logo usc Corpus Xelmírez - Resultados da consulta

Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval

Resultados da pescuda


Os resultados das buscas efectuadas no Corpus Xelmírez poden ser usados con fins educacionais e de investigación, sempre que se mencione a fonte. Se desexa consultar a referencia e o contexto dun exemplo, calque no símbolo [+] na cela da dereita. Para se referir ao corpus como un todo, cite: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval - http://sli.uvigo.gal/xelmirez/. Se desexa realizar outra pescuda no Corpus Xelmírez, pode calcar aquí.
Está a procurar contextos do uso de tal nos textos históricos do Corpus Xelmírez.

Por cuestións de dereitos de autor, lamentamos non poder amosar todos os resultados desta busca. A mostra está limitada aos 1500 primeiros exemplos atopados no corpus.

1200 FX III, 5/ 699, col. a Onde agora entendemos de desfazer aquel pecado escumungado que fazen os barones unos con outros, et de tanto deuen seer mays tormentados os que se ensuzan en tal maneira, canto eles pecan mays contra deus et contra camdat. [+]
1200 FX III, 5/ 699, col. a Et ainda sobre esto ayan aquela pena a qual dixeron aqueles sacerdotes en su dereyto en el terço ano de nuestro reyno por tal pecado. [+]
1200 FX III, 5/ 699, col. b Et aquel que a tomo por muger , seam mitidos en poder del primero marido et faga de los o que quiser, todauia en tal manera se non eram partidos por iuyzo ó se el marido primero non se casó con outra. [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a El que descobre el ladron, si non for sabidor del furto , non deue auer mays por lo descubrir, se non quanto ual á cosa que e furtada. todauia, se el senor da cousa ouier auer so emenda complidamentre; et se el ome que fizo el furto es tal ome que deue prender morte por el furto et non ha nada de su bona; ó se for seruo por uentura et so senor toma quanto que el auía, aquel que o demostro deue auer terça parte de quanto ual la cousa que furtada por que lo demostro et non mays. [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a Se algum es acusado de furto o que dio eruas o uinino á beuer o dotras tales cosas, el que lo accusa uaya ante el iuyz o antel senor da terra que lo pesquira, et que sepa el fecho e depoys que lo souper, mande lo prender el culpado. [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a Et se a cousa es tal que non deue prender morte, fagal fazer emenda a aquel cuia cousa era a cousa que furto o quem fezo el mal; et se non ouere onde faga emenda sea seruo daquel a que lo fizo; et se se poder purgar, sea quito; et aquel que lo acuso , sofra la pena et el dano que est deuía á recebir, se el pecado le fosse prouado por uerdat . [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a Mays el iuyz non deue ningun ome tormentar en ascuso si non ante omes muchos ; mays todauia non deue penar ante que el fecho sea prouado por algunas prouas, o ante que aquel que lo acusa meta so corpo a atal pena como aquel que es acusado deue recebir et sil poder seer prouado, et assi deue seer tormento. [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a Aquel que demanda a cosa de furto deue dizer al iuyz o que demanda en ascuso e que demostre por sinales o que perdio, porque sepa ome a uerdade si la cousa ha tales sinales como el diz, o se es aquelo lo que perdió . [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a Et si fezere furto poys que for franqueado deue recebir tal pena et tal emenda como se fosse seruo. [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a Et se el furto non for tal por que deua seer en seruidumbre , finque por libre et todauia faga la emenda. [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a Et se anbos fezeren tal cosa porque deuan seer escabezados, anbos prendan morte densuno. [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a Se algun ome conseia seruo aieno que faga furto, o que lo faga a el mismo que gelo conseia algum mal por que o perda sou senor por tal que el o poda ganar del senor mais ayna por este engano, poys que lo soupiere el iuyz, el senor del seruo non deue perder el seruo nin deue auer ninguna pena , mays aquel que conseió el seruo á fazer tal cosa por que lo perdiesse sou senor et que lo podese el ganar, peche al senor del seruo en VII dublos tanto quanto el seruo le furtara o quanto dano le fezera, et el seruo receba C. [+]
1200 FX III, 5/ 703, col. a azotes porque creyo aquel que lo conseio que fezesse tal cosa por que lo perdesse sou senor et demays finque en poder de sou senor [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b o el que faz seelo falso ou sinal falsa, ou aquel que del usa, Estos que fazen tales cousas et los que os conseian , poys que forem prouados, se foren omes de gran guysa perdan a quarta parte de su bona . [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Otro si mandamos guardar de los que furtan o corrupen ou ascondem mandas aienas ou otros scriptos por fazer alguna gananza o por fazer ende dano a aqueles cuios eram, estos atales sean dichos falssos; et tal pena receban et tal dano, qual es dycho de suso segundo a persona de cada uno , se for uil o de gran guysa. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Por ende stabelescemos en esta lee que todo ome que deue á otro alguna cosa , et aquel que a deue faz scripto por engano que es tenudo dotras muchas; o se por uentura auenere que non faga ende scripto mas por otras paraulas enganosas mostra que es tenudo dotras debdas muchas; estos atales que fazen tales enganos sean deffamados et paguen a pena a aquellos que enganaron qual manda a lee dos falsos. [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Et otra tal pena deuen auer os que fazen scripto por engano que sus cosas enpenaron ante por fazer perder al que las tem enpenos de su debda . [+]
1200 FX III, 5/ 707, col. b Onde el debdor que faz tal scripto o aquel por cuio nombre o faz, se es sabedor del engano ambos deuen recebir la pena et el dano que es de suso dicho . [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .XXXVIIa. é como Santa Maria fez cobrar seu pee ao ome que o tallara con door. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A Virgen mui groriosa, || Reynna espirital, || dos que ama é çeosa, || ca non quer que façan mal. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Quen diz mal || da Reyn[n]a espirital, || log ' é tal || que mereç ' o fog ' ynfernal. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .LXXVI. é como [Santa Maria] deu seu Fillo a hũa bõa moller, que era morto, en tal que lle désse o seu que Fillara aa sa omagen dos braços. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Par Deus, tal sennor muito val || que toda door toll ' e mal. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A Virgen nos dá saude || e tolle mal, || tant ' á en si gran vertude || espirital. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Atal Sennor || é bõa que faz salva -lo pecador. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Nunca ja pod ' aa Virgen | ome tal pesar fazer, || como quen ao seu Fillo | Deus cuida escarneçer. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 De muitas maneiras busca | a Virgen espirital || carreiras en como guarde | os seus de mort ' e de mal. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.XXXIIII. é como Santa Maria guareçeu na ygreja en Paris un ome que sse tallara a perna por gran door que avia do fogo de San Marçal, e outros muitos que eran con ele. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.LVI. é como Santa Maria fez miragre en Cunnegro por un crerigo que cantava mui ben as sas prosas a ssa loor, e prendérono ereges e tallaron -ll ' a lengua. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A Madre do que de terra | primeir ' ome foi fazer || ben pod ' a lengua tallada | fazer que possa creçer. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Niun poder deste mundo | de gente nada non val || contra o poder da Virgen, | ca x ' é tod ' espirital. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .C.LXXIIII. é como un cavaleiro servia Santa Maria, e avẽo -lle que jogou os dados, e porque perdeu dẽostou Santa Maria; e ar[r]epẽedeu -sse depois, e do pesar que end ' ouve tallou a lingua; e sãou -lla Santa Maria, e falou. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Como quer que gran poder || á o dem ' en fazer mal, || mayor l ' á en ben fazer || a Reyn[n]a espirital. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XII. é como hũa bõa dona de Toledo enprestou un sartal a hũa moller pobre por amor de Santa Maria, e furtaron -llo, e fez -llo ela cobrar. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XIX. é como Santa Maria fez tornar negra hũa figura do demo que era entallada en marmor blanco, porque siia cabo da sa ymagen, que era entallada en aquel marmor meesmo. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Sen muito ben que nos faze | a Sennor espirital, || guarda -nos que non façamos | quanto podemos de mal. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 De muitas guisas miragres | a Virgen espirital || faz, por que en Deus creamos | e por nos guardar de mal. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 A que nos guarda do gran fog ' infernal || sãar -nos pode de gran raiva mortal. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.LXXXVI. é como caeu o portal sobre dous judeus que escarnecian un ome. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Muito demostra a Virgen, | a Sennor espirital, || sa lealdade a aquele | que acha senpre leal. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CC.XC.VII. é como Santa Maria mostrou vertude na sa omagen, porque dizi[a] un frade que non avia vertude no m[adeir ' entallado]. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Aquela en que Deus carne | prendeu e nos deu por lume, || das cousas linpias se paga | senpre, tal é seu costume. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Esta .CCC.XXXVI. é com ' o cavaleiro que era luxurioso, per rogo que fez a Santa Maria [ouve] cambiada a natura que sol depois nunca, por tal preito catou. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Muitos que pelos pecados | que fazen perden o lume, || guareçe Santa Maria, | ca [a]tal é seu costume. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Como Jesu -Cristo fezo | a San Pedro que pescasse || un peyxe en que achou ouro | que por si [e] el peitasse, || [outrossi fez que sa Madre | per tal maneira livrasse || a hũa moller mesquynna | e de gran coita tirasse]. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 Niun poder deste mundo | de gente nada non val || contra o poder da Virgen, | ca x ' é tod ' espirital. [+]
1264 CSMp Pauta/ 39 De spirital cilurgia || ben obra Santa Maria. [+]
1264 CSMr B/ 209 [Esta é como Santa Maria fez cobrar seu pee ao ome que o tallara con coyta de door.] [+]
1264 CSMr B/ 325 [Como Santa Maria deu seu fillo aa bõa moller, que era morto, en tal que lle désse o seu que fil[l]ara aa sa omagen] [+]
1264 CSMr B/ 481 [[E]sta é como Santa Maria guareceu na sa eigreja en Paris un ome que se tallara a perna por gran door que avia do fogo de San Marçal, e outros muitos que eran con ele.] [+]
1264 CSMr B/ 535 [Este miragre fez Santa Maria em Cunnegro por un crerigo que cantava mui ben as sas prosas a ssa loor, e prendérono ereges e tallaron -ll ' a lingua.] [+]
1264 CSMr B/ 571 [Como un cavaleiro servia Santa [Maria], e avẽo -lle que jugou os dados, e porque perdeu dẽostou Santa Maria; e arrepentiu -sse depois, e do pesar que ende ouve tallou a lingua; e sãó -lla Santa Maria, e falou depois muy ben.] [+]
1264 CSMr B/ 666 [Como hũa bõa dona de Toledo enprestou un sartal a hũa moller pobre por amor de Santa Maria, e furtaron -llo, e fez -llo ela cobrar.] [+]
1264 CSMr B/ 685 [[E]sta é como Santa Maria fez tornar negra hũa figura do demo que era entallada en marmor blanco, porque si[i]a cabo da sa ymagen que era entallada en aquel marmor meesmo.] [+]
1264 CSMr B/ 70 [[C]omo Santa Maria de Terena guariu do[u]s freyres do Espital que raviavam.] [+]
1264 CSMr B/ 97 [Esta é como caeu o portal sobre dous judeus que escarnecian a un ome bõo.] [+]
1264 CSMr B/ 123 [[C]omo Santa Maria mostrou vertude na sa omagen, porque dizia un frade que non avia vertude no madeir ' entallado.] [+]
1264 CSMr B/ 220 [Com ' o cavaleiro que era luxurioso, per rogo que fezo a Santa Maria, [ouve] cambiada a natura que sol depois nunca por tal preito catou.] [+]
1275 CPb 1/ 6 La primera porque ellos non podrian auer prouecho de las riquezas,si non vsassen dellas, e tal vso deue ser en fazer bien, e el bien fecho deue ser dado a los amigos, e por ende los (que) amigos (non han,) non pueden vsar (bien) de las riquezas que ouieren, maguer sean abondados dellas. [+]
1275 CPb 1/ 6 E sobre todo dixo, que en qualquier edad que sea (el) ome, ha menester (ayuda: ca si fuer niño, ha menester) amigo(s) que lo crie(n,) e lo guarden que non faga, nin aprenda cosa este mundo sen amigos macar seia auondado de todolos (outros) bees que en el son. (ca) quanto os homees son mays onrrados e mays poderosos e mays rricos. tanto an mays mester os amigos e esto por duas rrazoes. a premeyra (he) porque eles non poderian auer (nehun) proueyt o das rrequezas sse non husasen delas e tal huso deue seer en fazer ben. e ho ben feyto deue seer dado os amigos. e por ende os amigos non poden husar das rrequezas que ouueren macar car seian auondados dellas. a ssegunda rrazon he que porlos amigos sse gardan e sse acresçentan as rrequezas e as onrras que os homees an ca doutra guysa sen amigos non poderian durar porque quanto mays onrrado e mays poderoso e o omee peor golpe rreçebe se (lle) falleçe ajuda de amingos que os acorran en sua pobreça e os estorçan (t)odos perigros quelles aquaçeren. e sobre todo disso que en qual quer hedade que seia omee a mester amingo que o cria e o garde que non faça nen aprenda cousa quelle este mal. [+]
1275 CPb 1/ 6 Folgança e seguramento muy grande an os homees quando sse concellan con (seus) amingos e por ende disso hun sabio que ouo nome talio que (en) nehua cousa (non pode) homee auer amingo a quen podesse dizer (seguramente) sua voentade assi como assi meesmo. e disso en outro lugar. deliura con teu amingo todalas cousas que ouueres (a fazer). primeyramente sabe quen he el. porque moytos (omees) que pareçen amingos de fora. e son falagueyros de parauua que an a uoentade contraria do que demostran. e como quer que estes (ataes) afalagan a omee (e) por mays seer amados. [+]
1275 CPb 1/ 6 E sobre esto dixo Aristoteles, que firme deue ser la voluntad del amigo, e non se deue mouer, a que de suso falamos non he uerdadeyra amizdade porque aquel que ama o outro por sua proe e por plazer que espera auer do (amigo) destallasse por ende a amizdade porque non auia rrays de bondade. [+]
1275 CPb 1/ 6 Tres guardas deuen auer os amigos en si. porque a amizdade (de) entreles non se possa mudar. a premeyra he que sempre deuen seer leales hu hun ao outro en seus coraçoes e sobre esto disso talio que o firmamento e o (començo dos amigos) e a boa fe que o home a a seu amingo (ca) nehun amor non pode seer firme. se y non a (boa) fe. porque loca cousa seria e sen rrazon (de) demandar lealdade o hun amigo o outro. se el nola ouuesse en si. e sobresto dissso aristotiles que firme deue seer a uoentade do amigo. e non sse deue mouer. a creer nehua cousa creer ninguna cosa mala que digan de su amigo, que ha prouado de luengo tiempo, por leal, e por bueno. [+]
1275 CPb 1/ 6 Respondeo e disso que sse uerdade era que seu amigo dissera mal (del). que (teme) que sse mouera a dizerlo por algun ben e non por seu mal. a ssegunda guarda deuen (auer) os amigos enlas parauuas. gardandosse de non dizer cousa de seu amigo de que podesse seer enfamado (ou quelle) pode(sse) uiir mal por ende. pero disso salamon en ecclesiastico. quen desonra seu amigo de parauua destalla a amizdade que auia con el. outrossi non (se) deue rretraher nen posfaçer o hun ao outro. os seruiços e as aiudas que sse fezeren. e por ende disso talio que omees de maa uoentade son aqueles que rretrayen como en maneyra de afronto os bees e os plazeres que fezeron a seus amingos ca esto(nçe) non conuen a eles mays os que os rreçeben. [+]
1275 CPb 1/ 6 Outrossi sse deuen gardar que non descobrar as poridades que sse disseren hun o outro. e sobresto disso salamon que quen descobrir a poridade de seu amingo. destalla a fe que auia con el.a terçeyra garda he que omee deue ben obrar por seu amingo assi como lo faria por si mesmo. [+]
1275 CPb 1/ 6 (E) otros Sabios dixeron que de - como o faria por ssi meesmo. (ca) assi como disso sant augustino en la amizdade. non ha hun grado mays alto que o outro (e) sempre deue seer ygoal(mente) entrelos amigos. outrossi disso talio que quando o amingo uen algua boa andança ou grande onrra que dos bees que sse siguen dela deue (dar) parte a seus amigos. [+]
1275 CPb 1/ 6 Verdadeyramente e sen enganno nehun deue omee amar a seu amigo. pero enla quantidade do amor foy (departido) entrelos sabios. ca os huns disseron que omee deue amar a seu amigo quanto o outro ama a el. e sobre esto disso talio que esta non era amizdade con benõquerença mays era como (en) maneyra de merca. outros y ouo que disseron (que) deue homee amar a seu amigo quanto el ama (assi meesmo). e estos outrossy non disseron ben. porque pode seer que o amigo non sse sabe amar. ou non quere(n) ou pode(n) e por ende non seria conplida (a) amizdade que desta guysa ouuesse omee con seu amingo. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 124 Et ſe dixer: "fago meo personeyro a fuam para demandar atal cousa ſe naue ueniere franca ou couſa ſemelauel". [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 Lee VIJ Quando algum diz que e perſoeyro doutro e o demoſtra por algũas certedues que o recebeu ou que a por que ſeer perſoeyro aſſy como ſe o demoſtrar por algua teſtemoia ou por carta que non aya ſeelo outentico deue a ſéér recebudo dando tal fiador como sobredicto e ena léé que começa: "macar que e dicto". [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 E tal fiadoria e dicta en latim cancio de rato . [+]
1290 FD I, 2, 3/ 126 E deue ſeer recebudo a ello ſe der fiador que ſegira el preyto et pagara todo o que for iulgado, pero que o non aya por firme nen por eſtauil aquel por que el defende, e atal fiadoria e dicta en latim iudicatum ſolui . [+]
1290 FD I, 2, 3/ 127 Quando algum yrmao quiſer aprazear ou acuſar a outro ſou yrmao ſobre tal preyto que ſe lle (fose pro)uado deuia a perder (a cabeza ou a ter)ra ou todo o auer, uos o non deuedes a oy(llo) nen fazello aprazear ſobre tal cauſſa. [+]
1290 FD I, 2, 3/ 127 Mays aqueſte que acuſſa ſou yrmao ſobre tal razon como sobredicto e, deue a ſſeer deytado da terra, ſe non ſe quiſer acuſar de feyto que caeſe en dano do rey ou de ſua penſoa ou de ſous fillos ou de ſua muller ou de todo o reyno cumunalmente, ca en taes feytos ben deue a ſeer acuſado. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Se algun der penſoeyro en algun preyto, et ante que o penſoeyro entre enna voz con el contendedor et morer o dono de la voz que deu por ſeu penſoeyro, tal penſoarya non uala mays. [+]
1290 FR I, 10/ 122 Et ſe en uoz entrou ante que o dono da uoz moreſe, todo o que foy feyto por tal penſoarya uala, e poſa trager o preyto ata que llo tolla aquel a que pertééçe o preyto por raçon do morto, ſe o preyto for comezado por reſpoſta aſſy como manda a léé. [+]
1295 TC 1/ 5 Andados dous anos del rreynado del rrey dom Ramiro -et foy isto ena era d ' oytoçẽtos et sateenta anos; et andaua entõçe o ano da encarnaçõ do Senor en oytoçentos et xxij ãnos -, asi com̃o conta a estoria, poys que os mouros souberõ que el rey dom Afonso o Casto, que era muy esforçado et muy forte et muy aventurado en batalas et os avia muyto apremados et quebrantados cõ lides et cõ correduras, que era morto et rreynaua en seu lugar el rey dõ Ramjro, coydando elles que el, como seria en sua noueza, que aueria medo, ca era o poder dos mouros muy grande en Espana, como oyredes adeant[e] na estoria, et que, auẽdolles medo, que daria o que lle demãdasẽ por razõ que le nõ desem guerra et que o leyxasem en paz; et enviarõle pidir que lles dese cada ano La donzelas das mays fillas dalgo, cõ que casasẽ, et outras La das outras do poboo, cõ que ouuesem outrosi seus solazes et seus deleytos; et estas çem donzelas que fosẽ todas uirgẽes et en cabello, asy como las dera el rey Mauragato en seu tẽpo, que fora ante dele. [+]
1295 TC 1/ 5 Os mouros outrosi, quando souberõ o ardimento del rrey dom Ramiro en como fazia, ajuntarõse logo en hũu, et forõ muytos ademays et foronle logo dar batalla. [+]
1295 TC 1/ 6 Outrosi o apostolo Sanctiago foy y logo cõ elles, assy como les prometera, et esforçauaos muyto ena batalla, et ferio ele meesmo (na batalla) muy de rigeo enos mouros, asi com̃o les a elles semellaua. [+]
1295 TC 1/ 8 Andados tres anos do rreynado deste rey dom Rramiro -et foy isto ẽna era de oytocentos et lxxj ãno; et andaua estonçe o ano da encarnaçõ en oytoçentos et xxxtaiijes; et a do enperio de Loys, enperador de Rroma et rey de França, en xij -, conta a estoria que chamou entõçe el rrey dom Ramiro os bispos et os abbades que forã cõ elle en aquella batalla que ouverã con os mouros, et ouue seu cõsello cõ elles. [+]
1295 TC 1/ 11 Et foy a batala muy grande, segundo cõta a estoria, mays nõ se uençer[õ] hũus nẽnos outros. [+]
1295 TC 1/ 11 Et entõçe os de Abdarahme cõbaterõnos alj tã de rigeo cõ engenos que tragiã que os fezerõ ende sayr per força, et ouuerõ cõ elles sua batalla muy grãde. [+]
1295 TC 1/ 17 As atalayas que estauam fora da villa de Tolledo, quando o uirõ vijnr cõ poucas gentes, coyda[ndo] que nõ erã mays cõpanas, fezerõno a saber aos da cidade. [+]
1295 TC 1/ 17 Et os mouros et os cristãos de Toledo sayrõ logo contra el por darle batalla. [+]
1295 TC 1/ 17 Fezo entonce Mahomat co[r]tar muytas cabeças daquelles que alj morreram et enviouas a Cordoua para alabança de si et daquella batalla que uençera. [+]
1295 TC 1/ 17 Et poys que este Mahomat, rrey de Cordoua, isto ouue feyto en Tolledo, acolleuse (a) dalj et foyse sobre Tallaueyra. [+]
1295 TC 1/ 17 Et os de Tolledo, poys que uirõ que aquelles erã idos, sayrõ et forõ correr Talaueyra. [+]
1295 TC 1/ 19 Desi foyse guerear conos talamaes et aos prouẽcialles et aos françesses, [et] matou muytas destas gentes, cada hũu per seus lugares. [+]
1295 TC 1/ 19 Et este Muça, quando se vio tam bẽ andant[e] cõ tãtas batalas que auja vençudas, mandou aos seus que lle chamasem o terceyro rey d ' Espana. [+]
1295 TC 1/ 19 Et Muça fugio com tres lançadas que lle aviã dad[a]s na batalla et leyxou y todo o guisamento da sua oste et todoslos dineyros que llj Carllos, rrey de França, enviara. [+]
1295 TC 1/ 25 A Locario, que era [o] jrmão mayor et enperador de Rroma, caeu o rreyno de Eytalia et a meadade da [proui]nçia de Frãça, que e ontre os rios Saldo et Rregno. [+]
1295 TC 1/ 27 Et el rrey dom Affonso, com̃o estaua seguro et en paz et pensando en bemparãça de seu reyno, nẽ se gardaua nẽ cataua de tal coussa, nẽ tijna cõsigo senõ poucos caualleyros a aquella ora. [+]
1295 TC 1/ 29 Et tã de rigeo os ferirom que os mouros, com̃o vĩjnam de camino ya quanto [e]scabdellados, non sse poderõ cõpoer para a batalla. [+]
1295 TC 1/ 30 Como el rey dom Affonso fez a jgleia de Santiago de pedra tallada [+]
1295 TC 1/ 30 Et ffez a jgleia de Sanctiago toda de pedra tallada, com pias de marmor, ca ante desto de terra era feyta. [+]
1295 TC 1/ 31 Et cõta a estoria de com̃o [en] esta batalla ffoy Bernaldo muy bõo et lidou y muy de rrigeo. [+]
1295 TC 1/ 31 Vençuda esta batalla, allj chegarõ a este rrey dom Affonso estas outras nouas, como outro rrey poderoso, que auja nume Alchamam, era vijndo com muy gram oste sobre Camora et [a] tijna çercada. [+]
1295 TC 1/ 31 El rrey dom Alffonso, logo com̃o ysto oyo, tomousse cõ huus poucos de caualleyros que y fficaram cõ el, ca todollos outros sse foram poys que a batalla de Benauent[e] ffora uençuda et liurada. [+]
1295 TC 1/ 33 Et, poys que esta batalla foy vençuda, tornouse el rrey dom Affonso muyto onrrado, cõ grandes roubas et com grandes gaanças [et] muy alegre. [+]
1295 TC 1/ 34 Et acharonse et ouue el rrey dom Affonso sua batalla cõ elle en Orzeiom, que [he] en terra de Castella, çerca do castello que dizẽ Amaya. [+]
1295 TC 1/ 34 Et, depoys que a batalla foy vençuda, vẽo logo Bernaldo beyiar a mão a el rrey dom Affonso et pidiulle merçee que llj mandasse dar seu padre que iazia presso. [+]
1295 TC 1/ 34 Mays agorra sabede aqui os que esta estoria ouyrdes, que en todas estas batallas que el rrey dom Affonso ouve cõ mourros, assi como auemos dito, en tod[a]s foy Bernaldo muy bõo caualleyro d ' armas et seruyo a el rrey dom Affonso muy bem, et en tod[a]s lle pideu seu padre. [+]
1295 TC 1/ 35 Bernaldo diso entõçe: -Senor, por quantos seruiços uos eu fiz, bem me deuedes dar meu padre; ca bem sabedes uos cã bem uos eu acorri cono meu cauallo en Benauent[e], quando uos matarõ o voso ena batalla que ouvestes cõ el rrey mouro Otres; et disestes que uos pidisse hũu dom et uos que mo dariades; et eu demãdeyuos meu padre et uos outorgastesmo. [+]
1295 TC 1/ 35 Outrossi, quando fostes dessa uez lidar con o mouro que iazia sobre Camora, que auja nume Alchamam, bem sabedes o que eu y fiz por uoso amor, que a batalla foy vençuda, et disestesme que me dariades meu padre. [+]
1295 TC 1/ 39 Et os del rrey yndo enpos ell, sayrõ [os] da çiada et derõ en elles et voluerõ com elles vña grã batalla et morrerõ y moytos de cada parte. [+]
1295 TC 1/ 43 Et, andando en isto, ou[u]o tres uezes batalla cõ [os] mouros, et sempre os vençia, et gaanou delles grãdes requezas ademays. [+]
1295 TC 1/ 43 Et algũus dizẽ que en tẽpo deste rrey dom Affonso foy a batalla de Rroçasualles [et non] cõ Carlos, o Grãde, mays cõ Carlos o que chamarõ Caluo. [+]
1295 TC 1/ 43 Mays, por que os liuros outenticos, esto he enos liuros outorgados, e(t) achado assi et por que os françeses et outrosi os espanoos [o contan] assi, dizemos que foy aquella batala de Rroçasvalles en tẽpo de Carlos, o Grãde, assi com̃o o [a]uemos ya cõtado susu en esta estorja. [+]
1295 TC 1/ 47 Et dello trezemo ano ata os XXtiVo do rreynado del rrey don Affonso, nõ achamos nẽhũa cousa que de cõtar seia que a estoria pertẽesca -ca mouros et cristãos cansados fica[ua]n ia lidando et matando en si; demays os mouros que nõ ousauã ya nemhũa cousa cometer ante a forteleza del rrey dom Affonso, o Magno, que era rrey forte et aventurado en batalla et os auja uençudos en muytas lid[e]s et astragos que lle fez en muytos lugares - senõ tãto que, eno xiijo ano, morreu Leom papa, et foy posto en seu logar Bẽeyto, o terçeyro; et forõ cõ el çento et dous apostoligos. [+]
1295 TC 1/ 55 Et el, sseendo mederoso, tal com̃o a lebre, mays ap[a]rellado para fugir ca nõ para lidar com seus eemjgos, andaua fugindo dũu cabo et do outro ante Loys, seu yrmão, que lle gerreaua. [+]
1295 TC 1/ 55 Loys, quando aquillo ouvyo, ssayo contra el muy esforçadament[e], et ouve cõ elle sua batalla muy grande et muy forte, et vençeu Loys ao enperador et matou muytos delles et ffezo fugir do canpo, mal et desonradamente et correu cõ el. [+]
1295 TC 1/ 57 Et disso[lle] outrossi Nostro Senor, quando alla en ssua payxom: rrogey por tj, que nom fallessca a tua ffe; et, quando tu fores conuertudo, confirma teus yrmãos"; et por (a)que(ll)a uossa fama bõa de uos, (o) bom rrey dom Affonsso, vẽo a nos et nos foy mostrada per uossa carta et per estes dous mandadeyros, Ssenoro et Desiderio, amoestamosuos da parte de Deus que persseueredes enos bẽes que tẽedes comecados, por tal que uos cobr[a] et uos acalçe a bẽeycom de Sam Pero et a nosa. [+]
1295 TC 1/ 65 Como el rrey dom Ordoño çercou Tallaueyra et lidou y conos mourros [+]
1295 TC 1/ 65 Outrosi, logo que começou aa rreynar, sacou sua oste et ffoy çercar a Tallaueyra. [+]
1295 TC 1/ 67 Et aos que uija que erã mays rreuees, assi os quebrantou per batallas et en guerras, que lles tolleu todo o poder que auj[ã] et fezeos estar soos sen outras conpanas. [+]
1295 TC 1/ 67 Este rey ata os XX anos de seu rreynado n[õ] sse partiu de batalas grandes et meteu toda a terra so seu senorio, et obedeçerõlle todos. [+]
1295 TC 1/ 68 Andado(s) aquel terceyro ano do rreynado deste rrey dom Ordono, os mouros de Tallaueyra et os que ueerã de Cordoua en sua ajuda, que escaparã del rey dom Ordono quando uẽo sobre Tallaueyra, assi como disemos, veendosse maltreytos et muy apremados del rrey dom Ordono, enviarõ demãdar ajuda Abdarame, rrey de Cordoua, et Almotarab, rrey de Tunez. [+]
1295 TC 1/ 69 Et el tomouo et deulles tregoa ata tẽpo tallado. [+]
1295 TC 1/ 76 Et hũu auja nume Nunu Rasoyra, fillo de Nuno Belides, et dizia don Lucas de Tuy que este Nuno Belides, que fora natural de Catalona. [+]
1295 TC 1/ 78 Et seendo alcayde de leue poucas uezes liuraua pleito per juyzo, mays ante punaua en auĩjnr os omẽes per amizade et per amor enos pleitos que uĩjnan ant ' el, ca nõ per afrontallos per sentença de juyzo. [+]
1295 TC 1/ 83 Et, poys que el foy senor de Castella, tã en paz teue a terra et tã defenduda, que todos dauã graças et loores a Nostro Senor Deus por que lles dera tal senor. [+]
1295 TC 1/ 83 Senor, rogote que me uallas et que me ajudes en tal guissa per que te eu possa seruir et sacar Castella de prema en que esta. [+]
1295 TC 1/ 83 Et sayo cõ seus vassallos contra os mouros et ouue cõ elles grãdes lides et grãdes batallas, et viueu senpre assi como uos diremos adeant[e] en seu lugar ena estoria das suas razoes. [+]
1295 TC 1/ 88 Et nõ deuemos a reçear de peytar nẽ doutra coussa qualquer p[er] u podesemos amãsar os mouros et gãanar delles tregoas; ca en muytas cousas outras se despende(m) o auer, e en tal feyto com̃o este nõno deuemos a escusar; ca ẽna lide põ ome aas vezes o corpo et a alma que llo nõ dan por ouro nẽ por prata nẽ cousa que aia. [+]
1295 TC 1/ 89 Mays leyx[e]mos agora aqui os parentes et tornemos ao nosso, et guissemos para yr aa batalla et nõna leyxemos per medo da morte. [+]
1295 TC 1/ 90 Senor, por certo sabas que guyara Deus tua fazenda, assi que tu vençeras todo o poder d ' Almãçor, et aueras grã batalla conos mouros, et vençellos as, et mataras y tãto[s] que nõ auerã conta. [+]
1295 TC 1/ 90 Et demays, quando eu morrer aqui me enterrarey, por tal que este lugar seya por mj̃ onrrado et mellorado. [+]
1295 TC 1/ 92 Et uos nõ deuedes auer medo por isto, ca eu este dia cobijçaua a veer et seer en tal afronta cõ Almõçor en cãpo. [+]
1295 TC 1/ 92 Et dissy foyse o conde cõ todollos seus para o moesteiro de San Pero -que era aquella hermida do o mũge [o] ouve por ospede [et] lle dise que vençiria aquela batalla, com̃o he cõtado ante disto - et deu y muytas nobrezas daquelas que acharõ ẽnas tendas dos mouros, et fez muyto algo ao mũge cuio ospede fora Poys que isto ouve assi feyto, o conde foyse cõ todollos seus para Burgos, et folgou y cõ sua cõpana ia quantos dias, et mandou catar maestres para garecer os que forã feridos. [+]
1295 TC 1/ 100 Et se nos tẽemos bõo tẽpo et querremos atẽder outro, per uentura nũca tal cobraremos. [+]
1295 TC 1/ 100 Et do ome atal com̃o este morẽlle seus feytos o dia que sal deste mũdo. [+]
1295 TC 1/ 100 Et deu o conde Ffernan Gonçaluez ao conde de Tollosa tal lançada, que lle passou todas [as] garniçoes, et deu cõ el do cauallo morto en terra. [+]
1295 TC 1/ 100 [assi como o enperador] Loys a nõ pode auer outrossy, ca este Loys fezo muytos malles et muytas coussas desguisadas ẽno rreyno de Ytalia, et nõnas enmẽdou nẽ pode auer a bẽeyçõ do apostoligo. [+]
1295 TC 1/ 105 Et ajnda te diz mays Nostro Senor, que, por que eras seu vassallo, que te envia o [a]postolo(go) Santiago et a mj̃ cõ muytos angeos en ajuda, et parreceremos todos ena batalla cõ armas brãcas, et tragera cada hũu de nos crux en seu pendom. [+]
1295 TC 1/ 105 Et sabyas que che durara esta batalla ata tercar dia. [+]
1295 TC 1/ 108 Mandou entõ o cõde que outro dia de manaa que sse ajũtassem todos et se armassem, et dariã batalla aos mouros. [+]
1295 TC 1/ 108 Mays o conde, pero que era ferido, assy com̃o huuyou d ' entrar en acordo ante que o mouro, aremeteusse et deulli outro golpe tal que caeu logo o mouro morto en terra. [+]
1295 TC 1/ 111 [Et] com̃o quer [que] elles esteuessem cansados da batalla que ouuerã ia ẽnos outros dias que ia passarã, mays esforçadamente começarõ esta ca nẽhũa das outras. [+]
1295 TC 1/ 111 Dom Gostios Gonçaluez de Salas, que era hũu dos cabedees daquela batalla, auya feycto hũu gram portelo ẽna az dos mouros et, andando el fazendo gram morteydade en elles, achousse cõ hũu mouro, rrey d ' Africa, que era muy esforçado et muy valent[e], et du sse acharõ [cobri]rõsse dos escudos, segũdo conta a estoria per latim, et forõsse ferir ambos hũu por outro. [+]
1295 TC 1/ 111 Et, com̃o quer que os cristãos fossem muytos, tãtos erã os mouros en aquela batalla, que ontre os que y morrerõ et os que catiuarõ et os que ende (ia) escaparõ et fugirõ, que por sempre iamays [a]uer[ã] ende que contar os que o oyrem. [+]
1295 TC 1/ 111 Et o conde, en chegando et ferindo logo ẽnos mouros, todo en hũu o fezo, et confortaua os seus et esforcauaos ẽna batalla, dizendolles: - [+]
1295 TC 1/ 111 Pero nõ morre[y] asy desamparado; ca, ante que eu moyra, farey tal cousa ennos mouros que, en quanto [o] mũdo durar, sempre aiã que contar ende. [+]
1295 TC 1/ 111 Et ontre os mouros que y iaziã muy espessos, buscarõ aos cristãos que morrer[ã] ẽna batalla para leualos a enterrar, cada hũu a seus lugares et ontre os seus naturaes. [+]
1295 TC 1/ 111 Et poys que esto foy feycto, foysse logo o conde et as conpanas todas, onrradas et alegres, assy com̃o deue seer, et de com̃o cada hũu pode julgar de tal batalla. . . [+]
1295 TC 1/ 123 Et dissollj el rey dom Garçia que se fosse para Obderrahme, rey de Cordoua, a demãdarllj consello sobre tal cousa; ca el o sabia [et] que auja os maestres ende, et que el que llj poderia dar consello de guisa per que seria aliuyado daquel agrauamento daquella gordura. [+]
1295 TC 1/ 126 Senor, rogote et peçoche por merçee que me queyras tu ajudar, en tal maneyra que possa eu sacar Castela de prema. [+]
1295 TC 1/ 126 Et o conde leuara y entõ hũu açor mudado muy boo et hũu caualo muy nobre ademays, que ouuera gaanado ena batalla d ' Almãçor. [+]
1295 TC 1/ 126 Et o conde foy ao lugar posto ao dia tallado et leuou çĩco caualeyros cõsigo, delos mays nobres et mays altos de Castela. [+]
1295 TC 1/ 130 Et quando chegarõ ali, el et sua conpana, [preguntou] que sse poderi[a] ueer o conde, ca auia gram sabor de o conoçer et prouar se llj poderia auer prol en algũa cousa, por que tal ome com̃o aquel nõ era de teer assy en priiom. [+]
1295 TC 1/ 130 Et quen a seus eemigos tal prazer faz, pesar quer tomar delles. [+]
1295 TC 1/ 132 Et nõ queirades perder per uossa culpa tal dona com̃o eu soo et, se bõ siso auedes, deuedes pensar en esto que uos eu digo. [+]
1295 TC 1/ 132 Et, poys que foy dia craro, meterõsse en hũu mõt[e] muy espesso que uirõ y açerca, por tal que os nõ uisse nẽgũu, et esteuerõ y ata a noyte. [+]
1295 TC 1/ 138 Rey dom Garçia, sal aca et partasse per nos esta batalla! [+]
1295 TC 1/ 138 Et deullj o cõde tal golpe que llj falssou o escudo et as outras guarnições et entroullj o ferro ia quanto pela carne. [+]
1295 TC 1/ 146 Et o senor asse de consellar muyto ameude, que lle nõ achem os omes en que lle trauar; et pode, per mao conselleyro, tomar tal erro que nũca, por lidar que faça, lo pode desfazer. [+]
1295 TC 1/ 146 Assaz uos ey mostrado carreyras per hu seiades boos et uos guardedes de caer en erro, ca bem sey que a poucos dias seredes en tal coyta que aueredes mester esforço et siso. [+]
1295 TC 1/ 146 Senor, do que dizedes que me alçey cõna terra, nõno fige nẽ veño de lugar para fazer tal feycto; ca per lealdade et per ma[ña]s tenome por boo caualeyro conprido. [+]
1295 TC 1/ 146 Et el rey foy muy sanudo contra el et mandoo pre[n]der logo aly et deytal[o] en ferros. [+]
1295 TC 1/ 150 Et o conde entõçe confortoa et dissollj que sse [nõ] queixasse, ca a sofrer era todo o que Deus queria dar aos omes, et que tal cousa para rey era et para grandes omes conteçeu. [+]
1295 TC 1/ 150 Et foy[sse] logo para hũu portal, com̃o a condesa consellara, hu estauã aquelles dous caualeyros seus atendendoo cõ hũu caualo. [+]
1295 TC 1/ 150 Et o conde, quando os viu, ouue cõ elles muy gram prazer, com̃o ome que seya d ' atal lugar. [+]
1295 TC 1/ 152 Et, desque foy ora, foya veer a sua pousada, du albergara cõ o conde, et asantousse cõ ela a auer suas razões en hũu, et preguntoua et dissolle sobre a yda do conde com̃o ou(u)sara ensayar tal cousa nẽ sacalo dali. [+]
1295 TC 1/ 153 Quando el rey dom Sancho esto soube, mandou ao seu moordomo tomar muy grande auer et que sse fosse ao conde pagarlle todo aquel auer et que lle dissesse que lle tornasse todo aquello que lle leuara de seu reyno, ca tijna que o nõ deuera penorar d ' atal guisa por tal cousa. [+]
1295 TC 1/ 157 Mays pero, ao cabo, ante que sse descobrisse tal atreuemento nẽno cometesse(m) publicamente, entendeu que sse nõ poderia teer contra el rey dõ Sancho de Leõ nẽ defendersse aly. [+]
1295 TC 1/ 157 Et el rey dom Sancho, nõ sse perçebe[ndo] d ' atal cousa nẽ sse guardando da trayçõ, mordyu [en]a maçaa, et soubelle bem et [comeua. ] [+]
1295 TC 1/ 162 Et, com̃o y[a] quebrãt[a]do a farto de muytas guerras et lides que auya feyctas con mouros et cõ cristãos, por defender Castela et enalçar a cristãdat et seruir a Deus, adoeçeu en Burgos entõçe, et a doẽca foy atal et tã aficada que morreu y en Burgos. [+]
1295 TC 1/ 163 Et, elle estando aly ẽna jgleia, Nostro Senor, por guardar a el de uergõça, quiso mostrar seu miragre, en tal maneyra que nũca aquel dia o acharom meos da fazenda, nẽ ouue y outro tã boo com̃o el; ca, aquel que appareçeu ẽno seu caualo, armado de suas armas et de seus sinaes, esse matou aquel que tragia a sina dos mouros, et por el sse arrãcou toda a fazenda et foy vençuda, en maneyra que todos auyã de falar na sua bondade daquel caualevro. [+]
1295 TC 1/ 166 Et disso en seu curaçõ: se aquel era ome fillo dalgo que aquel era tal com̃o sua senora mandara. [+]
1295 TC 1/ 166 Et por esso soo aqui viudo en esta maneyra que veedes, por tal que me nõ conosca nẽgũu et possa acabar esto por que ando. [+]
1295 TC 1/ 172 Andados xiije ãnos do rreynado deste rrey dom Rramiro -et foy esto ẽna era de DCCCC et LXXXta et viijo ãnos; et andaua entõçe o ãno da encarnaçõ do Senor en noueçẽtos et La; et a do emperio d ' Oto, enperador de Rroma, en xvije -, poys que aquelle Ysem ouue rreçebuda [a] onrra do rreynado, por que era aynda nino -ca, asy com̃o conta a estoria, nõ auya aynda de ydade de quando nacera mays de X ãnos et oyto meses -, derõlle [o]s mays poderos[o]s et os m[ays s]abios omes da corte por ajudador(es), cõ que mãteuesse o rreyno, hũu mouro muy esforçado et muy aguçoso et sabio, que auya nume Mahomat Hamyr, que o ajudasse aa m[ã]teer o rreyno et a defender[lo], et que fosse aas batallas por el. [+]
1295 TC 1/ 172 Et, por que sempre as mays da[s] vezes foy depoys vençedor en todalas batallas en que sse açertou, fezosse chamar Almãçor, que quer dizer tãto com̃o "defendedor". [+]
1295 TC 1/ 172 Et ẽna postrimeyra batalla, cõ pesar de que o vençeu tãtas vezes, nõ quiso comer et leixousse morrer. [+]
1295 TC 1/ 172 Et fazendo esta uida atal, con suas molleres et con suas mãçebas, que lle fazia muyto ameude, per mandado d ' Almãçor, coydaua el et tijna que lle fazia en esto Almãçor muy gram seruiço; pero que llo el nõ fazia por al, senõ polo senorio que lle dera. [+]
1295 TC 1/ 179 [Et], poys que uos leuades en jogo tal feycto com̃o este et tal desonrra, rrogo a Deus que uos rripentades ende. [+]
1295 TC 1/ 179 Yrmãos, mester he que tomemos consello a atal cousa com̃o esta [et] que nõ fiquemos escarnidos, ca muyto seria gram desonrra nosa (grande). [+]
1295 TC 1/ 182 Dõna Lambra, calade et nõ uos pes et sofrede[uos], ca eu uos prometo que tal dereyto uos darey ende que todo o mũdo auerã que dizer delo. [+]
1295 TC 1/ 182 A dom Rrodrigo prouguelle muyto cõ esta razõ et começou entonçe logo a afaagar a seus sobrinos, cõ seus enganos et suas palauras enf[in]gidas et falsas, et por tal que sse nõ guardassem del. [+]
1295 TC 1/ 182 Et Rroy Valasquez, poys que a carta foy feycta en esta maneyra et seelada, mandou logo escabeçar o mouro que a fezera, por tal que o nõ descobrisse. [+]
1295 TC 1/ 187 Dõ Monõ Salido, nõ digades tal cousa, ca bem sabedes uos que, o que nos aqui leuamos, nõ he noso, senõ daquel que faz a oste. [+]
1295 TC 1/ 187 Monõ Salido tornousse para sse yr a Salas et, yndo assy pelo camjño, coydou ontre sy com̃o fazia mal en leixar daquela guisa seus criados por medo da morte, et mayormente seendo ia vello et de grande ydade, que o nõ deuya de fazer por nẽhũa maneyra, ca mays guisado era de yr elle hu quer que morte podesse prender ca aquelles que erã aynda mãçebos para viuer; et, poys que elles nõ temjã morte et tã en pouco a (a) tijnã, que mays pouco a deuya el de temer; et demays que, se elles morressẽ ẽna fazeda et Rroy Valasquez aa terra tornasse, que llj faria muyto mal por elles et que o mataria; et que sempre aueriã que dizer del, se el tal cousa fezesse com̃o esta; et demays aynda que, se elles ala morressẽ, que coydariã os omes que el que llj basteçera a morte et per seu consello veera aquel feycto, et seria muy maa fama esta para el (et leixar) de seer onrrado na mãçebia et desonrrado na viliçe. [+]
1295 TC 1/ 191 Et tã grande foy aly a batalla et tã esquiua que de mayor nõ poderia ome falar. [+]
1295 TC 1/ 191 Et, elles fazendo muy gram mortaldade nos mouros, aueoulles asi que ouuerõ ẽna gram presa os mouros a matar a Fernan Gonçaluez, que era hũu dos jnfantes. [+]
1295 TC 1/ 195 Os vijte jnfantes, quando os virõ uijr contra sy, coydarõ que Rroy Valasquez era que vijna sobre elles para matalos. [+]
1295 TC 1/ 195 Et tã grande foy a mortaldade que en elles fezerõ, que ante que y nẽhũu delles morresse, caerõ dos mouros mortos mays de dous mĩl Et entõçe a cabo lidarõ todos en uolta, et tãto creçeu a mortaldade dos mouros que matarõ y aquelles trezentos caualeyros que veerã ajudar os jnfantes. [+]
1295 TC 1/ 195 Nũca cho perdoe Deus, por tal feycto com̃o este que tu aqui feziste contra nos. [+]
1295 TC 1/ 199 Mays digote ante esto: que eu enviey mjñas ostes a terras de Castela et ouuerõ sua batalla cõ os cristãos ẽno cãpo d ' Almenara. [+]
1295 TC 1/ 199 Ca eu - ouue outrosy xij fillos, muy boos caualeyros, et assy pela ventura acaeçeu que todos mos matarõ en hũu dia en batalla; mays pero nõ leixey poren d ' esforçar et confortarme. [+]
1295 TC 1/ 202 Mays acorreu y a merçee dos mereçementos de Sanctiago, o apostolo de Cristo; ca asy acaesçeu que caeu ennos mouros tal enfermidade que todollos mays delles morrerõ dela. [+]
1295 TC 1/ 207 Et este nume se fezo el chamar por que vençeu muytas vezes muytas batallas et defendera a ssy meesmo et aos seus muy esforçadamente. [+]
1295 TC 1/ 207 Et ouue logo cõ el sua batalla muy grande. [+]
1295 TC 1/ 207 Quando os caualeyros d ' Almãçor esto virõ, pesoulles muyto por ende et, polo grande amor que auy[ã] cõ el et lle queriã todos bem, assy a gram caualaria dos condes et dos outros caualeyros cristãos que andauã cõ el com̃o os seus mouros derõ tornada aa batalla muy de curaçõ. [+]
1295 TC 1/ 207 Outrosy algũus d[o]s çidad[ão]s de Leõ tomarõ o corpo de Sam Fro[y]laño et leuarõ[no] ata os montes Piraneas, que som os portos d ' Aspa, çerca o espital de Roçasvales. [+]
1295 TC 1/ 218 Et aj[ũ]tarõsse todos en aquel [lugar a] que en arauigo dizẽ Canãtalaçor, et en castelão quer dizer "altura de vuytores" . [+]
1295 TC 1/ 218 Et chegou ali a Canatalaçor. [+]
1295 TC 1/ 218 Almãçor, quando uio o astragamento de sua oste que perdera, nõ ousou a atẽder a batalla para en outro dia, et foysse de noyte fogindo. [+]
1295 TC 1/ 218 Outro dia mãdaua el rey dõ Bermudo et o conde Garçia Fernandez parar suas azes para a batalla, coydando que erã os mouros en suas tendas et que salrriã a ela. [+]
1295 TC 1/ 218 Et dizia hũa uoz per ara uigo et outra per castelaõ: "en Canantalaçor perdeu Almãçor o atãbor". [+]
1295 TC 1/ 218 Et quer dizer, segũdo dizem os sabedores: "en Canãtalaçor perdeu Almãçor sua alegria et sua loucania et seu brio". [+]
1295 TC 1/ 218 Et os de Cordoua, que queriã yr ala a aquel ome et chegarsse a elle por dizerlle algũa cousa et pregũtallo, desfaziaxelle dante os ollos et nõ o vijã, et desi pareçialle en outro lugar, dizendo aquellas palauras meesmas que ante; et choraua. [+]
1295 TC 1/ 221 Et conteçeu assy que mãdou prender, por miscla que fezerõ, a dõ Gõdesteo, obispo d ' Ovedo, et deytalo enno castelo a que dizẽ A Pena da Rreyna, et he en fondo de Galiza. [+]
1295 TC 1/ 226 Digote que me nõ tãgas, ca nõ quero auer tal jũtamento cõ ome doutra lee; ca bem sabes tu, se me tãgeres, que te matara o angeo do meu Senor Jhesu Cristo, en que eu creo et fio. [+]
1295 TC 1/ 230 A madre deste [conde] dõ Sancho, cobijçando a casar cõ hũu rrey dos mouros, osmou de matar seu fillo, por tal de sse alcar cõ os castellos et conas fortelezas da terra, et que desta guisa casaria cõ el rrey mouro mays enderẽçadamente et sen enbargo. [+]
1295 TC 1/ 233 Et, poys que sse ajũtarõ as ostes hũas con outras, ouuerõ muy grã batalla; pero, en cabo, uençeu Çuleyma cõna ajuda do conde dõ Sancho, ca lidauã os cristãos muy de rrigio et muy esforcadamente. [+]
1295 TC 1/ 233 Quãdo aquel mo[u]ro Alhogib Alhemeri vio tã gran mortaldade en sua conpaña, tomousse cõ aquelles que ficauã, que ueerã cõ el de Medinaçele, et fugiu. [+]
1295 TC 1/ 233 Esta batalla ffoy numeada ontre os alaraues et diziãllj a batalla Catiça. [+]
1295 TC 1/ 233 Ca tres sinaes de loucura mostrastes en vossa uij̃da: o primeyro, que fostes mederosos, quando começastes a batalla cõnosco, seendo uos muytos ademays et nos poucos, et uos uençestes et fugistes, que he aynda uille[za] mays ca loucura. [+]
1295 TC 1/ 233 O terçeyro, que errastes et pecastes malamente contra Deus et contra natura, que quise[stes] conpr[a]r por seruas uossas molleres et uossos fillos et os outros omes de uossa ley, os que nos agora catiuamos en esta batalla. [+]
1295 TC 1/ 233 Et por que Çuleyma ouuo medo que uerria aos cristãos algũu perigoo de tal feyto com̃o aquel mouro pensara et llj dissera, deullis muy grandes aueres et mandoos que se fossem. [+]
1295 TC 1/ 236 Mays os de Mahomad esforçarõ entõçe et cobrarõ curações fortes et tornarõ aa batalla et começarõna de cabo. [+]
1295 TC 1/ 236 Et esta batalla he muy alabada et muy numeada oie en dia ontre os mouros. [+]
1295 TC 1/ 236 Et dizẽ que ouuo Mahomad Almohadj en aquella batalla XXXta mill caualeyros de mouros, et de cristãos IXe mill. [+]
1295 TC 1/ 239 Et el rrey, depos ysto, mandou carcauar toda a çibdad[e] aderredor, ca a carcaua que y era dantes era ia toda çega et çarrada et chãa, por que [a] encherã toda de terra os da çibdad[e], quando sayrõ aa batalla que ouuerã cõ Çuleyma, assy com̃o auemos dito ante desto. [+]
1295 TC 1/ 239 Et en todo [esto] os berberis que [es]ca[pa]rõ [da batalla] andauã pela terra, da hũa parte et da outra, destruỹdo et queymando as villas et as çibdades que y auia, assy que muytas dellas aujã ia destroydas et hermas. [+]
1295 TC 1/ 241 Et tã gram medo metiã per toda a terra que solamente nõ ousauã seyr nẽ yr caualleyros nẽhũus dos de Cordoua, a Noua, ata Cordoua, a Uella, nẽ a outros lugares du tijnã suas atalayas et suas ascuytas. [+]
1295 TC 1/ 241 Os çibdadaos de Cordoua, quando este perigoo tã grande uirõ, forõ a Jseem, et disserõlle que seyse et ouuesse sua batalla cõ elles et os deitasse da terra, ca muyto erã en grã perigoo pollo que elles faziã, et nõno podiã ia sofrer, et que a sua paçiẽçia del (del) que o sofria muyto era danosa. [+]
1295 TC 1/ 241 Et os barbaris, pero que nõ ousarõ vijr aa batalla cõ el rrey et fugirõ, por todo esso nõ leixarõ de fazer pela terra per u yã quanto mal podiã, queymãdo et astragãdo quanto achauã. [+]
1295 TC 1/ 241 Entonçe el rrey poso per todolos cabos do rreyno suas atalayas et suas ascoytas por guardar a terra quando os ẽemjgos uẽessem. [+]
1295 TC 1/ 244 Et todoslos que o assy uijã yr apressurado por batalla, marauill[au]ãse ende muyto por aquillo, ca sempre o virã iazer ençerrado en seu alcaçer, et que enviaua todoslos mays dos dias seus mandadeyros aos berberis prometerllj muy grandes dões et muyto algo, se llj quisesẽ obedeeçer seu senorio. Çuleyma, en hũu cõ os berberis que erã cõ el, enviauã cada dia dizer a Ysem que llis peytasse et llis desse de seu auer dõde elles fossem pagados, senõ que se nõ partiriã de fazerllj mal. [+]
1295 TC 1/ 244 Et Yseẽ, tãto que soubo o que as cartas diziã, mandoo escabeçar et que trouxessẽ a cabeça del per toda a villa, por aquella tã gran trayçõ que tĩjna asconduda en sy, et tam grande a coydaua a fazer en ascuso en Cordoua, que soubessẽ todos que por tal razõ llj dauã tal morte. [+]
1295 TC 1/ 247 Et elles fezerõno et veerõno todos ajudar sobre tal preyto com̃o este. [+]
1295 TC 1/ 249 Entõçe hũu mouro a que diziã Alflia alçarasse cõ o alcaçer d ' Almeria contra hũu mouro que diziã Abenhamit et [Abenhamit] tornouse vassallo de Ayrã, por tal que o fosse ajudar contra Aflia, assy com̃o diremos adeant[e]. [+]
1295 TC 1/ 251 Et ouuerõ seu cõsello y et poserõ dia tallado a que fossem todos juntados. [+]
1295 TC 1/ 251 Et ajũtarõse todos ena cãpina de Cordoua o dia que poserõ. Çuleyma, cõ os berberis et cõ os outros moradores da çidade, sayo entõ a elles, et ouuerõ sua batalla muy grande huus cõ outros. [+]
1295 TC 1/ 251 Et, passando per Agoa Deeixa, achousse cõ aquel Gilfeixa et ouuerõ y sua batalla. [+]
1295 TC 1/ 251 Et [morrerõ y] muytos dos seus, et nõ por al senõ por sua couardia, segũdo cõta a estoria, [et esto] por que nõ ferirõ esforçadamente ena batalla. [+]
1295 TC 1/ 251 Et os caualeyros d ' Ali, que estauã fora atendendoo, quando virõ que assy tardaua, entrarõ a el ao baño et, quando o acharõ morto et a cabeça quebrãtada per muytos lugares marauillarõse muyto que[n] fora o que tal cousa ousara fazer. [+]
1295 TC 1/ 254 Depois desto, os de Graada, que vençerã o cãpo, collerõ et acharõ en el muytas requezas et muytas bõas dõas et tomarõ todo aquello et as cabeças dos onrrados et poderosos que morrerõ ẽna batalha, et enuiarõnos en presente a Caçĩ, rrey de Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 254 Et por aquella batalha cobrou Caçim muytas villas das que auia perdudas. [+]
1295 TC 1/ 258 Et os moradores da çibdade ficarõ poderosos et senores de toda sua villa, ca mays queriam ia morrer ca uiuer en tal quebrãto et en aquel mal, cõ tã maa gente com̃o os berberis erã. [+]
1295 TC 1/ 263 Et ouue grã sabor de uisitar os moesteiros et os santuarios d ' omes boos (et) d ' ordim, et de seer tal contra elles com̃o padre piadoso deue a seer a fillos, et outrosi en defender os pobres et os mj̃guados et de fazerllis algo. [+]
1295 TC 1/ 265 [Este Garçia Enẽges], assi com̃o dizẽ don Rrodrigo, arcebispo de Tolledo, et outros que acordã en suas estorias cõ elle(s), foy omẽ muy liure et muy frãco en suas cousas que erã de fazer et en batallas vsaua cotiaamente. [+]
1295 TC 1/ 268 Por que, quando oya dizer algũa cousa de feycto d ' armas ou dalgũu perigoo de mouros que ueesse ou que ouuesse d ' entrar en batalla, tremia todo ao começo. [+]
1295 TC 1/ 271 Et nos uolueremos entõçe cõ elles peleia sob[r]elo alãçar, et matalos emos todos desta guysa. [+]
1295 TC 1/ 271 Os condes, quando virõ o jnfãte estar ena rrua, forõ para el, os ueabros nas maos, para matalo; mais deitarõ as maos en el et leuarõno mal et desonrradamente ata o traedor do conde Rruy Uela, que era seu padrino com̃o dissemos. [+]
1295 TC 1/ 275 Et fezea en esta maneira: tomou hũu cuytello en sua mão ella meesma et talloulle logo as maos cõ que el ferira ao jnfante et ella meesma, et dessi talloulle os pees con que andara en aquel feyto; depois sacoulle a lẽgoa con que falara a traiçõ. [+]
1295 TC 1/ 275 Et, desque o ouue parado atal, mãdou aduzer logo hũa azemela et poello en ella, et leualo per quantas villas et mercados auja en Castella [et] en terra de Leõ, u el fezera aquella traiçõ, dizẽdo et pregoando cada lugar que, pola morte que Fernã Laynes bastecera ao jnfante Garçia et fora el en ella, padeçia elle aquello. [+]
1295 TC 1/ 277 Et allj en Ariona barallar(allar)õ as ostes sobre hũu porco mõtes, et morrerõ en esta batalla bẽ viijo mĩll omes, et foy destallada a oste por esta rrazõ. [+]
1295 TC 1/ 281 Este rrey dom Sancho, poys que ouuo quebrantados os mouros por muytas batallas que lles deu, mãteue sua terra muy en paz, sem outro mal que hy fezesse nẽgũu. [+]
1295 TC 1/ 281 Mays o jnfant[e] dõ Fernando nõ se pagaua de seer en tal razõ de tal miscra contra sua madre, et disso ao yrmão que el nõ seria en tal miscra contra sua madre, mays que consentiria quequer que el dissese et que se calaria. [+]
1295 TC 1/ 281 El rrey, quando vio que cõ tal rrecado o dezia, ouueo de creer, et prendeo a rreyna, et mandoa meter eno castello de Najara. [+]
1295 TC 1/ 281 Et a rreyna, poys que llo el rrey rogaua, perdõoullis en esta guisa et a atal preito: que dõ Garçia, seu fillo, que a misclara cõ tamaña falsidade, que nõ rreynasse eno rreyno de Castella, o que ela herdara de parte de seu padre. [+]
1295 TC 1/ 281 Et assy ffoy, ca aquel rrey dõ Sancho, quando partiu o rreyno aos fillos, por tal que nõ entrasse ontre elles discordia nẽ sse guisasse aos mouros per y de poderẽ mays ca elles, teue por bẽ de dar a dõ Garçia, que era fillo mayor, o rreyno de Nauarra cõ o cõdado de Cantabria, et a dõ Fernando o de Castella, et a dõ Rramjro, o que ouuera en barregãa, deullj Arangõ, que era com̃o lugar apartado disto al, por amor que nõ ouuesse cõtenda cõ seus yrmãos. [+]
1295 TC 1/ 281 Et, por que esse rrey dõ Rramiro foy o primeyro rrey d ' Arãgõ, leix[ar]emos agora aqui hũu pouco de falar do linagẽ de seus yrmãos et contaremos del et dos outros rrex d ' Arãgõ, que fezerõ contra os mouros muytas batallas en seu tempo. [+]
1295 TC 1/ 285 Este rrey dõ Pedro foy o que prendeu en batalla Rroy Diaz Çide. [+]
1295 TC 1/ 285 Et dõ Afonso foy muy bõo rrey et muy bõ caualleyro d ' armas et muyto auenturado en muytas bõas batallas que ouuo con os mouros. [+]
1295 TC 1/ 285 A este rrey chamarõ dõ Afonso, o Batalleyro. [+]
1295 TC 1/ 285 Et, desque uio el rrey dõ Afonso, senor de Castella et de Leõ, o que gãanou Toledo de mouros et pobroa de cristãos, que o conde dõ Rreymõdo, seu gẽro que era casado cõ dona, Orraca, (que era) sua filla, [que] era finado, ouuo seu consello de casar esta sa filla dona Orraca cõ este dõ Afonso, rrey d ' Arãgõ, o Batalleyro. [+]
1295 TC 1/ 285 Este rrey dõ Afonso, o Batalleyro, tragia as armas de cãpo branco et cruz uermella, et en quatro quarteyrões do cãpo quatro cabeças de mouros negros. [+]
1295 TC 1/ 285 Et esto fazia el por quatro rreys mouros que uençera et matara en hũu dia en hũa batalla. [+]
1295 TC 1/ 287 Este rrey dõ Afonso, o Batalleyro d ' Arãgõ pobrou Soyra et lidou cõ os castelãos et uençeos. [+]
1295 TC 1/ 288 Et por esta rrazõ entrou ontre os arãgoeses muy gran descordia, ca diziã que dõ Rramiro, que dizemos que era mũge et clerigo de missa, (et) que nõ podia fazer batallas nẽ justiça, assy com̃o cõuĩjna a rrey, nẽ casar cõ moller a beyçõ, com̃o era dereyto. [+]
1295 TC 1/ 288 Este rrey dõ Rramiro, quinto rrey d ' Arangõ, foy, segũdo contã as estorias, bem auenturado enas batallas et muyto amado dos seus, et frãco en dar seu auer. [+]
1295 TC 1/ 288 Et este rrey dom Rramiro ouue depoys muy gram batalla cõ os mouros; et aa [ẽ]trada da fazenda armarõno desta guisa: poys que sobio ẽno caualo, posenronlle o escudo ẽno braço seestro, et poseronlle a espada ẽna mão destra, com̃o era guisado. [+]
1295 TC 1/ 288 Et por tal de os auer el bẽ da sua parte yallo sofrendo et dauallis passada. [+]
1295 TC 1/ 292 Et fezo muytas boas batallas et muytos outros bõos feytos pela terra. [+]
1295 TC 1/ 294 Et foy cõ el ena batalla de Ubeda, u forõ uençudos os mouros, assy com̃o o contaremos adeãt[e] en seu lugar mays conpridamente du conuẽ. [+]
1295 TC 1/ 294 Et el rrey dõ Pedro cõ hũus poucos de(lles) arãgoeses et cõ muytos dos catalães en hũu cõ o dicto conde de Tolosa, et aynda cõ [a] g[e]n[te] d[o]s frisões et outros altos omes de Frãça, a Gotiga, que lli uẽerõ en ajuda a el rrey dõ Pedro et al conde de Tolosa, por defẽder do arçebispo os hereges, (et) ouuerõ sua batalla cõ os françeses çerca de hũu castello que a nume Murielo. [+]
1295 TC 1/ 294 Et conteçeo asy per, prazer de Deus, ca en outra guisa nõ poderia seer, que morreo el rrey dõ Pedro, cõ os arãgoeses, en aquella batalla, ca elles soos lidauã muy esforçadamente, et ficarõ eno campo ena lide. [+]
1295 TC 1/ 294 Et o conde dos frisões et o conde de Tolosa, cõ algũus dos catalaes, teuerõ suas espadas et gardarõnas bem et fugirõ. [+]
1295 TC 1/ 294 Et foy enterrado eno espital de Yseña que sua madre, a rreyna dona Sãcha fezera; et metera y muytas donas que seruissem a Deus. [+]
1295 TC 1/ 294 Et morrerõ cõ el rrey dõ Pedro en aquella batalla altos omes d ' Arãgõ: don Aguar Pardo et dõ Pedro Pardo, seu fillo, et dõ Gomez de Luã et dõ Miguel de Lusia, et muytos outros altos omes et outros muytos caualeyros. [+]
1295 TC 1/ 294 Esta batalla foy feyta ena era de mĩll et CCLij ãnos. [+]
1295 TC 1/ 296 Mays, por que ena batalla de Muriolo fora (fora) este dõ Simõ aqueyiõ da morte del rrey dõ Pedro, teue por bem a corte de Rroma que [llj] t[oll]ess[ẽ] o jnfant[e] dõ James, que [el] criara, et que [o] dessẽ a sseus na turaes. [+]
1295 TC 1/ 296 Pero ante morrerõ y muytos dos seus en batallas et en torneyos que ouuerõ y; ontre os quaes morreu y dõ Guillẽ de Mõtada, senor de Biarte, et dõ Rreymõ de Mõtada, seu primo cuyrmão, et dõ Xiri Guillelmez, fillo del rrey de Nauarra. [+]
1295 TC 1/ 296 Et aynda cõ todo esto aquel rrey dõ James, nobre uençedor, por tal que nõ ficasse cousa ena terra, et que seu fillo reynasse en paz et que nõ ouuesse traballo nẽhũu, correo logo de cabo toda a terra et rrouboa, et tãto a quebrantou et cõbateu aos lugares, per guerras et per mortes que fazia en elles, que xi llj derõ castelos et villas et todoslos outros lugares que de Ualẽça erã. [+]
1295 TC 1/ 303 Et el rrey dõ Bermudo, atreuendosse en[a] forteleza de hũu seu caualo en que sija, a que chamauã Paay Uello quando chamar o queriã, asy como diz don Lucas de Tuy en sua estoria, (et et) ferio das esporas et meteuse per meyo das azes por chegar al rrey dõ Fernando et matalo se podesse. [+]
1295 TC 1/ 303 Et el rrey dõ Bermudo yndo contra elles et elles contra el, foy el rrey dõ Bermudo ferido de hũa lãçada tal dõde caeu daquel seu caualo en terra, et morreu y. [+]
1295 TC 1/ 308 Et trouxe consigo os rex presos et partio muy bẽ a presa et o que ouue da batalla conos fillos dalgo et cõ todoslos outros que forõ cõ elle, tã bem os mouros catiuos com̃o todalas outras gãanças que ende ouue, en guisa que todos forõ seus pagados, loãdoo muyto et pagandosse de sua fazẽ da. [+]
1295 TC 1/ 311 Et rogou muyto sua madre que a amasse et llj fezese muyta onrra, et elle por esto que a seruiria de mellor tallente. [+]
1295 TC 1/ 312 Et el rrey dõ Fernãdo era home de bõo talente et pesoulj muyto porlo mal que reçebera do yrmão; et pero cõ mesura et con piadade nõ llj quiso tornar cabeça a ello et foyllj sofrendo muytas cousas. [+]
1295 TC 1/ 314 Mays quẽ es tu que tal claridade das et tal odor trages contigo? [+]
1295 TC 1/ 316 Et, ãdando ambos muy fortes et muy cruus en sua batalla, ferindose muy sen piadade, ca ambos o sabiã muy bẽ fazer, andãdo muyto aficados, dõ Martin Gõçaluez perdeu muyta sangui. [+]
1295 TC 1/ 319 Et entõ os rricos homes et os caualeyros que erã y cõ elle pesoullis muyto polo que el rey, seu senor, llis fazia, ca entenderõ [o] muy grã perigoo que y auja, se a batalla se fezese. [+]
1295 TC 1/ 319 Et ao ayo pesoullj muyto et disollj cõ muy grã saña: -Morreras en esta batalla auiltadamente, ben o entendo. [+]
1295 TC 1/ 319 Et, poys que el rrey don Fernando ouuo a onrra da batalla que ouue con el rrey don Garçia, seu yrmão, rreteuo en si o rreyno de Nauarra et foy senor do mays d ' España, pero que ficou por herdeyro do rreyno de Nauarra, des Ebro fasta os portos d ' Aspa, don Sancho, fillo de el rrey dom Garçia, que matarõ en Santo Ãrre. [+]
1295 TC 1/ 325 Et el rrey ouueo muyto a talent[e] por cobrar este lugar; et, por que vio que o cõsellaua bem Rrodrigo, ffoyse para Sãtiago, et fezo sua romaria muy bem et muy conpridamente. [+]
1295 TC 1/ 325 Et por ende vengo agora a ti mostrarcheme, por tal que nũca ia mays dudes en mjna cauallaria, ca sabas que sõo caualeyro de Jhesu Cristo et ajudador dos cristãos con(n)tra os mouros. [+]
1295 TC 1/ 329 Golomas et Uao del Rrey et Aguillera, et Berllãga et Lla Rriba de Sam Iuste et Santa Mora et Gormazes et moytas atalayas que y auia estõçe. [+]
1295 TC 1/ 329 Et elles, quando se uirõ asi apremados et o que lle auiã destroydo, enviarõno dizer a el rrey Allymaymõ que ouuese coydado de seu rregno, per batalla ou en [ou]tra maneyra qualquer de peyto; et, se o nõ fezesse, que toda a terra auia perduda. [+]
1295 TC 1/ 335 Et el rrey foy muy espãtado polo muy fremo[so] miragre et arrepeedeuse polo que lles auia dicto et quiserallo tomar; mays nõno pode fazer, ca, tal ora com̃o o pensou, nõno pode mays veer, et foy mouudo seu entendemento en al, et seu daquilo que coydou. [+]
1295 TC 1/ 337 Et, senor, tal sodes uos que Deus uos ama muyto et nõ querra que a uosa onrra desperesca. [+]
1295 TC 1/ 339 Depoys desto ouue o Çide outra batalla cõ todo o (o) poder mayor de Frãça et uençeos o Çide, en guisa que nũca a estas batallas chegov el rrey don Fernando nẽ nẽhũus dos seus. [+]
1295 TC 1/ 356 Et, quando [o Çide] vyo que en nẽhũa maneyra nõno podia sacar daquelo, conselloulle que posese seu amor cõ el rrey dõ Afonso, por tal que lle dese pasada pelo seu rreyno para o rreyno del rrey dõ Garçia, seu yrmão. [+]
1295 TC 1/ 361 Rogouos que uos pese et que me ajudedes a defendela, ca bẽ sabedes uos que, quanto eu dela leuey, que o parti muy bẽ cõuosco, et guardeyuos para atal sazõ com̃o esta. [+]
1295 TC 1/ 361 Senor, eu joguey o caualo et as armas, et seia a uosa merçee que mj mãdedes dar caualo et armas para esta batalla, et seruyruos ey tã bẽ com̃o seys caualeyros, senõ que me tenades por traedor. [+]
1295 TC 1/ 361 Et, estando en esto, [chegou] dõ Aluar Fãges Mynaya, a que [el rey] dera (o)o caualo et as armas, entrante da batalla. [+]
1295 TC 1/ 361 Uos seiades muy bẽ veundo, ca nũca a tal tempo acorreu vasalo a senor com̃o uos agora; ca me tẽ venç[u]do meu yrmão dõ Garçia. [+]
1295 TC 1/ 364 Et ouuerõ hũa lide muy ferida, pero en cabo foy vençudo el rrey dõ Alfonso et foyse para Leõ, pero que ouue muy gram mortalda[de] dãbalas partes. [+]
1295 TC 1/ 364 [Et] esta batalla foy vençuda pelo Çide. [+]
1295 TC 1/ 365 Et foy el rrey dõ Sancho vençudo et comecouse de yr da batalla. [+]
1295 TC 1/ 365 Et, yndo seu senor vençudo, virõ vĩjr a sua syna, que se vĩjna para a batalla. [+]
1295 TC 1/ 366 Et el rrey dõ Sancho, andãdo pela batalla, começouse de numear. [+]
1295 TC 1/ 367 Et ela et dõ Pero Ansures falarõ cõ o Çide que os ajudase et lles fose boo contra el rrey, per que sayse el rrey dõ Alfonso da priiõ, cõ tal condiçõ que entrase mõge en Sam Fagũdo. [+]
1295 TC 1/ 367 Et el rrey foy muy sanudo et seu cõno Çide aparte a pregũtalo com̃o faria. [+]
1295 TC 1/ 374 Et envyou suas cartas a toda a terra que se guisasem todos, en tal maneyra que fosem todos cõ elle março primeyro en Sam Fagũdo, sub pea da sa merçee. [+]
1295 TC 1/ 374 Et caualgou cõ todos seus fillos dalgo et ando[u] toda a villa en deredor et vyo com̃o estaua asentada: de hũu cabo correa rrio et do outro esta en pena tallada, et o muro muy alto et as torres muy espesas. [+]
1295 TC 1/ 374 Nõ a mouros nẽ cristãos que llj podessẽ dar batalla. [+]
1295 TC 1/ 375 Et querouos agora rogar, com̃o amjgo et bom vasalo, que vaades a Çamora, a mjna yrmaa dõna Orraca, et que lle digades que me de Çamora, por auer ou por canbyo por Medina de Rrio Seco cõ el jnfantalgo ata Valledollit et Tedra, que he boo castello; et que lle farey jura cõ doze omes meus vasalos que nũca seia contra ella. [+]
1295 TC 1/ 375 Senor, cõ este mandado outro mãdadeyro deuedes envyar, ca nõ he para mj̃, por que eu foy criado en esta vila de Çamora cõna jnfante hũa gram sazõ, et nõ seria guisado que lle leuase tal mãdado. [+]
1295 TC 1/ 379 Senor, por qual razõ perdedes tal vasalo com̃o o Çide et que uos tã grã seruiço fez, quando uos liurou dos xiijze caualeyros, elle soo, quando uos leuauã preso, et outros muy grãdes seruiços que uos fezo, per que sodes en tã grande onra? [+]
1295 TC 1/ 379 Et mandou logo chamar a dom Diego Ardones, fillo do conde dõ Ordoño, et mandoulle que fose enpos elle et que lle rrogase muyto da sua parte que se tornase, et qual preytesia quisese que tal gela fezese. [+]
1295 TC 1/ 382 Et mandouos que, daqui adeante, que dedes a villa a meu yrmão el rrey, cõ tal cõdiçõ que me leixe cõno meu, et eu yreyme para [e]l rrey dõ Afonso, meu yrmão, a Toledo aos mouros. [+]
1295 TC 1/ 383 Mal dia eu naçi, quando tal denodo me disso Velido deante en mjna velliçe et nõ ey quẽ me vingue delle. [+]
1295 TC 1/ 387 Et, se nos os castelãos rretarẽ a estes prazos, [darllo emos]; se nõ deytalo emos da villa, que nũca ia mays torne ante uos. [+]
1295 TC 1/ 391 Se eu soo tal com̃o tu dizes nõ deuera ser naçido, mays faleçes [en] quanto as dito et foysche mal consellado en esta razõ, ca todo ome que reta conçello deue lidar cõ Vco vno enpos outro. [+]
1295 TC 1/ 398 Et agora veio que me queredes desemparar, por que uos rogo que o nõ queyrades fazer et que fiquedes et nõ vaades aa batalla, ca asaz a y quẽ uos escuse de lidar. [+]
1295 TC 1/ 398 Et disy deulle a sua beeyçõ cõ sua mão destra, dizendolle que en tal ponto veese lidar pollos da villa com̃o veera Nostro Senor Ihesu Cristo ena virgem Santa Maria por saluar o mũdo, que se perdia per pecado de noso padre Adam. [+]
1295 TC 1/ 402 Quando os galegos et os leoneses souberõ com̃o era venido el rrey (el rrey) dom Afonso, seu senor, forõ muy alegres et veerõ a elle a Çamora a rreçebelo por senor, cõ tal condiçõ que jurase que nũca fora consellador da morte del rrey dom Sancho, seu yrmão. [+]
1295 TC 1/ 402 Et aqui rogo a Deus et aa uirgẽ Sancta Maria que, se nũca o mandey nẽ me plougue ende tal morte moyra qual el morreu, pero que mj auya tolleyto o reyno. [+]
1295 TC 1/ 402 Et por ende uos rogo a todos, com̃o a uasalos leales, que me cõselledes com̃o faça, com̃o me salue d ' atal feyto com̃o este. [+]
1295 TC 1/ 403 Rrey dom Afonso, vos venides jurar por morte del rrey dõ Sancho, uoso yrmão, que, se o matastes ou fostes en [cõ]sell[ad]o[r], dizede que ssy, se nõ tal morte moyrades qual morreu el rrey, vosso yrmão; vilã uos mate nõ seia fidalgo, vena doutra terra que nõ seia castelão. [+]
1295 TC 1/ 404 Se nõ tal morte moyrades qual morreu meu senor; vilão uos mate, fillo dalgo nõ seia; de Castella nõ seia nẽ de Leõ et veña doutra terra que nõ seia do rreyno de Leom. [+]
1295 TC 1/ 405 Et, estando ẽno Espital do Temple, seruindo os pobres sete ãnos polo amor de Deus, (et) nũca ende quise venyr ata que Nostro Senor Ihesu Cristo lle fezo merçee que deu fogo nouo na sua lanpaa, en dia de çinquasma, per mão dos angeos. [+]
1295 TC 1/ 411 Et lidou cõ elles en cãpo et durou a batalla des ora de terça ata ora de sesta. [+]
1295 TC 1/ 411 Et en cabo vençeu o Çide a batalla et fezeos fugir do campo. [+]
1295 TC 1/ 413 Senor, Rruy Diaz quebrãtou a uosa jura et a paz que auiades cõ el rrey de Toledo, que uos tanto ama, [et] nõno fezo senõ por tal que uos matassẽ os mouros. [+]
1295 TC 1/ 416 Conta a estoria que os judeus reçeberõ as arcas do Çide, con tal condiçõ que elles que as gardassẽ ata hũu ano. [+]
1295 TC 1/ 416 Uay en tal põto que, quanto achares, todo astragues! [+]
1295 TC 1/ 423 Et enviarõ logo seus mandadeyros al rrey de Valença, com̃o hũu a que diziã Rroy Diaz Çide, [que] deytara el rrey dõ Afonso da sua terra, que lle astragaua a terra et que gaanara ia Alcõçer, et que matarã quantos mouros y acharã; et que, se a esto nõ envyase a poer consello, que contase por perdudos estes dictos lugares et toda a terra, ca tã mortalmente sabia fazer guerra que nõ temja nẽhũa cousa. [+]
1295 TC 1/ 424 Et, se cõnos mouros nõ lidarmos, nõnos darã o que auemos mester; et, com̃o quer que nos somos poucos, somos de hũu talente. [+]
1295 TC 1/ 425 Et o Çide disse muytos exemplos boos aos seus com̃o avyã de fazer na batalla, en que elles tomarõ muy grãde esforço. [+]
1295 TC 1/ 425 Todo esto ordenou com̃o dicto he et entrarõ ẽna batalla, chamando: [+]
1295 TC 1/ 425 Et, estando a batalla en peso, matarõ o caualo a dom Aluar Fanges. [+]
1295 TC 1/ 427 Quaes forõ os que uẽcerõ esta batalla [+]
1295 TC 1/ 427 Et o Çide vyo al rrey Faris que se ya da batalla et foy contra elle, ferindo os que achaua deante, asy que os desbaratou. [+]
1295 TC 1/ 427 Et disy tornouse o Çide hu fora a batalla. [+]
1295 TC 1/ 427 Pero cõuen que uos digamos quaes forõ boos en esta batalla en que tãto bem se fez, com̃o auedes oydo. [+]
1295 TC 1/ 427 Estes et outros moytos forõ tã boos, quantos y acaeçerõ, que porlo bem que fezerõ se vençeu a batalla. [+]
1295 TC 1/ 429 Et saudademe o abbade dom Sancho et dadelle çinquanta marcos, por tal que rogue a Deus por nos. [+]
1295 TC 1/ 431 Et tal he o Çide que, de mouros ou de cristãos, sempre catara o que ouuer mester. [+]
1295 TC 1/ 435 Et, a meos de batalla, nõ sse querẽ partir de nos. [+]
1295 TC 1/ 442 Conta a estoria que, iazendo o Cide sobre o castelo de Rroda, estando hi hũu grã tepo, (et) tãta guerra lhis fez et tãta prema ata que lhis mj̃gou a uianda, en tal maneyra que morrerõ de fome, en guisa que era muy grande a fraqueza en eles, assi que nõ podiã defender o lugar; et querianlho dar muy de bõamente, se lhis el desse sayda. [+]
1295 TC 1/ 443 Et durou muyto a batalha et ouue hi muytos mortos et muyto sanguj uertudo. [+]
1295 TC 1/ 447 Conta a estoria que, eno [XIIIo] ãno del rreynado del rrey dõ Afonso, ouue este rrey batalla cõ Ben Alfange en Cõsogra. [+]
1295 TC 1/ 447 En esta batalla morreu Diego Rrodrigues, fillo do Çide. [+]
1295 TC 1/ 449 Et desta guisa ouue el rrey dõ Afonso Toledo et per tal pre[y]tesia. [+]
1295 TC 1/ 449 Talaueyra et Santa Ollalla, Manqueda et Alhamj̃ et Algãça et Estalona et Olmos et Canales, [que] se [lle] alçarõ ambos; et ganou Casatalfa et Huzada et Butrago [et] Osma et Atença et Be[r]l[ã]ga et Medinaçele. [+]
1295 TC 1/ 450 Conta a estoria et dõ Luchas, que foy om̃e que fez moyta caronica, que el rrey dõ Afonso, estando em Toledo, que troixe mal de parauoa o conde dom Garçia de Cabra ia por que rrazõ et, por que uyo que lle aluoroçaua o rreyno, casouo cõ sua yrmaa a jnfante dona Eluira, por tal de o asessegar. [+]
1295 TC 1/ 452 Et deulle Rodillos et Canalles, et ena Sagra Çentina et Alcolea so Talauera et Andetençina, que dizẽ agora Melgar, et Almonozil et Alpremega. [+]
1295 TC 1/ 453 Et, quando o onrrado abbade vio as leteras del rrey dõ Afonso, envioulle entõ este don Bernaldo, que el amaua muyto por mereçemento de sua bondade et de sãta vida que en el auia, et por que entendeu que era tal com̃o el queria. [+]
1295 TC 1/ 455 Et por ende eu uos coydo a dar atal vingãça que para sempre seia sonado ẽno mũdo, que terredes uos que uos faço grande emenda. [+]
1295 TC 1/ 458 Et el rrey, amoest[ad]o [d]a rreyna, rrazoando muyto et ameaçando a todos que o rreçebessem, en cabo ueeou a esta preytesia: que sse partisse(m) per batalla este desacordo. [+]
1295 TC 1/ 458 Et disse mays que nõ era dereyto de meter a batalla [o] feyto da ley. [+]
1295 TC 1/ 469 Et por esto nõ sabia que fezesse, sse se partiria delle ou nõ, per tal de perder duda en seu curaçõ. [+]
1295 TC 1/ 469 Pero punau[a] quanto podia(m) polo seruir bem et lealmente, por tal de lhe fazer perder a maa voentade que delle auia. [+]
1295 TC 1/ 471 Et esto faziã elles por segurar o talã de seu senor el rrey, et fo(y)se deles pag[a]do et [que] envi[asse] dõ Aluar Fanges, que llj fazia muy grã custa, ca llj custaua cada dia seyscentos morauedis. [+]
1295 TC 1/ 473 Conta a estoria que, quando vio Abumacar que era talẽt[e] del rrey de o tomar et que o apremaua cada dia quanto mays podia, (et) enviou mandado al rrey de Denja et de Torcosa que llj enviasse(m) acorro et que llj daria Xatiua et os outros castelos que tĩjna. [+]
1295 TC 1/ 474 Conta a estoria que se auẽeo el rrey cõ dõ Aluar Fanes, en tal maneyra que ficasse y con elle. [+]
1295 TC 1/ 474 Et, quando os mouros virõ que tal poder auja dõ Aluar Fanes, yanse [para elle] quantos garções et malfeytores avia ena villa, et erã ia en poder dos cristãos, en guisa que erã os mouros desasperados. [+]
1295 TC 1/ 478 Et, poys que forõ aquẽ mar, [el rey don Afonso, coydando que seriã en sua ajuda contra todollos mouros de aquẽ mar], o acordo delle[s] foy atal que tomarõ aquelle algozil et alçarõno por rrey. [+]
1295 TC 1/ 479 Et o conde dõ Garçia, a que chamauã o Crespo de Granõ et o conde dõ Martin et outros condes et ricos omes que estauã cono jnfante acorrerõlli et fugirõ cõ elle et chegarõ a hũu lugar a que dizẽ agora Sete Condes, seyndo da batalla, coydando y escapar cõ elle. [+]
1295 TC 1/ 479 Et os condes et os ricos omes et outras gentes que seyrõ da batalla chegarõ a Toledo muy uergonçosos et muy quebrantados. [+]
1295 TC 1/ 481 Conta a estoria que, quando soubo el rrey a morte do fillo, disse a aquelles que vĩjnã da batalla: - [+]
1295 TC 1/ 485 Et el manteue a batalla ata a noyte cõ aquelles que ficarõ cõ elle. [+]
1295 TC 1/ 485 Et esta batalla foy uernes, primeyr[o] dia de Nouembre [en]a era sobredicta. [+]
1295 TC 1/ 485 Et, pois que o Miramalim ouue esta batalla uençuda, foysse para alem mar, por que entendeu que auia desacordo ontre [o]s amdaluz[e]s. [+]
1295 TC 1/ 485 Et este mouro defendeu muy bem sua terra et seus poboos en justiça et, os que se lle quiserõ alçar cõ algũus castellos, atal guerra lles fez ata que os meteu sub seu senorio [+]
1295 TC 1/ 487 Et enviou suas cartas aos arrazes [et] aos mays onrrados mouros que deitassem os alaraues da terra, et elle que lle nõ demandaria vila nẽ castelo, senõ a meyatade do que llj soyam dar, et outros moytos afaagos que llis enviou dizer, mays elles non quiserõ pola bõa andança que ouuerõ [a] outra uez contra elle; et por que, despois [que] se tornou el rrey da entrada que fez a terra de mouros, ouuerõ os mouros batalla cõ dõ Aluar Fahanes et cõnos fillos de Gomes Diaz et forõ bem andantes os mouros. [+]
1295 TC 1/ 487 Et entõ outrossy ouue hũa lide Aben Alfage cõnos d ' Estremadura ẽno Espartal et forõ os cristãos vençudos. [+]
1295 TC 1/ 492 Et enviou suas cartas al rrey dõ Afonso en que llj enviaua pedir por merçee que teuese por bem que ficasse cõ elle aquella gente, et que faria seruiço a Deus cõ ela, et que gaãnaria dos mouros cõ que a manteuese; et, cada que a ouuese mester, que uerria a seu seruiço sen custa nẽhũa, et que tãta guerra faria aos mouros et os quebrãtaria en tal maneyra que poderia per hi cobrar toda a terra dos rreys mouros. [+]
1295 TC 1/ 492 Et el rrey deullj muy grande algo, por tal que nõ ouuese amor cõ outro nẽhũu senõ cõ elle. [+]
1295 TC 1/ 497 Et durou a batalla muyto, pero en cabo uençeu o Çide da boa uentura et fugiu o conde et perdeu y muytos bõos caualeyros. [+]
1295 TC 1/ 504 Et tĩjna ena çinta hũu sartal de pedras preciosas que llj nõ saberia ome poer preço. [+]
1295 TC 1/ 504 Et segũdo a estoria aquel sartal fora da rreyna Collida, moller que fora del rrey Ardonorochõ, que foy halifa de Baldac, que he en terra d ' Ultramar. [+]
1295 TC 1/ 504 Et depoys passou aquel sartal aos rex de Habiãis, que forõ senores da Andaluzia. [+]
1295 TC 1/ 504 Et non ouue mortalla nẽ outra onra nẽhũa, mays que se fosse hũu ome vil. [+]
1295 TC 1/ 506 Et, segũdõ conta a estoria, diz que, desque Aburaz foy apoderado do castello de Murvedro, foyse para o Çide et poso seu amor cõ el, en tal maneyra que llj desse venda de vianda en seus castelos et o Çide que llj nõ fezese guerra. [+]
1295 TC 1/ 509 Et enviou muy en puridade poer seu amor cõ Abenjafa, en tal maneyra que deytasse os alaraues fora da uilla; et, se el ysto fezese, que ficaria por senor et el que o ajudaria et llj seria bõo, asi com̃o sabia que o fora al rrey de Valẽça et que o defenderia. [+]
1295 TC 1/ 509 Et esto fazia el por tal que se fossẽ da villa. [+]
1295 TC 1/ 510 Et o Çide ficou apeoado et deronllj logo o caualo; et começou a batalla outra uez muy de rrigio, mays ca non antes, en guisa que os ouue de meter pelas portas da villa mao seu grado, seendo muy maltreytos. [+]
1295 TC 1/ 512 Et seyrõ a el hũa peça dos mays onrrados mouros da villa cona mellor preitesia que poderõ, et entregarõllj o lugar, en tal maneyra que elles que ficassem y por moradores. [+]
1295 TC 1/ 524 Et dissellis que, se queriã auer seu amor, (por tal) que deytassem os fillos de Abuagid fora da vila, ca por o seu mao siso llis queria el mal; et, se per uentura isto nõ quisesẽ fazer et per seu consello delles se queriã guiar, que nõ quedaria de llis fazer mal, et que nũca ia mays aueriã seu amor; mays que reçebessem por seu adeantado Abeniafa, ca elle se doya muyto do seu mal, que os amaua muyto. [+]
1295 TC 1/ 535 Et teue que a mayor guerra que lljs podia fazer assi era matalos de fome. [+]
1295 TC 1/ 538 Et nõ se ousaua nẽgũu a asentar cõ eles, a meos de seer tal que o mereçesse. [+]
1295 TC 1/ 539 Meu amjgo, nõ sodes uos tal que merescades de seer cõ eles a comer, que ualẽ mais ca uos nẽ ca eu; mais quero que seiades comjgo. [+]
1295 TC 1/ 540 Et en tal maneira os feria que sse marauillarõ os mouros onde forã. [+]
1295 TC 1/ 540 Meu amigo, nõ sodes uos atal que merescades de seer comjgo aa mesa daqui adeante; mais asentadeuos con dom Aluar Fanes et cõ Pero Uermudes et cõ estes caualeiros boos, ca os uossos feitos boos que oie fezestes uos fazẽ seer boo et cõpaneiro deles. [+]
1295 TC 1/ 541 Et Abeniafa enuiou iij omes boos ao almoxarife para firmar a preitesia que tragiã, que era tal que enuiassẽ os de Valẽça mãdado a el rrey de Saragoça et ao endeantado dos alaraues, que era senhor de Murça, que lljs uehess[ẽ] acorrer ata quinze dias; et, se lljs nõ acorress[ẽ] ata este plazo, que dessem a uila ao Çide, por tal preito que fosse Abeniafa poderoso ena vila, assi com̃o era ante, seguro do corpo et do auer et da[s] moller[es] et dos filhos; et que fosse uehedor da uila et das rẽdas dela (et que) o almoxarif do Çide; [+]
1295 TC 1/ 547 Fezerõmj entender que Abeniafa a feitos muytos males a algũus de uos et que uos tomou os uossos aueres para presentalos a mj̃, et que uolos tomou por que vendiades as uossas viandas caras ena çerca. [+]
1295 TC 1/ 547 Mais eu nõ quigi tal presente, por que entendo que uos faria torto; et demais seendo uos meus, ca eu mho tomarey, quando me eu quiser, ca nõ mãdey a ele que o tomasse nẽ a outro nẽhũu, ca eu nõ faria cousa tã desguisada de tomar a nẽhũu o seu sen dereito. [+]
1295 TC 1/ 549 Demãdouos consello, se uirdes que he guisado que ficasse sen nj̃hũas gentes; ca, se sen eles ficar, serey tal com̃o o boo lidador que nõ tẽ lança nẽ espada, ou com̃o o que a hũu braço et nõ outro, ou como a aue que nõ a aas. [+]
1295 TC 1/ 556 Et, segundo conta a estoria, foy a batalha a par de Valẽça, çerca da orta que chamã Vilanoua. [+]
1295 TC 1/ 556 Et o Çide tornouse ao cãpo hu foy a batalla et mãdou coller o espoio et as tendas dos mouros. [+]
1295 TC 1/ 558 Conta a estoria que, depois que o Çide ouue uençuda a batalha del rrey de Seuilla, et a çidade feita obispado, segundo o que auedes oydo, uẽolhi en mente de sua moller, dona Xemena, et de suas filhas, que leixara eno moesteiro de Sam Pero de Cardena. [+]
1295 TC 1/ 565 Amigos et parentes et vassalos, louuado seia o nume de Deus, padre espirital, que quanto ey eno mũdo, todo o tenho en Valença. [+]
1295 TC 1/ 565 Et, quando os uirõ, as donas ouuerõ muy grã medo, com̃o molleres que nũca tal cousa uirõ; muyto mais polos atanbores. [+]
1295 TC 1/ 566 Et dona Xemena et suas filhas auiã muy grãde espanto et estauã tremendo, com̃o molleres que nũca tal virã. [+]
1295 TC 1/ 566 Et Aluar Saluadorez [et os que con el estauã] leuarõnos a[ta] as tendas uẽçudos, et fazẽdo en eles muy grã dano; et, se se tornarã con todo esto, prouguera muyto ao Çide; mais tã grã sabor auiã de matalos, cuydãdo que os uijã as donas, que aguillarõ muyto adeante et foy preso Aluar Saluadorez, por que nõ ouue acorro nẽhũu. [+]
1295 TC 1/ 566 Et, desque uos mizcrardesuos cõ eles ena batalla, seyremos nos da çiada, quando uirmos tẽpo, et feriremos en eles. [+]
1295 TC 1/ 568 Et o bispo solueuos et acabou seu offiçio et demãdou a deãteira da batalha ao Çide. [+]
1295 TC 1/ 570 Do muy grande algo que o Çide gãanou ẽ esta batalla [+]
1295 TC 1/ 571 Et dõ Aluar Fanes disse: -Senor, aynda uos envia hũa tẽda, a mays nobre que nũca foy ome que a uisse, et ouuea desta batalla. [+]
1295 TC 1/ 576 Et ao Çide prougue muyto et deullo muy conpridamente, assi que todos forõ ende marauillados, ca nõ ouue y tal que nõ comese a seu plazer, en prata todos. [+]
1295 TC 1/ 576 Et el rrey et os omes onrrados comjã en escudelas et en talladores d ' ouro fino. [+]
1295 TC 1/ 586 Uos, fillos, ficaredes ena çidade et guardarnola edes; et nos outros, que somos doitos deste mester, yremos aa batalla. [+]
1295 TC 1/ 587 Capitolo que fala da grã batalla que o Çide ouue cõ el rey Bucar [+]
1295 TC 1/ 587 Et diz a estoria que Deus mostraua tal graça eno Çide que nũca o uija mouro primeyramente que nõ tomasse dele medo. [+]
1295 TC 1/ 587 Vay, di a teu senhor el rrey Bucar que lli nõ darei Ualença, ca muy grande afam leuey pola gaanhar; et nõna gradesco a ome do mũdo, senõ ao meu Señor Ihesu Cristo et aos parentes et aos amigos que mha ajudarõ a gaanhar, et punarey por mãteela; et dizedelli que eu nõ soo ome para iazer çerrado et, quando ele nõ cuydar, ala llj yrey eu dar batalla; et, assi com̃o el trage XXIX rreys, ouuesse traiudo quantos mouros a en pagaismo, cona merçee de Deus (en que) eu creo a uençelos. [+]
1295 TC 1/ 587 Et eles foron por elo muy marauillados, por tam grandes palauras com̃o dissera o Çide; ca eles cuydauã que nõ seyria tam aginha nẽ se llis podesse defender nẽ os quisese atender aa batalha. [+]
1295 TC 1/ 589 Et el mãdoulhis que de muy grã manaa fossẽ todos cõ ele muy bem guisados, ca tijna por bẽ de dar batalla aos mouros. [+]
1295 TC 1/ 589 Et forõ as azes mesturadas, en tal maneira que ouue y muytos derribados d ' anbalas partes. [+]
1295 TC 1/ 591 Quen uos poderia contar com̃o andou en esta batalha o onrrado dom Jheronimo, bispo da uila, et todos os outros segundo sua guisa et sobre todos o Ccide Cãpeyador, com̃o mayor et mellor! [+]
1295 TC 1/ 591 Et cona muy grã coita fazianos entrar pelo mar aa morte, en guisa que dous tãtos morrerõ eno mar, ca nõ ena batalla. [+]
1295 TC 1/ 591 Pero osmarõ que morrerõ ena batalla xvij mil pessoas; mais as [mais] gentes eno mar mor[rerõ]. [+]
1295 TC 1/ 593 Do grande auer que o Çide gãanou ena batalla do Quarto [+]
1295 TC 1/ 593 Vijnde a[c]a, meus filhos onrrados, ca cõ uosso esforço et cõ uossa ajuda uẽçemos esta batalha. [+]
1295 TC 1/ 593 Et foy en tal maneira que o mais pobre dos cristaaos foy aquele dia rrico. [+]
1295 TC 1/ 594 Do grande algo que o Çide gãanou ena batalla que dizẽ do Quarto [+]
1295 TC 1/ 594 Diz que, depois que o onrrado Çide ouue uençuda a batalla do Quarto, estando en Ualẽca muy uiçoso [et] a muy grã sabor de si, fazendo muyta onrra a sseus genrros, que tĩjna en lugar de filhos. [+]
1295 TC 1/ 595 Et o Çide nõ foy pagado desta rresposta et estranoua muyto, et disse que nõ falassem mais en elo, que nõ queria Deus, que os condes nõ uijnã de tal sanguj que nẽhũa maa cousa fezessem, nẽ llis uerria aa uoõtade de o cuydar, sequer el rrey dom Afonso os casou cõ elas; et, quando de tã maa uentura fossem que o diaboo os quisese tomar que fezessem algũa maa cousa, caro llis custaria. [+]
1295 TC 1/ 595 Et deullis çẽ caualos selados et enfreados et çẽ muas gu[a]r[ni]das, et dez copas d ' ouro et çẽ uasos de plata et seisçẽtos marcos [de plata] laurada en talladores et en escudelas et en outras cousas. [+]
1295 TC 1/ 600 Louuado seia Deus et a bõa uentura do Çide; muas et panos aueremos para as leuarmos onrradamente a sseu padre; mais uos fezestes mal et (e) sen guisa en desonrrar taas molleres et fillas de tal padre, et nõ pode tardar muyto que uos nõ uenha ende mal et desonrra. [+]
1295 TC 1/ 601 Et, eles andando assi, as donas et Ordoño oyrõ as uozes que dauã et ouuerõ muy grã medo, cuidando que erã os jnfantes cõ sua conpanha et que uĩjnã matalos. [+]
1295 TC 1/ 601 Amigos, mais nos ualrria que fossemos enpos aqueles traedores et nos matassemos cõ eles, polo mao feito que fezerom; ca nõ nos e onrra de nos tornar para o Çide, nosso senhor, a meos de tomar uingança, senõ nõ somos para ant ' ele; et, se os nõ podermos acalçar no camjño, uaamolos mostrar a el rrey dom Afonso, et digamosle ende a uerdade, per que faca ende a justiça que deue a fazer con dereito sobre tal feito; ca çertos seede que lli pesara, desque o souber, et estranalo a, ca ele as pediu ao Cide para llas dar por molleres. [+]
1295 TC 1/ 604 Et tal feito com̃o este, senhor, somos çertos que pesa a Deus de çeo et deue a pesar a uos, senhor, que sodes ena terra do uosso senhorio. [+]
1295 TC 1/ 607 Et elle et nos porremos y consello, en tal maneira que, se Deus quiser, seredes ende bem uingadas. [+]
1295 TC 1/ 609 Et yrey a suas cortes muy de grado, en tal maneira que pese ende muyto aos que me mal querem; et, se Deus quiser, moueremos daqui atal dia que a tẽpo do plazo seiamos en Toledo. [+]
1295 TC 1/ 613 Et o escaño era muy noble et muy sotil de lauor, en guisa que todo ome que o uisse diria que era sela d ' ome boo et que perteeçia a tal ome com̃o era o Çide. [+]
1295 TC 1/ 614 Senhor, tal escano com̃o este para uos perteeçe; mãdadeo tomar ou mãdadeo tirar dali. [+]
1295 TC 1/ 614 Et, se dizedes de nõ, eu uos meterey hi as mãos et fareyuolo conoçer assi, ca soo de tal linagẽ que me nõ podedes engeitar de uosso par, et a meiadade das armas uos darey d ' auantaiẽ. [+]
1295 TC 1/ 614 Et, se algũu(s) de uos a enueia dele, faça taes feitos com̃o ele et assentalo ey comigo por onrra dele. [+]
1295 TC 1/ 615 Et el rrey disse: -Çide, tal sodes uos et tãta merçee uos fezo Deus ata o dia d ' oge que, se me quisesedes creer et seer mãdado, terria eu por bẽ que uos asentassedes comigo; ca quen reis uençe cõ rreis deue a seer. [+]
1295 TC 1/ 619 Et, senor, quando sse partirõ de Ualença cõ mjnas fillas, eu deylljs caualos et muas et plata laurada et talladores et escudelas d ' ouro fino et muytos panos et muytos aueres et d[õ]as do que eu tĩjna, coydando que o daua a mjnas fillas que muyto amaua. [+]
1295 TC 1/ 622 Et, cõna merçee de Deus et cõna uossa que teno et o seu mal que elles fezerõ contra Deus et contra uos, cõna uerdade que prometeron a suas molleres, eu os decenderey da onra en que som, en tal maneyra que eu et mjnas fillas ficaremos onrados; ca mellores omes ca elles ey eu uençudos; assi que se uossa merçee for, dentro a Carrõ os yrey çercar ata que os tome presos pelas gargantas, et leualos ey a Ualença, hu tomẽ pẽedença do pecado que fezerõ. [+]
1295 TC 1/ 623 Et omes de tal lugar com̃o nos somos tĩjnamos que non eramos bẽ casados conas fillas do Çide. [+]
1295 TC 1/ 625 Et, quando ysto eu vj, pesoumj muyto pola tua maldade et foy ferir o mouro cona mjna lãça, en tal maneyra que dey cõ el morto en terra. [+]
1295 TC 1/ 627 Et, estãdo asi deostado do Çide, vio estar onze condes que erã do bando dos jnfantes, que erã contra o Çide; et, cono muy grã pesar, oluidou o que o Çide llj auja castigado a el et aos outros, que nõ peleiassem ante el rrey, et entõ sobraçou o mãto et enderençou contra o conde Garçia Ordones; et, desque foy çerca del, sarrou o puño et deullj hũa tal punada que deu cõ el en terra. [+]
1295 TC 1/ 627 Et, se nõ fosse por reuerẽça del rrey, meu senor, eu uos castigaria en tal maneyira que nũca uos mays atreuessedes a falar en tal razõ. [+]
1295 TC 1/ 629 Senor, peçouos por merçee que tenades por bẽ que seia eu hũu dos que am a lidar por uos; (et) que por tal me teño eu et tal he o feyto que elles fezerõ que fio ena merçee de Deus que tomarey ende dereyto. [+]
1295 TC 1/ 632 Et el rrey mãdoulli que sse fosse a bõa uentura, ca ele guardaria os seus caualeiros de dano et guardaria todo o seu dereito, en tal maneira que entenderia que nõ faria y mingua nj̃hũa. [+]
1295 TC 1/ 633 Senhor, teno que nõ fuy bẽ ensinado aqui contra uos, por que leuo o meu caualo et nõno leixo a uos, ca tal caualo como este perteeçia a uos; mãdadeo tomar. [+]
1295 TC 1/ 634 Senhor, Deus uos guij; et çerto seede de todo en todo que nos faremos de tal maneira, cona merçee de Deus et cona sua ajuda, que sem uergonça uaamos ante uos; et, se per nossos pecados nos a al de contecer, nũca pareceremos ante uos uiuos nẽ mortos; ca mortos podemos seer, mais nõ uençudos. [+]
1295 TC 1/ 635 Et todos vĩjnã en acordo para matar os caualeyros do Çide, se elles podessem, et catar maneyra per que nõ entrassem ena batalla. [+]
1295 TC 1/ 635 Nõ aiades ende rreçeo, ca nũca tal, por onrrado que seia, uos querra fazer mal por ende, que o nõ mande matar por ende; ca da desonrra do Çide muy grã parte ey eu. [+]
1295 TC 1/ 637 Et por ende uos desengano, a uos et a uossos parẽtes, que nõ aiades cõ elles senõ dereyto, nẽ aia y outra uolta nẽ outra peleia; senõ qualquer que o fezese, matalo ya por ende; ca da desonra do Çide muy grã parte ey eu, et faria sobre ysto, a qualquer que o cometesse, com̃o a traedor. [+]
1295 TC 1/ 638 Et esto fezo elle, coydando viuer, mays o golpe que tĩjna era mortal. [+]
1295 TC 1/ 639 Et Martin Antolines meteu mão a Collada, que era marauillosa espada, et deu cõ ela hũu grã golpe de trauesso a Fernã Gonçaluez, per çima da cabeça, en guisa que llj tallou o almofar da loriga cõ hũa muy grã peça do casco, de guisa que ficou tã mal ferido que nõ soube de si parte (nẽhũa); et, pero que tĩjna espada ena mão, nõ fazia senbrant[e] de ferir cõ ela. [+]
1295 TC 1/ 642 Et começou a sacar muytas noblezas et a poer deante: primeyramente muy grande auer en ouro et en prata et en auer amoedado, que vijna en çerroes de coyros entregos, et cada hũu sua sarradura; desi muyta [prata laurada] en escudelas et en talladores et bacinos et en seruielas et en muy grandes olas para adubar de comer; et todo ysto de muy fina prata et de muy nobre lauor. [+]
1295 TC 1/ 646 Entõ começou sua razõ en esta maneyra: que a terra d ' Ultramar estaua en tal estado que todos coydauã que se perderia et que a cobrariã os cristãos, que tanta era a gente cruzada que alo passaua de França et d ' Alamaña et de Lonbardia et de Cezilia et de Calabria, que auiã ia gaãnada a çidade d ' Antiochia et muy grã partida da terra, et que iaziam sobre Iherusalem. [+]
1295 TC 1/ 648 Et os jnfãtes aujã nume. . . o d ' Arangõ, que casou con dona Sol, don Sancho, fillo del rrey don Pedro d ' Arãgõ que prendera o Çide ena batalla, asi como o a contado a estoria; mays, catando a muyta mesura que o Çide fezera contra elle eno soltar da priion, et que llj mandara dar todo o seu, et catando os bẽes que eno Çide auja et os grandes feytos que fazia, teue por bem que casasse seu fillo cõ sua filla, por que de tã alto linagẽ como o Çide ficasse en Arãgõ. [+]
1295 TC 1/ 651 Et fezeo en tal maneyra que llj d[erõ] suas parias muy bẽ paradas ata sua morte; [+]
1295 TC 1/ 652 Et fezomj Deus tãta merçee et deumj tal engeno et tã sotil que aprendj aliamja et toda a leenda dos mouros, que foy hũu dos mays onrados alfaques que ouue en Valença ata aqui. [+]
1295 TC 1/ 653 Conta a estoria que conposo Abenalfarax, hũu mouro sobrino de Gil Diaz, en Valença, et diz que çĩco anos foy o Çide senor de Ualença; et que en estes çĩco anos nũca sse en al traballou, senõ [en] seruir a Deus et asesegar os mouros que erã eno seu senorio, en tal maneyra que, tã aueudos erã conos cristãos, que semellau[a] que sẽpre viueram en hũu. [+]
1295 TC 1/ 655 Pero tãta merçee ti quer Deus fazer, que a tua gente vença et desbarate rrey Bucar, et que tu, seendo morto, uençeras esta batalla, por onrra do teu corpo. [+]
1295 TC 1/ 657 Et depoys mandade selar o meu caualo et armadeo muy bẽ; et guisaredes o meu corpo muy apostamente, et poedeme eno caualo, et guisademe et ataame en tal maneyra que nõ possa caer delle; et poerm ' edes a mjna espada Tiçõ ena mão, et ide çerca de mj̃ uos, bispo, et uos, Gil Dias, que mj guiedes o caualo. [+]
1295 TC 1/ 658 Desi mandou a todos seus criados et a toda sua casa algo, a cada hũu segũdo que o mereçia; desi mandou a todos os caualeyros que o aujã seruido, desque seyra da terra, muy grande auer; et mandou aos caualeyros que llj non aujã atãto seruido a cada hũu mĩl morauedis, et a atal dous mil, et a atal tres mil, et ende ariba, segũdo que era a pessõa; et aos escudeyros fillos dalgo que o aujã seruido a cada hũu quinẽtos morauedis, et a atal mil et a atal mil et quinentos morauedis; et mandou que, quando chegassẽ a San Pero de Cardena, que dessem de uestir a quatro mil pobres sayas et pelotes d ' estanforte. [+]
1295 TC 1/ 663 Et foron asi indo pela mortaldade ata o porto do mar. [+]
1295 TC 1/ 663 Muyto forõ marauillados porla grã mortaldade. [+]
1295 TC 1/ 665 Muyta foy a gente que y acharon, que vĩjna de muytas partes por ueer o Çide en qual maneyra o tragiam, que o tĩjnã por muyto estrana cousa; ca por uerdade nõ achamos en nẽhũa estoria que a nẽhũu corpo d ' ome fezesem tal onra nẽ cousa tam nobre nẽ tã estrana. [+]
1295 TC 1/ 669 Et faziao en tal maneyra que per ela foy enderençado o rreyno de Nauarra hũu grã tempo. [+]
1295 TC 1/ 674 Et elle, quando o viu, foy muy marauillado que signa poderia seer aquela, ca en esse tẽpo nõ auya y ome boo que tal signa troixesse. [+]
1295 TC 1/ 674 Et eu, senor, uenome para uos cõ esta sua sina, que el meteu en muytas batallas que vençeu. [+]
1295 TC 1/ 677 Et rogarõlle que, quando uisse el rey de boo talante, que llo mouesse et que llo dissesse o mellor que el podesse et soubesse. [+]
1295 TC 1/ 677 Nõ reto eu a ti, que m[e] ousasche dizer tal cousa et fallar en casamento de mjna filla; mays a culpa e mjna por que te cheguey tanto a mjna priuança. [+]
1295 TC 1/ 679 Et cantarõ y muytas missas et fezeronllj seus ofizios, com̃o a atal senor cõvĩjna, ca elle foy hũu dos bõos reys que ouue en España, et manteue muy bẽ seus reynos, et justiçoos en uerdade, et nũca desaforou nẽgũu de seu senorio, et gãanou muyta terra dos mouros, et enrequeçeu muy bẽ os moesteyros, et fezo muyto bẽ en elles, et enrequentou muyto seu senorio, et fezo jgleias et muytos spitaes. [+]
1295 TC 1/ 681 Et tal casamento com̃o este nõ sofre [a] sancta jgleia. [+]
1295 TC 1/ 682 Desy uyu el rey que en todas guisas nõ andaua a reyna a seu talente, nẽ seguia a sua careyra, et troixea ata Soyra et partiusse della. [+]
1295 TC 1/ 684 Et diz a estoria que o conde dõ Pedro de Lara que leixou caer a signa en terra et seyu da batalla et ueẽosse para Burgos, para hu estaua a reyna. [+]
1295 TC 1/ 684 Et o conde dõ Gomez ficou ena batalla, lidando muy fortemente. [+]
1295 TC 1/ 684 Et desta guisa forõ uençudos os castellaos, porla nimjga do conde dõ Pedro, que os desemparou cõ sua gente, por malquerença do conde dõ Gomez cõ çeos da reyna, por tal que o matassem ẽno cãpo, assy com̃o sse conpliu. [+]
1295 TC 1/ 685 Pero sobre esto ay gram desacordo, que dizem hũus que morreu y; et os outros dizem que nõ morreu, mays que foy vençudo et que sse foy a perder, que nõ appareçeu mays viuo nẽ morto; et outros dizem que foy enterrado en Monte Arãgom, et que o sacarõ os cristãos de terra de mouros por muy grande auer; et outros dizem que seyu da batalla uiuo et que se fezo romeu depoys a grã tempo, et que sse amostrou a muytos de Castela et de Leõ et d ' Arangõ, que bem uirã que aquel era. [+]
1295 TC 1/ 690 Et este rey lidou en batala cõ el rey dõ Frenado de Leom et foy vençudo et preso. [+]
1295 TC 1/ 690 Et troixe preyto cõ el rey dõ Fernando, que o soltase et, tal ora com̃o fosse são, que caualgasse en besta, que sse ueria a sua priiom. [+]
1295 TC 1/ 690 Et são[u] muy bem [et] nũca ia mays quiso caualgar en besta, por nõ uijr aa menagem que fezera, que, tal ora com̃o caualgasse en besta, que sse ueria a sua priiom. [+]
1295 TC 1/ 690 Et ouue muytas batallas cõ mouros. [+]
1295 TC 1/ 692 Et deu a dom Sancho, que era o mayor, Castela ata Sam Fagũdo et ata Moral de la Rreyna et ata Outer de Selas et ata Oroña et ata Couelas et atal Medina et ata Areuol [et] todo o termjno d ' Avila. [+]
1295 TC 1/ 696 Loado seia Deus, por que mj quiso dar [por] moller filla de alto om̃e [et] de tal lugar, et neta de gram cabedel, com̃o uos sodes, conde dom Ramõ. [+]
1295 TC 1/ 699 Et, quando o virõ os mouros, ouue rom seu consello com̃o dessem batalla ao emperador. [+]
1295 TC 1/ 699 Et disselle que seysse logo outro dia aa batalla, et elle que o aiudaria, en guisa que venceria os mouros. [+]
1295 TC 1/ 707 Et el rrey demandou consello, que faria en tal preyto. [+]
1295 TC 1/ 710 Pero que dõ Fernan Rruyz canbyou as armas, cõ medo da lança do conde dom Manrrique, que feria mortalmente. [+]
1295 TC 1/ 711 Conta a estoria que dõ Fernan Rruyz de Castro, que tijna preso o conde dõ Mono, que llj enviou mouer preyto, que o soltasse et que leuaria seu yrmão a enterrar; et, tal ora com̃o fosse subterrado, que verria a sua priiom. [+]
1295 TC 1/ 711 Et o conde fezellj tal menagem, elle et outros cõ elle; et soltoo da priiom. [+]
1295 TC 1/ 711 Et leuou ende seu yrmão, et nũca o quiso soterrar, por nõ vijr aa menagem que fezera, que, tal ora com̃o fosse soterrado, que sse veese a sua priiom. [+]
1295 TC 1/ 711 Senor, por tal que uos cobredes Çorica, eu asperarey hũa ferida. [+]
1295 TC 1/ 713 Senor, conprido he o que uos eu promety; mandade entrar ao castelo, que nõ a y quẽno defendera; et seed[e] çerto que Lope d ' Ardena nũca uos mays deseruira, ca eu llj dey tal golpe cõ este ueablo que logo caeu morto. [+]
1295 TC 1/ 720 Et achouse cõ elle o jnfante en hũu lugar [que dizen] Aregual et lidarõ y, et forõ os de Portugal vençudos; et matou et prendeu moytos delles et seg[u]do[u] os outros, en tal maneyra que foy muy grã seu dãno. [+]
1295 TC 1/ 720 Et el rrey dõ Fernando era ome de boo talente et piadoso et nõ quiso nẽhũa cousa de seu senorio; mays ouue avijnça cõ elle, que llj desse o que tijna tomado en Galiza, et que o soltasse, et que o leixasse yr a sua terra guareçer da perna; et logo com̃o fosse são, tal ora com̃o caualgasse, que sse verria a su[a] priiom. [+]
1295 TC 1/ 720 Et el fezolle tal menagẽ et foysse a seu rreyno, et mandoullj entregar o que llj tomara en Galiza. [+]
1295 TC 1/ 720 Et el punou de guareçer, quanto mays pode; et, desque foy são, nũca ia mays quiso caualgar en besta por nõ vijr aa menagem que fezera, que tal ora com̃o caualgasse en besta, que sse verria a sua priiom del rrey. [+]
1295 TC 1/ 731 Et el rrey entrou ẽna batalla a guisa de muy esforçado, et foy muy ferida d ' ambalas partes. [+]
1295 TC 1/ 733 Et, quando ouue xvj ãnos, sentiusse do mal et da desonrra del rrey seu padre (del rrey seu padre), que rreçebera dos mouros, et enviou demandar cruzada ao papa; et enviou desfiar o Muramolim, que llj daria batalla ende a hũu ãno onde el quisesse. [+]
1295 TC 1/ 733 Et çerca del fezo o espital, et deu y muy grandes rrequezas, por que dam oge dia de comer aos pobres que se y acaesç[ẽ]; et boos leytos en que iazcam et en que am a pẽsar dos enfermos ata que seiam sãos; et os que y morrerẽ que os subterrem (beendes) y bem et onrradamente; por que o nume del rrey, que en sua vida foy muy boo, aia sempre preço en este mũdo, et que rroguẽ a Deus por elle que llj de pareyso. [+]
1295 TC 1/ 734 Et el rrey, quando o soube, pesoulle moyto et troixe preytesia cõnos da vila, que llj dessem a custa que y auya feyta, et que os desçercaria, en esta maneyra: que yria contra os mouros et que lidaria cõ elles et deytalos ya da terra; et, se Deus o troyxese cõ saude, que el rrey de Ynglaterra que os liu[r]ase per batalla, senõ que llj dessem a vila chaamente et a terra, et fossem seus vasalos. [+]
1295 TC 1/ 735 Et o jnfante dõ Fernando, que o avia muy a curaçõ, punaua quanto mays podia por chegar aa batalla, et coobijçaua muyto a seer en ela. [+]
1295 TC 1/ 735 Et tanto o aficou que o fezo jurar que, ende a hũu ano, que daria batalla a quantos creesem en Mafomad, que a ela quisesem vĩjr. [+]
1295 TC 1/ 735 Et, pero que el rrey estaua muy coytado por seu bõo fillo, que muyto amaua, non xi llj oluidaua d ' ir aa batalla. [+]
1295 TC 1/ 735 Et daua muy grãde spaço a sua terra et poupaua muyto as gentes, por que se podesse acorrer delles para a batalla que coydaua fazer. [+]
1295 TC 1/ 735 Et el rey don Pedro d ' Arãgõ uẽeo a el a Cũca, et juroullj que en todas guisas uerria aa batalla en sua ajuda. [+]
1295 TC 1/ 738 Com̃o as gentes vĩjnam aa batalla [+]
1295 TC 1/ 740 Com̃o el rrey dõ Afonso moueo para a batalla [+]
1295 TC 1/ 740 Et por ende tijn[ã] por mellor de yr a la batalla, que nõ ficar aly. [+]
1295 TC 1/ 740 Et mouerõ ende et foronse para a batalla. [+]
1295 TC 1/ 740 Et estes tres rrex, en nume da Sancta Trĩjdade, forõ de hũu talẽte para a batalla. [+]
1295 TC 1/ 742 Et ali estau[a] atendendo a oste dos cristãos, ca nõ tijn[a] en talante de lidar cõ elles, ca se temi[a] muyto de las ajudas que auia el rrey. [+]
1295 TC 1/ 744 Et guioos o pastor tã bem per hũa costalada a çima da serra, hu acharõ hũu grã chaaõ, asy com̃o o pastor disera, et acharõ y muy bõas aguas et grandes pas[t]os. [+]
1295 TC 1/ 744 Et o pastor guioos en tal maneyra que os pose ante os mouros. [+]
1295 TC 1/ 744 Et o Myramamolim mandou trager a sua tenda et mandoa ficar a tenda en der[e]yto da del rrey de Castela; et veeõ suas azes paradas, ben acabdeladas de muytos mouros et muytos rreys et muytos omes onrrados, para les dar batalla. [+]
1295 TC 1/ 744 Dom Rrodrigo, o arçebispo de Toledo, et todos os outros prelados andauã pela oste, prehegando et outorgando [o perdon] a todos aquelles que de boo curaçõ entrassem enna batalla. [+]
1295 TC 1/ 744 Et mandarõ que comũgassem et que sse guisasem para outro dia lũens com̃o entrassem ẽna batalla. [+]
1295 TC 1/ 745 Com̃o el rey entrou ena batalla [+]
1295 TC 1/ 745 Conta a estoria que outro dia lũes foy deytado o pregõ pela oste, que, dela medea noyte endeante, que de grã manana sse armasem para a batalla. [+]
1295 TC 1/ 745 Chamaruos am fyllo de puta, mays nõ fillo de traedor; ca fio por Deus que en tal guisa obrarey eu, que nõ auerey ende uergonça. [+]
1295 TC 1/ 745 Et ẽno nume de Deus entremos ẽna batalla. [+]
1295 TC 1/ 749 Et, estando en jsto, envioullj dizer don Diego que fosse tomar a onra da batalla, que Deus llj queria dar; ca logo seria uençuda sol que el chegasse. [+]
1295 TC 1/ 751 Et entõ foy a batalla muy ferida, et ouue muy grã mortaldade ẽnos mouros, et ouue y dados muytos golpes et muytos corpos espe[ç]eiados et muytas cabeças corta[da]s, que nõ auyã cõto. [+]
1295 TC 1/ 752 Et tã grande foy a mortaldade ẽnos mouros que os cristãos nõ podia yr adeante ante os mouros mortos. [+]
1295 TC 1/ 754 Senor -disse - todo o algo que uos et nos os fillos dalgo auemos d ' auer desta batalla, que foy do Miramamolim, segũdo esta ẽno cural, seia todo dos rreys d ' Arangõ et de Nauarra; et a uos, senor, dou a onrra da batalla, que a deuedes a auer. [+]
1295 TC 1/ 754 Et os mouros derõllo logo, por tal que os leixassem seyr cõnos corpos. [+]
1295 TC 1/ 754 Et acharõ o duque d ' Estarado, et foy muy triste por que nõ fora ena batalla. [+]
1295 TC 1/ 754 Et esta [b]atalla das Naues de Tolosa foy ẽna era de mĩll et duzentos et çinquaenta ãnos, et foy lũes catorze dias de julio. [+]
1295 TC 1/ 756 Cãpio et Mõrreal - por tal preyto que os derribasse logo. [+]
1295 TC 1/ 757 Et o arçebispo dom Rrodrigo deu muy grande algo aos freyres en diñeyros et en vianda, por tal que nõ ficasse desamparada Calatraua. [+]
1295 TC 1/ 775 Et o conde alçousse ẽno castelo de Orzeiõ; et çercoo et ouue a dar o castelo, por tal preytesia que o posesem en saluo fora da terra. [+]
1295 TC 1/ 779 Et tal foy o começo da primeyra entrada que el rey dõ Fernando fezo contra terra de mouros. [+]
1295 TC 1/ 780 Et en tal maneyra escarmentarõ os mouros que nõ ousauã andar nẽ seyr aos cristãos. [+]
1295 TC 1/ 780 Et diziã que os rricos omes auiã tomado algo por tal que a nõ conbatessen. [+]
1295 TC 1/ 780 Et, ante que os mouros se acollessem aa vila, destallarõnos et matarõ muytos delles. [+]
1295 TC 1/ 782 Et el rrey per conssello delles outorgoullo, cõ tal condiçõ que llj nõ demandasse(m) mays ende adeante. [+]
1295 TC 1/ 784 Et coytarõnos en tal maneyra que disserõ que queriam dar o alcaçer et que os leixassem seyr cõnos corpos. [+]
1295 TC 1/ 784 Et el rrey moueu ende et foysse para Vila Ambra, vila forte et muy bem entorrada, et estaua ençima de hũa pena alta tallada. [+]
1295 TC 1/ 792 Et coydarõ que lles queria dar batalla, mays nõ ousou et foysse para Merida et lidou cõ el rrey de Leõ, que y estaua. [+]
1295 TC 1/ 799 Et forõ as azes dos mouros vijte, que ena que meos auja era de mill et quinẽtos caualeyros arriba, et en tal dous mil; a que os cristãos nõ podiam de ssy fazer hũa soo, a mays pequena que ẽnos mouros auya, pero que era y cõ elles fillo del rey de Beeça -ca el rey de Beeça era vassalo del rey dom Fernando; et, desque soube que o infante entraua en caualgada, enviou seu fillo cõ duzentos caualeyros que fossem cõ el, et cõ bem trezentos omes de pee - et freyres de Sanctiago et de Calatraua et das outras ordees veerõ y outrosy. [+]
1295 TC 1/ 799 Telo Afonso et Roy Gonçaluez de Ualuerde erã y en esta batalla et forõ y boos. [+]
1295 TC 1/ 799 Mays per quantos seer poderiã en esta batalla per todos nõ passauã per mil os caualeyros, cõ toda [a] outra gente de caualo. [+]
1295 TC 1/ 801 Capitolo da batalla et da boa andãça dos cristãos et de com̃o foy uençudo Abeũc [+]
1295 TC 1/ 801 Et este foy o nouel que uos ia dissemos de suso, a que don Aluaro esse dia ante da batalla ouuo feyto caualeyro; et auja nume Garçia Peres de Uargas. [+]
1295 TC 1/ 801 Et esto pareçeu com̃o miragre de Deus, por que todolos omes do mũdo deuẽ tomar emxemplo desto, de nõ entrar en nẽhũu tal feycto, sem perdoar a todo ome que lle perdom pedir. [+]
1295 TC 1/ 805 Esto passado, ao segũdo ãno que el rey don Fernando foy apoderado eno rreyno de Leom, foy cercar Hubeda, vila de muyto poblo, et defenduda per batallas et per gran forteleza; mays tã forte a conbateu el rrey dõ Fernãdo, que os de dentro, que estauã çercados, tanto forõ arrequeixados que ouuerõ a dar a villa per força al rrey, et que sacassem seus corpos en saluo. [+]
1295 TC 1/ 806 O meu consello he este: que, poys que aqui estamos, que façamos o sinal da cruz et que nos acomendemos a Deus et a Sancta Maria et [ao] apostolo Sanctiago, et punemos de acabar ysto por que aqui ueemos en seruiço de Deus; et, se nõ podermos deytar as escaleyras de corda, poñamos estas de fuste et punemos en subir per ellas; et s[ub]ã os mellor algaraujados que ouuer ontre nos, et uaã uestidos com̃o mouros, por tal que, se se acharẽ cõ os mouros, que os nõ conoscã et que cuydẽ que som mouros com̃o elles; et estes punẽ de sse apoderar da primeyra torre que acharẽ, ata que a outra gente suba. [+]
1295 TC 1/ 806 Et enuiou logo porlos das çidades et dos castellos que fossẽ cõ elle aa fronteyra apressa, ca tal mandado auja dela; et envioulles dizer isto et nõnos asperou. [+]
1295 TC 1/ 806 Et Abehũc, estando en Etyia, soube com̃o el rey dõ Fernando era ali cõ pouca gente, et quisera uĩjr cõ todo seu poder a leuantalo dalj hu iazia sobre Cordoua. [+]
1295 TC 1/ 806 Mays acorreu Deus al rrey dõ Fernando en com̃o agora oyredes: aquel rey Abehũc [era ome] que se reçeaua de cometer grandes feytos, por que as mays uegadas que os cometia era uençudo et achauasse ende mal; et por esta razõ, com̃o quer que a el dissessem que el rrey dõ Fernando tĩjna pouca gente consigo, nõno pode creer, ca tĩjna que tal ome com̃o el rrey dom Fernando et tã poderoso que nõ vĩjna ali con tã pouca gente. [+]
1295 TC 1/ 806 Lourenço, que me consellas que faça sobre tal feyto que quero fazer? [+]
1295 TC 1/ 806 Et eu tornarey para Abehũc et punarey en llj desbaratar as nouas que llj disserõ, por tal que [de]rrame sua gente. [+]
1295 TC 1/ 806 Et qual quer destas que possa acabar, daqui a outro dia de cras por noyte a tal ora com̃o esta, aueredes aqui mjna carta et meu mandado cõ este [escudeyro] que aqui trago comjgo. [+]
1295 TC 1/ 806 Et mays agina fora eu cõuosco, senõ que me detiue ala por tal de uos uĩjr cõ [o] çerto. [+]
1295 TC 1/ 806 Et moueu logo cõ toda sua oste et foyse dereytamente para Almaria, por tal de mouer seus [n]auios que y tĩjna, para leuarllos por guarda do porto de Valença. [+]
1295 TC 1/ 814 Et nũca lle mostrou os custumes nẽ as cousas que pertẽeciã a molleres, ma[y]s lo que fazi[a] a grande[za] de curaçõ et a grandes feytos. ca esta (he) muy boa et nobre rreyna dona Berĩguela co[m] tamana aguça gardou sempre este fillo et llj meteu no curaçõ feyto de obras de piedade de ome barõ, mãçebo et nino, et todo linagẽ de omes -esto he barõ et moller -; et toda preitesia delles -et esto he [o] liure et [o] quito et [o] adeuedado -; et todolos teudos a outra uida -esto he todos [os] outorgados a ordĩ -; et toda a naçõ, fas[c]as toda gente; et toda lengua sent[i]se en talent[e] cono feyto en este rrey dõ Fernando, et que [a] muytedũe d[as] uertudes nõ partindo en elle, entendesse(e)n todos et vissẽ que partia elle obras de misericordia a todos. [+]
1295 TC 1/ 817 Conta o arçebispo que esta rreyna dona Iohana era grande et fremosa mays que as outras donas, et tẽperada en bõos custumes, et por tal se prouou ante el rrey dõ Fernando, seu marido, et ante a uista dos omes por conprida enos seus bõos custumes, et seer amada a todos. [+]
1295 TC 1/ 822 Et, quando forõ y açerca et virõ tã gran poder de mouros a derredor da pena, et com̃o estauã conbatendo tã de rrigeo, se forom en grã coyta ou se ouuerõ ende gran pesar, por que elles nõ estauã dentro para defẽdela, esto nõ me deue demandar nengũu; ca ouuerõ muy gran medo: o hũu, por que se perderia a pena naquel dia, que era chaue de toda essa terra; et o al, por que iazia y dentro a condesa, sua senora, et que a leuariã catiua os mouros, ela et as donas que erã y cõ ela; et por que uijã que de nẽhũa parte nõ podiã seer acorrudos que ante nõ fosse a pena perduda et ellas catiuas, nẽ elles nõ podiã entrar dentro que as defendessem, senõ se entrassẽ per meyo dos mouros; en tal guisa estaua çercada de grã gente de mouros et nõ ousauã de cometer d ' entrar dentro. [+]
1295 TC 1/ 822 Et do meu uos direy que eu ante quero morrer logo a esta ora aqui a mãos destes mouros, ca nõ que a leuẽ catiua et que se perca a pena de Martos; et eu nũca me pararey ante el rrey dõ Fernando nẽ ante dõ Aluar Perez cõ esta uergonça; et querome yr meter ontre aquelles mouros et farey y todo meu poder ata que moyra; et todos sodes caualeyros fillos dalgo et deuedes a saber o que auedes a fazer en tal feyto com̃o este; ca nõ auemos de uiuer por sempre et a morrer auemos; et da morte nẽhũu de nos nõ se pode escusar agora ou depoys; et, poys da morte nõ nos podemos escusar, por que auemos dela atã grã medo? [+]
1295 TC 1/ 822 Et morrerõ daquelles XLV caualeyros os que destallarõ os mouros, que nõ poderõ pasar. [+]
1295 TC 1/ 827 Zombra, Osunã, Baena, Costalla, Marchena, Viena, Cuepos, Cuerat, Luc, Porcuna, Camarõ et outros muytos castelos a que nõ sabemos os numes, que se lle derõ a este rrey don Fernando et que gãanou dessa yda. [+]
1295 TC 1/ 838 Et logo, cõ toda sua oste de sua gente que y consigo tĩjna, deu cõsigo [en] Jaem, et cortou et tallou vinas et ortas et pães et o que achou, que nõ leixou y cousa enfesta. [+]
1295 TC 1/ 838 Et ende foy entrando esse nobre et ben auenturado rrey cõ sua oste pela veiga de Grãada adeant[e], tallando et astragando quanto ante si achauã. [+]
1295 TC 1/ 839 Et esto en razõ dos tẽpos muy f(r)ortes que fazia, sen as outras lazeyras et as outras afrontas muy grãdes que sofrerõ en conbatementos et en torneos [et] (s)en(õ) (outros) velares et en outras lazeyras quaes cõuem a sofrer aos que en tal feyto estam, en que se perd(er)iã muytas gẽtes. [+]
1295 TC 1/ 841 Et muytos dos outros: que mellor era de [a] correr et de a tallar ante algũas uezes; et, desque a ouuess[ẽ] bem quebrantada et se uissẽ esses mouros dela apremados, que a poderiã depoy[s] çercar et auerlla en meos tempo et mays sen custa et sen perigoo ca se a logo asi çercassem. [+]
1295 TC 1/ 842 Desi moueu dali et foyse para Carmona; et fezo y tallar et astragar quanto das portas achou fora, et fezollis y muy gran dano. [+]
1295 TC 1/ 842 Et, desque el rrey dõ Fernando ouue tallada et astragada Carmona, moueuse ende cõ sua oste para Alcala d ' Aguadeyra. [+]
1295 TC 1/ 843 Et nõ era marauilla de [a]uer ende gran pesar, ca perdeu tal madre, qual nũca outro rey en seu tempo perdeu, que tã conprida fosse a todos seus feytos. [+]
1295 TC 1/ 844 Et osmou en seu curaçõ como llj era muy forte tẽpo de sse vĩjr para Castella, ca sabia que acharia en ela muytas mal feytorias et muytas querelas; et que llj cõuerria, se ala fosse, de sse detẽer et de tardar y mays ca lli nõ seria mester para a enderẽçar; ca ia a ajuda de sua madre, que o escusaua desto et de outras cousas muytas per(a) u quer que ella [an]daua, perdudala auja; et que, se ala fosse et la fronteyra asi leixasse, hu tĩjna ia os mouros quebrantados et apremados com̃o tĩjna, que ontre tãto que querriã coller seu pã, et basteçendosse et collendo tal esforço que, per uentura, seria depoys muy graue de os tornar a aquel estado en que os essa ora tĩjna. [+]
1295 TC 1/ 845 Capitolo de com̃o el rrey mandou a Rreymõ Bonifaz guisar frota para a çerca de Seuilla et foy tallar Carmona et llj derõ Constãtĩa [+]
1295 TC 1/ 845 Et forõllj alj chegando rricos omes et os meestres das ordĩjs et outras conpanas muytas, et guisouse para yr tallar Carmona. [+]
1295 TC 1/ 846 Capitolo de como el rrey dõ Fernando gãanou Lora et Catalona et Guillena et deu Lora ao Espital de San lohan [+]
1295 TC 1/ 846 Esto acabado, el rrey dõ Fernando mãdou aos concellos que fossẽ cõ Frena Ruyz, prior do Espital, que foy depoys grã comendador, a cometer Lora. [+]
1295 TC 1/ 846 Et el rrey deo logo ao Espital cõ sua villa et cõ suas pertij̃ças. [+]
1295 TC 1/ 846 Mays astragarõ et tallarõ vinas et pães et ortas et todalas outras cousas de que a uiuer aviã que tĩjnã fora das portas, que llis nõ leixarõ nẽhũa cousa; de guisa que se virõ esses mouros tã arrequeixados que Axaçaf nõ se atreu[eu] a ficar et seyu ende et foyse para Seuilla. [+]
1295 TC 1/ 847 Onde diz a estoria que, estando este rrey dõ Fernando en Alcala do Rrio, de que diziamos, que lle chegou mandado y com̃o vĩjna Rreymõ Bonjfaz per mar, a que el mandara yr guisar a frota para a çerca de Seuilla, et que u[ijña] muy bẽ guisado de naues et de galees et doutr[o]s [n]a[u]y[o]s, quaes para atal feyto conuĩjnã, et que tragia sua flota bẽ basteçida de gente et de armas et de grande vianda et de todalas cousas que mester erã para gui[s]amento da çerca; mays vĩjna grã poder sobre elles de Tãger et de Çeta et de Seuilla, per mar et per terra, et que llis enviasse acorrer apressa, ca muyto llis era mester. [+]
1295 TC 1/ 851 Et Garçia Perez ouue ende grande enbargo et pesoullj por que llo Lourenço Soares preguntaua ant ' el rrey, ca logo soube que vira el rrey et dõ Lourenço Suares o que a el aquel dia auja conteçido; et el era tal ome et auja tal maneyra que lli no prazia, quando llj retrayã algũu bõo feyto que el fezese; pero cõ grã uergonça ouue a dizer que o nõ conoçia; et nũca o del poderõ saber. [+]
1295 TC 1/ 854 Et os freyres vironse cõ elles en gran coyta et forõ muy [a]fr[õt]ados, pero esforçaronse en Deus et en el rrey dõ Fernando, et en ventura boa que os guiaua, et cometerõnos a ferir tã de rrigeo que os mouerõ et fezerõnos tornar espadoas et leixar o campo, et leuarõnos asi arrancados hũa gran peça do dia; pero deteendoxilles a lugares, fezeron en elles gran mortaldad[e], enos de caualo et enos de pee. [+]
1295 TC 1/ 854 Et el rrey dõ Fernando, que auja caualgado para llis yr acorrer, encontrouse cõ elles hu vĩjnã con tal boa andança, et tornarõse para sua oste. [+]
1295 TC 1/ 856 Mays nõ foron muy sabedores; ca, poys que elles começarõ a mouer, os hũus per mar et os outros per terrẽo, tã denodados, fazendo grandes ruydos de tronpas et de atãbores et doutras cousas, os hũus das naues dos cristãos, que estauã cõ suas naues apparelladas et muy apercebudas todauja, receberõnos de tal guisa et forõ recudir cõ elles, os do mar aos outros do mar et [os] de terrẽo aos outros de terrẽo, de cada parte do rrio, que os fezerom seer arepesos do ardimento que fezerõ et do cometemento que teuerõ feyto(s). [+]
1295 TC 1/ 856 [Et] os das naues, hũus cõ outros, cõbaterõse et lidarõ hũa gran peça do dia, pero ençima uençerõ os cristãos et forõ os mouros fogindo et uençudos et desbaratados; et matarõllj o fogo de tal guisa que lljs nõ enpeeçeu en nẽhũa cousa. [+]
1295 TC 1/ 860 Et per esto todo atal foy dito o dos prouerbios das façayas antigas: "de qual dar, tal receber". [+]
1295 TC 1/ 862 Os mouros, quando a çiada virõ, derõ tornada contra a villa por se acoller; mays os dos batees nõ llj derõ esse uagar, ca llis atallarõ d[a] hũa parte, et Reymõ Bonifaz cõ suas galees da outra parte, de guisa que nõ se huuyarõ reuoluer. [+]
1295 TC 1/ 863 Capitolo das uacas que leuarõ os mouros ao prior do Espital et da fazenda que ouue con elles [+]
1295 TC 1/ 863 Acaesceu outra uez que os caualeyros da oste eram ydos, os hũus en caualgadas et os outros a guardar as recouas et os herueyros, et os outros reçeber o jnfant[e] dõ Afonso, seu fillo del rrey, que uĩjna do rreyno de Murça, que avia seu padre enviado por elle, per consello de dõ Rroy Gonçaluez Girõ -et adeãte cõtara a estoria o que a dõ Rrodrigo acaesçeu cõno jnfante sobre esto, asi com̃o dizemos -; et seendo a oste uazia dos caualeyros, uẽerõ y X gazulas dos mouros, (et) caualeyros bẽ guisados, et derõ salto ena oste contra u pousaua o priol do Espital; et nõ xi llis guisou de fazer y outro dãno, mays leuarõ ende hũas poucas de vacas suas que y andauã, mays nõ fezerõ y outro dãno, do qual roubamento pesou muyto ao prior. [+]
1295 TC 1/ 864 Capitolo de com̃o acorrerõ os bispos de Cordoua et de Coyra ao prior do Espital et o liurarõ do poder dos mouros [+]
1295 TC 1/ 864 O rruydo se foy fazendo muy grande pela oste en com̃o os mouros tĩjnã çercado o prior do Espital, et que o aujã ia morto ou preso. [+]
1295 TC 1/ 865 Com̃o don Enrique et os meestres de Calatraua et de Alcantara et dõ Lourenço Suares et o prior do Espital quebrãtarõ o arraual de Benaljofar [+]
1295 TC 1/ 865 Outra uez acaesceu que don Enrique et o meestre de Calatraua et dõ Lourenço Suares et o prior do Espital forõ de n[oy]t[e] quebrãtar o arraual de Benaliofar que dizẽ; et entrarõno et fezerõ y muy gran dano, et queymaron hũa peça del, et sacarõ ende muyto gãado et bestas et roupa et outras cousas muytas. [+]
1295 TC 1/ 865 Com̃o dõ Enrrique et o meestre de Calatraua et o d ' Alcãtara et dõ Lourenço Suares et o priol do Espital quebrãtarõ o arraual de Maçarena [+]
1295 TC 1/ 865 Outrosy acaesçio outra uez que esses meesmos sobredictos -dõ Enrique et os meestres de Calatraua et de Alcantara et dõ Lourenço Suares et o priordo Espital - forõ outra noyte conbater o arraualde de Maçarena, et entrarõno et matarõ et ferirõ muytos mouros et prenderõ delles, et sacarõ ende bestas et gãado et roupa et muy grande algo, de guisa que ficou muy quebrantado et destroydo de quanto aujã, et queymarõ delle gran peça. [+]
1295 TC 1/ 866 Et morrerõ delles muytos et seguirõnos de tal guisa, ata que os meterõ pelas portas da villa. [+]
1295 TC 1/ 867 Et os mouros vĩjnã de tal contenẽte et cõ gran poder, suas azes paradas et asi ordinadas, que os cristãos forõ çertos d ' auer batalla cõ elles, et meterõse enas armas muyto agina, et seyrõ a elles fora et esteuerõnos atendendo, cuydando que uerriã. [+]
1295 TC 1/ 869 Enganados nos a Garçia Perez; vedes com̃o a passada a põte elle; mays faranos entrar el oge en tal lugar que aueremos mester o ajudoyro de Deus; et, por que me reçeaua eu del, dixe que non passasse nẽgũu a pontezela; et, poys asi he et nõno podemos ende tornar, vaamos acorrerlle, ca esto a fazernos he, ca en outra guisa mal nos estaria, se tã bõo caualeyro com̃o Garçia Perez he se perdesse oge per nossa mĩgua. [+]
1295 TC 1/ 869 Et (a)tamaña foy a mortaldade que en elles fezerõ, que forõ mays de tres mill mouros [os mortos] . [+]
1295 TC 1/ 869 Et deuedes a saber que, daquel dia endeant[e], nũca mays os mouros que estauã en Seuilla (nũca mays) ousarõ fazer esporoada ena oste del rrey dõ Fernando, asi ficarõ escarmentados da gran mortaldad[e] que fezerõ en elles. [+]
1295 TC 1/ 871 A naue que primeyro chegou, que ya de parte do areal, nõ pode quebrantar a ponte per o açer[t]o[u], pero assedoa ia quanto; mays a outra en que Rreymõ Bonifaz ya, desque chegou, foy dar de fronte hũu tal golpe que passou clara da outra parte. [+]
1295 TC 1/ 875 Digouos que llas quero mãdar tomar, ca nõ pertẽeçe as ondas para atal ome com̃o el he. [+]
1295 TC 1/ 875 Uos catade que queredes fazer, ante que o prouedes, ca este he Garçia Perez de Bargas; et, com̃o quer que he sem oufa[n]ya, et sen brio o ueedes andar per aqui, çerto seede que uoslla[s] querra defender; et nõ a en esta oste nẽhũu caualeyro que [o ousas]se prouar cõ el o que uos aqui dissestes; et seed[e] çerto que, se o el a de saber, que uos tal cousa del disestes, que uos nõ poderedes del partir sen uosso dãno, ca he tal caualeyro et tã prouado en feyto d ' armas, que todo ome o deue reçear. [+]
1295 TC 1/ 884 Dia era d(esl)a tralaçõ de Sant Isidro de Leõ, arçebispo que foy de Seuilla, ena era de mĩll et CC et LXXX et vj ãnos, quando andaua o ano da encarnaçõ de Nostro Senor Ihesu Cristo en mĩll et CC et xlviijo, quando esse nobre et bẽ auenturado (el) rrey don Fernando, de que a estoria muytos bẽes a cõtado, entrou en essa dicta cidade de Seuilla, capital de todo esse senorio da Andaluzia, hu foy recebudo cõ muy gran preciçõ dos bispos et de toda a clerizia et de todalas outras gentes, cõ muy grandes alegrias et cõ muy grandes vozes, loãdo et beezendo et dãdo graças a Deus, et gabando os feytos del rrey dõ Fernando; et entrou asi desta guisa esse bẽ auenturado rrey dõ Fernando dentro ena jgleia de Sancta Maria. [+]
1295 TC 1/ 886 Et [a] outras [noblezas] muytas et grandes s[e]m todas estas que dito auemos; villa tã chaa et tã bem asentada nõna a eno mũdo, villa a que o naujo do mar llj uen por el rrio [to]dos dias; das naues et das galees et dos outros naujos do mar, ata dentro aos muros, aport[ã] ali cõ todas mercadarias de todas partes do mũdo: de Tanger, de Çeta, de Tunez, de Bugia, de Leixandria, de Genua, de Portugal, de Galiza, et de Jnglaterra, et de Pisa, et de Lonbardia, de Bordel, de Bayona, de Cezilia, de Gascona, de Cataloña, de Arangõ, de Greçia, et aynda de França et de outras partes d ' alẽ mar, de cristãos et de mouros, de muytos lugares, et que muytas uezes y acaeç[ẽ]. [+]
1295 TC 1/ 890 Diz a estoria que este rrey dõ Fernando [poys que] tãto ouue poiado et ouue gãanado tal prez et ouue sua onrra [chegada] ao lugar que uos contado auemos, et que foy muy amado et muy onrado de Deus et dos terreaes, que llj quiso dar espaço et uagar per que podesse acabar sua conquista tã alta et tã rica et tã grãada como acabou, et de acabar outrosi mereçemento para mereçer reynar con el eno seu reyno. [+]
1295 TC 1/ 896 Aquel [uer]dadeyro poderoso Deus -que a este seu [sancto] seruo rey deu sen et saber et ualer et p[oder] de todas estas onras de suso ditas [mere]çer et acabar en este mũdo morta[l et] auer as outras do rreyno perdurauil - l[eixe] elle sempre uiuer et durar en aquella fol[gãça] que llj Deus ouue apparellada; et a [nos] leixe de tal guisa peseuerar pel[a de]reyta carreyra, per que merescamos auer [parte] cõ el en aquella sua sancta folgãça d[e clari]dade, que nũca escureçe nẽ her[da en] nẽhua tristeza, mays sempre pr[azer et dul]çor et alegria. [+]
1295 TC 1/ 900 Et mouerõ batalla a el rrey Rrodrigo et lidarõ cõ el ẽno cãpo de Ssabara. [+]
1295 TC 1/ 900 En esta batalla fuy perdudo el rrey Rrodrigo et nõno acharõ mays morto nẽ uiuo. [+]
1295 TC 1/ 900 Et en aquelas mõtanas se acollerõ todalas gentes da terra que escaparõ da batalla. [+]
1295 TC 1/ 900 Et poys acordarõse as gẽtes et alçarõno por rrey et ffuy boo rrey et leal et todolos cristãos que erã ẽnas mõtanas ajũtarõse a el et gerrearõ os mouros et ffezo muytas batallas cõ elles et uẽçeoos. [+]
1295 TC 1/ 900 Et ffuy muy boo rrey et gerreou cõ mouros et ouuo muytas batallas cõ mouros et uẽçeoos. [+]
1300 AT III,4/ 44 Estas cantigas [+] sem mao lengua[ge]: nam son per al trobas, porque [el]as nom escarniom ne[m falam mal] como outras cantigas; pode[m] as fazer de quantos talhos [quiserem]. [+]
1300 AT III,4/ 46 Capitolo prim[eiro] Os talhos das cantigas cuidam os trobadores e[m] fazer eguaes e de quantas mane[i]ras quiserem e teverem por bem. [+]
1300 AT III,4/ 46 Pero os mais dos talhos en que fazen as cantigas de mestria sam estas: a cobra de cinque palavras. [+]
1300 AT III,4/ 46 Mais estes som os talhos mesm ' os melhores, pera ser mais a rezom e no[m] fazer enfadarem os homens. [+]
1300 AT III,4/ 46 E estas cobras poderá[m] fazer de quae[s] talhos quiserem, como vos ja disse, por quantas que for[em]. [+]
1300 AT III,4/ 49 E se aquel dobre que meterem na ũa meterem nas outras, podem -no ir meter en outras palavras, pero sempre naquel talho e daquela maneira que o meterem na prim[eir]a. [+]
1300 AT III,4/ 52 E as outras rimas todas que se acabam en leteras breves, todas son curtas, por que convem que o trobador que trobar quiser, se começa en longas ou per curtas silabas, que per elas a acabe; pero que poderá meter na cobra das ũas e das outras, se quiser, atanto que, per qual guisa as meter en ũa cobra, per tal guisa as meta nas outras. [+]
1300 LPr 1/ 106 E pas[s]ou lá no tempo de Rei Artur pera se combater con Tristan porque lhe matara o padre en ũa batalha. [+]
1300 LPr 1/ 148 Don Fernan Paez de Talamancos fez este cantar de mal dizer a ũu jograr que chamavan jograr Saco, e era mui mal feito; e por én trobou -lhi que máis guisad ' era de seer saco ca jograr [+]
1300 LPr 1/ 152 Outrossi trobou a ũa dona que non avia prez de mui salva; e el disse que lhi dera de seus dinheiros por preit ' atal que fezesse por el algũa cousa, e pero non quis por el fazer nada; e por én fez estes cantares de mal dizer [+]
1300 LPr 1/ 168 Esta cantiga seguiu Joan de Gaia per aquela de cima de vilãos que diz o refran ' Vedes -lo cós, ai cavaleiro ' ; e feze -a a ũu vilão que foi alfaiate do bispo Don Domingos Jardo de Lixbõa, e avia nome Vicente Dominguiz; e depois pose -lhi nome o bispo Joan Fernandez, e feze -o servir ante si de cozinha e talhar ant ' el; e feze -o el -rei Don Denis cavaleiro. [+]
1300 TPa XVIII/ 128 Et a carta de tal peſſoarya deue ſeer feycta en eſta guiſa. [+]
1300 TPa XVIII/ 128 Sabhan quantos eſta carta uiren com̃o Dona Orraca guardador de foan seu filho seendo enbargada de tal enfermidade et doutras couſas de maneyra tal que non a poder de entender por ſſi meeſma os bẽes et os dereytos que pertẽecyan a ſſeu filho, poren fez et eſtabelleceu Fernan Periz peſſõeiro (procura)dor dos bẽes do orfão dando - lhi poderyo para (guardar)? os bẽes et os dereytos deſte orphão en juyzo et fora de juyzo contra qual quer peſſõa ou logar aſſinaadamente en tal preito qual o orphão a ou esperara a auer con Gonçalo Royz ante juyz ſobre tal couſa. [+]
1300 TPb 26/ 104 (Aue) o bestia, o sieruo, que alguno ouiesse tenido en su poder,..................... ........................... que lo non pudiesse auer, luego (Boy) ou besta ou seruo que alguo ouuesse......... poder..................... .......................... non podesse auer logo que que gelo (demandassen), para mostrarlo en juizio; en tal razon como esta, nin en otra semejante (della), non es tenudo (el demandado) de(lo) mostrar. [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si por auentura el demandado dixesse, que aquella cosa non la tiene, nin se queria trabajar (de cobrarla), nin la amparar (maguer) la cobrasse; el que (fiziesse) en tal razon, dezimos, que si el non la desamparo engañosamente por su culpa, non es tenudo de responder mas (por ella) nin dar fiador. [+]
1300 TPb 26/ 104 E esto seria como si alguno demandasse (a otro) sieruo, o cauallo, o otra animalia, e pidiesse antel Juez que lo fiziesse parecer, e el demandado, (por non gelo mostrar), lo traspusiesse, o lo matasse; e si lo quel pidiessen, fuesse vino, o azeyte, o cosa llo demostran en juyzo..... ........................... ............ en outra semellante (desta) non he tiudo de mostrar ......... se ... ........................... diser que pero non ten aquela................... ...................en seu poderio que la mos........ sepor ventura o de........ .......sa nona ten. nen sse quer traballar nen de a amparar (aynda) que a cobrasse aquel que esto (dissesse) en tal rrazon (como esta) dezemos ...................nona desamparou enganosamente por sua culpa non he tiudo de Responder mays (sobre dela) nen(de) dar fiador LEY XIX (dos que traspassan as cousas eas vegadas maliçiosamente). [+]
1300 TPb 26/ 104 E se aquelo que (lle) demandassen fosse vinno corriente, e la vertiesse, o la enagenasse, o si fuesse metal, o alguna otra labor de mano fecha, que (la) fundiesse, o la quebrantasse, o la desatasse, de manera que non paresciesse aquella forma, que de primero era en ella. [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca en tal razon como esta dezimos, que tenudo es de pechar al demandador tanto quanto jurare, que (menoscabo) por aquella cosa, que engañosamente traspuso, o la quebranto, porque non gela mostro en juizio. [+]
1300 TPb 26/ 104 E porende dezimos, que este a aquien la demandan, que la deue mostrar en tal estado como era, quando el pleyto fue (mouido) sobre ella. [+]
1300 TPb 26/ 104 Esto se deue entender, ou azeyte ou outra cousa corrente e a uertesse ou ha enalleasse ou se fosse metal ou outra (cousa) lauor de man feyta que a fondesse ou a quebrantasse ou a desatasse de maneyra que non paresçesse aquela forma que de primeyro era en ela. [+]
1300 TPb 26/ 104 Ca en tal rrazon como esta dizemos que he tiudo de peytar ao demandador (outro) tanto quanto jurasse que.... (noscabou) por aquela cousa que enganosamente trasposo (ou enalleou) ou a quebrantou porque o non mostrou en juyzo. mays por uentura o demandado mostrasse a cousa mouele en juyzo enpeorada ou danada pero (que) non fosse mudada de todo enton se o demandador.. ........................... [+]
1300 TPb 26/ 104 LEY XXII..................... ............................. ............................. ....... .................outro (alguu) a quena ou......... alleada segundo dissemos...... .............que falan en esta rrazon..........zemos que este a quena demandan..........deue mostrar en tal estado como era quando foy o pleyto (começado) sobre ela (E) esto si entonce la touiere. [+]
1300 TPb 26/ 104 LEY XXIII - (Que derecho es, si el demandado non muestrestra la cosa mueble que demandar en juizio.) Tal podria ser la demanda, que el demandador faria en razon de alguna cosa mueble, ............................ [+]
1300 TPb 26/ 104 Mas si tal recabdo (como este),non quissiesse o non pudiesse dar, bien le pueden apremiar, que este a derecho delante el Judgador, do lo falla(ren). [+]
1300 TPb 26/ 104 Pero si este a quien quieren fazer tal demanda, perdida por tempo quando a começou a demandar, non he tiudo o demandado de a mostrar. por que o demandador non ha direyto nehuu en ela LEY XXIII (que se o demandado mostra a cousa mobre que lle demandan que verría a mayor dapno ao demandador que ao que a casa (cousa) mostrase). [+]
1300 TPb 26/ 104 Tal poderia seer a demanda que o demandador........ .......................... .......................... [+]
1300 TPb 26/ 104 Mays se tal Recado non podesse ou non quisesse dar. ben o poden apremear que este a dereyto deante o julgador onde o acha(se.) A XII he quando demandassen alguo seruo besta ou outra cousa mouel por sua................. demandassen ali deue responder onde for achado con ela. pero (que) el seja ........ [+]
1300 TPb 26/ 104 De los dias feriados, que (pueden establescer) los Emperadores, (e los Reyes.) ........................... ........................... ........................... tal demanda for ome........ ...........fiadores de estar a dereyto sobre aquela cousa que lle demandan e que o faran............... [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 125 A premeyra he porque eles nõ poderian auer nehũ proueyto das rrequezas, sse nõ husasen delas, e tal huso deue seer en fazer ben, e ho ben feyto deue seer dado os amigos, e por ende os [que non an] amigos nõ poden husar das rrequezas que ouuerẽ, macar seian auondados dellas. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 126 A terceyra maneyra que de suso falamos nõ he uerdadeyra amizdade, porque aquel que ama o outro, por sua proe e por plazer que espera auer do amigo, destallasse por ende a amizdade, porque non auia rrayz de bondade. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 127 A ssegũda guarda deuen auer os amigos en las parauuas gardãdosse de non dizer cousa de seu amigo de que podesse seer enfamado ou que lle podesse uijr mal; por ende pero disso Salamon en Ecclesiastico: quen desonra seu amigo de parauua destalla a amizdade que auia con el; outrossi nõ se deue rretraher nẽ posfaçer o hũ ao outro os seruiços e as aiudas que sse fezeren. [+]
1300 CPa XXVII, 4/ 127 Outrossi sse deuẽ gardar que non descobran as poridades que sse disserẽ hũ o outro; e sobresto disso Salamon que quen descobrir[a] a poridade de seu amigo destalla a fe que auia cõ el. [+]
1300 XH I, 0/ 5 Aqui departe mẽestre Pedro et diz sobre estas palauras, queo omẽ ante que daquela froyta comese daquela aruore que nõ era mortal nẽ poderia morrer, que atal ofezera Deus; mays depoys que da froyta daquela aruore comese quese tornaria mortal; et esto diz que queren dizer aquelas palauras que noso señor diso aAdan, quese daquela froyta daquela aruore comese que morte morreria, dizendo quesendo quese tornaria mortal, oque nõ era antes nẽ fora despoys se daquela froyta nõ ouvera comydo. [+]
1300 XH I, 0/ 7 Quãdo noso señor aduso ante Adam, cõmo avemos dito, todaslas anymalias que el fezera ẽna terra por véér cõmo as chamaria Adam, ou que nomẽes lles diria, ho hũ por que eram as anymalias todas pares, macho et femea cada hũas en suas naturas, et nõ avia y [njgũa] pera Adam, o al por quelle paresçeo ẽno seu tallente et gesto da sua cara que se nõ deleytaua em [njhũa] daquelas criaturas, teuo noso Señor por bem et por mesura queo omẽ nõ fose sóó. [+]
1300 XH I, 0/ 9 Quando elles seyrõ do Pareyso, ontre otempo que poserõ ẽno camyno pera víj́nr aaquel lugar, oque morarõ aly desque y chegarõ, comprirõ estes quinze ãnos, por quelles foy moy longa acarreyra [per] que ouveron de vĩjr, do começo da terra aparte de ourient ata medeo della, ca Jerusalem et Ebrõ, que esta açerca hũ do outro, em medio da terra jazẽ; o al por moytos máos lugares moy asperos et sensabores, por penas, et montes, et agoas, et espantos de bestas feras, et serpentes que achauã y alugares; demays que nõ avya ajnda y feyta carreyra njhũa, ca nũca andara omẽ por y; o al por que despoys que açertarõ avíjnr aEbrom et forõ y os primeyros ãnos, tanto ouverõ que [veer] et pensar ẽnos bẽes que perderam et otraballo [et] mezquindade enque eram, quese nõ nẽbrarõ de solaz de varõ et de moller; demays que erã ajnda vírgéés et taes sayrõ do Pareyso, segundo dizẽ Metalio et Lucas obispo de Tuy. [+]
1300 XH I, 0/ 11 Et por queo fazia el do mellor et de moy bõa voõtade, plougo a Deus cõ o sacrifiçio del, et catou ael et aos seus dões, et rreçebeos por la bõa voõtade de Abel; mays a Caym, por la maldade que vya en el, et ẽno tallente [do] seu coraçõ [et] en suas offortas desapostas, nõ curou del nẽ dellas; de mays que diz aescritura que comya ante queo sacriffiçio fezesse cõmo omẽ gargantõ e glotõ, enque semellaua que despreçaua oque fazia et que queria fazer prazer asy mẽesmo ante que aDeus. [+]
1300 XH I, 0/ 11 Pero se tu codiçias de mellorarte, aquela codiçia seja suty et tu sobrela, pera [apremer] omal de [o] nõ fazer, et nõ ella sobre ty pera te leuar aello; et do teu tallente tu sey [señor]. [+]
1300 XH I, 0/ 11 "Et Abel, nõ se gardando nẽ catando de tal cousa, outorgoullo et sayrom; et desque forõ en suas herdades foysse Caym aAbel em aquela sua erdade, et feryo, et dou com el em terra et matóó. [+]
1300 XH I, 0/ 18 Tubalcaym -yrmão de Jabel et deste Jubal, fillos de Sella, aoutra moller de Lamec, segundo conta Moysem ẽno quarto capytolo de Genesis et outros cõ el -dizem que ffoy ferreyro em todaslas obras, de cobre et de ferro et que labro moy bem de martelo em todo metal. [+]
1300 XH I, 0/ 18 Et el começou primeyro aentallar os metaes et fazer em elles feguras [enleuadas] et de outra guyssa, et achou esto desta maneyra: seus yrmãos Jabel et Jubal et outros dos seteẽta et quatro de sus yrmãos et suas [cõpañas] andando por los mõtes, Jabel cõ seus gãados et Jubal andando buscando madeyros de que fezese seus estormẽtos de sua musica, achauã as siluas tã espesas, por que omẽs [nj̃gũus] nõ andarã ajnda por y nẽ cortarã y nada, et por la espesedũe do mõte nõ podiam por y andar nẽ passar de hũ lugar pera outro; et ençẽderõ os mõtes et tã grandes forõ os fogos que ardeu toda aerua et desy as aruores [grãdes] todas, et ajnda aterra cõ elles; et tã [grãde] foy acaentura que entrou dentro ajuso que fondeu metaes de venas que aly avia delles, et tanta foy aforça da fondiçõ quese [torçerõ] os metaes, et aly onde quedarõ et se queymarõ tomarõ ensy da parte de juso feguras de madeyros et de pedras et de que quer que su sy [acharom]. [+]
1300 XH I, 0/ 18 Et estes de Caym et os outros, que nõ sabiam ajnda nada de rrazõ de metaes, nõ curauã delles et leyxauã[os]; et tanto foy moyto este metal queo soubo Tubal Caym, que obraua delles, et vẽeo aaqueles lugares dos mõtes por onde diziã que esto acõtesçera, et achaua as peças et as taboas dos metaes que jaziam por aly onde se queymarã. [+]
1300 XH I, 0/ 18 Et quandoas alçaua vyo em ellas os synaes que paresçiam que tomarã ensy das cousas sobre que jaziam, et aasemellança de aqueles synaes fezo el o entallar, et enleuar, et pyntar. [+]
1300 XH I, 0/ 19 Et foy filla de Lamec et de Sella; et acõmo quer que era yrmãa de Tubalcaym, cõmo he dito, pero foy sua moller, et segundo aestoria sem pecado, ca ajnda estonçes nõ defendia otẽpo aqueles casamẽtos; et diz a Glosa sobre o Genesis em este lugar que Noema tãto quer dizer cõmo voõtade, et esta voõtade em este lugar tãto cõmo codiçia; et que tal yrmãa ouvo Tubalcaym asy cõmo [codjçia]. [+]
1300 XH I, 0/ 19 Et dizẽ que foy este Tubalcaym omẽ moy batallador cõmo disemos; et que moyto lidaua, segũdo queo despoẽ os departidores, queo fazia cõ codiçia de [gaañar] o allẽo, ou vengar amalquerença, ou apremear aos omẽs queo temã et [oseruã] et el leuar oseu deles et tomauao pera sy; et aalende desto que mãteuo Tubal Caym oseu corpo ao mayor deleyto dessy que el podo em molleres et em todas outras cousas quaes quer, et em aquelo folgou toda via quando et cada que selle guisou. [+]
1300 XH I, 0/ 20 Et Lamec andando acaça et seu moço cõ el, atravesaua Caym de hũa parte do monte pera aoutra por hũ carreyro que vyña por esse monte, et todo era veloso, et cuberto de cabelos cõmo anymalia, andando sempre fogindo et morando omays sempre ẽnos mõtes et por los ermos; et asy ya fogindo et tal andaua toda vya ca dito avemos cõmo lle dera Deus que nũca podesse estar quedo em hũ lugar; et desque passou mẽteosse em hũa mata, et hũas molleres acõtesçeo que pasauã estonçes por essa carreyra, et acharõ aCaym et maravyllarõse de tal cousa, et el [outrosy] quando as vyo esteuo quedo hũ pouco et catou pera ellas, et ellas quando virom tal omẽ et tã estrayo, et os ollos todos cubertos de cabelos das pestanas et ajnda afaçe, ca tã longos erã os outros cabelos de todo ocorpo em sua [guisa], et espãtarõse del et deron vozes; omoço et Lamec oyrom as vozes, et omoço pregontoulles que aviam; ellas diserõlle que viram hũa [anymalia] velosa, cõmo besta estraya quelles atrauesara acarreyra, et quese metera ally en aquela mata; et el disolles quelle mostrasem o lugar, et ellas tornarõse cõ elles et mostrarõlle onde se metera, et desy forõse logo sua carreyra. [+]
1300 XH I, 0/ 20 Et o moço entrou et achou aCaym que jazia em terra tendido de aquel colpe pera morrer, mays pero vyuo era; et [coñosçeo] omoço que aquela forma tal que de omẽ sééria et nõ al, et ouvo [del] gram pauor. [+]
1300 XH I, 0/ 20 Et omoço leuou ho ala, et Lamec começou delle [pregũtar]; mays quando chegarõ jazia Caym en passamẽto, et nõ podo dizer nada aLamec; et por lo pesar que avya desto et cõ grande saña que tomou contra omoço que sabya que el o giara ala por que matara aCaym, alçou Lamec oarco, que tenya ẽnas suas mãos et deu cõ el ao moço tal colpe que quebrãtou oarco, et britou ao moço acabeça, em tal maneyra que morreu ende omoço, et leyxóós aly ambos mortos. [+]
1300 XH I, 0/ 22 Sobre esto diz Josepho ẽno segundo capitolo, que Lamec era omẽ sabeo, et sabya as cousas de Deus sabeamẽte, et por que vya que el jazia su apẽna de Caym enque caera Caym por la morte de seu yrmão Abel et el por la de Caym, dizia esto asuas molleres; doendo se el do feyto que fezera, et ellas quese doessem ende asi cõmo el; oal que por lo medo de ellas seerẽ penadas porla morte del, seo [matasem], et ajnda ellas sete tãto mays que el por que matara aCaym, et que duldariã ellas delle fazer [njhũ] pesar, nẽ deo matar, nẽ ajnda sofrer [anjhũ] queo matase, et [escarmẽtaarlas] asy desta [guisa], et ajnda por lo deuedo que avya cõ ellas de gardar las que nõ caesem em tal morte nẽ em tal [pena], ca erã [maos] todos los seus, asy cõmo diz Josepho, et ho avemos nos dito. [+]
1300 XH I, 0/ 23 Et que estando em tal dulda, et em tal pressa et pensamẽto, quese nõ sabya dar consello nẽ sabya que fezesse; mays noso señor Deus, [asi] cõmo departẽ os despoedores sobre este lugar, dizẽ que el nõ teuo por bem nẽ por bõa aquela promesa et jura, et enviou aAdam dizer [per] hũ angeo que sayse daquela dulda et que jouvese cõ sua moller Eua, et ouvese seus fillos em ella, ca do [tyñagẽe] que el faria em ella daly adeante avya anasçer ofillo de Deus. [+]
1300 XH I, 0/ 26 Et mentre que Adam [vjueo] obediente a Deus, diz que rreteuo ensy asemellança de Deus, et esto era nõ séér mortal, et esta he bõa rrazõ et cõ gisado. [+]
1300 XH I, 0/ 26 Mays despoys que sayo da obediençia et quebrãtou oseu mãdado, diz Jeronymo que tirou Adam emsy a semellança de Deus, et tornousse terreal, asy cõmo mortal; et despoys que el foy terreal que fezo fillos de qual natura se tornara, et convem asaber que terreal, terreal he, et mortal, mortal he, cõmo el era. [+]
1300 XH I, 0/ 27 Et elles [o escriuyrõ] em aqueles pylares que avemos dito por quese nõ perdessem, pero por que se quedam aqui todas as rrazões queos sabeos diserõ dos de Caym et destes de Seth, departimos nos asy que: esto podo séér queos do linagẽe de Caym acharom primeyramẽte os saberes et as mẽestrias dos saberes das cousas segrares, ou terrẽaes, donde som os saberes aque chamamos mecanycos, asy cõmo avemos dito de Jabel que buscou as mẽes trias [de] criar os gãados et caçar et pescar; et Tubal seu yrmão os estormẽtos de cantar et tãger et labrar de fuste pera elles, et daqui veẽo despoys cõ todaslas sutelezas acarpentaria de labrar de fuste, et de pedra, et ajnda de osso, et de al seo ya; et Tubalcaym, yrmão destes, aferraria de cobre et ferro, et oentallar, et opyntar cõmo dito he; et daqui veẽo despoys o obrar de labrar de prata et ouro, et fazer y todas las sutelezas [do[s]] lauores quese oje [fazẽ]; et ajnda tẽemos que daqui se leuãtou osaber de labrar aterra, asy cõmo olas et cantaros et oal quese ende dela faz, et outrosi os vidros do fieyto; et oque bem parar mẽtes aesto achara queos do linagẽe de Caym buscarõ primeyro todas las sabedorias et mẽestrias das cousas [terreaes]. [+]
1300 XH I, 0/ 32 Et Lamec nõ quedaua de castigar los toda vya, mays nõ podia cõ elles por que erã moytos, et se partyam ẽnos tallentes ao que queriam. [+]
1300 XH I, 0/ 34 Et diz oebrayco et mẽestre Pedro cõ os Judeos que foy cõmo vidreyra; et oebrayco [diz] ajnda mãys quea [çercou] Noé de cristal, et chama a oebrayco meridiano , quer dizer lugar [per] onde lles entraua aluz [ao] medio dia quando passaua o sol [per] cima, acõmo quer que nõ paresçesse o sol aqueles dias por lo tẽpo nublado; et Symaco achama diluculo, quer dizer, pouca luz, por que entraua por aly pouca luz cõmo vem por la [mañãa] çedo ao mũdo. [+]
1300 XH I, 0/ 40 Et diz mẽestre Pedro que este pojamẽto da agoa que fora tanto em alto por que tam [altos sobirã] os fumos dos sacrifiçios queos de Caym fezeram aos ydolos, et quese lauasse da suzidade de aqueles fumos oayre; et estouo daquela [guisa] a terra coberta das agoas çento et quareenta dias por tal que morressem [todaslas] anymalias da terra et as [aues] do çeo, saluo ende Noe sóó et as outras cousas viuas que erã cõ el ẽna arca por mãdado de Deus. [+]
1300 XH I, 0/ 44 [Ẽno] mes de mayo et em dia de domj̃go entrou Noe ẽna arca, et em [esse meesmo] mes et em outro tal dia [ao] outro ãno sayo dela el et os outros que cõ el [erã] em ella. [+]
1300 XH I, 0/ 44 "Señor Deus verdadeyro et poderoso sobre todaslas cousas, pydo te merçede por la moy grande piedade et mesura que enty a, que poys queos máos son penados que nos nõ [percamos] de cabo nos et as outras anymalias, as quaes oteu ordenamẽto touo por bem deas saluar do deluvio et leyxarlas aavida; et rrogo te por [lo] estado dos que agora somos et seeram daqui adeante que tal destroymẽto cõmo este que nũca oenvies sobre elles; et aestes poucos que leyxaste por la tua bondade, et ajnda por ventura por que nõ achaste em elles tanta maldade, por que quiseses que ontre os outros pereçessemos que nos prometas este dom et nos faças esta merçede: que [nos nõ] mates mays cõ morte de deluvio. [+]
1300 XH I, 0/ 44 Et señor, se doutra guysa ouver aséér, peor andantes seerã estes que os mortos; que aos mortos selles veẽo odeluvio foy adesora et virõ elles seu [pelygro] et sua morte, et tomarõna et nõ ouverõ mays de hũa pẽna; mays os que ficamos, se outra tal morte avemos de auer, ha pẽna doblada sééria, que agora vymos nos em estreytura de peligro de morte, et passamos por [ello] et [sofremosla]. [+]
1300 XH I, 0/ 46 De cõmo noso señor Deus asegurou os omẽs doutro tal deluvio. [+]
1300 XH I, 0/ 46 "Oy atua oraço. et vejo atua bõa voõtade, et rreçebo o teu sacrifiçio; et nõ avya eu ja talente de penar os omẽs mays cõ tal pena cõmo esta por nẽgũas maldades que elles ja fezessem, et moyto menos daqui endeant por lo teu rrogo; nẽ digas tu queos eu matey, nẽ que mortos som, saluo ende que sofrerõ esta pẽna [porla] sua maldade, et por aquesto lles la trouxe eu de çima do çeo. [+]
1300 XH I, 0/ 49 Et acontesçeo que jazendo asy descuberto Noe et dormyndo, vẽeo Cam, seu fillo mediano, et quando o vyo tal jazer rryosse del; et sayose et foyse pera seus yrmãos onde estauã labrando et disolles lo. [+]
1300 XH I, 0/ 49 Et elles quando llo oyrom pesoulles moyto, et forom se pera atenda moy apressa, et quando chegarõ açerca ante queo vissem, tomarõ hũ mãto ẽnos ombros et entrarõ ael de espaldas por lo nõ véér tal et deytarõ lle o mãto em çima et cobrirõno, et leyxarono asy dormyndo ata quese espertasse por sy, et forõ se aseu lauor. [+]
1300 XH I, 0/ 56 Et cõmo quer que Deus dera segurança aNoe doutro deluvyo nõ se asegurauã ajnda bem os fillos nẽ se ousauã alongar da arca pera em outro lugar fazer morada, por que se por ventura acaesçesse que viesse outro deluvio, quese poderiã coller aella; pero despoys que virõ cõmo seu padre Noe avya enviado tam longe da arca cõmo de Armenya aoriente aYonyto seu fillo, [a que el] tam grande bem queria, et viansse cõ rreys et que erã ja [cõpañas] tam grandes que era forte cousa, et enchyam aquelas terras onde estauã, et nõ cabyam em ellas; et de mays acontesçeo lles esto, et touerõ no por moy bõo synal, que [nẽgũa] de quantas chuvias Deus fezera ẽna terra em tantos ãnos cõmo elles aviã aly morado, que nũca os rrios sayram da madre que por aquela terra corriam, enque elles comarcauã de [guisa] que quisessem fazer semellança de tal deluvio et forõse asegurando, et ouverõ aqueles seus rreys seu acordo ontresy, et despoys cõ suas [compañas]; et diserõ: ¿pera que moramos aqui em estas serras onde nõ avemos agoas nẽ froytas nẽ as herdades pera os pães, [laurar] aabondo cõmo o averemos ẽnos chãos? et que desçendesem daqueles montes altos [aos] vales et aos cãpos hu averiã bõas moradas et [agoas] et do al que quisessem. [+]
1300 XH I, 0/ 57 Aly começou decabo Nẽprot apoerlles medo a todos dizendolles que víj́nria outro deluuyo tal cõmo ho do primeyro tẽpo de Noe, et elles avendo medo desto et veẽdose em lugar tã chaão et tam alonge de serras et de montes altos onde se acollessem aalgũa forteleza selles [acaeçesse] dea mester aver, preguntarõlle que fariam sobre esto; [+]
1300 XH I, 0/ 59 [Seuylla] Casandra, segundo rreconta della Josefo ẽno seysto capitolo, diz ende asy: seendo todoslos omẽs de hũa lyngagéé fezerõ hũa torre moy alta pera sobyr [per] ella ao çeo, mays os deus enviarõ ventos que estoruarõ atorre et adestroyrõ; et partyrõ acada hũ alyngagéé que era antes comunal atodos, et diz que de tal [guisa] foy partydo que nẽgũ de quantos se aly açertarõ, nõ ouvo y quẽ hũa lyngagéé todo enteyro rreteuese nẽ que soubesse dizer nome nẽ palaura de toda cousa, menos de nõ aprender et tomar delo algũa ajuda de outro seu [viziño]. [+]
1300 XH I, 0/ 70 Et os outros seys yrmãos outrosy poblarom, mays nẽgũa cousa nõ achamos deles, [nẽ dos feytos deles] senõ os nomẽes soos; mays as suas çidades, cõmo quer que nõ som conosçudas agora, [enpero] terras ouverõ, et çidades fezerõ elles et outras poblas. Ẽna batalla de Tyopia, segundo diz Josefo, asy cõmo cõtaremos adeante, queas destroyrom os [judeus], et, segundo diz mẽestre Pedro ẽna sayda [do] Egypto pera aterra [da] promyssom as destroyrõ. [+]
1300 XH I, 0/ 72 Teuerõ despoys os judeus que vynã de Eber, que foy da lyña de Sem et outrosy os de Jafet, que quanto dos de Cam podesem leuar ou tomar da terra ou doutras cousas quer por batalla, quer por força, et ajnda prenderlos et tomarlos por vasalos peyteyros et por seus seruos, que nõ faziam pecado nẽ erro nẽgũ, que seu padre Noe, que fora padre de todos, dos [hũus] et dos outros, lles leyxara esto por erdade. [+]
1300 XH I, 0/ 72 Et nos tẽemos, que segũdo este dereyto et priuylegio que Noe noso padre nos leyxou aos de Sem et de Jafet donde nos vĩjmos que toda cousa de terra et de al que nos dos de Cam de Africa, et donde quer queos mouros sejam em quaes quer outras terras; et poys que mouros som, todos som de Cam, et se podermos de [algũus] deles algũa cousa leuar por batalla ou por [qual] quer força et ajnda prenderlos et fazerlos nosos seruos que nõ fazemos em [ello] pecado, nẽ torto, nẽ erro nẽgũ. [+]
1300 XH I, 0/ 76 Et Astenagos poblou sua terra apartada et chamou aos seus astenagos; et os gregos, despoys desto, segũdo diz Josefo, mudarõlles este nome, et chamarõlles rreginos, et aterra anome Rregio et he em terra de Ytalya. [+]
1300 XH I, 0/ 78 Et destes souromatas os de Calabria, os de Çeçilia, os de Apulla, os de Laçio, que he hũa partida de Ytalia, et he aaque [dizemos] agora Lombardia. [+]
1300 XH I, 0/ 78 De Rrifat, osegundo fillo de Gomer, [forõ] os de Paflagonya, quee açerqua de Gallaçia, et destes paflagões passarõ algũas [conpañas] deles aYtalia, et poblarõ Veneja et Leguria, quee hũa partida de Lombardia. Os de Togorma, oterçeyro fillo de Gomer, apartarõse das outras suas géérações, et passarom aAfrica, et poblarõ y; et daqui forõ os tygrateos do rreyno de Tygram de que falamos ẽna [nossa] Estoria que fezemos de España, ẽnas rrazões das conquistas que contamos de Põpeyo o Grande. [+]
1300 XH I, 0/ 83 Por que diz que nõ era ẽna arca lugar nẽ ẽno deluvio tẽpo enque apostamente nẽ cõ bõa rrazõ podessem nẽ deuesem traballarsse de tal cousa omẽs nẽ mulleres. [+]
1300 XH I, 0/ 85 Et ajnda desto diz mays Ysidro em este lugar: que entrou Noe cõ seus fillos em hũa [naue], et que vẽeo aYtalia com elles, et y poblou, et morou et ficou. [+]
1300 XH I, 0/ 89 Et estes casarõ ja et ouverõ molleres [coñosçidas] por tal de [coñosçer] cada hũ seus fillos, et labrarõ as erdades, et plantarõ aruores, et criarõ et partirõ esto entre sy por que soubesse cada hũ qual era a sua erdade et quaes erã suas aruores et seu froyto, por que nõ viessem acontẽdas nẽ apeleja cõ seu parente nẽ cõ seu [viziño]. [+]
1300 XH I, 0/ 92 Em pos estes auçiáos vierõ outros et pararõ mentes moyto mays ẽnas naturalezas, et ẽnos poderes, et ẽnos estados das cousas, et em buscar, et fazer mayores aposturas et comecarõ afazer casas de paredes de pedra malposta cõ barro de lodo; et fezerõ [hũus] estormẽtos asy cõmo feyturas de selas, que deytauã aas bestas enque caualgauã, et em lugar de frẽos, por quanto os nõ sabyam ajnda fazer, enfreauã as em varas torçidas quelles metiam ẽnas bocas por tal deas [guiar] et mãdar mellor. [+]
1300 XH I, 0/ 92 Outros ouvo y que estudarõ ja mays despois em esta rrazõ do adorar dos elamẽtos, et diserõ et julgarõ, segundo os seus sisos et seus aruydrios que era mellor de orar oelamẽto da agoa queo da terra; et esto por estas rrazões: por que pensauã elles et [crijam] que mays grande era oelamẽto da agoa queo da terra, et mays lympo, et tal que nẽgũa cousa tẽporal nõ apoderia nẽ pode escusar, por que aagoa laua et alympa et tẽpera todas las cousas, et por estas rrazões aqueles adorarõ aagoa et nõ aterra. [+]
1300 XH I, 0/ 94 Et departĩdo ẽnas naturalezas et cursos das estrellas acharõ queas hũas se [moujam] et as outras nõ; et das quese mouyam et nũca quedauã escollerõ et cõtarõ que erã sete; et por quese mouyam et nũca quedauã de andar nẽse parauã em nẽgũ lugar et andauã apartadas hũas das outras, et por esto diserõ que cada hũa dellas avia seu çeo apartado en - que nõ era outra estrella nẽgũa, et [chamarõlles] planetas, et planeta tanto quer dizer cõmo estrella andadeyra; et derõlles este nome de planos que diz ogrego por tal andar. [+]
1300 XH I, 0/ 95 Et aaprimeyra parte et ao primeyro signo diserõ Aries, et tanto quer dizer cõmo carneyro, et chamarõ primeyro [este] signo dentrelos outros porque segundo leemos et achamos escrito foy omũdo criado em el; ao segundo signo diserõ Touro; ao terçeyro [Gemjnos], quee tanto cõmo doblados ou embelizos, por quelle diserõ este nome de Castor et Polus, que forõ yrmãos, fillos del rrey Jupiter, et nasçerõ ambos de hũ parto; ao quarto signo chamarõ Cangro do nome do cãgrejo do mar, et em este signo dizẽ que foy criada a Lũa; ao quinto signo diserom Leom; ao sexto a Vyrgéé; ao septimo a Libra, quee peso ou balança; ao oytauo Escorpyom quee alacram, ao [novemo] Sagitario que quer dizer tanto cõmo [aseetador] ou tirador de séétas com arco et asyo pyntam; ao dezimo Capricornyo que quer dizer tanto cõmo cabra ou cabrõ cõ cornos; ao [onzemo] Acario que quer tãto dizer cõmo agoadeyro, ou tragedor de agoas et verterõ dellas, et tal paresçe otẽpo quando o sol passa por el; ao dozemo et postromeyro signo poserõ nome os Peyxes. [+]
1300 XH I, 0/ 96 Et tãto cresçeo et vẽeo amáo siso ofeyto dos ydolos et das creẽças deles et do seu adorar, queos omẽs cõ grande et desmesurada codiçia de aver, que encomẽdauã acada cousa seu Deus quella gardasse, et faziam ydolos aaqueles deus cõmo adona Çeres, [deessa] das messes, et adona Paalla, [deessa] das [olyuas], et de saber, et de batalla, et adona Diana, [deessa] de caça et de castidade, et aVenus, [deessa] de fermosura, et aBaco, deus dos [vyños], et outrosi de todaslas outras cousas; et cõ grande loucura adorauã [a] estes ydolos em lugar de verdadeyro Deus Et quando achauã algũ omẽ ou moller que [ouvesse] cõplidamẽte algũa destas mañas, quer bõas quer máás, chamauãlle deus ou [deessa] daquela maña que avia, et [faziãlle] logo ydolos et adorauã os cõmo ofaziã, aaventura, quando o omẽ avya bõa ventura ou saya bem andante em algũa cousa. [+]
1300 XH I, 0/ 99 [A esto dize mahestre Pedro] et solta esta dulda: por que costume foy da Santa Escritura de poer os termynos et cõtos dos çentos, et por algũa pouca cousa que [veña] y do tempo mays ou menos ca os santos Padres nõ fezerõ y força ẽnos ãnos, tanto aviam feruor ẽno coraçõ de [vijnr] cõ alyna das géérações aaquel lugar hu tynã ocoraçõ et otalente, [asy] cõmo aSanta Maria et aIhesu [Cristo]. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et era outrosy moy sabea et moy mẽestra ẽno triuio et ẽno [quadrunjo], que som as sete artes liberaes, et sobre todo ẽno quadrunyo, et em naturas, et em argomar, et em todo lauor de agulla sobre [lyño], et seda, et sobre qual quer pãno, et era moy mẽestra em todo saber et em todo feyto de batalla. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et por quea viam os seus [gẽtijs] moy sabea et cõplida em todas estas cousas, mays que aoutro varõ nẽ [muller] do seu tẽpo chamarõna [deessa] de todas estas cousas, de olyueyras, et de outros saberes, et das naturas das cousas, et da filãderia, et de batalla; et por ende poserõ nome aaquel monte Palatyno do nome dela, et fezerõlle asy suas orações et seus sacrifiçios. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et em aquel lugar diz que morarõ despoys moy bem, et moyto aseu talente os emperadores de Rroma et os çesares. Ẽno tẽpo deste Rreu ou Rregau, viuendo ajnda [Falec], ouvo cõtenda el rrey [Jupiter] cõ el rrey Saturno, seu padre. [+]
1300 XH I, 0/ 103 Et esto podo seer asi segũdo dizẽ [algũus], que este Nẽprot Saturno que foy [Nẽprot] ho de [Babilonja]; et que avendo seus fillos ja casados et ajuntados pera rreynar, por que oyo dizer de Europa cõmo era amellor et mays tẽperada terra do mũdo, et mays abondada de [mpytas] bõas cousas -que tal he Europa, et ontre moytas bõas terras quea em ella, cõmo aprouỹçia de [Guadalquiuir] he amellor de quantas ẽno mũdo som, asy cõmo diz Plinio ẽno terçeyro libro enque departe destas tres terras, cõuẽ asaber, Europa, Asia, Africa, et das prouynçias delas - et outrosi por que avia aprendido Nẽprot em terra de Edom de Yonyto, seu tyo, por la arte da astronomya, cõmo ontre - los quatro prinçipaes rreynos do mũdo avia de séér hũ ho de ouçidente, et que este vençeria aos outros tres, et seria señor deles, et duraria sempre despoys que começasse, et com sabor de rreynar el aly, et leyxar de sua geeraçõ [que] rreynasse y sempre, outrosy mudouse onome; et vẽeo aly aaquela terra, aJano, teẽdo que aquela terra aque Noe viera, et poblara et acabara em ella que este acabamẽto de Noe em aquel lugar que era cõmo synal de séér aquela terra começo et cabeça et [synal] de todo omũdo ata afim. [+]
1300 XH I, 0/ 106 Em [esse] tẽpo de Seruc, viuendo ajnda Rregau, hũ rrey que avia nome Ytalo, vẽeo cõ suas gẽtes de terra de Saracusa aaquel rrey Jano et aSaturno, et pediolles pobla; et elles outorgarõlla et rreçeberõno et derõlle pera ella hũ lugar açerca do rrio Albula, contra aparte de ouçidente das suas poblas. [+]
1300 XH I, 0/ 106 Et Ytalo fezo aly, açerca do rrio, sua pobla; et chamoa Ytalia, [do] seu nome del. [+]
1300 XH I, 0/ 106 Et daly foy chamada despois Ytalia toda aquela terra. [+]
1300 XH I, 0/ 106 Et avia em Syracusa, que era oseu rreyno deste rrey Ytalo, hũa grãde carcaua -et chamalle fossa aquel Libro de Rroma - et ya moy longa et moy grãde cõmo corrente de agoa de [venydas], et era cousa moy nomeada em aquelas terras, et semelauase moyto cõ ocalez ou madre de aquel rrio Albula; et por esta [rrazõ da] semellança daquela carcaua de Saracusa, que avia nome Tybre et se semellaua cõ aquel rrio Albula, el rrey Ytalo et os seus poserõ nome Tibre aaquel rrio; et asylle chamã oje, et este he orrio Tibre de [Rroma], et deste nome vos diremos ajnda outra rrazõ em este capitolo adeante. Ẽno tẽpo deste Seruc hũ fillo de Ercoles -et chamalle aquel Libro das [Marauyllas] de Rroma fillo de Ercoles, et nõ achamos del outro nome - et vẽeo cõ os da çidade de Argos de Greçia ali aaquel rreyno de [Lano], et poblou y sub o Capitolio hũa çidade, et posolle nome Valeria, segũdo que diz Barro, que foy grãde sabeo [de] estorias. [+]
1300 XH I, 0/ 106 Et [depoys] desto, em tẽpo de Seruc, [hum] prinçepe [a que] chamauã Tybre, rrey de hũas gentes [a que] diziã os aborigenes, vẽeo cõ sua oste aaquela terra de Rroma, et fezo hũa pobla acerca daquel rrio Tibre; et por que el nõ poblara y aprazer del rrey Jano et dos outros da terra -et yam ja as gentes sééndo moytas, et queriã cada [hũus] aver oseu [coñosçido], et nõ rreçebiã de bõa mẽte [hũus] aoutros pera erdarẽ [densuu] todos em hũ, por quese estreytauã ja as terras com moytas poblas et lugares et veẽo aquel rrey Ytalo et lidou aly cõ este rrey Tibre; et matou Ytalo aTibre ẽna fazenda em aquel rrio. [+]
1300 XH I, 0/ 106 Outrosy ẽno tẽpo deste Seruc, vẽeo Evandro, rrey de Arcadia de Greçia, cõ os seus apoblar aterra de Rroma em aquel lugar; et el rrey Jano querendose gardar de nõ caer em outro tal feyto cõmo el rrey [do] Tibre, et de mays dizendo quese poblasse sua terra de bõos omẽs, que taes poblarõ Rroma, asi cõmo seerẽ rreys os mays segũdo aqui oydes, rreçebeo et outorgoulle pobla; et Euãdro fezo sua çidade em aquel mõte Palatyno. [+]
1300 XH I, 0/ 111 Em este tẽpo deste Tare -asy cõmo em synal das cõtendas et batallas que aviam [a vĩjr] ẽna terçeyra ydade, cõmo quando os omẽs [começã] ẽna sua terçeyra ydade aque dizẽ [adolesçencia], et esto he de [quinze] ãnos adeante, et lles [começa] aferuer osangre et elles som bolyçosos et pelejadores -, et começarõ todos de bolyr et de aluoroçarse mays que em outro tẽpo que fosse ata aly cõ grande codiçia de aver da terra os hũus mays que os outros. [+]
1300 XH I, 0/ 111 Despoys que rreynou este rrey Nyno sayo sabedor, et moy viuo et moyto bulidor et [mañoso], cõmo aquel que era et [vyña] de rreys viuos, et de grãdes corações et moy [buliçosos] et fazedores; et asy otrage ja et lle vem cõmo de patrimonyo antigóó; et despoys que foy apoderado de todaslas terras do seu rreyno começou de rreuoluer, et cometer as gentes das outras terras, et guerrearlas et cometerlas fortemẽte por las meter su o seu señorio, et rreynar sobre ellas, asy cõmo oystes que quisera guerrear et aseñorarse rrey Nẽprot, de seu avõo, ẽnos mõtes de Armenya et despoys ẽnos cãpos de Senáár, sobre todaslas geerações dos fillos de Noe; onde semella queo tallente do avoo que nõse perdera ajnda ẽno neto nẽ se podia oluydar. [+]
1300 XH I, 0/ 116 Et conta Paulo Orosio que [cometeo] esta guerra et esta cõquista andados os dous deles, et queos outros çinquoéénta quelle quedauã que sempre em elles andou em guerra, et em batallas et em sangre, et em crueleza; et todo esto foy ẽna partida et [ẽna] terra de [Asia], et por toda ella, et pelejando sempre, et batallando. [+]
1300 XH I, 0/ 116 Et diz Orosio que começou Nyno ẽna parte de medio dia, ẽna fronteyra, et ẽnas rribeyras do mar Vermello, aconquista de Asya, et que leuãtandose daly vẽeo sempre guerreando ata apostromeyra partida de septẽtriom; et destroyo arribeyras do mar Exyno et vençeo todas aquelas gentes, em tal maneyra queas fezo tomar asy, et rreçeberlo por señor; pero eram ellas poucas ajnda et symples et nõ sabedores de armas, nẽ de guerras nẽgũas, nẽ dos boliçios do mũdo, cõmo disemos. [+]
1300 XH I, 0/ 116 Et chegou em cabo a septẽtriom aterra de Çiçia, donde viérom despoys os godos, et fezolles aquelo méésmo; et erã barbaras aquelas gentes, et poucas, et espargidas. et flacas estonçes quando aesta primeyra vez, et sem batalla, et que nõ buscauã, nẽ faziam mal anẽgũ nẽ outro aeles; et estauã em suas terras quedos cõmo dormyndo, et espertóós el, et fezolles [coñosçer] as suas forças; et ante desto viuyam elles do [leyte] de seus gãados, mays tam fortemẽte os arrequeyxou el et os apremeo por queo nõ quiserõ rreçeber, quelles fezo comer nõ tã solamẽte oleyte dos gãados, mays beber do sangre dos omẽs; et em cabo vençeo os, et amãsóós de [guisa] queos tornou seus por força, et esto lles fezo el rrey Nyno desta vez, et despoys vẽeo aly outro rrey daquela terra por leuar esto deles, mays elles lidarõ cõ el [et] vençerõno et quebrãtarõno [en] tal maneyra que nũca despoys alçou cabeça, cõmo vos lo contaremos adeante queo diz outrosi Paulo Orosio. [+]
1300 XH I, 0/ 118 Et por que el sospeytou quese perderia oseu rreyno, et temyase delo, queo vya por lo seu saber, doyasse ende moyto por sse perderẽ assy aquelas sçiençias ẽna morte del, ca nõ avya quẽ as asy soubesse cõmo el; et duldando ajnda de fim de agoa, et avendo aprendido que vyrria ado fogo, nõ [o] leyxou por medo de perder orreyno, et temẽdose de todo em todo de hũa destas [fĩjs], por tal quese nõ [per[de]ssem] em pouco tẽpo os saberes que el avia achados com moyto et longo estudio, et cãsado traballando em [elles] grãde tẽpo, et fezo quatorze pilares em seu rreyno, os sete de ladrillos et os sete de cobre, et entallou em elles por leteras et por feguras aquelas sete artes liberaes, todas hũa vez ẽnos sete pilares dos ladrillos, et outra vez ẽnos outros sete de cobre, ẽna maneyra et por la rrazõ que avedes oydo queuos contamos ja ẽnas rrazões da primeyra ydade queo fezera Jubal, fillo de Lamec, ẽnos dous pilares; et fezo Cam saber as partes aos filosofos porla sçiençia das estrelas, asy cõmo conta mééstre Godofre. [+]
1300 XH I, 0/ 125 Et os caldeos adorauã os ydolos, así cõmo as outras gentes das outras terras, et adorauã mays das cousas çelestiaes et dos elemẽtos que outras, et aqueles corpos dos de çima vyam elles aver mayores poderes em suas terras, et entallauã ymages aaonrra de aqueles seus ydolos, et adorauã os et faziam ante aquelas ymages seus sacriffiçios aaonrra daqueles corpos çelestiaes, [et asy faziã aos elamẽtos cõmo aos corpos çelestiaes] cõmo os [do] Egipto que adorauã ao elamẽto da agoa por que quanto bem elles aviã da agoa lles [vjna]; et esta agoa era da cresçençia do rrio [Njlo]; et outrosy em Caldea por que oelamẽto do fogo pode aly moyto et cria y moytas et bõas cousas, os moradores daly faziam lle suas ymages de seus ydolos et adorauã aaquel elemẽto do fogo. [+]
1300 XH I, 0/ 127 Et esta rrazom semella tal cõmo a de Noe que ja oystes, que disso Moysem ẽno quinto capitolo do Genesis: [+]
1300 XH I, 0/ 128 Os aravigos em sua Biblia traslladada do ebrayco asy cõmo nos, empero que demudam elles em ella algũas rrazões alugares, et poem outras, falam y destes nossos padres da lyña; et asy ouverõ seus espoedores sobre ello cõmo nos, et tragẽ suas prouas dos ditos que Moysem diso ẽna Biblia, cõmo fazemos nos os nossos; et acõmo quer que elles [andem] errados ẽna creẽça, et aqueles quea fe de Ihesu [Cristo] nõ creẽ nẽ teẽ, pero moytas bõas palauras, et çertas et cõ rrazõ, diserõ ẽno feyto da Biblia et ẽnos outros saberes, et grãdes sabeos forõ et som ajnda; et em aquelo que elles bem diserom, téémos que nõ he contra rrazõ de [prouarmos] nos onde mester for os nossos ditos cõ os seus, por que véémos que asy o fezerõ et ofazem os nossos santos, que pera prouar [a carnaçõ de] nosso señor Ihesu [Cristo] aduzem ẽnas [lyções] da noyte de Natal suas prouas de autoridades tam bem de [gentijs] tomadas do arauygo cõmo de judios et de [cristiaos], donde quer queas podessem aver que aasua entençõ cõplisem. [+]
1300 XH I, 0/ 128 "Señor nos entendemos et véémos [per] aquela estrella, que ẽno teu tempo omẽ de taes feytos et de tal poder víj́nra, que por el et por lo seu cõsello et os seus feytos, et porlos de aqueles que del víj́nrã, seras perdido tu et teu rreyno, et serã destroydos et desfeytos os teus deus que tu adoras, et ajnda te dizemos mays: que este feyto he daquel Deus que fezo todaslas cousas et as tem em poder; et por que duldamos ẽnas cousas que ante am de vĩjr, dizemos te que nõ sabemos seo querra El desuyar. " [+]
1300 XH I, 0/ 130 Mandou aseus priuados, que avia por suas villas et por seus alfozes, que matassem daly adeante quantos moços pequenos nasçessem varões por todos seus rreynos; et por tal quese nõ fezessem y mays nenos em aquel tempo partio os omẽs das molleres, et el tomou sua [compaña], et sayosse fora da villa cõ ella; et mãdou atodos los omẽs da çidade et da terra que sayssem et fossem com el logo apressa, et ficassem as molleres ẽnas villas et catassem quantas fossem prenes daquel ãno, et aquantas nasçessem moços varões queos degolassem todos, et asy foy feyto. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Et dizẽ ajnda que era Tare entallador das ymages delles, et que el fazia as ymages et queas vendia aos outros, asi cõmo fazẽ agora [algũus] suas ymages dos nossos santos et entalladuras doutras cousas em [moytas] feguras et as dam por dineyros; et estauã todas aquelas ymages em casa de Tare, [en] hũa camara, et avya y ymages dos elamẽtos, et ymages das planetas, et outras de aqueles [a que] os [gentijs] chamauã deus. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Obs, quee tanto cõmo ajuda, et [Rrea], que quer dizer chea de cousas, et Çibele, quee [tãto] cõmo cousa soldada et dura de cabelo que diz ogrego por duro , que tal he aterra, et telus de tolerare que nos os latynos dizemos por [sofrer] por que sofre a terra todas las cousas quese em ella sentam et toda cousa quelle fazem. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Et esta ymage faziã elles moy grande et moy fremosa; et tam vermella que toda semellaua fogo, et coroada et pyntada de guysa quea corõa et todo ocorpo semellauã chamas de fogo que yam altas et amaneyra de lenguas, et entallada, et [debuxada] toda ha ymage afeytura et afegura de salamandras que viuem do fogo puro et em el, asy cõmo diz ofilosofo, et outrosi das outras cousas proprias que som do fogo. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Et aly avia ymage de carneyro enque adorauã [aa planeta] de Jupiter; et outra de coruo enque adorauã aplaneta do sol; et outra de cabrõ enque orauã ao Baco aque chamauã deus dos [vjños]; et [outra] de çerua enque orauã aaplaneta da lũa; et outra de vaca blanca por la dééssa Juno, quee oayre de juso; et outra toda de peyxe que era por Venus, aque elles chamauã dééssa de amor et de apostura; et outra ymage de cegoña et em esta adorauã aplaneta de Mercurio aque elles chamauã deus do triuo ou dos primeyros tres saberes liberaes; et em esta fegura, por que dizem que asy cõmo aquela ave ha oseu colo longo enque proua as cousas que come et sente aly qual sééra sáá et qual enferma, et osaão passao ao corpo et todo oal cõ quese nõ acha bem et entende quelle empéésçera et lle nõ sera [sãao] rretem ho ẽno colo, quea tem longo, et nõno quer comer, et aas vezes de medio da garganta, et outras vezes de fondo della, ho envia et deytao fora; et dizẽ os filosofos que tal deue séér osabedor, de longo colo, que ante pese, et cate, et pensse apalaura quea de dizer ante quea diga. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Et segundo diz hũ doutor dos frayres menores quese traballou de tornar as [rrazoes dOvjdio] mayor ateoligia, diz que falou [Ovjdio] aqui encobertamẽte et por semellança, et daquelo que el diso que viuera aquel sangre em aquela [guisa], diz ofrayre que nõ poderia al séér senõ queos do lynagéé de aqueles que ficauã ẽna terra, moços pequenos ajnda, que despoys que forã cresçendo et se vestirom dos bẽes de seus parentes, cõmo se [enbestia] aquel sangre da terra de seus mayores, cõmo diz [Ovjdio], et apoderarõse da terra estes cõmo erã poderosos seus primeyros parentes et estes que ouverõ [a forteleza] et os talentes de aqueles padres, et empero diz que nõ erã tã grandes de corpos nẽ tã valentes amãos cõmo elles, et despoys que forõ moytos leuãtarõse contra seus deus et lidarõ cõ elles, et diz queos vençerõ et que Jupiter et os outros deus que fugirã ao Egipto, et hũ delles, que avia nome Tyfoueo ogrande gigante, foy tras elles, et elles cõmo erã moy sabedores por lo saber que sabiam das estrellas et por la arte magica, quee osaber dos encãtamẽtos, et osabiam elles todos moy bem, trasfigurarõse em aquelas feguras que disemos por se encobrir dos gigantes queos nõ achassem, nẽ os podessem tomar; et em tal [guisa] sse mudarõ que aqueles queos vissem que creessẽ que aquel carneyro de Jupiter que verdadeyro carneyro era, et outrosi que cada hũa das outras [anjmalias], em cujas feguras disemos queos adorauã os [gentijs], por ydolos dos seus deus. [+]
1300 XH I, 0/ 134 Em este lugar espõ ofrayre et diz que el rrey Jupiter que fogio ao Egyto ante os [gentijs], que quer [signjficar] anoso señor Ihesu [Cristo] que fugio ao Egyto ante amaldade dos judios, et os outros deus que erã cõ Jupiter et forõ aly [trasformados], que dam aentender asanta Maria madre de Ihesu [Cristo] et nosa Señora et aJosep et aos outros omẽs que consigo leuauã quando fugirõ ala cõ Ihesu [Cristo], ca nõ paresçe rrazõ que elles sóós fossem; et os gigantes que erã os judios et Trifoueo ho grande gigante que ya em pos elles que foy rrey Herodes, cujo poder ya tras [Ihesu Cristo] ao Egipto ata ondeo Deus sofreo; et que noso señor Ihesu [Cristo] sééndo Deus verdadeyro tomou carne et forma de seu seruo, que tal semellança lle pertẽesçia de tomar de fegura de carneyro ou de cordeyro [anjmal], qual oferesçiam et osacrificauã ẽna sua fegura ẽna vella ley, ata que El vẽeo daquela vez em carne atoller as feguras et ficar os omẽs ẽna verdade em que somos oje das feguras. [+]
1300 XH I, 0/ 139 Et em todo esto Tare, seu padre, nõ era em casa et quando vẽeo et entrou em sua camara et achou aquelo feyto quiso sse matar todo, et dou grandes vozes, et pregontou por sua casa a todos quẽ entrara aaquela camara ou quẽ fezera aquel lauor, et culpaua atodos [dizẽdo] que cada hũ delles ofezera, et quelle disessem qual fora oque aquel feyto fezera, et sello nõ dissessem que atodos se tornaria et os quebrãtaria et faria taes cõmo el achaua aquelas ymages; et elles, quando se virõ em aquela coyta com el et aquel mao dia, ouverõ adizerlo por queo vira algũ da casa; et diserõ que Abraã entrara ala, et quando vẽeo Abraã de fora, que nõ estaua ẽna casa essa ora, achou seu padre choroso et moy sanudo, et logo vyo que yrado estaua contra el, et quando ovjo tal pregũtoulle que avia, et el rrespondeu que moyto mal enqueo el avia deytado, diso el: [+]
1300 XH I, 0/ 139 "Padre et meu señor: asy queria eu, que vos que esso dizedes que entendessedes ofeyto dos ydolos cõmo som fuste, et pedra, et terra, et feyturas das mãos dos omẽs, et como os mãdam fazer as gentes aseus talentes, et cõmo querem, et de dous ollos, et de duas orellas, et de dous narizes, et de duas mãos, et de dous péés, que fazẽ ao que de fegura de omẽ he; et se nõ quisesse oque faz aymage nõlle faria de estas cousas todas mays de hũa, et ẽno poder et mesura do omẽ quea faz, jaz todo oseu cõplimẽto, et ajnda mays digo quelle faça todas estas cousas cõplidas et ajnda dobladas, ou mays quatro ollos, et quatro orellas et [asi] das outras cousas, et ajnda quantas mays quiser, como dizẽ de Argo opastor [da] sua deessa Juno que avia çento ollos, empero queo matou Mercurio, nũca lle tanto farã que veja nẽ ouça, nẽ entẽda, nẽ synta, nẽ som os ydolos em outro estado senõ que cada dia vam tornãdose em aquelo donde forom et esto he aterra, ca as aruores, et as pedras, et ajnda os ferros et todaslas outras cousas que ẽna terra som, della forõ tomadas et della nasçem et em ella se tornã quanto quer que [tardem]; poys destas cousas som as ymages dos ydolos. " [+]
1300 XH I, 0/ 145 Et el rrey vyo mãçebo, moço, aposto et moy bem rrazoado et gardado em suas palauras, et mudouse otalente del do que avia antes pensado de matar ael et asua [cõpaña], et apartouse et [cõsellousse] cõ seus rricos omẽs et cõ seus bispos que [tyña] y, dos ydolos et de sua créénça; et os mays deles oyndo oque disera Abraã, duldarõ [en] consellar ael rrey, pero hũ deles que avya nome Mayzam, cõsellóó queo mandase queymar, senõ quea gente quese tornaria em outra creẽça, et que el perderia orreyno por ello, et que avía moy bõa rrazõ pera ello et era esta; que os caldeos, em rrazõ da creẽça do fogo faziam moy grandes fogueyras et passauã seus fillos [per] ellas cõmo amaneyra de boptismo que agora os [cristiaos] fazẽ; et Tare que moraua ontre elles que nõ avia ajnda pasadas aquelas fogueyras [a aquelas] seus fillos, et quelle las mãdase passar, et el queo nõ faria, et averia el estonçes contra el et contra seus fillos moy bõa rrazõ, et sem bráádos et clamor de torto ante todo opobóó, et deytarlos ẽno fogo et queymarlos y. [+]
1300 XH I, 0/ 154 Da batalla de Zoroastres, et del rrey Nyno et de suas mortes. [+]
1300 XH I, 0/ 155 Desta rreyna contã moytas cousas maravillosas, et dizẽ que por rrazõ que aquel Trebeta, seu criado, de que disemos, quese leuãtara omẽ bõo et de bõo entẽdemẽto por tal quelle nõ fezese bolyçio ẽno rreyno nẽ leuãtasse rroydo nẽ lle buscasse y nẽgum traballo, dizẽ que ouvo cõsello cõ seus priuados, et deytóó fora do rreyno et da terra de seu padre. [+]
1300 XH I, 0/ 156 Et ella andando em estas guerras cresçeo omoço, acomo quer que era tal; et quando arreyna tornou destas batallas por véér sua çidade et seu fillo, et oachou tal, catou arte cõmoo encobrisse por nõ perder os rreynos; et logo, ante que esto sonasse, mãdou fazer hũus pááços apartados moy grandes, et moy fermosos, et moy nobles, et ençarrou aly offillo cõ poucas amas et seu ayo que pensasse del; et esto fazia ella por tal queas gẽtes queo nõ oysem fallar em tal maneyra que entẽdesem que era sem [entendemento], et em tal maneyra ordenou ella opááço enque el moraua, que aquel queo véér quisesse queo nõ vise senõ moyto aalonge, em tal maneyra queo nõ podese conosçer de cara. [+]
1300 XH I, 0/ 156 Et diz aestoria que por rrazõ desta encuberta et deste feyto, tomarõ os rreys de Babilonya [custume] de estar [emçarrados], dizendo que quanto menos los vissem, tanto mays codiçiariã deos véér, et temerlos yam et fariam oque elles mãdassem; et faziã ajnda esto por esta outra rrazõ: que quando morresse rrey queo nõ soubessem tam agyña as gentes, por tal quese nõ alçassem os grãdes contra orreyno nẽ fezesem em el nẽgũ nojo. [+]
1300 XH I, 0/ 158 Das conquistas et das atalayas da rreyna Semyrramis. [+]
1300 XH I, 0/ 158 Et segundo diz Eusebio ẽno libro do conto dos ãnos, ẽna rrazõ de [Abram], andando ella por las terras ya fazendo torres ẽnas mays grãdes alturas dos mõtes et dos outeyros donde fosse mayor avista das terras; os [hũus] dizem que cõmo atalayas pera fazer fortelezas pera gardar aterra; outros dizẽ que por rrazõ do deluvio, se acaesçesse de [vĩjr] quese acollessem aly as [cõpañas] de aquelas terras et que guaresçessem aly; et paresçe que esta rreyna tragia ajnda osiso et aloucura da soberuea del rrey Nẽprot, avóó de seu marido, de [que] oystes [(que oystes)] que começara [torre] cõ que Deus nõ podese cõ el. [+]
1300 XH I, 0/ 158 Et estas torres et atalayas, de aquesta [guisa] feytas [perlos] mõtes et [perlos] outros lugares das grandes vistas de alonge, nõ as avia ajnda feytas [rrey] nẽ [rreyña], nẽ outro poderoso em todo omũdo; et esta rreyna [Semyrramys] foy aprimeyra que estas gardas buscou et fezo ẽna terra. [+]
1300 XH I, 0/ 158 Et em cabo das cõquistas todas, segundo diz Paulo Orosio ẽno quarto capytolo do primeyro libro, chegou [arreyña] Semyrramis cõ todo seu poderio aterra de [Jndia], pera dar batalla aos [jndios] ou que se dessem por seus et lle obedisçesem; et conta Orosio que nũca entrou [outro(u)] lydador nẽ guerreador [en] terra de Yndia saluo ende esta rreyna Semyrramis et ogrande Aleyxandre, mays diz que tã asperas, et sem sabores, et tã máás eram as entradas dos portos, et ajnda aterra de dentro, queo nõ poderõ soffrer as [cõpañas] et quese tornou daly estõçes [arreyna] et nõ fezo y mays. [+]
1300 XH I, 0/ 159 Et quando [ella] caualgaua traballaua quanto podia por fazer gesto de varõ em seu caualgar; et por esto que fezera quando seu marido era viuo, et por las batallas que vençia despoys da morte del, aviam todos moy grande medo [della] et moy grande vergonça. [+]
1300 XH I, 0/ 159 Et tam grande acodiçia et sabor aviã de matar omẽs et esparger sangre deles cõmo era afeyta aelo et ho avya [vsado] com omarido conque fezera moytas fazendas et vençera moytas lides [et batallas] cãpaes cõ el, et despoys da morte del ella porsy seendo caudillo mayor de todos, doze ãnos contenuados andou em guerra vençendo moytas batallas, et conquerindo gentes, et acresçentando seu emperio et señorio, et fazendo moytas fortelezas, por las terras por donde andaua ẽnos lugares onde fazia mester, pera defendemẽto dos rreynos. [+]
1300 XH I, 0/ 160 Et outrosi asy fezo rrey Belo, seu fillo, que rreynou aly despoys del; et em pos este el rrey [Njno], fillo de Belo Mays do que esta rreyna Semyrramis fezo em aquela çidade, despoys destes todos, quando ella [comecou] arreynar porsy, vos queremos contar: ella acresçentou moyto logo esta çidade de Babylonya aforandoa cõmo os pobladores quiserõ, et fezoa mellor em moytas cousas mays que todos los outros rreys dante della nẽ despoys; et segundo conta Paulo Orosio et os outros, aquela [rreyña] labrou em esta çidade estas fortelezas, et aposturas, et noblezas que oyredes: fezo ella logo apobla em toda quadra; et podia esto fazer moy bem, ca era ẽno cãpo de Senáár, quee tã grãde et tam ancho queo nõ pode omẽ devisar, et todo tam plano cõmo apalma por quese podia fazer em este tal oasentamento da çidade moyto mellor que se fose outeyros et vales. [+]
1300 XH I, 0/ 160 Et por çima do muro, de hũ cabo et do outro, fezo casas moy grandes, todas ygoaes enque morassem os caualeyros et os outros omẽs darmas por tal que defendessem açidade; et tam grãdes eram aquelas casas que em cada morada dellas avia seys pááços moy bõos; et tam ancha era arrua ontre as de hũ et do outro, por todo omuro, et tam ancha et tã chãa asobido aellas, que dous carros ou carretas yam em paz por ella, et ha andauã toda de cabo a cabo; et fezo em cada hũa daquelas quatro quadras do muro çem portas caudaes, quese faziam por todas quatroçentas portas ẽna çidade; et as portas da madeyra fezoas ella cobrir de bõo latom fyno et tam fermoso era que semellaua ouro. [+]
1300 XH I, 0/ 162 (Os omẽs quando estam em vagar et doutros traballos nẽ feytos grãdes nõ curã nẽ ham outro coydado, conven quese am moytas vezes tornar apensar em moytos pecados, et ẽnos viços et deleytos do mũdo, et em outras loucuras et maldades; ) et arreyna Semyrramis despoys que sayo das armas et se partyo de guerrear et morou em sua casa, et começou de andar em paz por seus rreynos por donde queria, parou mentes (ẽnos viços da carne, em vestyr sse bem et comer de quantas maneyras de [ma[n]jares] lle sabiã adubar, et sobre todo contẽder em aquel viço que anda ontrelos amores dos omẽs et das molleres; et tam grande sabor avia ella de omẽ que quando aquel feyto queria que mãdaua chamar aqueles omẽs de quese mays pagaua, et fazia cõ elles em poridade seu talente daquelo que querya, et cõ todo esto encobriasse ella quanto mays podia, et por encobrirlo ajnda mays, que nõ sonasse nẽ osoubessem os omẽs, mãdaua os tomar daly aqueles com queo fazia et leuarlos em poridade et matarlos em ascondido; et ajnda, se sonaua de cõmo aqueles nõ paresçiam, diziam queos matara arreyna por outras maldades et por justiçia, cõmo era braua et forte. ) [+]
1300 XH I, 0/ 162 (Et contam as estorias que avia ella [hum] fillo que ouvera em esta [amystança] et moy [encubertamẽte] quando andaua ẽnas guerras; et dizẽ que despoys quese sentyo [preñe] quese fezo doente et quese ençarrou ante queselle paresçesse que era prenada, saluante queo sabiam algũas de suas [cobilleyras] et de aquelas que mays sabiam suas poridades, et que ella mays amaua, et enque mays fiaua, ca em outro nẽgum hu ella jazia em tal maneyra que nõ podessem nada de aqueste feyto entender nẽ sospeytar dela. ) [+]
1300 XH I, 0/ 162 (Et agora nos tornamos aarrazõ de que diziamos: et tantolle [cresçeo] otallente et osabor de aquel máo solaz et viço, que cometeo se poderia aver pera esto aquel seu criado, et enviou ael esto demãdar em poridade; et el veendo em cõmo [este] feyto era tam desaguysado, et tam grande maldade que cõmo quer queo feyto era em adulterio et em pecado, et tam bem que seu yrmão [Nynjas] queo nõ quiso fazer, pero avia mellor syso et nõ oquiso consentir por nẽgũa maneyra. ) [+]
1300 XH I, 0/ 165 Despoys que morreo arreyna Semyrramis et ficou Zameys por rrey et herdeyro dela et del rrey Nyno, [ajuntarõsse] os caualeyros et os omẽs bõos das terras et vierom aBabilonya por véér seu rrey et seu señor por que [algũus] avia y que oyram algũas novas et cousas aprendidas del, et quando chegarõ y traballarõse os alcalles do rreyno et os priuados et amygos em cujo poder arreyna leyxou seu fillo de encobrir lo et escusarlo de todos queo nõ visem em maneyra que soubessem que tal era, et poynã sobre esto as mays grãdes et mellores escusas que elles podyam achar et dizer. [+]
1300 XH I, 0/ 165 Et estes, despoys queo acharõ tal et virõ que nõ avia syso cõplido pera rreger orreyno, pero que era sááo pera fazer fillo erdeyro et ouverõ seu acordo ontresi [hũus] cõ outros et diserõ: [+]
1300 XH I, 0/ 165 Et sobresto casemos nosso señor el rrey cõmo lle convem em seu dereyto, et fique el cõ suas [gardas et cõ seus] seruẽtes em sua villa et em sua casa, et ande ajnda por los rreynos por donde el quiser cõmo rrey et señor; et Deus querendo fazer nos ha bõo fillo erdeyro que de tal lynage he, acõmo quer quea natura aja errado em el. [+]
1300 XH I, 0/ 167 Et tanto ya descobrindo et poblicãdo as [predicações], que por todaslas terras sonaua, et leuãdoa rrazõ que el preegaua aapeor parte por escarneo, diziam que preegador era leuãtado de novo, que predicaua outro Deus et outra creẽça et nõ aque eles tynam et críj́am: et moytos contrarios [creçerõ] aAbraã et em elles avia grandes omẽs, et começarõ amaltragerlo et dizerlle moyto mal , et em tal maneyra queo nõ podia ja sofrer el, por que eram em ello contra el, segũdo diz Josefo ẽno septymo capitolo do primeyro libro, os de Mesopotamya et de Caldea, et começou apenssar cõmo sse fosse daquela terra. [+]
1300 XH I, 0/ 170 Et foy moy alegre, et alçou logo aly hum altar aaonrra de noso señor Deus, et fezo logo aEl seus sacrifiçios em el, et segundo diz a Glosa nõ oleyxou por medo do fogo dos caldeos [nẽ] por temor dos poderosos de Canaã, dizendo queo deytariã em outro tal fogo: et chamou aly onome de Deus et alabóó; et despoys leuãtouse daly, et passou adeante, et foyse contra hũ monte que vay contra ouriente da çidade de Betel, que diz a Glosa que foy despoys ẽna sorte de [Benjamym]; et aaquela çidade diserõ primeyramẽte Luza, quee tanto cõmo almendra; et aly poso sua tenda et segundo se el asentou [tyña] de parte de ouçidente aquela cidade Betel et de oriente aÇidade Hay. [+]
1300 XH I, 0/ 172 Et [(et)] pero que Abraã morou pouco en aquela terra, tanto ensynaua bem et agudamẽte, que estonçes aprenderõ os daly as artes lyberaes et as souberõ por Abraã queas deprẽdeo em Caldea onde as ouvo primeyramẽte et as ensynou el despoys ẽno Egyto; et por esso dizẽ Josefo et mẽestre Godofre que estes saberes primeyramẽte forõ em Caldea ante que em outro lugar et daly os ouverõ os do Egyto, et do Egyto vierõ aos gregos, et dos gregos ao de Rroma, et de Rroma aAfrica; et por esta rrazõ diso outrosy Josefo que ocomeço [do] saber, et dos rreys, et das batallas, que de oriente se leuãtou primeyramente et em ouçidente se deue acabar, et que esto he segundo que anda o sol. [+]
1300 XH I, 0/ 173 Et Faraom tomara aSarra pera ssy et [tyñaa] em sua casa, et traballaua sse de aver cõ ella por que fose sua moller, mays nõ quiso Deus, ca, segundo conta [oarauygo], diz asi: áámoller que asy era pera el rrey Faraõ [triijnta] dias et ajnda mays ha tynam em poder as molleres priuadas del rrey fazendolle baños et méézinãdoa cõ moytas et [bõas] oluras et afumaduras todos aqueles dias et afeytandoa que fose pera el rrey; et diz Agostym ẽna glosa queas donzelas hũ ãno; et que cũpla aamoller hũa vez que for em poder daquelas priuadas oque sol acaesçer aas molleres ao mes, por tal quea dem lympa ael rrey, et se acaesçesse que [enprenasse] que nõ ouvesse y nẽgũa dulda que era fillo del rrey, et por ende queos sangres dos rreys sempre [fossen] limpos et lyndos de todo enterdito et suzidade. [+]
1300 XH I, 0/ 173 Et conta Abul Ybeyt que foy desta guysa: que Faraõ logo cõmo touo tempo tendeo amão pera adeytar em Sarra por la chegar assy, et queselle encolleu amão, et selle fezo tal cõmo se fosse seca; et despoys que vyo queo nõ sááuam os seus deus, diz que rrogou aSarra que rrogase [ella] ao seu Deus queo sáásse; et ella fezóó et logo foy sãao el rrey , et nõ trabou mays dela. [+]
1300 XH I, 0/ 176 Et moytos buscarõ por saber çertamẽte olugar hũ nasçe, et oque ende mays achou foy el rrey [Jnba]; et diz este rrey que em hum monte quea nome Atalante -et he este mõte em terra de Mauritana, ade juso, em fondo de Affrica, em ouçidente nõ alonge do grãde mar - que nasçe hũa fonte et que faz logo y hũ grande [escanco], et chamãlle Nullydom; et criam se em el [hũus] peyxes que am nome os [hũus] alaltetes, os outros coraçinos, os outros syluros. [+]
1300 XH I, 0/ 176 Et conta outrosi queos omẽs daquela terra queo catam et param mẽtes aello, acham por cousa prouada que da maneyra que neua et choue em terra de Mauritana, hũ nasçe aquela fonte, que desa [guisa] cresçe ou myngoa oNjlo; et despoys que sal daly et chega aaterra das areas, nõ quer correr por ellas [per] çima, nẽ porlos lugares desertos et máos, et somesse aly, et vay asy ascondido algũas jornadas; et desque chega aaoutra Mauritana de Çesarea, que nõ he terra areosa, aly sal fora, et faz outra lagõa, et crianse y aquelas méésmas anymalyas et cousas que se criam ẽno lago primeyro, et por esso os omẽs téém que toda aquela agoa et cousas que avemos ditas que som do Njlo; et [despois] que sal daly et chega aas outras areas que som aalende [Mauritana], contra Etiopia, ascondese cõmo de primo et vay ascondido víj́nte dias andadura, ata que vem aterra de Etyopia, et aly mostrase cõmo de cabo; et morã y omẽs et sal daly hũa fonte atal cõmo outra quea em Etiopia aque chamã Nygris; et [criamse] em esta fonte todas aquelas anymalyas, et eruas, et cousas meesmas quese criam ẽno Nylo. [+]
1300 XH I, 0/ 178 Conta Lucano, ẽno dozeno lybro das batallas dos çidadãos de Rroma, que despoys que Põpeyo ogrande et Julio [Casar], que forom os mays grandes et moy nobles de todos los rromãos, et lydarõ et foy vençido [Ponpeyo], et sayndo da batalla [que sse] foy logo [Ponperio] ogrande pera [o] Egyto aTolomeo Filopater, seu criado, que andaua y estonçes, pera lle pedir ajuda por cobrar et lydar de cabo cõ Julio Çesar; et Tolomeo, temendo sse del, matóó agrãde trayçom. [+]
1300 XH I, 0/ 180 "[oobyspo] Acoreo, tu eras moy nobre varõ auçião et dado asantydades et mostras et provao atua ydade et moy bem entendo quete amã os deus, [rrogote] eu et pydote que tu quenos digas et nos departas os começos da gente do Egyto, et os ensynamẽtos das poblas daqui; et outrosi os costumes das vosas orações et as feyturas et as maneyras dos vosos deus, et todo aquelo que esta estoriado por seus entallamẽtos ẽnas entradas dos vosos tẽplos vellos, et dynos esto et demostra nos todo oque he et os deus que [mays] querem seer conosçidos dos omẽs et onrrados deles. [+]
1300 XH I, 0/ 180 Et oque oy de meu genrro me aduso aqui aestas vosas çidades et rreynos do Egyto, mays empero outrosy me trouxo y avosa grande fama et os sabios daqui; et eu em medio das batallas [en] que andey et ando, sempre pensey et contendy ẽnas zonas ou çintas das estrelas do çeo, et ẽnos corpos çelestiaes, et ẽnos deus, et party os tẽpos do ãno; de guysa os contey que, por la conta de Endoxo ofilosofo, em aqueles dias aque [dizẽ] faustos, nõ sera vençida aconta do meu ãno. [+]
1300 XH I, 0/ 180 "Empero que eu aja tam grande vertude de aqueste saber, et ho teña ẽno meu coraçõ pera querer ordenar osegre, et [tamaño] seja oamor que eu ey de mostrar averdade et leyxar aescritura, pero [nom] ha cousa [negũa] que eu mays queyra [coñosçer] que saber as rrazões do rryo Nylo, que estam ascondidas aos omẽs et ajnda asabedores que por tantos segres de ãnos cõmo som pasados queos [non] sabe nẽgũ çertamẽte; et que saba eu acabeça et afonte del onde he ou ondese começa, oque nũqua foy sabido de quantos eu sey ata o dia de oje que eu saber [podese que o] sabia seo tu nõ sabes; et tu que eras tam nobre omẽ, et tam santo varõ, et tam sabedor que teño queo sabes tu, mostrame por que eu aja por ty çerta asperança de véér et saber as fontes do Nylo; et por aprender esto leyxarey esta batalla çidadáá enque ando, [pero] que me sééria de outra [guisa] moy graue cousa de leyxar. [+]
1300 XH I, 0/ 187 Despoys desto, yndo el daly adeante tallando por los desertos, vay blando et manso ata hu chegam os mercadores, onde se parte onoso mar do mar Vermello, quee tam grande pelago et tam sanudo et tã forçador das cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 194 Et aqueles rreys, cõmo yam canssados elles et suas [compañas] cõ agrande pressa et esbulo que tragiam, et as moytas terras que aviã corridas, jaziam dormyndo, et desarmados, et seguros de tal feyto, et conta Josefo que jaziã bebedos. [+]
1300 XH I, 0/ 200 [o primeyro] Oreb, Zob, Zebéé, Salmana; et estes leuãtarõ sse contra os fillos de Ysrrael, et ouverõ guerras cõ elles, et moytas batallas, et rreçeberõ os fillos de Ysrrael grande dano deles, ata que lidou Gedeom cõ elles et vençeos et fezo os tornar ao deserto donde vieram. [+]
1300 XH I, 0/ 205 [poys] que começey hũa vegada afalar contygo ajnda te rrogarey mays, acõmo quer que eu [sõo] tal ante Ty cõmo poluo et çíj́nsa: ¿et se forẽ ẽna villa çinquoéénta bõos, destroyras aeles et aaçidade toda? [+]
1300 XH I, 0/ 206 "Em esto tomarõ Loth moy fortemente, et começarõ de ferirlo, et yam por lle quebrãtar aporta por força, et entrar aacasa, et os angeos que estauã açerca da porta sayrom et tomarõ aLoth, et meterono ẽna casa cõsigo, et çarrarõ bem aporta; et todos los da villa ficarõ fora, et nõ entrarõ aos angeos, ca forõ feridos de çeguydade des lo mayor ata omenor, em tal maneyra que nõ podiam achar aporta da casa de Loth [per] que entrasem. [+]
1300 XH I, 0/ 208 Mays aos naturaes destas quatro çidades que disemos, por que pecauã contra natura todos los matou, tam bem aos pequenos cõmo aos grandes; aos grãdes por los pecados que faziã, et aos pequenos por tal que nõ aprendesem os costumes maos de seus padres, nẽ fezesem cõmo elles, nẽ fosem asy perdidos. [+]
1300 XH I, 0/ 208 Ca os omẽs daly, segundo conta Orosio, tam maos erã, et tam mal feytores em aquel feyto de seus corpos, que nõ gardauã os santuarios nẽ os lugares onrrados, nẽ catauã as festas, nẽ as suas ydades enque erã cada [hũus] deles pera fazer aquela maldade et pecado, nem faziam departimẽto ontresi de nõ pecar: qual quer omẽ cõ qual quer outro, ovello cõ omoço, omãçebo cõ ovello, et todos [hũus] cõ outros; et que por este pecado tam grande et tam máo enque todos vsauam, queos [m[a]tou] Deus atodos em tal maneyra, que nõ quedou delles semẽte, nẽ quiso que ficase delles, nẽ de sua gééraçõ. [+]
1300 XH I, 0/ 209 Et por afirmar esto et atestemoyarlo conta sobre ello Cornelio Taçito que nõ moy longe de Arabia os cãpos que y avia moy plantados et poblados de grandes poderes de omẽs, arderõ arrayos que caerõ do çeo, et ençenderõ toda a terra; et diz aly mays Cornel que ficou a terra em sua semellãça de dura et forte cõmo antes era, mays que perdeo avertude et aforça de leuar froyto, et diz adeante que foy o do çeo aquel que queymou aquelas çidades, et que coyda que o bafo et fume daquel fogo que ensuzou et [empoçoou] as agoas et aterra daly, em tal maneyra que lles tolleo aforça que nõ criã nẽgũa cousa. [+]
1300 XH I, 0/ 209 Mays diz ajnda Paulo Orosio em aquel quarto capitolo, que bem paresçe aly forma de terra, mays oquea cata [quea] acha terra queymada de çijsa; et diz mays outrosi: que nasçem ẽna rribeyra daquel lago et por essa terra aderredor maçeyras et outras aruores, et vides, et que leuã maçãas, et peras, et vuas, et tam fermosas que os que passam por aly que sabor tomã pera comer delas, et quando tomã dellas, trauam em ellas, ou as tallam com seus coytelos, diz que de dentro nõ acham senõ [cijnsa] cõ celtellas viuas et [que] deytã hum fumo cõmo se ajnda ardesem. [+]
1300 XH I, 0/ 209 Et por que ante queas destroyse Deus rregauãsse as terras de Sodoma, et daquelas outras çidades da agoa do Jordam, asi cõmo [oparayso] de Deus, et cõmo terra do Egito do rrio Nylo, de cõmo vem aSegor, segundo conta Moysem ẽno trezeno capitolo do Genesis, departe aly Paulo Orosio, esto foy por que os moradores daquelas çidades aviã moy grandes abondamẽtos de todaslas cousas, ho hũ [porla] caentura do sol, quee cõmo natura [de] fogo, et por lo moy bõo rregamento do rrio Jordam, et nõ agradesçiam esto a Deus, nẽ conosçiam quelles Deus dera estes bẽes aly, nẽ que por El os aviam, et errarõ tam de máá maneyra queos matou Deus cõ aquelas duas cousas: ahũa por la caentura do sol quelles criaua aquelas cousas, enviou sobre elles, et sobre a terra, et sobre todaslas suas cousas aqueles rrayos, et aquel fogo do çeo queos queymou todos; et por la agoa que aviã pera rregar queos [enrriquiçesse et despois] queo ouvo queymado et tornado em çíj́nsa et em poluo, diz queas sufondou et fezo sayr agoa dos abismos que todo aquelo cobrio et ajnda oje esta feyto lago, et esta agoa quee tal -diz - que asy cõmo aoutra et acaentura do sol criauã aly todas cousas, que asy estoruarõ despoys aly este fogo et esta agoa quese nõ criem y. [+]
1300 XH I, 0/ 215 Et estonçes el rrey Abymalec, despoys que estas rrazões oyo, perdeo asana et omao talente que tyna por esta rrazõ, et mãdou dar sua moller aAbraã, et doulle vacas, et ovellas, et seruos, et seruas; et disolles: [+]
1300 XH I, 0/ 219 Et ella fezóó asy, et despoys que foy ẽno deserto do poço que vos disemos de Bersabéé, andara errada por lo monte et falesçeolle aagoa do odre, et omoço queriasse morrer de sede, et amadre tomoo et deytoo aasonbra de [hũa] aruore, et alongou se del tanto cõmo poderia séér hũ treyto de balesta, segundo conta Moysem aos [vijnte] et dous capitolos do Genesis, por tal queo nõ visse morrer, et choraua ella moy fortemẽte por el, et omoço outrosi daua gritos. [+]
1300 XH I, 0/ 223 "Bem te digo em verdade que esta cousa que nũca soybe quẽ afezo, nẽ tu nũca mo disiste, nẽ eu nũca o oy senõ agora aty; onde [teño] que por tal rrazõ cõmo esta queme nõ deues poer culpa, mays [evas] teu poço, quito et libre, et mando que daqui adeante nẽgum omẽ de todo o meu rreyno nõ seja ousado de te [o] contrariar. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Et Abraã, despoys que oyo [este] mandado de Deus, leuãtouse de noyte et tomou seu fillo et dous [seruentes] cõ el, et hũ asno [en] que leuaua aquelas cousas que avia mester [pera] fazer osacrifiçio, et pera sua despesa, et nõ quiso dizer nada asua moller nẽ asuas cõpañas por tal que o nõ estoruasem de complir o [mãdado] de Deus; et foysse pera omõte et forõ aqueles dous seruẽtes cõ el, et andarõ duas jornadas, et yam tallando da leña mays seca et mellor pera osacrifiçio. [+]
1300 XH I, 0/ 225 Et poys que nasçiste, morreras et sayras desta vida, nõ cõmo os omẽs, et eu que [sõo] teu padre carnal oferezco te aDeus, padre de todos quee espyritual, et cõmo te nos El dou de víj́nres tu aeste mũdo por maravilla, asy quer que sayas ende, nõ cõmo os omẽs, mays outrosy por maravilla; et eu penso que El te julgou por dereyto pera nõ morrer de enfermydade nẽ em batalla, nẽ por outra ocasiom nẽgũa daquelas por que morrẽ moytos dos outros omẽs, et de mays quer rreçeber atua alma cõ orações et com sacrifiçios et averla pera sy consygo; et por que te eu castiguey bem et te ensyney os costumes et as cousas que soybe que [plaziã] a Deus, El me dara [galardom] et avera coydado [demj̃] et mãteer mea em myña velleçe. [+]
1300 XH I, 0/ 227 "Abráám nõ degoles omoço nẽ lle faças nẽgum mal, ca Eu nõ te mãdaua queo matases por sabor que Eu ouvesse de sangre de omẽ, nẽ por toller aty teu fillo que te avya dado, mays faziao por prouar atua voõtade se farias em tal cousa meu mãdado. [+]
1300 XH I, 0/ 227 Deste carneyro falarõ os santos Padres et os outros sabios; et os [hũus] diserõ queo criara Deus ali da terra nouamẽte, os outros dizẽ que nõ, mays queo adusera aly doutra parte, et afirmã que despoys das obras dos seys dias que Deus criou nẽgũa cousa de novo tal. [+]
1300 XH I, 0/ 234 Estonçes Eliezer catou aquelas moças todas et paresçeolle Rrebeca [entre] todas mays limpa et mays aposta et onesta em seu gesto et sem toda guarrideçe que as outras pera seer bõa moller, et que tal cõmo aquela seeria pera seu señor, et leyxou todaslas outras et veẽo aaquela et disolle: [+]
1300 XH I, 0/ 238 Onde diz mẽestre Pedro ẽno capitolo que este nome Çetura nõ he proprio de hũa moller cõmo [estes nomẽs] Sarra, et Agar, et Maria, et os outros taes, mays quee nome quese pode chamar atoda moller casada et achegada a varom por casamẽto asy cõmo esta; ca diz que Çetura esso quer dizer: casada ou ajũtada ao omẽ por casamẽto; et que tal fezo Abraã aAgar quea ajuntou assi desta maneyra, asi cõmo por casamẽto et chamarõna Çetura ou casada, et por ende Çetura nõ he nome proprio mays comum. [+]
1300 XH I, 0/ 238 Et de Çetura diz o Libro dos Morales de Job sobre oviçessimo quinto capitolo do Genesis que quer dizer tanto cõmo bõa obra, asi cõmo de jnçenso et das outras taes cousas, et que tal casamẽto cõmo este convem abõo omẽ em sua velleze, et tal tomou Abraã. [+]
1300 XH I, 0/ 247 [Ẽno] tempo de Ysaac, segundo cõta mẽestre Godofre ẽna outaua parte do Panteom, quando casou Abraã cõ [Çetura] avia ja rreynado [Feyto] em Ytalia, et era rrey dende Jano. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Este rrey Çelio fezo ael rrey Saturno, et este foy prinçepe dereytureyro, et começou afazer moytos dereytos ẽna terra: vender as cousas amedida et apeso, et fazer mercados por los bõos lugares [vsados] et pregoados aquese fosem os omẽs vender et comprar, et mandou tomar metales em preço das outras cousas segundo valesem, et fazia viuer as gentes sem rroydo et sem contẽda acada hũa ẽno seu, et mãtiña a terra em paz, em justiçia abondada et gardada [em] toda cousa. [+]
1300 XH I, 0/ 247 Et dizem os sabios que estas rrazões querem dizer esto, em esta semellança: que Jupiter estonçes lida com Saturno et ovençe et odeyta do seu rreyno et lle talla aquelo por que omẽ he varõ, et nasçe dende Venus ẽnas agoas do mar quando aplaneta de Jupiter tempera amaldade da planeta de Saturno, et tirao dela, et lle estorua omao tẽporal que faria; et das agoas do mar que Saturno terria [enbargadas], et oayre ẽna terra faz las criar ẽna terra et andar soltas, et outrosi cresçer os froytos cõ aplaneta Venus ajuntada cõ acaentura do Sol, su quẽ esta, que do vmor et da calor se criam todas las cousas. [+]
1300 XH I, 0/ 250 Esta Yo, filla del rrey Ynaco, seendo ẽno rreyno de seu padre de Argos de Greçia, andaua moytas vezes de hũas partes pera outras [perlo] rreyno sem toda guarda; et hũ dia vyña donde andara porlas rribeyras daquel rrio Ynaco de seu padre, et vioa el rrey Jupiter, et pagouse dela, et falou lle, et começou dea lóómjnar em suas palauras, et disolle cõmo soem dizer os outros doneadores, alabandose et prometẽdo mays de seus aueres et dereytos por que sejam creudos et alcançem oque querem; pero el rrey Jupyter bem era tal cõmo dizia, et compliria mays do que prometia, tã alto, et tã complido, et tã poderoso cõmo era; et disolle asy: [+]
1300 XH I, 0/ 250 [Paresçeme] que eras tal que pertéésçias pera séér moller de Jupiter, et teño que sera de bõa ventura oque te ouver. [+]
1300 XH I, 0/ 251 "Et asy cõmo se ella nõ souvesse delo averdade de cõmo acontesçera pregontoulle cuja era aquela jovenca, et donde et de quaes vacas; et Jupiter, por tal que nõ entrasse Juno mays áás pregũtas da verdade, nẽ demãdasse quẽ afezera, nẽ [soubesse] ende mays, disolle que aquela jovenca que aly nasçera da terra. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Et aeste pastor, tal et de tantas gardas de ollos cõmo oydes, dou [arreyña] Juno agardar aquela jovenca, et opastor [desque a] tomou gardoa, et onde quer que el estaua sempre cataua pera hu ella estaua, et sempre avia et atyña ante os ollos por donde quer que ella andasse; et leyxauaa paçer de dia et [despois] que se poyña o sol ençarrauaa et atauaa [perlo] pescoço, cõmo aboy: et ella paçia das follas das [aruores] et das eruas amargosas et de quaes quer que [acaesçiã], et bebia de quaes agoas podia aver aas vezes de rrio, aas vezes de lagõas estancas et limosas; et em lugar de bõo leyto enque ella soya jazer cõmo filla de rrey, jazia em terra, aas vezes em erua, aas vezes ẽno astrago puro; et áás vezes por fazer prazer aseu pastor que ouvesse merçede dela, et lle desse mellor ida, queria alçar os braços et alçauaos cõtra el et nõ os podia estender, et quando lle queria falar, emlugar de palaura [mudiaualle] cõmo vaca; et era desto moy maravillado opastor et entendeo oque era et cõmo andaua encantada, que ao seu soon meesmo avia medo et da sua voz espantaua sse. [+]
1300 XH I, 0/ 252 Et el rrey Ynaco, seu padre, tomaua das eruas et chegauallas aaboca queas comese, et ella [beyjaualle] as mãos et lanviallas, et cayanlle as lagremas dos ollos, et se falar podesse diria seu nome et como lle acontesçera et pederia ajuda quelle acorresem atal feyto. [+]
1300 XH I, 0/ 254 [Nom] podia ja el rrey Jupiter sofrer tantos males por la jnfanta Yo, et chamou aMercurio, seu fillo et de Maja, filla del rrey Atalant et de Plione, et mãdoulle que fosse matar aArgos. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Et aquela sua virga que disemos que tragia avia tal vertude que aqual quer cousa viua aque tangia cõ hũ cabo quea adormẽtaua, et cõ outro aespertaua; et tãgeo [a] Argo cõ aparte que adormentaua et firmou em el [osono], em tal maneyra que ajnda que Argo quisesse espertar nõ podesse, ca tal era anatura et opoder daquela virga. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Et foy arreyna Juno moy sanuda por la morte de Argo, et asaña que ende ouvo nõ ha alongou moyto contra avaca, sua conbóóça et meteo lle hũ [tam maao talẽt] et [tam] mááo espanto ẽnos ollos et ẽno coraçõ que por nẽgũa maneyra nõ podia estar queda ajnda que quisesse, et segio a et fezoa correr por todo omũdo, et [despois] queo ella ouvo corrido todo chegou aas rribeyras do rrio Nylo ẽno Egyto, quelle nõ ficaua ja de correr terra [negũa] nẽ agoa mays queo Njlo; et Yo despoys que foy ẽnas rribeyras de aquel rrio bayxouse et ficou os geollos ẽna rribeyra, et alçou acara contra o çeo et cõtra as estrelas omellor que podo, et começou de gemer , et mudiar, et chorar, et querelarse cõtra Jupiter cõmo contra deus, et pedirlle merçede quelle acorresse et posesse ja fim aos seus males. [+]
1300 XH I, 0/ 256 Et fezose oque antes fora, et tyrarõselle as sedas et os cabelos de todo ocorpo dondeos nõ deuya aaver seendo em natura de moller, et [desfezerõselle] os cornos et tornarõselle os ollos, et aboca, et os beyços, et os ombros, et as mãos, todo fremoso, tal cõmo deuja seer de [dõna] et jnfanta filla de rrey; et as vnllas do pe que erã antes duas, tornarõse em çinque cõmo eram dantes ẽnas mãos et ẽnos pees. [+]
1300 XH I, 0/ 259 Et Argo, pastor de Juno, segundo Rramyro ẽnos Espoemẽtos da Biblia, tãto cõmo mesura ou mesurador, et he outrosi doutra fegura Argo por argudo, ou rreprendedor, ou rrecabdador, et tal deue séér opastor et omoordomo; et segundo diz mẽestre Juã podemos por Argo outrosi entender este mũdo. [+]
1300 XH I, 0/ 262 A donzela Yo, filla del rrey Ynaco, asi cõmo de friura, ante que chegase ao tẽpo de casar era tẽperada em sua voõtade, et casta, et gardada; et desque veẽo aaquel tempo, yndo empos sua voõtade partiose das rribeyras et da morada de seu padre, ou do atemperamẽto da castidade, et andando aseu talente por donde ella queria vioa el rrey Jupiter, quero dizer oymíj́go apartador cõmo disemos, et enbargandoa cõ neblas, cõmo cõ promessas de palauras de vaydade, alcançoa et forçoa; et partindose ella por esta carreyra dos bõos costumes, et entrando ẽnos maos, diserõ os autores dos gentíj́s quea mudara Jupiter em vaca; et segundo queo dizẽ mẽestre Juam et o frayre, esto he quea deytou em maos costumes, cõmo de besta ou de vaca, asi cõmo diz aestoria del rrey Nabucodonosor que foy mudado em boy por lo que fazia contra Deus, como contaremos adeante. [+]
1300 XH I, 0/ 264 Abraam as do dos caldeos, et as do de Siria; et Cathmo, fillo del rrey Aganor, as do dos gregos; et Nycostrata, madre del rrey Guandro as dos latynos; et Sulpicio as dos godos, et esta leenda do a . b . c . dos godos he aquela aque agora chamã letera toledana, et he [antigoa], et nõ tal cõmo aque agora fazẽ. [+]
1300 XH I, 0/ 269 Et que cõ agrande pẽna que leuaua cõ estes fillos ẽno ventre, veẽo lle ao talente queos nõ queria aver conçebidos. [+]
1300 XH I, 0/ 271 Ajnda diz mays mẽestre Pedro et afirma que esto asi foy, senõ diz que se [algũus] [oqueserom] entender por outra guisa que seruyo Esau aJacob em este segudamẽto, cõmo faz alyma ao ferro, et afornaz ao ouro queo purga et esmera et ofaz puro et paresçe mellor, et cõmo faz outrosi omáále áámesse quea degrana em çeueyra et parte apalla do graão quee omellor; et tal fezo Esau sayr aJacob em seu segudamento; et segundo dizem [algũus] esto foy tal cõmo hum dom et seruyçio, mays em outra guysa acaesçeo despoys ẽnas géérações delles ofeyto daquela profeçia que diso queo mayor seruyria ao menor, por queos de Esau seruyrom aos de Jacob. [+]
1300 XH I, 0/ 273 "Dame deste teu mãjar que [tẽes] apostado, que veño em tal maneyra cansado do cãpo que nõ poso agora apostar de comer, et averey sabor de comer. [+]
1300 XH I, 0/ 273 "Et aquelo que Jacob tyña apostado era de color vermella et por queo pedio Esau et ho ouvo foy despoys chamado Edom por essa rrazom -onde diz Josefo que Edom tanto quer dizer cõmo vermello - et quelle diso estonçes Jacob ante quello dese, despoys queo vio que avia tam grande talente de comer: [+]
1300 XH I, 0/ 275 Sobre este departimẽto conta Plinio ẽno dozeno capitolo do quinto libro da Natural Estoria, enque el et estes outros sabios, Temostem, et Eratostem, et Artenjdor, et Ysidro, falam do Egito et dizẽ quam grãde he et cõmo he tallada, segundo quea çerca orrio Njlo et vay [per] medio dela. [+]
1300 XH I, 0/ 277 Despoys de todo esto quedou Ysáác em Gerara et labrou et sementou em aquela terra atallente et prazer del rrey Abymelec, et colleo açento doblo do [que el] avia semẽtado aquel ãno, et bendisóó Deus, et [todas las] suas cousas yam adeante, et cresçiam fortemẽte et fezose aly moy rrico, et cresçianlle aly os [bẽes] de cada dia, ata que foy [moyto] abondado, et rrico, et moy poderoso, et aly ouvo moytas gréés de ouellas et bustos de vacas, et [cresçio] agrandes [conpañas]; et por tanto bem et merçede que Deus fazia aYsáác, mezclarõ ho os palestinos cõ el rrey por que aviã envidia del, et el rrey creyos, et çarraronlle todoslos poços que Abraã, seu padre, fezera aly pera suas [conpañas] et seus gaandos, et diso lle Abimelec: [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Atal he ho olor do meu fillo cõmo ho do [canpo], chẽo de todaslas bõas oluras aquẽ Deus bendiso. [+]
1300 XH I, 0/ 280 "Et diz Josefo que poys que esta yda avia afazer Jacob por tal quea nõ fezesse sem outorgamẽto et liçençia do padre, queo diso Rrebeca aYsaac em esta maneyra: [+]
1300 XH I, 0/ 285 Et yndose Jacob contra parte de oriente, asy cõmo disemos, et vio hũ poço ẽno campo et tres mãadas de ouellas que jaziam açerca del pera beber daquela agoa; et aboca do poço estaua çarrada com hũa grande pedra, et era tal custume quese juntasem todas las ovellas et os pastores, et abrir todos aquel poço et dar de beber aseus gáándos, et despoys çarrauã opoço cõ sua pedra et leyxauãno asi estar ata outra vez. [+]
1300 XH I, 0/ 288 Andados setéénta ãnos de Jacob et çento et [trijnta] de Ysáác, leuãtarom se Thelchises ou Telsico -que estes dous [nomẽes] lles achamos -, et os cartasyos contra aquel Foroneo, rrey de Argos, et contra os farpasios, cõmo conta Paulo Orosio et Eusebio et Jeronymo, et ouverõ grande batalla [hũus] cõ os outros; et forõ vençidos Telchises et os farpasios, et fugirom de sua terra por ello. [+]
1300 XH I, 0/ 288 Et em este estado toda via vio Lia cõmo nõ curaua dela Jacob cõ ogrande et forte amor que avia de Rrachel, et rrogou aDeus quelle dese fillos por tal quea amasse seu marido. [+]
1300 XH I, 0/ 288 "Et aesta chamou ella Neptalyn. [+]
1300 XH I, 0/ 291 "Et preguntou essa ora Labam aJacob outra vez quelle daria por tal que morase com el. [+]
1300 XH I, 0/ 291 Et diz mééstre Pedro que foy feyto este apartamẽto por que nõ fezesem engano nẽgum ẽnos gaãdos os [hũus] aos outros; mays tomou Jacob varas de olmos, et de almendras, et de pladayros, et en talloas, et donde lles tyraua acorteça ficauã blancas, et dondelles la leyxaua eram verdes, et faziam se em ellas duas colores; et ẽno tẽpo queos gaãdos andauã em çeos pera cõçeber daua lles abeber em [hũus] canales, et ponya estas varas ante elles, tam bem aos machos, cõmo áás femeas, aly hu beuyam por que catassem pera ellas, et parando mentes em ellas que fezessem os fillos veyros, et [asi] foy. [+]
1301 GTL f. 1r/ 40 Et se contra estes alguũs fezerẽ mãda o propia que aquel escollemẽto de sepultura ou fe [...] jura que [erã] dados sobrelo, que nõ vallan et que sse enterre aly hu sse avia de dereyto quando tal escollemẽto nõ foy ffeyto. [+]
1301 PP V, 48/ 29 Pero este yerro atal mas de ligero deve seer perdonado al prelado que a outro ome, ca apenas se pode gardar el que a de governar conpãna e de castigarla que nõ faga ou nõ diga aas vegadas algũa cousa ademas. [+]
1301 PP V, 48/ 29 E disseron que se el prelado leyxasse de fazer ou de dizer algũa cousa por medo descandalo, que fosse de tal natura que por dexarla cayse en pecado mortal, que mellor era que la gente se escandalizasse que el pecasse mortalmente. [+]
1301 PP V, 48/ 29 Empero, se aquellos a quen fezere el prelado tal merçed como esta se quisera defender por façãyas, dizendo que outros lo fezerõ ante dellos , tal yerro como aquel cõ que lo husarõ assi en las villas en los fueros antigos; e, por ende, que ellos outrossi nõ devẽ rreçeber pẽna nẽ la merçee, atales como estos nõ querẽ el dereyto de sancta igreja que ajã deles merced ; ante manda pesar contra ellos muy cruamente, porque la cousa mala e desguysada querẽ meter por foro e por custume, seẽdo desconnoscentes de la merçed que los fecerõ e querẽdo de la connosciença. [+]
1301 PP V, 48/ 30 Pero se aquelles a quen castiga el prelado fossen tã poucos e poderosos e connoscesse aquel erro en quelles travã e nõ se quiserẽ ende quitar, esforçando en si miismos ou en outra grand gente que sse touvesse cõ ellos , quando tal cousa acaescer, manda sancta igreja que el prelado lle de passada por nõ meter escandalo de que nasce escandallo e departimento ontre sancta igreja e ellos . [+]
1301 PP V, 48/ 32 En qual maneyra pecca mortalmente que faz el escãdalo. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Mortalmente pecã alas vezes , segundo que en esta ley se demostra, aquel de quen viene el escandalo, porque los outros omes an rrazõ de pecar. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et poys que al escandalo poso pena de morte, ben sse deve entender que es pecado mortal. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et en esta rrazõ disso Sant Agustiño que mays val morrer de fame que comer en escandalo de las cousas que sacrificã a los ydolos; e esso disso porque en aquel tenpo erã y gẽtiles que os adoravã e faziã alguũs delos sacrifiçios de [man]jares que lles poniẽ delante , onde los que dellos comẽ pecavã mortalmente movendo a los outros porque lo aviã a fazer. [+]
1301 PP V, 48/ 32 E por estas rrazões se prova e por cada una dellas que mortalmente peca aquel que faz ou diz cousa onde nasce escandalo, porque an de fazer pecado mortal tã bẽ os mayores como los menores. [+]
1301 PP V, 48/ 32 En que cousa nõ faz pecado mortal aquel de que nasce el escãdalo. [+]
1301 PP V, 48/ 32 Et en tal rrazõ como esta dixerõ os Sanctos Padres que nõ peca mortalmente el prellado, maguer os outros escandalizẽ por rrazõ del, poys que el nõ a culpa; ca la verdat que tiene lo escusa solamẽte del pecado e mayormente el ben que faz. [+]
1325 TPc II, 19/ 33 Et porque de tal rrazõ como [e]sta poderia naçer algũa dulta, dizemos que en qualquer tẽque o demãdado aja poder de mostrar a cousa que lle de[m]anda en juizo, que o deve fazer. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Et se por la vẽtura fosse en outra parte e pidisse o demãdador que la demãda que a adussesse en aquel lugar du fora comezado o preito, por resposta deve entonçe aquel julgador mãdar ao demandado que lla aduga antel en tal maneyra que sse perigro ou dessavẽtura acaescesse en la carreyra tragendoa, que sea sobre el e nõ sobre el demãdador. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Pero se o servo sobre que fosse tal contenda como esta soubesse algun mester por que sse governasse, entonçe o demãdador lo deve governar por que mentre lo faza traher dun lugar a [outro embargalle o que poderia gañar] por seu lavor. [+]
1325 TPc II, 19/ 35 Et por ende dizemos que este a quẽ na demãdã, que la deve mostrar en tal estado como era quando el preito fuy movido sobre ella. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 Tal poderia seer a demanda que o demandador faria en rrazõ de algũa cousa movil que la mostrassẽ en juizo que seeria mayor la perda que el rreceberia por rrazõ della se nõ paresçesse, que nõ valiira aquello que demãdara. [+]
1325 TPc II, 19/ 36 En tal rrazõ como esta ou en outra semellãte dizemos que nõ tam solamente (dizemos que nõ tan solamente) es teudo o demandado de trager ao demãdador quanto aquel servo val, mays aynda todo o daño e meoscabo que jurasse cõ apreçiamento do julgador que recebera porque no lle fora mostrado en juyzo. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Et esto se prova por aquella novissima degretal que .de [re] iudicata. abbate e .i.a abbas de boniffaçio. Mays se [o de]mãdador fezesse sua demãda geeralmente rrazõa[ndo] la cousa por sua nõ ponẽdo algũna rrazõ senalad[a] porque ouve o señorio della, se for sentẽza dada cont[ra el] porque nõ la podesse provar, nõna pode depoys demãda[r de] nẽuna maneyra. [+]
1325 TPc II, 19/ 37 Pero se o demãdador quissesse dizer e mo[strar] alguna nova rrazõ porque el gaannara señor[io] daquela cousa depoys que fuy dada a sentẽza cõtra [el] assi como se lle fosse dada ou comprada ou a ouvesse g[aa]nnada de novo ou en outra maneyra qualquer de aquel [que] avia poderio de darla ou de vender - la, sobre tal rra[zõ] como este bẽ pode fazer sua demãda de novo. [+]
1325 TPc II, 19/ 38 Pero cousas y a a que pode[n] poer cada una por ssi por que son ellas de tal natura qu[e] nõ la poderia fazer. [+]
1325 TPc II, 19/ 38 Et outrossi nõ faz graza de nov [...] al demandado, maguer nõ sea sinalada cada una d[e]llas, poys porque tal demãda pode aver certo entẽdem[en]to para rresponder sobre beẽs de alguũ que devessẽ herda[r] todos o alguna partida foão que lle perteesçe porque es seu herdeyro e dizendo assi nõ a porque nomear cada hũa cousa daquelles beẽs senaladamente; esso miismo seeria se demãdasse conta dos beẽs de alguũ orfão ou outro ome que el demãdado ouvesse teudo en garda ou de conpanna ou de mayordomadigo ou en rrazõ de gaanza ou de perda ou de daños ou de meoscabos que fossẽ feytos en algũa destas cousas sobredictas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 De cõmo el RRey Tantalo ya ver seu padre, RRey Jupiter. [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo Ector mato al RRey [Metiõ]. cõmo Ector et Ajas Talamõ sse ffallarõ por pariẽtes, andando [ẽ] la pelea . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo [sayan] os da çibdade a a batalla, Ector et Troylos et Paris et Deyfebos et el RRey Menõ et outros moy altos [senores]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Agora esta la batalla muy temida de amas las partes . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 De cõmo los troyanos salẽ de su çibdat et van a la batalla . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 De cõmo los troyanos salẽ de su çibdat et vã a la batalla et al cãpo . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo don Ector se va a la batalla et su padre, el RRey Priamus, lo faz tornar . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo don Ector, cõ mal talãte et a pesar de ssy, [descavalga] de ssu cauallo . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo esta la batalla en tal peso. et cõmo los troyanos fallan en mẽgua a Ector . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo Ector, cõ grãt ssaña que auia, ovo de ssalir a la batalla a vn que nõ quisierõ . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Del plazer et grãt ardimiẽto que ovierõ cõ don Ector los ssuyos quando llego a la batalla . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo los troyanos ssalen de la çibdat, et van a la batalla cõ [çinquanta] mjll caualleros . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo los griegos ssallen de ssu rreal, et sse van para la batalla contra los troyanos . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo sse conbaten en la batalla, et cõmo sse encontro el RRey Priamus cõ Palomades . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Agora esta la batalla en tal manera que muy pocos sson los que de ally biẽ ayã . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo Deyfebus, andando en la batalla, [enco(n)tro] se cõ [Palomades], et Palomades con el . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo los troyanos quemauã las naves de los griegos, et cõmo Ajas Talamõ gelas defẽdio . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo los de la çibdat sallẽ a la batalla luego otro dia de grãt mañana . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo esta la batalla en tal peso et cõmo los caualleros de Achilles les va biẽ . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo los troyanos ssalen de la çibdat a la batalla . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 De cõmo sse encontrarõ, andando en la batalla, Paris et Menalao, et tã to ste que se vierõ... . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo Paris se encontro cõ Troylus, andando en la batalla et cõmo justarõ amos . [+]
1350 HT Miniaturas/ 1 Cõmo Paris matou Ajas Talamõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 7 Et d ' esta çibdade et dos seus feytos aueremos a falar moyto em esta estoria por que o seu feyto foy moy grande et moy maravilloso que saluou ende as sete maravillas que conteçerõ ẽno começo das seis ydades asi cõmo a estoria et a bliuja mayor feyto ca o de Troya nõ ouvo nẽ ha de auer ẽno mundo que cõmo quer que ella foy destroyda. pero ẽno destroymẽto tantas gẽtes se ajuntarõ et tam nobles, et tantas outrosy as mortaldades que se ende fezerõ que nõ forom mayores nẽ mays maravillosas en outra partida do mundo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 10 Et rreynaua outrosi estonçe en hũ rreyno d ' essa terra de Frigia hũ rrey a que chamauã Tantalo, que era fillo del RRey Jupyter. [+]
1350 HT Miniaturas/ 10 Et ya fazer seruyçio a seu padre, este RRey Tantalo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 10 Et achou aquel Infante Ganjmedes, andando a caça et cõmo ya bem apreçebido para o que queria fazer el rrey, et [Ganjmedes] nõ se decatãdo de tal feyto cõmo o que andaua a caça, et tomo o el RRey Tantalo cõmo en rroubo et leuo o et presento o a el RRey Jupiter para moço de sua camara et seu priuado et fazer suas puridades com el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 10 Et leuãtou se entonçe sobre aquesta rrazõ moy grande guerra ontre aquel RRey Tantalo et el RRey Tros por lo rroubo d ' este Jnfante Ganjmedes segundo o conta en sua estoria que d ' elo fezo Phãtitulis o poeta em sua(s) canonjcas et Eusebio ẽno grego et [Jeronjmo] ẽno latim. [+]
1350 HT Miniaturas/ 12 Et a pleytesia foy tal: que lles daria de ouro hũa moy gran soma. [+]
1350 HT Miniaturas/ 12 Et conta aqui en este lugar, o despoedor em aquelas grosas, que o paramẽto feyto que se meteron estes dous dioses a todas aquelas cousas que [homes] se deuyam meter para tal obra [complir]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 14 Et estas estorias son aqui menester de mostrar o segundo quebranto de Troya, ca o primeyro contado o avemos ja aqui asy cõmo avemos dito para o destroymẽto d ' ela son outrosi menester estas estorias: da do naçemẽto do Infante Paris; et a do naçemẽto da RReyna Elena; ha do cõujte del RRey Tantalo; o juyzo de Paris et das tres deesas; ha de Oennone; et a de Achiles; a de Vlixas; et a de Axas; a del RRey Menalao; et a del RRey Agameno, seu yrmaão, que he o ffeyto prinçipal do destroymẽto de Troya. [+]
1350 HT Miniaturas/ 15 Et estaua em aquela naue hũ carneyro entallado et pyntado por rrazõ que a nave avia nome Carneyro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 15 Et que encantasem aquel coyro et o lugar en que o posessem de tal [maneyra] que todo aquel que leuar -lo quisese que ante aly peresçesse a morte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 16 Et a aquel cãpo chamauã Marçio, dito de Marçio a que elles chamauã deus da batalla en cãpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 16 Et Marçio tanto quer dizer cõmo cãpo batalloso et cãpo de batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 18 Et por tal de o mouer a elo, prometeu lle que todas las cousas que ouvese mester que ll ' as daria et Jaasõ, quando esto oyo, creçeu lle o coraçõ por rrazõ da onrra et do noble feyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 18 Et en aquela mãçebia forõ Hercoles o grande, et Peleo et Talamõ, ambos fyllos del RRey [Eaco]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 18 Et quiserõ meterse a armas et fazer todo o que podesem mays ouverõ acordo ontre sy que se quisesem cometer batalla, que gastariã aly o preçebemẽto que leuauã para o outro negoçio a que yan. [+]
1350 HT Miniaturas/ 18 De mays que nõ sabiã cõmo lles acõteçeria ẽna batalla nẽ quẽ a vençeria. [+]
1350 HT Miniaturas/ 18 Et a fala et palauras que ouverom entre anbos veẽo en tal maneyra et por taes rrazões que ella o rreçebeu em seu palaçio et em sua camara prometeu lle el que casaria cõ ella quando o deus ajudase a aquel feyto a que ya, et a sua vijnda que por aly se tornaria, et que a leuaria consigo por moller. [+]
1350 HT Miniaturas/ 21 Et outrosi peligro ha y a que chamã Carribidos, que he [ẽamygo] mortal das naues, que soruẽ a as vezes a nave. [+]
1350 HT Miniaturas/ 21 Et asy que diz aqui o autor que quen a vise que nõ porria culpa a a namorada em seer tam pagada et tam namorada de tal õme. [+]
1350 HT Miniaturas/ 21 Et de tal guisa ficaua os ollos em el cõmo se nũca o ouvese visto senõ en aquela ora. [+]
1350 HT Miniaturas/ 26 Et diso a Jaasõ: ' vay adeante et nõ me cates, que quero fazer algũa cousa que nos nõ alcãçe meu padre ' Et tomou hũa espada et degolou seu yrmaão, et deytou a cabeça en pus sy por tal que se deteuese seu padre quando esto vise. [+]
1350 HT Miniaturas/ 26 Et Media catou et vy os vij̃r açerqua, et tallou a meatade do corpo, et deyto o ẽno camjño. [+]
1350 HT Miniaturas/ 27 Et nõ por toller a ty os ãnos, en tal que me ajude a deesa ca he poderosa de todos estes feytos, et sobre todos ẽnas virtudes et ẽnas obras d ' estas tres cousas: de palauras, et de heruas, et de pedras, et de cõjurações, et de suas obras, et suas vertudes ' Et por ende a chamã os latinos en seu latim ' tribus formis ' que quer dizer en nosa lyngagẽ cõmo tres formas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 28 Et ajnda estonçes te trago ao que ha mester, et mouo os teus carros por meu nome; por meu encãtamento [faço] amarelesçer o colorado por los meus benjños et vos me apoucastes a mj̃ as almas, senõ de poucos et coytados da ysla de Colcas; et fezestes los vij̃r dondos ao arrado aos que nũqua souberã de nehũa prijon; vos fezestes outrosy aos caualeyros da serpe tornar a batalla entre si meesmos et matarẽ se hũus a outros. [+]
1350 HT Miniaturas/ 30 Et des que colleu Media as rredeas ẽnas maãos et ouvo esto feyto, moueo as rredias de tal guisa que se alçarõ os [dragõos] cõ ella et cõ o carro moyto altamẽt. [+]
1350 HT Miniaturas/ 30 En pus esto tornou se ja carregado seu carro de suas eruas, que erã de tal vertude que os dragões que tragiã o carro nõ forã tãgidos das eruas senõ do olor d ' elas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 30 Et diz o autor que se nomeou ali Eson, que tal era tornado, qual fora ante dos quareẽta ãnos que avia passados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Et fezo seu encãtamẽto que foy tam grande et de tamaño poder que adormẽtou a el rrey em tal maneyra que bem semellaua que morto jazia, et cõ el rrey outrosy todas las suas gardas, saluo ende as jnfantas, fillas del rrey, que forõ gardadas do encantamẽto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Et seendo tã bõo et tã dereytureyro et tã aposto et tã rrazoado et que andaua ẽnos montes tal õme cõmo aquel gardando os gãados, touo o por maravilla et foy veer -lo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 41 Agora leyxamos as outras rrazões, et contar vos emos de hũ cõvite çue fezo el RRey Tantalo aos dioses et deesas por que perteesçe a a estoria [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Cõmo comerõ cõ el RRey Tãtalo todos os dioses et deesas Cõmo avedes oydo ante d ' esto ẽnas rrazões dos gentiles en tenpo de Jacob, juyz de Jsrrael, andados quareenta et dous ãnos do seu julgado, rreynaua el RRey Tãtalo em Frigia et Frigia teemos que dizẽ por Fisonja, et frigios por fisões. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et Tãtalo, veẽ(do) -se tam onrrado, pensou sobre duas cousas: a primeyra, cõmo poderia fazer seruyçio aos dioses por tãta onrra que lle faziã; a segũda, de prouar o [saber] que avia (et aquela) deydade dos dioses que cousa era, ou se era verdade ou mẽtira. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et obrou et fezo hũa maçãa tã grãde et tam fremosa que ante nẽ depoys nũca outra tal foy achada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et o dia d ' aquel cõuyte tomo a et foy se con ela para casa del RRey Tantalo onde todos los dioses et deesas forõ ajũtados em aquel convite del RRey Tantalo, que era fillo del RRey Jupiter et de Gaygenda, filla de [Atalante], rrey dos Algarbes et de Europa et de Africa - que son en oçidente do sol - et de Pelxone, que era dos primeyros et mayores et mays altos lynagẽes do mũdo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et por la onrra del, foy este RRey Tãtalo rreçebido a as mesas dos dioses et seer con elles a comer, et elles (a) rreçeber seu cõvite et seer seus ospedes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et cõmo faziã os dioses, asi faziã as deesas et ajũtarõ se entõ a esta fala a rreyña que era yrmãa et moller lynda del RRey Jupiter; et Palas, deesa dos saberes et de batalla et de outras cousas moytas, (et) era filla del RRey Jupiter; et Venus outrosi, deesa de fremosura et de todas las outras aposturas (et) dos entẽdedores, que era amyga del RRey Jupiter (et) moller de seu corpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et en esta maneyra estauã todos los outros dioses et deesas ajũtadas ẽnos paaços del RRey Tãtalo, falando cada hũ de seus solazes et de seus amores et de seus avijmẽtos, cõmo erã as mayores donas, que lles acaesçeu. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et teuo se por mays desonrrada que antes en ella nõ seer en tal cõvite et seer menos de tal ajũtamento tã grãde et tã noble. [+]
1350 HT Miniaturas/ 46 Et sõo señora ẽnas batallas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Et mãdo eu asy que uos enplazedes todas tres ante voso fiel; et a que nõ for ao plazo, se por dereyta rrazõ nõ se escusar, que perga o dereyto d ' esta demãda [librado] ẽnas cortes dos dioses ' Et feyto o cõvite del RRey Tãtalo, et partidos d ' ende todos los dioses, ouverõ as tres deesas et Mercurio acoydado de yr a Paris ao juyzo da maçãa, et forõ se para el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 50 Leuantou se a deesa Juno, et parou se ante Paris moy apostamẽte - et tynja ẽna cabeça hũa corõa d ' ouro cõ moytas pedras preçiosas - , et começou sua rrazõ cõmo dona entendida, et diso: ' sabeas, Paris, que me prouvo quando Jupiter ante ty nos mãdou vij̃r, et sey que tu entẽdes o dereyto, et que o amas julgar, et tal fama as sabeas que eu sõo yrmãa et moller lynda del RRey Jupiter, que he o grãde enperador et señor dos rreys da terra et entender podes tu que se el dona mays fremosa ou mellor ouvese achado, nõ tomara a mj̃ por sua moller lynda. [+]
1350 HT Miniaturas/ 52 Da razon de Palas por la maçaam [Despoys] que a deesa Juno ouvo dito, leuãtou se Palas - et tyña sua espada çinta cõmo deesa de batalla - , et diso: ' Paris, poys que Juno diso et rrazoou quanto quiso, agora oe a mjña rrazõ. eu digo que de grã liñage ven a deesa Juno cõmo ela diz, mays que outra deesa eu te digo que veño d ' ese meesmo lyñagẽe, et ajnda te digo mays, que de ollos et de cara mays fremosa sõo eu ca elas anbas, et sõo tal que nõ ey por que me preçe menos ca hũa enperatriz. [+]
1350 HT Miniaturas/ 52 Et mostrã me a mj̃ estes dous nomẽes esto, ca o que me dizẽ Palas, sõo deesa de batalla, et corro mõte et caço Et quando d ' alo veño, tã fremosa me paro que nẽgũa d ' elas nõ ygoaria comygo en paresçer ben onde teño que por todas estas cousas, ou por qual quer d ' elas, que deuo eu de aver a maçãa demays tu, Paris, deues valer por armas et por caualaria; et de cõmo sõo eu mẽestra et deesa, que te ey de gardar et ajudar en elo para seer tu ben andante et se quiseres, oje me podes gaañar para senpre. [+]
1350 HT Miniaturas/ 52 Et conta a estoria que ela veẽo tã fremosa que entre as duas deesas nõ avia quen tã ben pareçese [do] seu [liñagee]. diz outrosi que ela et Juno et Palas que de hũ abulorio veẽ, segũdo as estorias dos seus gentijs cõtã, et que era Venus moy ben tallada de corpo et moy ben ensinada et ben rrazoada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 52 Et por mostrar cõmo pareçeria mellor que as outras en quaes -quer cousas, diz que poso alcofor ẽnos ollos, et que tyngeu as [sobrõçellas], et cõposo se de seus afeytos et quando ouvo a falar, catou contra Paris, fazendo moy aposto gesto et synaes cõ os ollos; et esto por tal que Paris lle parase mẽtes et catase para ela et mesurase ontre ella et as outras qual meresçia de seer julgada por mays fremosa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 52 Et qual d ' elas tu demãdares, tal che darey eu et se tu julgares cõmo deues, asy farey eu a ty cõmo te promety. [+]
1350 HT Miniaturas/ 53 Cõmo vierom as tres deesas oyr a sentença de Paris que el dou em [rrazom] da maçãa Oydas as rrazões das deesas, diso Paris: ' departir quero sobre lo que cada hũa de vos ha dito ante que de a sentẽça, por que seja manifesta a verdade do que eu julgarey uos, deesa Juno, rrazoastes que erades mays rrica que as outras et mays poderosa deesa et vos, a deesa Pallas, et deesa et señora das batallas, et aviades [ende] a ventura en o saber. [+]
1350 HT Miniaturas/ 53 Et d ' estas rrazões departo [eu] asy: que a terra et o rreyno, que a deesa Juno rrazoou por sy, que ben he verdade que son rriquezas en que a grandes viços et [deleytos]; mays esta nõ he rrazõ de fremosura outrosi do que diso a deesa Palas, que he señora da batalla, et que daria ventura et donayro a quen quisese ca he d ' elo poderosa; digo que a batalla he grãde gloria para aquel que a vençe et grãde onrra, et cresçe lle poder; mays a batalla nõ a de fazer cõ a fremosura. [+]
1350 HT Miniaturas/ 54 Et cõmoquer que el RRey Priamo avia oydo del por outros juyzos que avia dados, oyu de aquela vez moy mays; ca toda a terra falaua de aquel pleito das deesas et [do] juyzo que Paris y dera, [0] tanto que el rrey et seus fillos falarom em aquel feyto. et em pos esto apartou se el RRey Priamo com a [rreyña] Ecuba et falarom anbos em feyto de Paris, et departirom d ' esta gisa sobre ello: rrecontarõ logo o soño que a rreyna soñara, que aquel que ella parise em cõmo por el aviã de seer destroydos elles et Troya et todo o seu rreyno; et em cõmo por esta rrazõ o mãdaram matar et leuar aos montes por tal que se perdese ala et que nũca mays viuese; et outrosy em cõmo foy a criatura deytada, et cõmo foy sua ventura de nõ morrer nẽ peresçer em lugar tam ermo et tam despoblado. et sobre esta rrazom de -partirom et ouverõ grã peça de dia seu consello et seu acordo et diserom que poys que todos de aqueste jnfante falauã et elles meesmos o [aviam] oydo, que aquel pastor que dera aquel juyzo entre aquelas tres deesas que aquel era seu fillo, et que fora achado en aquelas mõtañas tam hermas onde elles ambos o mãdaram deytar por tal que morrese ende, et que nõ seria nada o que soñara a RReyna Ecuba; et agora poys que todos los pouoos dizem que el que he moyto noble et moy grande et moy fremoso et moy ensynado et moy sysudo et de moy bõas [mañas] et moy escolledor et julgador de dereyto,, tanto que bem semellaua fillo de rrey et de liñagẽe de rreys en todos seus actos; et poys que asy era que nõ aviam por que nõ enviar por el et rreçeberlo por fillo, ca a aquelo do soño da [rreyña] a que elles aviã medo moy grande diserom asy que aquel feyto do soño se de suso era ordenado et fondado et estabelesçido de asy seer et de se complir, que nõ era outro señor ẽno mũdo que o podese estraeçer nẽ desviar [senõ] aquel que o estabelesçera. et se desviado ouvese de seer por algũa gisa que aquel jnfante que morrera et nõ viuera mays, que se acomendase(n) a deus et que rreçebese(n) seu fillo; et deus que fezese de lo todo o que quisese. et des que el rrey et a rreyña ouverom este consello et acordo entre sy anbos et dous, librarõ em esta gisa; chamarõ a Ector et a todos los outros seus fillos, et contaron [lles] todas as rrazões que aviã avidas; et diserõ lles que se a elles provese et o nõ tomasen por nojo, que enviarian por seu yrmaão Paris et que o rreçeberiã por fillo. en conçello virõ os jnfantes que aquel avia de herdar et que nõ perdiam y nada, nẽ aos outros nõ lles enpeesçia nem fazia nẽgũ dãno o rreçebemẽto de Paris et todos se acharon en acordo que enviasem por el; et enviarõ logo por seus caualeyros el rrey et a rreyña, et deron lles suas cartas, et mandarõ lles que fosem por el et que o adusesem o pastor Paris, despoys que ouvo dada a sentença da maçãa ontre as tres deesas, segũdo que de suso ja avedes oydo, ficou em garda de seus gãados en çima de aquestes mõtes et vales de Astra, et fazia todas las cousas asy cõmo ante que dese aquela sentença. et acontesçeu em todo esto que dormyndo aly Paris hũa noyte ẽno meesmo lugar onde dera aquel juyzo, et veẽo a el em soños a deessa Venus, et diso lle em cõmo lle avia de acontesçer et de cõmo avia a seer rreçebydo moy çedo por fillo del Rey Pryamus et da Reyna Ecuba, et ajnda mays lle diso et o çertificou que Ector et todos los outros seus yrmaãos o rreçebiam et tomauã por yrmaão. ' Et tu yras ' -diso a deesa Juno -, ' et seeras moy bem rreçebydo. et despoys que fores ẽna graça et ẽna merçede de teu padre et de tua madre et de todos teus yrmaãos, tu me averas mester por vengança da desonrra que fezerom et foy feyta a teus parentes et estonçe te darey eu a ty a dõna que te promety, et esta he a mays fremosa criatura de que tu em todo o mundo oyste falar nem viste com os teus ollos; et quer seja casada quer outra qual quer, atal te darey eu a ty ' et ditas estas palauras, desapa resçeu Venus et foy se et Paris despertou do [sono en] que jazia et foy moyto alegre com el, et rretouo o em seu coraçom, et em [sua] voontade. et despoys de aquesto, [chegarom] os cavalevros del RRey Priamo et da RReyña Ecuba, sua moller, et de Ector et dos outros seus fillos; et el rreçebeu os moy bem et moy ensynadamẽte. et despoys d ' esto falarom elles [con] el et diserõ le o mandado a que [vjnã]: cõmo el RRey Priamo et a [rreyña] Ecuba oyram dizer que [aquel] pastor Paris seu fillo era, aquel que acharã ẽno monte et outrosi oya el que el RRey Priamo que era seu padre et a RReyña Ecuba sua madre et el rrespondeu a aqueles caualeyros que [vjnã] a el con aquel mãdado et diso lles asy: ' RRogo vos agora moyto cõmo vos sodes cavaleyros, fillos d ' algo et avedes dereyto et ben, que uos me desenganedes et me digades a verdade por que vijndes; ca nõ queria eu agora que me leuasedes [en] rrazõ de fillo del rrey, et depoys que ficase escarnjdo et perdese meu lugar que teño, et desi que ouvese de buscar outro por donde viuese et guareçese cavaleyros, eu esto vos rrogo que o nõ queyrades fazer ' et elles estonçe çertificarõ -n o por las cartas que tragiã, et lle mostrarom logo et outrosi por suas palauras et por seu menagẽe, dizendo que asy era. et Paris, poys que foy çerto et firme que asy era cõmo diziam os mãdadeyros, gisou se cõmo se fose cõ elles et enviou logo por seu amo em aquel lugar donde gardaua aqueles gaandos de el RRey Adymalet, a dizer -lle o ffeyto cõmo era et a rrazon cõmo estaua, et que lle enviaua rrogar que viesse logo aly, que moyto lle fazia mester et o pastor veẽo et falarõ anbos em rrazom d ' aquel feyto que lle el rrey et a [rreyña] enviaram dizer; et plouvo moyto d ' elo ao pastor et de quanto lle Paris d ' esto diso. et Paris preguntou moyto aficadamente a seu amo, o pastor, conjurandoo que lle disese cõmo ou [cal] maneyra o achara, cõmo quer que ll ' o avia dito algũas vegadas; et o pastor diso lle a verdade et fezo o çerto d ' elo. et en pos esto acordarõ anbos cõmo fezesem et Paris, pẽsando en seu coraçõ se lle fose menester para aquelo algũa prova ante el rrey et ante a rreyna et seus fyllos, et rrogou ao pastor, seu amo, moy fortemẽte que fose cõ el; et el outorgou ll ' o moy de grado et prouvo lle moyto. et Paris dou estonçe moy bõa conta de seus gãados a seu amo, et de toda las outras cousas que del teuera et ouvera et poserom aly todas las cousas por moy bõo [rrecado] Paris et o pastor, seu amo, que o criara et fezerõ moytos plazeres a aqueles caualeyros que vieram por Paris et dou aly o pastor a Paris, seu criado, moytas vacas et outros moytos gãados que leuasem cõ el, que ouvese que comese et que dese a quen quisese et leyxado aly todo o seu en rrecado,forõ sua carreyra et tragia cõsigo Paris, por onde andaua, hũa dõna moy filla d ' algo que avia nome Oenone; el [leuoa] (consigo) [+]
1350 HT Miniaturas/ 57 Et avya ẽno leyto tendida hũa colcha moy noble cõ seu cobertor, et cõ duas sauãas de seda, et com outros pãnos quaes menester faziam para tal leyto. nõ vos direy longa rrazon. tanta era a nobleza de aquel leyto, et da rroupa que em el avia, qual nõ ha õme ẽno mũdo que o contar complidamẽte podese. [+]
1350 HT Miniaturas/ 62 Et que nõ faça cousa nẽgũa que uos em pesar caya ' Et enton diso Media: ' Meu amygo Jaason, nõ avedes vos mays que me prometades; et por bõa fe esto he verdade, tanto que m ' o queyrades atender mays quero que me façades menagẽe de todo esto, et juramento, que todo me atendades quanto me prometedes; et m ' o gardedes asy cõmo dizedes ' Et Jaason rrespondeu que o faria moy de grado et de bõo talente, et que nõ duldase que ja mays nũca lle falesçeria de todo aquelo que lle prometido avia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 69 Et sabede que nũqua ouverõ tam grande plazer des que de Greçia sayrõ cõmo quando vierõ a a çidade de Troya. et nõ quiserõ aportar de dia por tal que os no visem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 69 Et [aguisaron] as moy bem para batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 69 Et [enderẽcarõ] as en tal maneyra que se ouvesem batalla cõ os troyanos et a nõ podesem sofrer, que se acollesen a suas naues, et que se defendesem en ellas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 69 Et non seu ẽno mũdo quẽ podese contar tanta et [bõa] terra como vos avedes conquista et [destroyda] por vosa forte arte, et quantas batallas vençestes, et quantos feytos estrayos avedes [começados], et nũqua d ' eles fostes vençidos, nẽ seeredes se deus quiser. [+]
1350 HT Miniaturas/ 69 Agora vos rrogo eu, que poys aqui somos todos ajuntados, et nõ o sabe nẽgũ, que tomemos ontre nos tal consello, que tragamos a atal ponto noso pleyto, que d ' esta vegada ajamos onrra et preço de tam grande feyto cõmo aqueste que começamos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 69 Et a segũda cousa, (he) que rroubemos toda a terra, et facamos en tal maneyra que fique despoblada; mays facamos -lo en guisa que nõ rreçebamos dãno d ' eles por que elles, despoys que [virẽ] rroubar toda a terra, gisar se am de se defender brauamente et tomar vyngãça de nos et punarã de nos prender et de nos tomar se poderẽ et esto sey eu bem. [+]
1350 HT Miniaturas/ 69 Mays, señores, poys o dia ven he mester que nos armemos et que nos acaudillemos moy bem nos et nosas gentes et poñamos moy ben nosas azes por tal maneyra et por tal rrecado que se Leomedon a nos vier, que o vaamos logo ferir primeyramente sen nẽgũ outro deteemẽto em tal [guisa] que nos nõ teña por gente vil et maa et sem rrecado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 70 Et catey os matos et os lugares espessos et as ortas por tal se esto acaesçese, que eu soubese ben a terra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 70 Et vos averedes cõ [elles] a batalla se algũus dos da villa sayrẽ et souberẽ que nosas gẽtes estan todas armadas et que tẽedes apostadas [uosas] azes, logo se acollerã a a villa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 70 Et vij̃ra dar -vos batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 70 Et des que esto ouvermos feyto, seyremos da vila; et dar lles emos ẽnas costas, et ençarrar los emos entre nos et vos en tal maneyra que nũqua ende õme escapara viuo de quantos se quiserẽ acoller a a vila, ca cõvij̃r lles ha pasar por vos mays eu vos faço bõo pleito et vos juro [per] los dioses que nũqua õme ouvo tã maa pasagẽe nẽ tanto a seu dãno cõmo elles farã ca sen dulda todos serã mortos et presos. et quẽ d ' aquesto mays entẽde, eu lle rrogo que o diga mays quanto he ẽno meu siso, coydo que ey dito bõo consello ' [+]
1350 HT Miniaturas/ 71 Et caualgou Talamõ cõ el, et leuou outros dous mjll caualeyros. [+]
1350 HT Miniaturas/ 71 Et depois que o dia veẽo et o sol era ja claro, os [lauradores] da terra sayrõ a seus lauores; et vyrom grande oste guisada para batalla, quando os virõ estar todos de caualo et bem armados et suas azes bem paradas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 A batalla foy moy braua et moy crua que se ontre elles moueo, ca ouvo y moyta sela vazia et moytos caualeyros mortos et derribados, segundo a estoria o conta adeante. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et feriã se por tal saña que en pouca de ora forõ todos los cãpos cubertos de [moytos] mortos et chagados mays quando Leomedon foy ferir, topou primeyramente cõ el RRey Nestor et cõ sua gente. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et por esto creçeo mayor esforço et fezerõ hũa tã braua lyde contra os gregos que os acoytarõ de tal guisa, que os deytarõ mao seu grado fora do cãpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et aly podia õme veer forte torneo maao et mortal et dolorido et de gran coyta et de gran pesar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et fezo d ' eles hũa moy grãde aaz et moy apostada. des -de esa ora pareçeu o torneo seer moy formoso, ca y avia moytas justas ante que se a batalla partise. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Aly poderiã veer torneo et batalla mortal que nũca sera quẽ outra tal possa veer mays os gregos nõ poderõ sofrer a batalla, et ouverõ por força de leyxar o [cãpo], que nuca lles poderõ [tẽer] pe ata o mar nẽ aly nõ os poderã sofrer nẽ estar, se nõ fora por hũa ventura que lles acaesçeu qual agora oyredes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et em tal [guisa] a garneçerõ et a preçeberõ et basteçerõ que pois que a asi tomarõ, sua he. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et se d ' ende ouvo [coydado], esto nõ m ' o demãde nẽgũ mays sabede que acõmo quer que era moy ardido, en tal maneyra for tornado que nõ sabya que fezese nẽ soubo de ssy tomar consello. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et erã ja d ' elles moy poucos os (que) nõ [vynã] duldandoos et ja estauã tã chegados que se matauã a mãtenẽt quando Leomedon se vio estar asi coytado, foy os ferir. desi catou se aderredor et vio seu dãno et sua perda mortal. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Deus, ¿quẽ oyo falar de tal coyta? [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et quando estes males todos vio, [per] pouco nõ foy morto ca vio [vĩjr] contra sy mjll caualeyros derrẽjados que lle queriã dar de cada parte; et seguian los, (que) nũca vistes mellor, el RRey Nastor et el RRey Poleus et el RRey Castor et da outra parte Hercoles et el RRey Talamõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et tãtos colpes fezerõ que matarõ et chagarõ moytos de aquela vegada mays os troyanos erã ja cãsados, et os gregos [vynã] moy ligeyros et moy folgados, em tal maneyra et em tal maneyra os [tynã] çercados que matauã muytos, ca os feriã de cada parte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et Ercoles, que aly chegou, vyña sobre hũ caualo tã bõo que nuca outro tal poderiã achar nẽ aver. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et poys que el aly chegou, sacou sua espada et deu logo hũ tal colpe a hũ caualeyro de Troya que o tallou [per] medeo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et ante os mays de sua masnada, dou lle hũ tã gran colpe que lle tallou a cabeça. despoys que os troyanos virõ morto seu señor, fugirõ [todos] que nũca nẽgũ tornou cabeça por deante. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et astragarõ todas as outras cousas en tal maneyra que nẽgũa cousa nõ ficou y que derribada nõ fosse. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et el RRey Talamõ, que era hũ dos mays onrrados que y andaua, ouvo para si a Ynfanta Ansiona, que foy a mays formosa moller que ẽno mũdo ouvo en aquela sazõ nẽ mays cortes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Mays elles, por que aviã acabada tal gerra, rrendiã graçias aos dyoses, et faziã lles grandes onrras et grandes sacrifiçios asy cõmo era costume. desy partirõ bem cõ seus amygos do aver que tragiã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Et tã grãdes forõ as rriquezas que trouxerõ, que toda Greçia foy ende cõprida et abastada de todo los bẽes de Troya Toda a rrazõ vos ey dita, segundo en escripto achey por sabedores, por qual rrazõ foy Troya destroyda a primeyra vegada, et por [cam] pouca cousa se moueu tal rrazõ primeyro mays depois montou moyto alto este feyto cõmo adeante oyredes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 72 Ca o primeyro que nũca sol mẽtyr de nẽgũa cousa diz que ' tal coyda seu mal a [vyngar] que acresçenta en sua desonrra ' et en qual [guisa] aquelo pasou, leyxemos ende agora mays quẽ quiser saber as cousas cõmo vierõ, et este feyto todo cõmo pasou; et quẽ gaanou en el, et quẽ perdeu; ou quẽ matou, ou quẽ matarõ; ou quẽ foy cobardo ou ardido; ou quẽ foy maao ou bõo; ou quẽ foy vilaão ou fidalgo, et feo ou aposto, ou arrizado ou fraco, ou fran ou escasso, ou mãso ou sanudo; ou quẽ ouvo grã prazer ou grã pesar; ouça -me, et eu ll ' o [direy] et bẽ me crea o que eu cõtarey, segundo que o achey [en] escryto [per] la maão de Cornelio. [+]
1350 HT Miniaturas/ 76 Et [tya] çercado hũ castelo quando lle chegou o mãdado que Troya era destroyda, et seu padre et sua madre et seus yrmãos et yrmãas erã mortos, senõ tã solamente sua yrmãa Ansyona que ficara viua; mays que a [leuara rrey] Talamõ por barregãa. quando el RRey Priamos soubo estas nouas, nõ me [pregõtedes] se ouvo ende pesar ca de nẽgũa cousa nõ podia el aver mayor coyta que a que el ouuo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 84 Et ela diso a el rrey que era Achilles sua filla, et que lle diserã em cõmo suas fillas erã bõas donzelas, et que estauã bem gardadas, et que [mãtinã] bõa vida; et que tal morada desejaua para aquela sua filla et rrogou lle que a rreçebese aly. [+]
1350 HT Miniaturas/ 85 Et entẽderõ Vlixas et Diodemes que aquel era Achilles et leuãtarõ se, et diserõ lle: ' tu es Achilles, fillo do Jnfante Peleo et da deesa Tites que te ascondeu aqui por que lle diserõ os adeujnos que avias de morrer ẽna batalla de Troya. [+]
1350 HT Miniaturas/ 86 Et estes caualeyros, que a vos vierõ, por el veẽ que querem dar batalla aos troyanos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 86 Pero, poys que tu es de ydade de entẽder ben et mal, et feziste o que tu sabes em mjña casa, o que tu deueras de escusar et de aborreçer, por tal cousa et erro que feziste teño que mereçes pena mortal et quero que faças emẽda d ' elo, et que m ' o pages logo ' estando en estas rrazões, chegou a jnfanta cõ seu fillo Pirro ẽnos braços; et deytou se cõ el ante seu padre, et pedio lle por merçee que se quitase d ' este feyto, et que ouvese cõ el piedade, et que nõ ficasen desenparados ela et seu fillo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 86 Et começou a arar et semẽtar sal creerõ os gregos que asi era fasta que Palamades comedio que grã [mj̃gũa] faria tal õme ẽna oste cõmo era Vlixas, ca era sabeo et quiso prouar se avia perdido de todo o siso. [+]
1350 HT Miniaturas/ 86 Et foy a [Penolope], sua moller; et demãdou lle seu fillo Talemaco et leuo o ao lugar du andaua Vlixas arãdo et poso o moço por onde aviã de pasar os boys por que nõ fezese mal ao moço. estõçe entẽdeu Palomades et os outros que nõ era louco et fezerõ os rreys et os prinçipes que aly erã cõsello, et trouxerõ cõsigo ha a Achilles et a Colcas, o bispo de Troya, forõ moy alegres por toda a çidade. [+]
1350 HT Miniaturas/ 89 Aqueste tal se o bẽ padeçe ou o ben sofre, poja et alcãça noble prez et grãde valor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 89 Ante façamos juramẽto que tomemos ende tal vengãça que seja sonada [per] todo o mũdo, et que nosa onrra seja [acreçẽtada]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 89 Et os que agora son et os que an de vij̃r posã dizer sem mẽtira que nũca foy en nẽgũ tenpo õme que tal uẽgança tomase de seu despeyto cõmo nos tomamos de aquelo que Paris fezo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 89 Et sabede que nõ ha y tal que nõ veña moy ledo et de moy bõa voõtade de cõ quantos poder auer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 89 Et despoys que nos todos formos ajũtados et bẽ preçebydos de batalla, sey bem que su o çeo nõ a forteleza nẽ torre nẽ vila nẽ çidade nẽ castelo que se defender possa ao noso poderio, et [quẽ] Paris podese tomar vjuo et o enforcase cõmo ladrõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 90 Et asy cõtẽdeu a coobra cõ ela fasta que a ouvo toda tallada et metida ẽno ventre. [+]
1350 HT Miniaturas/ 91 Et aqui oyredes (os) nõmes de algũus que ende y [vierõ], et forõ estes: don Patruculus, et Achilles, et Diomedes o fardido, et el RRey [Ebaldis] o moy forte, et o moy noble Neutalamus. [+]
1350 HT Miniaturas/ 91 Et tomauã ontre si tal cõsello que ajũtasen todas suas conpañas, et que buscasen moytos navios, et depoys que fosen tomar vengãça dos troyanos por Elena que leuarõ, aquestes [senores] que uos ey nomeados et poserõ sobre sy por rrey et por señor, Agamenõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 91 Et fezerõ -n o por tal maneyra que quantos ouvesen de [vij̃r çercar] Troya por mar et por terra, que todos lle [obedisçesen] et fosen su o seu señorio, et fezesen o que el mãdase. pero que outros avia ẽna oste rreys et prinçipes que cada hũ d ' eles era mellor et valia mays que el; mays por lo bõo siso que avia foy escolido por señor, ca sen falla el foy ho mays sesudo de quantos elles erã et o mays rrico de todos depoys que esto ouverõ feyto, et fezerõ seu acordo en como fariã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 92 Et ja mays nũca ouverõ nouas d ' eles, senõ de hũa gente sen siso que yan fazẽdo nouas que elles erã fadados en tal guisa que nõ poderiã peligrar ẽna terra nẽ ẽno mar; outros diziã que eram peligrados, et nũca d ' esto poderõ saber a verdade. [+]
1350 HT Miniaturas/ 93 Et era moy rrico et moy abondado et de moy bõo talente contra todos [+]
1350 HT Miniaturas/ 94 Das feyturas de Ajas Talamõ Ajas Talamõ valia moyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 94 Et era moy mãso et moy mesurado, pero era [moyto] ardido et moy orgulloso contra seus yamjgos en tal maneyra que a nẽgũ nõ faria amor en batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 96 Das feyturas de Breçeyda Breçeyda foy moy comunal em sua grandeza, por que nõ era moy grande nẽ moy pequena mays foy tam aposta et tam bem tallada et tam fremosa et tã donosa que esto pareçia hũa grande [maravilla] quanto a sua feytura et pareçer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 100 Das feyturas de Cansandra Casandra era de tal feytura nẽ era moy grãde nẽ moy pequena, mays en tal grado que moy bẽ lle abastaua. [+]
1350 HT Miniaturas/ 100 Pero que direy por Dayres o que del aprẽdi. sabede que Poliçena era grande et de moy bõo tallo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 100 Et estauã lle tam bem panos que nõ podiã mellor. ella nõ tragia as espaldas curuas mays moy dereytas et mesuradas et de moy bõo talle, nẽ moy anchas nẽ moy estreytas. ella avia tal corpo (et) os seus peytos [erã] tã blancos que mays nõ podiã seer. ella avia os braços longos et as mãos moy fremosas et os dedos longos et ben feytos. en pero digo vos tãto que cõmo quer que era moy fremosa (que era) tam alegre que moytas vezes paresçia sandia, ca tã leda era et tãto era en ella o plazer do coraçõ et en tal guisa que todo õme se pagaua de falar cõ [ella] por que se rrazoaua tam bem, que a todos [aplazia] quanto ella dezia et todos se maravillauã de sua fremosura. et quando algũ saya a rreçeberla, fazia ella tã bõo cõtenẽte que nõ a ẽno mũdo õme que ende nõ fose moy pagado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 101 Et o grãde Duque Alynus et el RRey [Talafus] trouxerom trijnta moy bem garnydas de terra de Arcomonja. [+]
1350 HT Miniaturas/ 101 Ajas Talamõ trouxo çinquoenta de terra de Salamjna onde era señor Et trouxo por cõpaneyros [Tençor] et [Afrimacus] et Dorion et Polisemas et Teseus. [+]
1350 HT Miniaturas/ 101 Et estes erã moy orgullosos de batalla que nõ vistes mays. [+]
1350 HT Miniaturas/ 101 [Talancus] o moy fremoso et Arualus trouxerõ anbos çinquoeenta naves. [+]
1350 HT Miniaturas/ 103 Et se os nos leyxasemos asy quitos que nõ tomasemos vengança do que nos an feyto, outra tal nos fariã logo cada que se pagasen. [+]
1350 HT Miniaturas/ 103 Et teño que nõ deue de yr en paz o que a algũ faz desonrra et (o que) quer vengar -se cõuen lle que en tal maneyra o começe que nõ se fique alabando despoys alabando o que fezo a desonrra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 104 Et acaesçeu lle asy que logo essa noyte soubo por quanto pregũtou ca o deus Apolo dou lle tal rresposta: ' tu diras aos gregos que a dez ãnos sem falla vençerã et acabarã a gerra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 105 Mays bem creede que d ' este feyto eu seerey moy pusfaçado et moy rretraydo dos troyanos et me porrã gran culpa et me desamarã mortalmẽt por ende. [+]
1350 HT Miniaturas/ 105 Et se eu for criudo, quando vyer a [manãa], fazede en tal maneyra cõmo logo partades de aqui ' [+]
1350 HT Miniaturas/ 106 Et en ponto que o fezo, soubo adeviñar por que lles vjña tal tormẽta. [+]
1350 HT Miniaturas/ 106 Et [0] chamou todos los rreys et diso lles: ' Señores, eu bem sey quen vos dou tal tormẽta et nos tolle nosa pasagee et cõ pouco que aqui nõ fomos mortos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 106 Sabede que a deesa onrrada, Diana, nos he moy sanuda por que a nõ pregũtamos nẽ lle fezemos sacrifiçios et bem nos mostrou y seu talente. [+]
1350 HT Miniaturas/ 107 Et quantos queriã sobyr, todos [los] faziã vij̃r cabeça ajuso [em] tal guisa que o nõ queriam mays prouar ca todos cayã mortos hũus sobre outros de çima dos muros que eram moy altos mays ao cõbater dos portales, veriades tirar con pedras et seetas et outras cousas de moytas maneyras et creçer feridas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 107 Et des que esto virõ os da terra, nõ quiserom y mays morar caualeyro [nem] vilão, mays leyxarõ todos a terra et todas suas cousas et acollerõ se a Troya et bem creo aly os buscarã et serã y mortos et desonrrados et chagados et mal aventurados et destroydos [em] tal maneyra que nõ fose sua prol. [+]
1350 HT Miniaturas/ 108 Et o rrey que o começou que o complou moy caramente ca tal vengãça lles foy por ello tomada, que os de Troya se teẽ por desonrrados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 108 Et quando nos tal preytesia fazia, de bõa rrazõ deueramos com el poer paz et amor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 108 Et por ende, se por ben teuerdes, façamos em tal maneyra que nõ teña nẽgũ que lles fazemos soberuea nẽ senrrazõ nẽ torto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 109 Et eram oblados por tal natura que paresçiam em elles todos los colores que som ẽno mũdo quando lles o sol daua Et yam em dous palafrẽes rruçios apomelados moy fremosos que nũca õme do mũdo veu mellores. [+]
1350 HT Miniaturas/ 110 Et agora me mostrade et declarade voso tallent por tal que eu sabea se o queredes fazer ou nõ ' [+]
1350 HT Miniaturas/ 112 Et mays vos digo, que nõ queria por mjll marcos de ouro que estes mesageyros dos gregos rreçebesem desonrra nẽ mal nẽ dãno, nẽ que se y fezese tal folia; nẽ he rrazõ nẽ dereyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 112 Et nũca deus querra que se tal cousa faça ẽna çidade moy noble de Troya que senpre foy verdadeyra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 113 Da rrazõ que diso Eneas a el Rey Priamus Talefus, que era fillo de Ercoles, segundo que nos conta Dayres, et outrosy dez mjll caualeyros moy ben armados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 113 Et yam todos moy bem garnydos para batalla, et todos de cõsũu moy bõos caualeyros. [+]
1350 HT Miniaturas/ 113 Et sabede que se batalla buscarõ, que a acharõ moyto açerca cõmo agora oyredes en que moytos caualeyros rreçeberon enton morte [+]
1350 HT Miniaturas/ 114 Da batalla que el rrey (de) Merssa,[et] Catieutanes ouvo cõ Achill(e)s et cõ Talefus ẽno seu rreyno meesmo [Catientanes], que a essa sazõ era rrey de Merssa, souvo en cõmo os gregos [vynã] sobre sua terra por la destroyr. [+]
1350 HT Miniaturas/ 114 Et se nõ fora hũa gran maa ventura que lles veẽo, os gregos ficarã todos desbaratados et mal -treytos mays don Achilles catou aly onde veu mayor pressa de batalla et conosçeu y a [Tatyeutanes], rrey de [Mersa], que o fazia moy bem et fereu o caualo das esporas et chegou a el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 114 Mays Talefus, que o amaua moyto, quando o veu asi jazer, deçendeu se do caualo et foy caer cõ el et cobri o do escudo, et rrogou moyto aficadamẽte a Achilles que ouvese del merçee. [+]
1350 HT Miniaturas/ 114 El RRey [Catjeutanes], que era chagado de feridas de morte, et soubo çertamẽte que morreria ende, et chamou a Talefus para ante sy. [+]
1350 HT Miniaturas/ 114 Et contou a todas suas gentes de seu rreyno cõmo avia toda sua terra cobrada [per] Ercoles, padre de Talefus. [+]
1350 HT Miniaturas/ 114 Et por ende teño por bem que Talefus depoys de mj̃ seja rrey ' Et depois que esto [ouuo] dito, diso esta rrazõ a Talefus: ' por que eu todas estas ajudas rreçeby de teu padre, leyxo te todo meu rregno et te faço del rrey et señor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 114 Et nõ [lles] faças mal et cata bem tua fazenda de a tal maneyra que todos digã que de bõo padre sayu bõo fillo ' Et des que esto ouvo dito, logo se finou. [+]
1350 HT Miniaturas/ 114 Et Talefus soterro o o mays onrradamẽte que podo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 114 Et poys moy bem feyto o ofiçio que lle avia de fazer, Talefus rreçebeu menajẽes de todos los õmes do rreyno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 De cõmo Achilles se tornou para a oste et Talefus ficou ẽno rreyno de Merssa Esto feyto, Achilles tornou se para a oeste. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et rrogou lle Talefus que o leyxase yr consigo, ca moyto de grado queria seer em çercar Troya asy cõmo os outros et outrosy ẽnos torneos que se ende faziã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et nõ poñades este feyto a escarno nẽ se uos oluyde por nẽhũa guisa ca fortemẽte o errariades, et rretraer vos ya moyto por ende ' Et tanto [llo] diso que Talefus ouvo de ficar et [Echilles] foy se. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et [Agameno] et Menalao et Nastor o vello et Ajas Talamõ et el RRey Çejas et ben outros trezentos rreys et prinçipes et duques et condes o vierõ logo veer sem mays tardar a a sua tenda. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et contou lles outrosi em cõmo Talefus ficou rrey d ' aquel rreyno, et cõmo lle prometera que auõdaria a oste de [vjño] et de fariña et de carne et de çeuada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et tragiã todos elmos et escudos et selas pyntadas todas a hũ color que asy o quiso el RRey RRemus por que se coñosçesem mellor ẽna batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et trouverõ consigo mjll caualeyros que nõ tragiã lanças, mays todos tragiã dardos de açeyro moy talladores et arquos torquios que lles nõ poderia durar lon gamẽte nẽhũa gẽte desarmada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et cada hũ d ' eles trouvo y mjll caualeyros ataes que nũca fezerõ falymẽto en batalla en que entrasen Boetres et Poetres vyerõ y de terra de Beonyta et jaz tras hũ grande mar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 116 Et trouverõ co(n)sigo dez mjll caualeyros taes que bem sey que nõ farã falymẽto na batalla en que entrarẽ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 120 Ca elles nõ podiam cometer [per] tal guisa que quando quisesem entrar ao porto que se nõ ouvesen a chegar tãto a a vjlla, ca o nõ podiã tomar tã lygeyramẽte se y ouvese quẽ o [defẽder] ajnda que os que gardasen o porto fosen pouca cõpaña; desi desanparauã moy sandiamẽte suas naues. [+]
1350 HT Miniaturas/ 120 Et fezero -n o de tal guisa que coydam a poder mays que nos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 120 Et por ende nõ me semella que os podemos entrar sen sospeyta nẽ çercarlos mays terria por rrecado que nõ esteuesemos aqui mays, ca bem podedes entẽder tãto que nõ yredes a elles a nẽhũ tenpo que nõ achedes batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 120 Et des oy mays eu nõ sey outro consello senõ o que uos agora direy que logo sem mays tardar apreçebamos nosas naues o mellor que podermos et poys que forẽ ben preçebidas de batalla, armemos moy bem nosos corpos et vaamos dereytamente a a villa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 De cõmo Protesalao fezo quebrar as naves em terra et os troyanos defenderon os portos Quãdo virõ os troyanos que os gregos aportauam, sayron todos a elles cada hũ cõmo mays podia yr, em tal maneyra que nẽhũ nõ podia atender prinçepe nẽ [senor] mays yam todos a rrãdom, et forõ todos asũados moy agyña ẽna rribeyra onde os gregos aportauã mays os das naues, depoys que virõ que por nẽhũa guisa nõ podiã outro cõsello tomar, sayrõ prender porto por força. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et dauã lles a mãtenẽt de parte das espaldas tã [grãdes] feridas que nõ foy tal que nũca ja mays coydase escapar [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 De cõmo as outras çem naves tomarom porto tomaron porto Despoys que estas çinque naves forõ espedaçadas cõmo vos ey dito, fõro vençidos en tal maneyra que nõ aviã ja defensom ca mays de seteçẽtos caualeyros dos bõos que en ellas andauã erã ja mortos mays logo as outras cinque naues chegarõ, suas velas tẽdidas, armadas para tomar porto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et defendiã lles o porto moy brauamente mays os das naves tragiã cõsigo tres mjll balesteyros et nõ quedauã de tirar seetas ẽna moor espesura que viã, em tal maneyra que moytos dos da vila forõ mortos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et matou estonçe aly moytos et fezo tã bem et dou lles tã grande batalla que se el nõ fora, todos los seus forã mortos que nõ ficara y nẽhũm a [vyda]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et sofriã y moyto mal, ca os troyanos erã sete mjll caualeyros que os tirauã moyto en çerto Et aly se acreçẽtou tamaño torneo et tã [m[a]o] et tã mortal que nũca foy õme que o tã [m[a]o] vise que se dauã de hũas ochas grãdes et bẽ tallantes et açeyrudas a mãtenẽt et tã apresa que se fendiã [per] medeo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et ¿que uos direy? tan grãde foy a mortaldade d ' aquel torneo que o mar estaua ja moy vermello, et corriã grãdes rrios de sangre. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et sabede que aly forõ moy mal desbaratados os gregos, en tal maneyra que se lles moyto durara, nõ ficara ende nẽgũ mays os outros que estauam ẽnas [naves] lles tirarõ tãtas pedras et tãtas seetas de çima dos castelos, que [per] força os mouerõ de aly et os fezerõ tyrar a afora. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et erã todos bem garnydos et bẽ bastidos de bõas cõpañas et bem armados mays ante hũ pouco que saysem das [naves], os troyanos matarõ et chagarõ moytos d ' eles pero des que forõ ajũtados cõ os outros de Greçia que estauã fora, mãteuerõ a batalla fasta que vierõ as gentes del RRey Nastor, que era señor de Pira. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et forõ entrar onde virõ a moor presa da batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et ẽ mẽtre elles esto fezerõ, el RRey Talefus et o Duque Valdinus nõ tardarõ mays. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et endederẽçarõ moy paso et moy cordamẽte aly onde era a batalla et tragiã dous mjll escudeyros armados et frescos et folgados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et cõmeterõ -n os de tal guisa cõ a ajuda dos seus que os troyanos forõ vençidos et movidos do campo, querendo ou nõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et dos que mays ardidos erã, perderõ y as cabeças mays caramẽte o cõplarõ logo y en pouca de ora; ca os troyanos, que erã brauos et de grã crueza et os desamauã moy mortalmente, cobrarõ sobre elles et enpuxarõn os ata o mar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et leuarõ -n os cõtra suas naves et apresauan os de tal guisa que se lles aquela carreyra mays durara, nõ ficara d ' eles nẽhũ õme viuo mays por la presa que foy grãde, eu nõ uos poso dizer quaes nẽ quantos estonçe forõ mortos ẽno mar pero sey ende tãto que o que d ' eles era mays ardido nõ quisera estonçe aly estar, tã mal - tragidos forõ estonçe aly et tanto mal sofrerõ mẽtre este pleito durou asi El RRey Vlixas cõ sua cõpaña que tomou porto, et fezo sayr fora ẽna area çinquoeẽta naues que tragia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et sen falla el fora morto cõ toda sua conpaña, senõ por hũa aventura que lles acaeçeu Et mẽtre que tomarõ porto, Toas et Talamõ Ajas et [Menelão] et Agameno, et nõ lle lo vedarõ os troyanos, ca os outros se cõbatyam cõ elles. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et que nõ ouvo y tal que nõ ouvese bõo caualo et que nõ fose bẽ armado de todas armas, que lle nõ falesçia nẽgũa cousa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et desi forõ se cõ tam grã saña et cõ mao talente [cõtra] seus yamygos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et mẽtre que esto durou, el RRey Perses sayo de Troya cõ toda sua caualaria que el tragia moy escolleyta Et eram sete mjll caualeyros et sabede que en todo Troya non avia outra tal cõpaña nẽ caualeyros tã ardidos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et todos tragiã arquos torquis et seetas et este rrey era moyto ardido et cõprido de todo bõo prez Et vierõ se todos a a batalla ajũtados et de bõo paso et bem acabdillados et todos a par et seus arquos tẽdudos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et ouverõ [per] força de mouer as costas en tal maneyra que ata seysçentos entrarõ ẽno mar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et ferideos de tal guisa que os tyredes d ' aly, et que os nossos cobrẽ o cãpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et fezerõ aquel dia en aquela batalla que ouverõ moy grã prez. [+]
1350 HT Miniaturas/ 122 Et ferirõn os tã rreziamente que os fezerõ afora bem sete trautos de balesta en tal maneyra que o nõ cobrarõ depoys [+]
1350 HT Miniaturas/ 127 De cõmo Ector chegou a a batalla En [aquelas] horas chegou Ector a a batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 127 Et tragia hũ escudo d ' ouro en que avya dous leões vermellos et seu pendom outro tal. [+]
1350 HT Miniaturas/ 127 Et punaua para os ferir cõ sua lança et de sua espada Et em quanto se cõ elles cõbatja, senpre os gregos ouverõ o peor da batalla mays se el cãsaua ou se alongaua da batalla, logo os gregos cobrauã et tragiã mal os troyanos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 127 De cõmo Achilles chegou a a batalla [[E]ra] açerqua de oras de vesperas que ajnda este torneo duraua Et os mais [d ' elles] erã ja mortos et outros moy mal quebrãtados, ca sofrerã moyta coyta aquel dia cõbatẽdose et ajũtandose de cõsũu Et Achilles chegou aly a aquel torneo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 128 Ca cada hũa das tendas avia hũa agia dourada em -çima, atã clara que luzia por tal guisa que se veeria õme de noyte por escuro que fezese cõmo se fose o dia claro et aquela noyte sofrerõ elles grande afan, ca nõ dormyrõ et comerõ moy pouco. [+]
1350 HT Miniaturas/ 128 Et ajnda esto fora ben se os en outro dia leyxasen folgar mays os troyanos nõ os leyxarõ fol(g)ar, que cõ elles nõ ouvesẽ batalla en outro dia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et d ' esto nõ desplazia aos troyanos que os desamauã mortalmẽt. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et aqueles que aly veedes estar, batalla acharedes en elles ata dous ãnos cada que mester for. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et por ende vos rrogo que nõ façades tal cousa que uos seja rretrayda nẽ se uos torne a mal Et a proeza et o [ardjmẽto] que en vos jaz me faz aver gran pauor et por esso rrogo aos dioses que me vos torne cõ paz et cõ soude. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et foy cõ el [Tupesus], que era mayor de corpo que el, et tal que ẽna ostee nõ ouvo seu par. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et era toda en -tallada a rroellas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et Antenor, seu padre, parou se logo deante et diso asy: ' Señor don Ector, ben vos digo que nũca me foy tã ben nẽ me toyue por tã garrido cõmo oje este dia, por que nos cõbatemos cõ aquestes que desamamos mortalmente que uos vierõ buscar aqui a esta vosa terra tã açerca. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et sabede que este RRey Fion trouxo aly hũ carro que era de grã rriqueza Ca el era ben tallado de cada parte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et era obrado et debuxado [per] tal guisa que foy de moy [noble] apostura. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et vos apreçebede vos oy mays que eu vos digo que agora veẽo a mj̃ o mãdadeyro que me diso que os gregos erã ja aparellados de batalla peça avia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et se vos nõ saydes çedo da villa, elles nos poderã tomar o cãpo en tal guisa que nos nõ poderemos pasar fora das barreyras. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et forõ estes: o primeyro ouvo nome Dynays; o segundo, Ateneos; o terçeyro, Esdras; o quarto, Delen o quinto foy Çeçileas: o sesto Quintalays o septimo foy RRedujnerus este foy maao et cruu, et nũqua ouvo en sy alegria nẽ se teuo viçoso, et era moy sen piedade ho oytauo ouvo nome Casibalã; et o nono, Duraz d Aaron; et o deçimo, Durestalos et foy fillo de hũa donzela moy fremosa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et ben sey que taes son que [mãteerã] ben sua batalla mẽtre lles durar sua força. [+]
1350 HT Miniaturas/ 129 Et ella teuo se por desonrrada, et desamo o depoys quanto mays podo sabede que aquel caualo foy tal que nũca foy õme [ẽno] mũdo que sobre outro tal caualgase, nẽ tal podese aver en seu poder que foy o mays formoso, nẽ mays corredor de quantos ouvo ẽno mũdo, nẽ nũqua outro tal y poderiã achar [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 Et outrosy uos estade bẽ acordado ẽnas barreyras, et tẽede y cõ uosco uosa signa tendida, ca he grã rrazõ Et acubdillade vosa gente, et armadeuos en tal maneyra que se nos aca tornar -mos, nõ posamos dar en vos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 Et en tal guisa estade que se formos desbaratados et nos quisermos acoller, que uos que nos acollades em tal maneyra que nõ perdamos dãpno, nẽ nos façã a força entrar a as barreyras. [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 Et rrogo vos que se virdes que a batalla he moy forte, que nos acorrades cõ gente ' Et Priamos lle rrespondeu que o faria. [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 De cõmo Ector sayo a a batalla Despoys que estas rrazões forõ acabadas, Ector sayo da villa cõtra os gregos, posto seu elmo en sua cabeça et ya moy sanudo et cõ moy grã crueza, cõmo aquel que avia o coraçõ moy forte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 Et el tragia hũa signa dourada cõ hum leõ vermello en medio, et o escudo outro tal. [+]
1350 HT Miniaturas/ 133 Et parou todos los [omes] de pe tras aquelas barreyras, en tal maneyra que nõ seya nẽhũ fora. [+]
1350 HT Miniaturas/ 134 Dos [rrex] que este [dja] nõ fforõ a a batalla [A esta] batalla nõ sayrõ este dia estes rreys que aqui diremos: el RRey [Pagaros de Liça nẽ el rrey Afion nẽ el rrey] Adastros. [+]
1350 HT Miniaturas/ 134 Outrosi nõ sayo y a gente de Alisonya et estes todos forõ os que nõ sayrõ nẽ se partirõ aquel dia da villa, por que todos acordarõ et teuerõ por bem que nõ fosẽ todos de cõsũu para [aquela] grã batalla por nõ seerẽ todos em hũ dia cãsados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 134 Outrosi nõ [queserõ] os [senores] que a vila ficase soa por se nõ perder cõmo fezera ja outra vez, ca diz o proberveo antigo ' dos [escarmẽtados] se fazẽ os arteyros ' Et basteçerõ moy bem os muros et as torres de armas et de cõpañas em tal maneyra que acõmo quer que viesem, nõ se decatasem de trayçom [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 Et quanto aviã, partian o en tal guisa que o que era de (hũ) era de [anbos] de cõsũu. [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 Et Achilles nõ foy aquel dia a a batalla por -que era mal ch(ag)ado ẽna segũda az foy Mariõ et cõ el hũ duque de Atenas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 Et leuarõ cõsigo quatro mjll caualeyros moy bõos et bem garnydos ẽna terçeyra az foy Talefus et forõ cõ el todos los de Armenja, donde el era rrey ẽna quarta az foy seu fillo Almus, et [bastecerõna] de hũa gente moy ardida que leuou consigo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 A setima az, fezerõ Pytrofus et Çelideas, que erã ambos rreys de terra de Façides mays pero nõ leuarõ cõsigo gente a pe nẽ balesteyros, mays leuarõ caualaria escolleyta et esforçada ẽna oytaua az foy Talamõ, que foy rrey et señor de Salamyna et leuaua de aquela terra Teuçor, que era rrey, et quatro almyrãtes que uos aqui cõtarey: o primeyro foy Teseus; o segũdo, Durion; o terçeyro, Ulixano; o quarto, Afimatus ẽna nona az foy el RRey Toas, que era moy sisudo, et leuou consigo todas suas masnadas ẽna deçima [as] forõ os de Longros, et ouverõ por señor a RRey Ages, que era seu natural. [+]
1350 HT Miniaturas/ 135 Et sen falla este sofreu depoys moy grã coyta en aquela batalla A XXJa az, fezerõn a dous rreys de Lira que ouverõ nome Antipos et Anfimatos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et [veẽdoos] mays de dez mjll caualeyros, forõ anbos encõtrarse de justa mays nõ foy falida entre elles, ca Ector lle dou [per] medeo dos peytos hũa tal ferida que lle pasou o fferro da lança et o pẽdon todo [per] las costas, que lle nõ prestou loriga nẽ armadura que trouxese. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et puxo o de tal guisa que lle quebrãtou o arçõ de -tras, et dou cõ el morto en terra, et diso asi: ' par deus, don Patrucolos, eu creo que nõ avedes ẽno mũdo amygo que por (vos) quisese vij̃r a esta terra asi cõmo vos viestes por el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et sem falla tu feziste loucura deçẽder em tal lugar, ca aqui estan dez mjll caualeyros que poerã toda sua força [en] aver a cabeça de ty. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et começarõ a batalla aly hu a virõ mays espesa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et fezerõ aquela vegada tã hem que matarõ moytos, et derribarõ das selas moytos caualeyros en terra mal chagados, et de tal guisa que os troyanos forõ moy mal -tragidos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et leyxou se correr a elles brauamente cõ sua espada ẽna maão et dou lles tã grãdes feridas que tallaua a caualeyros os braços et as pernas et todo o al por onde os alcãçaua asi que en pouca de ora ficarõ aly quatorze caualeyros mortos et outros mal chagados Et sabede que por presa que Ector ouvese, nũca quiso leyxar seu caualo mays nõ podo fazer tãto que podese defender Patroculos a Meriõ para lle poder tomar as armas segũdo que o avia en -maginado, ca Meriõ o sacou de seu poder, querendo Ector ou nõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et Ector caualgou logo o mays toste que podo et leyxou se correr aos gregos, et ferio os moy brauamẽt en tal guisa que en pouca de ora matou moytos d ' eles. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et sabede que [per] hu el pasaua cada hũ se del sentya, (et) el RRey Miçeles, quando aquesto veu, leyxou se yr quanto o caualo o podo leuar et foy ferir a Monesteus de tã [mãão] talẽt que se lle nõ fora a loriga que era bõa, o duque de Atenas fora morto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et chegou logo y sua mesnada del rrey moy bẽ guisada et volueu se o torneo [em] tal fegura que depoys que o mũdo foy formado nõ foy torneo tã mesclado nẽ tã peligroso cõmo aqueste para troyanos ca elles virõ logo vij̃r contra sy dez mjll caualeyros que os departiã moy mal pero cõ todo esto Troylos foy moyto agiña liure. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et faziã por el orações que o gardase deus de mal, et o trouxese vjuo et cõ soude aos seus amygos Monesteus, que estaua triste de seu preso que lle aviã tomado, et da moyta gẽte que perdera, cõ grã saña foy ferir aly hu veu que a batalla era mais braua et mays espesa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et meterõ se ẽna batalla onde estaua el RRey Myçeres para lle acorrer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et el RRey Vpes et el RRey Topesus chamauã suas signas cada hũus para onde estauã, ca a batalla creçia moyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et diso lles: ' [senores], se vos prouver, [facamos] hũa cousa; nõ topemos aqui en aquesta batalla, que asaz son moytos quanto cõple. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et vos ben sabedes en cõmo party bem sempre cõ uosco mjña terra et meu aver et des lo dia que comygo viuestes nũca vos promety nẽgũa cousa que uos nõ atendese Et agora vos rrogo, por deus, que me dedes galardon, et que feyrades aqueles que aly veẽ que son nosos eamygos mortaes de tal guisa que me dedes vingãça do mal et desonrra que d ' elles teño rreçebido ca eu ante queria seer morto et desnẽbrado que nẽgũ de nos seer pusfaçado de cobardia ante quantos rreys et prinçepes et cõdes et duques (que) aqui son ajũtados et quando este estrayos que son [comygo] me ajudan tan sen arte, teño que moyto mays o deuedes vos fazer que sodes meus naturaes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et, senores, [v[e]edes] aqui tres mjll caualeyros moy açerca de [uos] que nõ temẽ sua morte nẽ sua prijon, nẽ veẽ aqui por al senõ por gaãçar preço et onrra et esquiuar a desonrra des oy mays nõ vos farey longa rrazõ mays vaamos los ferir que mester nos he ' Et logo se leyxarõ yr a eles et sabede que acharõ a batalla moy aparellada tã açerca de quanto hũa baIesta poderia tyrar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et el (RRey) RRemos, que era dos troyanos, foy justar estonçe con [Menelão] et toparõ anbos dos corpos dos caualos en tal guisa que se derribarõ anbos a terra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et ferirõ se de tal maneyra que lles sayu moyto sangre do rrostro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et dou lle hũa tã grã ferida que lle [falsou] o escudo et todas las armas et meteu lle toda a lança [per] lo corpo en tal maneyra que caeu morto en terra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et pesou lle moyto, et foy tã desconfortado que nũca o tãto foy en sua vida Ca tãto o amaua de coraçõ que nõ [precava] outra cousa cõmo a el Et pensou logo ẽn o vengar et cobrio se logo de seu escudo et foy ferir a el RRey RRemus et dou lle hũ tal colpe [per] çima do elmo que a espada entrou ata o testo da cabeça, asi que el RRey RRemus caeu logo en terra esmorido en tal maneyra que se logo nõ fora acorrido, y perdera a cabeça et quando os prinçipes que aly estauã virõ o colpe tã grãde, forõ moyto espantados de tal guisa que lle nõ acorrerõ, et estauã en põto de o leyxar ẽno cãpo, et algũus começauã de fugir. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et desi veẽo cõ elles a a batalla cõmo bõo caualeyro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et depois que o ferio, diso lle asi: ' çerto, don Çelides, caramẽte cõprastes esta batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et sem falla pesa me por vosa amyga, a rreyña, que he moy bõa dõna (et) moyto formosa que me querra moy grã mal et sera moy sanuda quando oyr este [mãdado] ' Et aly começarõ a fazer os gregos grã doo por Çelides que morrera, que nõ foy õme que vise tal chãto ca elles todos chorauã et carpiã . Et aviã tã grã pesar que maravilla era. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et logo aly sobre -veẽo Ajas Talamõ, que era hũ rrey de moy grã brio, et cõ el todos los de Salamjna Et vyñã con el quatro almyrãtes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et cõ grã saña foy ferir a Polidamas de tal guisa que o deytou en terra moy mal chagado et tirou sua espada et começou de dar a destro et a seestro tã grãdes feridas que matou et chagou d ' eles moytos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et el RRey Tençor andaua en aquela (batalla) sobre hũ caualo que era o mays grãde et mellor de quantos aly andauã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et sabede que de aquela vez ficou Ector moy mal chagado mays eu ben sey que ante que se esta batalla parta, lazerara por esto o que nõ ouvo culpa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Et dar vos ey por ello galardõ se vos en lugar achar que o posa fazer ' entramẽte Menalao leuaua preso a Polidamas que Ajas Talamõ leuaua moy mal chagado et el o prendera de tal guisa que nõ podia seer liure se ajuda nõ ouvese, ca el perdera ja a espada; et o elmo que era todo rroto et amolado lle caera todo sobre los ollos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 137 Ca elles erã moy poucos et os outros erã moytos quando aquesto virõ RRey Nastor et RRey Menalao et el RRey Talamõ, pesou lles moyto por que Ector librara Polidamas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 145 Et chegou Exdrõ et ferio a Talamõ por medeo do escudo que lle pasou a lança da outra parte et nõ lle prestou a bõa loriga que tragia et chago o ẽno corpo et Delonj, que se nõ preçaua menos que seus yrmaãos, foy ferir entre todos los gregos a Polisamo, o almirãt, tã forte que o deytou morto en terra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 145 Et Ector caualgou logo [em] el desi chegou logo y Çeçiles et foy ferir a hũ almyrante por tã grande força que dou cõ el et cõ o caualo en terra Quintalis, seu yrmaão, chegou y logo et deu hũa tã grã ferida ao outro almjrãte por medeo das costas que lle poso a lança fora da outra parte et dou cõ el em terra do caualo depois de aquesto chegou logo y RRodomeos que outrosi fezo tã ben aquela vez que derribou dous bõos caualeyros desi chegou Çelibelan et foy justar cõ hũ cõde a que deziã Gelon de Val -frio et dou lle hũa tã grã ferida que lle nõ prestou a loriga et poso lle a lança fora da outra parte et deyto o morto en terra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 145 Et Disnarõ, seu yrmaão, foy ferir outro de tal guisa que o deytou morto do caualo em terra da outra parte Darastulus, o deçimo yrmaão, foy ferir a hũ caualeyro tã fortemente que derribou a el et o caualo d ' ensũu, et Ector veẽdo esto todo moy ben et parãdo mẽtes ẽna batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 145 Et depois que todo esto foy feyto, volueo se a batalla tã [mãa] et tã braua [ontre] gregos et troyanos que hũa grã maravilla seeria de contar ca se [começarõ] a dar a mãtenẽt tã grãdes feridas das espadas que en pouca [de] ora ficarõ y moytos mortos et mal chagados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 146 Cõmo os de Peonja vierõ a a batalla Os de Peonya agillarõ de consũu et chegaron a a batalla por acorrer a Ector et aos fillos del RRey Priamos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 146 Et Deyfebus, andando ẽna presa, poso [systo] do arco a el RRey Teuçer et dou lle cõ hũa seeta et chago o moy mal, pero nõ mortalmẽt ca nõ lle durou mays de hũ mes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 146 Et fezo aquela vez que en pouca de ora matou noue caualeyros quando Teseus veu que os troyanos o tragiã tã mal, pesou lle et foy por medeo da batalla, seu elmo enlaçado, et seu escudo ao colo, et sua lança ẽna mão, et sua espada çingida que tragia tinta de sangre de troyanos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 146 Et foy justar cõ Quintalis, que veu vij̃r para sy, vn por hũ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 147 Cõmo el RRey [Teas] chegou a a batalla Estando a batalla en (tal) peso, chegou el RRey Toas por acorrer aos gregos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 147 Et começarõ estas duas azes tã brauamente cõtra troyanos, en tal maneyra que cõ moy grande afam se touerõ aquela vez que nõ fugirõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 147 Et meteu se por medeo da batalla et ya rraueoso asi cõmo (hũ) leõ brauo quando esta cõ grã fame et entrou onde estauã mays de seysçentos [omes] armados et diz o cõto que os hũus chagaua, et outros derribaua, et outros atrauesaua et espaliaua, et moytos mataua. [+]
1350 HT Miniaturas/ 147 Et por tal guisa fazia que desbaratou et cõfondeu toda aquela az sabede que el chagaua de feridas [mortães] quantos ante si achaua Et sofreu aquel dia tã grãde afan et traballo que maravilla seria de o cõtar outrosi os seus yrmãos, a que deziã os bastardos, fezerõ aquel dia tã grã dãno ẽnos gregos que era maravilla et [vyngarõ] moy caramẽte a morte de seu yrmão Casibelam. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 De cõmo el RRey Nastor veẽo a a batalla Estando elles en esto, chegou el RRey Nastor ao torneo en ajuda dos gregos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et [nõca] foy õme que en hũ dia vise entrar en batalla cauallaria tã rricamẽte garnjdos ca elles erã çen caualeyros, os mayores cabdillos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et todos quantos los catauã bem [tynã] que ajnda que toda a cavalaria do mũdo se juntase, que lles nõ terriã batalla hũ dia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et do jũtar que fezerõ, forõ de hũa parte et da outra moytas lanças quebradas, et moytas [sobresynas] rrotas, et moytos elmos et escudos quebrados et fendidos, et moytas lorigas falsadas, et moytos caualeyros mortos et mal chagados esta ora el RRey Fion foy logo por la batalla en seu cabo, dando moy grãdes feridas de hũa parte et de outra ẽnos gregos et lançauã les dardos enpenados de açeyro agudos cõ que mataua(n) moytos caualeyros que nõ se lle podiã defender por nẽgũa maneyra ¿que uos direy? en pouca de ora fezo de aly partyr os gregos a mão seu pesar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et forõ ferir os gregos o mays brauamẽte que poderõ, en tal maneyra que fezerõ carreyra fasta hũ estaua el RRey Fion. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et librarõn o estonçe et foy lles moy mao de librar ca ante que o ouvesen tirado do poder dos gregos, morrerõ y mays de çen caualeyros dos mellores que el tragia ca cõmo quer que brauos vjñã, cõ taes encõtrarõ que ben lles dauã batalla sabede que de aquesta vez os troyanos forõ ben d ' aly mays sen dulta ao partir elles ouverõ o peor ca vierõ y os de Creta et de Pirra et ferirõ se de tal guisa que todos los espargirõ et matarõ mais de mjll estonçes mesturarõ se as azes de tal guisa que nõ o pode õme osmar cõmo forõ departidas sabede que aly ouvo moyto elmo desmẽdado, et moytas lorigas rrotas, et moytos escudos quebrados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et de aquela vez ficarõ aly moytos mortos et outros mal chagados mays eu nõ vos sey dizer dos feytos que aly fezo Ector et sua [conpaña] ca lle cõvyña de pasar el et os seus por [mẽo] dos gregos et eu teño por maravilla se o el podese fazer ca todos los gregos estauã en medio pero todo seu talent era de pasar ala et parar -se a que quer que lle ende acontesçese. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et fereu o caualo das esporas; et foy se meter en medeo d ' eles, et os hũus ya derribãdo, et os outros matãdo et chagando mortalmẽte el mataua et cõfondia quanto(s) ante sy achaua. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et Eneas [que] tragia cõsigo todos los de Laconja, que erã moytos et bõos, et que espedaçarã y moytas signas et moytos [pendoes] en [aquela] batalla, et que fenderan moytos escudos, agillarõ por se ajuntar cõ os outros. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et nõ ouvo y tal d ' eles que nõ dultase aquel dia a morte, et que nõ coydase que todos erã desbaratados tãto estauã ja cansados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 148 Et agora cobrarã os troyanos, et averã o mellor da batalla [+]
1350 HT Miniaturas/ 150 De cõmo Ajas Talamõ veẽo a a batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 150 Et cõmo diso aos seus que fosem con el Estando a batalla en aqueste peso que oydes, Ajas Talamõ, que era hũ moy nobre caualeyro a a maravilla, chegou y. [+]
1350 HT Miniaturas/ 150 Et nẽgũ d ' estes nõ fora em aqueste dia a a batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 150 Et avia el tãta de caualaria nobre et bõa que nõ ha gente a que nõ podesem dar batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 150 Et Ajaz Talamõ catou para elles, et diso lles asy: ' [Senores], ¿esto que sera? ¿coydades que posamos aver algũa onrra ou se se tornara noso mal en bem et o noso pesar en plazer d ' esta vegada, poys que nosa cõpaña tã desonrradamẽte he [empuxada] cõmo nõ deuya? [+]
1350 HT Miniaturas/ 150 Et a grandes vn mãton de vn tal pãno, diz a estoria, que este foy o pãno mays maravilloso que nũca ẽno mũdo foy feyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 150 Et en todo este tenpo el era tã fresco que nõ podia mays tal era o mãton da donzela qual vos eu direy vn grãde mẽestre que era en terra de Jndia que ensinara a don Colcas vn grã tenpo et lle enviara este mãton. [+]
1350 HT Miniaturas/ 150 Et [todolos] que vian en que maneyra et por qual engeño fora feyto tynan o por grã maravilla pero a enpenadura do mãton era mais preçada et mays maravillosa que nũca õme ẽno mũdo outra tal veo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 150 Et a pel he tal que deus nũca ẽno mũdo criou erua nẽ rrosa nẽ flor nẽ cousa viua de color que en ella nõ achasen [quẽ] catar -la quisese. [+]
1350 HT Miniaturas/ 182 Cõmo se vay Brecayda para a oste Brezayda asy garnyda et apostada, quando foy fora da çidade. sayo a rreçeberla Diomedes et Talamõ et Vlixas et Ajas et Monesteus et outros ben çento et quareẽta caualeyros bõos, que os que mays pouco valiã eran rreys et condes et duques mays ella ya chorando tan de coraçõ que nõ avia cousa que a podese cõfortar ca avia grã pesar por que se partia de Troylus. [+]
1350 HT Miniaturas/ 182 Et depois que forõ yndo, começou Diomedes tal rrazõ: ' par deus, señora, grã dereyto faz aquel que a voso amor se se moyto del preça. [+]
1350 HT Miniaturas/ 182 Et nõ he sen rrazõ ca nõ sey ẽno mũdo õme que a vosa lealdade veja que nõ aja grã talent de vos seruyr et de uos chamar señora et seer voso. [+]
1350 HT Miniaturas/ 182 Ca vos sodes a primeyra a que eu tal rrogo rrogey et seeredes a postromeyra Et deus nũca querra que eu outra ame em mjña vida. [+]
1350 HT Miniaturas/ 183 Et outro tal faria quen -quer que o oyse. [+]
1350 HT Miniaturas/ 183 Et nũca ja mays en quanto viua outro tal poderey cobrar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 183 Et ben vejo que nõ ha ẽno mũdo tam fremosa nẽ de tã grã prez que amar quisese nẽ algũa que uos leyxar quisese, nẽ entẽdades que uos eu leyxo por nẽgũa rrazõ saluo por que nõ ey voõtade nẽ [talente] de tomar entendedor mays de hũa cousa seede ben seguro que se mjña voõtade fose de eu amar a algũ, que nõ ha ẽno mũdo õme que mays quisese por amygo nẽ mais amase que a vos ' [+]
1350 HT Miniaturas/ 184 Cõmo Diomedes quisera mays dizer et nõ ouvo lugar en que Diomedes mays quisera dizer, mays chegauã se tãto a as tendas que lle nõ podia falar a seu [talente]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 184 Et moyto me faço maravillada cõmo pode o voso coraçõ esto sofrer et seer ajudador en tal obra. [+]
1350 HT Miniaturas/ 184 Et de mj̃ uos digo que senpre serey triste en quanto viua, por que os dioses do jnferno vos fezerõ tal escarno et tal mal que rreçebestes taes dãnos et desonrras. [+]
1350 HT Miniaturas/ 184 Et don Apolo fezo moy mal que uos dou tal rresposta. [+]
1350 HT Miniaturas/ 184 Et aquel que perde a onrra d ' este mũdo mays lle valrria a morte que a vida, et mays la deuja a preçar ' desi começou a chorar tã fortemente en guisa que o [coraçõ] se lle apertou en tal maneyra que hũ soo uerbo nõ podo mays dizer [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et chegarõ logo y os grãdes [senores] da oste a veerla et moyto se maravillauã do seu bõo tallo et da sua [formosura] et pregũtauã lle por nouas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et ella rrespondia moy sesuda -mẽt en poucas palauras, em tal guisa que todos se pagauã moyto d ' ela. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Agora leyxa o conto a falar de Breçayda por contar a seutima batalla Despoys que as tregoas dos tres ãnos forõ acabadas et saydas, et que todos erã folgados et saãos, logo en outro dia sen mays tardar armarõ se todos da oste et os da çidade moyto agiña de bõas armas Et Ector sayo primeyro da çidade moy ben armado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et Ector, quando esto veu, foy moy brauo contra el, et dou lle tal lançada por çima do escudo que a lança et o pẽdõ lle fezo sayr por medio das costas da outra parte Et el (RRey) Felis caeu morto en terra Et Ector tomou lle o caualo que era moy noble que fora d ' España, et dou o a vn seu vasalo que ll ' o ben seruio; et fezo cõ el moytas et bõas caualarias quando os calçedoneos virõ seu señor, RRey Filis, morto, forõ asi cõmo cães rraueosos aos troyanos et tã cruamete os feriã que se banauã en seu sangre d ' eles. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et nõ a õme que vise a mortaldade de anbas las partes que nõ tomase pauor et grã pesar mays aly chegou Ector moy orguloso cõ sua espada preçada et peligrosa et [começo] de cortar pernas et braços et espinaços et pees et maãos et cabeças et costados ¿que uos direy? en pouca de ora matou cõ sua mão duzentos caualeyros por [aquela] batalla andaua vn rrey a que deziã Santipus, et era moy bõo caualeyro et moy ardido. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et quando o veu, meteu maão a espada, et leyxou se yr a el moy sanudo; et foy ferir -lo [per] çima do elmo, et dou lle hũa tã grã ferida que lle quebrãtou os laços del; et fezo o caer en terra Et se lle outra tal dera, vẽgado ouvera seu tyo mays Ector nõ lle dou tamaño vagar nẽ -n o leyxou yr en saluo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 186 Et se me os dioses ajudam, eu farey morrer d ' elles tãtos cõ esta espada que serã vençidos todos ajũtados mays vos saberedes hũa vez cõmo ella talla ' Et alçou o braço et dou lle por çima do elmo tã grã ferida que lle partio a cabeça et o avental en duas partes, et el RRey Santipus caeu morto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et diso lle asi: ' meu señor vos envia este caualo que tomou a [Troylos] ẽna batalla por que andaua se de uos alabando. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et tal coydara de ll ' a toller que a cõprara moy caramente torna -te para teu senor et souda m ' o moyto; et dille que se me el quer bem, que eu faria grã torto se lle mal quisese quando m ' o el mays nõ mereçese enpero tamaño bẽ aynda lle nõ quero por que lle mellor vaa do que lle ante ya ' Et o donzel se parteu d ' ela et foy se para a batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et en todo esto diz o cõto que a batalla era moy ferida, tãto que moytos condes et duques et jnfanções et outros moytos bõos caualeyros de alto lugar forõ y mortos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et andaua tã brauo et tã sañudo en esta batalla cõmo (vn) leon. [+]
1350 HT Miniaturas/ 191 Et dauã taes colpes que os gregos erã mal apostados et desbaratados por donde elles yan mays se el RRey Talamõ et o duque de Arenas, que acorrerõ a Achilles, nõ chegarã tã agiña ou tardarã ja quanto mays, Achilles fora posto en tal presa et peligro en qual nũca fora mays estes lle acorrerõ et tirarõ -n o da grã presa en que estaua mays ante y foy quebrãtada moyta lança preçada et falsado moyto escudo, et moytos caualeyros mortos et outros mal chagados este acorro durou moytos dias et foy caramẽte cõprado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 Cõmo as tregoas postas forom Esta batalla que contey durou [triijnta] dias que ja -mays nõ folgarõ senõ des que era noyte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 Et forõ y mortos dous dos bastardos, fillos del RRey Priamus, donde ouvo el moy grã pesar et todos os seus yrmãos et amygos et de mays que ẽna fim d ' esta batalla, Ector foy mal chagado ẽno rrostro de hũa seeta en guisa que ouvera d ' ela chegar a morte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 Et noyte nẽ dia nõ quedarõ fasta que os cãpos forõ desenbargados diz o [cõto] que nõ ouvo y tan orgulloso a que moyto nõ aplouvese d ' estas tregoas, ca todos aviã grã tallente de folgar et erã cãsados et afrontados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 Et os bastardos, que forõ mortos ẽna batalla cõmo vos ey contado, forõ suterrados moy onrrada mẽt en moymẽtos moy rricos cabo de seus yrmãos . Et fezerõ os de Troya por [elles grande doo et grandes chantos] [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 [Et talloulle a chaga, en guisa que o nõ senteu, et garesçeo moy ben sen nẽgũ dolor.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 [Et moytos falarõ y qual delas era mays fremosa, mays nũca y foy tal que soubese dizer nẽ pensar qual delas era mays vela ou mays formosa.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 194 Et rremedaua cõmo falauã a furto, et cõmo se gardauã dos outros que os nõ visen nẽ entendesen [depoys] d ' esto paraua azes et partia batallas, et poyña ascuytas et enviaua esculcas [outrosy] mostraua cõmo se faziã as trayções. [+]
1350 HT Miniaturas/ 196 Et diz a estoria que a tal uirtude que quẽ a vyr que rrefrescara, et sera mays [fermoso] et mays colorado. [+]
1350 HT Miniaturas/ 196 Et que tal rrequeza cõmo aquesta nõn a avia ẽno mũdo nẽ quẽ a cõprar podese [+]
1350 HT Miniaturas/ 197 Da ymagẽ do quarto pyllar A ymagẽe do quarto pillar en que estaua o donzel, cõmo vos ey contado, era de grã valor et encantada por grande mẽestria ca todos [aqueles] que entrauã ẽna camara et parauã mẽtes a a ymagẽe, todos la catauã . Et ela a todos daua a entẽder por synal o que lles seria mellor para fazer, et esto en tal maneyra que hũ nẽ outro nõn o podiã entẽder. [+]
1350 HT Miniaturas/ 197 Et aquestes encãtamẽtos erã feytos por tal arte que sempre 95 durarã se as con a mão nõ desfezerem [+]
1350 HT Miniaturas/ 197 Et ben pode dizer o que seu aver despende en tal obra que nũca se d ' elo deuja rrepentyr. [+]
1350 HT Miniaturas/ 197 Et tal camara cõmo esta era moy rrico don para quẽ -quer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 198 Sabede que se lle este pleito mays durara, que el viera a morte pero ya (a) veer moyto a meude et avia grã sabor de falar cõ ella, ca esto lle era hũ grã cõforto et ella ben entẽdia que ẽno mũdo nõ avia cousa que el mays amase et por esto lle era mays orgolosa et peor de rrogar, ca as molleres de tal maneyra son pero en todo esto nõ quedaua Diomedes de lle pedir merçee moy a meude et dizer que nõ poderia viuer se (por) ella nõ fose ca toda sua vida en seu poder estaua, et en ella era todo seu pẽsar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 199 Et eu bem sey que nõn o pode aver mellor que el nẽ que mays valla et nõ era maravilla do caualeyro perder agyña seu caualo en tal lugar, poys se quer conbater con bõos caualeyros et endurar Et quanto he por la perda de aquel caualo, eu nõ dou nada mays pero se me mãdardes que garde este, por lo voso amor eu gardar lo ey o mellor que poder. [+]
1350 HT Miniaturas/ 276 Agora leyxa o cõto a falar d ' esto por cõtar en cõmo as tregoas foron postas Toda aquela noyte passarõ os troyanos em chanto et en dolor por la morte de Troylo mays o corpo del RRey Menõ ficara fora ẽna area todo despedaçado et suas cõpañas faziã por el moyto grã doo et erã todos desconfortados, et outro tal os da çidade, ca en [todo] Troya nõ ficara tã bõo escudeyro nẽ que tam temudo fose en outro dia por la mañãa el RRey Priamus enviou a a oste mãdadeyros bem rrazoados (Et) por cõsello de seus amygos, enviou pedyr tregoas a el RRey Agameno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 276 Et fezerõ por el grã doo que nũca atal foy feyto por [outro] rrey, ca moytos dos seus tã grã dolor ouverõ del que logo aly se leyxarõ morrer, estando sobr el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 277 Cõmo a RReyña Ecuba falou a morte de Achilles cõ Paris, seu fillo Des que Paris outorgou a a rreyña sua madre que faria seu mãdado, ella diso lle asy: ' meu fillo et moyto amado, d ' esto te dou eu graças, et dou te [mjña] bendiçõ et agora para mẽtes ao que te quero dizer: meu fillo bõo et amygo, tu bem sabes cõmo Achilles -aquel teu enamygo mortal -, he traydor. [+]
1350 HT Miniaturas/ 277 Et taes leua contigo que o poder seja teu em tal guisa que por nehũa maneyra nõ che escape a vida. [+]
1350 HT Miniaturas/ 278 Et eu duldo moyto de abayxar en mjña onrra et de caer en tal posfaço cõmo vos ey dito, et todo esto vejo eu bem pero quero fazer quanto me mãdardes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 278 Et ensinou lle cõmo disese et o mandadeyro sayo se da çidade [0] tal ora que era ja tarde quando ala chegou. [+]
1350 HT Miniaturas/ 279 Et des oy mays me crea moy ben, et nõ dulde de [mj̃] nada, et tire toda dulta et sospeyta do coraçon et rreçeba -me [en] tal amor que cobre em [mj̃] seus fillos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 280 Et Achilles foy atal en este pleito cõmo foy hũ caualeyro a que diziã Leandes Et dizer vos ey cõmo lle [acõtesçeu]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 280 Et nõ catãdo a nẽgũa cousa nẽ a ventura que lle acaesçer podese, entrou ẽno mar a que diziã Les sen barcha [per] hũa noyte moy escura et quiso a veer por lle falar, et morreu y et nũca lle mays falou ca o amor he de tal natura que faz ao õme perder o siso. [+]
1350 HT Miniaturas/ 280 Et Achilles atal foy. [+]
1350 HT Miniaturas/ 281 Et quando chegarõ ao tẽplo, ouverõ cõmo pauor por que o acharõ soo et descenderõ dos caualos, et prenderõ -n os ante o portal et entrarõ dentro. [+]
1350 HT Miniaturas/ 281 Et se elles andarã armados, troyanos cometerã este pleito por seu mal, ca nũca d ' eles escapara õme viuo mays [elles] erã ja moy mal chagados et tãto sangre lles sayra que erã moy flacos et desmayados fortemẽt Et nõ era maravilla que ja sentyã a morte mays pero vendiã se moy caros ca elles fezerõ de sy castelo, et dauã lles grã batalla mays nõ lles fazia prol ca nõ foy y tal que lles nõ dese ferida por que andauã desarmados ca ja lles falesçiã os corações, et desfaleçiã da força. [+]
1350 HT Miniaturas/ 281 Et avia mayor coyta d ' el ca de ssy et [dizialle asi: "amygo bõo et leal pesame] por que foy ocasion da vosa morte mays eu vos faço salua que se me temera d ' esta trayçõ, nõ fora o pleito cõmo vay mays esto me fezo fazer o amor que nos armou esta çiada [per] que fomos enganados mays nõ somos nos os primeyros nẽ seremos os postromeyros que morren por tal maneyra et eu outro cõforto nõ vejo senõ morrer, ca sen [dulda] morrer nos conven mays sey çerto que se eu achar a Paris ante que moyra, que lle darey cõ esta espada o galardon que el mereçe de tã grã trayçõ cõmo nos el fezo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 283 Cõmo Agamenõ enviou [pedir] o corpo de Achilles Sabede que era voõtade de Paris de deytar o corpo de Achilles a caes et a buyteres et a coruos, por tal que nõ ouvese sepultura ca sobejamẽte lle queria mal et nõ fazia sen rrazõ et os de Troya vierõ veer cõmo jazia despedaçado et faziã sobr el tam grãde alegria et plazer que o nõ poderiã contar ca coydauã que poys el era morto, que os gregos por nẽgũa maneyra ja lles nõ podiã enpeeçer Et todos andauã [tã] ledos que mays nõ podia seer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 284 Ca a queriã fazer da grandeza et da feytura et do talle de Poliçena. [+]
1350 HT Miniaturas/ 284 Et a ymagẽ era feyta em tal contenẽt et asy estaua triste que nõ ha õme viuo sobre terra que a catase que nõ ouvese sabor et talente de chorar cõ mazela d ' ela. [+]
1350 HT Miniaturas/ 284 Et desi leuãtarõn a et poserõ -n a em -çima d ' aquela obra que fezeron -cõmo vos ey contado -, sobre hũa pedra moy preçiosa de hũ topaz moy claro,[en] tal guisa que a viã dentro em Troya. [+]
1350 HT Miniaturas/ 286 Et Ajas Talamõ ouvo d ' elo moy grã plazer, et diso asi: ' Agora vay bem, señores mays hũa cousa loaria que me semella bõo consello, se a vos aprouger, que logo sen mays tardar enviasedes mandadeyros a vn rrey de España a que dizem Licomedes ca el cria aquel donzel. [+]
1350 HT Miniaturas/ 286 Et ya dando colpes fortes et peligrosos a deant et a trauesso sen pauor nẽgũ en tal guisa que en pouca de ora matou moy moytos dos troyanos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 286 Et teẽdoo asi, dou lle moytos colpes cõ a espada de tal guisa que lle fezo cõprar caramẽte sua morte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 286 Et sabede que tal rravea lle cresçia que todo lle o corpo começou a rroer mays depois que lle tirarõ a saeta enpoçoada, logo a esa ora foy morto [+]
1350 HT Miniaturas/ 288 ¡Ay, deus! que mellor fora a meu padre nũca eu seer nada, et a myña madre que nũca viese viua a este mũdo que asi por mj̃ he destroydo et ermo ! ¡ o deus ! ¡que maa ventura veẽo ao mũdo aquel dia que eu nasçi sobre terra! ca aquel dia lançou deus ẽno mũdo plaga et gerra mortal. [+]
1350 HT Miniaturas/ 288 Ca senpre o mũdo viuera em plazer et en alegria et en paz se eu nasçida nõ fora mays aplaza aos dioses que tal moller nõ viua mays ẽno mũdo ¡ Ay, quanta rrica dona por mj̃ ficou byuda et desenparada ! [+]
1350 HT Miniaturas/ 288 Et vos, [rreyña] Ecuba, ¿que coydades a fazer? ca ja -mays nũca de mj̃ poderiades seer vengada ca por mj̃ perdestes os vosos fillos que erã moy ardidos et moy louçãos et moy ensinados ca ẽno mũdo nõ avia caualeyros mellores nẽ mays preçados nẽ mays granados nẽ de mellor [talente] que elles ca erã omjldosos para os seus amygos, et orgullosos et fortes contra os enamygos, et en todo bem mellores dos mellores. [+]
1350 HT Miniaturas/ 288 Et esmoresçeu en tal maneyra que pouco nẽ moyto nõ suspiraua nẽ saya d ' ela folgo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 [Cõmo os troyanos nõ quiseron seyr aa batalla Ia avedes oydo de cõmo os troyanos se ençarrarõ ẽna villa et de cõmo mãdarõ çarrar moy bem suas portas, et nõ quiriã sayr aa batalla, et outrosy en cõmo os gregos posserõ gardas sobrelas portas.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 [Et enviou dizer aos da çidade que lle desem batalla, mays el rrey Priamo nõ quiso que ala saysem estonçe, nẽ lles leyxou tomar armas ata que ouvesem esforço ou ajuda de algũa parte, por tal que os podesem sofrer ẽno cãpo et os fezesem acoller a suas tendas.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 [Et esta foy a rrazõ por que lles aquel dia nõ derom batalla.] [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Et enviou seus caualeyros que fosem [per] todas las partes et provinçias que som su [ẽno] mũdo su o çeo, em tal maneyra que nõ foy serra nẽ provinçia nẽ rrio nẽ comarca que nõ fezese escripuyr, et quantas gentes avia ẽno mũdo -açerca et alonge - , por tal que despoys nõ se podesem oluydar aqueles a que o mãdou fazer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 291 Et por esta partiçom tal, nõ som partidas ygoaes ca tem Asia a meatade da terra Europa et Africa teem a meatade mays ajnda estas ambas nõ som ygoales em suas partições . [+]
1350 HT Miniaturas/ 292 Et y a entre septẽtrion et o mar que he cõtra aquela parte donde esta a estrela do mar el ex son moytas terras que nõ son pobladas nẽn o forõ nũca nẽ serã ca tã grande et tã mortal he aly o frio, que nõ ha ẽno mũdo cousa que aly podese viuer nẽ pode y naçer nẽ cresçer erba nẽ arbor nẽ outra cousa. [+]
1350 HT Miniaturas/ 294 Et an tal [ostume] que [venã] aly os caualeyros et os outros [omes] dos rreynos de en derredor et elles veẽ aly em aquel [tẽpo] moy noblemẽte vestidos et garnydos de quanto mester am. [+]
1350 HT Miniaturas/ 294 Et viuẽ aly cada hũ cõ aquela [cõ] que toma conpana aqueles tres meses em grã viço et plazer et am de ssi grã sabor cõmo aqueles que se veẽ poucas vezes et aquelas que son de alto lugar et de grã preço tomã por amygos outros taes cõmo sy; ca de [cal] guisa he o õme, tal moller lle dam pero se algũus se querem jũtar de seu grado por amor, poden o fazer moyto en paz sen calonya nẽgũa et en este tenpo cõçebẽ as dõnas, et tornã se prenadas para suas terras et a cabo de vn ãno, as que ouverẽ fillo tragen o a seu padre a aquela jnsoa, ca por nẽgũa maneyra nõn o criarã mays de hũ ãno, et seu padre o leua cõsigo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 294 Et moytas vezes saen de suas terras, et vam aly onde oen dizer que a [guerras] ou [batalas] por se [cõbater] ala, et gaañã ende grã preço de armas [+]
1350 HT Miniaturas/ 295 Agora leyxa contar d ' esto por cõtar por contar cõmo chegou a RReyna Pãtasalona Agora diz o cõto que estando os troyanos çercados et nõ ousando sayr nẽ dar batalla a gregos, a RReyna Pantaselona que era señora das amazonas, chegou cõ grã poder a Troya et ela era moy fremosa et moy poderosa rreyña et de bõo siso et alto lyñagẽ et era tam ardida et tã orgullosa et tam onrrada et de tã gran prez que esto era hũa grã maravilla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 295 Et vos, rrey, fazede moy (agiña) apreçeber vosas cõpañas, et yremos falar cõ os gregos et en todas guisas mostrar lles emos quaes donas eu trago comygo et quanto valen depoys que son en batalla - a cõmo quer que me pesa moyto por que avemos menos a Ector, que nõ sera [conosco] - mays nõ se poden tãto gardar que lles eu nõ faça caramẽt cõprar a sua morte ' [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Agora leyxa o cõto a falar de aquesto por contar as vijnte et et hũa batalla Diz o cõto que tan toste que foy de dia, el RRey Priamo ajuntou toda sua cõpaña. [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Et mãdou lles que se [graneçessem] bem de batalla. [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Et era tã lyujaa et tam bem tallada que nũca foy õme que mellor visse. [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Et depoys que foy [armada], paresçia tã bem que nũca foy quẽ vise corpo mellor tallado nem tam fremoso em armas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Et tragia hũas coberturas de vn rrico pano moy fremoso et moy preçado et mays blanco que vn cristal. [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Et yam fazendo moy grã rroydo et despoys que a rreyña foy em -çima [do] caualo, sobejamẽte paresçia forte et atrebuda et sanuda et orgullosa et ella leuaua çinta hũa espada moy preçada et moy bem tallant cõ que ella a de fazer colpes esquiuos et mortaes et asinalados. [+]
1350 HT Miniaturas/ 296 Et sabede que ellas eram mays de mjll Et nõ andaua y nẽ avia tal que nõ andase bem armada o corpo et o cauallo de todas armas, em tal maneyra que lles nõ mjngoaua nada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 297 Cõmo el RRey Filomjnjs et os outros troyanos sayrõ a a batalla El RRey Filomenys era moy viziño da RReyña Pantaselona. [+]
1350 HT Miniaturas/ 297 Ante os [desamã] mortalmente. [+]
1350 HT Miniaturas/ 297 Et os outros rreys et prinçipes et señores que avia ẽna çidade se traballauã et guisauã et apreçebiam moy bem, em tal maneyra que por forca fezesem aos gregos que se partisem a mao seu grado dos portaes da çidade. [+]
1350 HT Miniaturas/ 297 Et tal cayo morto que nũca depois diso quẽ lle dera desy meterõ maão a as espadas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 338 Et el fezo gardar suas naues moy bem et (moyto) agiña, poys que veu que tal era a sua ventura que nõ podia y al fazer. [+]
1350 HT Miniaturas/ 339 cõmo Antenor se partyo de Troya, et os peligros que pasou En tal maneyra foy deytado Antenor da terra con grãde vergonça. [+]
1350 HT Miniaturas/ 339 Et segundo que a estoria cõta, erã cõ el dous mjll et [quinẽtos] [omes] [Et] ouverõ [ontre] sy tal consello, que ante que Eneas se partise d ' aquela terra, que lle desen arrebato en maneyra que se nõ podese yr en paz. [+]
1350 HT Miniaturas/ 340 Et tã forte era et tã alto aquel lugar que nõ aviam por que y fazer muro se nõ quiserẽ, nem aviã por que temer batalla nẽ outra cousa nẽgũa o lugar era asy feyto cõmo vos direy. [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Et começou hũa tormẽta moy braua et tã forte que nõ foy tal que nõ sofrese tã grã coyta et tan grãde afan que lle foy a par de morte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Et a chuvia era tã grãde et tã espessa que caya sobre elles que semellaua que cõ cantaras [lle] lla lançauã sabede que nõ avia y tã sabedor nẽ tã orgulloso que de grado nõ quisese aver perdido hũ nẽbro ou dous por tal que esteuese en saluo ẽna rribeyra do mar de Cartagẽ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Et ante que amãsase o tẽpo, forõ todos espargidos et departidos en tal gisa que os hũus nõ podiã saber dos outros cõtra qual parte yã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 341 Et nõ [avia] y tal que podese dar cõsello a outro nẽn o tomar para sy sabede por çerto que nũca gente foy ẽno mũdo en tã grãde coyta nẽ peligro nẽ tal tormẽta Et ẽno dia segũdo, depoys de ora de nõa, perderõ se mjll naues de [aquela] frota et [todos] [perigaron] que nũca tã solamente hũa escapou, nẽ õme que en [ella] fose [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et perdeu y de aquela vez tri[i]jnta et sete naues, que llas tolleu corisco, que nõ ouvo y tal que nõ fose queymada ou anegada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et bem diziã que, se elles destroyrã et desterrarã a troyanos, que moy pouco gañarã ende, ca nõ foy tal que a seu cabdal chegase, se menos nõ fose. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et a trayçõ que lle ordenou foy tal: el escripueu duas cartas partidas per abçe, et ẽna hũa delas jazia que Palomades trageria aos da oste hũ plazo çerto en que ẽna carta dizia, et os troyanos que lle aviã dar por ende moy grande aver. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et Vlixas as escripueu tã bẽ que se gardou, en tal maneyra que nũca poderõ seer conoçidas por falsas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Óna outra parte outrosi diziã que Palomades fazia saber aos troyanos que avia o aver en sy ben contado et ben pesado et que o metera su o seu leyto, por tal que o nõ podesen achar, et que parasem bẽ mentes ẽno plazo que lles el posera, et que nõ entendesen mays, ca el lles cõpriria quanto lles prometera. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et quando Vlixas vyo o plazo que ẽnas cartas era posto, foyse moy encubertamẽt ao cãpo donde faziã as batallas, et achou y hũ õme morto dos da vila, et poso as cartas sobr ' el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Despoys que todo esto fezo, don Vilixas andou tãto rreuoluendo et enganãdo per hũ seruẽte de Palomades, que era moy priuado, et rrogoulle moyto aficadamẽte, en tal maneyra que lle fezo suterar su o leyto de Palomades tã grã contia de ayer, quanto ẽna carta dezia et estaua escripto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et diso que nõ podia creer que tan noble õme cõmo Palamades era, fezese tal feyto. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et maravillauase ende moyto, et dizia moytas rrazões desto, que tal cousa nõ era bõa nem entendia per nẽgũa maneyra que esta cousa fezese tã noble õme. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et quando virõ que os gregos o queriã queymar ou fazer del peças, fezerõ grande volta et foronse todos armar, et estouerõ todos açerca del, et defenderõno en tal maneyra que nõ foy ende tã ardido que senbrãte fezese de o prender, et se o prouar quiseram toste se poderã mal achar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Outrosy moytos quiseram moy de grado que fose por esto queymado et destroydo para sempre, mays enpero que esto cobijçauã nõ ouvo y tal nẽ tan ardido que o prouar ousase. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et disolles que por mal de algũ fora pensada tal trayçõ, ca ajnda o cõplaria bem caramẽt, se el podese saber qual fora aquel que a voluera et ordenara. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et Palomades dizia que meteria as mãos a hũ delles dos mellores, cõ tal rrazõ que el nũca fora culpado em tal cousa, nẽ tal disera, nẽ tal pensara, nẽ tal coydara, nẽ o aver que acharõ so o leyto que nũca llo nẽgũ dera nẽ llo pprometera, nẽ soubera delo parte, nen fora metido aly per seu cõsello onde o acharõ et o sacarõ. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Et quando estaua ant el, senpre ho onrraua moyto de palaura por tal que de aver cõ el paz et amor et se segurase con el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 342 Ataron a Palomades en hũa corda et enviarõno a fondo et depoys que o virõ ajuso, ferirõ -no de grãdes pedradas por tal guisa que lle deytarõ os ollos et os meolos fora da cabeça. [+]
1350 HT Miniaturas/ 345 Et este foy morto ẽna primeyra batalla que os gregos ouverõ en Troya. [+]
1350 HT Miniaturas/ 345 Et dou lles batalla moy forte et moy esquiua que lles durou terçer dia. [+]
1350 HT Miniaturas/ 345 Et Diomedes pesou lle del moyto, et ben o dou a entẽder ca aly donde jazia morto, o foy tirar [d ' ontre] os yamygos et o leuou en seu caualo et despoys se touo por sandio ca ante que ende sayse, rreçebeu moytos colpes mortaes mays cõ todo esto foy sospeytoso de sua morte et posfaçado et algũus diserõ que por que [Asandruz] perteesçia cõ sua yrmãa o rreyno, que Diomedes quisera a sua morte et lle prouuera d ' ela por tal que o rreyno ficase en el soo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 346 Cõmo Taltabius nõ leuouou Orestes, fillo de Agamenõ a el RRey Ydomenes Conta a estoria que este RRey Agameno avia hũ fillo de Emestra, mays (era) ajnda moço moy pequeno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 347 cõmo Tre(u)erus, yrmão de Ajas Talamõ, ouvera de matar Diomedes Despoys que Diomedes foy desterrado do rreyno [per] cõsello de sua moller, et foy para Salamyna para aver consello de seus amygos en cõmo cobrase seu rreyno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 347 En [Salemjna] moraua Treuerus, que era yrmaão de Ajas Talamõ, et nasçera depois del et ja sabia ben as nouas en cõmo seu yrmaão fora morto, et quaes forã ẽno consello, et quaes forõ ende sospeytosos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 347 Et nõ a sen rrazon ca sen falla [el et] Ajas Talamõ aviã feyto pleito et menagẽ ontre sy que se ajudasem contra todos los [omes] do mũdo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 347 Et nõ era y tal que o podese apoderar [que o de] grado nõ matase, ca o desamauã mortalmente todos mays ante que se de aly partisem, Orestes fezo seus sacrifiçios en hũ tẽplo que y avia por aver d ' eles rresposta que [deuja] fazer, ou que çima avia de auer do que avia a começar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 347 Et outro tal faz a Egistus por tuas mãos ca en outra maneyra nũca seras onrrado nẽ averas vn palmo do rreyno. [+]
1350 HT Miniaturas/ 347 Et dou lles mortes moytas de moytas maneyras desi tomou sua madre, segũdo que lle era mãdado dos dioses et cõ suas mãos lle tallou as tetas. [+]
1350 HT Miniaturas/ 348 Et hũus diziã que cõmo quer que fezera rrazõ [em] vengar a seu padre, que fezera mal em matar sua madre ca nõ ha ẽno mũdo rrazon por que nẽgũ õme -a torto nẽ a dereyto -, deua matar sua madre et por que el tal cousa fezera, nõ era guisado nẽ rrazõ de rreynar, mays deuja seer deserdado do rreyno por que fezera tal crueldade. [+]
1350 HT Miniaturas/ 349 Et el RRey Menalao, seu tio, o desamaua mortalmẽt por ello. [+]
1350 HT Miniaturas/ 349 Et que mãdariã sobr este feyto cõmo se saluase d ' elo et se o cõ rrazõ et dereyto fezera, que nõ perdera por ende o rreyno nẽ myngoaria en sua fazẽda, cõmo quer que as gentes andauã dizendo o que lles ende semellase ca nõ seria ben tal cousa cõmo esta leyxar asi passar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 350 Et tragia doze naues que alugara a mercadores por mjll marauidis, segundo que Dites conta ca toda las suas se perderõ et o grãde aver que tragiã outrosy nõ lle ficou nada nẽ (hũ) dineyro, ca todo [llo] tomarõ et andaua tã coytado que mays nõ poderia et nõ fazia sen rrazõ Ca el achou parentes de Ajas Talamõ ẽno camjño, et foy rroubado d ' eles et preso et nõ lle leyxarõ nada. [+]
1350 HT Miniaturas/ 350 Et a ventura os giou tã mal que chegarõ a atal porto onde rreçeberõ tal dãno et moyto mal et dous yrmãos, rreys de aquela terra, que dizẽ a hũ d ' eles RRey [Rretrigolẽ] et a outro, RRey [Çiolopẽ] et estes ambos, quando virõ que tã grãde era o auer, tomarõ del quanto quiserõ et carregarõ moytas azemelas ' et forom moy cruus cõtra mj̃ ' et cõtou lle en cõmo foy despedaçado et desonrrado et depois cõmo chegarõ senllos fillos de dous rreys et diziã lles Antipates et Polifenus et que lle matarã mays de çem caualeyros dos que cõsigo tragia, et outros moytos et deytarõ -n os ẽno mar; et que prẽderã todos los outros et sen falla vos digo que nũca vistes nẽ oystes falar ẽno mũdo de [omes] tã desonrrados nẽ tã mal -treytos ' et fomos todos presos et jouvemos em sua prijon mays de vn mes. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Et logo sen mays tardar, Polifenus se acolleu a hũ caualo et leuou consigo mays de [quinẽtos] caualeyros et todos nos queriã tã grã mal que de grado nos tallarã as cabeças se poderã. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Ca ellas nõ aviã maridos nẽ amygos nẽ [senores] mays quando algũus rreys ou prinçipes en estas jnsoas aportasen, ellas por seus encantamẽtos lles faziã sofrer ataes coytas que ante queriã a morte que sofrer tal afam et viuer em el. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Et fezo seus encãtamẽtos et seus espirimẽtos tam fortes que ja quanto me fezo tornar a si em tal maneyra que conpreu sua voõtade Et era comygo tam leda et avia tã grã plazer que mayor nõ podia ¿que vos direy? [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Et bem entendeu Çirtes que sua sabedoria nõ valia nada contra mj̃ ca tal mẽestre achara contra sua arte que nada nõ valiã seus espirimẽtos nẽ suas encãtações desy party me d ' ela et leyxe a prenada, cõmo vos ey dito. [+]
1350 HT Miniaturas/ 352 Et ella lle dou moy bem a entender o que sabia ca sabede que el ante quisera seer morto que viuo mays de hũa cousa lle era bem: que ella era a mays fremosa dona que el ẽno mũdo vira de -mays era tã pagadoyra et de tam bõo donayro et de tã bõo talente Et tanto se fazia amar que aquel que a amaua estaua çerqua de morte. [+]
1350 HT Miniaturas/ 354 Et quando me d ' aly party, pasei [per] hũ peligro -o mays grande et o mays esquiuo que ha em todo o mar ca foy [per] tal lugar onde viuẽ as serẽas, que son moy aleyuosas ca ellas am as vozes claras cõmo aguias. [+]
1350 HT Miniaturas/ 354 Et en toda guisa lle conven que vaa aly en barco ou nadando por que nõ ha outra cousa de que ajam talẽt senõ de as oyr mays quantos ala vam, todos perden os corpos ca ellas aprendẽ se aos navios -ca tal he seu costume - , et fazen os anagar. [+]
1350 HT Miniaturas/ 356 Et a que ora ouvese atal nobleza, em bõo ponto et en bõa ora nasçera. [+]
1350 HT Miniaturas/ 357 Et ja sempre a bo(n)dede de [Peñalope] sera [nẽbrada] [per] todo o mũdo que vij̃te ãnos o aguardou et tal [lealdade] de moller sera agora moy adur achada [+]
1350 HT Miniaturas/ 364 Et el lle queria grã ben cõmo a [Hermyona], sua muller mays sabede que ontre elas era grãde desamor mortal et grãde jnvidia et çerto nõ forõ estas as primeyras conbooças que se mal quiserõ nẽ serã as postromeyras. [+]
1350 HT Miniaturas/ 364 Et ben via que Pirro amaua mays a Andromaca et todo seu pensamẽto en ella era ca en todas las cousas lle semellaua que lle mostraua [bõo] senbrãte et bõo talente. [+]
1350 HT Miniaturas/ 364 Et por ende uos rrogo que a matedes ca sen dulta se a nõ matades, eu morrerey cõ pesar ca quero a ella grã mal mortal et a Leodomatã, seu fillo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 364 Et coyda Andromaca fazer aqui señor et erdeyro o fillo de Ector, que foy traydor et lobo rrenegado et voso yamygo mortal, o qual matou moytos et bõos rreys, et (por quẽ) o voso lynagẽ foy destroydo et myngoado ' Menalao, quando esto entẽdeu, nõ quiso outra cousa fazer [senõ] cõplir todo o que lle a filla rrogara et querelara en esta rrazõ [+]
1350 HT Miniaturas/ 365 Et por esto diz o prouerbyo: ' cabra vay por vyña ' ; ' qual fezo a madre, tal fezo a filla ' . [+]
1350 HT Miniaturas/ 365 Et a cousa foy çerta et prouada que o matara mays Orestes nõ daua por ende nada nẽ lle pesaua por que cõprira toda sua voõtade et [talẽt] [+]
1350 HT Miniaturas/ 367 Et avia tã grã talent et tã grã desejo de o abraçar que o coraçõ se queria partir de [mj̃]. [+]
1350 HT Miniaturas/ 369 Et Telogomus se partio de aly soo et senlleyro que nõ quiso que õme cõ el fose et leuaua seu manto et sua saya et seus panos moy ben tallados et moyto apostos. [+]
1350 HT Miniaturas/ 369 Et leuau(a hũa tabla de oso de pez labra)da en fegura d(e torre ençima de sua lança, ca estonçe) tal era o custu(me de leuar hũ sinal da terra) d ' onde era natural ca se a nõ leuase, nõ se lle escusaria que nõ fose morto ou preso. [+]
1350 HT Miniaturas/ 369 Ante lle diserõ que fose sua carreyra, ca nõ meteria ala pe et Telogomus foy estonçe moy sañudo pero rrogo os moytas vezes que o [leyxasen] entrar, mays nõ lle prestaua nada estonçe diso Telogomus: ' nũca vy gẽte que fezese tal loucura et tal sandeçe que nõ queren leyxar õme en(trar ẽno lugar) onde esta seu (padre, moormẽte aquel que nũca vy, et o tãto cobijçaua a veer.) [+]
1350 HT Miniaturas/ 369 (Et nõn os ameaçou moyto, mays logo fuy a hũ d ' eles) Et dou logo a hũ d ' eles hũa tal puñada que lle desjũtou o osso do pescoço. [+]
1350 HT Miniaturas/ 370 Et tomou hũa lança ben forte et ben talante que tyña gardada de longo tẽpo. [+]
1350 HT Miniaturas/ 370 Et el por todo esto pasou, ca tal era a sua ventura mays ante que lle a alma sayse do corpo, ouvo grã plazer cõ Telogomus. [+]
1350 HT Miniaturas/ 370 Et seus fillos et seus vasalos fezeron por el atam grãdes doos que era [esto] hũa grande maravilla et espãto, que nũca atal fora [feyta] ẽno mũdo cõ grande pesar que aviam por quanto morrera a grande enqueyjõ. [+]
1350 LT [1]/ 41 Em esta parte diz o conto que poys se Don Lanzarote partira da donzela que lle trouxera as letras das nouas de Dom Tristan, que sse começou a yr depus o caualeyro da Saya Tallada, ca muyto lle tardaua de o acalçar. [+]
1350 LT [1]/ 44 Aa noyte lle auẽo que sseu camĩo o leuou a casa do home bóó hu a[nte] d ' aquela noyte youuera o da Ssaya Mal Tallada et a Donzela Maldizẽte. [+]
1350 LT [1]/ 44 (En outro dia manãa, quando quis caualgar dissolle seu os[p]ede et rrogóó bẽ, com̃o rrogara ao da Saya Mal Tallada et a Donzela Maldisẽte.) Et aly soubo el nouas deles. [+]
1350 LT [1]/ 44 En outro dia manaa quando quis caual[gar] dissolle seu ospede et rrogoo bẽ assy com̃o rrogara o da Ssaya Mal Tallada. [+]
1350 LT [1]/ 44 Desy comẽdóó a Deus et mostroulle a carreyra para Seraloys, assy com̃o a amostrara ao da Ssaya Ssaya Mal Tallada. [+]
1350 LT [1]/ 52 Entõ leixarõ yr contra ssy os caualos por çima da ponte, et o caualeyro da ponte que era muy grande et muyto arrizado, leixousse yr a Queya tã brauamẽte com̃o sse fosse corisco, et ferio d ' ũa lança curta et grossa de tal golpe que derribou o caualeyro e o caualo dessũu sobre la ponte. [+]
1350 LT [1]/ 52 Et o caualeyro da ponte, que auya nume Rrenoueis, disso: -"Ssabede ora, caualeyro desauẽturoso, que nõ ey ora uoontade de batalla; ca tal he meu custume de me nõ conbater cõ caualleyro depoys que o derribo; et sse passar quiserdes, eu nõ uo lo defendo, ca ia nõ podedes passar sem uergonça. [+]
1350 LT [1]/ 55 Quando Lançarote uiu os caualos et os escudos ante as tẽdas, et tã preto da porta, disso em seu coraçõ: -"Mester, mester me ha bondade et esforço, ca segũdo eu ueio, nõ me posso d ' aqui partir sem justa ou sem batalla. [+]
1350 LT [1]/ 55 El estando assy chegou a el hũu escudeyro que lle disso sem salualo: -"Senor caualeyro, ¿onde sodes uos?, ¿se sodes dos caualeyros de casa de Rrey Artur? -"Escudeyro, disso Lança[rote], ssi sóó sem falla, de casa de Rrey Artur sóó et conpaneyro da Tauola Redonda. -"¡No nume de Deus! disso o escudeyro, ca aynda oge sera ora que uos pesara muyto, et mays uos uallrria de nũca ............ de hũa tenda et começoo a tãger o mays de pre[ssa que] podo, assy que o muro todo do castelo sse começou a encher de dõnas et de dõzelas et d ' outras gentes, tanto que oyrõ o son do corno, entẽderõ que os seus caualeyros auyã d ' auer justa ou batalla. [+]
1350 LT [1]/ 57 Et o caualeyro caeu tal com̃o morto, et foy toda a terra em derredor dele mollada do seu sanguj. [+]
1350 LT [1]/ 57 Mays hu uiu os outros caualeyros juntados et guisados de o ferir et a lle fazerẽ mal se podessẽ, el, que de rrẽ nõ nos temia, leixousse correr a eles et deu ao primeyro tall... [+]
1350 LT [1]/ 59 Quando eles ujrõ que assy lles escapara de toda las justas meterõ mãos aas espadas et el outrossi [a ela et] forõsse ferir; assy sse começou a batalla... dos IIIIo caualeyros do castelo et de Lãçarote. [+]
1350 LT [1]/ 60 Gram peça durou a batalla em esta guisa, que nẽgũu nõ no podia saber quaes auyã mellor, sse Lançarote, se os caualleyros. [+]
1350 LT [1]/ 60 Et os das amẽas que catauã, quando uirõ a mãteeça de Lançarot et o seu ardimẽto, et uirõ a mãteeça dos IIIIo caualeyros, disserõ que nũca tal caualeyro uirã com̃o aquel. [+]
1350 LT [1]/ 60 Et un caualeyro uello que estaua ante as amẽas, et que do começo uira a batalla, et uiu que Lãçarot daua entõ mayores golpes ca o nõ começou da primeira, disso aos que estauã em derredor: -"Uos ueeredes, a boa fe, que aquel caualeyro que esta emde os uẽçera todos ou os desbaratara, et, se Deus me ualla, uẽçeria et mataria taes X com̃o eles, ca estes nossos som boos se nõ fugẽ. [+]
1350 LT [1]/ 60 O custume do castelo era posto sem falla em tal guisa que se un caualeyro chegasse et uẽçesse, o senor do castelo se deuia a conbater. [+]
1350 LT [1]/ 62 Os braados et a uolta foy muy grande atal que o senor do castelo, que era em ssa camara et d ' esto nõ sabía rrẽ, foy marauillado et pregũtou que uolta era aquela. [+]
1350 LT [1]/ 63 Quando o senor do castelo esto oyu, nõ soubo que fezesse ca teuo que era Blioberis ca o dultaua mays ca todo los do mũdo, pero daualle força que ho caualeyro con que sse auia a conbater, que perdera muyto do sanguj ca sse nõ podia conbater cõ VIes caualeyros que nõ fosse canssado, et nõ poderia durar contra el que era folgado. -"Ora toste, disso, dademe as armas, et poys um sóó trouxe tal mal os VIes caualeyros cõ ele soo eu. [+]
1350 LT [1]/ 63 Et poys pidiu suas armas, derõllas et armousse et sobiu em seu caualo, et preguntou hu estaua aquel caualeyro que lle tal desonrra fezera; et disserõlle que estaua fora da uila. [+]
1350 SP 26/ 129 Pero los parientes mas cercanos que ouieren estos atales, e los que (los) ouiessen en guarda, (deuenlos fazer), guardar, de manera, que non puedan fazer tuerto, nin deshonrra a otro; assi como en muchas leyes deste libro diximos que (lo) deuen (guardar e) fazer; e si (assi) non lo fizieren, bien se podria (demandar a ellos el sen mandado do julgador (a) alguos homes que son forros sabendo que non an dereito (nehuu) en eles.) [+]
1350 SP 26/ 129 (LEY OYTAUIA quen pode fazer desonrra. Desonrra ou torto pode fazer a outro todo home ou moller de des anos e medio aRiba porque ouueron por ben os sabeos antiquos que deste tenpo adeante (deue) auer cada huu entendemento para entender se faz desonrra a outro (ou non). (saluo ende) se aquel que o fesese fosse louco ou desmemoriado ..............seria tiudo de facer emenda de nehua cousa que disese ou fecese porque non entende o que faz mentra esta... ..............loucura. pero os parentes mais.... ......que ouuesen estes ataes ou os que ouuesen en garda (deuianos) gardar de maneira que non posan facer torto nen desonrra a outro. asi como en moytas lees deste liuro disemos que o deuen facer e se non o fecesen ben se poderia (facer emenda deles do torto tuerto que aquestos atales fizieren.) LEY IX. --(Contra quien puede ser fecha deshonrra, e quien puede demandar emienda della, e ante quien.) Tuerto, o deshonrra puede ser fecha a todo ome, o muger, de cualquier edad que sea, maguer fuesse loco, o desmemoriado. ) [+]
1350 SP 26/ 129 Aviendo algun home sus vassallos, (o) otros homes libres que huuiessen con el; si estos reciuiessen tuerto, o deshonrra, pueden ellos demandar emienda á los que los deshonrraron, e su señor non podria ende fazer demanda; (fueras) ende, quando el tuerto, o el (mal), que tales omes recibiessen, les fuesse fech(o) señaladamente, por deshonrra, o (menos)preciamento del señor. [+]
1350 SP 26/ 129 Ca maguer (fuesse uerdad que era) debdor de otro, con todo esso non deue ser desta manera prendado nin agrauiado, por (lo que deuia,) en quanto estuuiere en tan gran peligro; porque assaz le abonda el dolor que passa de su enfermedad, e non ha menester que le acrescienten mas en ella, faziendole pesar, tomandole lo suyo o entrando gelo en tal sazon. [+]
1350 SP 26/ 129 LEY XI(que pena mereçen os que penoran ou entran bees dalguo doõente sen mandado do julgador) Coytados estan(do) alguos homes a as vegadas de enfirmidade de que morren e jazendo asi (viuos) outros atreuudamente (van) a suas casas (a entralles) todo o que an ou algua partida delo sen mandamento del Rey julgador do lugar dizendo son seus deuedores. e aqueles contra quen he feyto este torto Reçeben desonrra con daño ou os que o fazen mostranse por tortiçeiras e por desmesurados. ca pero (en verdade fosse) deuedor doutro e que jouuesse asi dante. con todo eso non deue seer desta maneira penorado nen agrauado por (los que deuer en)...................... ......................... tal rrazon. e por ende mandamos que ne alguo sen mandamento del Rey..... ......................(he que era en uerdade seu deuedor) (perga) por ende Judgador, prendare, o entrare los bienes de alguno, en la manera que sobredicha es, (que si era en verdad su debdor que) pierda por ende el debdo que auia contra el, e peche a sus herederos otro tanto, quanto era aquello que deuia auer, e pierda demas desto la tercia parte de lo que ouiere, (o) sea de la Camara del Rey, e aun finque el (por ende) enfamado para siempre. [+]
1350 SP 26/ 129 Esto seria como si algun Cauallero, que estuuiesse en hueste, o en otro lugar, do ouiesse de lidiar, derramase contra mandamiento del Cabdillo, o fiziesse couardia, o otro hierro en fecho de armas, que se tornasse como en desfamamiento, o en desprecio de Caualleria; e por tal yerro como este, el Señor de la Caualleria le mandasse fazer (alguna) deshonrra, en manera de escarmiento, assi como si le mandasse quebrantar las armas , o tollergerlas, o le mandasse cortar la cola al cauallo o fazer otra deshonrra. LEY XIV..................... ............................ meter (en mans) daõquel a que fezo a desonrra que o castige con feridas de maneira que o non mate nen... .................ventura (non no) quisese meter en sua mao tiudo he de..... ................de peyto por el a ben vista do julgador. e se esto non quiser fazer deue desanparar o seruo de todo en lugar da emenda. [+]
1350 SP 26/ 129 LEY XV (como poden demandar emenda a o señor da desonrra que o seruo fezese a outro) Maneiras y ha de desonrra que reçeben........... poden demandar demandar emenda nen lles deue seer feita. pero lla demanden. (e) esto seeria como se haun caualeiro que esteuese en este ou en outro lugar hu ouuese de lidar derramase contra mandamento de cabedel ou fezese cobardia ou outra................. que se tornase............ caualeria.........por tal erro como este o señor da caualeria lle mandase fazer desonrra ........................... (de castigo) ou de escarmento asi como se lle mandase quebrantar as armas ou toller ............................ ......................a cola ao [+]
1370 CT 1/ 215 Et dezíã que por seu mal lles tollera o porto, ca lle coydauã de fazer tal gerra que o chegaríã a morte et lle faríã perder seu rreyno. [+]
1370 CT 1/ 215 Cõmo Hércoles ffuy a Páçita demãdar ajuda a rrey Cástor et a Poleus et a Talamõ et al rrey Peleus et al rrey Néstor, et cõmo m[ã]dou ffazer qui[n]ze naues et as gorneçeu de quanto auýan mester [+]
1370 CT 1/ 215 Et foysse logo a Ssalamjna, et achou y el rrey Talamõ. [+]
1370 CT 1/ 215 Rrey Talamõ, sse me uós amades ou ben queredes, rrógouos que me vaades ajudar, ca, sse eu a uós ey, çerto sõo que aueremos gran gente. [+]
1370 CT 1/ 215 Et aýnda gran pouco siso faría, se eu sen uós aló fosse, et assý seería sen falla, ca, sse eu sen uós tal guerra começasse, grã dãno se me ende segiría. [+]
1370 CT 1/ 215 Tanto llo rrogou que el rrey Talamõ prometeu que [y]ría cõ el. [+]
1370 CT 1/ 215 Et díssolle tal rrazõ: - [+]
1370 CT 1/ 217 Et nõ quiseron aportar de día, por tal que os nõ vissen. [+]
1370 CT 1/ 217 Et agisárõnos moy ben pera batalla, et basteçérõnos de armas et de beestarías et de dardos et de escudos et de pedras et de tódaslas cousas que auj́ã mester. [+]
1370 CT 1/ 217 Et enderẽçárõnos en tal maneyra que, sse ouuessen batalla cõ os troyãos et a nõ podessen sofrer, que sse acollessen a seus naos et se defendessen en elas. [+]
1370 CT 1/ 217 Et moueu sua rrazõ en tal maneyra: - [+]
1370 CT 1/ 217 Et tãto auedes cõquerido en terras estrayas que nõ sey home ẽno mũdo que por njhũa rrazõ açertar podesse pera cõtar quanta bõa terra et rrica uós auedes cõquista et destroýda per uossa bondade, et quantas batallas uẽçestes et quantos estrayos feytos auedes começados. [+]
1370 CT 1/ 217 Agora uos rrogo eu que, poys aquí somos de cõsún ajuntados, et nõ o sabe njhũ, que tomemos ontre nós tal consello que adugamos a atal çima nosso pleito, que daquesta vegada aiamos onrra et prez de tã grã feyto cõmo comesçamos. [+]
1370 CT 1/ 217 A segũda cousa he que rroubemos toda a terra et façamos en tal gisa que fique despoblada. [+]
1370 CT 1/ 217 Et façamos ben nossas azes, por tal maneyra et por tal rrecado que, se Leomedón a nós vẽer, que o vaamos logo ferir primeyrament, sen outro detẽemento, en gisa que el nõ nos teña por gẽte maa et sen rrecado. [+]
1370 CT 1/ 218 Et catey as matas et os lugares espessos et as ortas, por tal que, se esto acaesçesse, que eu soubesse ben a terra. [+]
1370 CT 1/ 218 Et uós aueredes cõ elles a batalla. [+]
1370 CT 1/ 218 Et quanto Leomedón, rrey de Troya, oýr estas nouas et vos vir assý estar gisados sen cõtenda, sseyrá a uós cõ quantos touer et uerrá daruos batalla. [+]
1370 CT 1/ 218 Et depoys que todo esto ouuermos feyto, seyremos da vila, et darlles emos ẽnas costas, et ençarrarlos emos ontre nós et uós, en tal maneyra que nũca ende home escapará; ca, se sse quiserẽ coller aa vila, cõuĩjrlles ha a passar per nós. [+]
1370 CT 1/ 220 Et caualgou Talamõ, et foysse cõ el, et leuou dous mill caualeyros. [+]
1370 CT 1/ 220 Et entrarõ en hũ tal lugar que, aýnda que vẽesse o día, nõ os podería y njhũ veer. [+]
1370 CT 1/ 220 Depoys que o día vẽo et o sol era ja claro, os lauradores da terra seýrõ a seus lauores, et virõ grãd oste gisada pera batalla, ca elles virõ estar tódoslos de caualo, ben armados et suas azes ben paradas. [+]
1370 CT 1/ 221 Et a batalla foy moy braua et moy crua, que sse entre elles ergeu, ca ouuo y moyta sela uazía et moytos caualeyros mortos et derribados, segundo a estoria cõta adeãt; ca, tãto que sse uoluerõ de cõsún, meterõ mão aas espadas, et dérõsse cõ elas tãtas feridas et tãtos bõos colpes que foy y rroto moyto bõo elmo, et moyta bõa loriga falssada, et moytos escudos en pedaços. [+]
1370 CT 1/ 221 Et feríãsse per tal saña que, en pouca de ora, forõ os canpos todos cubertos de moytos mortos et de chagados. [+]
1370 CT 1/ 221 Et fezeron hũa tã braua yda cõtra gregos que os acoytarõ de tal gisa que os deytarõ, mao seu grado, do canpo, quanto hũ arco podería tirar. [+]
1370 CT 1/ 221 Et alý podera home veer estrayo torneo et mao et mortal et doorido et de grã coyta et de grã pauor, ca as uozeset os braados erã moy grandes. [+]
1370 CT 1/ 221 Des essa ora podo o t[o]rneo seer moy fremoso, ca y auerýa moytas justas ante que sse a batalla parta. [+]
1370 CT 1/ 221 Mays Nástor deu a Leomedón tal lançada que lle falssou as armas, et chagoo moy mal ẽno braço, et puxoo per tal força que deu cõ el en terra. [+]
1370 CT 1/ 221 Et el rrey Leomedón chegou y, sua espada ẽna mão, et deulle perlo elmo hũa grande espadada, que lle derribou en terra os narizes et lle tallou hũa gran peça do beyço et do queixo, en maneyra que logo caeu en terra. [+]
1370 CT 1/ 221 Et os troyãos andauã tã ben que tragíã malament os gregos, en tal maneyra que trijnta et seys caualleyros de moy grã prez dos de Greçia morrerõ y aquela ora. [+]
1370 CT 1/ 221 Et el rrey Cástor deulle ao justar hũa ferida tal que lle nõ touo prol a loriga que tragía, que todo o ferro da lança meteu en el. [+]
1370 CT 1/ 221 Et fereu logo o caualo das esporas, et foy dar a el rrey Cástor hũa lançada, et falsoulle o escudo da outra parte et o uãtal da loriga. [+]
1370 CT 1/ 221 Alý foy tal a batalla, que era a terra en rredor cuberta de mortos. [+]
1370 CT 1/ 221 Alý poderíã veer batalla et torneo mortal, que nũca ja mays será quen outro tal possa veer. [+]
1370 CT 1/ 221 Mays os gregos nõ poderõ sofrer a batalla, et ouueron per força a leixar o cãpo, que nũca lles poderõ tẽer pe ata o mar, nen alý nõ os poderã sofrer nẽ estar, se nõ fora por hũa auẽtura que lles auẽo, qual agora oyredes. [+]
1370 CT 1/ 221 Et disso a el rrey tal mãdado: - [+]
1370 CT 1/ 221 Et poserõ perlas torres et perlos muros et perlas portas mays de mill caualleyros, que oymays en tal gisa a gardassen et a basteçerõ. [+]
1370 CT 1/ 221 Sabede que, cõmoquer que era moyto ardido, en tal gisa foy desmayado que nõ soubo que fezesse, nẽ soubo de ssy tomar cõsello, ca ben ueu et ben entendeu que sse nõ podía partir de alý sen moy grã perda et sen moy grã dãno. [+]
1370 CT 1/ 221 Desý catousse arredor et ueu seu dãno et sua perda mortal, que nũca oýo falar de tal coyta. [+]
1370 CT 1/ 221 Et da outra parte chegaua Ércoles et el rrey Talamõ. [+]
1370 CT 1/ 221 Et en tal maneyra os tĩjnã çercados que matauã delles moytos, ca os feríã de cada parte. [+]
1370 CT 1/ 221 Mays el, poys que alý chegou, sacou sua espada et deu logo hũ tal colpe a hũ caualeyro de Troya que o tallou per meo. [+]
1370 CT 1/ 221 Et ante os mays de sua masnada, deulle hũ tã grã colpe que lle tallou a cabeça. [+]
1370 CT 1/ 226 Et depoys que todo esto ouueron feyto, destroýrõ tódaslas fortelezas et os tẽplos et os muros da vila, et astragarõ tódaslas outras cousas, en tal maneyra et en tal gisa que njhũa cousa nõ ficou que y derrubaba nõ fosse. [+]
1370 CT 1/ 226 Mays el rrey Talamõ, que era hũ dos mays onrrados omes que y andauã, ouuo pera ssy a jnfanta Anssýona, que foy a mays fremosa moller que ẽno mũdo ouuo en aquela sazõ, nẽ mays cortesa. [+]
1370 CT 1/ 226 Mays elles, porque auj́ã acabada tal guerra a ssua voõtade, rrendíã graças aos deuses, et fazíãlles grandes onrras et grandes sacrifiçios, assý cõmo era costume. [+]
1370 CT 1/ 227 Et torna a falar en cõmo el rrey Príamo, fillo del rrey Leomedón, soubo as nouas da morte de seu padre, et cõmo el rrey Talamõ leuou a ssua yrmãa Anssýona, et dos feytos que por ende auẽerõ [+]
1370 CT 1/ 227 Toda a rrazõ uos ey dita, segundo en escripto achey per sabedores, per qual rrazõ Troya foy destroýda a primeyra uegada, por quanta pouca cousa sse moueu tal rrazõ primeyro. [+]
1370 CT 1/ 227 Señores, agora sse começa outra cousa que, en pouco tenpo, será vengada, cõmo uos eu cõtarey; ca o prouerbio, que nũca sol mẽtir de njhũa cousa, diz que "tal coyda seu mal a uj̃gar que acreçẽta en sua desonrra". [+]
1370 CT 1/ 228 Et tijña cercado hũ castello, quando lle chegou o mãdado que Troya era destroýda et que seu padre Leomedón et sua madre et todos seus yrmãos et yrmãas erã mortos, senõ tã solament sua yrmãa Anssýona, que ficara uiua; mays que a leuara el rrey Talamõ por barragãa. [+]
1370 CT 1/ 228 Et começou a fazer seu doo per tal maneyra. [+]
1370 CT 1/ 229 ¡Ay, cõmo sõo cofondudo, que tal dano rreçebj́! [+]
1370 CT 1/ 229 Et elles uiuerã cõmo eu uiuo, ca, en tal gisa se parou este tenpo et tal começo ouuo este feyto, que ja nũca pode durar en paz. [+]
1370 CT 1/ 231 Et aýnda ben pareçe agora en seus adefiçios que nehũa nõ foy mayor nẽ tamaña, nen coydo que õme foy que outra tal podesse veer. [+]
1370 CT 1/ 232 Et sabede que nũca outro tal foy feyto per home que fosse naçido. [+]
1370 CT 1/ 232 Et aquel alcáçer saýa ẽno mays alto lugar da çidade et sobre hũa rrocha entretallada en derredor, assý cõmo per cõpasso. [+]
1370 CT 1/ 232 Et nũca foy engeño feyto per tal arte que lle podesse tirar aa medade dela, nẽ foy home que nũca podesse veer alcáçer feyto per tal arte, ca semellaua que nõ era laurado, mays que alý naçera de seu. [+]
1370 CT 1/ 232 Et sabede que as feyturas do sobrado que erã de ouro fino et os esteos de tódoslos paaços erã de cristal, moy ben laurados et todos en obra enleuada. [+]
1370 CT 1/ 232 Poys que a morada de Ylyón foy acabada per tal maneyra cõmo ey cõtado, quen a uisse ben podería dizer que ẽno mũdo outra tal nõ auj́a, ca estaua en tã forte lugar que pareçía que toda era en seu lugar et poder, et que faría quanto quisesse, et que nõ auería pauor de nj̃hũa cousa que fosse, sse do çeo nõ ueesse. [+]
1370 CT 1/ 233 Tal çidade nõ foy ante nẽ depoys cõmo aquela. [+]
1370 CT 1/ 233 Outras portas ouuo moytas, quantas cõprían a atal çidade. [+]
1370 CT 1/ 233 Pero finament uos digo que nũca home ueu tal vila nẽ oýo falar de tã bõa. [+]
1370 CT 1/ 234 Agora diz o cõto que, depoys que el rrey Príamos acabou ben suas obras, et veu Troya ben pobrada, et tal que nõ temj́a nehũa cousa, ante deuj́a el por ela seer timudo, penssou que era tẽpo et sazõ de prender vengãça da desonrra que auj́a rreçebuda dos gregos, de seu padre, que lle matarõ, et de sua caualaría de Troya, et porque lle tĩjnã presa sua yrmãa Anssýona, que se lle nõ podía oluidar. [+]
1370 CT 1/ 234 Et poys que elles y forõ ajuntados, segundo achamos scripto per Dayres, começoulles el rrey sua rrazõ en tal gisa: - [+]
1370 CT 1/ 236 Cõmo Antenor contou sua mesagiẽ a rrey Talamõ [+]
1370 CT 1/ 236 Outro día de manãa, quando sse leuãtarõ, pregũtarõ hu poderíã achar el rrey Talamõ. [+]
1370 CT 1/ 236 El rrey Príamos uos envía rrogar per mj̃ que lle enviedes sua yrmãa Anssýona que tẽedes en prigõ et por uossa serua, ca lle nõ semella bon pleito que uós tal moller et de tã alto sange cõmo dona Anssýona, que a uós teñades por uossa barregãa; demays, seer yrmãa de rrey Príamos. [+]
1370 CT 1/ 237 Da rresposta que dou rrey Talamón [+]
1370 CT 1/ 237 Qvando Talamõ oýo a messagẽ que lle Antenor auýa dito, ouuo tã grã saña que todo ardía cõ mao talẽt. [+]
1370 CT 1/ 237 Et poys ma derõ tódoslos rreys por galardón do que fige, quero gardar meu galardón, en tal gisa que nũca a de mj̃ possa(n) auer home que ẽno mũdo seia. [+]
1370 CT 1/ 238 O conde Antenor et seus caualleyros nõ quiserõ mãtẽer rrazõ cõ el rrey Talamõ, mays tornárõsse a sseu nao, o mays toste que poderõ. [+]
1370 CT 1/ 238 Os rreys, poys que entẽderõ a messagẽ, rrespondérõlle en tal maneyra: - [+]
1370 CT 1/ 240 Et quando Antenor tal tormenta ueu, ouuo tã grã pauor que nõ auj́a asperãça en sua vida. [+]
1370 CT 1/ 240 Et assý fazíã tódoslos outros, et auj́ã tal coyta que sse chamauã catiuos et malapresos. [+]
1370 CT 1/ 240 Per tal maneyra passarõ que nũca coydarõ passar nẽ escapar daquela tormenta, et foylles moy maa de sofrer. [+]
1370 CT 1/ 240 Desý torneyme logo ao mar et foy buscar a el rrey Talamõ. [+]
1370 CT 1/ 240 Et eu estonçe torneyme ao porto, et foyme dereyto a el rrey Cástor et a el rrey Polus, que erã anbos yrmãos, et outro tal me dysserõ. [+]
1370 CT 1/ 240 Et uós, señor, d ' aquí adeãt, parade mẽtes et tomade tal cõssello que, sse pleito começardes, que lle poñades tal çima que se uos torne a onrra et a prol, ca acho eu ẽnos sabedores que forõ ante que nós que senpre home deue ben parar mentes ẽno feyto que quer começar, a qual çima pode uĩjr. [+]
1370 CT 1/ 241 Et eu nõ ssey que uos diga, ca todo o entẽdedes, mays a mj̃ semella que nos ualería mays de nós seer todos mortos, ante que sofrer tal torto et tal onta, qual delles tẽemos rreçebudo. [+]
1370 CT 1/ 241 Et ante que seia sabudo en Greçia, vaamos moy encubertament, et entrémoslles ẽno rreyno, et façámoslles tal gerra et tã forte que seia per y toda sua terra cofonduda et despoblada et astragada et açenduda et rroubada de tódaslas cousas, et as gentes todas presas et mortas, ca sse nõ catã agora de nós, nẽ coydan que nos vingaremos, nẽ que o ousaremos penssar de entrar per força de guerra en sua terra. [+]
1370 CT 1/ 241 Et nõ ouuo y tal que lle nõ prometesse, et llo nõ jurasse ẽnas mãos, que seu poder y faríã et que porríã y toda sua força. [+]
1370 CT 1/ 243 Et Deus, que sabe a uerdade do mal que nos os gregos fezeron, cũpra nossos talentes en prender delles uẽgança. [+]
1370 CT 1/ 243 Mays, señor, quérouos dizer hũ cõssello, porque penso que he bõo: se me creer quiserdes, de tal gisa o cometamos que aiamos ende onrra, que ben sabedes uós que o feyto de armas he mayor de quántoslos outros son, ca este he o mayor enxaltamento que ẽno mũdo ha et o mayor abaixamento. [+]
1370 CT 1/ 243 Et nós por esto cometámoslo en tal gisa que acabemos este pleito sen dãno nosso, ca elles son ardidos et de grã brío, et an grandes poderes et grandes terras et grandes ajudas de moytos rreys que os ajudan cõtra nós. [+]
1370 CT 1/ 243 Et he tal caualaría qual uós sabedes, que ja mays nõ queren al senõ armas et husar de caualarías, et mays deseiã gerra que paz. [+]
1370 CT 1/ 245 Et agora cada hũa delas ten tal creẽça que deue a auer a maçãa por fremosura, et andan desauĩudas entre ssy, et quérensse grã mal por aquesto. [+]
1370 CT 1/ 245 Et se alá formos, fazerlles emos tal dãno et tal destroymento en sua terra, ante que nos ende partamos, ca ja pera senpre será rretrahudo per todo o mũdo. [+]
1370 CT 1/ 247 Et começou sua rrazõ per tal gisa: -¡Ay, bõa caualaría! [+]
1370 CT 1/ 247 Fol he o home et sen rrazõ a que fazen creẽt que nehũ pode saber o que ha de uĩjr Et aqueste que esto diz, couardía llo faz dizer, ca ja mays nõ dería tal cousa, se couardía nõ fosse. [+]
1370 CT 1/ 248 Eu quero enviar a Greçia a Pares, meu fillo, que lles faça tal gerra per que nós prendamos uẽgança do mal et da desonrra que nos fezeron. [+]
1370 CT 1/ 249 Sabede que el afirmou que aýnda auýa de vĩjr tal sazõ en que Troya perdería o sseu grã brío et o seu grã poder et o seu ben et a sua rriqueza, se Pares, seu fillo, adussesse moller de Greçia. [+]
1370 CT 1/ 250 Et estes erã moy bõos et moy ben gornidos et moy sabedores de batalla. [+]
1370 CT 1/ 251 Et sabede que aportarõ y outros homes que os desamauã mortalment, mays de quantos ẽno mũdo auj́a, et elles a elles outrossý. [+]
1370 CT 1/ 252 Pares era moy fremoso caualleyro et moy grãde de corpo et moy ben tallado, et mellor pareçía que quantos outros cõ el andauã. [+]
1370 CT 1/ 252 Et seu padre envíao al rrey Cástor et al rrey Poleus, que lle den hũa dona que el rrey Talamõ tẽ presa, que he sua tía deste nosso rrey et he filla de rrey Leomedón, que elles matarõ en Troya quando a uila destroýrõ. [+]
1370 CT 1/ 254 Et ben uos digo, segundo o pleito está, que solament en penssarlo he estraya cousa, ca en tal gisa está gardada que nõ ha ẽno mũdo cousa per u a podamos auer. [+]
1370 CT 1/ 254 Poys des oymays cõuẽnos de engeñar tal cousa per que os gregos rreçebã de nós dãno et onta, poys somos en esta sua terra. [+]
1370 CT 1/ 254 Et eu ey ja sabudo de moytos, et creo que uós ben çertos sodes, que tódoslos desta terra nos desamã mortalmet, ca tãto mal nos fezeron que nõ poden cõnosco põer pleito, nẽ amjzade, nẽ segurãça nehũa. [+]
1370 CT 1/ 254 Agora veede o que y faremos, ca ja mays nõ andaremos tãto per terra nẽ per mar que tal uẽgança possamos tomar cõmo aquí hu estamos. [+]
1370 CT 1/ 254 Et díssolles tal rrazõ: - [+]
1370 CT 1/ 254 Senores, façamos assý depoys que a lũa for abaixada et forẽ todos assessegados, estonçe nos armemos todos os mellores et vaamos moyto encubertament, en tal maneyra que nõ façamos uolta, et feyrámoslos sen sospeyta, tã esforçadamet que nos nõ possan elles ferir. [+]
1370 CT 1/ 254 Et per tal gisa seerã elles de nós maltreytos et saberã a que vẽemos. [+]
1370 CT 1/ 255 Et virõ en cõmo a gente que leuauã presa daua grãdes uozes, que todo aquel lugar retenj́a, de tal gisa que nehũ nõ sse podía oýr. [+]
1370 CT 1/ 258 ¿Quen veu nũca tal doo? [+]
1370 CT 1/ 258 Et, por Deus, donas, nõ choredes, nẽ façades tal doo, ca todo assý seerá cõmo uos eu digo, que nõ faleçerá ende nada. [+]
1370 CT 1/ 258 Se uós leixardes de fazer tal doo, eu farey toda sua voõtade da rreýña. [+]
1370 CT 1/ 258 Et foysse sentar cõ ela en hũ estrado, et díssolle tal rrazõ: - [+]
1370 CT 1/ 258 Mays agora o ssey ja, ca meu coraçõ he preso en tal gisa que todo meu penssar he en uosso amor, quanto eu posso, et de todo sõo posto en uosso poder. [+]
1370 CT 1/ 258 Et des oymays põerme quero eu a uosso talẽt. [+]
1370 CT 1/ 261 El rrey era ensynado et cortés, et tomou perla rrédea o palafrẽ en que vĩjna a rreýna Elena, et começou a dizerlle sua rrazõ et cõfortala moyto, et rrogãdolle que nõ chorasse et que nõ quisesse tãto desm[a]yar. [+]
1370 CT 1/ 262 Et cõmoquer que era sua nora, sabede que Écuba moyto a amaua, et tãto a onrraua cõmo se fosse sua filla, o que agora fazẽ poucas sogras, ante lles buscan quanto mal poden a aquelas que suas noras son, et prométẽlles moyto ben deãt et detrás cortã delas, et andan senpre buscando se acharã algũ mal que digã delas, et tal cousa lles asacã que nũca foy dita nẽ penssada, et nũca en al he seu penssar, senõ en uoluer mal entre elas et seus maridos. [+]
1370 CT 1/ 262 Ben sabede que agora naçe tal rreferta per que será Troya destroýda et despoblada, que nũca ja mays y auerá morada. [+]
1370 CT 1/ 262 Grãde ben deseiara et moyto deue grãdesçer a Deus, se lle quisesse dar a morte, ante que visse aquel tẽpo que eu ey de veer, ẽno qual se mouerá mortal door et coyta et nossa maauẽtura. [+]
1370 CT 1/ 263 Et tódoslos bõos se ensaiarõ ẽnas coytas que sofrerõ, ca todo aquel a que tollẽ sua terra, et rreçebe os grãdes colpes, et sofre as grãdes coytas, et ha de mãtẽer as grãdes masnadas, seẽdo proue et mj̃gado, aqueste atal, se o ben passa ou o ben sofre, poia en grã prez et en grã ualor. [+]
1370 CT 1/ 263 Poys des oymays nõ soframos a desonrra et o mal que auemos rreçebuda del rrey Príamos et de sua cõpaña, ante façamos juramento que tomemos ende tal vengãça que seia sabuda per todo o mũdo, et que nossa onrra seia per y arrequẽtada, et que os que agora son et an de vĩjr possan dizer, sen mẽtira, que nũca foy en nehũ tenpo home que tal vengança ouuesse de seu despeyto cõmo nós tomamos do que Pares fezo. [+]
1370 CT 1/ 263 Et sabede que nõ ha y tal que y moy ledo nõ veña et que nõ seia y cõ quantos mays poder auer. [+]
1370 CT 1/ 263 Et depoys que nós todos formos ajuntados et ben gisados de batalla, ben sey que so o ç[e]o nõ ha forteleza nẽ torre nẽ vila nẽ çidade nẽ castelo que sse defender possa a nosso poder. [+]
1370 CT 1/ 264 Et fezeron en tal maneyra que, quantos ouuessen de vĩjr a çercar Troya per mar et per terra, que todos lle obedeçessen et fossen so seu señorío et fezessen o que el mãdasse; pero que outros rreys auj́ã ẽna oste que, cada hũ delles, era mayor et ualýa mays que el. [+]
1370 CT 1/ 265 Eno tenpo et ẽna sazõ quando Pares tomou a Elena, ẽnos quinze días primeyros, seus yrmãos dela, el rrey Cástor et el rrey Polus, entrarõ sobre mar por lle acorrer, mays en forte põto sse alongarõ de aquel porto en que entrarõ, ca tã toste que sse ende partirõ et perderõ a terra de vista, leuãtousse hũa grã tormenta et fezo hũ tal uẽto tres días que nõ foy naue que de aquela uez ousasse entrar en porto nẽ seýr del, cõ braueza do mar, ca o mar foy tã brauo et tã perigooso que, en aqueles tres días, nũca amãssou nẽ quedou aquela tormenta. [+]
1370 CT 1/ 265 Et ja mays nũca oýrõ nouas delles, senõ de hũa gente sen siso que ýan fazẽdo nouas que elles erã fadados, en tal gisa que elles nõ poderíã perigoar en terra nẽ en mar. [+]
1370 CT 1/ 267 Et era moy rrico et moy auõdado et de moy bon talẽt contra todos. [+]
1370 CT 1/ 269 Das ffeyturas de Ajas Talamõ [+]
1370 CT 1/ 269 Ajas Talamõ ualj́a moyto, et sabj́a moy ben cãtar et tãger tódoslos estormentos, et ferament trobaua ben. [+]
1370 CT 1/ 269 Et era moy mãsso et moy mesurado, pero que era moyto ardido et moy orgulloso cõtra seus jmĩjgos, en tal maneyra que a nehũ nõ faría amor en batalla. [+]
1370 CT 1/ 272 Breçayda foy moy comunal en seu grãde, et dyreyuos cõmo: ela nõ era grãde nẽ pequena, mays a grã marauilla era ben tallada et moy fremosa, et, segundo me Dayres faz çerto, mays brãca foy que a neue nẽ que frol de lilio, cõmoquer que jaquanto a desafeaua as sobrẽçellas, que auj́a juntas; mays auj́a os ollos moy fremosos et moyto apostos, et falaua moy ben, et era de moy bõa rresposta et de moy bon donayro et moy graçiosa et moy mãssa et moy vergoñosa. [+]
1370 CT 1/ 273 Desý foy tã cortés en tódaslas cousas, en tal gisa que os gregos et os de Troya pareçía que erã vilãos, et nehũ nõ sse podía conparar a el, ca el uẽçeu de entẽdemento et de rrazõ et de mesura tódoslos do mũdo. [+]
1370 CT 1/ 273 Et en tal maneyra era en ssy tẽperado que nũca tã grã saña nẽ tã grãde alegría podería en sy auer por que per sua boca seýsse rrazõ que nõ deuesse a dizer. [+]
1370 CT 1/ 275 Et auj́a as mãos et os braços moy ben feytos, et era ben tallado ẽna çentura. [+]
1370 CT 1/ 277 A rreýña ouuo assý nome, cõmo uos digo, et foy moyto ensinada et de tal grãde que nõ ouuo mays mester nẽ menos. [+]
1370 CT 1/ 277 Desý era moy fremosa, mays era sañuda moyto, et auj́a tal coraçõ que en todo semellaua home et que nõ auj́a nehũa cousa de adubar cõ moller. [+]
1370 CT 1/ 277 Andrómaca foy moy ben tallada et tã brãca que dona nẽ donzela nõ podería seer mays. [+]
1370 CT 1/ 278 Sabede que Políçena era grãde et de bon tallo, et auj́a os cabelos brũus et moy longos, et os ollos uerdes, et as sobrençellas delgadas et enarquadas, et a façe moy brãca, et o rrostro moy fresco et moy viuo, ca seu rrostro era mays fresco que (de) hũa rrosa quando naçe. [+]
1370 CT 1/ 278 Et ela nõ tragía as espádoas curuas, mays auj́aas mesuradas et de bon tallo, que nõ erã moyto estreytas nẽ moy anchas. [+]
1370 CT 1/ 279 Ajas Talamõ adusso outras çinquaeẽta de terra de Salamjna, onde el era señor, et trouxo por cõpaneyros Ténçor et Afímacos et Doriõ et Polisenás et Teseus. [+]
1370 CT 1/ 279 Et erã moy orgullosos de batalla, que nõ vistes mays. [+]
1370 CT 1/ 279 Et Talameus et o moy fremoso Erualos trouxerõ çinquaeẽta. [+]
1370 CT 1/ 281 Et se os nós leixassemos assý quitos, que nõ tomassemos uẽgança do que nos an feyto, outra tal nos fezessen logo, cada que sse pagassen. [+]
1370 CT 1/ 281 Et o que quer uẽgarsse, cõuẽlle que en tal maneyra o começe que sse nõ possa ende andar alabando o que fez a desonrra. [+]
1370 CT 1/ 283 Et don Achiles fezo sua uez seu sacrifiçio aos deuses, et acaesçeulle assý que, logo essa noyte, soubo alý por quanto y vẽo, ca o deus Apolo lle deu a rresposta en tal maneyra: - [+]
1370 CT 1/ 285 Mays ben creede que deste feyto seerey eu moy posfaçado, et me seerá moy retrahudo dos troyãos, et me deytarã grã culpa, et me desamarã por ende mortalment, et marauillarsse an quando oýrẽ dizer que eu uou cõuosco. [+]
1370 CT 1/ 286 Colcos fezo logo seu esperimento et, en ponto que o fezo, soubo logo por que fezo tal tormenta, que lles uedaua sua passajen. [+]
1370 CT 1/ 286 Senores, eu ben sey quen [nos] deu tal tormenta et nos ueda nossa passajen, et cõ pouco foramos aquí todos mortos et anegados. [+]
1370 CT 1/ 286 Et ben nos mostrou seu talẽt, et ja mays nõ au[er]emos bon tenpo ata que lle a ela praza ende. [+]
1370 CT 1/ 287 Et quantos queríã sobir, tódoslos fazíã vĩjr cabeça ajuso, en tal gisa que nõ o queríã ja mays prouar, ca todos caýan mortos, hũus sobre outros, dos muros, que erã moyto altos. [+]
1370 CT 1/ 288 Et el rrey Leomedón o começou, que o cõprou moy carament, ca tal vengãça lle foy por ende tomada por que os de Troya se tẽen por desonrrados. [+]
1370 CT 1/ 291 Et erã obrados per tal natura que pareçía[n] en elles tódaslas colores quando lles o ssol daua. [+]
1370 CT 1/ 292 Et agora mostrade uosso talẽt por que sayban se o queredes fazer ou nõ. [+]
1370 CT 1/ 294 Et nõ quería por mill marcos d ' ouro que estes messageyros en Troya rreçebessen dano, nẽ que sse fezesse y tal folía. [+]
1370 CT 1/ 295 Et eu podería agora dizer tal folía per que seería preso ou morto; ca, sen falla, se por uós nõ fosse, grã pesar et onta lles uerría da sandiçe que an dita. [+]
1370 CT 1/ 295 Et esto sería cõ rrazõ, ca nos vẽerõ deostar a nossa uila, et ferament forõ ousados pera se mouer pera nos dizer tal rrazõ. [+]
1370 CT 1/ 295 Et hũa cousa creede por uerdade, que uos coñosco moy ben et que ey moy grã sabor de uos poder achar en lugar hu uos eu podesse dar galardón do bõo acollemento que nos aquí fezestes, que uós auedes dita hũa tal palaura que uos seerá rretrahuda de moytos altos senores. [+]
1370 CT 1/ 295 Et, se o assý nõ fezesse, ja mays nõ sobería en caualo, nẽ tomaría armas, nẽ entraría en batalla. [+]
1370 CT 1/ 296 Depoys que Diomedes sua razõ ouuo acabada, Olixas disso a rrey Príamos tal rrazõ: - [+]
1370 CT 1/ 297 Et ýan todos moy ben gornidos de batalla, et todos de cõsún, et bõos caualeyros. [+]
1370 CT 1/ 297 Et sabede que, se batalla buscarõ, que a acharõ moyto a çerca, cõmo agora oyredes, en que moytos caualeyros bõos rreçeberon estonçe morte. [+]
1370 CT 1/ 297 Da batalla que el rrey de Merssa, Cateutranes, ouuo com Achilis et cõ Tálafus [+]
1370 CT 1/ 297 Mays don Achiles catou alý hu ueo a mayor pressa da batalla, et coñosçeu y a Cateutranes, rrey de Mersa, que o fazía moy ben. [+]
1370 CT 1/ 297 Et cata ben tua fazẽda, de tal maneyra que todos digã que de bon padre que seýo bon fillo. [+]
1370 CT 1/ 299 Et Agamenõ et Menelao et Nástor o Uello et Ajas Talamõ et el rrey Ajas et ben outros trezẽtos rreys et prínçepes et duques et cõdes o vẽero logo veer, sen mays tardar, a ssua tẽda. [+]
1370 CT 1/ 300 Et tragíã todos armas frescas et nouas, et tragíã elmos et escudos et selas pintadas todas a hũa color, que assý llelo quiso el rrey Rremus, por sse coñosçerẽ mellor ẽna batalla. [+]
1370 CT 1/ 300 Et adusserõ cõsygo mill caualleyros que nõ tragíã lanças, mays todos tragíã dardos de açeyro moy tallantes et arquos torquíjs, que lles nõ podería durar longament nehũa jente desarmada. [+]
1370 CT 1/ 300 Cada hũ deles trouxo y mill caualleyros, t[a]es que nũca fezeron falymento en batalla en que entrassen. [+]
1370 CT 1/ 300 Et trouxerõ dez mill caualleyros cõsigo, taes que ben sey que nõ farã falimento en batalla en que entrẽ. [+]
1370 CT 1/ 305 Mays aýnda que elles quisessen, nõno podíã fazer sen reçeber moy grã dãno, ca elles nõ podíã cometer per tal gisa que, quando quisessen entrar ao porto, que sse nõ ouuessen de chegar tãto aa vila que o nõ podíã tomar tã ligeyrament, se y ouuesse quen o defender, aýnda que os que guardassen o porto fossen pouca cõpaña. [+]
1370 CT 1/ 305 Et fezérono de tal gisa que coydan a poder mays que nós. [+]
1370 CT 1/ 305 Mays terría por rrecado que nõ estouessemos aquí mays, ca ben podedes saber tãto por uerdade que nõ yredes a elles en nehũ tẽpo, que nõ achedes batalla. [+]
1370 CT 1/ 305 Et des oymays eu nõ sey outro cõssello senõ o que uos agora dyrey: que logo, sen mays tardar, gisemos nossas naues o mellor que podermos et, depoys que forẽ ben preçebidas et ben gisadas de batalla, armemos moy ben nossos corpos, et uaámonos dereytament aa vila, et cõbatámonos cõ elles, et nõ tardemos mays, ca nõ sey por que os leixamos. [+]
1370 CT 1/ 307 Qvando virõ os troyãos que os gregos aportauã, seýrõ todos a eles, cada hũ cõmo ante yr podía, en tal maneyra que nehũ nõ podía atẽder prínçepe nẽ señor. [+]
1370 CT 1/ 307 Et dáuãlles a mãtenẽt, de parte das espaldas, tã grãdes feridas que nõ foy y tal que ja mays coydasse escapar. [+]
1370 CT 1/ 308 Depoys que estas çẽ naues forõ peçeadas, cõmo uos ey dito, forõ vençidas en tal maneyra que nõ auj́ã ja defenssón, ca mays de seteçẽtos caualeyros de bõos que en elas andauã erã ja mortos. [+]
1370 CT 1/ 308 Mays os das naos tragíã tres mill beesteyros, et nõ quedauã de tirar saetas ẽna mayor espessura que vij́an, en tal maneyra que moytos dos da uila forõ alý mortos, et achárõsse moy mal daquelas saetas. [+]
1370 CT 1/ 308 Et matou estonçe alý moytos, et fézoo tã ben, et deulles tan grã batalla que, sse el nõ fosse, tódoslos seus forã perdudos, que nõ ficara y nehũ a vida. [+]
1370 CT 1/ 308 Et alý se começou tamaño torneo et tã mao et tã mortal que nũca foy home que o tã mao visse, ca sse dauã de hũas fachas grãdes et ben tallantes et açeyradas tã grãdes feridas a mãtenẽt et a tã grã pressa que sse fendíã per meo et caýan mortos moy espessament. [+]
1370 CT 1/ 308 Tã grãde foy a mortaldade de aquel torneo que o mar estaua ja todo uermello, et corríã grãdes rríos de sange. [+]
1370 CT 1/ 308 Et sabede que alý forõ maldesbarat[ad]os os gregos, en tal maneyra que, se lles moyto durara, nõ ficara ende home. [+]
1370 CT 1/ 308 Pero, desque forõ ajuntados cõ os outros de Greçia, que estauã fora, mãtoueron a batalla ata que uẽerõ as gentes de rrey Nástor, que era señor de Pira. [+]
1370 CT 1/ 308 Et forõ entrar hu uirõ mayor pressa da batalla. [+]
1370 CT 1/ 308 Et enderãçarõ logo moy passo et moy acordadament alý hu era a batalla. [+]
1370 CT 1/ 308 Et tragíã cõsigo mill caualeyros frescos et moy folgados, et cometérõnos de tal gisa, cõ a ajuda dos seus, que os troyãos forõ uẽçudos et moujdos do cãpo, querendo ou nõ. [+]
1370 CT 1/ 308 Mays carament o cõprarõ logo y en pouca de ora, ca os troyãos, que erã brauos et de grã crueza et os desamauã moyto mortalment, cobrarõ sobre elles, et puxárõnos ata o mar, et leuárõnos cõtra suas naues, et apressurárõnos de tal gisa que, se lles aquela carreyra mays durara, nõ ficara delles nehũ home uiuo. [+]
1370 CT 1/ 308 Et Olixas ficou ẽna area et, sen falla, el fora morto cõ toda sua cõpaña, senõ por hũa auẽtura que lles acaesçeu, que entretãto tomarõ porto Toas et Talamõ et Ajas et Menelao et Agamenõ, et nõ llelo uedarõ os troyãos, ca os outros se cõbatíã cõ elles. [+]
1370 CT 1/ 308 Et segírõno essa uez mill caualeyros dos seus, de grã ualor, et que nõ ouuo y tal que nõ ouuesse bon caualo et que nõ fosse ben armado de todas armas, que lle nõ faleçía nehũa cousa. [+]
1370 CT 1/ 308 Et desý fórõsse cõ grã saña et cõ mao talẽt cõtra seus jmij̃gos, et leixauã correr os caualos alý hu era a mayor pressa. [+]
1370 CT 1/ 308 Et sabede que en toda Troya nõ auj́a outra tal cõpaña, nẽ caualeyros tã ardidos. [+]
1370 CT 1/ 308 Et vẽérõsse todos aa batalla, todos juntados et de bon passo et ben acabdillados et todos a par et seus arcos todos tẽdidos. [+]
1370 CT 1/ 308 Et os gregos forõ tã maltreytos daquela uez que os nõ poderõ sofrer et ouueron, per força, de uoluer as costas, en tal maneyra que ata seteçẽtos entrarõ ende ẽno mar. [+]
1370 CT 1/ 308 Et ferídeos de tal gisa que os deytedes de alý et que os nossos cobrẽ et seian tornados a sseu canpo. [+]
1370 CT 1/ 308 Et os outros outrossý nõ sse escusauã de fazer ben todos, et fezeron tãto en aquel día en aquela batalla que leuarõ ende moy grã prez, ca os demãdauã tã amj̃údo et os feríã tã rrégeament que, per força, os ouueron a fazer afora. [+]
1370 CT 1/ 308 Et ferírõnos tã rrégeament que os fezeron afora ben sete traytos de arco, en tal maneyra que o nõ cobrarõ depoys. [+]
1370 CT 1/ 313 De cõmo Éytor chegou á batalla [+]
1370 CT 1/ 313 En aquelas oras chegou Éytor aa batalla, et andaua sobre hũ caualo grãde de España, et era o mellor de que nũca home oýra falar. [+]
1370 CT 1/ 313 Et tragía hũ escudo d ' ouro, en que auj́a dous leões uermellos, et seu pendón outro tal. [+]
1370 CT 1/ 313 Et en quanto sse Éytor cõ elles cõbatía, senpre os gregos ouueron o peor da batalla. [+]
1370 CT 1/ 313 Mays, se el canssaua ou sse alongaua da batalla, logo os gregos cobrauã et tragíã mal os troyãos. [+]
1370 CT 1/ 314 Cõmo Achiles vẽo á batalla [+]
1370 CT 1/ 315 Et en cada hũa das tendas auj́a hũa agya de ouro en çima, tã clara que luzía per tal gisa et tãto que sse veería home de noyte, por escuro que fezesse, cõmo se fosse de meodía claro. [+]
1370 CT 1/ 315 Mays, sen falla, os troyãos nõnos leixarã folgar, que cõ elles nõ aian batalla, tãto que seia de día. [+]
1370 CT 1/ 316 Mays creo que desto nõ desprazía aos troyãos, ca os desamauã mortalmẽt. [+]
1370 CT 1/ 317 Et gardádeuos moy ben, ca eu uos juro, sen mẽtira, et uos faço pleito que uós acharedes, sen falimento, en aqueles que alý veedes estar, batalla, ata dou ãnos cada que mester for. [+]
1370 CT 1/ 317 Et por ende uos rrogo que nõ façades tal cousa que a mj̃ga et a mal se uos torne. [+]
1370 CT 1/ 317 Et foy y cõ el Thupesus, que era mayor de corpo que el et tal que ẽna oste nõ ouuo seu par. [+]
1370 CT 1/ 317 Et el rrey o fezera cobrir de hũa púrpura negra moy preçada, et era toda entallada a rroelas, et por aquesto era o escudo mays fremoso. [+]
1370 CT 1/ 317 Señor don Éytor, ben uos digo que nũca me foy tã ben, nẽ me tiue por tã guarido cõmo oie en aqueste día, porque nos cõbateremos cõ aquestes que desamamos mortalment, que uos uẽerõ buscar aquí a nossa terra tã a çerca. [+]
1370 CT 1/ 317 Et sabede que este rrey Fión trouxo alý hũ carro, que era de grã rrequeza, que el era ben tallado de cada parte, et tragía suso torres pequenas en que andauan caualeyros armados. [+]
1370 CT 1/ 317 Et era obrado et debuxado per tal gisa que foy de moy fera apostura. [+]
1370 CT 1/ 317 Mays uós apreçebédeuos des oymays, ca eu uos digo, sen falla, que agora uẽo a mj̃ hũ messageyro, que me disso que os gregos erã ja aparellados de batalla peça auj́a. [+]
1370 CT 1/ 317 Et se uós nõ seýdes çedo da uila, elles nos poderã tomar o cãpo, en tal gisa que nós nõ poderemos passar fora das barreyras. [+]
1370 CT 1/ 317 Et forõ estes: o primeyro ouuo nome Dinays, et o segũdo ouuo nome Atenjos, et o terçeyro Esdras, et o quarto Delén, et este Delén era moy fremoso caualeyro a marauilla et tragía as armas uermellas; et o quinto foy Çiçileas, et o sesto Quintalis, et este foy o mays amado delles, ca foy moy bon caualeyro a marauilla; et o séptimo foy Rredumerus, et este foy moy mao et cruu et nũca ouuo en ssy alegría, nẽ sse teuo uiçoso, pero que era caualeyroso et foy brauo sen piadade; o oytauo ouuo nome Casibelán, et o noueno Durays d ' Aarõ; o déçimo ouuo nome Dorastalos, et foy fillo de hũa donzela que diserõ Maris, et marauillosament foy fremosa. [+]
1370 CT 1/ 317 Et ben sey que taes son que mãterrã ben sua batalla et se nõ leixarã maltrager, enmẽtre lles durar sua força. [+]
1370 CT 1/ 317 Et sabede que aquel caualo foy tal que nũca foy home ẽno mũdo que sobre outro tal caualo caualgasse, nẽno tal podesse auer en seu poder, ca el foy o mays grãde et mays fremoso de quantos ẽno mũdo ouuo, nẽ mellor, nẽ mays ligeyro, nẽ mays corredor. [+]
1370 CT 1/ 322 Et uós estade outrossý ben acordado ẽnas barreyras, et tẽede cõuosco uossa sina tendida, ca he grã rrazõ; et acabdillade de bõa gisa uossa jente, et armádeuos de tal maneyra que, se nos acó tornamos, nõ podamos dultar en uós; et de gisa estade que, se nós formos desbaratados et nos quisermos a uós acoller, que uós que nos acollades en tal maneyra que nõ podamos delles prender dãno, nẽ nos façã per força entrar as barreyras. [+]
1370 CT 1/ 322 Et dígouos que uós estedes prestes que, se mester for, que [n]os acorrades cõ jente, se per auẽtura acharmos dura batalla. [+]
1370 CT 1/ 323 Cõmo Éytor seýo aa batalla [+]
1370 CT 1/ 323 Et el tragía hũa sina dourada cõ hũ leõ uermello en meo, et o escudo outro tal. [+]
1370 CT 1/ 323 Et parou tódoslos homes de pe que tragía tras aquelas barreyras, en tal maneyra que nõ seýo ende nehũ fora. [+]
1370 CT 1/ 324 Dos rreys que em este día nõ forõ á batalla [+]
1370 CT 1/ 324 A esta batalla nõ seýrõ este día estes rreys que aquí dyremos: el rrey Págaros de Liça, nẽ el rrey Afión, nẽ el rrey Adastros, nẽ seýrõ y outrossý quatro rreys de Calafona nẽ suas masnadas, nẽ seýrõ y mays dous rreys de Traça, nẽ as gentes de terra de Oeçia, hu auj́a as espeçias moytas et moy bõas; nẽ os de Beotina, que entõçe y erã; nen seýrõ y aquela uez os de Palfegonja, mays aquelles nõ era marauilla, ca auj́ã grã pesar et fazían grã doo por seu señor Filomjnis, que tĩjnã chagad[o] a morte et auj́ã grã pauor que o perderíã; nen seýrõ outrossý a gente de Alysonja. [+]
1370 CT 1/ 324 Et estes todos forõ os que nõ seýrõ d ' y, nẽ sse partiron da vila, ca todos acordarõ et toueron por ben que nõ fossen todos de cõssún ẽna grã batalla por nõ seerẽ todos en hũ día cãssados et maltreytos. [+]
1370 CT 1/ 324 Et basteçerõ moy ben tódoslos muros et as torres de armas et de cõpañas, en tal maneyra que, a cõmoquer que auẽesse, nõ sse temessen de trayçõ. [+]
1370 CT 1/ 325 Et Achiles nõ foy aquel día aa batalla porque era malchagado. [+]
1370 CT 1/ 325 Óna oytaua aaz foy Ajas Talamõ, que foy rrey de grã prez, et foy señor de Salamjna, et leuou cõsigo de aquela terra Téuçor, que era rrey, et quatro almirales que uos aquí cõtarey: o primeyro foy Teseus, et o segũdo Doriõ, et o terçeyro Olíxano, et o quarto Afímatos. [+]
1370 CT 1/ 325 Et, sen falla, este sofreu depoys moy grã coyta en aquela batalla. [+]
1370 CT 1/ 328 Agora leixa o conto a falar cõmo os gregos et troyãos apostarõ suas azes por contar cõmo sse ajuntou a batalla et cõmo foy lidada [+]
1370 CT 1/ 328 Et puxoo de tal gisa que lle quebrãtou o arçõ detrás et deu cõ el morto en terra. [+]
1370 CT 1/ 328 Et, sen falla, tu feziste grã loucura en desçender en tal lugar, ca aquí estã dez mill caualeyros que porrã toda sua puña en auer a cabeça de ty. [+]
1370 CT 1/ 328 Et começarõ a batalla alý hu a uirõ mays espessa. [+]
1370 CT 1/ 328 Et fezérono tã ben que daquela uegada matarõ moytos et poserõ moytos en terra dos caualos, en tal gisa que os troyãos forõ moy maltragudos. [+]
1370 CT 1/ 328 Et deulles tan grãdes feridas que tallaua a caualeyros os braços et os pees et todo o al per u us acalçaua. [+]
1370 CT 1/ 328 Et Éytor caualgou logo o mays toste que podo, et leixousse correr aos gregos quanto o caualo o podo leuar, et fereos moy brauament, en tal gisa que, en pouca de ora, matou moytos delles. [+]
1370 CT 1/ 328 Entretãto chegou alý por acorrer aos gregos o duque de Atenas, Monasteus, que mortalment desamaua aos troyãos. [+]
1370 CT 1/ 328 Et o duque preçado de Atenãs foy ju[s]tar cõ Troylos, et deulle hũa tã grã ferida que o derribou do caualo, et c[a]eu en tal lugar que nõ podía seer acorrudo dos seus. [+]
1370 CT 1/ 328 Et o duque Monasteus o tomou a pressa perlo auãtal da loriga porlo sacar da batalla. [+]
1370 CT 1/ 328 Et alý foy a batalla moy grãde do ferir et do puxar, dándolle grãdes feridas perlo elmo. [+]




RILG - Recursos Integrados da Lingua Galega
Seminario de Lingüística Informática / Grupo TALG / Instituto da Lingua Galega, 2006-2018
Deseño e programación web: Xavier Gómez Guinovart

Powered by Debian    Powered by Apache    Powered by PHP    Powered by MySQL