a maçãa julgada a mj̃ por mjña ' Et diso Palas asy: ' [señor] RRey Jupiter, eu sõo señora dos saberes lyberaes et da natura das azeytunas et de toda las naturas de sabedorias et mẽ(e)strias de lauor de liño et de lãa. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 46 |
Et sõo señora ẽnas batallas. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 46 |
Et digo que por qual quer d ' estas cousas, moormente por todas, que eu deuo a auer a maçãa, et que a julgedes para mj̃ ' en pus esto rraz(o)ou Venus por sy, et diso: ' señor, cõmo cada hũa d ' estas de(e)sas rrazoou por sy, teño que he guisado rrazoar eu [per] mj̃. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 46 |
Et digo que eu que sõo deesa de fremosura (et) dos [entẽdedores] et das aposturas, de nos todas tres, et aquela que d ' esto he señora deue de aver a maçãa se quer julge o a cara de cada hũa de nos ' |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 50 |
Leuantou se a deesa Juno, et parou se ante Paris moy apostamẽte - et tynja ẽna cabeça hũa corõa d ' ouro cõ moytas pedras preçiosas - , et começou sua rrazõ cõmo dona entendida, et diso: ' sabeas, Paris, que me prouvo quando Jupiter ante ty nos mãdou vij̃r, et sey que tu entẽdes o dereyto, et que o amas julgar, et tal fama as sabeas que eu sõo yrmãa et moller lynda del RRey Jupiter, que he o grãde enperador et señor dos rreys da terra et entender podes tu que se el dona mays fremosa ou mellor ouvese achado, nõ tomara a mj̃ por sua moller lynda. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 53 |
Cõmo vierom as tres deesas oyr a sentença de Paris que el dou em [rrazom] da maçãa Oydas as rrazões das deesas, diso Paris: ' departir quero sobre lo que cada hũa de vos ha dito ante que de a sentẽça, por que seja manifesta a verdade do que eu julgarey uos, deesa Juno, rrazoastes que erades mays rrica que as outras et mays poderosa deesa et vos, a deesa Pallas, et deesa et señora das batallas, et aviades [ende] a ventura en o saber. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 53 |
Et d ' estas rrazões departo [eu] asy: que a terra et o rreyno, que a deesa Juno rrazoou por sy, que ben he verdade que son rriquezas en que a grandes viços et [deleytos]; mays esta nõ he rrazõ de fremosura outrosi do que diso a deesa Palas, que he señora da batalla, et que daria ventura et donayro a quen quisese ca he d ' elo poderosa; digo que a batalla he grãde gloria para aquel que a vençe et grãde onrra, et cresçe lle poder; mays a batalla nõ a de fazer cõ a fremosura. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 53 |
Et ao que a deesa [Venus] rrazoou por sy, que ela era poderosa das aposturas et das fremosuras et deesa que pode dar a mays fremosa moller a quen ela quiser - a esto digo que teño que he dereyto, que aquela das aposturas et das fremosuras he poderosa et señora et deesa, et tẽ a fremos(ur)a en poder. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 54 |
Et cõmoquer que el RRey Priamo avia oydo del por outros juyzos que avia dados, oyu de aquela vez moy mays; ca toda a terra falaua de aquel pleito das deesas et [do] juyzo que Paris y dera, [0] tanto que el rrey et seus fillos falarom em aquel feyto. et em pos esto apartou se el RRey Priamo com a [rreyña] Ecuba et falarom anbos em feyto de Paris, et departirom d ' esta gisa sobre ello: rrecontarõ logo o soño que a rreyna soñara, que aquel que ella parise em cõmo por el aviã de seer destroydos elles et Troya et todo o seu rreyno; et em cõmo por esta rrazõ o mãdaram matar et leuar aos montes por tal que se perdese ala et que nũca mays viuese; et outrosy em cõmo foy a criatura deytada, et cõmo foy sua ventura de nõ morrer nẽ peresçer em lugar tam ermo et tam despoblado. et sobre esta rrazom de -partirom et ouverõ grã peça de dia seu consello et seu acordo et diserom que poys que todos de aqueste jnfante falauã et elles meesmos o [aviam] oydo, que aquel pastor que dera aquel juyzo entre aquelas tres deesas que aquel era seu fillo, et que fora achado en aquelas mõtañas tam hermas onde elles ambos o mãdaram deytar por tal que morrese ende, et que nõ seria nada o que soñara a RReyna Ecuba; et agora poys que todos los pouoos dizem que el que he moyto noble et moy grande et moy fremoso et moy ensynado et moy sysudo et de moy bõas [mañas] et moy escolledor et julgador de dereyto,, tanto que bem semellaua fillo de rrey et de liñagẽe de rreys en todos seus actos; et poys que asy era que nõ aviam por que nõ enviar por el et rreçeberlo por fillo, ca a aquelo do soño da [rreyña] a que elles aviã medo moy grande diserom asy que aquel feyto do soño se de suso era ordenado et fondado et estabelesçido de asy seer et de se complir, que nõ era outro señor ẽno mũdo que o podese estraeçer nẽ desviar [senõ] aquel que o estabelesçera. et se desviado ouvese de seer por algũa gisa que aquel jnfante que morrera et nõ viuera mays, que se acomendase(n) a deus et que rreçebese(n) seu fillo; et deus que fezese de lo todo o que quisese. et des que el rrey et a rreyña ouverom este consello et acordo entre sy anbos et dous, librarõ em esta gisa; chamarõ a Ector et a todos los outros seus fillos, et contaron [lles] todas as rrazões que aviã avidas; et diserõ lles que se a elles provese et o nõ tomasen por nojo, que enviarian por seu yrmaão Paris et que o rreçeberiã por fillo. en conçello virõ os jnfantes que aquel avia de herdar et que nõ perdiam y nada, nẽ aos outros nõ lles enpeesçia nem fazia nẽgũ dãno o rreçebemẽto de Paris et todos se acharon en acordo que enviasem por el; et enviarõ logo por seus caualeyros el rrey et a rreyña, et deron lles suas cartas, et mandarõ lles que fosem por el et que o adusesem o pastor Paris, despoys que ouvo dada a sentença da maçãa ontre as tres deesas, segũdo que de suso ja avedes oydo, ficou em garda de seus gãados en çima de aquestes mõtes et vales de Astra, et fazia todas las cousas asy cõmo ante que dese aquela sentença. et acontesçeu em todo esto que dormyndo aly Paris hũa noyte ẽno meesmo lugar onde dera aquel juyzo, et veẽo a el em soños a deessa Venus, et diso lle em cõmo lle avia de acontesçer et de cõmo avia a seer rreçebydo moy çedo por fillo del Rey Pryamus et da Reyna Ecuba, et ajnda mays lle diso et o çertificou que Ector et todos los outros seus yrmaãos o rreçebiam et tomauã por yrmaão. ' Et tu yras ' -diso a deesa Juno -, ' et seeras moy bem rreçebydo. et despoys que fores ẽna graça et ẽna merçede de teu padre et de tua madre et de todos teus yrmaãos, tu me averas mester por vengança da desonrra que fezerom et foy feyta a teus parentes et estonçe te darey eu a ty a dõna que te promety, et esta he a mays fremosa criatura de que tu em todo o mundo oyste falar nem viste com os teus ollos; et quer seja casada quer outra qual quer, atal te darey eu a ty ' et ditas estas palauras, desapa resçeu Venus et foy se et Paris despertou do [sono en] que jazia et foy moyto alegre com el, et rretouo o em seu coraçom, et em [sua] voontade. et despoys de aquesto, [chegarom] os cavalevros del RRey Priamo et da RReyña Ecuba, sua moller, et de Ector et dos outros seus fillos; et el rreçebeu os moy bem et moy ensynadamẽte. et despoys d ' esto falarom elles [con] el et diserõ le o mandado a que [vjnã]: cõmo el RRey Priamo et a [rreyña] Ecuba oyram dizer que [aquel] pastor Paris seu fillo era, aquel que acharã ẽno monte et outrosi oya el que el RRey Priamo que era seu padre et a RReyña Ecuba sua madre et el rrespondeu a aqueles caualeyros que [vjnã] a el con aquel mãdado et diso lles asy: ' RRogo vos agora moyto cõmo vos sodes cavaleyros, fillos d ' algo et avedes dereyto et ben, que uos me desenganedes et me digades a verdade por que vijndes; ca nõ queria eu agora que me leuasedes [en] rrazõ de fillo del rrey, et depoys que ficase escarnjdo et perdese meu lugar que teño, et desi que ouvese de buscar outro por donde viuese et guareçese cavaleyros, eu esto vos rrogo que o nõ queyrades fazer ' et elles estonçe çertificarõ -n o por las cartas que tragiã, et lle mostrarom logo et outrosi por suas palauras et por seu menagẽe, dizendo que asy era. et Paris, poys que foy çerto et firme que asy era cõmo diziam os mãdadeyros, gisou se cõmo se fose cõ elles et enviou logo por seu amo em aquel lugar donde gardaua aqueles gaandos de el RRey Adymalet, a dizer -lle o ffeyto cõmo era et a rrazon cõmo estaua, et que lle enviaua rrogar que viesse logo aly, que moyto lle fazia mester et o pastor veẽo et falarõ anbos em rrazom d ' aquel feyto que lle el rrey et a [rreyña] enviaram dizer; et plouvo moyto d ' elo ao pastor et de quanto lle Paris d ' esto diso. et Paris preguntou moyto aficadamente a seu amo, o pastor, conjurandoo que lle disese cõmo ou [cal] maneyra o achara, cõmo quer que ll ' o avia dito algũas vegadas; et o pastor diso lle a verdade et fezo o çerto d ' elo. et en pos esto acordarõ anbos cõmo fezesem et Paris, pẽsando en seu coraçõ se lle fose menester para aquelo algũa prova ante el rrey et ante a rreyna et seus fyllos, et rrogou ao pastor, seu amo, moy fortemẽte que fose cõ el; et el outorgou ll ' o moy de grado et prouvo lle moyto. et Paris dou estonçe moy bõa conta de seus gãados a seu amo, et de toda las outras cousas que del teuera et ouvera et poserom aly todas las cousas por moy bõo [rrecado] Paris et o pastor, seu amo, que o criara et fezerõ moytos plazeres a aqueles caualeyros que vieram por Paris et dou aly o pastor a Paris, seu criado, moytas vacas et outros moytos gãados que leuasem cõ el, que ouvese que comese et que dese a quen quisese et leyxado aly todo o seu en rrecado,forõ sua carreyra et tragia cõsigo Paris, por onde andaua, hũa dõna moy filla d ' algo que avia nome Oenone; el [leuoa] (consigo) |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 56 |
[disy] Paris, cõmo era mançebo entendido et sabedor, ante que aly viese pensou en seu coraçon que el rrey et a rreyna que algũas demãdas et pregũtas lle fariam et pregũtariã de sua [fazenda]; et por aquesta rrazon trouxo cõsigo [o] pastor, seu amo, et algũus dos outros pastores [auçiaos] que sabiam outrosi de sua fazẽda, et cõmo fora achado ẽno mõte do val de Astra. et Paris rrespondeu a el rrey et a a rreyna et aos outros, seus yrmãos, et diso asy: ' señor rrey, aquel que me a myn achou et me criou foy este pastor que aqui esta, et outros pastores cõ el de aqueles que estonçe eram y, et ajnda fasta agora son viuos et saãos o dia de oje et se [vosa] merçede for et teuerdes por bem que venam ante vos, señor, a elles preguntade, et elles vos contaram todo o feyto da verdade ' et el rrey et a rreyna et seus fillos entenderõ moy bem cõmo el tragia todo seu feyto por rrecado, et cõmo era sesudo et de bõo entendemẽto, et cõmo de todas estas cousas el avia fama et loor et prez; et tenya[n] lo por moy ben rrazoado et de dereyto juyzo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 57 |
Ca ajnda agora me adormeçia primeyramẽte, ca cõ vosos braados ' Diso Jaason: ' Señora, nõ oyve outro giador senõ a vos et a vosa ama. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 62 |
Et Jaasom primeyramẽte diso asy: ' Señora, [aquevos] aqui Jaasom, voso caualeyro; ca en quanto o mũdo seja, nõ vos ey (de) seyr de mãdado; ca ja em voso poder sõo, et en vosa prijom. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 69 |
Et começou sua rrazõ em esta maneyra: ' Señores et amygos, vos sodes os mellores caualeyros que eu sey en toda Greçia; sodes moy rricos et poderosos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 69 |
Mays, señores, poys o dia ven he mester que nos armemos et que nos acaudillemos moy bem nos et nosas gentes et poñamos moy ben nosas azes por tal maneyra et por tal rrecado que se Leomedon a nos vier, que o vaamos logo ferir primeyramente sen nẽgũ outro deteemẽto em tal [guisa] que nos nõ teña por gente vil et maa et sem rrecado. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 70 |
Do consello que dou Hercoles, et cõmo [partyo] as azes Depoys que el RRey Poleus ouvo sua rrazõ acabada, leuãtou se Hercoles, et diso asi: ' Señores, vos oystes o cõsello et a rrazõ que noso amygo, el RRey Poleus, ha dito et segundo que eu creo, bem pareçe a nos todos que diso bem. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 72 |
Et diso a el RRey Leomedon: ' meu señor, nõ estes aqui (mays) se d ' aqui te nõ vas, sabe que oje este dia seras morto et destroydo et cõfondido por trayçõ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 72 |
Et ante os mays de sua masnada, dou lle hũ tã gran colpe que lle tallou a cabeça. despoys que os troyanos virõ morto seu señor, fugirõ [todos] que nũca nẽgũ tornou cabeça por deante. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 72 |
Et cada hũ traballaua por [0] goaresçer et leyxauã o cãpo, et fugiã cõtra Troya mays os gregos parauã se deante; et matauã -n os todos, tres et tres, segundo yam fogindo, ¿para que uos farey longa rrazõ? aquel dia forõ mortos todos los troyanos depoys que o señor perderom, et dos outros, todos forõ mortos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 86 |
Et des que Achilles veu que erã tã alongados das outras cõpañas, que ajnda que Diomedia dese vozes que a nõ oyria nẽgũ, diso lle asy: ' Señora, aqui he bõo lugar para folgarmos et aqui nos asentemos et averemos nosos solazes ' [Diodomja] touo o por bem et asentou se con Achilles. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 86 |
Et quando a veu chorar, disolle: ' filla, ¿(por) que chorades? dezede o que quiserdes, ca nõ demãdaredes cousa que a eu nõ faça ' diso lle ella: ' padre et señor, aquela donzela que uos aqui trouxo a deesa Tetis nõ he donzela mays õme et seu fillo d ' ela et do Jnfante Pelion. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 89 |
Cõmo Agamenõ et Menalao enviarõ seus mãdadeyros aos rreys de Greçia, et cõmo chegarõ a Parta, et como tomarõ por señor Agamenõ, et se forõ todos a destroyr Troya Agora diz o cõto que mẽtre este feyto asi estaua, cõmo vos ey contado, Agameno(n) chegou a Parta a seu yrmão Menalaon. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 91 |
Et tomauã ontre si tal cõsello que ajũtasen todas suas conpañas, et que buscasen moytos navios, et depoys que fosen tomar vengãça dos troyanos por Elena que leuarõ, aquestes [senores] que uos ey nomeados et poserõ sobre sy por rrey et por señor, Agamenõ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 91 |
Et fezerõ -n o por tal maneyra que quantos ouvesen de [vij̃r çercar] Troya por mar et por terra, que todos lle [obedisçesen] et fosen su o seu señorio, et fezesen o que el mãdase. pero que outros avia ẽna oste rreys et prinçipes que cada hũ d ' eles era mellor et valia mays que el; mays por lo bõo siso que avia foy escolido por señor, ca sen falla el foy ho mays sesudo de quantos elles erã et o mays rrico de todos depoys que esto ouverõ feyto, et fezerõ seu acordo en como fariã. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 96 |
Agora leyxa o conto falar dos gregos por contar dos troyanos Poys que vos ey contadas todas las feyturas dos gregos, agora vos contarey des -de aqui os feytos dos troyanos, et primeyramente do moy nobre et esçelente RRey Priamos, señor de Troya |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 101 |
Et todos los grandes señores et os que os ajudauã [basteçerõ] bem suas naves de [omes] et de armas et de quanto menester aviam, asy cõmo aqueles que queriam yr contra seus yamjgos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 101 |
Cõmo forõ ajuntadas as [naves] et cõmo cada hũ avia nome de aqueles que [as] tragiam Conta a estoria que Agamenõ [que] foy prinçipe et señor d ' esta oste. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 101 |
Archelaus et Protenor trouxerõ de Boeçia, donde erã señores, seseẽta naves as mellores que poderõ, basteçidas de todas las cousas que mester ouverõ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 101 |
Ajas Talamõ trouxo çinquoenta de terra de Salamjna onde era señor Et trouxo por cõpaneyros [Tençor] et [Afrimacus] et Dorion et Polisemas et Teseus. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 101 |
Et el RRey Nastor trouxo oyteẽta naves do seu rreyno de Pira ca todos los do seu señorio traballauã moy fortemẽte poryr bem [apreçebidos]. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 101 |
Vlixas aduso çinquoeẽta de Arcadia, onde era señor et rrey. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 101 |
Diomedes o arrizado trouxo outras çinquoeenta moy bõas et ben guarnydas de Arges, donde era señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 101 |
Et este rrey foy señor de moy grã terra. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 101 |
Et sabede que os señores de todas estas naves que ey contadas que forõ por todos quareẽta et seys segundo que os eu contey. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 103 |
Et vos, señores, ben veedes a desonrra et o mal que el RRey Priamos [vos] a feyto. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 103 |
Et por ende, señores, a nobleza et o grãde brio de Greçia nũca seja por nos abayxado mays senpre acreçẽtado et temydo, ca tãtos somos aqui ajuntados et todos acordados en hũ coraçõ et em hũa voõtade. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 106 |
Et [0] chamou todos los rreys et diso lles: ' Señores, eu bem sey quen vos dou tal tormẽta et nos tolle nosa pasagee et cõ pouco que aqui nõ fomos mortos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 108 |
Et depoys que esto foy feyto, todos los mayores señores foron logo juntados [em] hũ lugar onde fezerõ seu consello. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 108 |
Et Agamenõ, que era moy bõo caualeyro et moy sesudo et outrosi moy codijçoso de acabar este feyto, falou el primeyro et diso asy: ' Señores, quero que sabeades quanto õme deue muyto fazer por escusar a soberuea. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 108 |
Et por ende, señores, eu vos rrogo que mays soberuea nõ queyrades fazer. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 108 |
Entre [nos] son os mellores señores que a ẽno mũdo et de mellor entendemẽto. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 110 |
Et por ende Agamenõ el me envia a ty et mãda te dizer [per] nos que nos faças dar a Elena, et tornar la emos a seu señor, [Menalão]. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 114 |
Et por esto me pesa de o veer morrer ' Achilles, quando lle esto oyo, rrespondeu lle moy ledamẽte, et diso lle que o tomase et fezese del quanto quisese et por ben teuese quando os de Mersa virõ a seu señor preso, logo se vençerõ et desanpararõ -n o todos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 114 |
Et diso lles asy: ' Señores, eu avia gerra cõ hũ rrey que me queria deserdar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 114 |
Et por ende teño por bem que Talefus depoys de mj̃ seja rrey ' Et depois que esto [ouuo] dito, diso esta rrazõ a Talefus: ' por que eu todas estas ajudas rreçeby de teu padre, leyxo te todo meu rregno et te faço del rrey et señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 114 |
Et tu averas d ' elo grã rriqueza et onrra et señorio. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 116 |
Et Achilles lle rrespondeu asy: ' señor, nõ faledes d ' esto que mays cõpre a nos -outros que fiquedes em voso rreyño et que acorrades a a oste cõ aquelas cousas que mester ouverẽ. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 116 |
Outrosi (veẽo) Eufremus, que foy rrey et señor de Laçona, que he hũa terra moy abastada et que val moyto. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 116 |
Et depoys d ' esto chegou Perses, que era rrey de Etyopia et veẽo y cõ el seu sobriño Metõ, que era fillo de hũa sua yrmãa, que ouvera grã prez de bondade et era moy rrico et de grã valor ca era señor de dez çibdades Et estes anbos vierõ de moy longa terra. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 119 |
Cõmo Ector foy prinçipe de todos os que vierõ a defender (Troya) et cõmo parou suas ge(n)tes et fezo prinçipes Estes que uos ja nomey que vierõ ajudar a el RRey Priamos, os hũus vierõ y cõ medo, et os outros cõ amor; et d ' eles por señorio, et d ' eles por proeza pero aqueles mays vierõ y por parẽtesco que aviã cõ el. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 119 |
Et todos los que vierõ a defender Troya teuerõ por bem que Ector fose prinçipe et señor d ' eles. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 120 |
Et diso asy: ' señores, hũ ãno ha que aqui aportastes et nũca ajnda vistes a Troya dizẽ nos que moyta gente entrou em ella despoys, et que farã quanto poderẽ por la defender. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 122 |
Et erã todos bem garnydos et bẽ bastidos de bõas cõpañas et bem armados mays ante hũ pouco que saysem das [naves], os troyanos matarõ et chagarõ moytos d ' eles pero des que forõ ajũtados cõ os outros de Greçia que estauã fora, mãteuerõ a batalla fasta que vierõ as gentes del RRey Nastor, que era señor de Pira. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 122 |
Et que os forõ logo ferir de rrãdon tã cruamẽte que os gregos sofrerõ y tã grãde afam, que ante que ouvesem y ajuda, sua força foy mỹgoada tanto que chegarõ todos a põto de morte mays elles esforçauã moyto por lo señor que tragiã que os esforçaua et os acabdillaua moy bem et [poja] tua sua força por los defender. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 122 |
Et quando aly [chegarõ], aguyllarõ todos d ' ensũu con seu señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 129 |
Ca era hũa cousa tã formosa de veer que qual quer que a vise que lle semellaua que se poderia moy ben defender aquela villa Eutor era prinçipe et señor de todo et bem o deuya seer de rrazõ ca en el jazia tãto bem et tãto entẽdemẽto que se todo o mũdo fose en seu poder, el o mereçia et o saberia ben rreger. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 129 |
Et d ' estes foy señor Troylos . Et sey bem que nõ avia mester nj̃gũ d ' eles por que buscase mellor cabdillo, ca bem sey que por mj̃goa del nõ poderia õme fazer erro. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 129 |
Et depoys que Troylos foy fora da villa, Ector parteu a terçeyra aaz ẽna qual poso os de Larisa, onde era prinçepe et señor Vpus. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 129 |
Et Antenor, seu padre, parou se logo deante et diso asy: ' Señor don Ector, ben vos digo que nũca me foy tã ben nẽ me toyue por tã garrido cõmo oje este dia, por que nos cõbatemos cõ aquestes que desamamos mortalmente que uos vierõ buscar aqui a esta vosa terra tã açerca. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 129 |
Et fariamos en el grã perda se o perdesemos ' Et Eneas lle rrespondeu: ' Señor, eso todo en deus he et eu farey todo meu poder por que el nõ rreçeba dãpno. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 133 |
Et foy falar cõ el rrey seu padre, et diso lle asi: ' Señor, eu sayrey da villa ca me cõuẽ de yr ala. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 134 |
Outrosi nõ [sayro(n)] y quatro rreys de Calafona nẽ suas masnadas, nẽ sayrõ y dous rreys de Traça; nẽ as gẽtes de terra de (B)oeçia, hu avia as espeçias moytas et bõas; nẽ os de Beotina; nẽ os de Palfegonia mays aqueles nõ era maravilla, que faziã gran doo et grã pesar por seu señor Filomenjs, que [tynã] chagado para morte. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
A quinta az, [basteçerõna] os de Boeça, et era tã nobre caualaria que nõ avia mellor em Greçia; et forõ [senores] de estes Achilles et Protenor, que erã anhos primos cormaãos et caualeyros moy ardidos ẽna sesta az foy Menelão, marido que foy de Elẽna et forõ cõ el todos los de Paria, onde el era señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
A setima az, fezerõ Pytrofus et Çelideas, que erã ambos rreys de terra de Façides mays pero nõ leuarõ cõsigo gente a pe nẽ balesteyros, mays leuarõ caualaria escolleyta et esforçada ẽna oytaua az foy Talamõ, que foy rrey et señor de Salamyna et leuaua de aquela terra Teuçor, que era rrey, et quatro almyrãtes que uos aqui cõtarey: o primeyro foy Teseus; o segũdo, Durion; o terçeyro, Ulixano; o quarto, Afimatus ẽna nona az foy el RRey Toas, que era moy sisudo, et leuou consigo todas suas masnadas ẽna deçima [as] forõ os de Longros, et ouverõ por señor a RRey Ages, que era seu natural. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
Et os calçadonyos fezerõ a onzema az Et foy giador d ' ela Falestios, que era seu señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
Nastor o vello cõ todos los de Pira, onde el era natural et señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 135 |
Et sabede que esta foy moy grãde, ca el tragia moy grã gente de terra de Mjçenas, onde el era señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et os da grãde az que [Patrocclos] tragia chegarõ logo y sen mays tardar, pero que erã moy desconfortados por seu señor que perderã. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et quanto el vio que o pleyto de seu señor ya tã mal, ouvo moy gran pesar et el tragia duas lanças. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et vio que aqueyxauã moyto a seu señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 137 |
Et aly veeriades escudos quebrãtar et lanças voar en peças et dar grãdes colpes d ' espadas asi que d ' aquela esporoada forõ mortos moytos caualeyros et señores de gran prez mays Ector fazia grãdes maravillas et ya et tornaua moytas vezes tã espesas que moytos perderõ aly as suas vidas et acollia a si suas cõpañas moyto a meudo, et nõn as leyxaua esparger. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 148 |
Et aqueste Nastor era rrey et señor d ' eles. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 182 |
Et depois que forõ yndo, começou Diomedes tal rrazõ: ' par deus, señora, grã dereyto faz aquel que a voso amor se se moyto del preça. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 182 |
Et, señora, rrogo vos que me rreçebades por voso caualeyro et por voso amygo et averedes en mj̃ vn leal vasalo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 182 |
Et nõ he sen rrazõ ca nõ sey ẽno mũdo õme que a vosa lealdade veja que nõ aja grã talent de vos seruyr et de uos chamar señora et seer voso. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 182 |
Et, señora, eu farey todas las cousas que entẽder que sejan voso serujço mays, señora, traballo perdido he amar õme aquela que por el nõ da nada [nẽno] ama. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 183 |
Cõmo Breçayda rrespondeu a Diomedes Brezayda rresponde o cõmo sesuda et moy bem criada ẽna plaça et diso lle asi: ' señor caualeyro, nõ he dereyto nẽ rrazõ de falar cõ uosco en amor nẽ cõ outro nẽgũ ca vos meesmo seriades aquel que me tẽeriades por maa et viltada. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 184 |
Cõmo Diomedes leuou a luva de Braçayda [Qvando] Breçeyda chegou a as tendas, Colcas, seu padre, sayo [0] rreçeberla et foy cõ ella moy ledo; et abraço a moyto. et ella a el desi apartarõ se anbos a falar de consũu et ella diso asi: ' padre, señor, vos fezestes moy maa cousa et moy desaguisada, et que uos en todo tenpo sera rretraydo et posfaçado por que leyxastes os vosos amygos et as vosas grãdes rriquezas que aviades en Troya. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 184 |
Et de -mays ajudades a elles por seer deserdado et deytado fora d ' onde senpre fostes señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 184 |
Et esto he moy grã dereyto, ca vos erades entre elles cõmo obispo ou señor et mẽestre, segundo custume da nosa ley. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 186 |
Et Ector, quando esto veu, foy moy brauo contra el, et dou lle tal lançada por çima do escudo que a lança et o pẽdõ lle fezo sayr por medio das costas da outra parte Et el (RRey) Felis caeu morto en terra Et Ector tomou lle o caualo que era moy noble que fora d ' España, et dou o a vn seu vasalo que ll ' o ben seruio; et fezo cõ el moytas et bõas caualarias quando os calçedoneos virõ seu señor, RRey Filis, morto, forõ asi cõmo cães rraueosos aos troyanos et tã cruamete os feriã que se banauã en seu sangre d ' eles. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 186 |
Et a outro diziã [Eferilus]; et era señor de Castrellos, que he vn lugar moy viçoso et moy noble. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 191 |
Et logo soudou a donzela de parte de seu señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 191 |
Et diso lle asi: ' meu señor vos envia este caualo que tomou a [Troylos] ẽna batalla por que andaua se de uos alabando. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 191 |
Et mãdou vos dizer por mj̃ que el he voso vasalo et voso caualeyro todo enteyramente, et por vos anda en coyta et en afã ' A donzela tomou estonçe o cavalo, et diso asy ao donzel: ' vay et dy a teu señor que se me el quer bẽ, asy cõmo diz, que m ' o demostra moy mal ca nõ deuya de fazer mal a troyanos, ante deuya amar aqueles que fosen de nosa terra et de nosa parte. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 191 |
Aly veriades quebrar moytos arções et moytos caualos andar sẽ señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 198 |
Et esto he grã maravilla que caualeyro tã ardido fose chagado de tã forte aficamẽto de amor et de tã grã cobardeza pero ben creo que nõ ha õme ẽno mũdo que moy de coraçon ame a seu señor que a as vegadas nõ tome cobardeçe en lle dizer algũas cousas ajnda que lle conplan et que lle estarã bem et por que seria mays preçado del. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 199 |
Et seendo Diomedes falando con ella, diso lle ella asy em rrijndo: ' Señor, por la crueldade grande sen mesura moytos som myngoados do que am et por que o gastarõ sen descreçõ, tornã a pobreza et a seer mẽgoados esto vos digo por este caualo que me no outro dia [destes] ca se o teuerades cõ uosco, quando ho [cavaleyro] troyano vos descavalgou do voso sem voso grado, et vos lo tomou cõmo moy nobre et ardido et valent que [el] he, nõ forades mj̃goado de caualo cõmo fostes et fora vos y bõo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 199 |
Et aquel caualeyro que o voso tem nõ he cobardo nẽ ponto ' diso Diomedes: ' Señora, todo he asy cõmo vos dizedes, ca moyto he bõo caualeyro et ardido. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 277 |
Da rresposta que Paris dou a sua madre Paris, quando esto oyo, rrespondeu asy: ' madre, señora, sey que duldades em [mj] dizede -me uos o que queredes, ca eu apreçebido estou para fazer voso mãdado. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 278 |
Cõmo Paris outorgou o rrogo a sua madre Despoys que a rreyña ouvo acabada sua rrazõ, Paris lle rrespondeu asy: ' madre, señora, eu vejo aqui grãde peligro de hũa parte et da outra. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 278 |
Et Achilles estaua en hũ leyto laurado moy rricamẽte cõ ourro et cõ pedras preçiosas et de gran valor et nõ jazia deytado, [mays] sya moy pensoso por Poliçena Et o mãdadeyro sabio et de bõo entẽdemẽto contou lle sua mesajen, et diso asi: ' Señor, a rreyna me enviou a vos et mãdou me que uos disese que fosedes falar cõ ella, ca ja vos quer dar sua filla Poliçena por moller. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 278 |
Et, señor, agora pois ja oystes o mãdado da rreyña, dade -me rresposta qual por bem touerdes, ca ja tẽpo sera de me tornar para a çidade ' |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 279 |
Et diras a myña señora, Poliçena, que mẽtre eu viuer serey seu, et o rreyno de seu padre ficara [per mj̃] en paz et en asesego por sempre ' |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 279 |
Et diso o mesageyro a a rreyña: ' señora, catade vosa fazẽda et que çima podedes dar a este feyto, ca el quer poys a vos plaz ' |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 279 |
Et contou lle todo o que lle Achilles enviou dizer, et cõmo el fora ledo, et lle enviara prometer que lle verria ala falar cõ ella ' Et tu, meu fillo, apreçebete et toma cõ -tigo taes cõpañeyros que sejam verdadeyros et leaes, et te ajudẽ os mays fortes que aver poderes ca Achilles he tã orgulloso et tã ardido et tã valente que moyto adur et cõ grã traballo o poderedes chegar a morte ' Paris rrespondeu a sua madre, et diso lle: ' Señora, eu nada nõ temo senõ que el nõ verra y ca seede bem segura que se el ao tẽplo ven, que outra prenda que valla mays que seu mãto lle ficara y, ca eu lle farey leyxar y a pel et tanto sangre que lle [convijra] morrer. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 283 |
Et suas cõpañas o chorauã moyto, ca bem entẽdiã que ouverã en el bõo señor, mais Nastor esmoriçia moyto a meudo, et nõ entẽdia cousa que [lle] disesen. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 286 |
Et Ajas Talamõ ouvo d ' elo moy grã plazer, et diso asi: ' Agora vay bem, señores mays hũa cousa loaria que me semella bõo consello, se a vos aprouger, que logo sen mays tardar enviasedes mandadeyros a vn rrey de España a que dizem Licomedes ca el cria aquel donzel. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 288 |
Et quẽ -quer que a visse bem entenderia que o seu dolor et o seu pesar pasaua todos los outros pesares et dolores ca ella chanzia a meudo sua proeza et lealdade, et dizendo asy: ' meu señor moy amado, que en mao dia eu nasçi que uos oje perdy en quanto eu vjuer a mjña vida sera en choro et en pesar et en lagrimas et nõ farey sem rrazõ ca despoys que uos eu vy, mays vos amey que a mj̃ meesma. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 288 |
Et eu sõo aquela que por vos a perdido preço et valor, et que nũca vos fige torto nẽ quige outra cousa senõ a vos, meu señor et amygo moy amado. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 291 |
Et acontesçeu asy que en RRoma ouvo hũ enperador a que diserõ Julio Çesar este enperador era et foy señor de todo o mũdo. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 295 |
Agora leyxa contar d ' esto por cõtar por contar cõmo chegou a RReyna Pãtasalona Agora diz o cõto que estando os troyanos çercados et nõ ousando sayr nẽ dar batalla a gregos, a RReyna Pantaselona que era señora das amazonas, chegou cõ grã poder a Troya et ela era moy fremosa et moy poderosa rreyña et de bõo siso et alto lyñagẽ et era tam ardida et tã orgullosa et tam onrrada et de tã gran prez que esto era hũa grã maravilla. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 297 |
Et os outros rreys et prinçipes et señores que avia ẽna çidade se traballauã et guisauã et apreçebiam moy bem, em tal maneyra que por forca fezesem aos gregos que se partisem a mao seu grado dos portaes da çidade. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 338 |
Et d ' esto nũca lles falesçerey mays aqueles que ficar quiserẽ, nõ poderã aver rrey nẽ señor do lynagẽe del RRey [Dardanjs] que façã sobre sy rreynar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 338 |
Outrosy se quiserẽ estar sem señor, vij̃r lles ha moy grã [peligo] et grã perda et dãno por que as comarcas som moyto açerca d ' aqui a donde ha moytos rroubadores et moytos malfeytores de que lles poderia vijr grã mal. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 338 |
Et rreçebede o por señor et por grã cabeçera ' quando esto oyron os troyanos que ficarõ com Eneas, foron ende moy ledos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 339 |
cõmo Antenor chegou a Troya Despoys que Antenor chegou a Troya, coydando que logo o tomasen por señor, foy mal rreçebido de Eneas et de toda sua cõpaña. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 339 |
Et por esta rrazõ Eneas nõ queria que Antenor fose nẽ morase ẽna terra, nẽ fose alçado por señor ante queria que fose deytado d ' ela mal et desonrradamente asy cõmo o el por el fora. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 339 |
Et agora vaa se mal gyado, ca ja -mays nõ lle darã nada nẽ o alçarã por señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 342 |
Et acharom a seu señor Pyrrus moy malandante ẽna area, moy jnchado et tã teso que adur lles podo falar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 344 |
Et agora oyredes hũa grã rreuolta et soteleza que ordenou ante que os gregos chegasen a Greçia foy se el a Geal, moller de Diomedes et diso lle asi: ' señora, hũas çertas nouas vos quero dizer por que amo vosa onrra sabede que Diomedes ven de Troya moy alegre et trage cõsigo moller noua et moy fremosa et [entẽdida] et de alto lugar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 344 |
Et he filla de hũ rrey moy preçado et Diomedes lle juro, [perante] dous rreys, que en quanto el viua que [nũca] outra tome [per] moller nẽ -n a ame ja -mays, et que aquela seja señora de sua casa, et que nũca de outra cure. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 345 |
Et andou peytando et dize(n)do [tãto] aos de Arges que lle fezerõ juramento que nõ acollesen a Diomedes ẽno rreyño en toda sua vida nẽn o tomasen por señor, mays que fose buscar algũ outro lugar donde viuese. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 346 |
Et ela dera lle o rreyno, et fezera o rreçeber por rrey a todos et por señor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 347 |
Et traballate en guisa que cortes as tetas a tua madre ante que a mates, por rrazõ que as nouas sejan sonadas [per] lo mũdo et sabidas que tu cõ esta vergonça da morte de teu padre (tomaste vingãça) por la moy grã trayçõ que ella fezo en afogar Agameno, teu padre et seu marido et seu señor ' Et quando Erestes oyo esta rresposta, foy moy ledo et [entẽdeu] bem que plazia aos dioses que fose el uẽgado et [cõtoo] todo aos seus, et elles forõ ende moy ledos. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 347 |
Et logo sen mays tardar saeu de Etenes cõ todas suas cõpañas et chegou a a çidade de Trofiõ, onde estaua el RRey Froteses, que era señor d ' aquela çidade et de todo o rreyno et desamaua a [Egistos] mays que outra cousa ca este RRey Froteses casara cõ el hũa filla de hũ duque que desamaua outrosy a Egistus et ela era donzela moy ensynada et moy fremosa (Et el leyxara a por Climestra). |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 352 |
Et fomos y moy bem rreçebydos de duas rreyñas que aly avia que eram señoras de aquelas jnsoas. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 357 |
Et quando os da vila et os do rreyno de arredor [souberom] que seu señor et rrey natural viera con paz et cõ soude et que era viuo, ouverom ende tam grande alegria et tã grande goyo et plazer que nõ poderia ẽno mũdo mayor nem mays grande seer. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 362 |
Et fezo o logo señor de ssy et do rreyno et de quanto avia. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 362 |
Et esto nõ o fazia por força, mays de seu grado Pirro agradesçeu ll ' o moyto et prometeu lle que senpre o terria por señor, et o onrraria mẽtre viuese et el RRey Peleus et dona Tetis ouverõ estonçe grãde alegria. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 362 |
Et logo aly ante todos, foy tomado et alçado por rrey et chamado señor de todo o rreyno. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 364 |
Et diso lle asi: ' padre, señor, eu ben vejo que [Neuculamus] nõ me ama pouco nẽ moyto, ca Andromaca m ' o tolle et o alonga de mj̃ en maneyra que nõ synto del amor. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 364 |
Et coyda Andromaca fazer aqui señor et erdeyro o fillo de Ector, que foy traydor et lobo rrenegado et voso yamygo mortal, o qual matou moytos et bõos rreys, et (por quẽ) o voso lynagẽ foy destroydo et myngoado ' Menalao, quando esto entẽdeu, nõ quiso outra cousa fazer [senõ] cõplir todo o que lle a filla rrogara et querelara en esta rrazõ |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 369 |
Et [dosoy] mays seruy lo ey cõmo a padre et a señor ' cõ todo esto os porteyros nõn o leyxarõ entrar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 370 |
Et começou de dizer a grãdes vozes: ' ¡Ay, padre et señor! ¡ay, meu amygo bõo et myña consolaçom! |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 370 |
Et que em mao dia nasçi, coytado et triste que en graue dia say de myña terra et por meu mal chegey a este lugar ¡O o meu señor! que en graue ponto vos vyn buscar. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 370 |
Et vos ([chaguey] eu ¡Ay, deus!) ¡que feyto tã mao et que desa(uentura tã grãde!)..... ña meu padre et meu (señor Don Vlixas, eu [sõ]o) Telogomus, o voso fi(llo et da RReyna Çirtes, que vos a)mou mays que a todas (las cousas do mũdo ¡Padre) et meu señor! |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 372 |
Et conquistou moytas terras et villas et lugares et poso as su seu señorio. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 373 |
Et asy des que Troya foy destroyda fasta a naçẽça de Ihesu Christo, noso Señor, som mjll et çento (et sessaenta) et noue ãnos. |
[+] |
1350 |
LT [1]/ 49 |
Entõ sse fillarõ a andar et forõ falando de muytas auẽturas; et eles lle pregũtarõ: -"Sseñor, ¿conoçedes uos algũus caualeyros de casa de Rrey Artur? -"Ssi, disso ele. -"¿Et conoçedes uos -disserõ eles - Dom Lançarote do Lago? -"Ssi, disso ele, aquele conosco eu bem. -"¡Ay, por Deus!, disso Keya Destrauz, poys uos Dom Lançarote conoçedes tãto, me dizede, se uos prouguer, sse o uistes em esta terra, ca nos disso hũu caualleyro, nõ ha aynda IIIIo dias, que o viu y.-"¿Et quen foy esse caualeyro?, disso Lãçarote. |
[+] |
1350 |
SP 26/ 129 |
( Otrosi dezimos, que el padre puede demandar emienda por la deshonrra que fiziessen a su fijo, e el abuelo, e el visabuelo, por su nieto, o por su visnieto, e por aquellos que estuuieren en su poder; e el marido por su muger; e el suegro por su nuera, e el señor por su sieruo. ) |
[+] |
1350 |
SP 26/ 129 |
( Que si el sieruo, o (la) sierua, fueren deshonrrados de malas feridas, o yoguieren con la sierua, o les dixeren denuestos que taugan a su señor, estonce (pueden) demandar emienda por ellos. ) |
[+] |
1350 |
SP 26/ 129 |
( Mas si les diessen otra ferida (pequeña,) assi como pescoçada, o empellada; o si les dixessen denuesto(s), que tauxesse(n) a ellos, e non a (su) señor; estonce, non podria el señor demandar emienda por to que estes ataes ouuesen feyto). |
[+] |
1350 |
SP 26/ 129 |
LEY X. --Como el señor puede demandar emienda de la deshonrra que fiziessen a su vassallo en desprecio del. |
[+] |
1350 |
SP 26/ 129 |
Aviendo algun home sus vassallos, (o) otros homes libres que huuiessen con el; si estos reciuiessen tuerto, o deshonrra, pueden ellos demandar emienda á los que los deshonrraron, e su señor non podria ende fazer demanda; (fueras) ende, quando el tuerto, o el (mal), que tales omes recibiessen, les fuesse fech(o) señaladamente, por deshonrra, o (menos)preciamento del señor. |
[+] |
1350 |
SP 26/ 129 |
Ca guisada mandada emenda das desonrras e dos tortos que home Reçebe eno lugar hu for feita (ou) ante o julgador que ha poder de apremar o demandado asi como disemos eno T o das acusaçoes. LEY - X como o señor pode demandar emenda da desonrra que facesen a seu vasalon en despreçamento del Avendo alguo home seus vasallos outros liures que viuesen con el se estes rreçebesen torto ou desonrra poden eles demandar emenda. aos que os desonrraron eseu señor non poderia ende facer demanda (saluo) ende quando o torto ou a (desonrra) que taes homes rreçebesen lles fore feit(a sinaladamente por desonrra ou por des)praçamento do señor (e) enton ben......... .............quanto (he) en aquelo que............ ........del. outro si dizemos ...........sonrra fose feita a alguo Religioso ou freire de ordee en qualquer maneyra que seja feita que seu mayoral pode demandar emenda por el. e deuen facer esta (demanda) tanben (aos) fazedores da desonrra ou do torto como aqueles que (llo mandaren fazer) ou lles (deren) esforço ou consello ou ajuda para fazerla en qualquer maneira que seja. ca gisada consahe cosa es, e derecha, que los fazedores del mal, e los consentidores del, que resciban ygual pena. |
[+] |
1350 |
SP 26/ 129 |
Esto seria como si algun Cauallero, que estuuiesse en hueste, o en otro lugar, do ouiesse de lidiar, derramase contra mandamiento del Cabdillo, o fiziesse couardia, o otro hierro en fecho de armas, que se tornasse como en desfamamiento, o en desprecio de Caualleria; e por tal yerro como este, el Señor de la Caualleria le mandasse fazer (alguna) deshonrra, en manera de escarmiento, assi como si le mandasse quebrantar las armas , o tollergerlas, o le mandasse cortar la cola al cauallo o fazer otra deshonrra. LEY XIV..................... ............................ meter (en mans) daõquel a que fezo a desonrra que o castige con feridas de maneira que o non mate nen... .................ventura (non no) quisese meter en sua mao tiudo he de..... ................de peyto por el a ben vista do julgador. e se esto non quiser fazer deue desanparar o seruo de todo en lugar da emenda. |
[+] |
1350 |
SP 26/ 129 |
LEY XV (como poden demandar emenda a o señor da desonrra que o seruo fezese a outro) Maneiras y ha de desonrra que reçeben........... poden demandar demandar emenda nen lles deue seer feita. pero lla demanden. (e) esto seeria como se haun caualeiro que esteuese en este ou en outro lugar hu ouuese de lidar derramase contra mandamento de cabedel ou fezese cobardia ou outra................. que se tornase............ caualeria.........por tal erro como este o señor da caualeria lle mandase fazer desonrra ........................... (de castigo) ou de escarmento asi como se lle mandase quebrantar as armas ou toller ............................ ......................a cola ao |
[+] |
1370 |
CT 1/ 215 |
Señor rrey Peleus, sabede que a terra del rrey Leomedón que he moy rrica de auer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 217 |
Et el rrey Poleus, que era dos mays entẽdudos et mays onrrados señores de aquela cõpaña, falou primeyro. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 217 |
Meus señores et meus amjgos, uós sodes os mellores caualleyros que eu sey en todo Greçia. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Et açercousse alý et, quando ueu seu señor en terra, ouuo hũa tã gran coyta et tã grã pesar que ouuera de seer morto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Meu señor Leomedón, nõ estés aquí mays; ca, señor, se te nõ vas, sabe que oie en este día serás morto et destroýdo et cofondido per trayçõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Depoys que os troyãos uirõ morto seu señor, fugirõ todos, que nũca home ende ficou. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Aquel día forõ mortos todos os troyãos, poys que o señor perderõ, et dos outros ficarõ moy poucos que mortos nõ fossen. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 227 |
Mays depoys mõtou moyto alto este feyto, cõmo adeãt veeredes; ca, segũdo a estoria cõta, nũca foy feyto ante, nẽ depoys, nẽ será ia mays, que tã alto mõtasse; ca por aquela enqueigón foy a guerra começada, que depoys durou longo tẽpo, en que morrerõ moytos altos rreys et grãdes señores. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 227 |
Señores, agora sse começa outra cousa que, en pouco tenpo, será vengada, cõmo uos eu cõtarey; ca o prouerbio, que nũca sol mẽtir de njhũa cousa, diz que "tal coyda seu mal a uj̃gar que acreçẽta en sua desonrra". |
[+] |
1370 |
CT 1/ 229 |
-¡Leomedón, padre señor, en grã coyta et en grã pesar me meteu pera senpre meu coraçõ quen me uos matou, et nũca cousa foy tã graue, nẽ de que tã grã dãno nũca me podería vĩjr! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 229 |
Et, señor, ¿cõmo auerey cõforto, poys morto sodes? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 231 |
Et fezo y vĩjr poblar tódaslas gentes de tódaslas terras onde el era señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 234 |
Señores, senpre deseiastes meu ben et senpre ẽnos uossos corações lealment me teuestes amor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 234 |
Señor, de tãto uos digo et faço saber que porlo messageyro nõ perderedes nada. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 235 |
Et acharõ y el rrey Peleus, que era señor da vila. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 236 |
Et sse ia mays acó vẽer messageyro daquel uosso señor, que ten que lle errey eu, seia çerto que o lazerarã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 236 |
Et uós, ssen mays tardar, ýdeuos d ' aquí, que uos nõ ueia nẽ uos ouça; ca, se uos mays acho ẽno meu señorío, nũca yredes a Troya. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 236 |
Señor, eu sõo messageyro. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 237 |
Et sse uosso señor outra uez acó enviar seu messageyro, çerto seia que nũca lle aló tornará. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 238 |
Señores -disso el -, el rrey Príamos, meu señor, uos mãda per mj̃ dizer a anbos que lle façades auer sua yrmãa Anssýona. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 239 |
Et de alý era señor el rrey Nástor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 239 |
Et coyda agora uosso señor vengar seu despeyto et prender uj̃gança do padre que lle matamos et do rroubo et astragamento que lle fezemos en sua terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 240 |
Señor rrey Príamos, eu foy primeyrament al rrey Peleus et cõteylle todo meu messagen. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 240 |
Et mãdounos logo moy auiltadament seýr de seu rreyno et de seu señorýo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 240 |
Et, señor, ben uos digo que nõ poyde en el al achar senõ esto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 240 |
Et uós, señor, d ' aquí adeãt, parade mẽtes et tomade tal cõssello que, sse pleito começardes, que lle poñades tal çima que se uos torne a onrra et a prol, ca acho eu ẽnos sabedores que forõ ante que nós que senpre home deue ben parar mentes ẽno feyto que quer começar, a qual çima pode uĩjr. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 241 |
Et, señores, por Deus, traballémosnos de buscar meeziña cõ que guarescamos das chagas que tẽemos ẽnos nossos corações dos padres et das madres et dos yrmãos et do nosso bon lynagen et uosso que os gregos matarõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Éytor, tu es meu fillo primeyro et eu quero, sen dulta, que tu seias señor daquesta fazẽda, que eu ben çerto sõo que es moy bõo et moy sesudo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Vós todos seredes señores desta caualaría et cada hũ de uós será príncepe ou duque ou señor de grã masnada. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Et gárdesse cada hũ que nõ faça a nehũ seu caualeyro pesar por nehũa rrazõ que seia; mays assý lle ande cada hũ a sseu prazer, que nõ deseie outro señor, et que nõ ande posfaçãdo que an mao señor et mao coudillo; mays todos digã et façã o que quiserẽ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Mays a ty, meu fillo Éytor, des oie aquí te faço señor de todo aqueste pleito, et quero que todos teus yrmãos et tódoslos de Troya sse mãden des oymays per ty et per outro nõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Et tu gárdaos o mellor que poderes, assý cõmo bon señor, ca tu ás y dereyto que seias rrey depoys de mj̃. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Señor, moy grã dereyto he de fazer eu uossa voõtade, et fazerlo ey moy de grado, et porrey toda mj̃a força en uos seruir ẽno que mãdardes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Mays, señor, quérouos dizer hũ cõssello, porque penso que he bõo: se me creer quiserdes, de tal gisa o cometamos que aiamos ende onrra, que ben sabedes uós que o feyto de armas he mayor de quántoslos outros son, ca este he o mayor enxaltamento que ẽno mũdo ha et o mayor abaixamento. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Et dizeruos ey por qual rrazõ: elles son señores da hũa parte et tódoslos outros que morã ẽna outra parte uerrã ẽna sua ajuda. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 243 |
Et tódoslos outros que adusserẽ en sua ajuda, per mar ou per terra, outros taes seerã Desý elles an señorío en Asya, qual uos agora dyrey. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 245 |
Et o escripto dezía en grego que a mays fremosa delas fosse señora da maçãa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 246 |
Señor, por Deus, entẽdeme agora mj̃a rrazõ que uos dyrey. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 246 |
Por ende, señor, uos digo agora, sen mẽtira njhũa, que, se Pares trouxer moller de Greçia, que per y será destroýda et cofonduda toda Troya pera senpre et derribada ata fondo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 248 |
Amjgos, uós sabedes ben cõmo os gregos matarõ a rrey Leomedón, meu padre, a grã torto, que era nosso señor natural, et toda nossa linagẽ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 249 |
Et ben he assý cõmo rramo de trahedor todo home que a sseu señor encobre sua perda ou seu dãno ou o cõsella mal. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 249 |
Et eu por ende, señor, quero que sábeas que meu padre Eussebios auj́a trezẽtos et sesseẽta ãnos ẽno tenpo que morreu. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 249 |
Poys sabede, señor, que, se a ende el adusser, aquesta propheçía seerá cõprida, onde al nõ pode seer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 249 |
Et, señor Príamos, pídote que nõ despreçes o que os sabios disserõ et an prophetizado por grãd arte et por grã siso. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 249 |
Mays ualrrá estar assý et gardar en paz teu rreyno que começar cousa de que uerrá mal a tj et a teu señorío. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 249 |
Demays, queres perder teu señorío. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 250 |
Et Pares será uosso señor et el seerá o que demãdará a desonrra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 252 |
Et andaua moy ben gornido, el et tódoslos seus, de quanto mester auj́ã, ca tã poblement nõ andaua uestido home de sua conpaña que nõ semellasse que era príncepe ou duque ou grã señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 252 |
Este que anda por nosso señor he fillo del rrey Príamos de Troya. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 258 |
Et dona Elena fazía senbrãt que quería morrer cõ pesar et cõ coyta, et fazía grã doo, et chamaua moyto seu señor Menelao et sua filla Herméona et sus yrmãos Polus et Cástor et seus amjgos et todos seus parẽtes et sua herdade et seu paresçer et sua fremosura et sua onrra et sua rrequeza et seu prez et seu ben. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 258 |
Señoras, cõfortádeuos, ca nũca mayores uiços nẽ mayores pagamentos ouuestes en uossas terras do que aueredes aquí. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 258 |
Et todo esto uos eu farey por amor de Elena, mj̃a señora. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 258 |
Et toda Troya seerá en seu poder, et ela seerá senpre señora deste rreyno a ssua voõtade. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 258 |
Señora, nõ dultedes uosso prazer, ca eu farey cõmo uós mãdardes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 258 |
Señora, eu, depoys que naçj́, nũca soybe que era amor, senõ agora. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 258 |
Et, señora, por uos seýr de uossa terra nõ uos queixedes, ca esta terra he mays uiçosa et mays saborosa que a uossa, et ha en ela mays rrequeza, et he mays auõdada de todas cousas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 258 |
Et aquí todos uos amarã et uos temerã cõmo señora, et uós faredes quanto uos prouger. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 258 |
Este señorío será uosso. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 258 |
Et por ende uos rrogo et uos peço que seiades mj̃a amjga et mj̃a señora. - |
[+] |
1370 |
CT 1/ 261 |
Et prometeulle que ela seería señora do rreyno et de quanto en el auj́a. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 264 |
Cõmo Agamenõ et Menalao emuyarõ seus mandadeyros aos rreys de Greçia, et cõmo chegarõ a Parta Acrúolos et Achiles et Diomedes et Ernálaus et Vencólanos, et cõmo tomarõ por señor Agamenõ, et cõmo todos fforõ jũtados en Atenas et mouerom d ' y pera Troya |
[+] |
1370 |
CT 1/ 264 |
Et aquestes grãdes senores que uos ey nomeados, poserõ sobre ssy por rrey et por señor Agamenõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 264 |
Et fezeron en tal maneyra que, quantos ouuessen de vĩjr a çercar Troya per mar et per terra, que todos lle obedeçessen et fossen so seu señorío et fezessen o que el mãdasse; pero que outros rreys auj́ã ẽna oste que, cada hũ delles, era mayor et ualýa mays que el. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 264 |
Mays, porlo grã siso que en el auj́a, foy escolleyto por señor; ca, sen falla, de todos quantos y forõ ajuntados, el foy o mays sisudo et mays rryco. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 264 |
Et, sen falla, tãtos era et tã bõos que, sse elles porto podessen tomar ẽna vila de Troya, que seríã graues de põer ende fora; et ante seríã y quebrãtadas moytas lanças et moytas espadas, et moytos caualleyros abatidos dos caualos, et outros grãdes señores seríã y mortos et presos, ante que sse podesse fazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 275 |
Sabede que dos de Troya nõ auj́a y mellor caualleyro nẽ mays vrgulloso, senõ Éytor, seu yrmão, que foy segurament señor de armas sobre tódoslos do mũdo, segundo Dayres afirma, que ueu todo et que nũca mẽteu de nehũa cousa que dissesse; ca el diz que Éytor foy frol de tódoslos caualeyros et seu yrmão Troylos que lle teuo moy ben lealdade et hyrmãdade, en seer moy bon caualeyro et moy paação et moy cortés en proheza, et outrossý en seer moy grãado sobre todos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 275 |
Et era moy entẽdudo et moy arrizado, et deseiaua onrra et señorío et a auer caualeyros et terras mays que outra cousa, et aqueste era todo seu coydado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 276 |
Et home ẽno mũdo nõ lle passaua de sabedoría nẽ de rreuolta, et morría senpre por gãañar señorío et terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 276 |
Et foy moy priuado et moyto amado de seu señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 276 |
Et seruía moy ben a sseu señor, quando o uij́a en grãdes pressas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 279 |
Et tódoslos grãdes señores et os que os ajudauã basteçerõ ben seus naos de omes et de armas et de tódaslas outras cousas que mester auj́ã, assý cõmo aquelles que queríã yr sobre seus jmĩjgos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 279 |
A estoria cõta que Agamenõ, que foy prínçepe et señor desta hoste, que trouuo de Maçenas çẽ naos, moy ben bastidos de quanto mester auj́ã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 279 |
Ajas Talamõ adusso outras çinquaeẽta de terra de Salamjna, onde el era señor, et trouxo por cõpaneyros Ténçor et Afímacos et Doriõ et Polisenás et Teseus. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 279 |
Et el rrey Nástor adusso outroussý oyteẽta naos de seu rreyno de Pira, ca tódoslos de seu señorío metí[ã] toda sua força cõmo lle seríã mellor gisados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 279 |
Vlixas adusso çinquaeẽta de Arcadia, onde era señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 279 |
Este rrey foy señor de moy grã terra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 281 |
Senores, uós sodes aquí moy grã caualaría et moy bõa, et a mj̃ semella que quer tẽer moy grã peso quen cõuosco quer tomar gerra et que ama moy pouco a ssy et a seu señorío, ca taes çẽto estades aquí en este lugar que, o que de uós ha mays pequeno poder, deuería soo a acabar per força este pleito sen nós outros. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 281 |
Et uós, señores, ben veedes a desonrra et o mal que el rrey Príamos nos ha feyta. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 281 |
Et por ende, señores, a nobreza et o grã brío de Greçia nõ seia per nós abaixado, mays ja por senpre onrrada et timjda, ca tãtos somos aquí ajuntados en hũ, et assý todos acordados, et tã grãdes señorýos et poderes auemos, que nõ ha rrey tã poderoso que contra nós ousasse tomar guerra, saluo aquesta gente astrosa de Troya, que, por seu mal et por seu astragamento, moueron contra nós esta entẽçón. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 285 |
Mays, por Deus, señores, nõ alongedes o que auedes começado, ca uós auedes bon tenpo et o uẽto qual vos cõpre. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 288 |
Et poys aquesto foy feyto, tódoslos grãdes señores forõ logo juntados en hũ lugar, hu fezeron sua fala. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 288 |
Et por esta rrazõ, señores, se por ben teuerdes, enviemos nossos messageyros a rrey Príamos, que nos entrege Elena et nos faça emẽda do dano et da desonrra que nos fezo Pares en Greçia. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 292 |
Agamenõ me envía a tj, et mãdate dizer per nós que nos faças dar a Elena, et tornarla emos a seu señor Menelao. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 295 |
Señor, ascoytádeme hũa pequena rrazón que uos quero dizer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 295 |
¡Val Deus! ¡que barõ et que uassalo de señor! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 296 |
Señor, aquí nõ sse uolua mays peleia, nẽ nos digã mays vilanj́a da que auemos oýda. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 297 |
Agamenõ et os outros señores grãdes que cõ el ficarã ẽna tẽda, ouuerõ entre ssy moytos cõssellos desauariados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 297 |
Quãdo os de Mersa uirõ seu señor preso, logo se vençerõ, et desanparárõno todos, et nũca depoys y mays tornarõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 297 |
Porque eu todas estas ajudas rreçebj́ de teu padre, te leixo todo meu rreyno et te faço del rrey et señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 299 |
Señor, nõ faledes desto, ca mays cõpre a nós outros que fiquedes en uossa terra et que acorrades aa oste cõ aquelas cousas que mester ouueren. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 300 |
Outrossý Enfremos, que foy rrey et señor de Laçona, que he hũa terra moy abastada et que ual moyto, vẽo y et trouxo mill caualeyros moyto ardidos et moy ben gisados de todas armas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 300 |
Et era moy rrico et de grã ualor, que era señor de dez çidades. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 303 |
Cõmo Éytor foy prínçepe et señor de tódolos que ue[e]rõ a defender Troya, et cõmo parou suas gentes, et quaes fezo príncipes delas |
[+] |
1370 |
CT 1/ 303 |
Destes que uos ja nomẽey, que vẽerõ ajudar a el rrey Príamos, os hũus vẽerõ y cõ medo et os outros cõ grãde amor, et deles por señorío et deles por proheza, pero aquelles mays veerõ y por parẽtesco que auj́ã cõ el. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 303 |
Et tódoslos que vẽerõ a defender Troya toueron por ben que Éytor fosse prínçepe et señor de todos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 305 |
Señores, -disso el -, hũ ãno ha que uós aquí aportastes et nũca aýnda uistes Troya. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 307 |
Qvando virõ os troyãos que os gregos aportauã, seýrõ todos a eles, cada hũ cõmo ante yr podía, en tal maneyra que nehũ nõ podía atẽder prínçepe nẽ señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 308 |
Pero, desque forõ ajuntados cõ os outros de Greçia, que estauã fora, mãtoueron a batalla ata que uẽerõ as gentes de rrey Nástor, que era señor de Pira. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 308 |
Mays enpero elles se esforçauã moyto porlo señor que tragíã, que os esforçaua et os acabdillaua moy ben, et metía sua força ẽnos defender. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 308 |
Et quando alý chegarõ, agillarõ todos denssún cõ seu señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 316 |
Éytor era prínçepe et señor de todo, et bẽno deuj́a seer de rrazõ, que en el jazía tãto ben et tãto entẽdemento que, se o mũdo todo fosse en seu poder, el o meresçería et o sabería ben rreger. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 317 |
Et destes foy señor Troylos et, sen falla, teño que nõ auj́a nehũ delles por que buscar mellor cabdillo, ca ben sey que por mj̃ga del nõ podería home fazer erro. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 317 |
Depoys que Troylos foy fora da uila, Éytor departeu a terçeyra aaz, en que poso os de Larisa, onde era prínçepe et señor Hupos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 317 |
Señor don Éytor, ben uos digo que nũca me foy tã ben, nẽ me tiue por tã guarido cõmo oie en aqueste día, porque nos cõbateremos cõ aquestes que desamamos mortalment, que uos uẽerõ buscar aquí a nossa terra tã a çerca. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 317 |
Et estes anbos erã señores dos de Egresta, que erã moy bõos caualeyros et moy ben armados de todas armas, et tragían todos moy bõos caualos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 317 |
Don Éytor, señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 322 |
Señor, eu seyrey da uila, que me nõ cõuẽ y al, et uós uerredes en uossa aaz cõ uossos caualeyros bõos, et os homes de pe estén todos perlas barreyras a cada parte, et por cousa que acaezca nõ sse partã de y sen mãdado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 324 |
A esta batalla nõ seýrõ este día estes rreys que aquí dyremos: el rrey Págaros de Liça, nẽ el rrey Afión, nẽ el rrey Adastros, nẽ seýrõ y outrossý quatro rreys de Calafona nẽ suas masnadas, nẽ seýrõ y mays dous rreys de Traça, nẽ as gentes de terra de Oeçia, hu auj́a as espeçias moytas et moy bõas; nẽ os de Beotina, que entõçe y erã; nen seýrõ y aquela uez os de Palfegonja, mays aquelles nõ era marauilla, ca auj́ã grã pesar et fazían grã doo por seu señor Filomjnis, que tĩjnã chagad[o] a morte et auj́ã grã pauor que o perderíã; nen seýrõ outrossý a gente de Alysonja. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Et ẽna sesta aaz foy Menelao, marido que foy de Elena, et forõ cõ el tódoslos de Parta, onde el era señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Óna oytaua aaz foy Ajas Talamõ, que foy rrey de grã prez, et foy señor de Salamjna, et leuou cõsigo de aquela terra Téuçor, que era rrey, et quatro almirales que uos aquí cõtarey: o primeyro foy Teseus, et o segũdo Doriõ, et o terçeyro Olíxano, et o quarto Afímatos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Jtem a déçima aaz fezeron os de Logres, et ouueron por seu giador a rrey Ajes, que era seu señor natural. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Os calçedonjos fezerõ a ondéçima aaz, et foy giador dela Felisteos, que era seu señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
A xiija aaz fézoa Nástor o Uello, que ualýa moyto, cõ tódoslos de Pira, onde el era natural et señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Et os de Parlaga fazíã grã doo et auj́ã grã coyta por el rrey Proteselao, que auj́ã perdido, que era rrey de grã prez et de grãde entẽdemento et moy fardido, et era seu señor natural. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Et sabede que esta foy moy grãde, ca el tragía moy grã gente de terra de Miçenas, onde el era señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 325 |
Desý tódoslos que y andauã, que señores nõ auj́ã, acollíãsse todos cõ el. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et os da grãde aaz que Patróculos tragía chegarõ logo y, sen mays tardar, pero que erã moyto descõfortados de seu señor que perderã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et quando el veu que o pleito de seu señor ýa atã mal, ouuo ende moy grã pesar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Mays logo en ponto começou de penssar en al, ca ueu que aqueixauã moyto a sseu señor et que, sse de outra gisa nõ ouuesse acorro, lygeyrament podería seer morto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et este segía mays a Éytor, seu señor, de quantos y auj́a. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Et dezía: -¡Ay, señores caualeyros! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
¿Et cõmo fugides assý ou hu uos queredes yr sen uosso señor? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
¿Nõ sabedes que el he prínçepe et señor de nós? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 328 |
Poys, señores, tornade logo cõmjgo, ca, sse çẽto de uós cõmjgo quiserdes tornar et ben me quiserdes ajudar, eu o liurarey et o sacarey d ' ontre elles. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 340 |
Señores, ¿nõ ueedes a coyta et o traballo que sofre Éytor et cõmo o acoytan os gregos? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 342 |
Señores, leixade o donzel, ca eu uos juro par uerdat que el nõ prenda mal nẽ dãno, se o eu poder fazer, ante lle darey ajuda cada que lle a el for mester, ca a el pesou oie en este día de meu dãno. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 344 |
Aqueste Nástor era rrey et señor delles, et nõ foy home que en hũ día uisse entrar en batalla caualaría tã rricament gornidos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 347 |
Et ueu moyto rrey et moyto prínçepe et moyto alto señor estar en derredor de ssy. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 347 |
Señores, ¿esto que seerá? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 347 |
Et aquel día ficou alý moyto bon caualo sen señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 347 |
Mays chegarõ y logo todos, cada hũus por acorrer a sseu señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 352 |
Et por ende, señores, rrógouos por Deus que uos traballedes en gisa que oie en este día seia a onrra nossa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 352 |
Et caualgarõ a pressa et despregarõ moytas sinas et moytos pendões de desuariadas maneyras, que erã moy rricos et moyto onrrados et de moytos señores de grã prez. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 352 |
Et os da uila outrossý, que estauã ẽnas barreyra, sse esforçarõ tãto en seu señor Éytor que os puxarõ de ssy, en tal gisa que ficou ẽno cãpo cõ elles. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 356 |
Señor, quérouos dizer hũa rrazõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 357 |
Et alý chegou el rrey Polibetes cõ tódoslos de Larisa, cujo señor era. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 363 |
Padre, señor, uayme moy ben, tãto que cras de manãa en toda gisa entẽderã os gregos que sõo ben são et ben gorido. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 364 |
Et os hũus achauã y mortos seus señores et os outros os parẽtes et os outros seus amjgos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 366 |
¡Ay, Deus, señor! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Et el rrey Príamos tã bon señor et tã bõo cõpañeyro lles andaua que a todos fazía creçer coraçõ et a todos fazía creçer moy grãde esforço, per uquer que el andaua, por acabar ben aquelo que começara. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Amjgos et senores, fáçome marauillado que pode esto seer, de tã grãdes señores et de tã grã poder cõmo sodes querer tomar hũ caualeyro mays baixo de lyñagẽ et de syso et de poder que he cada hũ de uós, et cõsentides que el aia señorío et poder sobre nós. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Et esto nõ teño eu por syso et, se nós por elo mays ualemos, nõno entẽdo eu; ca, segũdo rrazõ, tal deuj́a de seer o señor de tãtas et taes cõpañas que aquí son ajuntadas que os soubesse enderẽçar et correger, et podesse sofrer afán et traballos et mãtẽer et gardar tal oste cõmo esta, et outrossý que podesse dar cõssello proueytoso et dereyto quando acaesçesse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Demays, quando el rreçebeu este señorío, nós todos nõ eramos juntados, nẽ foy rreçebudo por caudillo per cõsintimento de todos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Por ende digo que nõ he rrazõ nẽ dereyto de auer este señorío sobre tãtos et tã nobres rreys. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Et, señores, hũa cousa uos dyrey, et nõ entẽdades que uosla digo gabándome: digo que, se sessudo he Agamenõ, téñome eu por mays sysudo, et ey mays cõdes et mays duques et mays caualeyros et mays gentes que el, et mellor cõssello sabería dar hu conprisse, et mellor sabería enderẽçar a batalla hu fosse mester, et sõo mays apreçebudo et mays engeñoso que el, et sey mellor coñosçer a fin que an as cousas que sse começã a fazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 367 |
Por esto, señores, nõ cõsintirey por nehũa maneyra que sobre nós aia Agamenõ tã grã señorío cõmo ha. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Et alý sse uolueron as azes todas, et começousse hũ torneo tã mao et tã brauo et tã forte et tã sen piadade que, en pouca de ora, forõ y despedaçados mays de vij̃t mill escudos et outros tãtos elmos et outros tãtos caualos de grã preço, de que os señores caýan mortos ẽnos prados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Et moytos que este colpe uirõ, que estauã a derredor, tomarõ ende grãde espanto et grã pesar, ca era grã señor et moy poderoso et moy preçado et hũ dos mellores caualeyros de armas que andauã en esta oste dos gregos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 369 |
Et pero dizeruos ey cõmo nõ foy chagado nẽ maltreyto nẽ agraueado en nehũa cousa, ca os troyãos, cõ pesar da morte de Dorastalos, fillo del rrey seu señor, fezeron hũa esporoada moy forte et moy danosa cõtra os gregos, en que lles fezeron grã dãno et grã morte. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 375 |
Depoys da batalla, seẽdo ja ben noyte, ante que nehũ dormisse, forõ ajuntados ẽna tenda de Agamenõ rreys et prínçepes et tódoslos señores et caualeyros nomeados que erã ẽna oste dos gregos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 375 |
Et, señores, por esto ey por uós enviado, que cada hũ de [u]ós coyda sobre este feyto et que façades en gisa que metades en esto o ssiso et a força et a ssabedoría et todo uosso poder quando cõprir, en gisa que o ajamos preso ou morto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 375 |
Por ende, señores, uos rrogo que façades, cras manãa, todo uosso poder por acabar este pleito et, tãto o demãdemos cada hũ per sua parte, que o caualeyro seia morto ou preso. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 379 |
Et dýssolle assý: -Vós, onrrado cõssellador et grã priuado del rrey Príamos, grã noio rreçeberá oje o uosso señor quando uos vir perdido, ca el perderá en uós hũ lousyñeyro mao et desleal, que lle fará grã mj̃ga. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 379 |
Depoys desto chegarõ os grãdes señores da oste. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 379 |
Señor caualeyro, uós sodes moy bõo et moy fardido, mays, fe que deuo a meu señor, nõ me preço meos que uós, et des oiemays uoslo darey a entẽder cada que uos prouger. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 388 |
Señor, quanto do meu cõssello, logo uos dyrey que nõ he ben que el rrey Toas seia morto nẽ maltrajudo por nehũa gisa, ca he home de grã poder et de grã fazẽda, et que ha moytos parẽtes et moytos amigos; et se lles del tomassemos agora assý uj̃gança, nõ dultedes que, sse os gregos algũ de nós ouueren en seu poder, o que os dioses nõ queyrã, que lle outro tal nõ façã cõmo nós a este fezermos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 388 |
Et, señor, eu creo que uos dou bon cõssello et são. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 388 |
Mays oýde o que uos dyrã estes señores, que taes son que queríã uosso ben et uossa onrra, et por ela fazẽ et traballã cada día quanto poden. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 389 |
Señores, eu sey moy ben que nõ ha nehũ de uós que ata aquí se fezesse afora de querer prol et onrra de meu marido et mj̃a, et ben sõo çerta que nos amastes dereytament et que nos touestes fe et lealdade cõpridament. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 390 |
Señora, nós ben entẽdemos que aquesta çerca he moyto esquiua et de grã perígoo et moy dultosa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 393 |
Andando Eneas en este torneo, topou cõ el rrey Anfímacus, que era grã señor et moy rrico et moy ensynado et moy loução. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 397 |
Et esso meesmo Éytor, aquel que senpre foy ardido et orgulloso et arrizado et que senpre ouuo prez et señorío sobre todos en armas, quando ueu os seus desbaratados et fora do cãpo, tã grã pesar ouuo ende que a poucas nõ ensandeçeu. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 400 |
Mays os bastardos, yrmãos de Éytor, o tomarõ per grã força et grãde ardimento, et mostrarõ alý moy grã ualentía et grã proheza, et derõ logo o caualo a sseu yrmão et a sseu señor Éytor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 403 |
Desque os gregos forõ acollidos a ssuas tendas, cõmo uos ey cõtado, el rrey Agamenõ, que era prínçepe et caudillo delles, mãdou chamar a tódoslos nobres señores da oste pera falar cõ elles. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 403 |
Demays, señores, a uẽtura nos ajudou tãto que meteu en nosso poder et en nossa prijón hũ dos bõos caualeyros et mays sabedor de armas que auj́a en toda esta terra, et que tĩjña mayor lugar ca el rrey, ca este era o mays priuado que el rrey auj́a et cõ quen mays falaua suas poridades, et por seu cõssello fazíã troyãos quanto fazíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 403 |
Señor don Achiles, nós faremos grã bondade de auermos al rrey Toas por Antenor, que uós meesmo prendestes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 405 |
Et nõ foy y tal que nõ perdesse y señor ou amjgo ou parẽt. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 408 |
Señores, ben entẽdemos cõmo nõ podemos sofrer per nehũa maneyra esta pestilençia, nẽ este mal, ca, se nos moyto dura, a toda gisa a morrer nos cõuerrá; ca este odor nos cofonde et nos mata, en tal gisa que os mellores et os mays esforçados de nós son ja tã flacos que nõ poden tomar armas nehũas, sse adur nõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 408 |
Et por ende, señores, quería et terría por cõssello de demãdarmos trégoa por tres ãnos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 408 |
Señor caualeyro, uós sodes home de prestar et, quando uos eu uj falar, logo entẽdj́ uossa fazẽda. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 410 |
Señores, os gregos uos envíã perdir trégoas ata tres ãnos acabados, por ssoterrar et queymar os mortos, de que rreçebẽ grã dãno, et nós meesmos outrossý, por rrazõ da sua odor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 410 |
Señor, fáçasse o que uós por ben touerdes, mays a mj̃ nõ semella que ben he que lles tã grã trégoa demos, ca uós ben sabedes que os gregos son moyto atreujdos et moyto enganadores, et móuẽnos hũa pleytesía moy sen prol pera nós. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 410 |
Mays uós por esto nõ leixedes de fazer o que uos prouuer et eu o outorgo, ca ben entẽdo que sería grãde orgullo et pouco siso querer eu cõtradizer o que prouuesse a uós et a estes outros señores. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 411 |
Señores, des oymays uos poderedes yr a uosso saluo, quer passo, quer agiña. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 413 |
Et el rrey Agamenõ outrossý chegou y cõ tódoslos grãdes señores da oste, éntrelos quaes vĩjnã Achiles et Menelao et Polidamas et Ajes Talamõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 413 |
Pero, ante que sse partissen, Colcos, o agoyreyro, que auj́a hũa filla moy fremosa et moy cortesa et de grã nobreza, a que dezíã Breçayda, rrogou a Agamenõ et a outros rreys et grãdes señores da oste que a pedissen a el rrey Príamos et a trouxessen pera a oste, que alý ficara en Troya quando sse el saýra; ca el ben entendía que a uẽtura era moy cõtraria aos troyãos, et queríalles grã mal. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 415 |
Pero ẽna çima do feyto Agamenõ et os outros señores de Greçia nõ cõsentirõ per nehũa gisa que Achiles lidasse cõ Éytor, nen quiserõ põer toda sua fazẽda en auẽtura da batalla deles anbos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 416 |
¡Ay, meu señor et meu amjgo Troylos! ¿et que será da asperança que en uós auj́a et do uosso amor moy grãde? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 420 |
Par Deus, señora, grã dereyto faz aquel que ha uosso amor, se sse del moyto preça. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 420 |
Et, señora, rrógouos que me rreçebades por uosso caualeyro et por uosso amigo et aueredes en mj̃hũ leal uassalo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 420 |
Mays, señora, traballo perdudo he amar home et seruir aquela que por el nõ dá nehũa cousa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 421 |
Et díssolle assý: -Señor caualeyro, nõ he dereyto nẽ rrazõ de eu falar agora cõuosco en amor, nẽ cõ outro nehũ, ca uós meesmo seriades aquel que me terriades por auiltada et por maa, et outro tal faría quenquer que o oýsse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 422 |
Et díssolle assý: -Señora, cõmoquer que uos nõ plaz de falar en este pleito, a uós dou meu coraçõ et poño en uós mj̃a asperança, et amaruos ey senpre de amor uerdadeyro, asperando en uós merçee, et que aueredes de mj̃ doo, et me tomaredes por uosso leal amjgo, ca eu por nehũa maneyra nõ sey nẽ posso contradizer ao amor, que quer que eu seia uosso quito d ' aquí adeãt. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 422 |
Padre, señor, uós fezestes cousa moy maa et moy desagisada a marauilla et que uos en todo tenpo será rretraúda et posfaçado, ca uós leixastes os uossos amjgos et as uossas grãdes rriquezas que aujades en Troya et vẽéstesuos pera uossos ẽemjgos mortaes, que astragã et arroubã a terra onde sodes natural; et, demays, ajudádelos pera seer ende deytado et deserdado aquel que senpre ende foy señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 422 |
Sabede que sodes ende moy malposfaçado, et esto he moy grã dereyto, ca uós erades entre elles bispo et señor et m[a]estre, cõmo he costume de nossa ley. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Et depoys que estes forõ fora, seýrõ rreys et prínçepes et outros altos señores cõ suas azes ben apostadas et per grã sabedoría. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Et quando os calçedonjos virõ que seu señor, el rrey Felis, era morto, forõ tã coytados que mays nõ podíã et, cõ grã saña que ouueron, forõ ferir os troyãos tã cruament que semellaua que sse bañauã ẽno sange deles. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 426 |
Et a hũ dezíã Laçoán de Pedralada, et era bon caualeyro en armas; et ao outro dezíã Euféribos, et era señor de Castelos, que he hũ lugar moy uiçoso et moy bõo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 431 |
Et logo que chegou, entrou ẽno tendillón et soudou a donzela de parte de seu señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 431 |
Meu señor uos envía este caualo que agora tomou a Troylos ẽna batalla, porque sse andaua de uós gabando. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 431 |
Vay et dy a teu señor que, se me el ben quer cõmo diz, que mo demostra moy mal, ca nõ deuj́a a fazer dãno nẽ nojo a troyaos, ante deuj́a a amar aqueles que fossen de nossa parte. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 431 |
Tórnate pera teu señor, et soúdamo moyto, et dille que, se me el quer ben, que eu faría torto se lle mal quisesse, quando mo el mays nõ mereçesse, pero aýnda tamaño ben nõ lle quero por que lle a el mellor vaa do que ante lle ýa. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 431 |
Et alý veeriades quebrar moytos arções, et moytos caualos andar sen señores, et nehũ nõnos tomaua. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 444 |
Pero ben creo que nõ ha home ẽno mũdo que moy de coraçõ ame a ssua señor que aas uegadas nõ tome couardiçe en lle dizer algũas cousas que lle conprían et que lle estaríã ben et por que sería delo mays preçado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 445 |
Señor, porla grãdeza sen mesura moytos son desgastados do que an et pobres et mj̃gados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 445 |
Et aquel caualeyro que o uosso ten, nõ he couardo nẽ ponto. -Çerto, sseñora -disso Diomedes -, assý cõmo uós dizedes, he uerdade, ca moyto he bõo caualeyro et ardido. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 446 |
Et desde oiemays pode dizer Troylos que lle nõ está ben sua señora, ca o moy grãde amor que ontre elles anbos era ja falssado o auj́a Breçayda. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 447 |
Et el rrey Príamos chamaua moytas uezes a cõssello seus fillos et outros rreys et señores que ẽna çidade estauã et en que mays fiaua. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 448 |
Señor, quérouos dizer hũa cousa onde teño tã grã pesar et tã grã doo que, a poucas, se me nõ parte o coraçõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 449 |
Señor, por Deus, jde agiña, et detẽede a Éytor, et defendédelle que nõ uaa oie a esta batalla, que, sse aló uay, rreçeberdes uós y grã dãno et grã perda, et el outro tal. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 450 |
Et mãdou chamar Pares et Troylos et envioos aa batalla, et cõ elles a Eneas et el rrey Menõ, et Polidamas et el rrey Serpedón et o duque Glaucos et Eufremos de Lançonja et Copesus, que era tã grande cõmo hũ jayán, et el rrey Pitróforos et el rrey Agásteos et el rrey Asterpes et el rrey Áncamos et el rrey Eseus et el rrey Fortis, que era señor dos felisteus, et el rrey Filomenis et tódoslos outros rreys. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 451 |
Sseñor, por este moço tã pequeno que me fica me fazede tãto amor, sequer por el uos detẽede et auede del doo et piadade, ca, sse oje aló ydes, ja mays nũca o veeredes; ca oie en este día será uossa morte et uossa fin. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 453 |
Señor, ¿que loucura foy esta que por soños que hũa sandía soñou, et uoslos foy dizer cõ pouco rrecado, uos metedes a atal pleito? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 454 |
Et alý veeriades quebrantar moytas lanças, et falssar moytos escudos, et desmallar moytas lorigas, et moytos caualeyros fora das selas, et outros moytos mortos et malchagados, et caualos andar sen señores. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 454 |
Et moyto erã de dultar, ca, sen falla, erã moy bõos caualeyros et orgullosos et fardidos, et demays auj́ã moy bõo señor et moy bõo caudillo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 457 |
Et alý veeridades quebrãtar lanças, et fender escudos, et falssar lorigas, et caualeyros caer, et caualos andar sen señores. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 460 |
Et dezíãlle assý: -Señor, ben souberõ os gregos que nõ seyriades uós aa batalla, et por ende [n]os fezeron tã grã dãno. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 461 |
En aquela pressa que oýdes andaua hũ duque a que dezíã Polibetes, et era señor de hũa grã terra en cabo de Jndia a Mayor, et jaz dentro en hũa serra a que dezíã Cáucados. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 466 |
Et cõ grã coyta dezía: -¡Ay, señor et amjgo et yrmão! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 466 |
Señor, ¿que será agora do uosso esforço, ou quen mãterrá os torneos, ou hu rrecodirã os fillos d ' algo, ou quen lles dará os gornimentos ou as quitações ou as dádiuas grãdes? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 466 |
Señor, ¿quen criará, ou quen armará, ou quen fará os casamentos grãdes et as soldadas, ou quen seyrá a rreçeber os estraños et fazerlles onrra, ou que será de nós desasperados, ou quen nos defenderá ou vingará? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 475 |
Et diso tal rrazõ: -Senores, jura faço aos dioses que por nihũa maneyra nõ sofrería mays, d ' aquí endeante, día nẽ ora, que Agamenõ seia meu prínçipe, nẽ aia señorío sobre mj̃, nẽ me praz de nihũ rrey auer poder sobre mj̃, senõ per mĩa uoontade. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 475 |
Et ia Deus nũca me perdõe se nũca uj tal marauilla: poerẽ sobre mj̃ señor et nõ mo dizerẽ ante se o quiría outorgar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 475 |
Et des oiemays seia señor daqueles que o quiserõ, ca sobre mj̃ nõ auerá mayor poder nẽ se(n)ñorío do que ouuo sobre mj̃ seu padre. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 476 |
Señor, eu bẽ sey que auedes grã prez, et que sodes bom caualeyro en todo, et que todos nós seriamos desbaratados se uós nõ fosedes. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 476 |
Et tãto sodes de entendudo que ben mereçedes d ' auer o señorío sobre nós, et uós nos deuiades a mandar et a correger. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 476 |
Mays, señor, rrógouos agora que me digades qual fuy o pesar ou engãno ou perda ou honta que eu fige a uós et a uosas cõpañas, deslo tenpo que eu aquí rreçebj́ esta ualía, ou qual fuj aquel que auiltey ou lle fige cõmeçar cousa ou feyto tã esquiuo, onde mal escapase. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 476 |
Mays se uós auedes enueia deste señorío, sabede que, ante que nós de uós ouuesemos ajuda, ante os gregos ouuerõ mester meu cõsello et eu déyllelo, et eles achárõse del bẽ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 476 |
Et ante grã tenpo que uós a nós chegasedes, aquí demos muytos cõsellos, et [s]en uós ante huueamos et aperçebemos do que mester ouuemos, et sen uós cõmeçamos muytas cousas que acabamos, grado a Deus; demais, sabede que este señorío nũca o pedj́ nẽ busquei et, quando mo derõ et mo outorgarõ, mais me pesou ca me prougo cõ el. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 476 |
Et façã prínçipe et señor, et eu ajudarlos ey moy de grado, quanto poder. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 477 |
Senores, quantos agora aquí estades, os mayores et os meores, todos bem sabedes que eu nũca dem[a]ndey señorío sobre tãtos rreys et prínçipes et senores cõmo agora aquí sodes juntados, ca entendo que eu que o nõ ualía pera o demãdar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 477 |
Et esto sería o meu prazer et o meu uiçoso goyo, ca eu nõ quero outro señorío nẽ outro poderío, senõ sobre os de Miçenas, que me tẽem por señor et terrã en toda mĩa uida. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 477 |
Depois de mĩa morte ficará o meu señorío a meu fillo, cõmo dereyto he. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 478 |
Et quiso a todos por ende grã mal, et ben llo deu a entender despois; pero, cõmoquer que fuj, ficou Palomades por señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 480 |
Entõçe chegou rrey Neutálamos, que era señor de Córdoua, o mays ardido et o mays hurgulloso et o mays ualente caualeyro que éntrelos gregos andaua et mellor en armas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 489 |
Agora soubese ela a mĩa fazenda et o meu coraçõ et o meu deseio, et cõmo todo meu pensar he posto en ela, et cõmo ela he mĩa uida et meu bẽ, et cõmo o amor á señorío en mj̃; et, se o ela soubese, sería a mj̃ muy grã cõforto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 493 |
Et soudoua muyto da parte de seu señor, et contoulle seu mesaie, todo cõmo lle Achiles disera, cõmo õme de bom entendemento, en esta maneyra: - |
[+] |
1370 |
CT 1/ 493 |
Et este he o meu señor Achiles. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 494 |
Et entãto dy a teu señor que este feyto nõ ficará per mj̃ et que ajudarey y quanto poder, cõmoquer que me el aia muy malcõfunduda et metuda et grã coyta et en grã pesar, et en maneyra que nõ ey alegría nẽ prazer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 495 |
Señor, uós bẽ ueedes que o noso prazer et a nosa honrra et a nosa ualor se abayxa moyto, et perdemos cada día nosos fillos et noso linagẽ et noso prez et nosos duques et nosos caualeyros bõos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 495 |
Et por ende, señor, cõuẽnos de tomar algũ bõo cõsello cõmo pasemos nosa fazenda et nõ p[er]gamos noso estado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 495 |
Et eu, señor, nõ ey moy grã siso, mais dígouos esto porque ueio en grã traballo a uós et a uosos fillos et todas uosas cõpañas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 495 |
Mays uos direy, señor: se este pleito nõ queremos et nos esta çerca moyto dura, podemos ende uiuer a grã menoscabo et a grã dãno, ca esquiua gente et muyta et forte de gregos estã en esta terra, et será grã pecado que tãtos omes et tãtas cõpañas moyrã, cõmo cada día morrẽ de cada cabo ẽnas batallas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 495 |
Et por ende, señor, mester uos he que aiades y cõsello et siso. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 497 |
Et quando o mesageyro ueu a Políçena, soudoua da parte de seu señor, et dísolle que el quiría, en quanto a sua uida fose, seer en sua comenda, et que lle rrogaua que rreçebese del seruiço a seu prazer, ca el quiría fazer sua uoontade do corpo et do rreyno et do auer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 497 |
Desí enuiou[o] pera seu señor, que lle disese toda esta rrazõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 497 |
Et esto nõ sería sen rrazõ, ca auería por amiga aquela que é señor da beldade et de todo bẽ, et en que eu ey todo meu bẽ et toda mĩa asperança et mĩa alegría et mĩa soúde, et en cuja mesura iaz todo meu bẽ et toda mĩa uentura, et que á mays que tódaslas outras que Deus ẽno mũdo fez en tallo et en beldade et en color et en tódaslas outras bondades, et por que me o amor tẽ tã coytado et tã amazelado, et a que eu teño p(r)intada ẽno meu coraçõ, en guisa que, quando me dela acordo, a poucas que nõ ensandesco, et estou preste de perder a uida. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 497 |
Et por ende lle rrogo que aia de mj̃ merçee et que lle iasca en prazer que me faça algũ bẽ, cõmo soe fazer aos namorados contra as suas señoras. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 497 |
Et aquel señor que tẽ o mũdo en poder me faça oie taes nouas trager cõ que seia esforçado et nõ queixoso. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 500 |
Señores, quérouos ora mostrar cõmo cada día morremos cõ pouco rrecado, tẽendo grã sobéruea et grã torto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 502 |
Et por Deus, señor, nõ queirades abayxar nẽ seer de maa barata d[o] bõ prez que uos Deus dou, ca ia eu uj moytos caualeyros que gãanarõ grã prez et grand onrra et despois enpeorarõ tãto que tornarõ a grand onta et a escarno, et sua fim fuj muy ujl. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 505 |
Mais seu señor nõ daua por ende nada, nẽ se sentía pouco nẽ moyto do posfaço que del pusfaçauã, ca esto lle fazía (lle fazía) fazer o amor, que faz perder mesura et amor et siso et rrazõ; ca o amor nõ guarda dereyto nẽ nobleza nẽ proeza nẽ fidalgía, ca nũca fuj ẽno mũdo, nẽ será, quen ouuese siso contra o amor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 506 |
En esta batalla, hu era a mayor presa, estaua el rrey Tesus, que era señor dos de Eressa, et era muy bõ caualeyro et muy brauo en armas et muyto hurgulloso. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 515 |
Nosso señor uos enuía dizer que el se cõbate cõ os troyãos et perde y moytas (muytas) de suas cõpañas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 516 |
Et logo oie, querendo Deus, yrey ueer Éutor, meu señor et meu yrmão, et a mĩa alma yrá dereytament pera a ssua, ca ia moyto me tarda que o nõ ueio. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 517 |
Et todos en hũa uoz se acordarõ ẽno que Nóstor disera, et alçarõ outra uez a Agamanõ por señor et por prínçipe, a grand honrra, por cobdillo et por mayor de todos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 519 |
¡Ay, Deus, que día tã astroso et tã doorido, et que obra tã maa, et que pecado tã grande de ficar tãtos rreynos destroídos et tãtas terras ssen señor, et que torto et que perfía et que sobéruea tã grande, et que por cousa tã pouca se leuantou! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 522 |
Et, por Deus, señor Achiles, todo est[o] catade et gardade ben uosso prez; ca mays uos digo, que nõ ha aquí rrey nẽ cõde que ja en al ande falando nẽ posfaçãdo, senõ en esto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 525 |
Eu juro aas potestades do çeo et aos mayores que son señores d ' alá, et por esto faço ben seguro aos gregos, que en tã fol pleito nũca seiã per mj̃ ajudados, nẽ mãterrã tal sobéruea, nẽ tal folía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 525 |
¡O, señor! ¡maldito seia o día et a ora en que sse este feyto começou et se moueo! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 528 |
Poys que Achiles ouuo sua rrazõ acabada, Nástor o Uello, que era señor dos mõtes de Libanor, lle disso tal rrazõ: - |
[+] |
1370 |
CT 1/ 531 |
Agora veede, señores -disso Agamenõ -, o que tẽedes por ben de fazer en este pleito, et cada hũ diga o que lle desto praz, ca eu de grado farey o que for uossa voõtade et al nõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 532 |
Et, señores, ¿quen ha ja ontre elles de quen nós ajamos pauor nẽ rreçeo? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 533 |
Señor don Menelao, en praça uoslo digo que perlo meu cõssello nõ diredes nada en este cõssello, ca nõ he ben nẽ uos acaeçe, que sabede que, quantos aquí son, todos coydan et dizẽ que uós loades esto por tal de cobrardes uossa moller Elena, et nõ por outra rrazõ, nẽ por outro proueyto nẽ onrra que sse ende a nehũ syga. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 534 |
Señores, cõmoquer que sse algũ queixe desto que eu agora quero dizer, nõ posso estar que o nõ diga. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 534 |
Señores, ¿que dizedes ou que queredes fazer? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 535 |
Et alý ouuo moytos caualos preçados aquel día que andauã sen señores, et nõ achauã quen os quisesse tomar, nẽ quen os prender podesse. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 537 |
Jde agora folgar cõ Breçayda, uossa señora, aquela moy leal que uos quer grã ben; et, se me ante nẽbrara, perdoárauos por ela. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 539 |
Quando Agamenõ ueu o grã dano et a grã perda que rreçebía cada día, et cõmo os seus morríã a çentos et a millares, et nõ podíã sofrer aos troyãos ẽno cãpo, (et) ouuo ende grã pesar, et cõssellouse cõ os grãdes señores da oste que enviassen pedir trégoas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 544 |
Amjgos et uassalos, moyto me pesa porque cõuosco nõ uou et par de morte me semella, ca ben ueio que jdes sen señor; mays pero rrógouos que nõ leixedes por ende de seer moy bõos et de fazer bõas caualarías. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 544 |
Mays nehũ nõ uos podería dizer a alegría que elles ouueron porque lles seu señor deu cõssello de yr a aquel torneo, ca mortos et coytados estauã porque auj́[a] grã tenpo que nõ tomarã armas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 544 |
Et eu ben sey que oie farã tãto per sua mãos en esta batalla por que serã moytas donas ueúuas et moytas selas uazías, et farã andar moytos caualos sen señores perlo cãpo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 548 |
Cõmoquer que outro algũ de sa señor loe, eu nõ me loo de Breçayda, ca me enganou malament. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 549 |
Et os que queren que os eu ajude nõ me seruẽ assý, ante son senpre mãssos et sen saña et atẽden ben de sas señoras. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 549 |
Et andan moy louçãos et moy ben gornidos, et son moy grãados de seu auer, et onrrã quanto poden aos que son parẽtes de suas señoras. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 549 |
Mays tu, Achiles, nõ es atal, nẽ me semella que ás coyta de amor, ca se [a] tu ouuesses nõ penssarías en gerra, ante penssarías de pedir a tua señor merçee. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 551 |
Señora, eu sõo vençido et mazelado porlo uosso bon tallo et porlo uosso bon pareçer, et ẽno mũdo nõ ha cousa que me ualer possa, se me a uossa merçee nõ ual. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 551 |
Et en maneyra o tĩjña preso que nõ era de ssy señor, nẽ lle quería cõsentir que aos seus fosse ajudar, pero que os vij́a matar; ca Troylos os desbarataua, et maltragía, et os enpuxaua do cãpo cada uez, en maneyr[a] que o nõ ousauã asperar, et fogían. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 555 |
Et os d ' Achilles erã tã alegres et tã esforçados cõ seu señor, que lles chegara ujuo et fresco, que mays nõ poderíã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 555 |
Mays aqueles chegaron logo y, et meterõ mãos aas espadas, et forõ ferir tã brauament os troyaos que desfezerõ toda a presa en derredor, et liurarõ seu señor a guisa de moy bõos caualeyros. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 562 |
Desque os mermidões u[i]rõ a Troilo nõ se lles oluidou o que seu señor mãdara. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 562 |
Et os mermidões tomarõ seu señor, et fezérõno cobrar ẽno caualo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 565 |
En outro día grã manãa, quando a batalla fuj juntada, os mermidões se n[ẽ]brarõ bem do que seu señor lles rrogara. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 565 |
Mais os mermidões, a que se nõ oluidaua o mãdado de seu señor, tãto se esforçarõ et tãto afám sofrerõ que, per força, tollerõ aos persiãos seu señor, el rrey Menõ, ca o collerõ entre si et fuj logo morto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 565 |
Et os gregos se tornarõ pera suas tendas, ca a noite se chegaua ia muyto, et ýam fazendo grã doo porla grã perda que rreçeberã aquel día, ca poucos y auj́a que nõ ouuesen y perdudo señor ou amigo ou yrmão ou parent muy chegado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 571 |
Madre, señora, ¿por que dultades uós en mj̃? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 572 |
Madre, señora, eu ueio aquí grã peligro da hũa parte et da outra, et pedístesme hũ rrogo muy descumunal. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 572 |
Señor, -djso -, a rreýna me enuía a uós cõ seu mãdado, et mãdauos dizer que uaades falar cõ ela, ca uos quer ia dar sua filla por moller. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 574 |
Des oymais, señor, -djso o mandadeyro -, catade uosa fazenda que çima podedes dar a este feyto, ca el quer, pois que a uós praz. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 575 |
Madre, señora, eu nada nõ temo senõ que el nõ veña y. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 581 |
Et suas cõpanas o ch[ã]gerõ moyto et muy longo tenpo, ca bem entendíã que ouuera en el muy bõo señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 585 |
Et pois que o trouxerẽ, os mermidões, que estã sen señor, tomarã este por cobdillo, que he sabio et entendudo et aposto, et seerá muyto ardido, et será rrey deles, et uengará bẽ seu padre, seg[ũ]do que eu creo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 586 |
Alí chegou logo Paris cõ suas conpañas, et uolueu hũ grã torneo cõ os caualeyros do rreyno de Logres, que auíã por señor el rrey Aias. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 591 |
Elena fazía tã grã doo que nõ á ome que o contar podese, et quenquer que a uise bem entendería que o seu doo et a sua coyta que pasaua os outros todos, ca ela changía ameúde seu pesar et sua proeza et sua beldade et seu ualer, dizendo así: -Meu señor et meu amigo Paris, pois uos eu pergo, ia, mentre eu uiua, a mĩa uida será en choro et en lágrimas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 591 |
Por ende, rreýna, señora, guisade cõmo oie este día seia a mĩa morte, a mays esquiua et a mays estraya et mais crua que nũca outra dona morreu, et tomade agora uingança por uosos fillos, ca nõ he dereyto nẽ rrazõ, poys eles por mj̃ morrerõ, que oiemays eu viua. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 596 |
Este enperador fuj señor de todo o mũdo, et fuj moyto entendudo et muy sabedor, et fezo scriuir tódaslas terras et tódaslas comarquas que son so o çeo, en tal maneyra que nõ fuj serra, nẽ prouinçia, nẽ rrío, nẽ cõmarqua que nõ fezese scriuir, et quanta jent auía eno mundo, preto et longe, por tal que despois nõ se podese oluidar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 602 |
Agora diz o conto que, estando os troyaos çercados et nõ ousando seýr nẽ dar batalla a gregos, a rreýna Pantaselona, que era (que era) señora das Maçedonias, chegou a esa sazõ cõ grã poder a Troya. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 605 |
Et Polidamas começou logo de chamar seu señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 612 |
Et os mermidões o rreçeberõ por señor de muy bõ grado, et ben entenderõ que auíã cobrado o dãno que rreçeberã. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 612 |
Pois que os mermidões rreçeberõ a Pirus por señor, Ayas Talamõ, que era seu parent muy chegado, nõ quiso mais aguardar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et quando os de Palfegona uirõ seu señor estar de pe, forõ ferir ẽnos mermidões muy brauament, que os nõ dultauã nada, et os mermidões a eles tãpouco. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Mais os mermidões fazíã muyto por seu señor nouo que auíã, porque era seu natural, et todos auíã grand alegría dos feytos que lle uij́ã fazer ẽno cõmeço, et nihũ deles nõ auía uoontade de lle falir. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et a uolta et as uozes erã tã grandes que mayores nõ podíã seer, ca os de Palfegona cobrarõ seis ou sete uezes sobre seu señor; mays pero nõno liurarõ, nẽ o fezerõ afora per que podese caualgar en seu caualo, ca o mayor poder et a mayor força dos gregos era en aquel lugar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Mays eles todauía, cõ muy grã pesar que tĩjnã de seu señor, tomauã afám et moy de grado estauã ẽna presa porlo liurar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et sua señora bẽ as castigaua cõmo fosem, et, pois que as ouuo castigadas et as esforçou moy bẽ, ferirõ os caualos das esporas, et leyxárõse correr contra os gregos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et fezerõ tãto que, en pouca d ' ora, fezerõ a sua señora cobrar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et tãto que a uirõ os de Palfegona, chegárõse a ela, ca ýam maltreytos et malchagados et queixándose muyto por seu señor, que lles leuauã preso. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Señora, os gregos nos am preso o noso señor, et alí uã cõ el en aquel tropel, et uós sabede que senpre uos quiso grã bẽ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Sen falla, señora -diserõ eles -, ese he el. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Et os de Palfegona ajudauã moy bẽ as donzelas et fazíã muytas boas caualarías por liurar seu señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 613 |
Alý cresçía grã perfía et grã contenda por aquesta justa, ca os mermidões fezerõ logo a seu señor cobrar ẽno caualo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 621 |
Mays quando as amazonas uirõ que perderã sua señora, ouuerõ ende tã grã coyta que se quiríã matar cõ suas mãos, et muytas delas caýã dos caualos cõ pesar; pero esforçárõse et punarõ quanto poderõ de uingar sua señora. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 624 |
Et fazíã entre si tã grã doo porla rreýna Pantaselõna que esto era hũa grã marauilla, ca ela era moyto honrrada et muy preçada, et era señora d[e] Femenia. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 626 |
-Señor, se por bẽ touerdes, dereyto et rrazõ sería que aiades uoso cõsello et, se achardes que he bõo, deuédeslo tomar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 626 |
Et esto uos dizemos porque cada hũ de nós he en grã pauor de grã mal que ueemos, por duas rrazões: a primeyra porque rrazõ et dereyto he de nos pesar do uoso mal et do uoso dãno, cõmo de noso señor; et segũdo, porque a uosa perda he nosa de todos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 626 |
Señor, sabudo he per todo o mũdo que, se nõ fosen os grandes pecados et a auentura que nos [he] contraria, muytas uezes tomaramos vingança de quanto mal nos fezerõ gregos, que eles nos matarõ os parentes et os amigos, et fezerõ grandes tortos et grandes dãnos a nós et a nosos anteçesores, et destroírõ todo noso rreyno. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 626 |
Agora, señor, ben ueedes que esta guerra d[u]rou ia muytos ãnos, en guisa que uoso rreyno he ia destroído et minguado, et ia nõ auedes pam nẽ viño nẽ carne nẽ outro condoyto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 626 |
Et, demays, señor, bem ueedes que nõ auedes quen ia por uós faça guerra, nẽ defenda uosa terra, ca ia todos os bõos caualleyros mortos som et nõ uos fica ajuda que nada ualla. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 626 |
Et por ende, señor, sería bem, se uos prouuese, de tomar tal cõsello per que podesemos goreçer, que nõ fosemos destroídos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 627 |
Mais agora ueede que aposto sermõ fezestes et que bõo cõsello destes a uoso señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 630 |
Padre señor, eu de grado farey uoso mãdado, et pouco nẽ muyto nõno rreçeo, que me semella que he grã proueyto et grã bem. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 635 |
Et dizeruos ey qual fuj a preitesía que Antenor demãdaua: primeyrament que Eneas, sen enxequo et sen contenda, aia quitament a soldada et as rrendas que tĩjna de seu señor, el rrey Príamo, et que todo esto aia conpridament. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 637 |
Oýde agora, bõos senores, grandes et rricos, que ouuestes os grãdes señoríos et os poderes et os aueres grandes, et ouuestes os grandes h[e]rdamentos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 637 |
Et dizede, señor el rrey Príamo, ¿queredes uós mais detẽer Elena, por que ia o mũdo he cõfundudo et metudo en coyta et en tormẽto et en pobreza et en door et en chãto et en mizquindade pera senpre, que he ia deserdado et hermo et soo de quanto bẽ en el fuj, enuolto en guerra et en perda et en malauentura? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 637 |
Et por ende, señor, porlos dioses, leixa[de] esta guerra et cata[de] tal c[a]m[iñ]o por que este pleito aia fim et que os nosos herdeyros, que naçudos son et os que am de uĩjnr, nõ fiquen desherdados, ca muyto uos deuiades desto a doer. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 637 |
Et outrosý, senores, mais á y mester que os thesouros del rrey Príamo, [n]oso señor, que alí uenã a esto meesmo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 646 |
Señor, as pleitesías que os gregos demãdam et querem son estas: querẽ que lles dedes d ' aquí ata X ãnos, cada ãno çem mil marcos de bõo ouro fino et esquimado, et çem mil marcos de prata bẽ pesada et bẽ fina, et çẽ mill cárregas de pam. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 646 |
Et, señor, bem ueedes que nõ auemos ia defensa contra estes rreys. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 658 |
Todos andauã dando uozes et chamando perlas rruas, por aquela uentura maa que lles uẽera et tã sem piadade, ca, desque o mũdo fuj formado, nũca tal morte nẽ tal astragamento fuj, nẽ á de seer ata a fim do mundo, en outra çidade nẽ en outro lugar cõmo alí fuj, ca alí nõ ficou pobre nẽ rrico, nẽ padre nẽ fillo, nẽ uello nẽ m[ã]çebo, nẽ moller nẽ barõ, nẽ moço nẽ moça, nẽ seruo nẽ señor, que todos nõ matasem afeyto. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 660 |
Traedor, falso et rrenegado, ¿cõmo podesche pensar traiçõ tã braua et tã desmesurada, por que el rrey Príamo, teu señor, fuj así morto ante teus ollos? |
[+] |
1370 |
CT 1/ 664 |
Señor rrey Agamenõ, oýde mĩa rrazõ, se uos prouuer, et mandádeme que uosla diga. - |
[+] |
1370 |
CT 1/ 672 |
Et, señor, ¡maldito seia o uoso cõsello et a uosa obra por que nós cobramos tal preço! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 672 |
Et eu, per mĩa guerra, cõquerí toda esta terra en derredor, et nõ achey prínçipe nẽ señor que me ousase contradizer nada. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 672 |
Et cõquereu a Pédesom et a Lesecóm, aquela çidade onde era señor el rrey Brises. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 672 |
Et eles oýrõno et tã bẽ o uingarõ cõmo el deseiaua, ca tã mortal doença lançarõ en toda a hoste et tal pestilençia et tal mortandade que todos aficadament morríã, que nõ ficaua uasalo nẽ señor nẽ caualeyro nẽ caualo nẽ camelo nẽ uaca nẽ ouella, mays todos morríã cõmunalment, tãtos que, se esta pestilençia durara tres meses, todos forã destruídos et perdudos pera senpre. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 681 |
Señor Agamenón, tãto sabed[e] por çerto que, tãto que chegedes a uosa casa, seredes afogado sen mais tardar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 685 |
Et aqueles que ficar quiserẽ, nõ poderã auer rrey nẽ señor do linagẽ del rrey Dárdanus que façã sobre si rreynar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 685 |
Outrosí, se quiserẽ estar sen señor, uéiolles y grã perígoo, ca as cõmarcas son muy a çerqua d ' aquí hu á moytos rroubadores et malfeytores, de que lles podería vĩjnr grã mal. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 685 |
Mays çerto uos sõo que este uos será padre et guarda et acollemento, et por ende enuiade por el, et rreçebédeo por señor et por uosa cabeçeyra. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 686 |
Poys que Antenor chegou a Troya, coydando que logo sería señor, fuj moy mal rreçebudo de Eneas et de toda sua cõpana. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 686 |
Et por esta rrazõ Eneas nõ quiría que Antenor fose ẽna terra, nẽ alçado por señor, mays que fose dela deytado muy mal et desonrradament, así cõmo el por el fora. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 687 |
Agora uaa el malgiado et ia mais lle nõ darã nada, nẽ o alçarã por señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 691 |
Mais despoys que o día fuj claro et se poderõ leuantar, começárõse d ' andar buscando perla rribeyra, maldizendo muyto a auentura que ouueram, et falarõ a seu señor Pirio, jazendo muy malandãt ẽna area, tã groso et tã jnchado que aduro lles podía falar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 698 |
Señora, hũas certas nouas uos quero contar et dizer, porque amo uos prol. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 699 |
Estonçe andou peytando et rreuoluendo tãto que os d ' Arges lle fezerõ juramento et promesa que nõ acollesem a Diomedes ẽno rreyno en toda sua uida, nẽ seia mays seu señor, mays que fose buscar outro lugar hu uiuese. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 700 |
Et ela entregárao ia de todo o rreyno, et fezérao rreçeber por rrey et por señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 701 |
Cõmo Taltabios, uasalo d ' Agamenõ, leuou a Orestes, ffillo de seu sseñor, a el rrey Idamedés, que o criasse |
[+] |
1370 |
CT 1/ 705 |
Et tornouse pera seu rreyno, et fuy rreçebudo por señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 706 |
C(c)onta a estoria que Daméns, rrey de Creta, fu[y] rreçebudo en seu rreyno, muyto honrradament et sen contenda nihũa, cõmo señor natural. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 706 |
Et trabállate en guisa que cortes as tetas a tua madre, ante que a mates, por rrazõ que as nouas seiã sabudas perlo mundo que tu tomasche uingança de tua madre porla moy grã treyçóm que ela fezo a Agamenõ, teu padre et teu señor et seu marido. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 706 |
Et logo, sem mays tardar, seýo Orestes de Atenas cõ todas suas cõpañas, et chegou aa çidade de Trosi, hu estaua el rrey Froteses, que era señor daquela çidade et de [todo] o rreyno. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 710 |
Et tãto andou sobre esto ata que se ajuntarõ en Atenas tódoslos prínçipes et señores de Greçia, por catar ende este pleito et que deuíã a julgar de dereyto sobre aquelo que Orestes fezera. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 714 |
Et fomos y muy bẽ rreçebudos de duas rreýnas que auía y, señoras daquelas j́nsoas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 720 |
Quando os da uila et os do rreyno en derredor souberõ que seu señor uẽera, ouuerõ ende tã grand alegrí[a] que mayor nõ poderõ. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 727 |
Señor -diso el - agora me partí del, et agora será aquí, cõmo eu coydo, et uẽ moy sanudo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 730 |
Qvando ueu el rrey Acastus que seus fillos auía perdudos et que nõ ficaua y outro herdeyro que mãtouese o rreyno, logo, sen mays tomar cõsello de parent nẽ d ' amigo que ouuese, et sen cõsintemento das gentes do rreyno, dou[o] logo a Pirius, seu bisneto, et fézoo señor de si et do rreyno et de quanto y auía. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 730 |
Et Pirius llo gradeçeu muyto, et prometeulle que ia senpre o terría por señor et o guardaría et honrraría enmentre uiuese. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 730 |
Et logo alí ante todos fuy alçado et coroado por rrey et chamado por señor de todo aquel rreyno. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 732 |
Padre, señor, eu bẽ ueio que Neutéllamos nõ me preça nẽ me ama pouco nẽ mays, ca Andrómaca mo tolle et o alonga de mj̃, en maneyra que nõ sinto del amor nẽ cõpaña. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 732 |
Et cóydao Andrómaca aquí a fazer señor et herdeyro o seu fillo et de Éutor, que fuy traedor et lobo m[a]o et rrenegado et emĩjgo mortal, et por que fuy muyto bom rrey morto et destroýdo do uoso linagẽ et mj̃guado. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 740 |
Señores -diso Telégonus -, por Deus, leyxádeme alá entrar, ca eu quiría ueer Vlixas. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 740 |
Et des oiemais ueerlo ey et seruirlo ey cõmo padre et señor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 742 |
Et caeu en terra amorteçido, pero acordou logo toste, et cõmeçou de dizer a grandes uozes: -¡Ay, meu padre et meu señor et meu amigo bõo, cõmo sõo desauenturado et que mao día naçí! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 742 |
¡Meu señor, en que graue ponto uos vim buscar et en que forte ora uos achey! |
[+] |
1370 |
CT 1/ 742 |
Padre, señor dom Vlixas, eu sõo Telégonus, uoso fillo et da rreýna Çirçes, que uos amou mays (que uos amou mays) que tódaslas cousas do mũdo. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 742 |
Padre, señor et amigo, oiemays nõ quero eu mays uiuer, ca nõ he guisado, pois uos eu matey cõ mĩas mãos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 745 |
Et asý, desque Troya fuy destruýda ata a naçença de Noso Señor Jhesucristo, som mill et çento et noueenta et noue ãnos. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 745 |
Et a Noso Señor dou graças porque ma leyxou acabar. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 747 |
Et era señor da uila da Cruña et da uila de Betãços et da Pontedeume. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 747 |
Et outrossý tãbén era señor de Neda et de Çedeyra et de Santa Marta et de Viueyro et de Uilalua, et de todos seus térmjños de todas estas uilas et lugares, et tãbén das terras chãas en todas estas comarquas, en gisa que quantos homes morauã en tódaslas ditas uilas, bõos et lygeyros et... |
[+] |
1375 |
QP 26/ 116 |
Ca en (tales casos), maguer el comprador compre la cosa en su nome, gana el señorio della, aquel cuyos eran los dineros que fueron pagados por el precio della. |
[+] |
1375 |
QP 26/ 116 |
Agena cosa vendiendo vn ome a otro, e dandole luego la possession della; si despues que la ouiesse assi vendida, ganasse el vendedor el señorio de aquella cosa, como si le establesciesse por su heredero aquel cuya era, o gela diesse de otra guisa; si por razon que ouiesse (ya) ganado el (señor) de la cosa, la vendiesse despues a otro, e el postrimero comprador mouiesse pleyto sobre ella al primero; dezimos que este primero ha mayor derecho en ella, porque ouo la possession primeramente, maguer el postrimero razonasse, que auia mayor derecho en ella, porque quando al otro (la vendio), non auia el señorio el vendedor, e auialo ya ganado, quando la vendio a el. |
[+] |
1375 |
QP 26/ 116 |
Mas si (algund) ome vendiesse a otro alguna cosa que no fuesse suya, e aquella cosa misma vendiesse el señor della a otro después; este postrimero comprador que la compro (del que) ha mayor derecho en ella, este la deue vendedor de tornar o preço se o avia Recebudo con os dano e menoscabos que (lle) veeron por esta Razon ao primeiro conprador . outrosy di.....que se huu vendese a dous homes........... ....................... |
[+] |
1375 |
QP 26/ 116 |
Fuera ende, si el que la vendio primeramente, auia razon derecha para venderla; como si la touiesse en peños; e quando le fuere empeñada, la recibio(a) tal pleyto,que(la) pudiesse vender si gela non (quitassen) a dia señalado; o si fuesse personero; e en (la personeria) le fuesse otorgado poder de la vender, e la vendiese (en) ante que sopiesse que el señor de la cosa la queria vender a otro. |
[+] |
1375 |
QP 26/ 116 |
LEY LX - como se puede desfazer la vendida que (fizo) el sieruo (en los) bienes del Señor. |
[+] |
1375 |
QP 26/ 116 |
Pero si este sieruo sobredicho tenia tal lugar en vida de su señor, que acostumbraua algunas cosas (a) vender por el; como quier que el heredero pueda desfazer la vendida, por la razon Rey do seu (outro) tanto como aquelo porque auia conprado ataes cousas como sobre ditas som LEE LX como se pode desfazer a venda que (faz) o seruo (dos) bees do sennor. |
[+] |
1375 |
QP 26/ 116 |
LEY LXIIII - (De la tacha, o maldad que ouiesse el sieruoo, que vn ome vendiesse a otro.) Tacha, o maldad auiendo el sieruo, que vn ome vendiesse a otro, assi como si fuesse ladron, o ouiesse por costumbre de fuyrse a su señor, o otra maldad semejante destas: si el vendedor sabia esto, e non lo dixe(sse) al comprador, tenudo es de recibir el sieruo, (e deue) al comprador tornar el precio, con (todos) los daños, e los menoscabos que le vinieron ende. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 4 |
Señor Santiago, aque aqui o teu seruo que tu liuraste do laço da morte. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 4 |
O señor de hũ castelo que eu ora teno ouve dous fillos, et hũu era varõ et o outro era femea; et esta que era femea casou cõ hũu caualeiro, et era moy poderoso et moy mao home, et despois da morte do sogro demãdoume o castelo que dezia que era seu, por parte da moller, a medade del, et quisera enxerdar o outro yrmaão. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 4 |
Et andando en esto pensando, vẽo hũu dia a mĩ ao castelo et prendeume, et se[ẽ]do eu en seu poder dauame moy grãdes tormẽtos, et sentyme hũa ora del moyto aficado et dixelle: -Tormento que me faças nõ me pode enpeeçer ca o señor Santiago me garda de ty et agora che aparesçera aqui. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 4 |
Por Nostro Señor foy todo esto feicto et he marauillosa cousa aos nosos ollos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 9 |
Ay señor Santiago, que deboamẽte eu yria aas tuas oras se podese! |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 12 |
Et Nostro Señor, que he misericordioso, por nos mostrar a santidade et a bondade d ' este omẽ boo fezoo tã santo por miragres que por el fezo, que moytos seeriã para os que poderẽ scripuir, pero que algũus dos que aprẽdemos vos diremos aqui: |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 12 |
Roguemos a Deus et ao apostolo Santiago que el por la sua santa oraçõ et por los santos mereçemẽtos et a boa vida d ' este santo Oudon, queira acorrer ao que este liuro mãdou scripuir ẽnos seus perigoos da alma et do corpo et lle de soude do corpo et vida perdurauell da alma en Parayso et perdoaçõ dos seus pecados quando d ' este mũdo seyr, et en este mũdo o liure dos tormentos et tribulações et infirmidades de seu corpo, et de todo los outros fies cristiaãos quen este liuro leer ou oyr leer, et que o apostolo Santiago et o corpo [de] santo Oudon o cõpran asi et o peçã en grraça et merçee ao Señor Jhesucristo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 19 |
Mais despois que Nostro Señor sobio aos çeos, este Santiago Alfeu foy ordenado en bispo de Iherusalem por los outros apostollos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 19 |
Et porque el era moi cõprido de santidade, despois que Nostro Señor sobio aos çeos, derõlle os apostolos por onrra que disese misa ontre eles primeiramẽte en Iherusalem, ante que fose ordenado en bispo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 19 |
Et segundo diso Sam Jeronimo, este sempre foi virgẽe, et por [S]esta Feira Mayor, quando poserõ Nostro Señor ẽna cruz, prometeu que nõ comese ata que o vise rresurgir, et asi o fez. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 19 |
Et ẽno dia que Nostro Señor rresurgio apareçeulle et diso aos outros que cõ el siian, que lle posesem a mesa, et tomou pã et beyzeo et doo a Santiago et disolle: - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 19 |
Et esto lle fezerõ ẽno septimo ãno que Nostro Señor sobio aos çeos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 19 |
A cabo de pouquos dias, et seẽdo nos os apostolos de Ihesucristo, que he Deus et fillo de Deus, asi vẽo sobre nos de çima do çeo spiritu asy com̃o de luz et asi ençẽ[ç]ou a cada hũu de nos, que d ' ali endeante soubemos falar toda las lingoajẽes et dizer as grãdes cousas que forã feictas por Nostro Señor Ihesucristo fillo de Deus viuo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 19 |
"Señor faysnos saluos! |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 19 |
Este Santiago Alfeu fillo da yrmãa da madre de Nostro Señor, onde lle chama a escriptura yrmaão de Nostro Señor, porque o semellaua mais que todo [los] homẽs do mũdo; et porque o el semellaua atã bẽ, dou Judas sinal que aquel que el beijase ese fillasen. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 31 |
Et porque Nostro Señor nõ quer a morte dos pecadores agardoos despois da sua morte quoreẽta ãnos que se tornasen a el et fezesen peedença de seus pecados; et por nõ averẽ nĩhũa escusaçõ, enviou a eles os apostolos et asinala[damente] Santiago, que morou por grã tenpo entre eles, mostraua et preegaua a creẽça et os ensinaua que fezesem penitẽçia. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 31 |
Et despois que Nostro Señor vio que se eles por esto nõ queriã tornar aa creẽça, quise [para] os espantar lles mostrar moytas marauillas en aqueles XL ãnos que os el agardou. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 31 |
"Et pois que Nostro Señor vio que os judeus que el agardara por tãto tenpo se nõ queriã tornar a el por la preegaçõ dos apostolos nẽ por las marauillas que lles mostrauã, a cabo de XL ãnos enviou Tito et Vaspasiano a Iherusalem et destroyrona toda segundo oyredes. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
COM̃O [FOY] DESTROYDA A ÇIDADE DE IHERUSALEM Pylatus vio que cõdenara Nostro Señor a morte a torto, ouve medo do enperador Tiberio Çesar et por se escusar enviou hũu seu mãdadeiro, que avia nome Albano, ao enperador. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
Et avia [y] tal custume que se a tẽpestade alo lançase algũu navio, que os homes et quanto troubesen fosen en poder do señor d ' y; et por ende foy o mãdadeiro presentado ante Vaspasiano, et Vaspasiano pregũtoulle quen era ou para onde ya, et el rrespondeu ante el et disolle que era de Iherusalem et ya [a] Rroma. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
Señor mẽestria nõ sey nĩhũa, et por eso nõ te podo sãar -. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
Et ante que a vila fose çercada, fui demostrado por lo Spiritu Santo aos santos et aos cristiãos que morauã en Iherusalem, que se fosen d ' y par hũu castelo que he chamado Pela, que he tras lo rrio de Jordam, ca Nostro Señor queria fillar vingança d ' aquela vila et do poboo maldito. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
Et Vespasiano çercou primeiramente en Judea hũa çidade que avia nome Jonãpara, de que era prinçepe et señor Josephus, et defendeuse en ela moi fortemẽte cõ os seus. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
Señor, se queres seer saão perdoa a todos aqueles que cõmigo vierẽ. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
Señor Deus!, tu vees que eu nõ faço esto. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
Estes açoutarõ Nostro Señor Ihesucristo en leno verde et ferirõno cõ lança et nos enforquemoslos en leno sequo et feiramoslos cõ lanças; et estes tomarõ a saya de Nostro Señor Ihesucristo et fezerõ dela quatro partes et nos tomemolos et partamoslos en quatro partes; estes venderõ Nostro Señor Ihesucristo por XXX dineiros et nos demos deles triinta por hũ dineiro. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
Pero diz Nicodemus ẽno seu Auãgeo, que quando Nostro Señor rresurgio, que lle apareçeu et que o tirou da prigon et o leuou aa çidade de Baramatia onde era. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 34 |
Et esto bem podia seer, ca despois que o Nostro Señor sacou da priion, andando el preegando a sua creença, fui preso dos judeus et ençarrado ali. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Da naçença de Pilatus et com̃o foy deytado ẽno mar et sayo em terra, et com̃o matou seu fillo de aquel que o criou et foy señor de hũa çidade que avia nome Escariote, et com̃o matou hũ fillo de rrey de França en Rroma. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Et diserõ que pois que merescia morte, que o fezesen juyz da ynsoa que chamã Ponço en que moraua hũa jente que nõ queria obedescer ao señor, et por la ventura que os cõquereria ou fariã eles a el o que el m[er]esçia. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Et Erodes oyo falar de que era moy sabedor et moy boo en armas, envioulle por seus mãdadeiros moy grãdes doons, que fose a el; et fezoo en seu lugar señor da terra de Judea et de Iherusalem, et Pilatus gaanou y moy grãde algo et foyse a Rroma ao enperador Tiberio nõ o sabendo Erodes; et por grã seruiço que fez ao enperador, gaanou del aquelo que tina de Erodes, et por esta rrazõ forõ sempre emigos Erodes et Pilatus ata a morte de Nostro Señor que forõ amigos porque lle Pilatus enviou Ihesucristo que el avia grã sabor de veer por las marauillas que del oyra. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Et despois que Pilatus dou Nostro Señor aos judeus que o posesem ẽna cruz, meteuse de mozela do enperador Tiberio Çesar porque o fezera matar a torto, enviou hũu seu priuado que chamauã Eriazar a Rroma ao enperador por se escusar; et o enperador era doente de hũa doença moy grãde, et nõ sabendo o enperador com̃o Pilatus et os judeus matarã Ihesucristo, enviou a Pilatus hũu seu priuado a que diziã Velosiano, que fose quanto podese a terra de Iherusalem, et lle disese que, o mẽestre que disera que y andaua, que goreçia toda las doores et infirmidades por sua palaura, que llo enviase que o goreçese d ' aquela infirmidade que avia. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Ese por que tu pregũtas era meu Deus et o meu Señor, et prenderõno os judeus por enveja et derõno a Pilatus que o julgase, et el mãdoo cruçificar et matar na cruz. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Quando aquel Ihesus, meu señor, ya por la terras preegar, eu avia de moy grãde amor et soydade de veer a sua façe et quigi mãdar pintar a semelança do seu rrostro, que era a mays fremosa criatura do mũdo, en hũu pano por fillar cõ ela prazer et cõforto quando o vise; et querendoo fazer cõteyllo todo, et el pediome o pano et posoo ẽna sua cara et doumo encayado cõ tal figura cal era o seu santo rrostro; et se teu señor este pano vise, et o catase omildosamente, soo çerto que logo seeria saão da door que ha. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 47 |
Pilatus, quando esto oyo, vestio a saya que tina que fora de Nostro Señor et foy leuado ante el. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 59 |
Hṽu home boo de boa vida et de boo linageẽ, que avia nome Pero Afonso, foy criado et ensinado ẽna lee de Nostro Señor ẽna igleia de Santa Maria de Caruoeyro, que esta cabo de hũu rrio que chamã Neua, que era en aquel tenpo moy pequena. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 59 |
Et a nĩhũa gisa nõ na leues a Braagã nẽ aias coydado do juramento que fiziste ao arçibispo d ' y, ca tu nõ podes nẽ deues yr cõtra a voõtade de Nostro Señor. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 59 |
Et nõ creas que por ende cayas en periuro, ca che tomara a santa cabeça de Santiago et leuarla as a Galiza, hu jaz o corpo de Santiago Zebedeu; et que esto que che eu digo he uerdade, esto averas: quando chegares ao porto acharas hũa naue aparellada de quanto ouveres mester, et poys que entrares en ela averas grãde door de feuere, et entõ teus cõpaneiros furtarã da cabeça que leuas dous dentes, et entõ leuãtarse a hũa tã grãde tẽpestade, que por pouquo a naue seera afondada, et os cõpaneiros et os outros que y foren, cõ medo de morte, chamarã Nostro Señor que por lo rrogo de Santiago os liure do perigoo d ' aquela tẽpestade. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 59 |
Et fey y santa vida et diso aos frayres, grrã tenpo ante da sua morte o dia que auia de morrer; et asi fiinçeu bẽ et acabou bẽ et por lo seu amor dou Nostro Señor soude a moytos doentes. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 70 |
COM̃O SE DEMOSTROU A CALRROS AS ESTRELAS ẼNO ÇEO Sabede que o Apostolo glorioso ontre todo los outros apostolos de Nostro Señor que forõ a preegar por las partes do mũdo, foy el o primeiro que preegou en Galiza. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 70 |
Eu soo o apostolo Santiago, criado de Ihesucristo et fillo de Zebedeu, et yrmaão [de] Sam Johã Auãgelista, o que Nostro Señor por la sua misericordia escolleu sobre lo mar de Galilea para enviar preegar a sua creẽça aos poboos, et o que Erodes mãdou degolar en Iherusalem, cujo corpo agora jaz ascondidamente en Galiza que agora he metuda en poder de mouros a desseruiço de Deus; et marauillome moyto, tu que tãtas terras et tãtas vilas liuraste do poder dos mouros, por que nõ liuraste a mina, porque che faço a saber, que asi com̃o te Deus fezo mais poderoso ca todo los outros rrex da terra, que asi te escolle para liurares a mĩa terra et o meu camino do poder dos mouros; et para darche por ende coroa de gloria perdurauele; et o camino que tu viste ẽno çeo das estrelas, sabe que che demostra que tu deues a yr cõ moy grã poder et liurar o meu camino et a mĩa terra, et a visitar et entrar aquel lugar que he en Galiza onde jaz o meu corpo; et despois que esto for feicto de toda las terras de cristiãos que ha de mar a mar, yrã alo en rromaria, et averã y de Deus perdom de seus peccados et daranlle y loores por las boas cousas et marauillas que fez et faz. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 70 |
Et agora vayte o mays çedo que poderes et eu ajudarte ey en toda las cousas; et por lo traba[l]o que y leuares gaanarche ey de Nostro Señor a gloria do Parayso, et o teu nome seera senpre loado. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 70 |
Señor Ihesucristo, en cuja creença eu vy a esta terra para destroyr a gente pagãa porfiosa que he cõtra a tua lee, rrogote, Señor, que me des grraça por que eu posa tomar esta çidade aa onrra do teu santo nome. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 70 |
Et Señor Santiago, se uerdade he que me tu aparesçiste gaaname poder por que eu a posa tomar. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 70 |
Et desi foy en rromaria ao moymẽto de Santiago et desi o Padrõ et meteu o cõto da lança no mar, et dou loores et grraças a Santiago et a Nostro Señor porque y chegara con soude sen cõtrario algũu, et diso que d ' ali en deante nõ podia mais yr. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 88 |
Et entõ chegarõse hũa peça de cristiãos que gisarõ suas armas cõ que aviã a lidar, et chãtaron os cõtos das lanças ante as tenda[s] que estauã en hũus prados ẽna rribeira do rrio, et en outro dia acharõnas cõ tona et cõ moy fremosas follas, et aqueles erã os que en aquela lide aviã de rreçeber coroa de marteyro por la creẽça de Nostro Señor. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 88 |
Et nõ he de dultar dos que en aquela l[i]de rreçeberõ morte por la creẽça, de Nostro Señor, auerã por ende a gloria do Parayso. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 88 |
Et quando aquel que filla boa creẽça cõtra a maa, et sofrença cõtra a sana, et largueza cõtra avariçia, et omildade cõtra a soberbea, et castidade cõtra a luxuria, et oraçõ cõtra a entẽçon do [demo], et pobreza cõtra a rriqueza, et perseuerãça do bem et se cala cõtra os deostos, et vay cõtra a voõtade de seu coraçõ, a sua lãça, que he a alma, seera frolida ao dia do juyzo, ante e façe de Nostro Señor. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 98 |
Et os nomes dos mayores que yã cõ el som estes: eu dom Torpĩ, arçibispo de Rreens, por la mĩa preegaçõ esforçaua o poboo de Nostro Señor para lidar cõ os mouros et quitauoos dos pecados et ajũtavoos quanto podia cõ as mĩas armas. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 98 |
Et don Rrulan, fillo do duc Millo d ' Ingraterra et de Berta yrmãa de rrei Calrros, que auia moy [boa] jente, et era conde de Mãs et señor de Blayas cõ quatro mĩll de caualo, et Oliveiros, conde de Jenes, caualeiro moy forte et moy sabedor de lidar, et feria moy bẽ d ' espada et moy valente de mãos, cõ tres mĩll; et Estultus conde de Lingruyo, et fillo do conde don Oudom, cõ tres mĩll. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 98 |
Et asi com̃o Nostro Señor cõ doze apostolos et diçipolos gaanou todo o mũdo, asi Calrros enperador de Rroma et rrey de França, gaanou cõ estes caualeiros a terra d ' Espana aa onrra do nome de Deus. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 104 |
Porque Nostro Señor Ihesucristo, que fezo o çeo et a terra, et escolleu a nosa jente dos cristiãos ontre todo los outros et fezoa señor sobre toda las outras jentes do mũdo; eu por ende senpre torney quanto pude as da tua lee aa nosa. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 104 |
Nõ queira Deus, diso Aygolando, que eu rreçeba baptismo et neg ' o meu señor Mafomete que he poderoso de toda las cousas, mays eu et mĩa gente lidaremos cõtigo por tal pleito que se a [u]osa fe mais apraz a Deus que a nosa, que nos sejamos uẽçudos; et a parte que for vençida fique senpre desonrrado, et a parte que vençer aja onrra para senpre; et cõ todo esto se a mĩa gente for vençuda et eu ficar viuo, quero rreçeber baptismo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 110 |
Aquestes que seẽ cabo de ti, seen moyto onrrados et bẽ vestidos et aqueles que tu dizes que som mãdadeiros de Deus, seẽ longe de ti et mal pensados et mal vestidos et morrẽ de fame; et sabe, que mal serue seu señor, grã vergõça lle faz, o que os seus mãdadeiros tã mal pensa. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 110 |
Et por esto se leixou Aigulãdo de baptizar, porque nõ vio a Calrros fazer bẽ nẽ obras do baptismo; et asi me temo que os que nõ fezerẽ boas obras, que sejã engeytados de Nostro Señor ao dia do Juyzo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 116 |
DA BATALLA DE FURRO ONDE APAREÇERÕ AS CRUZES UERMELLAS En outro dia diserõ a Calrros que o señor da Nauara, que chamã Furro, que estaua en mõte Garsin et queria lidar cõ el. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 116 |
Et despois tomou Calrros o castelo de mõte Garsim, et toda a terra de Nauara, et meteoa so seu señorio. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 117 |
COM̃O RULÃ LIDOU CÕ FERRAGUDO O GIGANTE E COM̃O O MATOU Despois que Calrros vençeu a batalla chegou mãdado a Calrros que chegara a Nagera hũu gigãte da linageẽ de Golias, que auia nome Ferragudo et era de terra de Siria, et enviaroo Mirãdo, señor de Babilonia cõ viinte mĩll turquos para lidar cõ Calrros. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 128 |
Et se por pecados en alg[ũ]as vilas et lugares mĩgoase a creença de Deus, que fose coreita por lo bispo de Santiago, et grã dereito he de se correger en aquela igleia a creẽca, que asi com̃o por San Johã Auãgelista yrmão de Santiago, ẽna parte d ' ouriente foy feicta en Efeso igleia apostolical et enxaltada a creẽça de Nostro Señor, asi por Santiago seu yrmão ẽna parte d ' ouçidente, en Galiza, onde jaz o seu corpo, he feicta igleia apostolical et enxaltada a creẽça de Ihesucristo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 128 |
Et asi com̃o Nostro Señor escol[l]eu tres apostolos ontre todo los outros: |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 128 |
Et a outra mais onrrada he a de Santiago porque ontre todo los apostolos foy mais onrrado en dygnidade et en onestidade apos San Pedro, et he priuado ontre todo los outros apostolos porque rreçebeu primeiramente marteyro ca eles, et foy coroa ẽna igleia de Nostro Señor, et por esto a sua igleia he moyto onrrada porque a tornou a creẽça por sua preegaçõ et a sagrou soterrãdo y o seu corpo santo, et aynda agora a onrra moyto por moytos miragres que y fez sen cõto. Et a terçeyra igleia apos estas mais onrrada, he a de Efeso, porque San Johã Auãgelista diso en ela, ante todo los bispos que el fezera por las outra çidades, que y erã ajuntados, a que el chamaua anjeos ẽno Apocalise, primeiramente o Avãgeo: |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Et entõ morauã en Saragoça dous rrex mouros de Persia, Marsil et Belnĩgando et [en]viaroos Amirando, señor de Babilonia, a España, et eles obedesçiã a Calrros et seruiano de moy boa mente en toda las cousas segundo eles mostrauã. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Et por cõsello de Galarõ mãdou a Rrulã seu sobrino, cõde de Maans et señor de Blayas et Oliueiros, cõde de Jenes, cõ outros caualeiros mellores et cõ viinte mĩll cristiãos, que ficasen en Rroçauales a gardar a çaga ata que el pasase os portos cõ toda a outra jente, et eles asi o fezerõ. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Et agora deuemos pregũtar porque Nostro Señor leixou matar os que nõ pecarõ cõ as mouras nẽ se enbebedentarã cõ aqueles que o fezerã. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Et esto foy porque Nostro Señor nõ quis que volvesen para sua terra, porque nõ fezesen outros peccados et outras maas cousas por que perdesen as almas, et por lles dar marteyro, que ali rreçeberõ gloria perdurauele. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Ay quantas vegadas, per ti vingey o samgre do meu señor Ihesucristo!, quantos ymigos cõtigo matey, et quantos mouros et judeus por enxaltar et loar a creẽça contigo destroyn. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Señor nõ vaas alo ca nõ he nada, ca por ligeira cousa acustumaua Rrulã de tãger o corno, ca el nõ ha mester agora de ajuda, que el anda agora apos hũu veado tangendo o corno. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Señor Ihesucristo, por cuja creẽça eu leixei a mĩa terra et vin a estas terras estrayas por enxaltar a cristianidade, onde eu moytas lides vinçi dos mouros por la tua grraça, et onde eu moytas chagas et deostos et pelejas et escarnos et caenturas et cãsaço et fame et frio et moytos outros traballos padeçin, encomẽdoche, Señor, esta mĩa alma en esta ora en que jasco, ca asi com̃o por mĩ et por los peccadores quiseste naçer et morrer en cruz et seer soterrado en moymento, et deçer aos Infernos et quebrantarlos et tirar ende os teus santos, et ao tercer dia rresurgir d ' ontre os mortos et despois sobir aos çeos que nũca forõ desanparados da tua presença et da tua santidade; asi a mĩa alma, Señor, por la tua misericordia seja liure da morte perdurauele que he o Inferno. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Confesome, Señor, que soo culpado et moy peccador, mais tu que es piadoso et perdoador de todo los pecados que os omẽes fazẽ despois que se tornã a ti cõ boa cõtriçon, et das a escaesçer por senpre et perdoache aos de Niniue et a Santa Maria Madalena et a Sam Pedro que te negou, porque se cõuerterõ et tornarõ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a terra de Santiago por rrazõ de rroubar nẽ por fazer outro mal; et pensaua et dezia outro nõ avia ẽno mũdo senõ o bõ varõ Santiago que era Deus dos cristiãos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 136 |
Et hũa vegada ergeo o mallo et coydou a derribar d ' aquel golpe toda a igleia, et quiso obrar Nostro Señor do seu juyzo et fez del omaya de pedra cõ seu mallo ẽna mão, dentro ẽna igleia de Sam Rromão, et a tal color cal era a saya que tragia vestido, et soen dizer algũus rromeus que alo vã en rromaria, que aquela pedra deita de si mao odor. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 162 |
Et he laurado ẽno meogo da taboa de prata o Trono Domini [en que seen viinte et quatro ançiãos] [ẽna] ordeẽ [que] san Juã apostolo et auãgelista cõta ẽno seu liuro Apocalise que os vio, conuẽ a saber: doze aa destra et doze aa seestra; et tẽẽ ẽnas mãos boas violas et rredomas d ' ouro que dan de si moy boo odor; et en meo deles se Nostro Señor ' in sede majestatis ' , et ten en hũa mão o liuro da vida, et cõ el se beeyzẽdo; |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 162 |
[o]s quatro Auãgelistas seẽ arredor do trono hu se Nostro Señor [et] ten o seu trono. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 167 |
De toda las partes do mũdo y vẽẽ ofereçer seus dões, et dan loores a Nostro Señor. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 170 |
Et quen quer que os bẽ rreçeber et lles der boo galardom et boo alberge, nõ avera por ospede solamente o rromeu, mais avera Santiago et Nostro Señor Ihesucristo onde diso ẽno Auãgeo: "quen vos rreçeber mĩ reçebe". |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 170 |
Et grã peça ha que moytos caerõ ẽna yra de Nostro Señor por . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 170 |
Et o bispo santo porque entẽdeu que Santiago ouvera piadade do rromeu et que lle gaanara perdom de Nostro Señor, nõ lle quis dar outra peedença, saluo que jajuase a [s]esta feira d ' ali adeante. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 172 |
MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Ẽno ãno da Encarnaçõ de Nostro Señor Ihesucristo de mĩll et çento et oyto ãnos, en terra de França, hũu home casou cõ hũa dona por razõ de aver fillo. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 172 |
Et a madre cõ grãde pesar, doendose mais que todos et com̃o fora do entẽdemẽto, começou de braadar et chamar por Santiago, et diso asy: -Señor Santiago, que por la grraça que rreçebiste de Nostro Señor me gaanaste este fillo que agora jaz morto, rrogoche, Señor, que mo des agora viuo, ca creo ben que o podes fazer, et se o nõ fezeres eu me matarey agora, ou me soter[r]arey cõ el viua. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 172 |
Et entõ toda a cõpana com̃o ya, et cõ o moço, vierõ cõplir sua rromaria et ofereçẽno ao altar d ' aquel Señor por cujo rrogo el fora nado et tornado de morte a vida. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 172 |
[A] Domino factum est istud [et est] mirabile in occulis nostris , que quer dizer: ' Por Nostro Señor foy esto feicto et he grã myragre aos nosos ollos ' . |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 176 |
Acaesçeu que triinta homes boos da terra de Loores poserõ en sua voõtade de yr en rromaria hu jaz o corpo do apostolo Santiago, ẽno ãno da Encarnaçõ de Nostro Señor Ihesucristo de mĩll et oyteẽta ãnos. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 176 |
Et veendo que se nõ podia ajudar de si nẽ auer ajuda d ' outro, poso seu coydado todo en Nostro Señor. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 176 |
Et pedio a Nostro Señor et a Santiago moy de coraçõ que lle enviase algũa ajuda. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 176 |
Nostro Señor, que he fonte de piadade, que nõ desanpara aqueles que en el hã asperãça, enviou logo a el o apostollo Santiago, en cujo seruiço el viña, que o cõfortase. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 176 |
Señor, diso o rromeu, cobiiço moyto a soter[r]ar o corpo d ' este morto meu cõpaneiro, mais en este despoblado nõ teño guisado com̃o o soter[r]e. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 176 |
Et por este miragre nos demostra que quen quer que a Nostro Señor promete a cousa, que lla deue a acabar cõ boo coraçõ et cõ alegria, et avera ende boo galardom. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 180 |
MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Ẽno da Encarnaçõ de Nostro Señor Ihesucristo de mĩll et çento ãnos, que era dom Guillellme conde de Pitheus, so o senorio de dom Loys rrey de França ouve atã grãde mortaldade ẽna gente do condado de Apitheus que aas vezes leuavã a soter[r]ar o señor da casa cõ toda sua cõpana. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 180 |
Señor nõ. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 180 |
Et os que lle esto oyrõ cõtar forõ moy marauillados, ca este nõ era asno mais era verdadeiro angeo en semellança del, que envia Nostro Señor aos seus amigos que o amã et que o temẽ para os gardar de mal. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 183 |
MYRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA [CALISTO] Ẽno ãno da Encarnaçõ de Nostro Señor de mĩll et noueenta ãnos hũus homes boos d ' Alamaña que tragiã grãde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nome Frinoso leuaua hũa naue carregada de rromeus que cobiiçauã de yr a terra santa de Iherusalem en rromaria ao sepulcro de Nostro Señor, et vẽo cõtra eles en hũa naue hũu mouro que avia nome Avito, para os catiuar, et lleuarlo[s] todos para sua terra. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 183 |
Glorioso señor Santiago, preçioso mais que eu nõ poderia dizer, cujo altar, pe[ç]a ha ja eu pecador beijey, pezcoche que me liures cõ todos estes yrmaãos que te chamã et se a ti encomẽdan. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 183 |
Et entõ Santiago diso ao mouro señor da barcha, oyndo todos: - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 183 |
Ay moy nobre señor! eu te amei et porque me ameaças que me tolleras a mĩa presa?, et tu es deus do mar que en cõtra a nosa jente es?. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 186 |
MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Ẽno ãno da Encarnação de Nostro Señor, de mĩll et çento et dous ãnos, hũu bispo viindo da casa santa de Iherusalem en hũa naue, seendo cabo do bordo leendo en hũu liuro, vẽo hũa moy grãde onda et lançoo ẽno mar cõ outros que y andauã; et arredada a naue deles saseenta couedos, et eles aperigoados sobre las agoas do mar, chamarõ Santiago que lles acorrese a moy grã voz. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 186 |
Ay ajudador de todo o mũdo, onrra dos apostolos, lus clara et noble dos galegos, avogado dos rromeus, señor Santiago, destroydor dos pecados, solta as cadeas das nosas maldades et tragenos a porto de soude. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 188 |
MIRAGRE DE SANTIAGO Ẽno ãno da Encarnaçõ de Nostro Señor de mĩll et çento et trres ãnos, hũu caualeiro moy boo de linajeẽ, estando en Tiberia que he en terra de Iherusalem, prometeo a Santiago que se lle dese poder que vençese hũa lide que avia cõ os turquos, que fose en rromaria a sua igleia. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 188 |
Et Santiago apareceulle de noyte en sonos a hũu seu escudeiro et disolle que se seu señor quisese cõplir o que prometera que logo seeria saão. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 188 |
Et o escudeiro asi o foy dizer a seu señor, et o caualeiro quando esto oyo, pedeu bordon et esportela a clerigos de misa que y estauã et que o beizesen, et que llo desem, et eles asi o fezerõ. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 190 |
MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Ẽno ãno da Encarnaçõ de Nostro Señor de mĩll et çento et quatro ãnos hũu rromeu, tornãdo de Iherusalem para sua terra vina por mar en hũa naue. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 191 |
MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Ẽno ãno da Encarnaçõ de Nostro Señor de mĩll et çento et çinquo ãnos, hũu home que auia nome Bernaldo de hũu castelo que chamã Corzan, p[ren]derõno seus ymigos en Italia ẽno bispado de Muti[n]a et deytarõno en cadeas en fondo de hũa torre. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 191 |
Et o apostolo de Nostro Señor apareçeulle et disolle: - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 193 |
MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Ẽno ãno de Encarnaçõ de Nostro Señor de mĩll et çẽto et septe ãnos, hũu mercador querendo yr a hũas feiras por gaañar cõ suas mercadorias, foy ao señor d ' aquela terra onde el queria yr, que chegara a aquela vila en que el moraua, et rrogoulle que o leuase cõsigo a aquelas feiras, et que o voluese a saluo a sua casa cõ todo o seu. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 193 |
Señor Santiago, liurame d ' este carçere et prometoche mĩ et todas mĩas cousas. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 193 |
Et o bẽaventurado Señor Santiago oyo o seu rrogo et a sua oraçõ, et hũa noy[te] seendo as gardas aynda espertas, apareçeulle ẽno carçere et mãdoulle que se leuãtase, et leuoo cõsigo a çima da torre, et a torre mergeuse atãto que juntou a çima cõ o tarreo en gisa que o mercador sen salto et sen dano nĩhũu, se deçeu dela solto de toda las prigoõs. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 194 |
MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Ẽno ãno da Encarnaçõ de Nostro Señor Ihesucristo de mĩll et çento et XXX et V ãnos, hũu caualeiro que avia nome Dalmaçio, dou hũa punada no rrostro a torto a hũ seu home que avia nome Rruberte que era rromeu de Santiago. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 195 |
MIRAGRE DE SANTIAGO SCRIPTO POR PAPA CALISTO Ẽno ãno da Encarnaçõ de Nostro Señor de mĩll et çento et dez ãnos, duas çidades en Italia aviã descordia entre si; et os caualeiros delas ajũtarõse a lidar; et hũa parte foy vinçida, et começarõ de fugir moy fortemente, et ontre os vençudos foy hũu caualeiro que avia acostumado de yr en rromaria a Santiago. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 196 |
Dou grraças a Deus et ao meu señor Santiago porque eu soo liure. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 196 |
Amigo, d ' aqui endeante nõ te queiras mais chegar a Garĩ Calueiro, teu señor, que tu seruische ata aqui, ca sabe verdadeirameẽte que el he perdudo et çedo mor[r]era maa morte. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 200 |
Et pois que foy manãa leuãtouse o señor da casa et achou o rromeu morto, et nõ souberõ de çerto a quen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dias dizẽdo et mostrãdo aquel miragre tã fremoso que Deus fezera en el por lo rrogo de Santiago. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 206 |
Bẽaventurado señor Santiago, apostolo de Deus, se che praz d ' esta rromaria que nos aqui fezemos, abrenos as portas que posamos fazer nosas orações ante ti. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 206 |
Et eles entrarõ cõ grã prazer; et com̃o quer que se moyto alegrarõ do miragre que virõ, moyto se alegrarõ mais por que lles semellaua que Santiago, caualeiro de Nostro Señor que nũca foy vençudo, viuo era uerdadeiramente que lles atã agina abrira as portas et lles oyra o seu rrogo et o cõprira. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 208 |
Señor Santiago, boo caualeiro, liuranos dos perigoos d ' este mũdo et do outro. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 208 |
Homes sandios et jente louqua, nõ deuedes a chamar Santiago caualeiro mais pescador que leixou o barquo et as redes ẽno mar de Galilea et foyse cõ Nostro Señor, et el fezoo pescador dos homes porque por la sua preegaçõ gaanou moytas almas para el. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 216 |
Os rrex de Tarso et de Insola, lle ofereçerã doas, et os rrex d ' Arabia et de Saba, adurã seus doens ao Señor Deus". |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 216 |
"Et en aquel tenpo tragerã ao Señor Deus das ostes et poboo departido, et espantar ' [ã] atãto que despois del nũca foy outro tal". |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 218 |
CÕMO OFEREÇERON OS RREX AO SEÑOR Sabede que estas tres cousas que trouxerõ os trres Rrex Magos que ofereçerõ a Ihesucristo porque poserõ por suas demãdas que fezerõ en suas terras que Ihesucristo era rrey et Deus et ome. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 218 |
"Aquela estrela foy mãdadeira da naçẽça de Nostro Señor, et nũca apareçeu d ' ante que a o neno Jhesus criou, et desque ouve acabado seu ofiçio logo se leixou de seer. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 221 |
Maria, levãtate et toma o lume da uitoria que che trago et douche esta palma en rrenẽbranza que vençiste todas as cousas que son cõtra o prazer de Deus et sabe que d ' oje a tres dias seeras d ' este mũdo leuada, et Nostro Señor enviara todo los apostolos que vejam a gran gloria que as de rreçeber. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 221 |
Señor, rrogote que me digas o teu nome. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 221 |
Et a omildosa señora, quãdo vio que nõ poderia ende mais saber, calouse. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 221 |
Señor, eu byeygo o teu nome que foy et he et seera santo et loado por sempre; pidoche que me des a tua bieyçõ et que faças que o demo nõ aja en mĩ nĩhũu poder, nẽ viynr a mĩ a aquela ora que me mãdares d ' aqui partir. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 222 |
Amigos, oyde et creede o que vos ora diser: sabede que dia de cras, sayrey eu d ' aqui et yrm ' ey ao meu Señor Ihesucristo; et ende uos rrogo que ueledes cõmigo ata aquela ora que me ouver a yr d ' aqui. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 222 |
Padre, nẽbrate da comẽda do teu señor Ihesucristo et teu maenstre, et do que che diso quando te me encomẽdou, quando se de uos partio, quando rreçebeo morte por la nosa soude. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 222 |
Señora et madre, que queredes que uos faça? |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 222 |
Ay Señor, quaes somos, por que tantas coytas leuaste? |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 222 |
Señor Deus, damosche graças, ca ja he cõprido o que diso Dauid o profeta: |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 222 |
Eu estaua en hũa çidade preegrãdo a moy grã gente, et vẽo sobre mĩ hũa nuve moy crara et çercoume et tomoume ben d ' ontre todos; et veendoo eles posome aqui et acho grã gente cõ Nosa Señora Santa Maria asi com̃o veedes. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 222 |
Bieigote eu Señor, et beeito sejas tu, ca me chamaste para leuaresme, et todos los apostolos que estouesem aa mĩa morte, bieigo o teu nome que he et seera bieito in secula seculorum. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 222 |
Señor, dereito he que te beeigamos et beeigamoste, Señor, gouernador et gardador de nosos corpos et de nosas almas; pidimosche por merçee que te nõ partas de nos nẽ de todo los cristiãos que tu cõpraste por lo teu santo nome. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 226 |
Et quando Santa Maria vio o seu bieito fillo et seu Señor, beeizeo et disolle: - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 226 |
Bieito sejas tu, ay meu Señor, ca moy bẽ me cõpriste o que me as prometido et nõ poderia eu gradeçer en nĩhũa gisa quanto bẽ et quanta merçee a mĩ as feicta. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 226 |
Et Nostro Señor tomou os apostolos cõ o leito en hũa nuve, et eles yndo loando Deus cõ o leyto, San Pero começou a cãtar: - |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 226 |
Do que tornou da pedra fonte pelagos d ' agoas et a pena en fontes, a aquel seja loor, nõ a nos, Señor, nõ a nos mais ao teu nome da gloria et alegria. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 226 |
Señor das uertudes, ese he rrey da gloria. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 231 |
Et pasou hũa nuve et arreuatoo d ' ali et trouxeo a Iherusalem et poseo ẽno Val de Josefa en aquel lugar hu fora soterrado o corpo de Santa Maria. Et quando se vio y, marauillouse moyto, et alçou os ollos contra o çeo por fazer oraçõ a Nostro Señor, vio que Santa [Maria] sobia aos çeos en corpo et en alma cõ grã cõpana d ' angeos et moy fremosa, et yã en rredor dela cãtando et loando a Deus et fazẽdo grãde alegria. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 231 |
Uirgẽe Señora, madre de Nostro Señor Ihesucristo, rrogote et pidote por merçee que me nõ leixes agora aqui desanparado nẽ asi triste de uos falar et dizer d ' aquesto que eu agora vejo que pode seer; et que saba contar a verdade d ' aquesto feicto aos apostolos meus yrmaãos quando me juntar cõ eles. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 231 |
Tome, vayte para Iherusalem hu soen os apostolos morar, et acharlos as y todos ajũntados; et tu seeras deles rretado porque nõ fuste cõ eles na mina morte nẽ ẽno soterramẽto do meu corpo; mais tu dilles com̃o me viste sobir aos çeos en corpo et en alma; et que dixe que d ' aqui endeante que me chamasen en todo los lugares, et en toda las cousas que me ouverẽ mester, et eu oyrlos ey et rrogarey ao meu fillo et ao meu Señor Dom Ihesucristo por eles. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 231 |
Señora, moy de grado farey esto que me tu mãdas: mais rrogote que me de[s] algũu synal por que me crean. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 231 |
Et he morta a Nosa Señora? |
[+] |
1409 |
TA III,4/ 57 |
[C]omo ontre todas as qousas anymalyas que Deus fezo a uso et seruiço do ohmen nehũa non seia mays nobre que o cavallo, porque por el os prjncypes et os grandes senores et os caualleiros se deporten, et porque sen el o señor ontre os outros priuados asy como deue, non poderya seer esgardado poren aprol daquelles que vsam dos Cauallos, espiçialmente aa onrra daquelles que con nobre curaçon se deleitam aa bondade et aa onrra da cauallarya et da batalla, algũas cousas do Cauallo, segundo mjña opinion et a braueza do meu engeño ordiney ajuntar liuro no que por todas llas cousas posam sutilmente mostrar aquellas qousas que ao Cauallo et a sua geraçon perteeçen mais lliuremente a verdade por orden dereita segundo o que prouey Eu Jurdam Ruvyo de callabrya, Caualleiro en marescella en outro tenpo de meu Señor o Enperador Fradarique segundo, de mjña vontade, de todas llas qousas, rrazoes uerdadeiras mostrarey. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 93 |
Aqui se começa huũ brebe trautadillo de comõ primeyramente foy feyta et hedificada lla eglleia de Yria, su vocabullo de Santa Eolalie et de San Martiño, et comõ, per que foy feyto o bispado, et qual foy o primeyro bispado et que terras et señorios lle derõ enõ conçilio de Bragãa. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 95 |
Os quaes finçidos -et levoos Nostro Señor para sy -perdeuse a memoria do lugar en que fora sepultado o corpo de Santiago, et creçerõ ende grandes matos et aruores, entanto que nõ avia del memoria nj̃guã en España. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 96 |
Mays aprouue a Deus, noso señor et salvador, que vierõ en concordia en tal gujsa que os pobres galegos ouvesen a terça parte da terra, en que viuessen; et os godos et suebos as duas partes et o señorio. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 96 |
Et comõ o dito rrey, foy apoderado enã cibdade de Lugo et eño señorio de toda a terra, et veẽose ao castro de Ylio, que agora he chamado castro de Yria. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 101 |
Ao qual Deus teuo por ben de rreuellar o corpo do glorioso Apostollo, señor Santiago, en tenpo do dito rrey don Afonso o Casto, enã dita era, en maneyra que agora oyredes. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 101 |
Et el rrey, quando esto oeu, ouvo grã gozo et alegria porlo señor Deus tener por ben de illumjnar toda Espana por tan glorioso et preçado thesouro. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 102 |
O qual pasou moytos traballos en guerras cõ os caballeyros de seu arçobispado et cõ os çidadaos desta çidade de Santiago, outrosy cõ o conde de Trastamar que se apoderou enã çidade; porlo qual, el yndo a mandado de noso señor el rrey, se leuantarõ(se) cõtra el, nõ lle querendo obedesçer por señor, et esto porlos pedidos grandes que el deytara eña çibdade; et villas et lugares desasperarõ del. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 102 |
Despoys desto, Nostro Señor Ihesu Christo se vingou ven deles, porque todos erã peruersos en maldades contra el; entanto que foy despoys desto muy grande mortalda, asy de moços cõmo de omes, et molleres et dos caballeyros, que era hũa grãde maraujlla. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 105 |
Et por esto quiso Nostro Señor tornar porlo seu pobóó, que era este rreyno de Galiza, todo destroydo porla maa viuenda destes caballeyros; entanto que tres deles morrerõ eño segundo año que teuerõ a eglleia de Santiago çerquada, et nõ fiquou deles fillos nẽ fillas, o qual foy hũu Vernaldo Eanes de Moscoso, et seu yrmão Aluaro Peres de Montãos et Lopo Peres de Mẽdoça. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 108 |
Et estonçes don Juã, obispo de Rreuena, que despoys de Sam Pedro, çento et trinta et huũ años, rregeu et gouernou a Eglleia de Rroma, conosçendo a santidade do bispo Sisinando, envioull(e) por hũu seu porteyro leteras: que rrogase por el a Deus et ao Apostollo, señor Santiago, que fose seu defensor en este mũdo et eño outro. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 109 |
Et quando a boa dona oyeu aquela voz, foy moyto alegre et dou moytas graças a Nostro Señor Deus. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
"AJudanos Deus et señor Santiago!". |
[+] |
1460 |
CI 1/ 110 |
Et tanta foy a graça de Deus et a aJuda do Apostollo, señor Santiago, que el rrey don Rramjro, cõ aquela pouqua gente de christaãos que cõsigo tijna, vençeu todo aquel gran poder dos mouros, et matou eles moytos d sen conto et vençeu a batalla. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 112 |
Et seendo estas cousas notas a el rrey don Sancho, fezoo amoestar por moytas vezes, asy por el comõ porllos señores da eglleia, que se enmendase et corregese. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 114 |
Nõ sabemos se fezo oraçõ ante o altar do Apostollo, señor Santiago, antes entrou, cõ a espada nua eñas mãos, entõ por força enõ dormjtorio onde estaua dormjndo o bispo Rroosende cõ outros señores, et leuantou cõ a punta da espada o cobritor que Jazia sobrelo obispo et quiseralle cortar a cabeça. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 114 |
Et morto o bispo Sisnando, os señores et antijgos da Eglleia de Santiago elegeron a don Payo, obispo de Lugo, fillo do conde don Rruy Vaasques, que foy o nono obispo de Santiago. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 114 |
Et fezo eleger por obispo a don Pero Martins de Mosonço, monJe moy sabedor et de boã vida que era abbade de San Payo, home onrrado et amado de todolos señores. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 116 |
Et este tenpo, o conde don Rroy Vaasques, padre do dito obispo don Payo, cõ outros caballeyros et cõsulas trautou cõ o duque Almeçor, que era grande señor dos esmaelitas, escripujndolle comõ era morto [el] rrey Rrenamjro. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 116 |
Et enton o señor Santiago lançou enõs mouros tanta desinteria et menaçõ, que os mays et os mellores que vijnã cõ el rrey Almeçor morrerõ máá morte sopitanja de menaçõ. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 119 |
Et o conde don Rreymundo, varon catolico et discreto, condoleuse da Eglleia Cõpostellana que nõ estaua Justamente nj̃ ben ordenada, et cõ consello dos obispos de Lugo, et Mondenedo, Ourens, et de Tuy et de outros señores da eglleia, cõ bóó deseJo de piedade, disolles asy: " -Vaaroos nobres: |
[+] |
1460 |
CI 1/ 120 |
Et o dito obispo de Santiago se presentou cõ muy gran omjlldade ante o papa et cardenaes, ca entõ a Egleia de Rroma avia en odio a Eglleia de Santiago, porque lle nõ obedesçia tanto comõ deuja, et se afirmaua sua ygoal et cabeça das eglleias oçi(n)dentales, porque tijña o corpo do apostollo señor Santiago. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 120 |
Et viuendo em gran paz et tranquilidade, o Señor teuo por ben de o leuar para sy. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 131 |
Et constituyo ende doze canoĩgos et huũ prior, por rreuerençia dos doze apostollos de Noso Señor Ihesu Christo, ben Jnstructos eño ofiçio diujno. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 133 |
Et entõ el rrey mandou chamar ante sy o bispo et en presença de todos fezo a saber a verdade, et tirou o señorio aos çibdadaos da çibdade para sempre, dizendo que seus avoos o derã a Eglleia de Santiago. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 133 |
Mays o señor Deus nõ quiso desanparrar a santa Eglleia de Santiago de tan nobre pastor; doulle Deus saude. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 133 |
Et en outro dia foy a fallar cõ el rrey e, entre muytas palabras que o obispo ouvo cõ o señor rrey, lle demandou o priujllegio da dita mõeda. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 135 |
Nostro Señor seJa loado por senpre |
[+] |