1264 |
CSMp Pauta/ 39 |
Esta .CCC.LIX. é como Santa Maria guardou de mal hũa bõa moller de Santaren dun alcayde malfeitor, que a quisera meter en perdeda de quant ' avia por [hũa sortella que lle deitara en pennor]. |
[+] |
1264 |
CSMr B/ 300 |
[Como Santa Maria guardou de mal ũa bõa moller de Santaren dum alcayde malfeitor, que a quisera meter en perdeda de quant ' avia por hũa sortella que lle deitara en pen[n]or.] |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
Et este dom Rramiro, quando el rrey dom Afonso o Casto moreu, assy com̃o conta o arcebispo dõ Rrodrigo, era ydo a casar a terra de Berdulia -et terra de Berdulia he aquella que agora chamã Castella a Vella, eno rreyno de Castella, ca este nume ouue primeyro -. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 3 |
El rrey dõ Rramiro ouue nouas et sabedoria desto en Castella, hu estaua fazẽdo seu casamẽto; et, quando aquillo soube çertamente, leyxou todolos outros feytos et tornouse para Leõ o mays agina que el pode. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 23 |
Et apodragas e palabra cõposta destas duas partes: de "poys", que dizem en grego [por o que ena lengoagẽ de Castella chaman pee, et a outra "agros" , eno grego] outrosi, por [o] que en castellão dizẽ contreytura ou treyto; onde podroga tãto quer dizer ẽna lengoagẽ de Castella com̃o enfirmidade de coytura dos pees. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 34 |
Et acharonse et ouue el rrey dom Affonso sua batalla cõ elle en Orzeiom, que [he] en terra de Castella, çerca do castello que dizẽ Amaya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 71 |
Et aynda diz dõ Lucas de Tuy que, quando aquillo oyo el rrey don Ordono, que enviou dizer aos condes de Castella que se guyssassem et sse ueessen para el, en guisa que se fosem cõ el en aquella oste. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Como el rrey dom Ordono prendeu os condes de Castella et os matou ena priyom |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
E[m]pos isto enviou dizer aos cõdes de Castella que vẽessem a el, que tĩjna muyto de ffallar cõ elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 73 |
Et cõta aqui a estoria en esta rraçõ que nõ acabou el rrey en seu prez muyto por ello et en ssua nobreza por aquel ffeyto, que matou assy os cõdes de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Como posserõ alcaydes en Castella a Laỹ Caluo et a Nunu Rasoyra |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Jn aquel ãno outrosi alçarõse cõtra el os altos omes de Bardolya, que e vna terra a que agora dizen Castella a Vella, ca nõ o queriam por seu rey; et por que uirã que el rey don Ordoño, seu hermão, prendera daquella guissa seus cõdes et seus cabedees et os matar[a] tã feament[e], chamãdoos a ffalla, assi com̃o ia desemos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et ende ouverõ seu acordo et seu cõsello os omes boos et fezerõ de ssi dous juyzes, que escollerõ ontre si -et, segudo diz o arçebispo don Rrodrigo de Tolledo, nõ dos mays poderosos, mays dos mays sesudos et de mellor entẽdemento - que julgassem a terra de Castella et apacificasem todallas cõtendas que se y leuãtassen, et os desacordos, et que adusesen todallas querelas, et esteuesen todas pollo seu juyzo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 76 |
Et do linagẽ deste Layo Caluo vẽerõ muytos bõos homẽes et onrrados de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et este alcayde Nuno Rasoyra tomaua os fillos dos caualleyros et dos omẽes bõos de Castella et criauoos et mostraualle todos bõos custumes et bõas maneyras, en guissa que os padres dos moços sse tĩjnã por enduuidados cõtra el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et ouue el de julgar toda(uja) Castella ata o rrio de Pisorga, segundo cõta don Lucas de Tuy per seu latĩ en sua estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Asi que, depoys que seu padre morreu, ajuntarõse todollos homes bõos de Castella et, auendo seu cõsello et seu acordo, poserõno ẽno logar de seu padre, cõ ajuda daquelles que se cõ el criarã, que erã ya muy bõos mãçebos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 78 |
Et fezerõno todos alj senor de Castella et chamarõlle conde. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Andado aquelle primeyro ãno do rreynado deste rey don Rramiro, mentre que el tĩjna cercado en Leõ don Affonso, seu jrmão, o mũge, ouverõ seu cõsello os rricos omes et os outros caualleyros de Castella de alcar por conde a Ffernã Gonçaluez, fillo de Gonçaluo Nunez, ca era ia a essa sazõ grã caualleyro, et de tomarlo por senor, ca o amauã muyto et preçauãno todos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et nõ faziã sen guissa, ca elle era muy uerdadeyro en sua parauoa, et (et) dereytoso en juyzo, et bõ caualleyro d ' armas, et muy esforçado, et gãanou muyta terra dos mouros, assi com̃o o contaremos adeante, et en[ã]chou en Castella quanto elle mays pode; ca entõçe, contra Nauarra, Oca era mojõ de Castella et, escontra Leõ, Fiteyro de Veyga. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Ca, pero que era Castella pequeno logar, senpre y ouve omẽes bõos et entẽdudos et muy leaas que punarõ en chegar seu senor aa mayor onrra que poderon et ao mellor estado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et, poys que el foy senor de Castella, tã en paz teue a terra et tã defenduda, que todos dauã graças et loores a Nostro Senor Deus por que lles dera tal senor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et poys que Fernã Gonçaluez foy conde, quedarõ os rreys de Leõ de fazer a Castella os tortos et as agrauezas que lle soyã a fazer; ca os refreou elle de guisa, per seu atreuemento et seu esforço, que, des Pisorga a aca, nõ poderõ nẽ ousarõ fazer os pesares a nẽgũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Senor, rogote que me uallas et que me ajudes en tal guissa per que te eu possa seruir et sacar Castella de prema en que esta. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 83 |
Et, senor, seendo eu teu uassalo, et fazẽdome tu merçee et ajuda, coydo eu sacar Castella destas premas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Et en todo isto Açinfalj, principe dos mouros, que era muy poderoso, quando isto uyo, chegou muy grãde oste de mouros et começou de guerrear a Castella et de lle fazer gran dãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 86 |
Et juntarõse anballas ostes, a del rrey et a dos castellaos, en hũu et forõ contra os mouros, que lle diserõ que erã en Osma. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 88 |
Et o conde Ffernan Gonçaluez, quando oyo dizer que Almãçor avia muvudo cõ tam grãde oste et uĩjna ameaçãdo que llj nõ ficaria terra nẽ lugar u [o] nõ fose buscar, (et) enviou logo suas cartas per toda Castella, que ueesem a el todos seus vasallos, ca muyto era mester. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et en gãanar nos tregoa dos mouros, por les peytar algo, de senores que somos fazernos emos seruos; et en uez de sacar Castella de prema en que esta, dobralla emos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Quãdo el rrey Rrodrigo perdeu a terra, assi com̃o sabedes, nõ ficou en todo Espana terra de cristiãos, senõ Asturas et Castella Vella senleyra, esta en que viuemos agora, a que nosos auoos defenderõ cõ muy grã laçeyra; ca forõ afrontados por que erã muy poucos et tĩjnã muy pouca terra, et padecerõ muyta lazeyra de guerra et de grã fame. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 89 |
Et, ajudandonos Deus et a nossa lealdade, vençeremos os mouros et sacaremos Castella de prema et de quebranto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 90 |
Mays perdoame tu, Senor, et dame esforço et ajuda contra aquella gente pagãa que uẽ a destroyr Castella; ca, se a tu nõ enparas, eu por perduda a teño. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 92 |
Et ya chamãdo "Castella!". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 95 |
Andados vj anos do rreynado del rrey don Rramiro -et foy isto na era de IXe çẽtos et xlaiiij ãnos; et andaua outrosi o ãno da encarnaçõ do Senor en IXe çẽtos vj ãnos - sacou el rrey don Rramiro sua oste muy grãde et lleuou cõsigo Ffernã Gonçaluez, conde de Castella, et ffoy sobre Saragoça. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 95 |
Et, poys que isto ouuerõ feyto allj, tornousse el rrey dom Rramiro para Leõ, et o cõde Ffernã Gonçaluez para Castella muyto onrradamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Andados oyto ãnos do rreynado del rrey dom Rramiro -et foy isto na era de IXe çentos xlvj; et andaua outrosi o ano da encarnaçõ do Senor en IX çentos et [v]iijo ãnos; et o enperio de Loys, enperador de Rroma, en IX ãnos - (et) enviou o conde Ffernan Gonçaluez suas cartas per todo Castella, que ffosen todos cõ el, caualleyros et peões, ata X dias. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Senor, mandadeyro sõo do conde Ffernã Gonçaluez, et enviauos dizer que a grã querrella de uos, por que fezestes muyto mal en Castella grã tẽpo ha, en corrella duas vezes et tres no ãno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 97 |
Et quando o conde Ffernan Gonçaluez oyo o que lle enviaua dizer, ouue ende muy grã pessar, et mãdou chegar os rricos omẽes et os cauallevros et todollos outros de Castella que erã y cõ elle, por saber seus curações. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 100 |
Agora leyxamos de fallar aqui do conde Ffernã Gonçaluez de Castella et diremos del rrey don Rramiro, de Leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et sobrelo que tragia ajuntou todollos mouros da Andaluzia; et, apoderado desta guisa, vẽe[u]sse para Castella, para estragar toda a terra et prender o conde Ffernã Gonçaluez. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
[Et o conde Fernã Gonçaluez] outrosi, quando isto soube, ajuntou todollos castellaos et fo[y]sse para Fita. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 105 |
Et peçoche por merçee que aia oye eu a tua ajuda et que defendas a Castella, ca toda a terra d ' Africa he vijnda sobre mj̃, et que me des siso et esforço que possa vençer o mouro Almãçor et a todo seu poder. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 130 |
Et sabas que, sse nõ quiseres aguardar o conde de morte, que sse auera per tua culpa a perder todo Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 153 |
Enpos esto que dicto he, o conde Fernã Gonçaluez de Castela -que nõ soube estar assessegado, depoys que (o) conde foy de Castella, ca nõno leixarõ os mouros nẽnos rreys mouros nẽ os cristãos estar en paz - enviov entõçe dizer a el rey dom Sancho de Leõ que lle desse seu auer, que lle deuya polo caualo et açor que lle vendera; et se nõ que nõ podia estar que o nõ penorase por elo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Et, logo com̃o esto ouue dicto, tomou hũa sortella d ' ouro, que tijna en sua mão, et partyua per meyo, et deu a ela [a] meatade. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Esta meya sortella teede uos de mj̃ en sinal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Et, desque o nino for criado et mo enviardes, darll ' edes esta sortella, que a nõ perca et que a guarde et leuea. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Et, quando eu uir esta sortella, conoçelo ey per ela logo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 199 |
Dom Gonçaluo, poys que esto ouue castigado et l[i]u[ra]do cõna moura et tomado d ' Almãçor todas estas cousas que lle forõ mester para sua yda, espediusse del et de todolos outros mouros onrrados, et foysse para Castella, a Salas, a sua moller. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 207 |
Et leuov consigo Atolomelis, seu fillo, et começou d ' astragar et destroyr todalas prouĩçias de Leõ et de Castella et de Nauarra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et ela deullj entonçe a meya sortella que llj Gonçaluo Gostez leixara. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et Mudarra Gonçaluez, poys que ouue reçebuda a sortella et tomada, espediusse de sua madre et foy para Almãçor. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et apartousse cõ el a fala et dissollj de com̃o lle dissera sua madre que era seu fillo, et que llj dera a meya sortella que llj el auya dada en sinal, et que a tragia aly. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Gonçaluo Gostez, quando uyu a sortella com̃o era aquela que el dera a sua madre et que uerdade era, abraçoo logo cõ gram prazer que ende ouue. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 212 |
Et, logo que esto ouue dicto, caualgarõ ambos cõ toda sua conpaña, et forõsse para o conde Garçia Fernandez, conde de Castella, et leuarõ consigo CCCos caualeyros. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 230 |
Et dali ueẽ os monteyros de Espinosa, que guardã aos rrex de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 230 |
En Castella soyã chamar Mioña porlla senora, et aquella cõdesa dona Sancha era teuda por senora en todo o condado de Castella, et por ende mandou o conde toller deste nume Mioña aquel "mj" que diziã primeyro en este nume; et esta palaura que fica tollida ende "mj" que lli chamassem por ende a aquel moesteyro Onna; et assi lle chamã oge en dia Onna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et desi poso este Çuleyma suas tregoas firmes et bõas cõ dõ Sancho, conde de C[a]stella, et enuio[u]llj logo grande auer de que guisa[sse] suas gẽtes et o uẽesse ajudar contra aquel Mahomade Almoadj. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 233 |
Et elles tomarõ o que lles deu aquel rrey mouro, et tornarõse rricos et onrrados para Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 244 |
Mays tãto era o auer que Çuleyma et os berberis demãdauã que Ysẽ mays se quiso auẽturar a sorte de morte ca darllo. Çuleyma, quando vio aquello, que llj nõ tĩjna prol o en que el andaua, enviou prometer a dõ Sancho, conde de Castella, que llj daria de seu auer quanto el quisese et outros dões muytos, et que o onraria quanto el podesse et soubesse, et que o vẽesse ajudar contra Yseẽ, rrey de Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 258 |
Et desi tomou esse Abis grã cauallaria cõsigo et foisse para Carmona et a Seuilla para conquerellas et metellas so o seu senorio. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Depois desto a tẽpo, quando era ia d ' ydade para ello, ouuo sabor de casar et casou cõ dona Tareyia, filla do conde dom Sancho de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Et este conde dom Sancho de Castella ouuo outrosy hũa filla a que chamarõ dona Eluyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Et este casamẽto ueo de com̃o ouuerõ primeiramente rrey en Castella, assi com̃o contaremos adeante en esta estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Et, poys que o conde dom Sancho foy morto, ficou eno condado de Castella seu fillo dom Garçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 263 |
Agora leixamos aqui de falar destas rrazões dos rreys de Leõ et dos condes de Castella, et cõtaremos do começo dos rreys de Nauarra, ca per este logar deuemos desuiar a contar com̃o ouue rrey en Castella primeyramente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 264 |
Depoys da morte de[l] rrey dom Bermud[o] de Leõ et da do conde dom Sancho de Castella, assi com̃o diremos adeante, faleceu o linagẽ dos baroes que rreinassem et tornou (et tornou) o senorio das molleres. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 264 |
Et por ende conuẽ aqui de falar eno linagẽ dos rreis de Nauarra, que casarõ cõ as donas cuio era o senorio de Leõ et de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 264 |
[Et] esta rrazõ toma aqui eno começo: mentre Castella et Leõ et Nauarra erã corrudas et maltreitas dos mouros, vẽo hũu caualeiro do condado de Bigora, que de sua natureza era muy vsado en armas et en caualaria, et era muy afamado ende. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 269 |
Et casou cõ dona Eluyra, filla do conde dom Sancho de Castella, et ouuo en ella estes dous fillos: dom Garçia et dom Fernãdo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 269 |
Eno segundo ano do rreynado deste rrey dom Vermudo de Leõ -et foy esto ena era [de] MXLaV ãnos; et andaua o ano da encarnaçõ en mil et vij anos; et o enperio de Enrrique, enperador de Rroma, en xj -morreu o conde dõ Sancho de Castella et leixou hũu seu fillo que disserõ jnfante don Garçia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 269 |
Et este herdou o condado de Castella depois da morte de seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 269 |
Et, pois que este jnfãte dõ Garçia foy conde, era aynda por casar, et ajuntarõse os altos omes de Castella, et ouuerõ seu consello de com̃o [o] casassen. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 269 |
Et esses altos omes de Castella acordarõ d ' enuyala pedyr a este rrey dom Bermudo de Leõ, que lla desse por moller para o jnfante Garçia, o conde, et outorgasse ao conde que erdasse cõ ella todollos dereitos que deuesse a auer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 269 |
Et poys guysarõ el rrey dom Sancho et o jnfãte dom Garçia et seus caualeiros, [et] yãse para Leõ, o hũu por ueer a jnfante, sua esposa, et o al por falar cõ el rrey dom Bermũdo en preyto de suas uodas, et gaanar del que llj prouguesse que o jnfante dom Garçia que sse chamasse rrey de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 271 |
Et, quando souberõ que o jnfante Garçia uijna a Leõ et era y, acordarõse do mal et da desonrra que o conde dom Sancho, seu padre, llis fezera, et de com̃o os deitara de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 275 |
Et, desque o ouue parado atal, mãdou aduzer logo hũa azemela et poello en ella, et leualo per quantas villas et mercados auja en Castella [et] en terra de Leõ, u el fezera aquella traiçõ, dizẽdo et pregoando cada lugar que, pola morte que Fernã Laynes bastecera ao jnfante Garçia et fora el en ella, padeçia elle aquello. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Com̃o el rrey dõ Sancho de Nauarra herdou o condado de Castella, por razõ de sua moller dona Eluira |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
El rrey dom Sancho de Nauarra, dito o Mayor, erdou entõçe o condado de Castella, por rrazõ de sua moller, a rreyna dona Eluyra, que era filla do conde de Castella et yrmaa daquel jnfante dom Garçia, o que matarõ en Leõ, por que nõ ouue y outro erdeiro nẽhũu que o deuesse a auer, senõ aquella rreyna dona Eluyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et demays que era seu, daqueste rrey dom Sancho, o ducado de Cãtabria, que e en terra do Grono, com̃o auemos dito suso; et era en Castella esse ducado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et, por que seu padre, el rrey dom Garçia, fora fillo del rrey dom Sancho Auarca, o que gaanara aquel ducado et o ajũtara ao rrejno de Nauarra; ca foy aquel rrey dom Sancho de Nauarra muy grã guerreiro contra os mouros, et gaanou delles muytas terras et acreçẽtou o rreyno de Nauarra et eno condado de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et era entõçe Nauarra cabeca do condado de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et, poys que este rrey dom Sancho, o Mayor, foy senor de Castella, tanto enanchou o(n) condado de Burgos que, dalli adeante, nõ foy chamado condado, mays rreyno conprido dereytamente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
[Et] este e oie o rreyno de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Poys que este rrey dom Sancho ouuo partido seu rreyno do de Castella, com̃o auemos dicto, -et por este rreyno entõçe chamauã condado ca nõ rreynado - et en este estado, chegou grande oste para entrar a Arangõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et foy este o primeyro que en Nauarra reynou, depoys que dom Ffernãdo, fillo del rrey dom Sancho, o Mayor, passou a sella do rreyno de Nauarra a Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
En aquella sazõ andauã os nauarros en perigoo ontre Castella et Arangõ, onde depois da morte del rrey dom Pedro, fillo del rrey dom Alffonso de Arangõ, forõ os nauarros a aquel castello de Moçõ, que e en Arangõ; et, por que aquell[e]s rreys que dissemos nõ leixauã fillo barõ nẽhũu que rreynasse, tomarõ todos encubertamente os nauarros a este Garçia Ramirez, que dissemos, et adusserõno ende, et alçarõno en Nauarra por rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 277 |
Et outrossi fezo en aquella rreyna duas fillas: a hũa ouue nume dona Brãca et foy casada cõ el rrey dom Sancho de Castella; et fezo esse rrey dom Sancho en ella don Alffonso, o Boo, cuia razõ contaremos adeante en seu logar; a outra filla ouue nume dona Margarida, et foy casada cõ el rrey Guyllem de Cezilia, cujo fillo foy el rrey Guyllẽ, que foy muy rrico et muy auondado, et foy casado cõ dona Johanna, filla del rrey Enrrique de Jnglaterra; mays nõ ouuo fillos en ella; et morreu el. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Et a rreyna, poys que llo el rrey rogaua, perdõoullis en esta guisa et a atal preito: que dõ Garçia, seu fillo, que a misclara cõ tamaña falsidade, que nõ rreynasse eno rreyno de Castella, o que ela herdara de parte de seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 281 |
Et assy ffoy, ca aquel rrey dõ Sancho, quando partiu o rreyno aos fillos, por tal que nõ entrasse ontre elles discordia nẽ sse guisasse aos mouros per y de poderẽ mays ca elles, teue por bẽ de dar a dõ Garçia, que era fillo mayor, o rreyno de Nauarra cõ o cõdado de Cantabria, et a dõ Fernando o de Castella, et a dõ Rramjro, o que ouuera en barregãa, deullj Arangõ, que era com̃o lugar apartado disto al, por amor que nõ ouuesse cõtenda cõ seus yrmãos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 285 |
Et, desque uio el rrey dõ Afonso, senor de Castella et de Leõ, o que gãanou Toledo de mouros et pobroa de cristãos, que o conde dõ Rreymõdo, seu gẽro que era casado cõ dona, Orraca, (que era) sua filla, [que] era finado, ouuo seu consello de casar esta sa filla dona Orraca cõ este dõ Afonso, rrey d ' Arãgõ, o Batalleyro. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Mays, quando uirõ aquell[o] dous altos omes, que erã muy poderosos -et o hũu auia nume dõ Pero Tiçõ de Caterica et o outro dõ Pero Crin de Castella Aziã - querendo elles fazer lealdade contra seu senor natural, destoruarõ que nõ fosse rrey aquel dõ Pero Tares, et traballarõse quanto elles poderõ de fazer sacar do moesteyro aquel dõ Rramiro, [o] Mũge, fillo del rrey dõ Sancho, et alçalo rrey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Et, ueendo el que nõ poderia fazer boa uida cõ elles, enviou porlo enperador de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 288 |
Et deu el entõ ao enperador por esto Soyra en dom, que fosse do rreyno de Castella, ca ante d ' Arãgõ era. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 294 |
Este rrey dõ Pedro d ' Arangõ ouuo sempre muy grande amor cõ o muy nobre dõ Afonso, rrey de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 296 |
Poys que aquel dõ James foy mãçebo, en ydade para elo, casou cõ dona Lẽonor, filla del rrey dõ Afonso de Castella, que ficara dõzela aa morte de seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 296 |
[Et] Bal[e]ares tãto quer dizer en linguagẽ de Castella com̃o cousa que pertẽesca para balestas, porque dizẽ que en aquellas ysllas soya auer as mellores beestas do mundo et os mellores beesteyros et mays sotijs et que mays sabiã auijr en feycto de beestas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 296 |
En esta moller que dissemos dona Violãt ouue aquel rrey dõ James hũa filla a que disserõ dona Violãt com̃o a ssua madre et sua auoa, et casou cõ o muy nobre rrey dõ Afonso de Castella, que foy o primeyro fillo et erdeyro del rrey don Fernãdo, senor de Castella, de Toledo, de Leõ, de Seuilla, de Murça, de Jaem, do Algaber et de toda a Andaluzia. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 299 |
Poys que el rrey dõ Sancho de Nauarra, aquell que foy dito o Mayor, ouuo seu rreyno enanchado, ca era senor do condado de Castella porlla moller a que perteeçia, et posta paz ontre si et seus fillos com̃o se auẽessẽ et nõ peleiassẽ, moueu guerra contra dõ Bermudo, rrey de Leom; et com̃o era seu ueziño fronteyro faziallj muyto mal ena terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 299 |
Este rrey dõ Sancho seendo en Castella corria hũu dia mõt[e], et acaeçeu que hũu dia achou hũ porco montes; et, yndo enpos el, meteuxillj en hũa çibdade que estaua entõçe herma -et he aquella a que agora dizẽ Palẽça - et entrou en hũa coua que auja y ia feyta en guisa de jgleia, et en ela hũu altar feyto a onrra de Santo Antolj martir -et o altar he aquel que oge en dia esta y muyto onrrado et de grandes uertudes -. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 300 |
Et forõ al rrey dõ Bermudo et falarõ[lle en] este casamento, et com̃o seria carreyra de paz et d ' amor per a[qui] ontre el et el rrey dõ Sancho de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 303 |
Com̃o el rrey dõ Fernando de Castella lidou cõ el rrey dõ Bermudo de Leõ et foy morto el rrey dõ Bermudo |
[+] |
1295 |
TC 1/ 303 |
Et el rrey dõ Sancho de Nauarra, cõ força de seu rreyno dos nauarros et cõ poder dos castellãos, a que el senoraua ia, tomou [a] el rrey dõ Afonso per força deslo rrio de Çea com̃o tẽ ata Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 303 |
Et aynda cõ essa terra deullj toda Castella, que fosse ende rrey et senor cõ dona Sancha, sua moller. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 303 |
Et poys, teendo el rrey dõ Fernãdo de Castella aquella terra liure et quite, como lla outorgara et dera dõ Bermudo, seu cunado, eno casamento que fazia cõ sua yrmaa, morreu en aquel comeo el rey dõ Sancho, seu padre. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 307 |
Et foy rey de Castella et de Leõ, et foy chamado "rrey dõ Fernãdo, o Magno". |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Sabede que, quando finou el rrey dõ Pelayo, o Mõtesino, ficou o rreyno de Castella sen rey. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 308 |
Et este Roderigo, andando per Castella, ouue seu gresgo cono conde dõ Gomez, senor de Gormaz, et ouueron de lidar, et matou Rrodrigo o conde. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 312 |
Et el rrey don Fernando ouueo de saber et ouue por ende muy grã pesar, pero que o encobrio muy bem, et sayusse do rreyno de Nauarra et uẽeosse para Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 316 |
Muyto uos pesa agora dõ Rrodrigo por que entrastes comjgo en este lugar, ca uos farey que nõ casedes cõ dona Xemena, que uos muyto amades, nẽ tornedes a Castella viuo. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 318 |
Conta a estoria que os condes de Castella, veendo com̃o crecia a onrra a Rrodrigo cada dia, ouuerõ seu acordo que posesẽ seu amor cõ os mouros et que aplazasẽ cõ elles lide para o dia de Sancta Cruz de Mayo, et que chamasẽ a est[a] lide Rrodrigo, et elles cõ os mouros que o matasẽ; et que per esta razõ se vĩgariã delle et ficariã senores de Castela, de que o nõ erã por elle. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 319 |
Et desi, quando as azes forõ paradas, aquel caualeyro, ayo del rrey, deytou o escudo et a loriga et a chapellina et todaslas outras armas, senõ a espada et a lãça que leuou, et asi entrou pelas azes dos castellaos, et morreu logo por nõ ueer a morte de seu senor, el rey, et o astragamento da sua gente. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 322 |
Capitolo com̃o Rrodrigo lidou conos mouros que leuauã a presa de Castella et lla tomou et os vençeu |
[+] |
1295 |
TC 1/ 322 |
Conta a estoria que en este tempo, estãdo el rrey don Fernando en Galiza, os mouros veerõ correr Castella et Estremadura. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 337 |
Et elles, veendo o muy grã poder da jgleia et outr[o]sy o muy grã dãno de Castella et Leõ, sse fosem tribu[t]arios, nõ sabiã que lle cõsellasem; pero en cabo cõsellarõlle que fose obedient[e] ao mandamento do papa. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 342 |
Et disso que, poys que era en terra dos cristiãos, et demays ẽno senorio de Castella et de Leõ, que nõ enpeeçe. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 349 |
Et este rrey dõ Fernando, el Mãno, foy fillo del rrey dõ Sancho de Nauarra; et, por que Castella ficou sem herdeyro, sua madre, a rreyna dõna Elvira, [que] era filla do conde don Ssancho Garçia de Castella et herdeyra, (et) deu a seu fillo dõ Fernando o rreyno. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 353 |
Et el rrey dom Sancho, quando ysto oyo, com̃o era de grã curaçõ et de grande esforço, pesoulle muyto, et envioulle dizer que dos rreys de Castella et de Leõ erã as conquistas, ca os rreys d ' Arangõ nõ auiã conquista nẽhũa, mays que er[ã] seus subieytos et que (ae)lle(s) veniã a cortes, et sobre esto que fezese todo seu poder. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 364 |
Et vẽose logo para Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 396 |
Depoys acordarõ todos os xxiiij caualeyros que achauã por dereyto esto: et leuãt[arõ]se os dous delles, os mays onrrados et mays sabedores ontre sy, o hũu de Castella et o outro de Leõ, et disserõ que todo ome que reta conçello de villa, que fose arçibispado ou bispado, que deuya a lidar cõ çĩco, hũu enpos outro; et cõ cada hũu que dessem ao rretador caualo et armas, et de comer (et de comer) et de beuer vyno et agoa qual el mays quisese. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 404 |
Se nõ tal morte moyrades qual morreu meu senor; vilão uos mate, fillo dalgo nõ seia; de Castella nõ seia nẽ de Leõ et veña doutra terra que nõ seia do rreyno de Leom. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 404 |
Logo que el rrey ouue feyta a jura, foy senor dos rrey[no]s sem contenda nẽhũa: de Castella, de Leõ, de Portugal. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 411 |
Et cõ el rrey de Granada erã entõ rricos omes de Castella: o conde Garçia Ordones et Furtõ Sanches, genrro del rrey de Nauarra, et Lope Sanches, seu yrmão, et Diego Peres, hũu dos mayores omes de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 411 |
Et o Çide tornouse logo para Castella muy rrico et muyto onrrado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 424 |
Et dom Aluar Fanges respondeu et disse: -Çide, seydos somos de Castella et veemos aqui conuosco. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 429 |
Com̃o o Çide rogou a dõ Aluar Fanges que ueese a Castella |
[+] |
1295 |
TC 1/ 430 |
Com̃o dõ Aluar Fanges uẽo a Castella per mandado do Çide |
[+] |
1295 |
TC 1/ 430 |
Et foyse para Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 431 |
Conta a estoria que don Aluar Fanges chegou al rrey don Alfonso a Castella et achoo y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 525 |
Mays os que o(s) fezerom et foron prender poserõ fogo aas portas da casa; et, com̃o era a gent[e] muyta, lançarõ cantos et tellas ata que os ençerraron. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Et, ao que dizedes que sodes fillos dalgo mays ca elas, en esto uos digo que sodes enganados et nõno aprendestes bem; ca o Çide Rroy Diaz he fillo de Diego Laynes et neto de Laym Caluo, que foy hũu dos alcaydes que forõ dados para manteer Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Et deste Nuno Rasoyra vijmos os reys de Castella; et asi somos de hũu linagẽ de parte de seu padre, que foy fillo de dona Eluira Nunez; poys seu padre, Diego Laynes, foy casado con dona Eluira Nunes, que foy filla do conde don Nuno Aluares de Maya. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 623 |
Et asi uẽ do mays alto sanguj de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 650 |
[Et], depoys da morte del rrey don Pedro et del rey don Afonso, ueerõ os nauarros a cortes a Castella a Monçõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 657 |
Et, quando uos quiserdes yr para Castella, fazedeo ante saber a todaslas gentes en puridade, por que se perçebã para leuar todo o seu, en guisa que o nõ entendã os mouros; ca nõ poderedes ficar con esta çidade depoys de mjna morte, por que iaz ontre o mayor poder de mouros que a en España. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 661 |
Et, desque ysto foy asi guisado, aa meyanoyte seyrõ de Ualença pela porta de Torres, que era contra Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 662 |
Et veerõ a Castella per suas iornadas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 684 |
Et foy tã ferida que morrerõ y muytos d ' ambalas partes; pero en cabo forõ vençudos os castellaos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 684 |
Et desta guisa forõ uençudos os castellaos, porla nimjga do conde dõ Pedro, que os desemparou cõ sua gente, por malquerença do conde dõ Gomez cõ çeos da reyna, por tal que o matassem ẽno cãpo, assy com̃o sse conpliu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 689 |
Et ouue en ela fillos: dõ Sancho, que reynou enpos elle en Portugal; et outro a que disserõ dom Afonso, que casou cõ dona Matella, condesa de Bolloña, et por ela ouue o condado; et outro a que diserõ dom Fernando, que casou en Castela con Sancha Fernandes, filla do conde Fernando. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 706 |
Capitolo que fala da contenda que aujã os omes bõos de Castella |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Mays, cõ todo esto, nũca soube estar en paz, et começou sua contenda cõnos condes de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 718 |
Et elles fezerõllj menagem, et elle soltoos et envioos para Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 724 |
Et el, cõ grande aficamento que llj faziam de guerra, veeõsse para el rrey dõ Afonso de Castella, que fazia cortes en Carrõ. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 729 |
Agora torna al rrey de Castella |
[+] |
1295 |
TC 1/ 730 |
Capitolo que fala del rey don Afonso de Castella |
[+] |
1295 |
TC 1/ 731 |
Et dõ Diego Lopez d ' [A]lfar[o] et todos [os] outros fillos dalgo nõ estauã pagados del rrey, por que dissera que tã boos erã os caualeyros da Estremadura com̃o os fillos dalgo de Castella, et que tãto bem fariã com̃o elles. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 733 |
Com̃o el rey dõ Afonso de Castella enmendou sua fazẽda et seruio a Deus |
[+] |
1295 |
TC 1/ 738 |
Et rricos omes de Castella: don Diego Lopez del Faro, et os condes de Lara don Aluaro et dõ Fernãdo et dõ Gonçaluo, et Lopo Diaz, et Rroy Diaz de los Cameros, et Aluar Diaz, seu yrmão, [et] don Gonçaluo Rroyz Giron et seus yrmãos, et muytos outros nobles omes que seria longa cousa de contar; don Pero Ares, maestre de Sanctiago, don Guarĩ Arnaldez, prior de San Iohan, don Rroy Diaz, maestre de Calatraua, dõ Gomes Ramires, meestre do Temple. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 740 |
Et ficou y dõ Giraldo, o arçebispo de Narbona, cõ çẽto et XXX caualeyros; et Tibalce de Blascõ, que era nobre ome de linagẽ de Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 751 |
Et. tã de rrigeo os ferirõ que passarõ a deanteyra; et, per hu el pasaua, semellaua fogo et seiã ç[ẽ]tellas que açendi[ã] as eruas, ca era meyado o mes de julio, quando faze as caenturas grandes et muy fortes. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 751 |
Et outrosy el rrey d ' Arãgõ da outra parte quebrantou o curral, et el rrey de Nauarra et todas as outras gẽtes de Castella et os outros que y erã ferindo et matando, que sse nõ dauã vagar nẽhũu. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Conta a estoria que, el rrey estando (hũu dia) en Palença, hũu dia andando trebellando o tiello cõ seus donzees, que hũu donzel do linagem de Mendoça lançou hũu teiolo et deu cõ el en hũu tellado. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 769 |
Et caeu hũa tella que deu al rrey ena cabeça tã grã ferida que o fezo caer en terra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 777 |
Do gran dano que el rey de Leõ fez en Castella |
[+] |
1295 |
TC 1/ 797 |
Enpos ysto, o nobre rrey dom Fernando de Castella et de Leom sayo da çibdade de Leõ et foyse para o Sabugal veerse cõ el rrey de Portugal, que uẽeo y. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 797 |
Mays agora leixa aqui a falar desto, andando este nobre rrey dõ Fernando de Castella et nouo de Leõ en paz, folgãdo per seus rreynos, et diremos com̃o o jnfant[e] dõ Afonso et dõ Aluar Perez llj acaeçeu en sua caualgada. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Poys que a contado a estoria dos outros grandes feytos del rrey de Castella et de Leõ, passa(ra) agora (torna) a cõtar de com̃o tomou Cordoua. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Quando el rrey dõ Fernando chegou a essa çerca de Cordoua, peça auja ia que dõ Aluar Perez iazia dentro ena Eixerquia en ajuda dos cristãos, et dõ Pero Martĩis, seu yrmão, a que os mouros chamauã alfatas, por que era romo, et outra gẽte da fronteyra de pee et de caualo, et das outras terras de Castella et de Leom et de Estremadura, que ueerõ y a aquella uoz por seruir a Deus et a el rrey, et por gaanar algo, et por ajudar seus cristãos; et outrosi freyres das ordĩjs, que erã y a seruiço de Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 806 |
Et dalj adeant[e] cada dia, tãbem de Castella com̃o de Leom, vĩjnanllj grandes cõpañas, tãbem dos fillos dalgo com̃o dos das çidades. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 814 |
(H)E esta nobre rreyna dona Beringuela que mesuraua dantes as cousas et as vija, [et] seguia enas boas obras de seu padre, rrey don Afonso de Castella que [nunca] foy guastad[eyr]o de rreyno, et que sempre ouue uertudes et as obras delas - (que) sempre foy cõ Deus. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 817 |
Conta[do] hũa gran peça dos nobres et grandes feytos deste rrey don Frenado de Castella et de Leõ, poys que a rreyna dona Beatris, a sua nobre moller, se morreu, com̃o auemos dito, conta a estoria com̃o este rrey dõ Fernando -por nõ andar por outros custumes, quaes nõ conuĩjna a tã nobre rrey com̃o este et tã alto principe com̃o el - de com̃o casou. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 817 |
(D)este casamento del rrey dõ Fernando de Castella et de Leõ et da rreyna dona Joana foy feyto, asi com̃o conta o arçebispo dõ Rrodrigo, ena era [de] MCC et xxxa viij ãnos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 820 |
Com̃o quer que este arçebispo dõ Rrodrigo falou muyto do feyto dos rreys et das suas vidas, [et] quaes forõ, et com̃o a[ca]b[a]ro[n] et husarõ de seus p[o]d[e]res, departĩdo todo en cõto das suas calonicas, se espede en este lugar da estoria, por que a razõ dos seus feytos deste rrey dõ Fernando de Castella et de Leõ se conpla, segũdo seus feytos todos f[o]r[õ], fata acabamẽto da sua vida com̃o dicto e, tomãdo en este lugar o seguimẽto da razõ, uay ainda cõ toda a estoria a cabo, departindo segũdo as razões cabo adeãt[e] seguirã. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 821 |
Et, por que o dicto arcebispo nõ departio ena estoria por qual razõ el rey don Fernando tornou aa frõteyra, du o arçebispo ena razõ desa tornada leixa a estoria -que foy a primeyra uegada que el rrey dõ Fernando, depoys que Cordoua ouue presa, foy tornado a Castella; et casado cõ dona Joana a Cordoua tornou et foy a essa fronteyra - (et) querllo aqui a estoria contar, por yr dereyta et igualment[e] pelas razões, et por contar quaes ajudas y el rrey dõ Fernando dessa uez perdeu, per que lli cõueẽo a el d ' ir y per si. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 821 |
Conta a estoria, o que a razõ della daqui adeant[e] sigue, que [e]se rrey dõ Fernando -de que o arcebispo dõ Rrodrigo de suso ena sua estoria a contado, et de que a estoria outrosi daqui adeãte contara - andando per suas villas et per suas cidades per Castella et per Leõ, et enderençandoas et parandoas bẽ, que se foy uĩjndo seu passo contra Toledo; et, en Toledo estando, oyu nouas de Cordoua en com̃o estaua coytada de fame et que sofria muy grã lazeyra. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 821 |
Desi tornouse para Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 825 |
Et esta foy a postrimeyra uez que este dõ Aluar Perez entrou a Castella, et nũca mays passou o porto. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 827 |
Satõella, Maratella, Fornachalos, Mirabel, Fontetomiel, Çafra Pardal, Moiõ, Rute, Bela, Motos, Aguilar, Bemexit. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 837 |
Desi partironse ali para sempre, ca nũca se mays virõ, nẽ passou elle mays o porto para Castella. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 840 |
Jahem, segũdo que a estoria conta, he vila real et de gran poboo et bem afortelezada et bem encastellada et muy forte et de muy tenduda çerca et bẽ asẽtada de muytas et muy fortes torres et de muytas [et] boas aguas et muy frias dentro ena villa, et auondada de todos auondamentos que a nobre et rica uilla conuẽ auer. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 843 |
Et esta era espello de Castella et de Leõ et de toda España, per cuio consello et per cuio siso se guiauã muytos reynos. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 843 |
Chorada foy [p]e[r] Castella dos conçellos et de todalas outras gentes de todas lees. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 844 |
Et osmou en seu curaçõ como llj era muy forte tẽpo de sse vĩjr para Castella, ca sabia que acharia en ela muytas mal feytorias et muytas querelas; et que llj cõuerria, se ala fosse, de sse detẽer et de tardar y mays ca lli nõ seria mester para a enderẽçar; ca ia a ajuda de sua madre, que o escusaua desto et de outras cousas muytas per(a) u quer que ella [an]daua, perdudala auja; et que, se ala fosse et la fronteyra asi leixasse, hu tĩjna ia os mouros quebrantados et apremados com̃o tĩjna, que ontre tãto que querriã coller seu pã, et basteçendosse et collendo tal esforço que, per uentura, seria depoys muy graue de os tornar a aquel estado en que os essa ora tĩjna. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 844 |
Et asi, entendendo que llj era mellor a ficada ca la yda de Castella, para ençimar sua cõquista et parar bem sua fronteyra, et estando el rrey dõ Fernando en Cordoua, mesurado todo esto, se(e)yu ende et foyse para Jaem. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Oyto anos durou o nobre rrey dõ Fernando ena fronteyra, que nõ tornou a Castella desque dela seyu, passando per muytas lazeyras et per muytas afrontas. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 890 |
Et nũca o a Castella poderõ fazer tornar, desque dessa uez passou contra a frõteyra: tãto auja gran sabor de a conquerer; nẽ tĩjna en uoentade de tornar y ata que toda a ouuesse conquerida. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 893 |
Capitolo de quanto tempo reynou o muy nobre rey sancto dõ Fernando enos rreynos de Castella et de Leõ et do sacramen[to] que fez |
[+] |
1295 |
TC 1/ 893 |
Este nobre et ben auenturado et sancto rey, de que a estoria tãtos bees a contado, rreynou, segũdo diz a estoria, enos rreynos de Castella et de Leõ XXXV ãnos, desi finou ena nobre çidade de Seuilla, que el ouue conquista dos mouros, asi como a contado a estoria. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 896 |
Quẽ poderia dizer nẽ contar a marauilla dos grandes chantos que por este sancto et nobre [et] bem auẽturado rrey dõ Fernando forõ feytos per Seuilla, hu o finamento foy et hu o seu sancto corpo iaz, et per todolos reynos de Castella et de Leõ? |
[+] |
1295 |
TC 1/ 896 |
Nõ tan solamẽte ficou mazela en elles nos rreynos de Castella et de Leõ, mays en todoslos rreynos dos cristãos ouuerõ seu quinõ ende et se doerõ ende muyto, quando a sua morte oyrõ, ca toda España por el era temuda et reçeada, et o fora mays, se mays uiuera. |
[+] |
1295 |
TC 1/ 898 |
Esta e a carta para a exertelladura: fazer assi hũum scripto et poelo na quartela da besta atado: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 898 |
Esta e a carta para a exertelladura: fazer assy hũ escrito et poelo na quartela da besta atado: |
[+] |
1295 |
TC 1/ 900 |
Do linage de Nuno Rrassoyra ven o emperador de Castella don Affonso. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 3 |
Onde por todas estas cousas eu dom Afonso, por la graça de Deus rrey de Castella, de Toledo, de Leon, de Galliza, de Seuylla, de Cordoua, de Murçia, de Iahem et del Algarue, fillo do moy nobre rrey dom Fernando et da moy nobre [rreyna] dona [Beatriz], despois que [fige] ajuntar moytos escritos de moytas estorias dos feytos antigóós, escolly deles os mays verdadeyros et mellores que ende soyue; et fiz ende fazer este libro, et mandey en el poer todoslos feytos senalados tam bem das estorias da Biblia, cõmo das outras grandes cousas que acaesçerõ [perlo] mũdo, despoys que foy começado ata agora em este tempo enque somos. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 96 |
Et aprenderõ et catarõ as naturalezas por donde ouverõ o ouro et aseda, et cõmo se [teçesse] et entrasem ẽna arte dela pera laurar ouro et plata et algofer em ella de moytas colores, donde ouvessem apostos ornamẽtos os templos pera seus sacrifiçios, et donde se vestisem os rreys et as [rreyñas] et os seus fillos et os outros prinçepes et omẽs bõos acada [hũus] cõmo pertéésçem, et buscarõ outrosy moytas maneyras de pẽnas veyras, blancas et outras cõ que afortelezassem os pãnos et se vestissem deles mays apostamẽte et asua prol; et fezerõ sortellas, et aneles, et çercelos, et alcordas, et argolas, et todo esto pera sy et pera suas molleres. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 209 |
Mays diz ajnda Paulo Orosio em aquel quarto capitolo, que bem paresçe aly forma de terra, mays oquea cata [quea] acha terra queymada de çijsa; et diz mays outrosi: que nasçem ẽna rribeyra daquel lago et por essa terra aderredor maçeyras et outras aruores, et vides, et que leuã maçãas, et peras, et vuas, et tam fermosas que os que passam por aly que sabor tomã pera comer delas, et quando tomã dellas, trauam em ellas, ou as tallam com seus coytelos, diz que de dentro nõ acham senõ [cijnsa] cõ celtellas viuas et [que] deytã hum fumo cõmo se ajnda ardesem. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 273 |
Iacob tynna [hũ] dia lentellas adubadas pera comer, et Esau vyña esse dia de labrar et disolle: |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 273 |
"Et Esau jurou et vendeolle aqueles dereytos que deuya [auer] por que era [yrmão] mayor, et despoys queos ouvo vendudos, tomou opam et omãjar de aquelas lentellas quelle dou Jacob, et comeo, et beueo, et foyse et nõ toue por nada por que vendera as avantajees das onrras que deuya aver por [que] era mayor. |
[+] |
1300 |
XH I, 0/ 280 |
"Cõ dereyto anome Jacob, que quer tanto dizer cõmo enganador, que ja outra uez me vençeo enganosamente quando me aduso et me dou omãjar das lentellas et leuou demj́ aonrra da mayoria; et agora outra vez arrebatou me cõ engano abendiçom que avia de séér myña. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 1 |
De cõmo el rrey, don Alfonso, que Dios perdone, mãdo tornar este libro de frãçes en castellano. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 7 |
Por que se algũus mays complidamente quiserem saber o começo de cõmo foy poblada Troya, et os rreys que ende ouuo, et a estoria de Jaason et de Medea, lean por este libro que o acharam mays cõplidamente cõmo esta ẽno libro de Troya segũdo foy jurado o achamos ẽna General Estoria que ajunta cõ os feytos que passarõ ẽno mundo ata el RRey dom Afonso, que o fezo tornar de latin en rromãço et castellaão et conçertou todas las estorias que de escripuyr fosem et que passaron ẽno mũdo ata o seu tẽpo tam bem de gentijs cõmo de [cristãaos] et de mouros con a bliuia. |
[+] |
1350 |
HT Miniaturas/ 72 |
Et sia sobre hũ caualo que ouvera de Castella, et era dos bõos que ẽno mũdo avia nẽ mays corredor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 221 |
Et sij́a sobre hũ cauallo, que ouuera de Castella, et era dos bõos que ẽno mũdo auýa, nẽ mays corredor. |
[+] |
1370 |
CT 1/ 247 |
A uida do clérigo et a nossa nũca pode acordar de cõsún, ca elles son moy viçosos, et jazẽ en bõas casas telladas et en bõas camas, et nós andamos senpre cõ lazeyra et astrosos, et jazemos ẽnas tendas moy lazerados et ẽnas ostes uestidos de lorigas. |
[+] |
1390 |
MS [I, 1]/ 70 |
Et as cidades et vilas que y cõquereu son estas: primeiramente Viseu, Lamego, Duum̃a, Coynbra, Lugo, Orense, Padron, Tui, Mondanedo et Bragãa arçibispado, a çidade de Santa Maria de Gimaraes, Conpostela, que era entõ vila pequena, Alcala, Agoadalfayar, Salamãqua Vzeda, Ulmedo, Saluaris, Mandira, Manqueda, Santa Eulalia, Talaueira que [he] lugar de moytas froytas, Medinac[e]lim que esta en moyto alto lugar, Verlãga, Osma, Seguença et Sogouea que he grãde vila, Galamãta, Sepuluega, Toledo, Calatraua, Badallouço, Turigillo, Aguadiana, et Neina, Altamora, Palença, Luçerna Ventosa que chamã Carçese que he en Valuerde, Capara, Astorga, Ovedo, Leõ, Carreõ, Burgus, Nagera, Calafora, Viana que chamã Arquos, A Estella, Calataude, Os Miragres, Todela, Saragoça, Panpelona, Bayona, Jaca, Osca, et soya y aver noveẽta torres, Taraçona, Barbastra, Rroças, Vrgel, Eluas, Gironda, Barçalona, Tarragona, Lerida, Tortosa que he hũu castelo moy forte Rrodergali, que he forte castelo, Carbona, castelo forte, outrosi Durelic, Ascalona, Algaleçi et a çidade de Deydana, Ispalida, Vbeda, Beeça, Petrosa en que fazẽ moy boa prata, Valença, Denija, Xatiua, Granada, Seuilla, Cordoua, Auela, Açintiãna en que Sam Torcado jaz, cõfesor de Ihesucristo et diçipolo de Santiago; et ali hu el jaz esta hũa oliueira, et por la grraça do Spiritu Santo, por lo seu dia que he ydus maii , que som quinze dias d ' este mes, froleçe aquel dia et madureçe o froyto dela, a çidade de Bersotom en que ha caualeiros moy fortes que chamã en lingoajeẽ alaraues; |
[+] |
1460 |
CI 1/ 93 |
Et porque a memoria da Eglleia de Yria he Ja quasy perdida, porende eu, querendo a alguũ tanto tornar a memoria dos que nõ saben nẽ creen Ja que fose obispado -ante o han por bulrra -, en leendo perlos llibros algũus de canõicas antijgas, et preujlegios goticos dos santos catholicos et deuotos bispos de Yria et porla Escriptura, achey o fundamento para rreduzir aa memoria dos homes quanto durarõ çertas ydades: do começo do mudo ata que o corpo de Santiago foy tragido a Cõpostella. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 94 |
Et desdelo delubio fasta a Torre de Nenbrote forom quinentos et vijnte et çinquo años; et desla Torre fasta a fin de Abraã foro[n] quinentos et dez años; et desde Abráá fasta o saymento dos fillos de Ijrehel do Egipto fasta ha hedificaçiõ do tenplo de Salamõ forõ quatroçentos et trijnta años; et desdelo saymento do Egipto fasta ha hedificaçiõ forõ seteçentos et quorenta et çinquo años; et desllo tenplo fasta a captiujdade forõ quatroçentos et dez et sete años; et desla captiujdade fasta Aleyxãdre forõ trezentos et dez et sete años; et desde Aleyxãdre fasta Ihesu Christo foron trezentos et treze anõs; que son por todos fasta Ihesu çinquo mjll et quatroçentos et nouẽta et nobe años ou V U [D]os menos huũ año; et desla passion de Ihesu Christo fasta a trelladaçõ do corpo de Santiago forõ onze anõs, que foy tragido porlo mar en sete dias ao porto de Yria et sepultado en Conpostella en tenpo de Luparia, segundo se léé por sua leytura et porlo libro a que dizen "Calixto". |
[+] |
1460 |
CI 1/ 106 |
Et despoys Sisinando, obispo, seu sobrino e soçessor, trouso o corpo do dito santo Atheulfo de Asturias, et cõ grande onrra o sepultou en Conpostella. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 112 |
Pero, avido cõsello con el rrey don Sancho, porla cruel guerra dos normanos, et frandeses et rroubos que moytas vezes faziã entrada porlo mar, et chegandose açerqua da çibdade de Santiago, por que nõ ocupassen o corpo do apostollo Santiago, nj̃ o podesen tomar con grandes traballos, comesçou a çerquar o santo lugar de Conpostella de torres, et muros, et almenas, et vallos et fossas, lançando agoa en ellas. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 114 |
Et por toda a terra rroubarõ omes et molleres, et poynã fogo e destroyron a terra ata Conpostella. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 114 |
Et este pedeu o corpo de San Payo martir et cõ grande amor o mandou trager en huã arqua de prata, et o fezo poer en Conpostella. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 114 |
Et quando el rrey Veremũdo soubo da vijnda del rrey Rrenamiro, Juntou todolos galegos do rreyno de Galliza, et foy agardar a Portella de Ares açerqua de Monte Rrosso. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 116 |
Et acabou os muros et as torres da çibdade de Cõpostella, et rreparou a eglleia de Yria et o castello do Est, que el avia feyto cõ muytas torres et çercas para defenson da terra, onde se acoliã et defendiã os da terra, por que nõ entrasen porla rria os marmanos, et frandeses et os barbaros que por ela vijnã cõ naues subJugar a terra. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 116 |
Et el morto, foy elegido por bispo Gudesteus, duodeçimo, seu sobrino, o qual seguindo o camjño et ensignança do dito Cresconjo, seu tio, rreparou moy et en bóó estado os santos lugares de Conpostella et de Yria. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 117 |
Et en este tenpo se destroeu moyto a Eglleia de Conpostella et perdeu moytas posisoos. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 119 |
Et o conde don Rreymundo, varon catolico et discreto, condoleuse da Eglleia Cõpostellana que nõ estaua Justamente nj̃ ben ordenada, et cõ consello dos obispos de Lugo, et Mondenedo, Ourens, et de Tuy et de outros señores da eglleia, cõ bóó deseJo de piedade, disolles asy: " -Vaaroos nobres: |
[+] |
1460 |
CI 1/ 120 |
Et foylle rrespondido que a Eglleia Conpostellana ensoberbeçia et se queria ygoalar cõ a Eglleia Rromana. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 120 |
Pero finalmente tanta foy a omjlldade et santidade do obispo Dalmaçio que o papa, et cardeaes et todo o conçilio cõ grandes preçes Jnpretrou o se(n)guint priujlegio da trasladaçõ do obispado de Yria en Conpostella et de seerẽ exẽptos os bispados dos bispos de Santiago; et esto cõ consello dos cardeaes et de trezentos et cjnquoenta obispos que estauã enõ conçilio, o qual nũca seus predeçessores poderan alcançar. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 120 |
"Urbanus, episcopus seuus seruorum Dei, dileito fillio Dalmaçio, episcopo compostellano eiusque successoribus, canonice promouendj Jn perpetuũ" . |
[+] |
1460 |
CI 1/ 120 |
Enã qual letera se contiña que o santo padre, por rreuerençia do apostollo Santiago, mudaua et traspasaua a cathedra episcopal, que os obispos predeçessores [de] Dalmaçio ouue[rõ] et tijnã eña eglleia de Yria, enã eglleia de Santiago de Cõpostella, adonde o corpo de Santiago verdadeyramente era sepultado, con toda a diocesi et con todalas cousas, terras, et senorios et Jurdições a eglleia et çibdade de Yria e sua diocesi perteesçentes. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 122 |
Et nõ enbargante que noso anteçessor Vrbano, papa, lle prometeu o ofiçio episcopal, agora (a) nos et nosos yrmãos cardeaes, por poer fin a tantos traballos et angustias, por que de aqui en diante por tal ocassion a Eglleia de Conpostella se nõ destruya nj̃ os inamijgos da fe catholica se apoderen da terra, querendoa proueer de persona ydonja, te rrogamos que por tua benjgnjdade queyras fazer elegir persona rreligiosa et onesta a tan alto honor pontifical, et noslo envies a rreçeber la cõsegraçõ, onrra et dignjdade da Eglleia de Santiago de Cõpostella. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 125 |
Et outrosy confirmou de nouo todalas donações et dadiuas feytas a Eglleia de Santiago porlos rreys d ' Espanã et porlos nobres fiees christaãos, et os votos que forõ estabilisçidos porlos rreys de Castella, deslo rrio de Pisorga ata o mar oçiano, poendo sentença d ' escomjõ a qualquer persona que passase contra o dito priujllegio, que foy dado anõ Dominj millesimo CXXII. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 125 |
"Pascasio obispo, seruo dos seruos de Deus, ao honrrado yrmão Diego obispo conpostellano: soude et beyçõ apostollica. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 126 |
Et que o bispo disera que a Eglleia Cõpostellana era cabeça das eglleias oçidentaes, enã qual era o corpo do apostolo Santiago, et que ende avia cardeaes, os quaes rreçebesen ao cardeal llegado et lle fezesen outra tanta onrra quanta os cardeaas de Rroma faziã aos de Santiago, quando ala yã. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 126 |
Porlo qual era grande odio eña Eglleia Rromana contra a Eglleia de Cõpostella. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 126 |
Et que o papa [et] cardeaas fezeran decreto que a Eglleia Cõpostellana nõ fose acreçentada nj̃ mays soblimada, poys que se leuantaua en soberbea contr ' a Eglleia Rromana. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 126 |
Eño qual, en suma, se conten que o santo padre por rreuerẽçia do apostollo Santiago, cuJo corpo he sepultado enã eglleia de Cõpostella, segũ ten et creen a eglleia oçidental, por rreuerençia do apostollo Santiago, do qual foy trasladada a Eglleia de Yria en Conpostella et sacada de subJeyçõ da metropolitana, a Eglleia de Bragãa, et santo menbro da Eglleia de Rroma. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 130 |
Et porque a santa Eglleia de Cõpostella, que lle porla graça de Deus fora encomendada, fora por gran tenpo desolada de pastor nõ avendo ende obispo nj̃ clerigos, saluo poucos et muy rrudos, nj̃ paaço arçobispal, começou ende Junto cõ a dita eglleia huũs paaços de bobeda cõ huã conuenjente torre. |
[+] |
1460 |
CI 1/ 133 |
O dito obispo encomẽdou a garde da dita mõeda de Santiago a seus ofiçiaes, por que a nõ fezesen falssa, et a mayor captella poso por veedor a Rredulfo, home de sotil engeño. |
[+] |